Innovatie. Bouwstenen van Bedrijvenbeleid. Hoofdstuk: In opdracht van DG Bedrijfsleven & Innovatie van het ministerie van Economische Zaken

Transcriptie

1 Bouwstenen van Bedrijvenbeleid Hoofdstuk: Innovatie In opdracht van DG Bedrijfsleven & Innovatie van het ministerie van Economische Zaken Klik hier voor de handleiding van deze presentatie Versie maart 2016

2 Navigatie innovatie Beleidsthema s en - doelen Beleid in cijfers Beleidsinstrumentarium 2 Versie maart 2016

3 Beleidsthema s en doelen innovatie Bedrijvenbeleid 1 + Generiek spoor: ruimte voor ondernemers Doelen: NL in top 5 kenniseconomieën in 2020 R&D naar 2,5% van BBP in Specifiek spoor: topsectorenbeleid TKI s met ten minste 800 mln. aan financiering, waarvan 40% door bedrijfsleven in Stimuleren van publiek-private samenwerking + Oplossen van maatschappelijke vraagstukken 3

4 Ambities innovatie Missie Strategische doelen I&K stimuleert R&D, technologie en innovatie door als netwerkpartner bedrijven, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en overheden uit te dagen hun activiteiten in te zetten voor concurrentiekracht én het oplossen van maatschappelijke opgaven Verhogen van de kennisintensiteit en innovatieve output van bedrijven Hoogwaardige publiek ontwikkelde kennis met groter maatschappelijk en economisch rendement Bedrijven en publieke partijen bundelen hun krachten, met ruimte voor vernieuwing, ten behoeve van concurrentievermogen en oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen, nationaal en internationaal 4

5 Navigatie beleid in cijfers GCI, R&D-percentage en PPS-financiering TKI s Positie Nederland in GCI, R&D-uitgaven (% bbp) en omvang en verdeling PPS-financiering TKI s Kerncijfers innovatie Innovation Union Scoreboard Ontwikkeling top 5 en EU-28 gemiddeld van IUS en vergelijking Nederland, Zweden en EU-28 gemiddelde naar innovatiedimensies, 2014 Octrooien Ontwikkeling aantal octrooiaanvragen, Nederland, Japan, Zwitserland en Finland Overheidsuitgaven voor R&D en innovatie Overheidsuitgaven voor R&D en innovatie Middelen voor innovatie Middelen Rijk Nederlands Kennis- en Innovatiecontract Middelen Rijk beschikbaar voor onderzoek en innovatie Bedragen ( mln) Kennis- en Innovatiecontracten en Publieke en private bijdragen ( mln) Kennis- en Innovatiecontract Inzet TKI-toeslag Aantal projecten en totale kosten bij inzet TKI-toeslag naar type kosten Technologische en niet-technologische innovatie Aandeel innovatieve bedrijven naar type Innovatie Samenwerking innovatieve bedrijven met kennisinstellingen Aandeel innoverende bedrijven dat technologisch heeft samengewerkt met publieke partijen Citaties TKI-onderzoek Field Weighted Citation index, Nederland en wereldgemiddelde, op TKI-thema s Instrumentarium Verdeling mkb-grootbedrijf Verdeling generiek-specifiek Verdeling budget innovatie-instrumentarium naar mkb en grootbedrijf Verdeling budget innovatie-instrumentarium naar generiek en specifiek 5

6 Beleid in cijfers innovatie Monitor Bedrijvenbeleid 2015 Kerncijfers innovatie Ontwikkeling Global Competitiveness Index Nederland, nr. 1, nr. 5 enr. 10, R&D-uitgaven als percentage van het bbp Verdeling en omvang PPS-financiering TKI's (2014) 5,75 1,94 1,96 1,97 5,65 5,55 5,45 1,10 1,09 1,11 0,84 0,87 0,86 Privaat: 359 mln 44% Publiek: 455 mln 56% 5,35 5, Nederland Nr. 1 Nr. 5 Nr Publiek Privaat Totaal Nederland is in 2015 teruggekeerd in de top 5 van meest concurrerende economieën percentage R&D door bedrijven in 2014 toegenomen geschatte private bijdrage TKI s 44% van 814 miljoen in

7 Beleid in cijfers innovatie Innovation Union Scoreboard Nederland leider groep innovatievolgers, nog geen innovatieleider Ontwikkeling top 5 en EU-28 gemiddeld van IUS 2015, Nederland, Zweden en EU-28 gemiddelde naar innovatiedimensies, ,80 0,75 0,70 0,65 0,60 0,55 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 0,50 Nederland Zweden Denemarken Duitsland Finland EU-28 Sterke punten van Nederland zijn met name onderzoekskwaliteit, kennisverbinding & ondernemerschap en intellectueel eigendom Nederland Zweden EU-28 de bedrijfsinvesteringen in R&D zijn relatief zwak 7

8 Beleid in cijfers innovatie NL Octrooicentrum Groei octrooiaanvragen hervat in Ontwikkeling aantal octrooiaanvragen, Japan Finland Zwitserland Nederland Tussen 2008 en 2010 daling in het aantal octrooiaanvragen sindsdien stijgt aantal octrooiaanvragen in Nederland weer 8

9 Beleid in cijfers innovatie Nederlands Nationaal Hervormingsprogramma 2015 Middelen Rijk voor R&D nemen af Middelen beschikbaar vanuit de Rijksoverheid voor onderzoek en innovatie (totaal, mld) Middelen beschikbaar vanuit de Rijksoverheid voor onderzoek en innovatie ( mld) 7,0 3,5 6,8 3,0 2,5 6,6 6,4 2,0 1, ,2 1,0 0,5 6, ,0 Fundamenteel onderzoek Toegepast onderzoek Uitgaven departementen Fiscale middelen voor R&D en innovatie Rijksmiddelen voor onderzoek en innovatie dalen vanaf 2014 vooral uitgaven van departementen nemen af 9

10 Beleid in cijfers innovatie TWIN Overheidsfinanciering R&D bouwt af Overheidsuitgaven voor R&D en innovatie, ,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0, Uitgaven voor R&D, als % BBP Fiscale instrumenten voor R&D en innovatie, als % BBP Uitgaven voor R&D en fiscale instrumenten voor R&D en innovatie ( mln, rechteras) In 2015 nog stijging van overheidssteun voor R&D daling vanaf 2016 is vooral uitkomst van afname directe overheidssteun 10

11 Beleid in cijfers innovatie Nederlands Kennis- en Innovatiecontract Omvang Kennis- en Innovatiecontract toegenomen Bedragen ( mln) Kennis- en Innovatiecontracten, Publieke en private bijdragen ( mln) Kennis- en Innovatiecontract, Totaal Privaat Publiek Departementen EZ 327 Overige 182 Publiek - overige Privaat Departementen Publiek - overige Contract omvat 286 mln meer aan inzet van bedrijven en kennisinstellingen op pps omtrent kennis en innovatie dan contract NWO TNO DLO KNAW ECN Deltares NLR Marin Overig in 2016 dragen zowel private als publieke sector voor ruim 1 mld bij aan pps op gebied van kennis en innovatie 11

12 Aantal projecten Totale kosten (dzd. Euro) Beleid in cijfers innovatie TKI-toeslag TKI-toeslag primair ingezet op toegepaste onderzoeksprojecten Aantal projecten en totale kosten (dzd. euro) bij inzet van toeslag naar type kosten fundamenteel onderzoek toegepast onderzoek experimentele ontwikkeling 0 aantal projecten In 2014 is circa 4,5 keer meer TKI-toeslag ingezet op toegepaste onderzoeksprojecten dan op fundamentele onderzoeksprojecten kosten (dzd. euro) in termen van aantallen projecten is TKI-toeslag naast op toegepast onderzoek ook substantieel ingezet op fundamenteel onderzoek 12

13 Beleid in cijfers innovatie Technologische en niet-technologische innovatie Ruim de helft van bedrijven deed in 2012 aan innovatie 60% aandeel innovatieve bedrijven naar type innovatie-activiteit in Nederland 50% 40% 30% 28% 29% 20% 20% 10% 0% alleen technologische innovatie beide alleen niet-technologische innovatie 29% van innovatieve bedrijven doet aan zowel technologische als aan niet-technologische innovatie in 2012 deed 16% van de innovatieve bedrijven uitsluitend aan technologische innovatie en 7% alleen aan niet-technologische innovatie 13

14 Beleid in cijfers innovatie Community Innovation Survey Toename samenwerking innoverende bedrijven en kennisinstellingen 16% Aandeel innoverende bedrijven dat technologisch heeft samengewerkt met publieke partijen 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Researchinstellingen Universiteiten EU-gemiddelde Aandeel innoverende bedrijven dat technologisch heeft samengewerkt met publieke partijen nog wel onder Europees gemiddelde in alle drie de jaren gaven bedrijven aan meer meer samengewerkt te hebben met universiteiten dan met onderzoeksinstellingen 14

15 Beleid in cijfers innovatie TKI s een terugblik op het jaar 2013 Citaties TKI-onderzoek boven wereldgemiddelde Field Weighted Citation Impact (WFCI) (0-1) (ranking between brackets) AGF: Resource Utilization Water Technology (2) 1,0 AGF: Resource Efficiency (3) Water: Delta Technology (3) 0,8 AGF: Animal Welfare and Health (3) Water: Maritime (2) 0,6 AGF: Food and Health (7) 0,4 T&U: Propagation Materials (2) 0,2 AGF: Product Technology (3) Wereld T&U: Horticulture 0,0 AGF: Food Safety (4) NED HTSM: Nanotechnology (3) AGF: Sustainable Production Technology (2) Energie: Off-shore Wind (11) Chemie: Process Technology (2) Energie: Solar (5) Energie: Smart Grids (4) Chemie: Smart Polymeric Materials (2) Chemie: Analytical Chemistry (1) Op alle TKI-thema s worden Nederlandse publicaties vaker geciteerd dan het wereldgemiddelde op bijna alle thema s staat Nederland in wereldwijde top 5 15

16 Beleid in cijfers innovatie Rijksbegroting 2016 Ruim helft innovatie-instrumenten voor MKB Budget innovatie-instrumenten ten gunste van bedrijven verdeeld naar mkb en grootbedrijf (op basis van gebruik in 2014) Privaat uitgevoerde R&D in Nederland, verdeeld naar mkb en grootbedrijf (2013) 65% 55% 45% 35% Aandeel mkb Aandeel grootbedrijf Aandeel mkb Aandeel grootbedrijf 65% van budget innovatie-instrumentarium komt ten goede aan mkb 45% van R&D in Nederland vindt plaats in mkbbedrijven 16

17 Beleid in cijfers innovatie Rijksbegroting 2016 Grootste deel innovatie-instrumenten generiek Budget innovatie-instrumenten, verdeeld naar generieke instrumenten en specifieke instrumenten Generieke instrumenten 90% WBSO RDA Eurostars Innovatieprestatiecontracten Specifieke instrumenten TKI-toeslag MIT JTI s / Eurekaclusters 10% Specifieke instrumenten Generieke instrumenten Innovatie-instrumentarium is onder te verdelen naar generieke en specifiek instrumenten 90% van het instrumentarium is generiek 17

18 Navigatie beleidsinstrumentarium Financieel Instituties Innovatie krediet MIT TKI s SEED Capital SBIR TO2 c Eureka IPC IA s Eurostars Inkoop Innovatie Urgent Nationale Iconen JTI s Fiscaal Horizon2020 WBSO/RDA Innovatiebox 18

19 Beleidsinstrumentarium innovatie Innovatiefonds MKB+ Innovatiefonds MKB+ Innovatiekrediet Risicodragende geldlening voor het hele bedrijfsleven Voor financiering van veelbelovende innovatieve projecten, die binnen enkele jaren moeten leiden tot nieuwe producten Krediet voor 25-50% van de ontwikkelingskosten, met een maximum van 10 miljoen 19

20 Beleidsinstrumentarium innovatie Innovatiekrediet In 2015 minder aanvragen Innovatiekrediet dan in 2014 Kerncijfers Innovatiekrediet, , , , , , , , Aantal aanvragen Aantal toegewezen kredieten Omvang toegewezen kredieten (mln euro) (rechteras) 0,0 Ten opzichte van 2014 zijn in 2015 het aantal aangevraagde het aantal toegekende kredieten gedaald de omvang van de toegewezen kredieten is wel licht gestegen 20

21 Beleidsinstrumentarium innovatie Innovatiekrediet Het Innovatiekrediet is doeltreffend Eerste evaluatie volgens richtlijnen commissie Theeuwes Toekenning van IK zorgt ervoor dat S&Oloonsom 68% hoger is dan deze zou zijn geweest zonder IK Één euro aan IK-betaling levert ongeveer 1,82 euro extra R&D uitgaven op Toegekende IK-projecten krijgen financiering gemiddeld 4 maanden sneller rond 2013 Kwalitatief en kwantitatief 21

22 Beleidsinstrumentarium innovatie Innovatiekrediet Case Ebusco Producent van elektrische bussen Mede dankzij innovatiekrediet kon Ebusco elektrische stadsbus ontwikkelen met actieradius van 300 kilometer en vergelijkbare exploitatiekosten als bussen met dieselmotor Ebusco kreeg onlangs opdracht om 10 elektrische bussen te leveren aan Parijs 22

23 Beleidsinstrumentarium innovatie Innovatiefonds MKB+ Innovatiefonds MKB+ SEED Capital Vooral voor technostarters en creatieve starters Ministerie verstrekt kapitaal aan investeringsfondsen die met risicokapitaal investeren Verbetering van risicorendementsverhouding voor investeerders Vergroting van financieringsmogelijkheden voor starters 23

24 Beleidsinstrumentarium innovatie Seed Capital Uitstaand kapitaal SEED-fondsen stijgt , ,2 66, , Totaal aantal actieve fondsen Lopende participaties Totaal uitstaand kapitaal 0 Het uitstaand kapitaal via SEED-fondsen stijgt in 2014 was het totaal uitstaand kapitaal ruim drie keer zo groot als in

25 Beleidsinstrumentarium innovatie SEED SEED dicht equity gap Seed-Capitalregeling heeft cruciale rol gespeeld bij keuze investeerders tot oprichting Seed-Capitalfonds voor vroegefase-ondersteuning technostarters Mede door Seed-Capital-regeling meer geïnvesteerd in technostarters verdubbeling aantal VC-investeringen in technologiebedrijven van 52 naar 100 ( ) toename vroege fase-durfkapitaal van gemiddeld 38 miljoen ( ) naar 114 miljoen in ( ) 2012 Kwalitatief en kwantitatief 25

26 Producent van hoogwaardige eiwitten voor diervoeders Seed Capital investering aangetrokken om op industriële schaal eiwitten uit larven te kunnen produceren als bestanddeel diervoeders Product draagt wereldwijd bij aan oplossing voor zowel voedsel- als afval probleem Beleidsinstrumentarium innovatie SEED Capital Case Protix Protix door World Economic Forum uitgeroepen tot een van 49 meest veelbelovende techpioniers wereldwijd 26

27 Beleidsinstrumentarium innovatie InnovatiePrestatieContracten InnovatiePrestatieContracten Subsidie voor samenwerkende mkbondernemingen in dezelfde keten, regio of branche Meerjarige innovatietrajecten Subsidie voor deelnemer bedraagt 35% van subsidiabele kosten, met maximum van Budget mln 27

28 Beleidsinstrumentarium innovatie InnovatiePrestatieContracten Case VertiBlast Ontwikkelaar robots die tegen verticale oppervlakten kunnen rijden, voor diverse toepassingen Ontwikkelde robot die algen en aanwas geautomatiseerd van scheepshuiden kan verwijderen Maakte gebruik van IPC en ondersteuning door innovatienetwerk Syntens 28

29 Beleidsinstrumentarium innovatie InnovatiePrestatieContracten Duidelijk positief effect IPC op innovatiegedrag Duidelijk positief effect IPC op innovatiegedrag en resultaten van bedrijven IPC resulteert in concrete nieuwe producten en heeft breed bereik Succes voor groot deel afhankelijk van de penvoerder Deelname aan IPC heeft effect op bereidheid bedrijven om in toekomst samen te werken met andere bedrijven en/of kennisinstellingen 2010 Kwantitatief en kwalitatief 29

30 Beleidsinstrumentarium innovatie Innovatiebox Innovatiebox Speciale tariefbox binnen vennootschapsbelasting Voor ondernemers die winst maken met innovatieve activiteiten Belastingtarief van effectief 5% in plaats van 20-25% 30

31 Beleidsinstrumentarium innovatie Innovatiebox Gebruik Innovatiebox neemt gestaag toe Innovatiebox, aantal aangiften en omvang grondslagvermindering ( mln), Innovatiebox, gebruikers (%) naar aantal werknemers (fte's), % 11% 11% % 26% 26% % 35% 36% % 28% 27% (raming) Aantal aangiften Grondslagvermindering door innovatiebox < >250 In 2012 is in circa aangiften een bedrag aangegeven voor het gebruik van de innovatiebox, in 2010 was dat in 910 aangiften het geval tussen 2010 en 2012 was er in het gebruik een lichte verschuiving van bedrijven met minder dan 10 fte s naar bedrijven met 10 tot 50 fte s 31

32 Beleidsinstrumentarium innovatie Innovatiebox Innovatiebox doeltreffend Innovatiebox doeltreffend, leidt tot extra R&D en innovatie Financiële voordeel Innovatiebox wel minder groot dan WBSO Bang-for-the-Buck voor de periode gemiddeld 0,54 Aannemelijk dat Innovatiebox bijdraagt aan kwaliteit bestaande innovatienetwerken en innovatiesystemen 2012 Kwantitatief en kwalitatief 32

33 Beleidsinstrumentarium innovatie WBSO & RDA WBSO & RDA Bedrijven kunnen financiële lasten van R&D-projecten verlagen via: loonkostenverlaging (WBSO) verlaging andere kosten (RDA) Stimuleert private R&D-investeringen Aanvragen kan meerdere keren per jaar Budget 2015 WBSO: 794 mln RDA: 238 mln 33

34 Beleidsinstrumentarium innovatie WBSO & RDA Gebruik WBSO en RDA toegenomen S&O-loonsom en S&O-uitgaven (mln.), WBSO- en RDA-gebruikers, Vastgestelde S&O-loonsom (WBSO) Vastgestelde S&O-uitgaven (RDA) waarvan RDA-gebruikers WBSO-gebruikers De optelsom van de S&O-loonsom (WBSO) en de S&O-uitgaven (RDA) vertoont een stijgende trend ook het aantal gebruikers van de WBSO/RDA neemt elk jaar toe 34

35 Beleidsinstrumentarium innovatie WBSO Hoge bang for the buck WBSO-euro Extra S&O-loonuitgaven per euro WBSOafdrachtvermindering geschat op 1,77 in Zet grote bedrijven aan tot meer private S&O Verlaagt bij kleinere bedrijven drempel om aan S&O te doen Positieve tweede-orde-effecten (product)innovatie productie per werkende vestigingsklimaat 2012 Kwalitatief en kwantitatief 35

36 Beleidsinstrumentarium innovatie WBSO & RDA Case Tacx International Tacx International ontwikkelde virtual reality klimtrainer Trainer maakt het mogelijk om rennend of fietsend zelfgekozen virtueel parcours af te leggen Tacx maakte bij ontwikkeling gebruik van WBSO 36

37 Beleidsinstrumentarium innovatie Inkoop Innovatie Urgent Inkoop Innovatie Urgent Innovatiegericht inkopen met overheid als lead customer Facilitair management Platform als aanjager en kennisontwikkelaar Dynamisch verkeersmanagement Water management Focus op acht maatschappelijke thema s Veiligheid Gebouwde omgeving Instrumenten Evenementen en netwerk Matchmaking Boegbeeldprojecten Circulaire economie Duurzame energie en mobiliteit Gezondheidszorg 37

38 Beleidsinstrumentarium innovatie Inkoop Innovatie Urgent Case Wetsus Waterloze wc s en urinoirs voor grondstoffenwinning en elektriciteits-, waterstof- en gasproductie Pilot in voormalige VROM-gebouw aan Rijnstraat in Den Haag Ministeries van I&M, EZ en BZK, het Hoogheemraadschap Delfland en bedrijven DeSah en Magneto Special Anodes 38

39 Beleidsinstrumentarium innovatie Small Business Innovation Research Small Business Innovation Research Openbare aanbesteding door overheid Maatschappelijk vraagstuk dat vraagt om innovatieve oplossing Drie aanbestedingsfases Fase 1 Haalbaarheidsonderzoek naar de innovatie Fase 2 Ontwikkeling van de innovatie Fase 3 De innovatie vermarkten 39

40 Beleidsinstrumentarium innovatie SBIR SBIR gunstig voor kleine bedrijven SBIR; tenders, contracten en budget, contracten fase contracten fase totaalbudget tenders 87,41 mln tenders 44 In de periode zijn er 44 tenders geweest dit was goed voor 463 contracten voor haalbaarheidsonderzoek en 158 contracten voor verdere ontwikkeling 40

41 Beleidsinstrumentarium innovatie SBIR Ondernemers zeer tevreden over SBIR Overzichtelijke procedure spreekt bedrijven aan Overheid kan grotere rol spelen in commercialisatiefase Grotere aansluiting mogelijk bij andere instrumenten In plaats van financiering mogelijk risicodragende kredietverlening, als alleen in geval van commercieel succes wordt afgelost 2010 Data-analyse SBIRoproepen, documenten- en literatuur-onderzoek, interviews, enquêtes 41

42 Beleidsinstrumentarium innovatie SBIR Case VSTEP Ontwikkelde Crowd Control Trainer; simulatiesoftware waarmee hulpdiensten virtueel kunnen oefenen met beheersing mensenmassa s Samenwerking met politie, TNO en Universiteit van Utrecht Ontwikkeld met ondersteuning SBIR 42

43 Beleidsinstrumentarium innovatie Horizon 2020 Horizon 2020 Hét Europese programma voor onderzoek en technologische ontwikkeling Voor onderzoekers, bedrijven en onderzoeksinstellingen Drie pijlers met financiële instrumenten Excellent Science ERC MSCA Research Infrastructures FET Flagships Industrial Leadership ICT Nano Materials Biotechnology Manufacturing Space SME instrument Risk finance Societal Challenges Health Food security Energy Green transport Climate action Inclusive societies Security 43

44 Beleidsinstrumentarium innovatie Horizon mln. aan H2020-subsidies naar Nederlandse bedrijven Top 10 landen ontvangen subsidie en retourpercentage Horizon2020, 2014 Aantal Nederlandse deelnames in gefinancierde H2020-projecten, % % 25% % % 15% % ,6% 10% 5% % 0 0% mkb grootbedrijf overige Overige Totaal bedrijven MKB-bedrijven1 Retourpercentage (as rechts, in %) Vijf landen ontvingen in 2014 meer H2020-subsidie en behaalden hogere retourpercentages van alle Nederlandse deelnames aan H2020- projecten kwam 22% voor rekening van grootbedrijf en 12% van kleinbedrijf 44

45 Beleidsinstrumentarium innovatie EUREKA Clusters EUREKA Clusters Europees samenwerkingsplatform voor organisaties die marktgerichte R&D uitvoeren Acht clusters CELTIC+ EURIPIDES Via label naar financiering METALLUR GY EUROGIA 2020 ITEA 3 Softwareintensieve systemen EUROPE ACQUEAU Project voorstel Europa EUREKA Label Nationaal Financiering CATRENE Micro- en nanoelektronica PENTA 45

46 Beleidsinstrumentarium innovatie Eurostars Eurostars Europees innovatieprogramma van EUREKA en EC Helpt (kleine) bedrijven om marktgerichte technologische ontwikkeling uit te voeren Via Brussel naar Nederland Project voorstel Europa Eurostars Nederland RVO.nl Maximaal 50% van subsidiabele kosten Maximaal MKB-toeslag van 10% 46

47 Beleidsinstrumentarium innovatie Joint Technology Initiatives Joint Technology Initiatives Openbare internationale tender voor internationale onderzoeksprogramma s Doelen Europa voorop in technologische ontwikkelingen Internationale publiek-private samenwerking en netwerken Onderzoeksagenda s implementeren Faciliteren in extra coördinatie bovenop Horizon2020 Vijf focuspunten IMI Innovatieve medicijnen ARTEMIS Elektronische componenten Clean Sky Verlagen impact luchtverkeer op milieu FCH Brandstof cellen op waterstof ENIAC Duurzame energie 47

48 Beleidsinstrumentarium innovatie EUREKA Clusters, Eurostars, Joint Technology Initiatives Groot aandeel bedrijven in Nederlandse deelname internationale innovatie Aantal Nederlandse deelnemers aan Eureka Clusters, Eurostars en JTI s, 2015 Financiële informatie over projecten met Nederlandse deelnemers, Eureka Clusters Eurostars Joint Technology Initiatives 0 Eureka Clusters Eurostars Joint Technology Initiatives bedrijven kennisinstellingen Verstrekte subsidie aan Nederlandse deelnemers (dzd euro) Projectkosten voor rekening van Nederlandse deelnemers (dzd euro) Totale omvang projecten waaraan Nederlandse organisaties deelnemen (dzd euro) Eurostars kende in 2015 meeste Nederlandse deelnemers Nederlandse deelnemers ontvingen meeste subsidie binnen JTI s 48

49 Beleidsinstrumentarium innovatie Eureka Clusters Eureka maakt innovators bekend Empirische effectanalyse geeft geen eenduidig beeld over additionaliteit Deelname aan Eureka of Eurostars heeft volgens 85% van respondenten geleid tot verwerving van waardevolle nieuwe kennis verbreding van technologische toepassingen Reclame-effect : bedrijven in Eurekaclusters komen bekend te staan als innovator 2014 Kwalitatief en kwantitatief 49

50 Beleidsinstrumentarium innovatie Eurostars Eurostars bereikt veel verschillende bedrijven Empirische effectanalyse geeft geen eenduidig beeld over additionaliteit Administratieve lasten Eurostars fors gedaald Het verversingspercentage bij Eurostars, Eureka Individuele Projecten en Geïndustrialiseerde Landen en Opkomende Markten is bijna 85%: met instrumenten worden veel verschillende bedrijven bereikt 2014 Kwalitatief en kwantitatief 50

51 Beleidsinstrumentarium innovatie JTI s JTI-geld zorgt voor meer R&D-arbeid Empirische effectanalyse geeft geen eenduidig beeld over additionaliteit De JTI s kennen een relatief grote groep deelnemers uit de elektro-industrie Bij 66% van de JTI-bedrijven neemt het aantal R&D-werkers toe 2014 Kwalitatief en kwantitatief 51

52 Beleidsinstrumentarium innovatie Eureka Clusters Case TU Delft: Giving PET Scanners Better Eyes PET Scanners voor maken van 3D-beelden van kankertumoren aanzienlijk verbeterd Betere en snellere diagnoses, verbeterde levenskwaliteit voor patiënten, lagere zorgkosten Rijksuniversiteit Groningen, VU Medisch Centrum en Philips participeerden ook in dit project 52

53 Beleidsinstrumentarium innovatie Eurostars Case CCM Nuenense ontwikkelaar van highend mechatronische producten en productiesystemen Ontwikkelde Double Rotating electric Motor die unieke mogelijkheid biedt om 4- wielaangedreven auto s van hybride aandrijving te voorzien Samenwerking met Universiteit van Keulen en Meta Motoren und Energietechnik GmbH 53

54 Beleidsinstrumentarium innovatie JTI Clean Sky Case Systems for Green Operations Ontwerpen en computermodellen van luchtvaartenergiesystemen TU Delft en Netherlands Thales Group Samenwerking met onder meer Airbus, Saab en Rolls Royce 54

55 Beleidsinstrumentarium innovatie MKB-Innovatiestimulering Topsectoren MKB-Innovatiestimulering Topsectoren Subsidie voor industrieel onderzoek of experimentele ontwikkeling Kennisvouchers Haalbaarheidsstudies R&D-samenwerkingsprojecten Innovatieadvies (nieuw 2015) Stimuleert private R&D-investeringen en samenwerking Minimaal 2 Nederlandse mkbondernemers 55

56 Beleidsinstrumentarium innovatie MKB-Innovatiestimulering Topsectoren MIT georiënteerd op technologische innovatie Omvang aanvragen en verleningen MIT naar instrument (x 1.000), 2015 Aantal aanvragen en verleningen MIT naar instrument, 2015 R&D Vouchers Haalbaarheidsstudies Haalbaarheidsstudies Vouchers R&D Innovatiemakelaars Innovatie-adviesprojecten Netwerkactiviteiten Netwerkactiviteiten Innovatie-adviesprojecten Innovatiemakelaars Aangevraagd Verleend Aangevraagd Verleend In 2015 is ruim 80% van de MIT-subsidies besteed aan R&D-samenwerkingsprojecten en haalbaarheidsstudies MIT werd het meest aangevraagd voor vouchers, nieuw zijn de innovatieadviesprojecten 56

57 Beleidsinstrumentarium innovatie MIT Case Dakdokters Ontwikkelen het Polderdak: groen dak met een verhoogde capaciteit om regenwater op te slaan en vertraagd af te voeren Ontlast de riolering bij hevige regenval Dakdokters willen principe meer standaardiseren, daarvoor gebruiken zij MIT 57

58 Beleidsinstrumentarium innovatie TKI s Topconsortia voor Kennis en Innovatie Agri & food Chemie Creatieve industrie Onderzoeksinitiatieven via topconsortium vanuit hele productieketen Agri & food Chemie ClickNL Stimuleert publiek-private samenwerking TKI-toeslag voor onderzoeksprojecten Energie Biobased Economy Gas EnerGO SWITCH2- SmartGrids Solar Wind op Zee High Tech Systemen en Materialen HTSM LSH Life Sciences & Health Logistiek Tuinbouw & Uitgangsmaterialen Water Logistiek Tuinbouw Uitgangsmaterialen Deltatechnologie Maritiem Watertechnologie 58

59 Beleidsinstrumentarium innovatie TKI s TKI-toeslag TKI s krijgen toeslag voor uitvoering van TKI-programma s 0,25 toeslag voor elke 1 aan private bijdrage Toeslag voor programma s en losse projecten 59

60 Beleidsinstrumentarium innovatie Topconsortia voor Kennis en Innovatie Omvang PPS op 814 mln, 44% aan private bijdrage Geschatte omvang PPS ( mln), Geschat private aandeel (%), HTSM 331,8 Agri&Food 60% Water 107,4 T&U 59% LSH 101,9 Chemie 49% Chemie 77,6 LSH 47% Energie 72,8 Logistiek 47% Agri&Food 54,1 Creatieve Industrie 47% T&U 40,3 Water 45% Logistiek 17,7 Energie 45% Creatieve Industrie 10,3 HTSM 37% Totaal 814 Totaal 40% 44% Doel 2020: 40% Doel is 800 mln. aan publiek-private samenwerking in 2020 met 40% aan private investeringen omvang van PPS in HTSM het grootst, het private aandeel in PPS-investeringen het grootste in Agri&Food en T&U 60

61 Beleidsinstrumentarium innovatie TKI Biobased Economy Case Avantium Furaangebaseerde componenten als basis voor groene plastics Toepassingen PET-flessen tapijtgaren kitproducten Onderzoek mede mogelijk gemaakt door TKI Biobased Economy 61

62 Beleidsinstrumentarium innovatie Toegepaste Onderzoeksorganisaties (TO2) Toegepaste Onderzoeksorganisaties (TO2) Zes kennisorganisaties gebundeld 1 betere zichtbaarheid van toegepastekennisinfrastructuur, nationaal en internationaal Deltares Dienst Landbouwkundig Onderzoek (DLO) Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR) Maritiem Research Instituut Nederland (MARIN) Nederlandse Organistatie voor toegepastnatuurwetenschappelijk onderzoek (TNO) verdere versterking van vraaggestuurd onderzoek dat TNO en GTI s uitvoeren voor bedrijfsleven en overheid efficiëntere inzet en gebruik van grootschalige onderzoeksfaciliteiten van de partners toename van (techno-)starters / spinoffbedrijven om daarmee kennis te exploiteren 62

63 Beleidsinstrumentarium innovatie Toegepaste Onderzoeksorganisaties (TO2) Deltares hoogste klanttevredenheid, NLR grootste kennisbenutting Klanttevredenheid TO2 (2015) Kennisbenutting TO2 (2015) Deltares 9,3 NLR 99% MARIN 8,8 MARIN 97% NLR 8,8 TNO 97% ECN 8,4 ECN 96% TNO 8,4 Deltares 96% Klanttevredenheid voor alle TO2-instituten ruim boven de 8 totale kennisbenuttingscijfers boven 95% voor alle TO2-instituten 63

64 Beleidsinstrumentarium innovatie Nationale Iconen Nationale Iconen Jaarlijkse verkiezing Vier criteria Grote maatschappelijke problemen oplossen Baanbrekend en innovatief Biedt toekomstige welvaart Zet Nederland op de wereldkaart De gekozen iconen krijgen toegang tot netwerk van minister of staatssecretaris voor ten minste drie jaar extra maatschappelijke aandacht 64

65 Beleidsinstrumentarium innovatie Nationale Iconen Iconen zijn fundamentele onderzoekers Hans Clevers Behandelingen en diagnoses testen door stamcellen buiten het lichaamte kweken Leo Kouwenhoven Data teleporteren, razendsnelle computers en geavanceerd materiaalonderzoek door kwantumtechnologie Hein Kruyt Voedzamere en veiligere aardappels door genetische verbeteringen en variatie Gijsbert van de Wijdeven Sneller en schoner vaccineren door kant-enklare injectie van juiste doses door middel van bioneedles 65

66 Beleidsinstrumentarium innovatie Innovatie Attaché Netwerk Innovatie Attaché Netwerk Internationaal R&D-netwerk in 14 high-tech landen Netwerken van o.a. NFIA en NBSO Toegang tot onderzoeken naar kansen op (toekomstige) R&Dmarkten Toegang tot publicaties, seminars, congressen, missies en conferenties Vragen of informatieverzoeken Koppeling potentiële buitenlandse counterparts R&D Missies en conferenties Seminars Geformaliseerde samenwerkingsverbanden

67 Handleiding Door te klikken op de vierkante vlakken gaat u naar de drie hoofdpijlers binnen de presentatie: Beleidsthema s en doelen Beleid in cijfers Beleidsinstrumentarium Hiermee navigeert u door de grafieken die een cijfermatig beeld geven van het beleidsterrein Hiermee navigeert u door het beleidsinstrumentarium: = grafiek over instrumentgebruik = evaluatie = case/voorbeeld Als u op dit icoon klikt, keert u terug naar het startscherm van deze presentatie Als u op dit icoon klikt, vindt u broninformatie of achtergrondinformatie bij de desbetreffende slide Als u op dit icoon klikt, keert u terug naar het navigatiescherm van het deelhoofdstuk waarin u zich bevindt

68 Dit is een publicatie van: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Prinses Beatrixlaan 2 E: klantcontact@rvo.nl Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van: DG Bedrijfsleven & Innovatie van het ministerie van Economische Zaken