Kabelscheiding complex hoofdstuk in EN Vergelijking van koelmethoden. Efficiëntie in datacenters is om te huilen. bekabeling.

Transcriptie

1 In samenwerkingen met datacenterworks november 2009 bekabeling Kabelscheiding complex hoofdstuk in EN koeling Vergelijking van koelmethoden in datacenters management Efficiëntie in datacenters is om te huilen en verder imtech bouwt meerlaagse rekencentra van capex naar opex naar colocatie juniper maakt datacenternetwerken cloud ready datacenterkoeling gebruikt buitenlucht en leidingwater

2 Rittal Cold Cube keeps IT cool Energie-efficiëntie voor serverracks en precisie-airconditioners Uw nieuwe of bestaande computerruimte energie-efficiënt inrichten is een koud kunstje met de Rittal Cold Cube. Via een afgesloten koude gang wordt de gekoelde lucht direct naar de IT-apparatuur gevoerd. Zo ontvangen uw servers een gelijkmatige koeling, zonder kans op luchtkortsluiting. De opgewarmde lucht wordt vervolgens efficiënt afgevoerd. Het resultaat: het koelvermogen van uw airco kan tot maar liefst 30% stijgen. Zo is de Cold Cube een effectief en financieel aantrekkelijk alternatief voor kostbare mid-densitykoeling. Verhoogde vloer of LCP Inline De Rittal Cold Cube maakt over het algemeen gebruik van een verhoogde vloer waardoor de warmte vanuit de IT-racks wordt afgevoerd. In combinatie met de nieuwe LCP Inline biedt de Rittal Cold Cube u een extra mogelijkheid voor het efficiënt afvoeren van grote hoeveelheden warmte. Een verhoogde vloer is in dit geval niet nodig. De LCP zuigt de warme lucht achter de serverracks op en blaast deze vervolgens gekoeld de Cold Cube in. Een bijkomend voordeel is de nog directere toevoer van gekoelde lucht naar uw server en netwerkcomponenten. Rittal bv - Postbus AE Zevenaar - Tel. (0316)

3 in dit nummer datacenterworks Datacenterbejaardenhuis De verschijningsvormen van het datacenter zijn aan het veranderen. Onlangs was ik te gast op de testsite van KyotoCooling in Amersfoort en zag met eigen ogen hoe een reuzenwiel langzaam draaiend een computerruimte koelt. Het wiel draait half binnen en half buiten de computerruimte; de helft die buiten is, wordt gekoeld met geconditioneerde buitenlucht om vervolgens naar binnen te draaien en zijn verkoelende werk te doen. Een imponerend tafereel. Nog indrukwekkender is echter de visie van KyotoCooling op de computerruimte zelf. Volgens de bedenkers van het koelconcept moeten datacenters geen gebruikmaken van gesloten koude gangen maar van gesloten warme gangen. De koude lucht kan dan vrij de ruimte worden ingeblazen, ongehinderd door welk obstakel dan ook. Warme lucht wordt in de gesloten warme gangen boven het plafond afgevoerd. KyotoCooling vergelijkt dit concept met een zwembad dat ook geleidelijk volloopt als je er water in laat lopen. Een bijkomend voordeel is volgens de bedenkers dat verhoogde vloeren overbodig worden. Koeling kan de verschijningsvorm van het datacenter echter nog ingrijpender veranderen, zo merkte Teus Molenaar op bezoek bij Imtech. In de ogen van deze technische dienstverlener bestaat een ideaal rekencentrum uit meer dan één verdieping. Op de begane grond bevindt zich dan de technische ruimte en de servers op de verdieping daarboven. Tussen de verdiepingen zit nog een tussenlaag: het plenum. De koude lucht wordt via het plenum naar de erboven liggende computervloer gebracht. Verderop in dit nummer leest u meer over deze meerlaagse architectuur. In dit nummer ook aandacht voor DataCenterKoeling, eveneens een nieuw koelconcept dat gebruikmaakt van directe buitenlucht en gewoon leidingwater als koudemiddel. En alsof dat nog niet genoeg is, heeft ook technisch adviesbureau Deerns nagedacht over een nieuwe manier van koeling. De nieuwe koelconcepten buitelen kortom over elkaar heen. In dat opzicht is het wel grappig dat er ook steeds meer geluiden opduiken dat datacenters over pakweg vijftien jaar niet meer worden gekoeld. Tegen die tijd draaien we gewoon constant op 40 C, zo verzekerde nota bene een leverancier van koelsystemen mij. In datzelfde visioen gaan datacenters ondergronds waar een constantere temperatuur is te garanderen. Bovenop de datacenters bouwen we dan bejaardenhuizen die worden verwarmd door het datacenter. Ferry Waterkamp ferry@datacenterworks.nl In dit nummer bekabeling 04 kabelscheiding complex hoofdstuk in en gebouwtechniek 08 imtech bouwt meerlaagse rekencentra management 12 van capex naar opex naar colocatie 28 juniper maakt datacenternetwerken cloud ready 30 update data center pulse stack 32 efficiëntie in datacenters is om te huilen koeling 16 datacenterkoeling gebruikt buitenlucht en leidingwater 20 vergelijking van koelmethoden in datacenters energievoorziening 25 tno buigt zich over prestatiemaat 26 het groene datacenter praktijk 36 creativiteit het sleutelwoord in crisistijden 41 het hart moet blijven kloppen en verder 40 it room infra 42 productnieuws 45 bicsi 46 column 3

4 Bekabeling Barry Elliott (RCDD) is werkzaam bij het Britse adviesbureau Capitoline ( Een nieuwe standaard voor databekabeling Kabelscheiding complex hoofdstuk in EN na jaren voorbereiding is eerder dit jaar de nieuwe en bekabelingsnorm gepubliceerd. barry elliott kijkt welke impact de standaard heeft op datacenterbekabeling en staat daarbij met name stil bij clause 6, waarin de scheiding van stroom- en databekabeling is omschreven. 1. Overzicht van de Cenelec-standaarden. 4

5 datacenterworks De EN standaardenreeks heeft betrekking op de installatieeisen van datakabels in heel Europa, met inbegrip van datacenters, en gaat hand in hand gaan met de EN standaardenreeks voor het ontwerp van bekabelingsystemen. Er is nu een hele familie van ENnormen voor het ontwerpen, installeren en testen van bekabeling. Een overzicht van de Cenelec-standaarden is te vinden in afbeelding 1. EN bestaat uit drie delen. Alle drie de onderdelen ondersteunen de specificatie, implementatie en exploitatie van IT-bekabeling. In deel 1 worden de algemene planning en de dagelijkse praktijken omschreven, waaronder de vereisten voor bekabelingsbeheer. In deel 2 wordt aangedacht gegeven aan de planning en installatie van bekabeling in gebouwen met behulp van metalen bekabeling en glasvezel. In dit deel worden aanwijzingen gegeven over de verantwoordelijkheden van de betrokkenen. In contracten kan hieraan worden gerefereerd. In deel 3 van de standaard wordt de bekabeling tussen gebouwen behandeld. Aanvullende clausules met normatieve eisen voor specifieke soorten gebouwen zullen als wijziging of herzieningen aan deze norm worden toegevoegd. Op het moment van publicatie van EN waren de volgende clausules gepland: - woningen; - datacenters; - gebouwen van operators. segregatie De standaard heeft betrekking op alle aspecten van bekabeling en geeft gedetailleerde informatie over zaken als generiek buigratio voor de verschillende klassen bekabeling, typen kabelbescherming enzovoort. Het scheiden van de koperen databekabeling van de stroomkabels is altijd een omstreden onderwerp geweest. Dit onderwerp zal echter steeds belangrijker worden als de snelheden op het LAN toenemen. Het belang van de LAN-snelheden voor segregatie wordt veroorzaakt doordat, als LAN-snelheden op koperbekabeling toenemen, de signaal-ruisverhouding van de signaaltransmissie verslechtert. Deze verslechtering wordt veroorzaakt door toepassing van multilevelsignalering om meer data door de beperkte bandbreedte van een koperkabel te krijgen. Bijvoorbeeld op 10Base-T staat +1 V voor een één en -1 V voor een nul. Dus op het punt waar het signaal de zender verlaat is er een verschil van 2 V tussen de enen en nullen van de datastroom. Aan het einde van de (maximaal) 100 m lange koperkabel is het schone signaal van de zender drastisch verslechterd door de demping van de kabel en is het vervormd door verschillende geluidsbronnen van binnen en buiten de kabel. Fast-ethernet (100Base-TX) gebruikt drie spanningsniveaus, gigabitethernet maakt gebruik van vijf spanningsniveaus en 10 Gb-ethernet (10GBase-T) van zestien spanningsniveaus. De ontvangende apparatuur moet beslissingen nemen over het ontvangen signaal op basis van slechts een paar tientallen millivolts tussen de niveaus. Dit is precies de reden dat snellere LAN s gevoeliger zijn voor lawaai. Zaken als alien crosstalk en lawaai van buiten de kabel zijn vooral voor 10GBase-T een technische beperking geworden. Aangrenzende stroomkabels zijn een van de belangrijkste bronnen van ruis, zeker als data- en stroomkabels over een langere afstand parallel aan elkaar lopen. Handhaving van de kabelscheidingen is daarom veel belangrijker geworden. De fabrikanten van LAN- en bekabelingsystemen garanderen de werking van hun apparatuur ook alleen als de relevante installatienormen, zoals EN 50174, zijn nageleefd en uitgevoerd. eenvoudige richtlijnen De eerste versie van EN kwam uit in 2000 en bevatte een vrij eenvoudige tabel die kabelscheidingen aangaf afhankelijk van de vraag of de kabels waren afgeschermd of niet, en of sprake was van metalen scheidingen tussen de kabels. In het slechtste geval met onafgeschermde data- en stroomkabels met niets daartussen werd een scheiding van 200 mm geadviseerd. De kabelgoten moeten dus 200 mm van elkaar zijn verwijderd. Een punt van kritiek op deze richtlijn is dat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen één enkele kabel en een grote bundel van zware kabels. Naarmate meer metaal is toegevoegd aan de kabels en de tussenliggende ruimte, konden de kabels met de oude norm dichter tegen elkaar aan worden gelegd, totdat ze elkaar aanraken. Het is echter belangrijk om te onthouden dat het doel van EN is de interferentie tussen kabels weg te nemen. Het is zeker niet een veiligheidsnorm. De meeste landen schrijven voor om data- en stroomkabels ten minste 50 mm uit elkaar te houden om gevaarlijke hoogspanningen op de datakabels te voorkomen. segregatie in en De nieuwe EN norm kijkt veel gedetailleerder naar segregatie: meer dan zes pagina s zijn gewijd aan dit onderwerp. Bij de meeste kabelinstallateurs leeft dan ook het gevoel dat overcomplexiteit deze norm zal tegenwerken. 5

6 bekabeling Als de snelheden op het LAN toenemen, wordt het scheiden van de koperen databekabeling van de stroomkabels steeds belangrijker. advertentie All IT Rooms is een computerruimte System Integrator. Wij ontwerpen en bouwen nieuwe computerruimtes maar ook de herinrichting, verbouwing of verhuizing van uw huidige computerruimte is bij ons in goede handen. Onze dienstverlening op een rij: Consultancy Ontwerp Project management Realisatie Service Lange Kleiweg 50B 2288 GK Rijswijk Tel A5 adv def.indd :05:47

7 advertentie Woensdag, 2 december 2009 Intres Hoevelaken De nieuwe norm definieert kabels eerst op basis van hun screeningsvermogen. De kabels worden vervolgens ingedeeld van A tot D, waarbij D de hoogste score is. Binnen deze klasse valt de zwaar afgeschermde categorie 7-bekabeling. Categorie 6- en categorie 5- kabels kunnen voldoen aan klasse B of C, vermoedelijk afhankelijk van de vraag of ze zijn onderzocht of niet. Voor klasse D-kabels wordt een minimale scheiding voorgeschreven van 10 mm. Voor de klassen C, B en A bedraagt de voorgeschreven minimale scheiding respectievelijk 50 mm, 100 mm en 300 mm. Deze afstanden kunnen worden verkleind als de kabels zijn ondergebracht in bepaalde soorten metalen behuizingen. Uiteraard zijn er ook nog voorschriften voor de stroomkabels. Als er minder dan dertien aangrenzende stroomkabelcircuits zijn (een circuit is een eenfasegeleider tot 20 A), bedraagt de vermenigvuldigingsfactor minder dan één, tot slechts 20 % van de scheiding voor een enkele conductor. Voor grotere aantallen stroomkabels kan de vermenigvuldigingsfactor oplopen tot 600 %. Driefasenschakelingen worden voor de toepassing van deze berekening beschouwd als drie afzonderlijke circuits. Verder lezen we: Where the cabling to be installed is in accordance with, and is intended to support the applications listed in, the EN series the separation requirements for classification b in table 4 represent the minimum requirements of this standard. Dit betekent duidelijk dat 100 mm de minimale scheiding is voor standaard LAN-bekabeling, tenzij afgezwakt door metalen behuizingen of verergerd door te veel stroomkabels. De Amerikaanse datacenterstandaard TIA 942 geeft ook een tabel voor kabelscheidingen, gebaseerd op de Amerikaanse NFPAeisen. Deze tabel maakt de scheidingen afhankelijk van de hoeveelheid stroomkabels. Bij bijvoorbeeld zestien tot dertig 20 A-kabels is een scheiding van 50 mm nodig als alle kabels zijn afgeschermd. De afstanden verdubbelen als onafgeschermde stroomkabels worden gebruikt. Als alle kabels zijn geaard in metalen kabelgoten, kunnen ze worden beschouwd als afgeschermde kabels. De standaard gaat tot 300 mm (600 mm voor unshielded) voor de nabijheid van driefasenkabels. conclusie Al met al is er een aantal zeer complexe standaarden die veronderstellen dat ontwerpers die de screeningsefficiëntie van hun datakabels berekenen, de effecten van aanwezige metalen behuizingen laten meewegen en dat zij kijken naar de aangrenzende stroomkabels. U kunt als gebruiker de standaarden kopen en een eigen berekening maken. Maar misschien bent u ook al geholpen met deze eenvoudige vuistregel die in bijna elke omstandigheid zal werken: voor eenfasestroomkabels: houd de goten voor data- en stroom kabels minimaal 200 mm uit elkaar; voor driefasenstroomkabels: houd de goten voor data- en stroom kabels minimaal 600 mm uit elkaar. Initiatief & organisatie conferences training datacenter.heliview.nl

8 Gebouwtechniek Imtech bouwt meerlaagse rekencentra Hedendaagse dieseltechniek levert energiewinst op 8

9 datacenterworks Imtech is een groot, technisch bedrijf dat volgend jaar al 150 jaar actief is. Het bedrijf behoort tot de snelst groeiende, technische dienstverleners in Europa. Een onderscheidend element is dat de firma op verschillende terreinen actief is en een geïntegreerd aanbod heeft. De combinatie van elektrotechniek, ICT en werktuigbouw binnen totaaloplossingen is het handelskenmerk van Imtech. Het bedrijf heeft vestigingen in Nederland, Duitsland, Engeland, België, Oostenrijk en Zwitserland. Juist uit die combinatie van disciplines is de nieuwe, energie-efficiënte opzet van een rekencentrum geboren, zoals innovatie vaak ontstaat op het snijvlak van verschillende disciplines. Arno Fens, salesmanager datacenters bij Imtech Special Market Solutions, legt uit hoe dit is gegaan: Ook onze collega s, bijvoorbeeld de koelspecialisten die wij in dienst hebben, zijn voortdurend bezig met de vraag hoe wij energiezuinige oplossingen kunnen neerzetten. Zij zijn bezig geweest met de vraag of het mogelijk is de stroomrekening van een rekencentrum naar beneden te krijgen. Ze zijn met een oplossingen gekomen, die wij vervolgens hebben getest en uiteindelijk aan de markt hebben aangeboden. korter transport Het uitgangspunt van de energiezuinige oplossing is een meerlaags rekencentrum met op de begane grond de technische ruimte en op de eerste verdieping de ruimte, waarin de servers komen te staan. Tussen deze twee verdiepingen zit nog een tussenlaag: het plenum. Deze ruimte zorgt ervoor dat de koude luchtbuffer kan worden gerealiseerd; zodanig dat er te allen tijde voldoende koude lucht aanwezig is om in de koude gang toe te laten. In de ogen van Imtech bestaat een ideaal rekencentrum dus uit meer dan een verdieping. De koude lucht wordt via het plenum naar de erboven liggende computervloer gebracht. De gekozen, meerlaagse structuur zorgt ervoor dat de koelinstallatie dichter bij de hardware komt te staan, waardoor minder energie nodig is om het koelmedium op de juiste plaats te brengen. Gerichte koeling is de afgelopen jaren al in zwang geraakt via koude en warme gangen binnen een rekencentrum. Hierbij wordt voorkomen dat warme en koude lucht met elkaar vermengd raken, want zo n menging heeft een negatief effect op de koude lucht en de energierekening. In een traditioneel rekencentrum legt de door servers opgewarmde lucht een hele weg af. Veelal wordt het naar boven naar het dak gevoerd, alwaar het wordt afgekoeld om later weer, als koellucht te dienen. Dit transport van warme lucht kan leiden tot secundaire opwarming. Dit probleem wordt opgelost door in meerdere lagen te bouwen. Het transport van koude en warme lucht is dan zo kort mogelijk. In bestaande situaties is dat niet altijd mogelijk, vertelt Fens, en dan kun je altijd nog de technische ruimte naast de serverruimte bouwen. Het effect is dan wel minder, maar niettemin energiezuiniger dan de gebruikelijke inrichting van het rekencentrum. Exacte cijfers zijn nog niet bekend, omdat we dat niet hebben getest. sensoren In de technische ruimte staan de ups en, de generatoren, de ventilatoren en dergelijke bij elkaar. Deze staan op de onderste laag, zodat ze makkelijk in- en uitgereden kunnen worden. Op de rekenvloer treffen we alleen de IT-apparatuur aan, met hun verschillende functies, zoals applicatielevering of opslag. Natuurlijk werkt het systeem met koude en warme gangen, en er is voor gezorgd dat de luchtstromen niets of in elk geval zo weinig mogelijk in de weg wordt gelegd. Het echte slimmigheidje van de Imtech-oplossing is niet zozeer de bouwkundige indeling, maar zijn de sensorgestuurde kleppen in de koelinrichting. De koude lucht wordt pas ingelaten als de sensoren aangeven dat er behoefte is aan koeling, legt Fens uit. Gewoonlijk wordt er een heel etmaal door achter elkaar koude lucht in het rekencentrum geblazen, maar soms is dat niet nodig. Door inlaatkleppen uit te rusten met sensoren zorg je ervoor dat niet nodeloos koude lucht wordt toegevoerd. Daar zit een flinke besparing in. Imtech noemt dit systeem de common rail cooling en heeft hierop inmiddels patent aangevraagd. Het begrip common rail komt uit de hedendaagse dieseltechniek waarbij ervoor wordt gezorgd dat de brandstof onder gelijke druk wordt gehouden, voordat het via de toevoerleidingen naar de afzonderlijke ci- Teus Molenaar is freelance journalist door het gebruik van kleppen met sensoren in het buizenstelsel dat koude lucht aanvoert naar het serverpark in een rekencentrum, is een flinke energiewinst te behalen. uitvinder imtech spreekt zelf van een daling van 2,0 naar 1,34 pue. bouwkundig is dit te bereiken door een datacenter in verdiepingen te bouwen. 9

10 Gebouwtechniek linders gaat. Het grote voordeel is dat de motor minder diesel nodig heeft om tot dezelfde prestaties te komen als een motor met een brandstofverdeelpomp. Tevens maakt de common-raildiesel het mogelijk dat de brandstof onder zeer hoge druk is te verzamelen in het verdeelhuis. Het koelsysteem van Imtech is in staat hoge drukken te weerstaan. Dat is nodig, omdat de kleppen pas open gaan als de sensoren aangeven dat er behoefte is aan koeling. Al met al levert dit een besparing op waardoor het energiegebruik van het rekencentrum niet op de gangbare 2,0 PUE uitkomt, maar op 1,34. datacenter health check Fens vertelt dat zijn bedrijf binnenkort voor een niet met naam genoemde klant begint met de bouw van een rekencentrum waarin het principe van common rail cooling de hoofdrol speelt. Het betreft hier nieuwbouw. Hij geeft aan dat het principe bij nieuwbouw zich sneller terugverdient dan bij aanpassing van bestaande datacenters. Op zichzelf is dat wel logisch, want als je een bestaand rekencentrum gaat verbouwen, moet je die kosten ook meenemen in de berekening van de return on investment. Dat wil niet zeggen dat er nooit een positieve businesscase is te maken voor een bestaand rekencentrum, maar wel dat het lastiger is dan bij nieuwbouw. Imtech is bezig met de ontwikkeling van een nieuwe dienst: de Datacenter health check. Zoals het voor mensen zelf ook gunstig zou zijn om met een zekere regelmaat naar de dokter te gaan voor een gezondheidscontrole, is dat evenzeer nuttig voor rekencentra, begint Fens. We hebben deze dienst in het leven geroepen als een soort benchmarking, voegt hij er nog aan toe. De health check bestrijkt drie verschillende terreinen. Als eerste de IT load. Dit verwijst naar de mogelijkheid van de aanwezige apparatuur zo goed mogelijk gebruik te maken van de ter beschikking bestaande energie. De network load is het tweede aspect. Dit verwijst naar de efficiëntie van de netwerkarchitectuur en de mogelijkheid van de netwerkapparatuur nuttig gebruik te maken van de IT-apparatuur en de prestaties te maximaliseren. Ten slotte is er de facilities load. Hier wordt de rol geduid die de ondersteunende apparatuur, zoals PDU s, koelsystemen en generatoren, spelen. Wij beschouwen het rekencentrum als de optelsom van deze drie terreinen. Door deze drie aspecten afzonderlijk te beoordelen, is het makkelijker een afdoende inzicht te krijgen in de gesteldheid van het rekencentrum, legt Fens uit. nulmeting Wij streven er steeds naar het maximale te halen uit de systemen en nieuwe technieken, zegt Fens. Dat betekent dat wij ook nog steeds bezig zijn onze health check aan te passen. Die verbetering gaat door. Datzelfde zou ook moeten gelden voor de controle op het rekencentrum zelf, vindt hij. Een datacenter is een levend organisme advertentie ELM Security System Electronic Locking & Monitoring Bewaak uw geld en data! afsluiten beveiligen bewaken alarmeren Server racks in datacentra Geldautomaten Bedrijfs computernetwerken Betaalautomaten Telecom faciliteiten Ziekenhuizen, banken en universiteiten Veiligheid door modulaire sluit- en bewakingssystemen Gecontrolleerde toegang Bescherming en bewaking Beveiligd automatisch logbestand Netwerk geschikt 19 uitvoering Contact: Dhr. van Dijk Tel.: EMKA Benelux BV Marconiweg AS Veghel Tel Fax info@emka.org

11 advertentie Woensdag, 2 december 2009 Intres Hoevelaken om het zo uit te drukken. Het is voortdurend in beweging; daarom is het nuttig van tijd tot tijd te weten hoe het ervoor staat om met nieuwe techniek tot een continue optimalisatie te komen. Bij grootscheepse wijzigingen in het rekencentrum is zo n gezondheidscontrole zeker zinvol. Leveranciers van apparatuur of methoden zouden een nulmeting moeten (laten) uitvoeren voordat hun oplossing wordt geïmplementeerd. En dan zou je na implementatie nog eens eenzelfde controle moeten doen. Dan weet je tenminste of de beloftes worden waargemaakt. Dat gebeurt nog veel te weinig. Wij zijn er in elk geval een voorstander van. Hoe moet je anders in de praktijk aantonen dat bijvoorbeeld de beloofde besparing inderdaad optreedt, stelt Fens. Imtech biedt de gezondheidscontrole aan als een aparte dienst. Een beheerder van een rekencentrum zou zo n nulmeting moeten eisen van een leverancier om bewijs te kunnen hebben dat de aangeprezen oplossing inderdaad een bepaalde efficiëntiewinst oplevert. wat is pue? Power usage effectiveness of PUE is een meeteenheid om de energie-efficiëntie van een rekencentrum uit te drukken. PUE wordt bepaald door de hoeveelheid energie die een rekencentrum binnenkomt, te delen door de energie die de infrastructuur in dat rekencentrum nodig heeft. Daarmee is PUE een getal dat een verdeelsleutel aangeeft. Een ideale PUE is 1. Simpel gezegd, komt het erop neer dat je een bepaalde hoeveelheid elektriciteit nodig hebt om data te verwerken en op te slaan; het eigenlijke werk van een rekencentrum. Alles wat je meer nodig hebt, is ballast, zoals de verlichting als een beheerder het rekencentrum in moet om iets te wijzigen. Maar vooral de energie die nodig is om de servers te koelen, jaagt het PUE-getal ver boven de ideale 1. De eenheid ontmoet veel kritiek, omdat uitvinder The Green Grid niet precies heeft omschreven wat je nu wel en wat je niet moet meten. Niettemin is het op dit moment een toonaangevend instrument om het interne energiegebruik aan te geven. In de ogen van Imtech bestaat een ideaal rekencentrum dus uit meer dan een verdieping. Initiatief & organisatie 11 conferences training datacenter.heliview.nl

12 Management monitoring staat vernieuwd in de belangstelling. waar eerst de nadruk lag op het beheer en operationeel houden van het datacenter, is het nu ook van essentieel belang om het energiegebruik goed in kaart te kunnen brengen en de efficiëntie te verhogen. een goede implementatie is vaak een traject van veel geduld en doorzettingsvermogen. verderop vijf stappen om toch zover te komen. IDC onderzoekt colocatiemarkt in Noordwest-Europa Van capex naar opex IDC voerde onlangs in vier Europese landen een groot onderzoek uit naar de verwachtingen die bedrijven hebben van hun uitgaven op het gebied van carrierneutrale colocatie. De trend die hieruit naar voren komt, is duidelijk: bedrijven verwachten de capaciteit in hun interne datacenters terug te schroeven, ten gunste van investeringen in colocatie. De factoren die aan deze trend ten grondslag liggen, zijn divers en vrij complex. Het onderzoek naar de colocatiemarkt door IDC werd uitgevoerd in opdracht van Interxion, een dienstverlener op het gebied van carrierneutrale colocatie. Dit Nederlandse bedrijf bouwt en beheert datacenters en biedt colocatie aan. Het beschikt binnen Europa over 25 centra, waarvan er zich zes in ons land bevinden. Michel van den Assem, managing director van Interxion Nederland, over de aanleiding tot het onderzoek: Er bestond nog geen gericht onderzoek over de behoeften op datacentergebied. Wijzelf hebben daar uiteraard wel een beeld van, maar het leek ons, als leverancier, goed dit diepgravende marktonderzoek aan een ervaren partij als IDC over te laten. snelle groei IDC schat de totale omzet in de markt voor carrierneutrale colocatie in Groot-Brittanië, Frankrijk, Duitsland en Nederland op 725 miljoen euro in 2008, met een groei naar ruim 2 miljard euro in Alhoewel het onderzoek niet duidelijk maakt waar deze schattingen op zijn gebaseerd, zal het niemand verrassen dat de groei sterk is. Welke factoren liggen aan deze groei ten grondslag? IDC noemt de toename in het gebruik van digitale content, zoals video, tv en muziek via internet. Ook worden meer en meer toepassingen, zowel in het privé- als het zakelijke segment, online ter beschikking gesteld. Denk aan social networking, cloudcomputing in al hun vormen en gaming. Een belangrijke derde factor is de trend van capex (kapitaalsinvesteringen) naar opex (operationele kosten). Veel organisaties zien vandaag de dag af van investeren van eigen vermogen in datacenterfaciliteiten en zoeken deze liever bij externe providers. Van den Assem kan deze conclusie op grond van eigen waarneming bevestigen. Interxion heeft een internationaal klantenbestand, met onder meer Nederlandse, Amerikaanse en Engelse bedrijven, maar in grote lijnen zien we de beweging richting opex ook bij onze klanten. groei en toch krimp In principe valt er nog veel, zeer veel in de capex te snijden. Niet minder dan 95 % van de ondervraagde organisaties heeft een datacenter in huis. Het externe gebeuren steekt hier wat mager bij af: 21 % heeft een outsourcingcontract, in het kader waarvan de infrastructuur zich buiten de deur bevindt, en 11 % maakt gebruik van carrierneutrale colocatiediensten. Een meerderheid van de organisaties verwacht dat hun datacentercapaciteit de komende jaren zal toenemen, maar interessant is dat gemiddeld gesproken de verwachting anders ligt. Nemen we de omvang van de verwachte uitbreidingen en inkrimpingen in aanmerking, dan blijkt de capaciteit waarop de deelnemers anticiperen zelfs iets te dalen. Blijkbaar ziet een minderheid van de bedrijven en instellingen mogelijkheden om flink in te krimpen. IDC heeft ook uitgezocht hoe deze organisaties dit 12

13 datacenterworks Henk Groenendijk is freelance journalist. naar colocatie denken te doen. Ze blijken hoge verwachtingen te hebben van de effecten van de consolidatie van hun IT en van de combinatie cloudcomputing (utility computing) en servervirtualisatie. Eens te meer een indicatie van de sterke wil tot kostenreductie die de markt kenmerkt, zo observeert IDC terecht. Volgens Interxion gaat deze krachtige trend niet ten koste van innovatie. Onze klanten kiezen stelselmatig voor de nieuwste apparatuur die op de markt is, stelt Van den Assem, In die zin is er zeker nog sprake van innovatie. Gegeven de aard van ons werk hebben we uiteraard minder zicht op wat er zich op de platforms van onze klanten afspeelt. intern of extern De kleine krimp die IDC voor de komende periode signaleert 1,1 % in termen van aantallen racks, om precies te zijn komt geheel voor rekening van de interne datacenters. Het wordt een heel ander verhaal zodra IDC met de cijfers voor colocatie komt. Het onderzoeksbureau noemt hier een groeipercentage van 5,2 % voor carriergebaseerde en -neutrale colocatie gezamenlijk. Het blijkt dat organisaties wel degelijk veel voordelen zien in het hebben van een eigen datacenter, zoals controle hebben, het goed passen van de manier van beheer bij de bedrijfscultuur en het voortdurend en makkelijk toegang hebben tot de faciliteiten. Van den Assem hierover: Bij veel IT ers leeft het idee dat intern synoniem is aan controle hebben. Dat is ook begrijpelijk. Snel kunnen binnenlopen, snel kunnen ingrijpen, dat heeft zijn voordelen. Het besef groeit wel dat dit allemaal extern ook te realiseren is, maar dat besef moet nog wat verder groeien. De invloed die Interxion als leverancier kan uitoefenen, is de moeite nemen veel uit te leggen, potentiële klanten uitnodigen om te komen kijken. Kortom, laten zien dat een extern datacenter geen bedreigingen oplevert, dat het goed zit met de generator, 1. Overzicht van de uitdagingen die interne datacenters met zich meebrengen. 13

14 management met de ups en, met de capaciteit van de koelinstallatie, en ga zo maar door. De geënquêteerden idealiseren het in-housedatacenter zeker niet. Desgevraagd hebben ze ook voor IDC opgesomd wat ze als de nadelen ervaren (zie figuur 1). De boventoon voert de moeite die ze hebben met het bieden van flexibiliteit en aanpasbaarheid. Security blijkt vaak ook hoge eisen te stellen, waarmee organisaties moeite kunnen hebben. Kostenaspecten komen ook hier terug: een deel van de organisaties vindt het moeilijk de operationele kosten in de hand te houden, dan wel budget voor investeringen los te peuteren. Een goede vierde plaats is voor problemen op het gebied van connectiviteit. colocatie Wat verwachten organisaties van hun colocatiedienstverlener? Twee aspecten springen er in het onderzoek uit. Schaalbaarheid en aanpasbaarheid zijn voor een derde van de geënquêteerden een belangrijk voordeel dat zo n provider te bieden heeft. Eveneens een derde ziet voordelen op het gebied van continuïteit, omdat zij de externe provider zien als een partij die meer garanties op dit gebied kan geven (IDC gebruikt de term resilience). In het rapport wordt terecht opgemerkt dat continuïteit essentieel is voor cloudcomputing. advertentie Dynamisch in techniek HIG IT & Communicatie is uw turnkey partner voor Datacenters en Computerruimtes. Zowel voor bestaand als nieuw. Onze dienstverlening bestaat uit: Consultancy Engineering/Projectmanagement Bouwkundig Power/Noodstroom Bezoek ons Koeling 5 november op Security IT Room Infra 2009! Bekabeling Inrichting Onderhoud/Service 2. Voordelen van colocatie ten opzichte van een eigen datacenter. 30 % ziet het externe datacenter als veiliger. Over dit onderwerp zijn de meningen blijkbaar verdeeld, want elders in het onderzoek is vermeld dat 24 % security als een voordeel van het eigen datacenter beschouwt. Ten slotte worden ook voordelen als kosteneffectiviteit en het kennisniveau van een externe provider door tamelijk grote percentages van de deelnemers genoemd (26 respectievelijk 24 %). almaar doorgroeien? We zagen al dat de aan dit onderzoek deelnemende organisaties zeker nog wel hechten aan hun interne datacenters. De verwachte groei van colocatie in de komende jaren komt dan ook zeker voor een groot deel voor rekening van de verschuiving van capex naar opex. Het onderzoek brengt deze ontwikkeling bijzonder helder in kaart. Zo kan een significant aantal deelnemers zich vinden in de stellingen Krediet is gelimiteerd, Het IT-budget is bevroren of krimpt en Externe inhuur is stopgezet. Zo bezien is de kredietcrisis voor dienstverleners op het gebied onderzoek IDC voerde het marktonderzoek naar carrierneutrale colocatie uit in vier Europese landen, te weten Groot-Brittannië, Frankrijk, Nederland en Duitsland. In elk land werden honderd organisaties bevraagd (alleen in Groot-Brittannië waren het er 101). Voor wat betreft schaalgrootte voerden de middelgrote bedrijven (van vijftig tot duizend medewerkers) de boventoon, met 271 deelnemers. De grotere organisaties, vanaf duizend personeelsleden, waren echter ook goed vertegenwoordigd, met 130 geënquêteerden. De sectoren Industrie (121 deelnemers), publieke sector (102) en overig (98) waren het best vertegenwoordigd. Opvallend is het kleine aantal deelnemers uit de financiële sector: 22. Postbus AE Reeuwijk Tel: Fax:

15 advertentie Woensdag, 2 december 2009 Intres Hoevelaken 3. Gemiddeld energiegebruik per rack in het interne datacenter. van colocatie een zegen... De vraag is wel wat Interxion nu met dit onderzoek wil gaan doen. De uitkomsten bevestigen onze verwachtingen. We zijn actief in elf landen en moeten daarom bepalen waar we wel en waar we niet investeren in uitbreidingen. Het onderzoek is voor ons wel aanleiding onze datacentercapaciteit in Amsterdam, Frankfurt, Parijs en Londen te gaan uitbreiden. Hierbij zullen we niet alleen op high density-omgevingen inzetten, maar in onze keuze voor infrastructuur ook klanten die niet om high density vragen, ter wille zijn, geeft Van den Assem aan. De verwachte groei van colocatie komt voor een groot deel voor rekening van de verschuiving van capex naar opex. Tot slot vragen we Van den Assem of de verleiding voor een partij als Interxion niet groot is om eenzijdig in te zetten op schaalvergroting en kwantitatieve groei, ten koste van kwaliteit en innovatie? Die vraag is er ten slotte. Van den Assem reageert meteen: Ook Interxion heeft te maken met beperkingen ten aanzien van capex. Oneindig groeien in kwantiteit behoort niet tot de mogelijkheden. Onze gewoonte is modulair uitbouwen, in eenheden van à m 2. Bovendien letten klanten terdege op kwaliteit. We kunnen als aanbieder niet volstaan met steeds maar meer van hetzelfde. De kunst is niet te laat te zijn met uitbreiden, maar ook niet te ver voor de muziek uit te lopen. In onze branche weten we allemaal nog precies welke overcapaciteit we in 2001, 2002 hadden, ten tijde van de internetzeepbel. Dat willen we nooit meer. De geënquêteerden idealiseren het in-housedatacenter zeker niet. energie Al te makkelijk zou het beeld kunnen ontstaan dat interne datacenters zich kenmerken door een lage power density en de externe door een hoge. Ook een provider als Interxion heeft uiteraard datacenters die al wat langer meegaan. Managing director Van den Assem: Dat klopt. Bij het ontwikkelen van datacenters passen we noviteiten toe, waarmee we vervolgens onze bestaande datacenters opwaarderen. Vroegere datacenters hadden bijvoorbeeld een ups op de A-voeding en een generator op de B-voeding, nu is een ups voor beide de standaard, ook in oudere datacenters. Maar, zo voegt hij er aan toe: we moeten wel realistisch blijven. We kunnen, om maar wat te noemen, niet de vloeren van al onze datacenters op 100 cmhoogte leggen, zoals nu gebruikelijk is in nieuwe centers. Anderzijds is het ook niet zo dat al onze klanten op een high densityomgeving zitten te wachten. De klanten die dat wel doen, hebben over het algemeen wel moeite budget te krijgen om dat intern op te lossen. De meeste bedrijfsdatacenters kenmerken zich door een infrastructuur met een lage energiedichtheid (power density), aldus IDC in het onderzoeksverslag (zie figuur 3). Wie met virtualisatie zijn infrastructuur efficiënter benut, of grote aantallen bladeservers installeert, loopt in zo n omgeving tegen problemen aan. Gemiddeld gesproken verwachten ze een toename van het energiegebruik per rack, met 12 %. Ondanks deze uitkomst zijn de deelnemers aan het onderzoek het niet eens over de vraag of dat energiegebruik nu zal dalen of stijgen. Degenen die een daling verwachten, zien veel heil in IT die zuiniger met energie omspringt, de stijgers zien een toename van het aantal apparaten per rack. Initiatief & organisatie conferences training datacenter.heliview.nl

16 Koeling Duurzaam koelen van datacenters DataCenterKoeling gebruikt buitenlucht en leidingwater Jo van de Pas is directeur van DataCenter Infra Solutions. Warmte wordt als het ware uit het datacenter verdrongen, waardoor we dus zo weinig mogelijk koelen. 16 Jo van de Pas onder het ActiefKoeldak.

17 datacenterworks datacenter infra solutions introduceert met datacenterkoeling een koeloplossing die gebruikmaakt van directe buitenlucht en gewoon leidingwater als koudemiddel. het koelconcept moet zorgen voor een besparing op het stroomgebruik voor de koeling van meer dan 70 % ten opzichte van traditionele systemen. datacenterkoeling maakt dx-koelmachines met milieuonvriendelijke hfk-koudemiddelen bovendien overbodig. directeur jo van de pas van datacenter infra solutions legt uit welke stappen zijn genomen om te komen tot de gerealiseerde oplossing. De explosieve groei van digitaal dataverkeer heeft ertoe geleid dat de ICT-branche een van de energie-intensiefste sectoren is geworden. Vooral datacenters zijn grootgebruikers van energie. Rond de 10 % van het totale elektriciteitsverbruik binnen de regio Amsterdam gaat naar datacenters. Er is meer vraag naar stroom dan de regio beschikbaar heeft. Overheden en de ICT-branche willen op vrijwillige en gezamenlijke basis het energiegebruik van deze sector terugdringen. Hiervoor hebben zij onderling afspraken gemaakt die zijn opgenomen in de Meerjarenafspraken energie-efficiëntie (MJA). Veel winst valt te behalen door op een innovatieve manier te kijken naar de koeling, maar pas de laatste jaren krijgen koelsystemen de aandacht die nodig is. Als je er goed bij stilstaat is het toch niet normaal wat we tot op heden doen. Zelfs in de winterdag koelen we met koelmachines de warmte die door ICTapparatuur wordt afgegeven uit dat datacenter weg. Dat doen we vaak ook nog met compressorkoelmachines die met fossiele brandstoffen opgewerkte elektrische energie worden gevoed. We verbranden in enkele jaren wat er in vele eeuwen is opgebouwd. Maar hoe ziet een groene koeloplossing er dan uit? Uiteraard hoeven we niet roomser te zijn dan de paus. Het is onze cultuur en het maatschappelijk belang in combinatie met de marktomstandigheden die ons op dit moment anders naar de toekomst laten kijken. Als je daar bewust mee aan de slag gaat, word je innoverend aan het denken gezet. Behalve de techniek en de maatschappelijke vraagstelling is het de klantvraag waarom het in de eerste plaats gaat. Eerst echt weten wat de klant precies van een koelsysteem verwacht. marktanalyse De huidige datacentermarkt bestaat uit twee hoofdgroepen. De eerste hoofdgroep zijn de meestal grotere datacenterhotels die in hoofdzaak housing en hosting voor derden verzorgen. De datacenterhotels worden primair datacenterbusiness gedreven. Tegen zo laag mogelijke kosten de met de klant afgesproken beschikbaarheid conform vastgelegde Service Level Agreements leveren. Het gehele bedrijfsproces is daar dan ook op afgestemd. De datacenters die alleen in dienst zijn voor eigen gebruik, zijn de tweede hoofdgroep en variëren daarbij van klein tot groot. Deze groep bestaat uit zeer kleine MKB-bedrijven, profit- en non-profitorganisaties tot zeer grote, wereldwijd opererende bedrijven. Typerend daarbij is dat de DGA (directeur groot aandeelhouder) het datacenter persoonlijk onder zijn beheer kan hebben tot bij de grotere organisaties gescheiden afdelingen, zoals facilitair beheer en de ICT-afdeling, gezamenlijk beslissen over het eigen datacenter. Het is dus zoeken wat de verschillende eisen van alle betrokkenen zijn en daarin de grootste gemene deler vinden om tot de meest universeel toepasbare oplossing te komen. Externe factoren die van invloed zijn, moeten daarbij worden aangevuld om tot de maximaal geaccepteerde oplossing te komen. uitgangspunten Maar waar moet die maximaal geaccepteerde koeloplossing aan voldoen? We zijn tot de volgende uitgangspunten gekomen: 1. Een koeloplossing voor een datacenter, die minder storingsgevoelig is, lage kosten heeft en die toch aan alle gestelde eisen voldoet. 2. Maximaal gebruikmaken van de gewone, vrij en gratis, aanwezige buitenlucht. 3. Een koelsysteem met een proportioneel lager energiegebruik voor bestaande en nieuwe datacenters. 4. Meer gebruikmaken van de natuurwetmatigheid dat koude koellucht naar beneden valt en dat warme lucht opstijgt. 5. De koellucht op de vereiste en wisselende hoeveelheden kunnen doceren aan de mogelijk wisselende ICT-apparatuur en de diversiteit ervan en daarbij niet meer koellucht transporteren dan direct nodig. 6. Zonder veel overlast te veroorzaken een goede luchtscheiding aanbrengen van 17

18 Management warme en koude lucht in bestaande en nieuwe datacentra. 7. Om de schuif- of draaideuren te laten vervallen die worden toegepast om de koude of warme straten af te sluiten zodat bedieningsmedewerkers vrij in en uit kunnen lopen zonder de koeltemperaturen van de apparatuur in de eerste kasten telkens te verstoren. 8. Een homogene koellucht leveren die minimaal voldoet aan alle condities die door de apparatuurleveranciers worden vereist voor de afgegeven garanties. 9. Een koeloplossing die het volledig akkoord krijgt van de ICT-verantwoordelijken (vereiste beschikbaarheid applicatiegebruik en zekerheidstelling van de data-informatie). 10. Kan de koeloplossing voorzien in de bestaande vragen van de facilitaire verantwoordelijken (ICT-hardware facilitair verantwoord huisvesten tegen zo laag mogelijke exploitatiekosten)? uitwerking De koeloplossing is gevonden en bestaat uit twee delen. Het eerste deel is het binnen het datacenter op een gedoceerde wijze aanleveren van geconditioneerde koellucht aan de ICT-apparatuur op de efficiëntste en doelmatigste wijze tegen zo laag mogelijke kosten waarbij maximaal gebruik wordt gemaakt van de natuurwetmatigheden. Dat doen we met het ActiefKoeldak. Een 3D CFD-berekeningsmodel van Peutz geeft de werking van het koeldak aan. Het tweede deel is de vereiste geconditioneerde koellucht aanmaken met een luchtbehandelingskast (LBK) en de beschikbaarheidstelling van die koellucht op die plaatsen waar dat gewenst is. De gevonden oplossing geeft bij een gecombineerd gebruik van voornoemde delen de maximaal haalbare besparende resultaten, maar beide delen zijn ook los in combinatie met bestaande koelsystemen in bestaande datacentra in te zetten. We zullen hier nog uitgebreid op terugkomen in een volgend artikel. het totale koelconcept Het patent pending koelconcept bestaat uit het principe van koelen met directe buitenlucht en het vrij, uit het datacenter, laten ontsnappen van de door de ICT-apparatuur opgewekte warmte. Hierbij wordt de warmte advertentie Het koelprincipe van de koude en warme straat, STULZ the natural choice Energiebesparing in Datacentra Airconditioning in datacentra gebruikt veel electriciteit. Daarom komen de specialisten van STULZ met Mission Energy. Dat houdt in: adviezen van vakexperts, gebruik van intelligente producten en levering van hoge kwaliteitservice. Dit kan tot wel 60% minder electriciteitsverbruik opleveren. Wilt u ook een meer energie-efficiënt datacenter? Gebruik STULZ airconditioning technologie. Vraag naar onze brochure via info@stulz.nl. De winst zit in de besparing. Stulz Groep BV is importeur van: Stulz precisie airconditioning Stulz Ultrasonic bevochtiging CAREL bevochtigingsytemen McQuay waterkoelmachines Weverij ZE Amstelveen Postbus AB Amstelveen Telefoon Fax info@stulz.nl Een 3D CFD-berekeningsmodel van Peutz geeft de werking van het koeldak aan.

19 advertentie Woensdag, 2 december 2009 Intres Hoevelaken als het ware uit het datacenter verdrongen, waardoor we dus zo weinig mogelijk koelen. Het basisprincipe is de recirculatie van de binnen het datacenter aanwezige (koel)lucht. De koellucht wordt met het ActiefKoeldak, gedoceerd in de vereiste hoeveelheden, op de gewenste plaats gebracht. Het elektriciteitsverbruik is daarmee minimaal, omdat alleen maar enkelvoudig, horizontaal lucht op een mechanische wijze wordt verplaatst. Op het moment dat alleen recirculatie onvoldoende blijkt, wordt direct koele buitenlucht toegevoegd. Volgens berekeningen die zijn gemaakt over de warmste jaren, blijken we in ongeveer 96 % van de uren gedurende het gehele jaar in staat met directe buitenlucht te kunnen koelen. Op het moment dat de direct beschikbare buitenlucht warmer wordt dan de gewenste koelluchttemperatuur die aan de koude straat wordt toegediend, wordt het eerste koelblok bijgeschakeld. Hierbij wordt een deel van de lucht gekoeld en achter het koelblok vermengd met een ander deel te warme, gerecirculeerde lucht en een deel directe buitenlucht. De vermengde lucht komt daarmee op de gewenste koelluchttemperatuur. Door de iets grotere tegendruk die ontstaat bij het blazen van de lucht door het koelblok, is slechts sprake van een iets hoger stroomverbruik door de ventilator om te koelen. Omdat het koelblok een derde deel van de lucht weer direct naar buiten blaast als warme, vochtige proceslucht, moet dat deel van de lucht ook altijd direct uit de vrije lucht worden aangezogen om geen onderdruk in de ruimte te krijgen. techniek van het koelblok Het koelen met het waterkoelblok van StatiqCooling werkt op dezelfde manier als het zweten bij de mens. Het vocht verdampt op de huid en onttrekt daarbij warmte uit het lichaam. Gedurende het koelproces wordt door een ventilator lucht door de zwarte platen met kleine luchtkanaaltjes van de warmtewisselaar geblazen. De buitenzijde van de zwarte platen van de warmtewisselaar zijn voorzien van een hygroscopische en vochtabsorberende laag, die extern wordt bevochtigd met water, waardoor de primaire lucht wordt gekoeld doordat het water verdampt. Een derde deel van de primair aangezogen lucht wordt als proceslucht aan de buitenzijde van de platen in tegengestelde richting teruggevoerd. Die proceslucht neemt tijdens die doorstroming het warm verdampte vocht in zich op. De warme bevochtigde proceslucht wordt naar buiten afgevoerd, zodat er geen extra vocht bij de geconditioneerde koellucht komt. Door het verdampingsproces wordt de primaire lucht gekoeld, waardoor tweederde van de aangezogen lucht naar de koude straat van het datacenter wordt gevoerd als koellucht. In het volgende artikel zullen op de toegepaste technieken, de meetwaarden en het gekozen samenwerkingsverband om de koeloplossing ook op een verantwoorde wijze op de markt te kunnen brengen aan de orde komen. Detail van de voorzijde van het koelblok. Detail van hygroscopische en vochtabsorberende laag. Detail aan de achterzijde van het koelblok waar de lucht in tegengestelde richting wordt teruggevoerd door het creëren van tegendruk. Het koelproces gedurende ±4% van de tijd gedurende het gehele jaar Initiatief & organisatie conferences training datacenter.heliview.nl

20 Koeling Jan Wiersma is manager R&D datacenter bij vts Politie Nederland en international director bij Data Center Pulse. koeloplossingen voor datacentra kennen vele uitvoeringsvormen. de leveranciers van deze koelsystemen proberen potentiële kopers te verleiden met goed onderbouwde marketingdocumenten en cijfers. maar hoe efficiënt is een aangeboden systeem nu echt? datacenter pulse (dcp) en de silicon valley leadership group (svlg) proberen hier antwoord op te geven met de chill off-test. Chill Off-test als onafhankelijk handvat Vergelijking van koelmethoden in datacentra In 2007 werden onder leiding van de Silicon Valley Leadership Group (SVLG) enkele onderzoeken gestart over de efficiëntie van datacentra. Een van de onderzoeken was een vergelijking van de koelmethoden in Data Center. De net opgerichte organisatie Datacenter Pulse (DCP) greep deze mogelijkheid meteen aan en doopte het onderzoek de Chill Off. Samen met Lawrence Berkeley National Labs (LBNL) werd een onderzoeksplan opgesteld en het Sun Microsystems datacenter te Santa Clara, Californië, 1. Vergelijking van verschillende koeloplossingen. Verenigde Staten, werd gereedgemaakt om het onderzoek uit te voeren. Gedurende de Chill Off 1 werden vier modulaire, schaalbare rack-koeloplossingen getest onder een range van verschillende condities die verschillende luchtinlaattemperaturen, serverbelasting en, indien van toepassing, verhoogde koelwatertemperaturen simuleerden. De geteste systemen waren APC s ACRC100 Inrow coolingunits, Vette/ IBM s Rear door heat exchanger, Lieberts XD cooling system, en Rittals LCP+. Voor de test werden oudere V20 Sun-servers gebruikt, maximaal 320 stuks, die een maximum van 10 kw per rack aan energie konden afnemen. Elke koeloplossing werd apart getest met verschillende serverbelastingen: 25 %, 50 %, 75 % en 100 % CPUload. Daarnaast werd getest met een toevoertemperatuur voor servers: 20 C, 22 C, 24 C en 26 C. Ook de temperatuur van het aangeboden koelwater werd op diverse temperaturen getest. Meer dan sensoren collecteerden gedurende de testen realtime informatie, die daarna werd geanalyseerd door LBNL. In totaal werden meer dan 40 miljoen individuele metingen verzameld bij alle testen. Vanuit de resultaten werden het rendement (COP, coëfficiënt of performance) en de MSE (modular system efficiency) bepaald. Hierbij is de MSE de verhouding tussen de totale koelenergie en de koeling die is getransporteerd door de module, in kw/ton. Hierbij wijst een lagere MSE-waarde op een hogere koelenergie-efficiëntie. resultaten chill off 1 De resultaten in afbeelding 1 geeft slechts een dimensie van de test weer. Voor meer informatie wordt aangeraden het gehele rapport te lezen. 20