Het. Werkmap de keuken rond ste graad Lager Onderwijs

Transcriptie

1 Het Werkmap de keuken rond ste graad Lager Onderwijs

2 Voorwoord Beste, Het boekje de keuken rond 1900 biedt de leerkracht de mogelijkheid om samen met de leerlingen aan de slag te gaan. Er wordt achtergrondinformatie gegeven rond de 6 thema s die aan bod komen in het atelier: verwarmen, koken, bewaren, het keukengerei, het water en de verlichting. Daarnaast zijn er werkblaadjes voorzien voor de leerlingen en worden er ook nog tips gegeven om enkele dingen in de klas uit te proberen. Veel succes Petra Vandermeiren Educatieve dienst, Grimbergen 2

3 Inhoudsopgave Voorwoord p 2 Inhoudsopgave p 3 De keuken, p 4 Jouw keuken p 5 Onze keuken en de keuken van vroeger p 6 Werken in de klas p 7 Verwarmen p 8 Koken p 10 Werken in de klas p 13 Bewaren van voedsel p 14 Werken in de klas p 17 Verhaal van de krekel en de mier p 18 Het keukengerei p 19 Het water p 20 De verlichting P 21 3

4 De keuken rond 1900 De keuken zag er vroeger helemaal anders uit dan nu. Alle technische snufjes die wij nu kennen, zoals centrale verwarming, microgolfoven, koelkast of zelfs stromend, warm water bestonden niet. Wat deed men vroeger om het binnen lekker warm te hebben? Kookten zij net als wij of aten zij andere dingen? Waar haalden zij al hun voedsel en hoe bewaarden ze het? Waar haalden zij water, als het niet uit de kraan stroomde? Vele vragen waarop we samen een antwoord zoeken. Draai de pagina maar snel om. 4

5 Jouw keuken In onze keuken staan heel wat spullen om te koken, af te wassen, enz. Kan jij er enkele tekenen? 5

6 Onze keuken en de keuken van vroeger Er zijn heel wat verschillen tussen onze keuken en de keuken van vroeger. Kan jij de juiste prentjes met elkaar verbinden? NU VROEGER 6

7 Werken in de klas: vroeger en nu Nodig: reclamefolders oude foto s of prenten (zie internet) verf en penselen grote witte bladen (of afval behangpapier) potloden/stiften Deel de klas in in 4 of 5 groepen. Elke groep werkt rond een bepaald thema (verwarmen koken bewaren keukengerei water verlichting). Elke groep knipt prenten uit, tekent of schildert rond een thema. Hierbij maken ze het onderscheid tussen voorwerpen die nu gebruikt worden en voorwerpen die enkel vroeger werden gebruikt. Nadien kunnen ze hun werkje voorstellen in de klas. 7

8 Verwarmen Om ons huis lekker warm te maken, moeten wij niet veel moeite doen. Wij duwen of draaien aan een knop en de verwarming springt meteen aan. Vroeger was er helemaal geen centrale verwarming in huis. Hoe verwarmden ze dan wel? Schrijf de juiste naam onder de foto... Vroeger maakten men ook soms een open vuur in het midden van de kamer. Kan jij dit hieronder tekenen? 8

9 Om een vuur te maken, kan je verschillende soorten brandstof gebruiken. Herken jij ze? Verbind de woorden met de juiste foto. STEENKOOL HOUTSKOOL PAARDENMEST HOUT TURF 9

10 Koken Ken jij volgende groenten? Schrijf de juiste naam bij de juiste groente. ERWT - SPRUIT - WORTEL - RODE KOOL - SLA - KNOLSELDER PRINSESENBOON - SAVOOIKOOL - BLOEMKOOL WITTE KOOL COURGETTE - PREI.. 10

11

12 En het fruit? Teken de andere helft erbij. Kan jij ook de juiste naam erbij schrijven? dit is een.. dit is een.. dit is een.. dit is een.. 12

13 Werken in de klas: lekkere pompoensoep. Nodig: 1 grote pompoen, 2 preistengels, 2 uien, 2 aardappelen, 1 liter kippenbouillon (afhankelijk van de grootte van de pompoen), klein beetje boter dunschillers, keukenmesjes, 1 pan, 1 grote kookpot, snijplankjes Snij de pompoen door, haal de schil eraf en de pitten eruit. Snij dan de pompoen in stukjes. Snij de prei, de uien en de aardappels in kleine stukjes. De prei wordt samen met de ui even aangestoofd. De stukjes aardappel worden gekookt in de kippenbouillon samen met de stukjes pompoen. Voeg de gestoofde prei en uien nu toe aan de bouillon. Even laten doorkoken, zout en peper toevoegen en de soep is klaar. Smakelijk! 13

14 Bewaren van voedsel Supermarkten met een overvloed aan fruit, vlees, groenten en andere lekkernijen bestonden vroeger niet. Je haalde je groenten en fruit op de markt of je kweekte ze zelf in de moestuin of op het veld. Wanneer het fruit en de groente rijp waren, moesten ze geoogst en bewaard worden, anders had je tijdens de herfst en wintermaanden weinig te eten. Soms werd er ook een varken geslacht. Je had dan veel vlees dat je niet in één keer kon opeten. Bewaren was ook hier de boodschap. Vroeger hadden ze geen ijskast of diepvriezer. Ze moesten dus andere manieren bedenken om het voedsel te bewaren. Weet jij het? Teken het of vul het woordje in naast de pijl Van melk maak je Van appels maak je 14

15 Van fruit maak je Van een varken maak je 15

16 Welke middeltjes kan je allemaal gebruiken om voedsel op te leggen? Omcirkel. ZOUT PEPER PETERSELIE AZIJN WATER ALCOHOL VLEESSAUS LIMONADE SUIKER ZOUT WATER ALCOHOL Herken jij die kast? Hoe noemen we zo n kast?.. Waarvoor werd ze gebruikt?.. 16

17 Werken in de klas: zelf boter maken Nodig: verse koemelk of volle room, glazen bokaal met schroefdeksel, lepel, zeefje, schone vaatdoek mes, brood Zet de verse koemelk een paar uur op een koele plek, zodat de room komt bovendrijven. Schep met een lepel de room van de melk. Doe de room in de pot en draai het deksel goed dicht. Schudt de pot op en neer. Na een tijdje komen de eerste boterklontjes tevoorschijn, schep ze eruit met een lepel of een zeefje. Spoel de boterdeeltjes met koud water af. Doe ze in een schone doek en knijp het vocht eruit. Smeer de boter op bruin brood. Smakelijk! 17

18 Verhaal van de krekel en de mier De krekel sjirpte dag en nacht, zo lang het zomer was, Wijl buurvrouw mier bedrijvig op en neer kroop door 't gras "Ik vrolijk je wat op," zei hij. "Kom, luister naar mijn lied." Zij schudde nijdig met haar kop: "Een mier die luiert niet!" Toen na een tijd de vrieswind kwam, hield onze krekel op. Geen larfje of geen sprietje meer: droef schudde hij zijn kop. Doorkoud en hongerig kroop hij naar 't warme mierennest. "Ach, juffrouw mier, geef alsjeblieft wat eten voor de rest Van deze barre winter. Ik betaal met rente terug, Nog vóór augustus, krekelwoord en zweren doe 'k niet vlug!" "Je weet dat ik aan niemand leen," Zei buurvrouw mier toen heel gemeen. "Wat deed je toen de zon nog straalde En ik mijn voorraad binnenhaalde?" "Ik zong voor jou," zei zacht de krekel. "Daaraan heb ik als mier een hekel! Toen zong je en nu ben je arm. Dus dans nu maar, dan krijg je 't warm!" Wie leeft van kunst gaat door voor gek. Vaak lijdt hij honger en gebrek. Jean de La Fontaine's fabel 18

19 Het keukengerei Vroeger bestond er wel suiker, maar nog geen suikerklontjes. Suiker werd dan verkocht in suikerbroden. suikerklontjes suikerbrood Die grote suikerklomp kan je niet zomaar in je thee of koffie gooien. Hij moet gebroken worden. Weet jij welke werktuigen daarvoor gebruikt worden? Omcirkel. 19

20 Het water Jan heeft geen stromend water in huis. Hij moet naar de pomp lopen om daar water te halen. Help jij hem de weg te zoeken? FOUT FOUT 20

21 De verlichting Vroeger was er geen elektriciteit in huis, dus moest men anders licht maken dan wij. Kleur het juiste prentje. Welke verlichting gebruikten onze overgrootouders? 21