Help de Haagse huismussen
|
|
- Thijmen Smits
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Help de Haagse huismussen
2 Stichting Duurzaam Den Haag Riviervismarkt AM DEN HAAG t info@duurzaamdenhaag.nl Inhoud Haagse Huismus in nood... 2 Het leven van huismussen... 3 Wat hebben huismussen nodig?... 3 Help onze huismussen!... 3 Huismus-vriendelijke tuin... 4 Voedsel... 5 Nest- en slaapplekken... 5 Vlucht-, schuil- en kwetterplekken... 6 Zanderige plekken... 6 Water... 6 Duurzaam Den Haag, 9 juli 2016 Auteur: Anna Kreffer Begeleiding: Geert van Poelgeest Adviezen: Martin van der Reep, Esther Vogelaar en stichting Witte Mus Foto: Aline Mast Tekening: Auke Herrema De actie Help de Haagse Huismussen is een project van de stichting Duurzaam Den Haag in opdracht van de gemeente Den Haag met adviezen van de Haagse Vogelbescherming en onderzoek door het adviesbureau De Groene Ruimte. Help de Haagse huismussen, Duurzaam Den Haag, juli
3 Haagse Huismus in nood Huismussen in Den Haag hebben het moeilijk. Er zijn er niet veel meer en de kleine groepen die er nog wel zijn, kunnen elkaar niet bereiken, omdat de gebieden te ver uiteen liggen. Over het algemeen blijven ze dichtbij hun nest. Dit maakt het voortbestaan van onze huismussen heel kwetsbaar. Het zou jammer zijn als de huismussen helemaal uit de stad verdwijnen, daarom nu de actie: Help de Haagse Huismussen onder dak. Vanaf de bestaande plekken waar de huismus nu nog voorkomt, kunnen tuinen en gevels huismus-vriendelijk ingericht worden. Op deze manier kunnen huismussen zich uitbreiden naar andere delen van Den Haag. Als gebieden met elkaar verbonden raken, wordt ook de noodzakelijke onderlinge uitwisseling tussen huismussen makkelijker. Grotere aantallen huismussen en verbinding van gebieden verzekeren het voortbestaan van de Haagse huismus. Het leven van huismussen Huismussen zijn sociale dieren, een huismus komt nooit alleen. Ze hebben veel natuurlijke vijanden, het is daarom veel veiliger in een groep te leven. Als er één gevaar ziet, kunnen ze allemaal vluchten. Voor de veiligheid doen ze ook alles snel: eten, drinken of een zandbad nemen. Huismussen leven in de buurt van mensen, zoeken hun nestplaatsen bij bebouwing en hebben vlucht- en schuilplekken nodig, zoals dichte struiken, coniferen en klimplanten. Huismussen blijven het hele jaar in hetzelfde gebied. Voedsel moet dus ook het hele jaar door beschikbaar zijn. De broedtijd begint al in februari met nestbouw en duurt van begin april tot eind augustus. De eitjes komen na ongeveer twee weken uit, de jongen blijven daarna nog zo n twee weken in het nest en worden na uitvliegen nog 10 tot 14 dagen gevoed. Huismussen hebben 2 tot 3 broedsels per jaar. In de stad vestigen de jongen zich 1,5 tot 2 kilometer van de opgroeiplek, maar als er voldoende plaats is blijven de jongen in de directe omgeving van de opgroeiplek. Wat hebben huismussen nodig? In een geschikt leefgebied voor huismussen moeten de onderstaande punten aanwezig zijn en ook nog eens dicht bij elkaar liggen, van enkele meters (voedsel en vluchtplek) tot hooguit 500 meter (voedsel en nestplek). Voedsel: zaden en insecten Nest- en slaapplekken: onder daken, nestkasten of begroeiing Vlucht- en schuilplekken Zanderige plekken voor een zandbad Water Help onze huismussen! U kunt de huismussen helpen door nest-, vlucht- en schuilplekken, voedsel, water en zanderige plekken ruim aan te bieden, zodat de mussen bij elkaar kunnen blijven. Het zou mooi zijn als u met een aantal buren of een deel van uw straat afspraken kan maken: u kunt dan de noodzakelijke maatregelen verdelen over verschillende tuinen. Eén tuin heeft bijvoorbeeld een waterbak, de tuin verderop een zand-plek. Nestkasten en voederplekken kunnen ook over verschillende tuinen worden verdeeld. In een straat met geschikte huismussen-tuinen kan ook een tuin met voornamelijk tegels nuttig zijn, als er op korte afstand maar een veilige vluchtplek is, zoals een dichte struik. Zo n tuin is open genoeg voor de mussen en er kan wat zand liggen Help de Haagse huismussen, Duurzaam Den Haag, juli
4 voor zandbaden, wat bakken waar verder niet naar omgekeken wordt en waar dus (on)kruiden kunnen groeien, zijn ook welkom. Huismus-vriendelijke tuin Een tuin is huismusvriendelijk als u drie of meer van de onderstaande maatregelen treft: Laat een gevel begroeien. Een klimop of een vuurdoorn zijn heel geschikt. Een klimop tast de muren niet aan, maar mocht u een klimop niet geschikt vinden, kies dan voor een pergola met klimop of bruidsluier of plaats een klimrek waar de planten in kunnen groeien. Richt een hoekje in met planten die zaad geven in de tuin (liefst soorten die hier van nature voorkomen zoals grassen, bijvoet en alles wat spontaan op komt.) Haal de planten pas weg in het voorjaar vlak voor het ontluiken van de nieuwe natuur, als er geen zaden meer in zitten. Haal ze niet weg als de planten nog zaden hebben. Hang huismusnestkast(en) op, tenminste drie meter boven de grond. Zorg dat tussen 9:00 uur en 19:00 uur deze kasten niet in de volle zon hangen. De onderlinge afstand van de vliegopeningen is minimaal 50 centimeter en maximaal 50 meter. De ideale afstand ligt tussen de 1 en 7 meter. Tijdens het broedseizoen begin april tot eind augustus - NIET in de buurt komen van het nest. Plaats een drinkbak of voor de liefhebber leg een vijver aan. De drinkbak kan ook voor badderen gebruikt worden. Wel goed schoonhouden! Plaats deze drinkbak op maximaal twee meter afstand van een heg of dichte struik: dit kan fungeren als vluchtplek. Biedt het hele jaar vogelzaad aan. In ieder geval in de winter op een open plek, maar vlakbij een vluchtplek. Plaats een haag of een onderhoudsarm raster met klimop in plaats van een schutting als erfafscheiding. Een haag is tenminste 1,5 hoog. Het zaad is te bestellen bij en vraag naar onkruidzaad zonder graszaad, , mail@vanleeuwendiervoeders.nl Richt een hoekje in met planten die zaad geven in de tuin, liefst soorten die hier van nature voorkomen, zoals inheemse zaadplanten. Haal deze ook niet weg juist als ze zaden hebben. Bied het hele jaar vogelzaad aan. In ieder geval in de winter, op een open plek, maar vlakbij een vluchtplek. Plant een of meer dichte struiken of boompjes die jaarrond groen zijn. Zoals een hulst, een coniferen of struiken die stekelig zijn zoals meidoorn of sleedoorn. Snoei die laatste twee regelmatig voor een compacte groei, waar de mussen nog veiliger in zijn. Klimplanten: Klimop, blauwe regen, Struiken: olijfwilg, liguster, braam Help de Haagse huismussen, Duurzaam Den Haag, juli
5 Maak een zanderige plek voor een zandbad. Heb je een terras? Dan kan dit met het losse zand dat aanwezig is. Je kan natuurlijk ook gewoon een hoopje zand aanbieden. Al deze maatregelen komen niet alleen de huismus ten goede, ook kleinere vogels, hommels, vlinders en andere dieren zullen er dankbaar gebruik van maken. Als beloning krijgt u een levendige tuin waar altijd wat te zien, te horen en te beleven is. Linken: Tuinambassadeurs: Extra informatie: Een gezonde, levensbare kolonie huismussen bestaat uit 50 tot 60 vogels, waarvan ongeveer 20 broedparen zijn en wat vrije mussen. Als één van de gepaarde mussen sterft, kan een vrije mus die plek innemen. Als u besluit huismussen te helpen biedt dan alles in voldoende mate aan, zodat de mussen bij elkaar kunnen blijven. Voedsel Volwassen huismussen eten zaden van grassen en wilde planten (onkruid), fruit, appels, peren, bramen, bessen, bloem- en bladknoppen en insecten. In de stad ook broodkruimels en voedselresten. Bovendien pikken ze steentjes en grit op om de zaden goed te verteren. Groen dat hier van nature voorkomt levert het noodzakelijke voedsel. De jongen in het nest eten eerst alleen zacht en eiwitrijk voedsel: insecten zoals muggen, vliegen, rupsen etc. Gaandeweg aangevuld met plantaardig voedsel. Na twee weken eten ze hetzelfde als de volwassenen, voornamelijk zaden. Voedselbronnen moeten het hele jaar door beschikbaar zijn, bij kinderboerderijen en terrasjes zijn daarom vaak huismussen te vinden. Huismussen zoeken hun voedsel op plaatsen met lage vegetatie, zoals tuinen, erven en wegbermen. Bomen en struiken worden bezocht voor de insecten. In bosgebieden leven geen huismussen. Nest- en slaapplekken Nestplekken zoeken huismussen op een hoogte van ten minste drie meter. Ze kunnen plekken vinden onder dakpannen, in kieren en gaten in muren, in gevelbegroeiing als klimop, speciale nestkasten voor huismussen en bij uitzondering in boomholtes of dichte struiken. Huismussen broeden graag in de buurt van andere huismussen, het zijn koloniebroeders. Huismussen blijven het hele jaar in de buurt van de nesten. Het nest zelf wordt ook het hele jaar door gebruikt. Vrouwtjes slapen er al voor het broeden, de jongen slapen in het nest zolang ze gevoed worden en ook tijdens strenge winters wordt het nest als slaapplaats gebruikt. Slaapplekken in de buurt van de nesten zijn ook nodig voor de mannen, oudere jongen en alleenstaande vrouwen. Zij slapen ook graag op hoogte, drie of vier meter boven de grond in een boom, onder dakpannen of in gevelbegroeiing. Ze komen Help de Haagse huismussen, Duurzaam Den Haag, juli
6 tevoorschijn na zonsopgang en gaan rusten voor zonsondergang, voor hun veiligheid hebben ze licht nodig om goed te kunnen zien. Vlucht-, schuil- en kwetterplekken Huismussen zijn prooidier van huiskatten en tal van vogels en roofdieren: ekster, gaai, kauw, marter, specht, meeuw, sperwer. Bij het zoeken naar voedsel en andere bezigheden moet er dekking vlakbij zijn, binnen 2 meter. Dekking bestaat uit struiken en begroeiing waar huismussen zich in kunnen verstoppen, onbereikbaar voor die vijanden. Stekelige struiken, meidoorn, sleedoorn, berberis of vuurdoorn (verdicht door regelmatig snoeien), klimop, coniferen, gevelbegroeiing en hagen van tenminste 1,5 meter hoog, liefst groenblijvend. Als huismussen niet bezig met eten en dergelijke zitten ze overdag ook graag samen in een struik of haag. Deze plekken worden kwetterplekken genoemd, je hoort ze al van verre kwetteren en tjilpen. Zanderige plekken Huismussen leven dicht opeen en gebruiken jaar na jaar hetzelfde nest, parasieten lopen ze daarmee makkelijk op. Om deze weer kwijt te raken zijn zonne- en zandbaden voor huismussen noodzakelijk. Voor een zonnebad zoeken huismussen hoge struiken of daken op. Ze zitten dan in de zon met gespreide vleugels. Door de warmte worden de parasieten actief en kunnen de mussen ze afschudden. Om dezelfde reden nemen ze zand- of stofbaden. Zand is ook nodig omdat daarin grit en kleine steentjes te vinden zijn die huismussen eten om in de maag het zaad te helpen vermalen. Water Water hebben huismussen nodig om te drinken, voor voedsel en om te badderen. Huismussen eten ook waterinsecten zoals muggen- en libellenlarven. Het badderen is nodig om schoon te blijven. De delen zonder veren, snavel en poten worden met water gewassen. Help de Haagse huismussen, Duurzaam Den Haag, juli
7 Help de Haagse huismussen is een actie om deze beschermde vogels te helpen. Deze gezellige kwetteraars willen we niet missen in Den Haag. Deze brochure geeft meer informatie over het leven van de huismus en hoe wij ze kunnen helpen in onze tuin of op het balkon. Zie ook Help de Haagse huismussen, Duurzaam Den Haag, juli
SOORTENSTANDAARD VAN DE HUISMUS 2015 PRAKTISCHE UITWERKING A. Beschrijving, functies & belang van habitat elementen van de HUISMUS
SOORTENSTANDAARD VAN DE HUISMUS 2015 PRAKTISCHE UITWERKING A Beschrijving, functies & belang van habitat elementen van de HUISMUS = versie 002 = Door E.F. Karman, voorzitter Stichting Witte Mus HuismusBescherming
Nadere informatieBeschrijving, functies & belang van habitat elementen van de HUISMUS
Beschrijving, functies & belang van habitat elementen van de HUISMUS Het habitat van een populatie huismussen is, voor zover nu bekend, opgebouwd uit in ieder geval 10 elementen. Brits zender-onderzoek
Nadere informatieBeschrijving, functies & belang van habitat elementen van de HUISMUS
Inleiding Stadsvogelbeschermers, stadsecologen en ecologische adviesbureaus vragen ons al een aantal jaar om duidelijke informatie over habitat van Huismussen. In dat kader heeft Huismusbescherming NL
Nadere informatieBeschrijving, functies & belang van habitat elementen van de HUISMUS
Inleiding Stadsvogelbeschermers, stadsecologen en ecologische adviesbureaus vragen ons al een aantal jaar om duidelijke informatie over habitat van Huismussen. In dat kader heeft Huismusbescherming NL
Nadere informatieNATUURVRIENDELIJK TUINIEREN HOE MAAK IK VAN MIJN TUIN EEN NATUURPARADIJS?
NATUURVRIENDELIJK TUINIEREN HOE MAAK IK VAN MIJN TUIN EEN NATUURPARADIJS? De gemeente Hellevoetsluis wil de hoeveelheid groen en de verscheidenheid aan planten en dieren in de stad vergroten. Naast het
Nadere informatieJe school vogelvriendelijk! Voor vogel én mens
VOOR DE LEERKRACHT Je school vogelvriendelijk! Voor vogel én mens Spreeuw Vogelbescherming Nederland organiseert de Tuinvogeltelling voor Scholen. Leer de vogels rondom je school kennen, tel hoeveel er
Nadere informatieMaak je schoolplein vogelvriendelijk
Maak je schoolplein vogelvriendelijk Leerlijn: kinderen leren vanuit het perspectief van vogels nadenken over hun omgeving. Wat hebben vogels nodig om te overleven? Schuilmogelijkheden, nestmogelijkheid,
Nadere informatiewww.natuurindewijk.nl
OPHANG- EN PLAATSINGSINSTRUCTIE Gefeliciteerd met Uw nestkast verblijfkast bijenhotel! Fijn dat U mee wilt werken aan het project. In de stad zijn er voor gebouw bewonende dieren steeds minder mogelijkheden
Nadere informatieJe school vogelvriendelijk! Voor vogel én mens
Vogeltelweek voor scholen: VOOR DE LEERKRACHT Je school vogelvriendelijk! Voor vogel én mens Natuurpunt organiseert de Vogeltelweek voor Scholen. Leer de vogels rondom je school kennen, tel hoeveel er
Nadere informatieB i j l a g e 2 : W e r k p r o t o c o l h u i s m u s
B i j l a g e 2 : W e r k p r o t o c o l h u i s m u s W e r k p r o t o c o l h u i s m u s Z w a r t e w e g 8 t V e l d I n l e i d i n g In december 2012 is een ecologische inventarisatie uitgevoerd
Nadere informatieJe school vogelvriendelijk! Voor vogel én mens
VOGELWEEK VOOR SCHOLEN: VOOR DE LEERKRACHT Je school vogelvriendelijk! Voor vogel én mens Natuurpunt organiseert de Grote Vogelweek voor Scholen. Leer de vogels rondom je school kennen, tel hoeveel er
Nadere informatieVerbetering concept activiteitenplan dd 02 dec 2015. project Stroomversnelling taskforce Natuur inclusief renoveren unit HuismusHabitat
Vaststellen van activiteit van de Huismus Stichting Witte Mus Huismusbescherming Nederland Verbetering concept activiteitenplan dd 02 dec 2015 project Stroomversnelling taskforce Natuur inclusief renoveren
Nadere informatieStadsvogels en nestplaatsen. De huismus Mussenflat
Stadsvogels en nestplaatsen De huismus Mussenflat Een mussenflat maken Veel mussenflats worden gemaakt met te kleine nestruimten. Ze worden wel bezocht, maar door de dames niet goed bevonden. Onderzoek
Nadere informatieMAATREGELEN VOOR GEBOUWBEWONENDE DIERSOORTEN
BESTEMD VOOR PARTICULIERE (VER)BOUWERS MAATREGELEN VOOR GEBOUWBEWONENDE DIERSOORTEN In deze brochure treft u voorbeelden van nestkasten en verblijfplaatsen die u aan de buitenzijde van uw gebouw kunt ophangen:
Nadere informatieOPHANG- EN PLAATSINGSINSTRUCTIE
OPHANG- EN PLAATSINGSINSTRUCTIE Gefeliciteerd met uw nestkast verblijfkast bijenhotel! Een gezonde, levendige, mooie woonomgeving: best belangrijk. Daarom is Natuur in de Wijk gestart, ondersteund door
Nadere informatieTuinvogels. Een interactieve lezing door Vogelwerkgroep Vught
Tuinvogels Een interactieve lezing door Vogelwerkgroep Vught Gildes: indeling naar omgeving Stadsvogels worden ingedeeld naar gildes: Huizenbroeders (Half)holenbroeders Struikvogels Boomvogels Park- &
Nadere informatienovember 2011» nummer 8
N i e u w s b r i e f november 2011» nummer 8 Waar zijn de stadsvogels? Het gaat in Nederland niet goed met de kleine zangvogels. Mussen, vinken, putters, groenlingen, zwartkopjes, enzovoort, zien we steeds
Nadere informatieJe tuin. tips en afspraken
Je tuin tips en afspraken Je tuin hoort bij je woning. Het is prettig als deze er netjes en goed onderhouden uitziet. Zodat je er altijd van kunt genieten. Maar hoe richt je je tuin in? En hoe onderhoud
Nadere informatie[STADSVOGELS GORINCHEM]
2013 Stadsvogeladviseur Johan Sterk [STADSVOGELS GORINCHEM] Broedvogelinventarisatie Huismussen en Gierzwaluwen Huismussen in de binnenstad van Gorinchem J.M.Sterk 20 Oktober 2013 Figuur 1 :Huismus (Passer
Nadere informatie10 jaar stadsvogelonderzoek in Terneuzen
10 jaar stadsvogelonderzoek in Terneuzen Katspolder en Zeldenrust 2008-2017 Natuurbeschermingsvereniging De Steltkluut Foto: Johnny du Burck Alex de Smet 25 februari 2018 Stadsvogels in Nederland het stedelijk
Nadere informatiePUBLIEKSRAPPORT ECOLOGISCH ONDERZOEK OPENBARE RUIMTE KLAPWIJK
PUBLIEKSRAPPORT ECOLOGISCH ONDERZOEK OPENBARE RUIMTE KLAPWIJK M I L I E U B E H E E R PUBLIEKSRAPPORT ECOLOGISCH ONDERZOEK OPENBARE RUIMTE KLAPWIJK Colofon Opdrachtgever: Gemeente Pijnacker-Nootdorp Oranjeplein
Nadere informatieMeeuwen in Alkmaar. Voorkom meeuwen overlast op uw dak
Meeuwen in Alkmaar Voorkom meeuwen overlast op uw dak Colofon: Gemeente Alkmaar Postadres: Postbus 53 1800 BC Alkmaar Centraal meldnummer 072-548 9444 internet: www.alkmaar.nl Deze folder is een uitgave
Nadere informatieTuinvogels. Meer over onze koolmezen. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Meer over de koolmees
Overname en dupliceren van dit materiaal is alleen toegestaan voor educatieve en niet-commerciële doeleinden en alleen als het materiaal is voorzien van een bronvermelding. Vogelbescherming Nederland,
Nadere informatiePROJECTNUMMER C ONZE REFERENTIE A
ONDERWERP Inspectiememo huismus Heiloo DATUM PROJECTNUMMER C05062.000480.0100 ONZE REFERENTIE 083769901 A VAN Aanleiding De Provincie Noord-Holland en de gemeente Heiloo zijn, samen met andere partners,
Nadere informatieNee, dat is normaal. Het is te verwachten dat ongeveer 90% van de cocons uitkomt.
Antwoorden op veel gestelde vragen Tip: Gebruik Control-F om een zoekterm in te voeren. 1. De cocons komen nog niet uit. Hoe kan dat? Knuffelbijen komen meestal uit in de tweede helft van april. Het uitkomen
Nadere informatieSTAPPENPLAN ASBEST-SANERING
STAPPENPLAN ASBEST-SANERING terzake MITIGATIE & COMPENSATIE HUISMUS OMGEVING HAF LELYSTAD 07 FEB 2017 1 van 19 Stappenplan waarbij ecologisch onderzoek door Huismus Bescherming Nederland in samenwerking
Nadere informatieDe Levende tuin, met een levende omheining. De Levende tuin laat uw tuin leven. Wilt u van uw tuin een groene oase maken?
FOTO S: TUINEN VAN APPELTERN met een levende omheining De omheining van een levende tuin leeft mee. Deze biedt beschutting, maar is ook toegankelijk voor kleine dieren. Van oude stenen bijvoorbeeld, zijn
Nadere informatiel a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT LACHDUIF VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT LACHDUIF VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE LACHDUIF BIJ ELKAAR
Nadere informatieSPREEKBEURT VINK VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n
SPREEKBEURT VINK l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE VINK BIJ ELKAAR GEZOCHT.
Nadere informatieEkster Herkennen Voedsel Nest Leuke ekster weetjes
Ekster Eksters zijn grote, zwart-witte vogels met een lange staart. Hij is ongeveer 45 cm groot. Als je goed kijkt, zie je een glans over de veren. Hierdoor lijkt het net of ze verschillende kleuren hebben.
Nadere informatieCompensatie en mitigatie voor de vleermuis en de huismus in plangebied Jeruzalem
Compensatie en mitigatie voor de vleermuis en de huismus in plangebied Jeruzalem Planteam Groen, ecologie, Stedelijke recreatie en Water Februari, 2010 Compensatie en mitigatie voor de Gewone dwergvleermuis
Nadere informatieVleermuizen- & huismusseninventarisatie D n Door
Vleermuizen- & huismusseninventarisatie D n Door Opdrachtgever: Ordito B.V Uitgevoerd door: Elsken Ecologie Amsterdam, 02 oktober 2013 Colofon Tekst en fotografie: In opdracht van: Ing. D. van der Elsken
Nadere informatieSPREEKBEURT MANDARIJNEEND
SPREEKBEURT MANDARIJNEEND l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE MANDARIJNEEND
Nadere informatieVogelwerkgroep. de Bevelanden. Vogels. van. tuin en erf
Vogelwerkgroep de Bevelanden Vogels van tuin en erf Even voorstellen... Vogelwerkgroep De Bevelanden is verbonden aan de KNNV (Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging), afdeling Bevelanden.
Nadere informatieOMGEVINGSCHECK HUISMUS REEHORSTERWEG
OMGEVINGSCHECK HUISMUS REEHORSTERWEG In het kader van de geplande ontwikkelingen In opdracht van: Gemeente Ede OMGEVINGSCHECK HUISMUS REEHORSTERWEG EDE In het kader van de geplande ontwikkelingen Ing.
Nadere informatieIntroductieles. Vogels in de klas. groep 5/6. Handleiding leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen
Handleiding leerkracht Vogels in de klas Introductieles Inhoud in het kort Voor de groepen 5-6 bieden we, naast verbale activiteiten, een werkblad aan waarmee de leerlingen aan de slag gaan. In deze les
Nadere informatieEindrapport HUISMUSSEN TER PLAATSE VAN EN DIRECT ROND JACOBA VAN BEIERENWEG TE VOORHOUT
Eindrapport HUISMUSSEN TER PLAATSE VAN EN DIRECT ROND JACOBA VAN BEIERENWEG 75-77 TE VOORHOUT Eindrapport HUISMUSSEN TER PLAATSE VAN EN DIRECT ROND JACOBA VAN BEIERENWEG 75-77 TE VOORHOUT rapportnr. 2017.2529
Nadere informatieStadsvogels en nestplaatsen. De huismus Mussenstraat Duokast en Gierzwaluwcombikast
Stadsvogels en nestplaatsen De huismus Mussenstraat Duokast en Gierzwaluwcombikast Een Mussenstraat maken Bij diverse proefprojecten blijken huismusvrouwen niet altijd in te gaan op de avances van adverterende
Nadere informatieTuinvogels. Algemeen. Wat zijn tuinvogels? Waarom komen vogels in tuinen?
Tuinvogels Algemeen Wat zijn tuinvogels? Het woord zegt het eigenlijk al, tuinvogels zijn vogels die vaak in tuinen worden gezien. Anders dan bij bijvoorbeeld kraaiachtigen of uilen, horen de tuinvogels
Nadere informatieVerjaardagsfeestjes voor kinderen met groene vingers die gek zijn op natuur
Verjaardagsfeestjes voor kinderen met groene vingers die gek zijn op natuur Amsterdam, 2017 Een kast voor mees Activiteit: Nestkast timmeren Titel: Een kast voor mees Leeftijd: 8 12 jaar Periode: hele
Nadere informatieKeuzedeel: De levende tuin. 6: fauna
Keuzedeel: De levende tuin 6: fauna Doelen 1. Je bewust maken hoeveel leven groen in een tuin of woonomgeving kan ondersteunen. 2. Je bewust maken wat alle voordelen van groen in een tuin of woonomgeving.
Nadere informatieWinter survivaltips voor vogels. Winter survival tips voor vogels. Wat u niet moet voeren
Stichting Natuurvrienden Capelle aan den IJssel e.o. december 2010 nummer 9 Survival tips voor vogels: Voedsel en Veiligheid. Natuurlijk voedsel en bij gebrek hieraan, aanvullend voer. Winter survival
Nadere informatieHier zien jullie alweer de zesde uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw.
Hier zien jullie alweer de zesde uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw. Vlinders in de tuin Vooral op warme dagen kun je veel vlinders zien in allerlei
Nadere informatieHuismus Passer domesticus
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Soortenstandaard Huismus Passer domesticus Versie 2.0, december 2014 Huismus Passer domesticus Soortenstandaard versie december 2014 Inhoud Leeswijzer 3 Inleiding
Nadere informatie.boekeltuinen.nl www
www.boekeltuinen.nl TEGEL ERUIT, PLANTJE ERIN TIP Houd de tuin zo groen Barbara Bekhof mogelijk en minimaliseer de verharding. Arjen Grent 3 REGENTON Als je de regenpijp hebt afgekoppeld, kun je het regenwater
Nadere informatieHaal de natuur dichtbij huis door een nestkast in je tuin op te hangen. In deze blog tips voor een grotere kans op succes.
Nestkast ophangen Nestkast ophangen? Haal de natuur dichtbij huis door een nestkast in je tuin op te hangen. In deze blog tips voor een grotere kans op succes. De nestkast Door het ophangen van een nestkast
Nadere informatieVlinders kijken. op Landgoed Schothorst
Vlinders kijken op Landgoed Schothorst Enke Kleine vos erdpa In de maanden mei tot en met september zie je ze vliegen: eeg vandaag ga je op zoek naar s. In dit boekje s!iveook nst Du vind je allerlei spelletjes
Nadere informatie1. De cocons van de Gewone Knuffelbijen (Rosse metselbijen) komen nog niet uit. Hoe kan dat?
Antwoorden op veel gestelde vragen Tip: Gebruik Control-F om een zoekterm in te voeren. 1. De cocons van de Gewone Knuffelbijen (Rosse metselbijen) komen nog niet uit. Hoe kan dat? Gewone Knuffelbijen
Nadere informatieInleiding over de vogels Maak kennis met algemene tuinvogels
GROEP 1 2 3 4 5 6 7 8 voor scholen VOOR DE LEERKRACHT Inleiding over de vogels Maak kennis met algemene tuinvogels Vogelbescherming Nederland organiseert de. Leer de vogels rondom je school kennen, tel
Nadere informatieLees je wijzer met de ooievaar! Tekstbegrip oefenen met de vogels van Beleef de Lente
Lees je wijzer met de ooievaar! Tekstbegrip oefenen met de vogels van Beleef de Lente Groep Dit werkblad is geschikt voor kinderen uit de groepen 7 en 8. Introductie en instructie voor de leerkracht Middels
Nadere informatieLimburgs Landschap. natuurboekje van
Limburgs Landschap natuurboekje van lente 2014 Hoi! Spreeuwen zijn druktemakers. Ze kwetteren, fluiten en piepen. Ze kletsen samen heel wat af. En ze apen de gekste geluiden na. Denk je dat je een kikker
Nadere informatieDe patrijs, klant van de akkerrand. Achtergrondinformatie bij de lesbrief voor kinderen.
De patrijs, klant van de akkerrand. Achtergrondinformatie bij de lesbrief voor kinderen. Tekeningen Ciel Broeckx, juni 2010. 1 De Europese Unie heeft in 2002 afgesproken om het verlies aan biodiversiteit
Nadere informatieDe volgende grafiek laat zien hoe het totaal van alle aangemelde nestkasten is verdeeld over de verschillende gebieden. 36%
Nationale Week van de Nestkast 2010 de resultaten! Veel mensen hebben weer één of meerdere nestkasten aangemeld en de broedresultaten aan ons doorgegeven. Aan de hand van deze informatie kunnen wij volgende
Nadere informatieVogels. Duiven Eenden Ganzen
Vogels Duiven Eenden Ganzen Kippen Meeuwen In deze folder vindt u meer informatie over bovenstaande vogels. U leest hoe u ze herkent, wat voor overlast ze kunnen veroorzaken, wat u kunt doen om overlast
Nadere informatieUw tuin een vogeltuin
Uw tuin een vogeltuin TUINADVIES VOOR MW. J. BAKKER Voor: Mevrouw J. Bakker Door: Ad Erich APRIL 2012 Geachte mevrouw Bakker, Hartelijk dank voor uw belangstelling voor een vogelvriendelijke tuin. De Tuinvogelconsulent,
Nadere informatieHuismus Passer domesticus
Leidseveer 2 3511 SB Utrecht t 085-486 22 22 f 085-486 22 33 info@bij12.nl Kennisdocument Huismus Passer domesticus Versie 1.0, juli 2017 bij12.nl Dit is een publicatie van BIJ12 Inhoudsopgave Leeswijzer
Nadere informatieGroene buurten & straten
Welkomstkaarten voor Groene buurten & straten Gaan voor groen! Jij gaat voor groen? Geweldig! Een groene omgeving levert veel voordelen. Een groene omgeving is een gezonde omgeving en het verwijderen van
Nadere informatie14 Speuren naar dieren Handleiding voor begeleiders 01
Handleiding voor begeleiders 01 Ten opzichte van 50 jaar geleden zijn veel diersoorten verdwenen. Dit is vooral een gevolg van de toename van de bevolking en de steeds grotere ruimte waarop mensen beslag
Nadere informatieschool. Kijk op be/scholen voor alle werkbladen en informatie over de Vogeltelweek voor Scholen.
VogeltelWEEK voor scholen: VOOR DE LEERKRACHT Bouw een voederplank Doe je mee? Natuurpunt organiseert de Vogeltelweek voor Scholen. Leer de vogels rondom je school kennen, tel hoeveel er zijn en doe mee
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 1-2-3
Voorbereiding post 5 Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Iedere vogel zijn eigen plekje, voor groep 1, 2 en 3. Inhoud:
Nadere informatieVogels op het boerenerf
Vogels op het boerenerf De meeste boerenerven zijn oases in het toch wel kale Zeeuws- Vlaamse land, en zeker in de winter zijn veel vogels die niet wegtrekken afhankelijk van de beschutting en het aanwezige
Nadere informatieInformatie en overzicht beschikbare nestkasten
Informatie en overzicht beschikbare nestkasten Natuur in de Wijk Voor meer informatie: www.natuurindewijk.nl Of neem contact op met Koen van Hout van Projectbureau Orbis Tel: 06-2222 4146 Mail: koen@projectbureauorbis.nl
Nadere informatieAanvullend onderzoek beschermde soorten Wilhelminastraat e.o. Vianen
Aanvullend onderzoek beschermde soorten Wilhelminastraat e.o. Vianen 17 juli 2013 ZOON ECOLOGIE Colofon Titel Aanvullend onderzoek beschermde soorten Wilhelminastraat e.o. Vianen Opdrachtgever mro Uitvoerder
Nadere informatieBijenhoudersvereniging St Ambrosius Boxtel
januari In deze maand zijn de hommelkoninginnen nog in hun winterslaap. februari Op een warme dag komt een hommelkoningin uit haar schuilplaats en gaat op zoek naar voedsel. Als het kouder wordt moet ze
Nadere informatieMeeuwen in Leiden Voorkom meeuwennesten op uw dak
Meeuwen in Leiden Voorkom meeuwennesten op uw dak In deze folder kunt u lezen hoe voorkomen kan worden dat meeuwen een nest maken op uw dak. De folder geeft informatie over de aanwezigheid van meeuwen
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8
Voorbereiding post 5 Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Iedere vogel zijn eigen plekje, voor groep 4 t/m 8. Inhoud:
Nadere informatieSPREEKBEURT GANS VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n
SPREEKBEURT GANS l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE GANS BIJ ELKAAR GEZOCHT.
Nadere informatieNatuurtoets MCS. Planteam Groen, Recreatie en Water
Natuurtoets MCS Planteam Groen, Recreatie en Water Juli 2010 Inhoudsopgave 1. Doel en vraagstelling 2. Samenvatting 3. Afbakening 4. Wettelijk kader 5. Inventarisatie 6. Effecten van uitvoering van het
Nadere informatieKLARA DE KIKKER. OPDRACHT: Sommige kikkers kunnen tot 20 keer hun eigen lichaamslengte springen. Hoe ver kan jij springen?
Edo van Uchelen KLARA DE KIKKER Kikkers zijn amfibieën, net als padden en salamanders. Ze leven zowel op het land als in het water. In poelen en beken leggen ze eitjes. Reigers en andere dieren eten graag
Nadere informatieover vogels rondom school. Kijk op www.vogelweekend.be/scholen voor alle werkbladen en informatie over de Vogelweek voor Scholen.
VOGELWEEK VOOR SCHOLEN: VOOR DE LEERKRACHT Bouw een voederplank Klus je mee? Natuurpunt organiseert de Grote Vogelweek voor Scholen. Leer de vogels rondom je school kennen, tel hoeveel er zijn en doe mee
Nadere informatieKRAAIACHTIGEN. Ze zijn te zien rond het huis en ook op het platteland. Het zijn slimme dieren die zich goed aan de mens hebben aangepast.
KRAAIACHTIGEN Vijf soorten van de kraaienfamilie zijn in Vlaanderen algemeen verspreid, het zijn de Vlaamse gaai, de ekster, de kauw, de roek en de zwarte kraai. Ze zijn te zien rond het huis en ook op
Nadere informatieSteenuilenwerkgroep Noord-Holland
Steenuilenwerkgroep Noord-Holland Bescherm de steenuil met behulp van de steenuilenwerkgroep Noord-Holland De steenuil is een kleine bruine uil met een wit vlekkenpatroon. Zoals op de foto te zien is,
Nadere informatieUw tuin. tips en afspraken
Uw tuin tips en afspraken U huurt een huis van Standvast Wonen met een tuin. Praktisch ingericht en goed onderhouden, is een tuin een prettige plek om te verblijven. Hoe pak je inrichting en onderhoud
Nadere informatieMeer over de ooievaar. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Hieraan herken je hem
Overname en dupliceren van dit materiaal is alleen toegestaan voor educatieve en niet-commerciële doeleinden en alleen als het materiaal is voorzien van een bronvermelding. Vogelbescherming Nederland,
Nadere informatieINSECTEN. werkboekje
INSECTEN werkboekje 20 maart 2009 Dag lieve kleine vlinder Waar vlieg je toch naartoe? Breng jij misschien de eitjes weg, ben jij nu al moe? Jouw eitjes worden rupsjes. die groeien heel erg vlug. ook krijgen
Nadere informatieFLORA- EN FAUNASCAN Zoekgebied fietsenstalling Strawinskylaan
FLORA- EN FAUNASCAN Zoekgebied fietsenstalling Strawinskylaan Datum : 1 maart 2015 M. Kuiper Oostermeerkade 6 1184 TV Amstelveen Telefoon: 06-29523020 E-mail: info@natuurbeleven.nl INHOUDSOPGAVE : Inleiding...
Nadere informatieDe Nationale Week van de Nestkast 2006
De Nationale Week van de Nestkast 06 De resultaten De Nationale Week van de Nestkast is een groot succes! Veel mensen hebben één of meerdere nestkasten aangemeld en ook de broedresultaten aan ons doorgegeven.
Nadere informatieGierzwaluwen in Gouda 2014. Werkgroep Gierzwaluw KNNV
Gierzwaluwen in Gouda 2014 Werkgroep Gierzwaluw KNNV Presentatie voor liefhebbers Kenmerken vogel Gouda Bouwen voor gierzwaluwen Strategie van bescherming www.gierzwaluwengouda.nl Remco Daalder: De gierzwaluw
Nadere informatie1. Voer jij vogels in de winter bij?
Vogels in de winter In de winter is het voor vogels moeilijker om aan eten te komen. Hoe is het in jouw tuin/balkon gesteld? 9 8 78% 1. Voer jij vogels in de winter bij? (n=607) 7 6 5 4 3 2 21% 1 Ja Nee
Nadere informatieStruisvogel. Struthio camelus. www.licg.nl. Serie vogels
Serie vogels Struisvogel Struthio camelus Struisvogels zijn loopvogels uit Afrika. Het zijn de grootste vogels ter wereld. Een mannelijke struisvogel kan meer dan twee meter hoog worden, de vrouwtjes blijven
Nadere informatieGroene schoolpleinen
Welkomstkaarten voor Groene schoolpleinen Gaan voor groen! Jij gaat voor groen? Geweldig! Een groene omgeving heeft veel voordelen. Een groene omgeving is een gezonde omgeving en het weghalen van tegels
Nadere informatieColofon. Projectgroep bestaande uit: M. Bertholet (E.C.O. logisch) Ing. E. Riphagen ir. M Korthorst
Colofon Projectgroep bestaande uit: M. Bertholet (E.C.O. logisch) Ing. E. Riphagen ir. M Korthorst Tekstbijdragen: M. Bertholet (E.C.O. logisch) Ing. E. Riphagen ir. M Korthorst Fotografie: Adviesbureau
Nadere informatieDe Nationale Week van de Nestkast 2007
De Nationale Week van de Nestkast 2007 De resultaten Ook dit jaar is De Nationale Week van de Nestkast weer een groot succes! Veel mensen hebben weer één of meerdere nestkasten aangemeld en de broedresultaten
Nadere informatie[Konijn] Beschrijving: Vindplaats: Algemene Naam: konijn. Wetenschappelijke Naam: Oryctolagus cuniculus Levenscyclus. Voeding:
[Konijn] Algemene Naam: konijn Wetenschappelijke Naam: Oryctolagus cuniculus Konijnen hebben lange oren, een grijsbruine vacht en een korte wipstaart met witte onderzijde en zwarte bovenzijde. Ze worden
Nadere informatieH.J.Th. Jongbloed Plegt-Vos Bouwgroep B.V. Postbus AE Oldenzaal. Flora- en faunawet quick scan Smit-Draad terrein Nijmegen
NOTITIE H.J.Th. Jongbloed Plegt-Vos Bouwgroep B.V. Postbus 203 7570 AE Oldenzaal DATUM: 11 maart 2013 ONS KENMERK: 13-094/13.01067/GerHo UW KENMERK: Ondertekende offerte van 12 februari 2013 AUTEUR: ir.
Nadere informatieEcologisch onderzoek huismussen Kerkweg-oost 157, Waddinxveen. Gemeente Waddinxveen
Ecologisch onderzoek huismussen Kerkweg-oost 157, Waddinxveen Gemeente Waddinxveen Ecologisch onderzoek huismussen Kerkweg-oost 157, Waddinxveen Gemeente Waddinxveen Concept Rapportnummer: 211X07671 Datum:
Nadere informatieSoortenstandaard. Huismus Passer domesticus
Soortenstandaard Huismus Passer domesticus Inhoud Inleiding 3 Deel 1 De huismus 5 1 Ecologische informatie over de huismus 6 1.1 Soortkenmerken 6 1.2 Leefwijze 6 1.3 Voedsel 7 1.4 Beschrijving habitat
Nadere informatieEgel. Kids for Animals Egel spreekbeurt. Egel kennis. Schemerdier. Houdt van planten
Egel Egel kennis Misschien heb je wel eens een egel gezien in de tuin. Het is een klein rond stekelig beestje dat rustig door bladeren en struiken schuifelt om eten te zoeken. De haren op zijn buik zijn
Nadere informatieVogelonderzoek Nieuw Reijerwaard Onderzoek naar jaarrond beschermde soorten in het kader van de Flora- en faunawet
Onderzoek naar jaarrond beschermde soorten in het kader van de Flora- en faunawet projectnr. 241811 revisie 01 november 2012 Opdrachtgever Provincie Zuid-Holland Postbus 90602 2509 LP Den Haag datum vrijgave
Nadere informatieN atuur in de IJ sseldelta
N atuur in de IJ sseldelta Verdwijnt de huismus? door H.J.H. Dorgelo Inleiding "Daar heb je haar weer!" Dat zeiden we in dat jaar regelmatig tegen elkaar als we haar zagen. Die "haar" was een vrouwtjeshuismus.
Nadere informatieMateriaal Groen. Deel 2: Groen in de stad
Materiaal Groen Deel 2: Groen in de stad Colofon Deel 2: Groen in de stad Onderdeel van het materiaal Groen, met de thema s: Seizoenen (dl. 1), Groen inde stad (dl. 2), Groen groeit (dl. 3), Thuis tuinieren
Nadere informatieKopieer dit e-boek en stuur het door naar anderen.
Lente groep 3/4 inhoud blz Lente 3 1 Langer licht 4 2 Bollen 5 3 Wakker worden 6 4 Frisse blaadjes 7 5 Kikkerdril 8 6 Op reis 9 7 In de wei 10 8 Er op uit! 11 9 Filmpjes 12 Werkblad winter 13 Schrijf je
Nadere informatieNME-leerroute Schuilen in het Wandelbos
NME-leerroute Schuilen in het Wandelbos 6 Groep 1 Tilburg, BS Jeanne d Arc Verhaal voor de kinderen Schuilen is een goede eigenschap om te kunnen overleven in de natuur. Dieren hebben een plekje nodig
Nadere informatieLente. groep 3, 4 en 5
Lente groep 3, 4 en 5 Inhoud Lente 3 1. Langer licht 4 2. Bollen 5 3. Wakker worden 6 4. Frisse blaadjes 7 5. Kikkerdril 8 6. Op reis 9 7. In de wei 10 8. Er op uit! 11 9. Filmpjes 12 Werkblad lente 14
Nadere informatieWerkstuk Biologie De Sneeuwuil
Werkstuk Biologie De Sneeuwuil Werkstuk door Rikaatje 1148 woorden 25 juni 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou De Sneeuwuil Gemaakt door: Rika van Breemen 1HVC 2017 Inleiding
Nadere informatieHet is winter. op Landgoed Schothorst
Het is winter op Landgoed Schothorst In de winter is er genoeg te zien en te beleven in de natuur. Tijdens deze wandeling kun je dat ervaren. 6 Enkeerdpad 1 Winterbloeiers Zelfs in de winter kun je soms
Nadere informatieDe Patrijs, klant van berm en akkerrand.
De Patrijs, klant van berm en akkerrand. Lesbrief met kleurwedstrijd voor de groepen 5, 6 en/of 7 van de basisscholen van de gemeente Heeze-Leende. Je vult de antwoorden op de vragen in op de achterzijde
Nadere informatieDe Groenzoom Struweelvogels
De Groenzoom Struweelvogels 1 Inhoudsopgave Zanglijster Struweelvogels - Zanglijster 3 - Roodborsttapuit 4 - Kneu 5 - Blauwborst 6 - Patrijs 7 - Rietzanger 8 Zanglijster - Lichte borst met pijlpuntige
Nadere informatieDe stad als leefgebied
Ecologie Vossen die de wijken afspeuren opzoek naar openstaande kippenhokken, wilde eenden die samen met meerkoeten, waterhoenders, nijlganzen, futen en zwanen de sloten en meertjes op fleuren en muizen,
Nadere informatieMitigatie effecten op de natuur bouwplannen Kleizuwe
Mitigatie effecten op de natuur bouwplannen Kleizuwe Mitigatie effecten op de natuur bouwplan Kleizuwe Auteur Opdrachtgever Projectnummer Ingen foto omslag P.J.H. van der Linden Driessen Vreeland 11.056
Nadere informatie