Passend bewegingsonderwijs voor autisten.
|
|
- Heidi Christiaens
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Passend bewegingsonderwijs voor autisten. Andy van den Berg. Vakleerkracht bewegingsonderwijs op: De Meerpaal school voor z.m.l.k. De Pijler Praktijkschool.
2 De aanleiding. 7 jaar geleden de opleiding Master Special Educational Needs afgerond. Het bijbehorende onderzoek had als titel Autigym of.een auti in de gym. Mijn onderzoek was één van de tien onderzoeken die waren ingebracht voor de Fontys onderzoeksprijs.
3 DSM V Beperking van de wederzijdse sociale interacties. Beperking van de wederzijdse (verbale en nonverbale) communicatie Beperkte, repetitive en stereotiepe activiteiten, interesses en gedragspatronen McDD nieuwe loot onder de paraplu van ASS
4 Autisme spectrum stoornis.
5 Niets is wat het lijkt!
6 Autisme Spectrum Stoornis Het kind met autisme bestaat niet! Aanpak: kernwoorden zijn duidelijkheid en voorspelbaarheid!
7 Autisme (cognitief) Neurologische stoornis Het is een informatieverwerkingsstoornis Er is sprake van een foutje in de bedrading De hersenhelften werken niet op de juiste manier samen personen per , erfelijk 4x vaker bij jongens 50% heeft ook een verstandelijke beperking
8 Savant autisme. Richard Wawro Kim Peek
9 Drie theorieën: * Centrale Coherentie (C.C.) * Executieve Functioning Theory(E.F.T.) * Theory of Mind (TOM)
10 Centrale Coherentie. - Denken vanuit details naar geheel. - Moeite met de betekenis van aangeboden informatie. - Hoofd- en bijzaken lopen door elkaar.
11 Executive Functioning Theory - Moeite met zich iets voorstellen. - Starre denk en handelingspatronen. - Problemen met plannen en/of organiseren van een taak.
12 Starre denk en handdelingspatronen.
13 Theory of Mind - Lastig zich in te leven in wat een ander denkt of voelt. - Moeite met passend reageren op bedoelingen en plannen van anderen.
14 A.S.S. verschillende aspecten: Over het algemeen een fotografisch geheugen Zwak voor feiten Problemen met het voorstellingsvermogen Moeite met abstracte begrippen Moeite met oorzaak gevolg denken Detaildenkers Moeite met generaliseren
15 Welke specifieke maatregelen op het gebied van Tijd, Ruimte, Activiteit en Communicatie moet ik toepassen om leerlingen met a.s.s. taakgerichter te laten deelnemen aan de groepsles bewegingsonderwijs?bewegingsonderw ijs? De onderzoeksvraag.
16 Doel van het bewegingsonderwijs op de Meerpaal. Leerlingen een passie voor bewegen bij brengen. - - leerlingen zoveel mogelijk succeservaringen laten opdoen. - uit gaan van mogelijkheden en geen - onmogelijkheden.
17 De bewegingsarrangementen tijdens de toestel les. één arrangement voor alle niveaus. voor alle leerlingen toegankelijk. spectaculair/uitdagend daardoor uitnodigend. veilig. ontwikkeling komt vanuit de opstelling.
18 Bewegings arrangementen
19 touwverhuizen, schommelen en balanceren
20 Formulier tijdsteek proef 1.Gebruikt voor de 1 e observatie de 0-meting. 2. Gebruikt voor 2 e observatie om te kijken gewenste effect hadden.
21 1 e observatie gedurende 20 min. De tijdsteekproef (0 meting). naam ll. taakgericht kijken storen lopen anders S. 10% 52% 8% 17% 13% R. 22% 17% 60% 1.5% 0% P. 30% 48% 13% 15% 3% J. 30% 40% 17% 12% 1.5% L. 30% 37% 1.5% 30% 0% C. 27% 65% 1.5% 7% 0%
22 Conclusie. Voor deze 6 leerlingen met de diagnose a.s.s. was de les niet intensief. * ze waren gemiddeld 5 minuten van de 20 minuten actief (taakgericht). * bewegingsaanbod werd niet goed benut daardoor minder bewegingservaringen. * minder succes ervaringen.
23 Informatieverwerking. Mensen met a.s.s krijgen alle informatie binnen als losse puzzelstukjes. De samenhang is daardoor zoek.
24 Visualisatie. Uit onderzoek is gebleken dat leerlingen met ASS een goed ontwikkeld visueel geheugen hebben. Daarom is het voor de informatieverwerking van belang dat er zoveel mogelijk visuele ondersteuning wordt gegeven. Woorden zijn op het moment dat ze worden uitgesproken al weer vervaagd.
25 T.R.A.C. Structuur bieden op de volgende gebieden: Tijd Ruimte Activiteit (auti)communicatie
26 Probleem! Visualiseren door picto s (zoals gebruikt bij autigym) was onmogelijk. De bewegingsarrangementen zijn niet weer te geven in een picto.
27 De oplossing. Gebruik foto s van bewegings arrangementen. - Voor de leerling altijd de actuele situatie. - Opstelling van de lesgever. - Foto s van de beweegopstellingen vormen een jaarprogramma
28 Structuur in tijd. Gebruik van een time-timer voor het visualiseren van de lestijd. Gebruik van lintjes voor het visueel maken van het aantal keer dat een onderdeel gedaan moet worden Gebruik zandloper om duidelijk te maken hoe lang iets mag duren (30 sec. zandloper).
29 Structuur in de ruimte. Loopwegen van het einde van het arrangement naar het begin zijn aangegeven door gekleurde stroken en voetjes op de grond.
30 Structuur in activiteit. Onder de foto van de leerling foto s van de arrangementen in de volgorde van de les op het planbord Foto van het bewegingsarrangement op A4 formaat bij het arrangement
31 Structuur in activiteit.
32 Visuele ondersteuning kan ook d.m.v.: Videofilmpjes maken van bewegingssituaties om de structuur in activiteit duidelijk te maken maar ook om de bewegingsvormen te laten zien. Tegenwoordig kun je tijdens de gymles makkelijk gebruik maken van: I-pad laptop
33 (Auti)communicatie Aangepaste communicatie gezien van wat het kind nodig heeft. Denk aan o.a. aan: Spreek rustig Korte kernachtige zinnen Kort kernachtig verhaal Geen ontkenningen Geen abstracte taal Geen figuurlijk taalgebruik Geen complexe opdrachten Leerling hoeft je niet aan te kijken
34 (Auti)communicatie moet een attitude worden van de lesgever!!!!
35 De 2 e meting: tijdsteekproef. naam ll. taakgericht kijken storen lopen anders S. 82% 17% 0% 0% 2% R. 83% 15% 2% 0% 0% P. 83% 17% 0% 0% 0% J. 78% 13% 2% 0% 7% L. 87% 13% 0% 0% 0% C. 77% 18% 0% 5% 0%
36 Werken met de TRAC methode nu. - Lintjes zijn niet meer nodig (voor de leerlingen die meededen met het onderzoek). - Loopwegen hoeven niet meer aangegeven te worden - Leerlingen bewegen nog steeds intensief. - Gebruik het ook voor angstige kinderen (met de lintjes) en voor leerlingen die moeite hebben met het werken in meerdere vakken. - Gebruik time-timer en foto s is ook een structuur voor de leerlingen zonder a.s.s. Onbedoeld neveneffect: - Leerling met a.s.s. is de leider van het groepje.
37 Sensorische integratie.
38 Een echt mens - Gunilla Gerland. Autobiografie van een autist. Op een bepaalde leeftijd moest je een koprol kunnen maken, dat moest gewoon en ik was de enige die het niet kon. Als ik op handen en voeten ging staan met mijn hoofd omlaag verloor ik alle gevoel voor ruimte, richting en lichaam. Ik was een onmogelijk kind in de gymnastiekles. Ik kon niet in het klimrek klauteren omdat ik geweldig duizelig werd. Ik kon de regels van het balspel maar niet begrijpen en kon de vaart van de bal niet berekenen zodat ik hem nooit kon vangen. Ik kon niet begrijpen waarom ik jaar in jaar uit gedwongen was om mee naar gymnastiek te gaan als het me zo kwelde.
39 Werken met leerlingen met a.s.s. vraagt om maatwerk! denk o.a. aan: Vaste plek in de kleedkamer/omkleden in de klas. Vooraf de gymzaal bekijken Vaste opbouw tijdens de les Korte instructie met zoveel mogelijk visuele voorbeelden Weinig wachtmomenten Duidelijk begin en eind van de activiteit Rustplek creëren Houdt rekening met overgevoeligheid voor prikkels; geur, kleur, geluid en gevoel Laat een autist nooit kiezen Werken met een buddy
40 En nu jullie!!!!!
41 Spel. Alle kinderen, los van hun mogelijkheden, hebben recht op spel!
42 Uitgangspunten spel. Leerling moet zoveel mogelijk succeservaringen krijgen. Uitgaan van mogelijkheden en geen onmogelijkheden. Spel is middel, geen doel
43 Problemen bij spel. * Spelregels * Speelveld * Structuur * Tempo/snelheid * Emoties * Materiaal * enz.
44 Uitleg en spelregels. Alleen de belangrijkste regel(s). Uitleg kort en bondig Voordoen. Zorg voor zo min mogelijk win/verlies situaties
45 Speelveld. - Gescheiden speelveld. - Cyclische spelen o.a. leeuwenkooi, Chinese muur. In deze spelvormen zit meer structuur.
46 Zorg voor vaste structuren. O.a.: - Tikker (jager) altijd herkenbaar aan een geel tiklint. - Getikt dan zitten op de bank. - Gebruik time-timer - Gebruik het planbord
47 Leerlingen met a.s.s. moeten scripts ontwikkelen. Een script is een interne bibliotheek van dagelijkse routines. Bij spel is een script een interne bibliotheek van spel routines.
48 Visualisatie. Voor het ontwikkelen van de spel scripts bij de leerlingen met a.s.s. is visuele ondersteuning nodig.
49 Drijfbal. doel van het spel de regels de ballenophaler tactische tips
50 Drijfbal speel je in 2 groepen. 1 groep heeft groene lintjes.
51 De andere groep heeft blauwe lintjes.
52 Probeer met een bal de grote bal zo te raken dat de grote bal gaat rollen.
53 Als de grote bal tegen de bank van de andere groep rolt dan is dit een doelpunt.
54 Van elke groep heeft er één ook nog een rood lint om.
55 Dit is de ballenophaler die de ballen terug brengt naar de groep.
56 Dan hebben ze altijd genoeg ballen om te gooien.
57 Je mag als gooier niet over de bank stappen. Niemand mag de grote bal aanraken.
58 De ballenophaler.
59 De ballen ophaler herken je aan het rode lint.
60 Ballen die tussen de banken blijven liggen zijn voor de ballenophaler.
61 Breng de ballen zo snel mogelijk naar je eigen groep.
62 Leg de bal achter de bank.
63 Of geef de bal aan iemand van je groep.
64 Dan hebben ze weer ballen genoeg om tegen de grote bal te gooien.
65 De tactiek.
66 Na het gooien.
67 Zo snel mogelijk weer een bal pakken.
68 Kijk naar de grote bal en sta klaar om te gooien.
69 Het is makkelijker om een bal dichtbij te raken dan ver weg. Wacht tot de grote bal dichtbij is!
70 Als je goed gooit, rolt de grote bal weg en komt je bal weer terug.
71 Probeer recht achter de bal te staan als je gooit.
72 Als je schuin achter de grote bal gooit rolt de bal naar de zijkant.
73 Probeer met de bovenhandse worp te gooien dan gooi je het hardst.
74 Kijk maar!
75 Eenvoudig tikspel.
76 Dit is de tikker dat kun je zien aan het gele lint.
77 De tikker telt 1.
78 2.
79 3.
80 En gaat dan tikken.
81 Ren weg van de tikker.
82 Getikt. Dan ga je zitten op de bank.
83 Als de tikker iedereen getikt heeft of stop zegt dan kiest hij de nieuwe tikker.
84 Verder uitbouwen. De tactiek van de tikker: - eerst de langzamere lopers dan de snellere - probeer ze in de hoeken te drijven De tactiek van de loper: - Uit de buurt blijven van de tikker - Als de tikker achter je aan zit maakt schijnbewegingen
85 Vragen?
Autigym of. een auti in de gym!
Autigym of. een auti in de gym! Een onderzoek naar een manier om leerlingen met a.s.s. tijdens de les bewegingsonderwijs taakgerichter met de groep te laten meedoen. Het gaat vandaag over: STRUCTUUR tijdens
Nadere informatiePassend bewegingsonderwijs voor autisten.
Passend bewegingsonderwijs voor autisten. De aanleiding. Andy van den Berg. Vakleerkracht bewegingsonderwijs op: De Meerpaal school voor z.m.l.k. De Pijler Praktijkschool. 7 jaar geleden de opleiding Master
Nadere informatieDoor Andy van den Berg (vakleerkracht op een praktijkschool en een school voor z.m.l.k.) en Tanja Ites (bewegingsconsulent bij sportservice Den
Door Andy van den Berg (vakleerkracht op een praktijkschool en een school voor z.m.l.k.) en Tanja Ites (bewegingsconsulent bij sportservice Den Helder). 1950-1985 Kinderen met specifieke behoeften worden
Nadere informatieTwo roads diverged in a wood, and I- I took the one less traveled by, And that has made all the difference.
Two roads diverged in a wood, and I- I took the one less traveled by, And that has made all the difference. Robert Frost Mountain interval.(fragment uit het gedicht The road not taken). Autigym of. een
Nadere informatieAndy van den Berg Vakleerkracht bewegingsonderwijs op een praktijkschool en op een school voor z.m.l.k.
Andy van den Berg Vakleerkracht bewegingsonderwijs op een praktijkschool en op een school voor z.m.l.k. In het verleden leerkracht op deze scholen, Ambulant begeleider, stagebegeleider. Docent stichting
Nadere informatiepassend onderwijs! Onderwijs aan leerlingen met een autisme spectrum stoornis
passend onderwijs! Onderwijs aan leerlingen met een autisme spectrum stoornis Brechtje van de Kant & Marion Kemper Orthopedagogen Berg en Boschschool, locatie Houten Herken de autist! Voorkennis? Prikbord
Nadere informatieAutigym of. Een auti in de gym!
Autigym of Een auti in de gym! Een onderzoek naar manieren om leerlingen met a.s.s. tijdens de les bewegingsonderwijs taakgerichter met de groep te laten meedoen. Door: Andy van den Berg. Studentnr.: 2105754.
Nadere informatieAutisme begeleiding of aansturing? Workshop Platformdag gehandicapten 9 april 2015 Chul Joo Ro
Autisme begeleiding of aansturing? Workshop Platformdag gehandicapten 9 april 2015 Chul Joo Ro Voorzet Voorzet is gespecialiseerd in het begeleiden van mensen met autisme sinds 1994. Actief in Noord en
Nadere informatieLES 2. GROEP: 3 t/m 8 HANDBAL
LES 2. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4: - De leerling durft als keeper een zachte bal tegen te houden wanneer een leerling van hetzelfde niveau gooit. - De leerling vangt een goed aangegooide
Nadere informatie- De leerling gooit de bal op het moment dat er een grote kans is om een loper te raken.
LES 1. GROEP 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4 - De leerling kiest een afspeellijn die niet verdedigd wordt. - De leerling gooit de bal op het moment dat er een grote kans is om een loper te raken. Groep
Nadere informatieAutisme (ASS) begeleiding of aansturing? Platformdag Passend Onderwijs 3 december 2015 Chul Joo Ro
Autisme (ASS) begeleiding of aansturing? Platformdag Passend Onderwijs 3 december 2015 Chul Joo Ro Voorzet Voorzet is gespecialiseerd in het begeleiden van mensen met autisme sinds 1994. Is actief in Noord
Nadere informatieAutismespectrumstoornis. SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND Mandy Bekkers
Autismespectrumstoornis SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND 19-10-2016 Mandy Bekkers (mandybekkers@hotmail.com) Waarschuwing vooraf! 2 Geschiedenis Autos (Grieks: zelf) 1937-1940: Term autisme 1943 &
Nadere informatieLES 21. GROEP: 3 t/m 8 Springen, Tikspelen, Mikken. DOELSTELLINGEN: Groep 3/4. Freerunning:
LES 21. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4 Free running: - De leerling kan op eigen niveau verschillende hindernissen passeren. Tikstrijd: - De tikker richt zich op alle lopers. - De leerling houdt
Nadere informatieLES 2. GROEP: 3 t/m 8 TENNIS.
LES 2. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4 - De leerlingen letten heel de tijd goed op de bal/ blijven kijken naar de bal - De leerlingen kunnen de bal op het racket balanceren - De oog-hand coördinatie
Nadere informatieStructuur! Voorstellen Autisme anders bekijken Theorie (en ervaringen!) over autisme Kennis maken met workshop Autisme Anders Ervaren
Structuur! Voorstellen Autisme anders bekijken Theorie (en ervaringen!) over autisme Kennis maken met workshop Autisme Anders Ervaren Wie ben ik? De ijsbergtheorie Wie zijn jullie? Even voorstellen Wie
Nadere informatieLES 3. GROEP: 3 t/m 8 TENNIS.
LES 3. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4 - De leerlingen letten heel de tijd goed op de bal/ blijven kijken naar de bal - De leerlingen kunnen de bal op het racket balanceren - De oog-hand coördinatie
Nadere informatieAutisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016
Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Cecile Blansjaar: orthopedagoog/autisme specialist Gedragskundige Stichting de Waerden Mede oprichter De Sociale Bron Wat is Autisme? In Nederland
Nadere informatieOmgaan met kinderen met autismespectrumstoornissen. Rob Neyens 22.10.2009
Omgaan met kinderen met autismespectrumstoornissen Rob Neyens 22.10.2009 Programma 1. Theorie: wat is autisme? 1.1 Buitenkant 1.2 Binnenkant 2. Praktijk: hoe omgaan met autisme? 2.1 Remediëren 2.2 Compenseren
Nadere informatieKarakter is een centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie.
Karakter is een centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie. ASS in de klas Mw. drs. M. Rikken, GZ-psycholoog Mw. drs. G. Durand, GZ-psycholoog Oktober 2018 www.karakter.com 2 Presentatie tot stand gekomen
Nadere informatieWorkshop Patijnenburg. BuitenGewoon begeleiden van mensen met een arbeidsbeperking
Workshop Patijnenburg BuitenGewoon begeleiden van mensen met een arbeidsbeperking Patijnenburg is onderdeel van Werkplein Westland is de paraplu waaronder alle extern gerichte activiteiten van Werkplein
Nadere informatieLES 1. GROEP: 3 t/m 8 HANDBAL DOELSTELLINGEN:
LES 1. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4: Eilandbal: - De leerlingen kennen de regels en spelen het spel zelfstandig. Vangen: - De leerling vangt een goed aangegooide bal bijna altijd. Groep 5/6:
Nadere informatieWie is wie? Tips & tricks om mijn sport AUTISME-VRIENDELIJKER te maken. Vertaling van wetenschappelijke inzichten naar de praktijk.
Tips & tricks om mijn sport AUTISME-VRIENDELIJKER te maken Vertaling van wetenschappelijke inzichten naar de praktijk Debbie Van Biesen Wie is wie? 1 Opwarming Is mijn sport autismevriendelijk? Is mijn
Nadere informatieAutisme voor beginners. www.psysense.be
Autisme voor beginners www.psysense.be Oorzaak? Autisme = handicap Stoornis in functioneren van de hersenen Neurologische (biologische )stoornis andere ontwikkeling laatste theorie (augu 2014: teveel synapsen!
Nadere informatieLES 37. GROEP: 3 t/m 8 Klimmen, springen, mikken. DOELSTELLINGEN:
LES 37. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4: Wandrek klimmen - De leerling klimt vlot in het wandrek naar boven en omlaag. Hurksprong: - De leerling zet af met 2 voeten op de plank en landt op zijn
Nadere informatieLES 2. GROEP: 3 t/m 8 VOLLEYBAL
LES 2. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4 - De leerling vangt een moeilijke hoge bal die door een medeleerling wordt aangegooid in een spelsituatie. - De leerlingen kennen de regels van lijnbal en
Nadere informatiemaakt meedoen mogelijk Workshop Wennen aan de brugklas 2014
maakt meedoen mogelijk Workshop Wennen aan de brugklas 2014 Voorstellen Elly van Vliet Consulent MEE ZK Cursusleider Coördinator autisme netwerken convenant autisme Kennemerland en Amstelland en Meerlanden
Nadere informatieLES 2. GROEP: 3 t/m 8 KORFBAL DOELSTELLINGEN:
LES 2. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4 - De leerling gooit de bal niet op het moment dat er een verdediger in de afspeellijn staat. De leerling maakt soms de keuze om de bal over te spelen in
Nadere informatieWat betekent autisme voor een persoon met een verstandelijke beperking?
Wat betekent autisme voor een persoon met een verstandelijke beperking? (Héle korte introductie) Gerlie Willemsen, orthopedagoog-generalist Gerianne Smeets, psycholoog Eva Braune, coördinerend begeleider
Nadere informatiePOULEINDELING GROEP 5 & 6
2017 POULEINDELING GROEP 5 & 6 POULEINDELING GROEP 7 & 8 PLATTEGROND VERZAMELPUNTEN SCHOLEN WEDSTRIJDSCHEMA GROEP 5/6 POULE ROZE WEDSTRIJDSCHEMA GROEP 5/6 POULE GROEN WEDSTRIJDSCHEMA GROEP 5/6 POULE BLAUW
Nadere informatieLES 3. GROEP: 3 t/m 8 VOLLEYBAL.
LES 3. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: - De leerling vangt een moeilijke hoge bal die door een medeleerling wordt aangegooid in een spelsituatie. - De leerling gooit de bal op het moment dat de kans klein
Nadere informatieEen talengerichte benadering bij leerlingen met autisme
Een talengerichte benadering bij leerlingen met autisme College bij Zorg II Carla Geveke Autisme Project Lectoraat Curious Minds Onderzoeker en moeder van kind met autisme (10) Doelen van het college Inzicht
Nadere informatieOnder schooltijd: groep 5-6
Onder schooltijd: groep 5-6 31 32 Overzichtskaart: Onder schooltijd, groep 5-6, groep van 30 leerlingen Zaalindeling Lesplan Na ontvangst worden de kinderen ingedeeld in vijf groepen van zes kinderen.
Nadere informatieWarming-up Dit is voor alle groepen geschikt: de warming-up bestaat uit verschillende trucjes met de bal.
Warming-up Dit is voor alle groepen geschikt: de warming-up bestaat uit verschillende trucjes met de bal. Alle leerlingen staan aan één helft van de gymzaal verspreid met allemaal een bal. De trainer staat
Nadere informatieLES 3. GROEP 3 t/m 8 HANDBAL. DOELSTELLINGEN:
LES 3. GROEP 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4 - De leerling vangt een goed aangegooide bal in een balspel. - De leerlingen kan de bal gericht naar een medespeler gooien. Tips: - Maak deze les groepen
Nadere informatiewerkblad Basisopstelling 2 Vak 1 Glijden en klimmen Vak 2 Rollen op verhoogd vlak 1 Vak 3 Doeljagerbal Materiaal
werkblad Basisopstelling opstelling in 3 vakken klimramen aan de korte kant Vak 1 Glijden en klimmen Vak Rollen op verhoogd vlak 1 Vak 3 Doeljagerbal Materiaal 3 Groot -3 klimramen 6 banken 6 matten 1
Nadere informatieWelkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door
Welkom DGM en Autisme Presentatie door Esther van Efferen-Wiersma Inhoud Autisme: recente ontwikkelingen Van beperkingen naar (onderwijs)behoeften DGM en autisme Hulpmiddelen en materialen Vragen? Autisme?
Nadere informatieWelkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door
Welkom DGM en Autisme Presentatie door Esther van Efferen-Wiersma Inhoud DGM en autisme? Autisme: recente ontwikkelingen Van beperkingen naar (onderwijs)behoeften DGM en autisme! Vragen? DGM en Autisme?
Nadere informatieIntroductiebasis Duokorfbal ACTIVITEIT ARRANGEMENT REGELS Éénderde van het veld bij ong. 8 kinderen,
Introductiebasis Duokorfbal ACTIVITEIT ARRANGEMENT REGELS Éénderde van het veld bij ong. 8 kinderen, functieregels: teams proberen in tweetallen bij de andere partij te scoren. Je mag niet lopen met de
Nadere informatieMotorisch (SMART, kwalitatieve gegevens van groepsgemiddelde)
Student: Groep/Klas: School: Datum: Lestijd: Voorbeeld student Groep 5-6 Stageschool nvt 45 min Verschijningsvorm: Beginsituatie: Spel Aantal leerlingen: 30 lln Overige informatie: Leerlijn vanuit lummelspelen
Nadere informatieWarming up. Shuttle tikkertje. Hoe lang? Doel van het spel Wat heb ik nodig? Organisatie. Start. Speelregels Hoe maak ik het makkelijker?
Warming up Shuttle tikkertje warming up met shuttle 1 shuttle en evt. lint(en) voor de tikker(s) Alle kinderen lopen in de zaal, een tikker wordt aangewezen. Deze tikker heeft een shuttle in de hand waarmee
Nadere informatieLES 15. GROEP: 3 t/m 8 Over de kop gaan, Stoeispelen, Tikspelen.
LES 15. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4 - De leerling kan achterover een koprol maken. - De leerling speelt zonder conflicten het spel enige tijd. - De leerling gooit de bal op het moment dat
Nadere informatieStudiedag. Relatie en autisme Over de invloed van autisme op liefdesrelaties
Studiedag Relatie en autisme Over de invloed van autisme op liefdesrelaties Relaties en autisme HouvASS /Therapeutisch Gerda Bastiaan, MaNP Centrum Flevoland GGZ Diagnose en dan? Volwassenzorg; steeds
Nadere informatieBewegingsthema: Springen. Klimmen. Mikken
Lesonderdeel: Vak 1: Mikken Vak 2: Klimmen en rollen Vak 3: Touwtje/hoepel Springen Springen over zelf rondgedraaid touw Gooien, klimmen Bewegingsthema: Springen Klimmen Mikken Groep: 7 8 Lesweek 6 Les
Nadere informatieVrouwen en autisme. Lezing 26 mei 2016 bij autismecafé i.o.v Carrefour NOP Emmeloord. Mariëlle Witteveen Mieke Bellinga. www.deuvel.
Vrouwen en autisme Lezing 26 mei 2016 bij autismecafé i.o.v Carrefour NOP Emmeloord Mariëlle Witteveen Mieke Bellinga Even voorstellen Uitleg autisme Waarneming Informatieverwerking Prikkels Autisme bij
Nadere informatieLES 26. GROEP: 3 t/m 8 Sportspelen, Tikspelen, Mikken. DOELSTELLINGEN:
LES 26. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4 Mattendribbelspel: - De leerling dribbelt voorzichtig langs de afpakkers heen. Mikken: - De leerling kan de bal overrollen naar de andere leerling over
Nadere informatieLES 3. GROEP: 3 t/m 8 Trefbal, de basis.
LES 3. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4 - Leerlingen kennen de regels van trefbal en passen deze ook toe. - Ze spelen veel en vaak naar elkaar over, durven andere kinderen af te gooien en schuilen
Nadere informatieDe inhoud van dit thema: 2 Vergelijking oude en nieuwe kerndoelen. 3 Doelen van het gymnastiekonderwijs. 4 Algemene principes bij gymnastiek
DC 24 Gymnastiek 1 Inleiding Als onderwijsassistent kun je worden ingezet ter ondersteuning bij gymnastiek. Zelf zul je geen gymnastiek geven maar je kunt wel een belangrijke rol spelen, bijvoorbeeld op
Nadere informatieLES 36. GROEP: 3/4 Over de kop gaan, Klauteren, Tikspelen.
DOELSTELLINGEN: Groep 3/4: Klauteren en glijden: - De leerling kan zelfstandig omhoog klimmen in het wandrek. Duikelen: - De leerling kan steunen op de brug en maakt daarna een koprol voorover. Boer mag
Nadere informatieLES 1. GROEP: 3 t/m 8 VOLLEYBAL. DOELSTELLINGEN:
LES 1. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4 - De leerling vangt een makkelijke hoge bal die door een medeleerling wordt aangegooid. - De leerling kan een bal wegspelen met behulp van een bouncer. Groep
Nadere informatieBewegingsthema: Springen. Klimmen. Mikken
Lesonderdeel: Vak 1: Mikken Vak 2: Klimmen en rollen Vak 3: Touwtje/hoepel Springen Springen over zelf rondgedraaid touw Gooien, klimmen Bewegingsthema: Springen Klimmen Mikken Groep: 5 6 Lesweek 6 Les
Nadere informatieBO 3 voor (elektrische) rolstoelers
Basisopstelling 3 is beschreven in de methode Basislessen bewegingsonderwijs deel 1 Van Gelder & Stroes 2009. In deze beschrijving zijn de aanpassingen beschreven voor deelnemers in een (elektrische) rolstoel.
Nadere informatieLES 14. GROEP: 3 t/m 8 Zwaaien, Tikspelen, Afgooispelen. DOELSTELLINGEN:
LES 14. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4 O De leerling kan zichzelf niet vasthouden aan de ringen met gestrekte armen. V De leerling zwaait met gestrekte armen en gesloten benen, kan vaart maken
Nadere informatieLES 2 GROEP: 3 t/m 8 ATLETIEK DOELSTELLINGEN:
LES 2 GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4: Hardlopen: - De leerling is snel weg vanuit een zelfgekozen startpositie. Kogelstoten: - De leerling stoot de bal met twee handen vanaf de borst. Vortexen:
Nadere informatieSTUDIEGIDS
STUDIEGIDS 2018-2019 VCO/Consent VERDIEPINGSDAGEN HB + ASS Samenwerken Veel interactie, we hebben veel kunnen leren van elkaar. Actief, aanstekelijk en zeer enthousiasmerend. Ik heb veel coachingstips
Nadere informatieLES 17. GROEP: 3 t/m 8 Over de kop gaan, Doelspelen, Tikspelen.
LES 17. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4 Beoordelen Rollen, schuin vlak. O de leerling maakt niet zelfstandig een koprol op een schuine, dikke mat (zonder trampoline) V de leerling kan 3 keer veren
Nadere informatieDeze warming up is geschikt voor alle groepen. De warming up bestaat uit verschillende baloefeningen die hieronder worden beschreven:
Deze warming up is geschikt voor alle groepen. De warming up bestaat uit verschillende baloefeningen die hieronder worden beschreven: Bal op het hoofd Bal op de neus Bal om het hoofd heen Bal op de heupen
Nadere informatieWat helpt leerlingen met autisme?
Het streven is, dat een leerling met autisme geactiveerd wordt zoveel mogelijk zelfredzaam te worden. Om dit te kunnen bereiken is de support van ouders en school een voorwaarde. Structuur en veiligheid
Nadere informatieInleiding psycho-educatie ASS bij volwassenen
Inleiding psycho-educatie ASS bij volwassenen Dit is de inleiding van de psycho-educatie modules. Aan de hand van deze modules geven we meer informatie over hoe autismespectrumstoornissen (ASS) zich uiten
Nadere informatieAUTISME EN CONFLICTHANTERING. Anneke E. Eenhoorn
AUTISME EN CONFLICTHANTERING Anneke E. Eenhoorn UITGANGSPUNT UITGANGSPUNT DRIE VOORBEELDEN Rosa van 8 jaar. Na een ogenschijnlijk gewone dag op school, haalt ze fel uit Mike van 11 jaar. Na een kleine
Nadere informatieLES 2. GROEP: 3 t/m 8 BADMINTON
LES 2. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4 - De leerlingen kunnen onderhands opslaan met een shuttle. - Ze houden het racket vast bij het handvat met de shake-hand greep. Groep 5/6 - Leerlingen spelen
Nadere informatieLES 42. GROEP: 3 t/m 8 Zwaaien, springen, doelspelen
LES 42. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLING: Groep 3/4 Touwzwaaien met bewegend touw: - De leerling kan in een zwaaiend touw springen. Hoogspringen: - De leerling kan met 1 voet afzetten en landen op zijn voeten.
Nadere informatieSeksualiteit en ASS. Presentatie symposium pleegzorg 19 juni 2014. presentatie symposium pleegzorg
Seksualiteit en ASS Presentatie symposium pleegzorg 19 juni 2014 programma Opfrissen van informatie over ASS (heel kort het spectrum toelichten). ASS en seksualiteit belichten. Seksuele en relationele
Nadere informatieDiagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose. Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG
Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG 1 Autisme spectrum stoornissen Waarom dit onderwerp? Diagnostiek
Nadere informatieOverzichtskaart: Onder schooltijd, groep 3-4, groep van 30 leerlingen
Overzichtskaart: Onder schooltijd, groep 3-4, groep van 30 leerlingen Lesplan Na ontvangst worden de kinderen n ingedeeld in vijf groepen van zes kinderen. De kinderen nemen plaats bij het eerste station.
Nadere informatieWORKSHOP AUTISME & WERK DE AUTIPROOF WERKPLEK
WORKSHOP AUTISME & WERK DE AUTIPROOF WERKPLEK Wie doet de workshop? Han Dijkslag Consultant/Coach Han.dijkslag@effectyf.nl 06-53126821 www.effectyf.nl Programma workshop -Wat is een Autisme Spectrum Stoornis
Nadere informatieOverzicht Autisme net ff anders. Herkennen van autisme in contact. Autisme Specifieke Communicatie. Vragen
Autisme niet begrepen? Niet herkend! Gemeente Koggenland 6 november 2017 & Stichting Deuvel Mieke Bellinga Mariëlle Witteveen Overzicht Autisme net ff anders Herkennen van autisme in contact Autisme Specifieke
Nadere informatieMake a move. De gymles door de autibril
Make a move De gymles door de autibril Workshopleider Corine Visser Corine.visser@kvlo.nl verwachtingen Welke verwachtingen heb je van de workshop? Over verwachtingsmanagement ASS Autisme Spectrum Stoornis
Nadere informatieInleiding We beginnen met een warming up van Winter Standbeelden.
Inleiding We beginnen met een warming up van Winter Standbeelden. Winter standbeelden Op muziek van Jingle bells. Van tevoren vraag ik aan de kinderen welke bewegingen met de winter te maken hebben. Denk
Nadere informatieDe gymles van begin tot eind
De gymles van begin tot eind Eenvoudige inleidingen en afsluitingen voor een gymles Iedereen kent het wel: je gaat gymles geven en je gymzaal staat vol met materialen voor de kern van de les. Hoe kun je
Nadere informatieLES 3. GROEP: 3 t/m 8 KORFBAL.
LES 3. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: - De leerlingen kiest een afspeellijn die niet verdedigd wordt. - De leerling doet bij iemand is hem, niemand is hem, pogingen om de bal te pakken. - De leerling staat
Nadere informatieReader. Autisme Spectrum Stoornissen
Reader Autisme Spectrum Stoornissen Inhoudsopgave 1. Inleiding ASS... 3 1.1 Wat is ASS... 3 Omschrijving ASS... 3 3 hoofdkenmerken... 3 Sociale interactie... 3 Communicatie... 4 Problemen in de verbeelding...
Nadere informatieAUTISME EN CONFLICTHANTERING ANNEKE E. EENHOORN
AUTISME EN CONFLICTHANTERING ANNEKE E. EENHOORN EEN VOORBEELD Mira, 14 jaar. Derde klas van de middelbare school. Vanaf baby snel boos. Nu zo vlug kwaad dat ouders het niet meer weten. DRIE MOGELIJKE
Nadere informatieLES 39 GROEP: 3 t/m 8 Springen, Hardlopen, Doelspelen DOELSTELLINGEN:
LES 39 GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4: Handstand: - De leerling doet een rol op een verhoogd vlak waarbij de afzet op de trampoline is. Doelspelen: - De leerling speelt in een groep van maximaal
Nadere informatieBlok 1 les 1. Groep 3,4 HUIS
Blok 1 les 1 Groep 3,4 Lintjes 2 Tikker(beer) 1 3 Touwen HUIS 4 1 2 13 4 Ballenbak (jongleren)! Ongeveer 10 ballen.! Ga spelen met een bal.! Je mag alles doen met de bal zolang anderen er geen last van
Nadere informatieKernachtig communiceren
Kernachtig communiceren De draad van mijn verhaal Generaliseren en concretiseren Hoofd en bijzaken Werken met tijdlijnen Verbaliseren en visualiseren De kern van mijn boodschap Taalpatronen Samenvatten
Nadere informatiewww.hildedeclercq.be hilde_de_clercq@telenet.be
1 Pervasieve Ontwikkelingsstoornis Spel en Verbeelding Taal en Communicatie Emoties Seksualiteit en Relatievorming Eten Slapen Zindelijk worden Zelfredzaamheid of Algemene Dagelijkse leefvaardigheden 2
Nadere informatieDSM IV interview. Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis.
DSM IV interview Semi-gestructureerd anamnestisch interview ter beoordeling of er sprake is van een autismespectrumstoornis. A.A. Spek Klinisch psycholoog Centrum Autisme Volwassenen GGZ Eindhoven Wanneer
Nadere informatieRegels: Score = punt voor doelpuntenmaker; iedereen blijft wel meedoen Bal mag niet hoger dan de hoogte van het doeltje (= pylon).
Flipperkast-kingen Opbouw: Bombal Poortbal Flipperkast Flipperkast-kingen Bombal (1/2) 1. Er is een cirkel; iedereen zit op de billen, met de benen wijd. Rol de bal naar de andere kinderen. 2. Er is een
Nadere informatieZelfregulering bij bewegingsonderwijs in het po
Zelfregulering bij bewegingsonderwijs in het po Zelfregulering houdt in: zelfstandig handelen en daarvoor verantwoordelijkheid nemen in de context van een bepaalde situatie/omgeving, rekening houdend met
Nadere informatiePOULEINDELING GROEP 5 & 6
2016 POULEINDELING GROEP 5 & 6 POULEINDELING GROEP 7 & 8 PLATTEGROND VERZAMELPUNTEN SCHOLEN WEDSTRIJDSCHEMA GROEP 5/6 POULE ROZE WEDSTRIJDSCHEMA GROEP 5/6 POULE GROEN WEDSTRIJDSCHEMA GROEP 5/6 POULE BLAUW
Nadere informatieInhoud - Situaties. - Wat is de oorzaak van autisme? - Wat betekend autisme voor iemand zelf? - Autisme en de omgeving (autisten in de klas)
Inhoud - Situaties - Wat is autisme? - Wat is de oorzaak van autisme? - Boek het wonderbaarlijke voorval van de hond in de nacht - Wat betekend autisme voor iemand zelf? - Autisme en de omgeving (autisten
Nadere informatieAanpassingen in het bewegingsonderwijs voor kinderen met overgewicht
Aanpassingen in het bewegingsonderwijs voor kinderen met overgewicht Touwzwaaien/schommelen Touwverhuizen Steunspringen Duikelen rekstok/ringen Koprollen Klimmen Spellen Inleiding Eén op de vier Venlose
Nadere informatieTULE inhouden & activiteiten Bewegingsonderwijs. Kerndoel 58. Toelichting en verantwoording
TULE - BEWEGINGSONDERWIJS KERNDOEL 58 86 TULE inhouden & activiteiten Bewegingsonderwijs Kerndoel 58 De leerlingen leren samen met anderen op een respectvolle manier aan bewegingsactiviteiten deel nemen,
Nadere informatieAutisme en depressie. Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan
Autisme en depressie Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan Hoe herken je autisme bij een depressieve patiënt? 3 Wat gaat hier mis? DSM5 criteria Autismespectrumstoornis A. Beperkingen
Nadere informatieVorming AUTISMESPECTRUM- STOORNIS
Vorming AUTISMESPECTRUM- STOORNIS Bart Lenaerts Jorinde Dewaelheyns 6 december 2010 Wat mag je verwachten? Wat is autisme? Het stellen van de diagnose Wie? Hoe? Triade van stoornissen Autisme = anders
Nadere informatieAutisme en de gevolgen Els Ronsse / MDR
Autisme en de gevolgen Els Ronsse / www.psysense.be MDR Voorkomen? Voor het hele spectrum komen een aantal studies onafhankelijk van elkaar uit op 60 tot 70 op 10.000 of 1 op ongeveer 150 personen. Af
Nadere informatieLES 1. GROEP: 3 t/m 8 Balanceren, jongleren, doelspelen. DOELSTELLINGEN:
LES 1. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4 Balanceren: - De leerling loopt zelfstandig (zonder hulp) in regelmatig tempo over een omgekeerde bank. Badminton: - De leerling slaat een shuttle onderhands
Nadere informatieLES 7. GROEP: 3 t/m 8 Zwaaien, tikspelen, springen.
LES 7. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4 Touwzwaaien: - De leerling zwaait heen en weer en landt op de bank. Brandweerspel: - Als brandweer handelt de leerling snel als zijn of haar brand geblust
Nadere informatieLesthema Sprinten 3: Teamsprint Groep 7 8
Lesthema Sprinten 3: Teamsprint Groep 7 8 Inleiding Schaduwlopen Kinderen staan in tweetallen verspreid over de zaal. Nummer 2 volgt zo dicht mogelijk nummer 1, zonder botsingen. Na 20 seconden wisselen
Nadere informatieTULE inhouden & activiteiten Bewegingsonderwijs. Kerndoel 57 - Tikspelen. Toelichting en verantwoording
TULE - BEWEGINGSONDERWIJS KERNDOEL 57 - TIKSPELEN 66 TULE inhouden & activiteiten Bewegingsonderwijs Kerndoel 57 - Tikspelen De leerlingen leren op een verantwoorde manier deelnemen aan de omringende bewegingscultuur
Nadere informatieAutisme en een visuele of visuele én verstandelijke beperking
Autisme en een visuele of visuele én verstandelijke beperking Koninklijke Visio expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen www.visio.org Volg ons op: Pellentesque ipsum ligula, accumsan nec, elementum
Nadere informatieOverzichten voor een sterk basisaanbod op klassenmanagement, didactisch en pedagogisch handelen. omgaan met plannen.
Overzichten voor een sterk basisaanbod op klassenmanagement, didactisch en pedagogisch handelen 1. Klassenmanagement Maak een overzichtelijke indeling van het lokaal. Hang een klok duidelijk zichtbaar
Nadere informatieAlgemene basis voor het geven van handbalinitiatie op scholen/speelplein
Algemene basis voor het geven van handbalinitiatie op scholen/speelplein Inleiding Dit document bevat de opbouw van 3 algemene handbalinitiaties. Elke initiatie is bedoeld voor één van de 3 graden van
Nadere informatieSporttoernooi. KoningsspelenPakket
Sporttoernooi KoningsspelenPakket Met een toernooivorm zijn de kinderen actief en intensief bezig. Als er een groot sportveld in de buurt van de school is, kan dit een mooie activiteit zijn om alle kinderen
Nadere informatieInzicht in Autisme. Lezing
Inzicht in Autisme Lezing 18-09-2014 FRANS COOLEN ASS Trainer NVA ASS Trainer/coach bij In to Autisme frans.coolen@intoautisme.nl ASS Autisme Spectrum Stoornis Per persoon Per leeftijd In ernst In verschijningsvorm
Nadere informatieLES 1. GROEP: 3 t/m 8 Trefbal DOELSTELLINGEN:
LES 1. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4 - De leerlingen kennen de regels van trefbal en passen deze ook toe. - De leerling kan de bal ontwijken door achter in het vak te gaan staan. - De leerling
Nadere informatie15 min. Stick Skills - Dominante hand hoog (3/4 de van de stick) - Andere hand helemaal bij het uiteinde van de stick
Tijd Bewegingsactiviteiten Organisatie Aandachtspunten Stick Skills De leerlingen lopen kriskras door het veld met allemaal een eigen stick en eigen bal. Op teken van de docent (1 x fluiten) gooien de
Nadere informatieLES 34. GROEP: 3 t/m 8 Klimmen, tikspelen, Stoeien. DOELSTELLINGEN:
LES 34. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4: Steile wand klimmen - De leerling klimt vlot met behulp van het touw tot bovenaan de berg. Stoeicircuit: - De leerling speelt zonder conflicten het spel
Nadere informatieLES 2. GROEP: 3 t/m 8 BASKETBAL
LES 2. GROEP: 3 t/m 8 DOELSTELLINGEN: Groep 3/4: Dribbelen: O De leerling stuit minder dan 15 keer met de voorkeurshand V De leerling stuit 15 keer met de voorkeurshand G De leerling stuit 15 keer met
Nadere informatie