SEMPERVIVUM. Sectorplan AOC s

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "SEMPERVIVUM. Sectorplan AOC s"

Transcriptie

1 Sectorplan AOC s SEMPERVIVUM Sempervivum betekent altijd levend, altijd groen. Staat symbool voor een lang leven, voorspoed, veiligheid en rijpheid.

2

3 Waarom dit plan? In 2010 hebben de AOC s en de scholengemeenschappen met een groene vmbo-afdeling 1 binnen de AOC Raad hun gezamenlijke strategie bepaald voor de komende jaren. Deze is verwoord in een drieluik met zeven strategische thema s. Daarmee gaven de AOC s aan, waar zij gezamenlijk voor gaan. In aanvulling hierop heeft het ministerie van EL&I de AOC Raad gevraagd een sectorplan uit te brengen, waarin de activiteiten van de gezamenlijke AOC s zijn gebundeld. Het verzoek voor dit sectorplan grijpen de AOC s aan om zich te bezinnen op hun gezamenlijke activiteiten en deze te plaatsen binnen de huidige politieke- en maatschappelijke actualiteit. Deze is in een aantal opzichten anders dan destijds, toen de gezamenlijke strategie werd geformuleerd. Sindsdien is een aantal beleidsnoties verschenen, die tezamen met de strategie van de AOC Raad, de context vormen van dit sectorplan. Dit plan beschrijft de ambities van de gezamenlijke AOC s. Aan het realiseren van deze ambities werken de AOC s individueel en als zij een gezamenlijke aanpak wensen in AOC Raadverband. De ambities die in dit plan zijn verwoord, worden uitgewerkt in concrete activiteitenplannen voor de komende jaren. 1 Deze zijn verenigd in de Vereniging Buitengewoon Groen, die lid is van de AOC Raad en aan dit sectorplan heeft bijgedragen. Waar in dit plan over AOC s wordt gesproken, worden in voorkomende gevallen ook deze scholengemeenschappen bedoeld. SECTORPLAN AOC S 2012/2015 3

4 Het sectorplan staat niet op zichzelf Beter presteren (vmbo) Strategisch Drieluik AOC Raad Human Capital Agenda Focus op Vakmanschap (mbo) Sectorplan AOC s Sectorplan HAO Inspectierapporten Meerjarenafspraak GKC-MEL&I Bestuursaccoorden VO-Raad en MBO-Raad met OCW 4 SECTORPLAN AOC S 2012/2015

5 Focus en realisatie Tegen deze achtergrond hebben de AOC s de komende jaren vooral behoefte aan focus en realisatie. Focus op de ontwikkelingen die er écht toe doen en die zich voor een gezamenlijke aanpak lenen. Realisatie in die zin, dat in dit plan realistische doelen staan, die binnen de planperiode ook kunnen worden bereikt. Daarbij staat voorop, dat de kwaliteit van het AOC-onderwijs onomstreden moet zijn. De uitspraak Kwaliteit staat buiten kijf vormt niet voor niets de basis voor de gezamenlijke strategie van de AOC s. De komende jaren richten de AOC s hun activiteiten bij uitstek op kwaliteitsverbetering. SECTORPLAN AOC S 2012/2015 5

6 Kwaliteit in drie dimensies De kwaliteit van het AOC-onderwijs krijgt allereerst gestalte in het functioneren van de AOC s als (gewone) onderwijsinstelling. In dit plan noemen we dit de onderwijskwaliteit. We baseren onze doelstellingen wat dit betreft onder meer op de inspectierapporten die over de AOC s worden uitgebracht. Daarnaast komt de kwaliteit van ons onderwijs tot uitdrukking in de wijze waarop de AOC s bijdragen aan de arbeidsvoorziening in de groene sector. We noemen dit de kwaliteit in relatie tot de arbeidsmarkt en baseren onze doelstellingen in deze vooral op de Human Capital Agenda die is ontwikkeld voor de topsectoren Agro & Food en Tuinbouw & Uitgangsmaterialen, maar toepasbaar is op het hele groene opleidingsdomein. Tenslotte is er de bijdrage die ons onderwijs levert aan de noodzakelijke transitie naar een duurzame, groene economie. Hiervoor baseren wij ons in dit plan op de Groene Ontwikkelagenda van het project Voorop in de Vergroening. 6 SECTORPLAN AOC S 2012/2015

7 Drie agenda s Het sectorplan omvat drie agenda s Deze agenda s staan inhoudelijk niet los van elkaar, maar werken op elkaar in. Een betere onderwijskwaliteit leidt ook tot een betere bediening van de arbeidsmarkt. En door een grote bijdrage te leveren aan het realiseren van een groene, duurzame economie, wordt de arbeidsmarkt beter bediend. Duurzaamheidsagenda Arbeidsmarktagenda Onderwijsagenda SECTORPLAN AOC S 2012/2015 7

8 8 SECTORPLAN AOC S 2012/2015

9 Onderwijsagenda SECTORPLAN AOC S 2012/2015 9

10 De kwaliteit van het vmbo De Onderwijsinspectie schetst al jaren een gemengd beeld over de kwaliteit van het vmbo-groen op de AOC s. In de basisberoepsgerichte leerweg doet het vmbo-groen het beduidend beter dan de rest van het vmbo. De kwaliteit van de kaderberoepsgerichte leerweg is ongeveer gelijk aan die van het overige vmbo. De kwaliteit van de gemengde en theoretische leerweg blijft achter bij die van de rest van het vmbo. Een te groot deel van de betrokken afdelingen heeft het predicaat zwak of zelfs zeer zwak. 2 De kwaliteitsproblemen bij de GL en TL komen vooral tot uitdrukking in de tegenvallende resultaten die de leerlingen behalen voor het centrale examen en het te grote verschil met de resultaten van het schoolexamen. 2 Op de VBG-scholen is dit niet het geval. 10 SECTORPLAN AOC S 2012/2015

11 Het Masterplan vmbo In reactie op het oordeel van de Inspectie hebben de AOC s in 2011 een Masterplan vmbo opgesteld, om gezamenlijk te werken aan kwaliteitsverbetering. Aan dit plan ontlenen wij onderstaande ambities voor de komende jaren. Het aantal afdelingen dat als (zeer) zwak is aangemerkt, is tot een minimum teruggebracht. De scholen die nog wel het predicaat (zeer) zwak hebben, werken actief en gericht aan een verbetertraject. De AOC s hebben interne maatregelen genomen om zoveel als mogelijk te voorkomen dat er (zeer) zwakke afdelingen ontstaan. Met ingang van het schooljaar moeten de eerste tekenen van de kwaliteitsverbetering van de GL/TL zichtbaar zijn. De kwaliteit van de GL/TL is in het schooljaar op orde. De kwaliteit van de schoolexamens is mede in het licht van de implementatie van de nieuwe examenprogramma s vmbo-groen op orde en het niveau ten opzichte van het centraal schriftelijke examen is gewaarborgd. Het personeel is optimaal toegerust voor de noodzakelijk kwaliteitsverbetering en actualisering die de AOC s voor ogen hebben. Leerlingen worden opgeleid in een groene context waarin de ontwikkeling van persoonlijke talenten wordt gestimuleerd en alles uit de leerling wordt gehaald wat er in zit. De leeromgeving van het vmbo-groen is hiertoe optimaal ingericht. Bij dit alles is opbrengstgericht werken een belangrijks begrip. De AOC s zetten zich hier gezamenlijk voor in. SECTORPLAN AOC S 2012/

12 Het onderwijsaanbod in het vmbo-groen Het opleidingsaanbod in het vmbo-groen gaat voorzien in het bedienen van drie soorten leerlingen. Leerlingen die op jeugdige leeftijd een bewuste keuze hebben gemaakt voor een groen beroep. Zij dienen in staat te worden gesteld snel door te stromen naar een kwalificerende mbo-opleiding via het huidige vakrichtingsprogramma en de structuur van het Groene Lyceum of VM2 of nog nieuw te ontwikkelen varianten. Leerlingen met affiniteit voor de groene sector, die nog geen concreet beroepsbeeld hebben. Zij worden goed bediend met een groen-breed programma. Leerlingen die nog niet weten in welke sector zij werkzaam willen zijn en zich breed willen oriënteren, ook op andere sectoren. Voor hen dient een intersectoraal programma te worden ontwikkeld, dat zowel op groene als op niet-groene vmbo-scholen kan worden aangeboden. Te verwachten valt dat daardoor de instroom in het groene mbo zal toenemen, omdat meer leerlingen met groen in aanraking zullen komen. De AOC s verlenen hun medewerking aan de ontwikkeling van zo n intersectoraal programma. Voorwaarde daarbij is wel, dat de AOC s dit programma daadwerkelijk kunnen aanbieden en daarin niet worden belemmerd door andere scholen in de regio. 12 SECTORPLAN AOC S 2012/2015

13 Interne doorstroming De doorstroming van vmbo-groen naar mbo-groen op de AOC s ligt landelijk beneden de 30%. Dit is in vergelijking met het overige vmbo opvallend laag en gezien de breedte van het moderne groene domein niet goed te begrijpen. Om tegemoet te komen aan de personeelsbehoefte van de groene sector zetten de AOC s zich er voor in, dat de interne doorstroom vmbo-groen mbo-groen omhoog gaat. Landelijk streefgetal is 40% van de vmbo-populatie in SECTORPLAN AOC S 2012/

14 De kwaliteit van het mbo Uit de rapportages van de Onderwijsinspectie komt het volgende beeld van de kwaliteit van ons mbo naar voren. Het diplomaresultaat, de intake en de studiebegeleiding zijn op de AOC s gemiddeld beter dan in het overige mbo. Op het gebied van loopbaanoriëntatie en begeleiding, werkvormen en didactisch handelen scoren de AOC s gemiddeld slechter dan de ROC s en de vakscholen. Datzelfde geldt (zelfs in sterke mate) voor het voldoen aan de wettelijke vereisten. De kwaliteit van de examens is op alle AOC s in orde. Opvallend is verder, dat schoolverlaters in het mbo-groen gemiddeld wat minder tevreden over hun opleiding zijn dan bij het overige mbo. Geen enkele mbo-groenopleiding wordt als zeer zwak beoordeeld. De ambitie is, dat in 2016 het mbo op de AOC s op alle aspecten tenminste even goed wordt beoordeeld als het overige mbo en dat we ons blijven onderscheiden op onze sterke punten. 14 SECTORPLAN AOC S 2012/2015

15 Flexibilisering van het opleidingsaanbod in het mbo De huidige kwalificatiestructuur in het groene mbo wordt ervaren als te gedetailleerd, te fragmentarisch en te star. In deze structuur is het niet goed mogelijk om in te spelen op de snel veranderende behoeften van de arbeidsmarkt en de opleidingswensen van jongeren. De huidige kwalificatiestructuur maakt het ook lastig voor de AOC s om het onderwijs op een doelmatige manier te organiseren. De AOC s hebben in 2011 daarom samen met Aequor - het voortouw genomen om te komen tot een ingrijpende verandering van de kwalificatiestructuur. Deze zou er als volgt uit moeten gaan zien. De kwalificatiestructuur wordt ingedeeld in een beperkt aantal werkveldgebieden. Momenteel wordt gedacht aan negen werkveldgebieden (agribusiness, groene techniek, groene ruimte, groen en welzijn, dier en recreatie, groene detailhandel, voeding en gezondheid, natuurlijke creaties, toezicht groene ruimte). In de kwalificatiestructuur wordt voor ieder werkveldgebied de gezamenlijke canon van kennis, vaardigheden en houdingen beschreven. Ook worden de eisen ten aanzien van de algemene vakken (talen, wiskunde) vastgelegd. Daarnaast voorziet de kwalificatiestructuur in een omvangrijk gedeelte voor verbreding, verdieping of doorstroming. De noodzaak van deze verandering is onderschreven door de Topteams voor Agro & Food en Tuinbouw & Uitgangsmaterialen en is ook onderdeel van hun Human Capital Agenda. SECTORPLAN AOC S 2012/

16 Een ingrijpende operatie De door de AOC s voorgestane verandering in de kwalificatiestructuur van het groene mbo is een complexe operatie, die overleg met veel partijen vereist en diep ingrijpt in de organisatie van de opleidingen op de AOC s. Het is allereerst noodzakelijk dat deze veranderingen worden gesteund door het groene bedrijfsleven. Het overleg hierover vindt plaats in de Paritaire Commissie van Aequor. Bovendien is het wenselijk, dat de kwalificatiestructuur van het groene mbo op een soortgelijke wijze is opgebouwd als de kwalificatiestructuur van het overige mbo en dus past in het daarvoor ontwikkelde format. De AOC Raad praat hierover mee in de Stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB). Bij de ontwikkeling van de nieuwe structuur wordt ook gekeken naar de indeling van de opleidingen in het HAO. Er moet sprake zijn van doorlopende leerlijnen vmbo-mbo-hbo. Aequor werkt de kwalificatiestructuur inhoudelijk uit. De AOC s zullen in het schooljaar proefdraaien in twee pilots. Tenslotte implementeren de AOC s vanaf het schooljaar de nieuwe kwalificatiestructuur in hun opleidingen. Binnen Aequor werken de AOC s bovenstaande uitgangspunten uit in nieuwe kwalificatiedossiers, afgestemd met de SBB en de Groene Kennis Coöperatie. Vervolgens worden deze door de AOC s geïmplementeerd. Ook hanteren de AOC s voortaan dezelfde namen voor overeenkomstige opleidingen en diploma s. 16 SECTORPLAN AOC S 2012/2015

17 Professionalisering van docenten en management De kwaliteit van het groene onderwijs valt of staat met de kwaliteit van de medewerkers op de AOC s. AOC s zijn zich bewust van de noodzaak te werken aan de verdere professionalisering van hun docenten en de bekwaamheid van het management. Trots op onze docenten is een belangrijk strategisch speerpunt voor de AOC s. Binnen de AOC Raad is een platform opgericht, waarin de HRM-deskundigen van de AOC s samenkomen en ervaringen uitwisselen. AOC s nemen deel aan de Professionaliteitsmonitor van CBE-consultants. Op korte termijn is er veel aandacht voor een volgens de regelen der kunst uitgevoerde beoordelingscyclus. Dat is als het ware de kapstok voor de overige instrumenten zoals lerarenregister, permanente educatie, prestatiebeloning, peer review, etc. Professionalisering van docenten is echter niet mogelijk zonder professionalisering van het management. Aangezien professionalisering van het management dus voorwaardelijk is voor professionalisering van de docent, dient professionalisering van het management onderdeel uit te maken van het project. Onderstaande afspraak uit het bestuursakkoord MBO is leidend: Alle managers zijn in 2015 in staat tot het houden van gesprekken waarin opleidingsdoelen worden geformuleerd in overleg met medewerkers. Dit wordt zichtbaar doordat op alle instellingen met alle medewerkers functioneringsen beoordelingsgesprekken worden gevoerd en bekwaamheidsdossiers worden onderhouden. In 2013 is sprake van een duidelijke verbetering op dit punt. SECTORPLAN AOC S 2012/

18 Benutting van de kolom In het Nederlandse onderwijsbestel vormen de overgangen tussen de verschillende schoolsoorten voor veel leerlingen een belemmering. Dit uit zich in voortijdig schoolverlaten, vooral in de eerste leerjaren van het mbo en het hbo. Het doorstroom-potentieel van leerlingen wordt onvoldoende benut. De bijzondere, verticale AOC-structuur vergemakkelijkt een efficiënte doorstroming van vmbo naar mbo. Initiatieven om de doorstroming te optimaliseren, zoals Het Groene Lyceum en VM2, 3 en 4 horen daarom bij uitstek thuis op de AOC s. De samenhang in de kolom is ook gebaat bij een passende set van AD-programma s op basis van de behoeften van de arbeidsmarkt en studenten. AD s kunnen ook (gedeeltelijk) op mbo-locaties worden uitgevoerd om de doorstroom te optimaliseren. Afstemming in de kolom zal ook een belangrijk aandachtspunt zijn bij de ontwikkeling van de nieuwe kwalificatiestructuur en binnen de Groene Kennis Coöperatie. 18 SECTORPLAN AOC S 2012/2015

19 Acties vanuit de onderwijsagenda Verbetering kwaliteit vmbo Uitvoering Masterplan vmbo: Geen zeer zwakke afdelingen meer Onderwijsrendement GL op een gemiddeld niveau Kwaliteit examens op orde Professionalisering van het personeel Ontmoeting en kennisdeling Coördinatie met activiteiten van VO Raad en SPV AOC s zijn zelf verantwoordelijk. De AOC Raad faciliteert, zorgt voor onderlinge uitwisseling en brengt de resultaten in kaart. EL&I subsidieert de uitvoering van het Masterplan vmbo. Ontwikkeling intersectoraal programma De inhoudelijke ontwikkeling van één breed intersectoraal programma vmbo, waar groen deel van uitmaakt. De AOC Raad zorgt voor een goede inbreng van de AOC s in de ontwikkeling van dit programma en voor goede (wettelijke) randvoorwaarden. Vergroting interne doorstroom vmbo-groen mbo groen Er moet een onderzoek komen naar de oorzaken van de geringe interne doorstroom. Op basis van de resultaten van dit onderzoek moet een plan van aanpak worden opgesteld. Verbetering kwaliteit mbo Een nadere analyse is nodig van de kwaliteitsproblemen in ons mbo (loopbaanoriëntatie, didactiek, ontevredenheid afgestudeerden, voortijdig schoolverlaten). Op basis van deze analyse gaat de AOC Raad na of het zinvol is, een Masterplan mbo op te stellen, naar analogie van het masterplan vmbo. Flexibilisering van het opleidingsaanbod Er wordt een nieuwe kwalificatiestructuur ontwikkeld, met een kern-, profiel- en keuzedeel. Aequor en SBB hebben hierin de lead. De AOC Raad zorgt voor een goede inbreng vanuit de AOC s in dit proces (inhoud, format en randvoorwaarden). De AOC Raad stelt een plan op voor de implementatie van de nieuwe KS. Professionalisering docenten en management Voortzetting van het project Trots op onze docenten SECTORPLAN AOC S 2012/

20 20 SECTORPLAN AOC S 2012/2015

21 Arbeidsmarktagenda 21

22 Topsectoren en de HCA Voor de twee agrarische topsectoren is een Human Capital Agenda opgesteld met als doel, de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt te verbeteren, zowel kwalitatief als kwantitatief. Deze agenda hanteert het volgende model. De aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt krijgt concreet gestalte binnen (regionale) economische clusters. Daar moet de behoefte van studenten/werknemers en de behoefte van bedrijven met elkaar in overeenstemming worden gebracht. Vanuit deze clusters wordt ingezet op doorbraken op vijf gebieden: - aantrekkelijk werkgeverschap en een positief imago van de sector; - een beroepsgericht en flexibel opleidingsaanbod; - Een leven lang leren ; - internationaal denken als aan te brengen basiscompetentie in de opleidingen; - het aantrekkelijker en bekender maken van technologie en techniek voor jongeren. De agenda geeft ook aan wat het bedrijfsleven, de overheid en de scholen concreet moeten doen. 22 SECTORPLAN AOC S 2012/2015

23 Realisatie van de Human Capital Agenda AOC s gaan in de regio de samenwerking aan met die bedrijven en organisaties - groen en niet-groen - die zelf initiatiefrijk zijn en tot de koplopers (willen) behoren. De AOC s willen daarbij de volgende voorstellen uit de HCA realiseren: Het ontwikkelen van een vraaggerichte werkwijze door de vragen van de bedrijven, jongeren en werknemers te vertalen naar een opleidingsaanbod. Het vestigen van een cultuur van flexibiliteit (in plaats van standaardisatie) voor zowel het initiële- als het postinitiële onderwijs. Het organiseren van praktijkgerichte leertrajecten en praktijkprojecten voor jongeren én voor docenten. Het realiseren van docentstages op bedrijven. Het inzetten van ondernemers/vakmensen uit het bedrijfsleven binnen het vakgerichte deel van de opleiding. Het verbeteren van de stage en de stagebegeleiding. Een optimale inhoudelijke samenwerking op de zogenaamde cross-overs (groen - niet groen). Verticale en horizontale samenwerking tussen scholen in de regio en/of buitenlandse partnerscholen. Een transparant beeld van het onderwijs richting bedrijven. Voor het verbeteren van de aansluiting van hun opleidingen met de arbeidsmarkt zullen de AOC s de HCA in hun eigen regio als uitgangspunt nemen (niet beperkt tot alleen agro & food en tuinbouw & uitgangsmaterialen). SECTORPLAN AOC S 2012/

24 De positie in de regio AOC s bedienen hoofdzakelijk een regionale arbeidsmarkt. Zij beschouwen het als hun kerntaak het groene bedrijfsleven in hun regio van voldoende, goed opgeleide mensen te voorzien. Prognoses wijzen uit, dat de groene sector met grote tekorten aan personeel te kampen krijgt. De initiële opleidingen kunnen niet geheel in de behoefte voorzien. Zij-instromers, flexwerkers en uitzendkrachten zijn onmisbaar voor de arbeidsvoorziening van de groene sector. Dit betekent, dat er hoge eisen worden gesteld aan het personeelsbeleid in de bedrijven. In de groene sector behoort het overgrote deel van de bedrijven tot het midden- en kleinbedrijf. In deze bedrijven is het personeelsbeleid meestal niet geprofessionaliseerd. AOC s willen in hun regio de groene bedrijven ontzorgen waar het om scholing van hun personeel gaat. Zij willen fungeren als scholingsloket voor deze bedrijven. Dit betekent dat zij open staan voor de scholingsbehoefte die de bedrijven hebben. De opleidingsbehoefte van groene bedrijven varieert echter sterk en kan niet door het groene onderwijs alleen worden verzorgd. De arbeidsmarkt vraagt ook en steeds meer om combinaties van groene en niet-groene opleidingen ( crossovers ). Anderzijds moeten zij deze behoefte kunnen vertalen in een gericht en compleet scholingsaanbod, ook als die behoefte het groene domein overschrijdt. 24 SECTORPLAN AOC S 2012/2015

25 Leven Lang Leren Door het toenemende personeelstekort in de groene sector worden de post initiële opleidingen en scholingen voor de arbeidsvoorziening steeds belangrijker. Belangrijke uitdagingen voor de AOC s zijn: Zorgen dat jongeren al tijdens hun initiële opleiding een gerichtheid op Leven Lang Leren ontwikkelen Het in stand houden van een hoog kennisniveau, onder meer door betere benutting van de groene kenniskolom Samen werken in regionale netwerken en samenwerkingsverbanden (groen & niet groen) om specialistische kennis te kunnen behouden, vraagarticulatie te organiseren en cross-overs ten behoeve van innovatie te kunnen bieden Het creëren van een doorlopend leerperspectief voor deelnemers en werkenden door al tijdens de opleiding te beginnen met het vullen van het portfolio, actief allumnibeleid en relatiebeheer en het ontwikkelen van nieuwe, flexibele arrangementen voor leren en werken Het organiseren van het gesprek met sector en regio over toekomstperspectief en het ontwikkelen van loopbaanbeleid. De AOC s zullen hun post initiële aanbod versterken. SECTORPLAN AOC S 2012/

26 Macrodoelmatigheid en profilering Vanuit hun regionale positie werken de AOC s steeds meer samen. Er ontstaan regionale samenwerkingsverbanden van AOC s, waarin afspraken worden gemaakt over een doelmatige spreiding van het opleidingsaanbod en concentratie van expertise. Ook landelijk, over de regio s heen zoeken AOC s elkaar op en bundelen hun deskundigheid (bijvoorbeeld op het gebied van de tuinbouw en de levensmiddelentechnologie). Voor de cross-overs wordt samenwerking gezocht met ROC s en andere aanbieders. De door ons voorgestelde opleidingsstructuur schept de mogelijkheid, om tussen AOC s te specialiseren en samen met ROC s invulling te geven aan opleidingen op het snijvlak van groen en niet-groen. De AOC s voelen niets voor het beperken van de studiekeuze van jongeren en een landelijke regulatie van het opleidingsaanbod. Zij weten dat de nabijheid van opleidingen een belangrijk argument is in de studiekeuze van jongeren. Door samenwerking wordt een doelmatig opleidingsaanbod gecreëerd. Dit kan het beste in de directe relatie tussen de AOC s onderling en tussen de AOC s en de (regionale) arbeidsmarkt. Bureaucratische, landelijke instrumenten werken hier niet. De doelmatigheid van een aantal groene mbo-opleidingen in relatie tot de arbeidsmarkt wordt soms betwist. Er ontbreken landelijke cijfers over de bestemming en de loopbanen van afgestudeerden van de AOC s. In samenwerking met Aequor zorgen we voor een systematische verzameling en ontsluiting van gegevens over de arbeidsmarktpositie en de loopbanen van afgestudeerden. AOC s lichten potentiële leerlingen hierover goed voor. 26 SECTORPLAN AOC S 2012/2015

27 Centra voor innovatief vakmanschap Landelijke specialisatie en samenwerking krijgt ook een impuls door de komst van groene Centra voor Innovatief Vakmanschap. In deze centra wordt de kennis over een groen vakgebied vanuit de verschillende AOC s geconcentreerd en gemobiliseerd en weer ter beschikking van alle AOC s gesteld. Deze centra hebben een verbinding met de Centers of Expertise in het HAO en dragen bij aan de profilering van de betrokken AOC s en zorgen voor een kwaliteitsimpuls in het onderwijs. De AOC s nemen in samenwerking met het regionale bedrijfsleven initiatieven om dergelijke centra op te richten. Onbekend en onbemind Het AOC-onderwijs is relatief onbekend bij jongeren en hun ouders. Bovendien kampt het met een eenzijdig imago. Het vmbo-groen staat vooral bekend als zorg-onderwijs, het mbo heeft nog steeds een agrarische reputatie. Met name in de land- en tuinbouw en de voedingsindustrie zijn er tekorten aan vakbekwaam personeel, die in de toekomst verder zullen toenemen. Deze opleidingen zijn echter niet populair bij jongeren. Op de AOC s kiezen zij in grote getale voor andere opleidingen, die soms een minder rooskleurig arbeidsmarktperspectief hebben. De AOC s sluiten aan bij het intelligente imago-offensief van het bedrijfsleven, dat in de HCA is aangekondigd. Daarnaast brengen de AOC s een gezamenlijke Atlas uit, waarin hun bijdrage aan de groene economie wordt weergegeven. SECTORPLAN AOC S 2012/

28 Diversiteit De AOC-opleidingen hebben nog steeds te weinig aantrekkingskracht op allochtone jongeren en op de stedelijke jeugd in het algemeen. In het project Kies Kleur in Groen werken de AOC s verder samen aan een grotere diversiteit op de AOC s. Dit project zal meer dan voorheen worden gericht op de doelstellingen van de HCA. 28 SECTORPLAN AOC S 2012/2015

29 Acties vanuit de arbeidsmarktagenda Realisatie van de HCA in de regio De HCA bevat talloze aanzetten voor activiteiten van AOC s en bedrijven in de regio. Daar waar in de HCA wordt aangegeven dat onderwijsinstellingen, bedrijfsleven, branchevereniging of overheid etc. aan zet zijn, is het de verantwoordelijkheid van die actor om in actie te komen. Landelijke organisaties (AOC Raad, Aequor, GKC, etc.) hebben een supportfunctie. Wat de AOC Raad betreft zal deze support-functie zich vooral richten op: Het wegnemen van beperkende regelgeving en het creëren van randvoorwaarden De herziening van de kwalificatiestructuur mbo Een verkenning naar de verbetering van de stages (in samenwerking met Aequor) Betere en toegankelijke gegevens over arbeidsmarkt en loopbaan afgestudeerden (in samenwerking met Aequor) Een verkenning naar de mogelijkheden voor een opleidingsaanbod voor zij-instromers Het delen van goede voorbeelden Verbetering informatie arbeidsmarktpositie In samenwerking met Aequor onderzoeken wij, welke informatie momenteel beschikbaar is, wat er ontbreekt en hoe daarin kan worden voorzien. Onbekend en onbemind De AOC s zoeken aansluiting bij het intelligente imagooffensief, dat in het kader van de HCA is aangekondigd. Zij brengen een Atlas uit, waarin hun bijdrage aan de groene economie is weergegeven. Diversiteit Het project Kies Kleur in Groen wordt voortgezet. Hiertoe zal een plan van aanpak worden opgesteld. SECTORPLAN AOC S 2012/

30 30 SECTORPLAN AOC S 2012/2015

31 Duurzaamheidsagenda 31

32 De vergroening van de economie De groei van de wereldbevolking, de toenemende schaarste aan grondstoffen en de klimaatveran dering leiden tot een fundamentele verandering in onze economie. We zijn onderweg naar een duurzame, biobased economy. De klassieke tegenstelling tussen ecologie en economie verliest zijn betekenis. Duurzaamheid is een noodzakelijke productievoorwaarde aan het worden. Verduurzaming en vergroening zijn belangrijke innovatiedoelstellingen voor het hedendaagse bedrijfsleven. Veel bedrijven koketteren er mee. Tegelijkertijd nemen de functies en het belang van groen voor de samenleving toe. Het gaat al lang niet meer alleen om voedselproductie, het gaat ook - en steeds meer - om waarden als: de leefbaarheid in de verstedelijkte samenleving, de kwaliteit van de ruimte, gezondheids- en therapeutische aspecten die met de natuur zijn verbonden, ontspannen en recreëren, de esthetiek van bloemen en tuinen, zorgzaam omgaan met mensen en dieren, gezond eten en gezond leven, de vormende waarde van opgroeien in een groene omgeving en de noodzaak van een leefstijl gebaseerd op duurzaam-heid. Met groen wordt steeds meer geld verdiend. Appèl op het groene onderwijs Wij beleven deze ontwikkelingen als een hernieuwd maatschappelijk appèl op het groene onderwijs. AOC s onderscheiden zich van de rest van het beroepsonderwijs, doordat zij gespecialiseerd zijn in groene kennis, vaardigheden en houdingen. AOC s zijn bij uitstek in staat op te leiden voor de groene economie van de toekomst. 32 SECTORPLAN AOC S 2012/2015

33 De gezamenlijke ambitie AOC s worden dé opleidingscentra op het gebied van de vergroening. Zij leiden op voor een welvarende, duurzame groene sector én voor nieuwe beroepen die ontstaan door de vergroening van de economie. Zij richten zich ook op een verantwoord e en gezonde levensstijl bij jongeren, in de stad en op het platteland. De groene ontwikkelagenda In het kader van het gezamenlijke project Voorop in de Vergroening is een groene ontwikkelagenda opgesteld. Deze agenda bevat zeven aangrijpingspunten om bovenstaande ambitie te realiseren: de strategie van de AOC s; de ruimte in de examenprogramma s en in de kwalificatiestructuur het primaire proces, de schoolcultuur en de bedrijfsvoering; personeel: inhoudelijke deskundigheid de verbinding met het bedrijfsleven externe profilering; structurele samenwerkingsverbanden; randvoorwaarden. SECTORPLAN AOC S 2012/

34 Acties vanuit de duurzaamheidsagenda De AOC s werken de komende jaren aan de realisering van de groene ontwikkelagenda. In dat kader is via een subsidie van de Groene Kennis Coöperatie momenteel voorzien in een aantal landelijke activiteiten. De uitdaging is echter vooral, om de vergroening te laten landen op de werkvloer, in de dagelijkse schoolpraktijk. Om dit te realiseren willen we het mogelijk maken om op de AOC-locaties laagdrempelige pilots uit te voeren op de verschillende onderdelen van de groene ontwikkelagenda. EL orden gevraagd deze pilots te subsidiëren. 34 SECTORPLAN AOC S 2012/2015

35 SECTORPLAN AOC S 2012/

36 36 SECTORPLAN AOC S 2012/2015

37 Flankerende activiteiten 37

38 Samenwerking in de kolom De samenwerking in de groene onderwijskolom vmbo mbo hbo wo wordt steeds belangrijker. Deze samenwerking richt zich op: kennisdoorstroming en gezamenlijke innovatieprojecten; onderlinge afstemming van de belangenbehartiging; het verbeteren van de aansluiting tussen de verschillende onderwijssoorten; de realisering van overschrijdende programma s zoals het Groene Lyceum en AD-programma s. De AOC s zetten zich in voor een hechtere samenwerking in de kolom, zowel landelijk (in GKC-verband) als regionaal. De landelijke intermediaire structuur In de driehoek tussen de AOC s, het bedrijfsleven en de overheid (EL&I) zijn op landelijk niveau diverse organisaties actief. Naast de AOC Raad zijn dat de GKC, Aequor en ondersteunende organisaties zoals het Ontwikkelcentrum en Groen Kennisnet. De AOC s ervaren de groene intermediaire structuur momenteel als onvoldoende efficiënt: er is te veel bestuurlijke drukte, dezelfde onderwerpen worden op verschillende bestuurstafels besproken en het is niet altijd duidelijk wie waar over gaat. De AOC s zetten zich er voor in de groene intermediaire structuur eenvoudiger, efficiënter en transparanter te maken. 38 SECTORPLAN AOC S 2012/2015

39 De uitwerking van dit sectorplan Op basis van dit sectorplan zal de AOC Raad komen met activiteitenplannen, waarin het Sectorplan concreet wordt uitgewerkt en deze aan het ministerie van EL&I ter subsidiëring voorleggen. SECTORPLAN AOC S 2012/

40 Colofon Ede, 31 mei 2012 Dit sectorplan is tot stand gekomen met inbreng van: de AOC s, de Vereniging Buitengewoon Groen, Aequor, De Groene Kenniscoöperatie, de Directie Agrokennis van het ministerie van EL&I en de beleidsadviseurs van de AOC Raad. Het sectorplan is op 16 mei 2012 door het Bestuur van de AOC Raad vastgesteld. Auteur: Marcel Kooijman Eindredactie: Mirjam Kuggeleijn Vormgeving: YON-Vormgeefwerk Illustraties: Henk Paijmans Druk: Torendruk 40 SECTORPLAN AOC S 2012/2015

41

42 Postbus 458, 6710 BL Ede T F

Arbeidsmarktagenda 21

Arbeidsmarktagenda 21 Arbeidsmarktagenda 21 Topsectoren en de HCA Voor de twee agrarische topsectoren is een Human Capital Agenda opgesteld met als doel, de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt te verbeteren, zowel

Nadere informatie

Onderwijsagenda SECTORPLAN AOC S 2012/2015 9

Onderwijsagenda SECTORPLAN AOC S 2012/2015 9 Onderwijsagenda 9 De kwaliteit van het vmbo De Onderwijsinspectie schetst al jaren een gemengd beeld over de kwaliteit van het vmbo-groen op de AOC s. In de basisberoepsgerichte leerweg doet het vmbo-groen

Nadere informatie

Ondernemend onderwijs voor een groene toekomst. Groen is overal en voor iedereen

Ondernemend onderwijs voor een groene toekomst. Groen is overal en voor iedereen Ondernemend onderwijs voor een groene toekomst Groen is overal en voor iedereen AOC s geven een breed scala aan opleidingen op het gebied van voedsel, natuur en leefomgeving. Zij verzorgen vmbo, mbo en

Nadere informatie

De Gemengde Leerweg. wellantcollege ll. Informatie voor leerkrachten basisscholen

De Gemengde Leerweg. wellantcollege ll. Informatie voor leerkrachten basisscholen wellantcollege ll Informatie voor leerkrachten basisscholen De Gemengde Leerweg De theoretische leerweg met een praktische inslag. Een succesvolle route! Wellant vmbo 2 De leerwegen op een rijtje Het vmbo

Nadere informatie

Bijlage 2. Human Capital Agenda s

Bijlage 2. Human Capital Agenda s Bijlage 2 Capital s De topsectoren gaan een human (onderwijs en scholing) voor de langere termijn opstellen en zullen onderwijsinstellingen hierbij betrekken. De s bevatten o.a. een analyse van de behoefte

Nadere informatie

werk maken van een groene economie

werk maken van een groene economie Groen onderwijs 2013 2011 VMBO groen 34.472 MBO 30.060 8.891 WO 6.456 onderwijsgroep CONTACT Wilt u meer weten over het groene onderwijs? Neem dan contact op met de Groene Kennis Coöperatie, het innovatieplatform

Nadere informatie

Focus op Vakmanschap in MBO

Focus op Vakmanschap in MBO Focus op Vakmanschap in MBO Een tussenstand en een vooruitblik Rico Vervoorn beleidsadviseur btg Communicatie en Media MBO Raad Sectoraal overleg onderwijsinstellingen Hoe is het ook alweer begonnen? Februari

Nadere informatie

Van denken naar doen bij A&F

Van denken naar doen bij A&F Van denken naar doen bij A&F Human Capital Agenda A&F (Regionale) economische clusters Behoeftes studenten en (potentiële) werknemers Behoeftes bedrijven A&F Aantrekkelijk werkgeverschap en imago sector

Nadere informatie

Jaarresultaten Groenhorst Emmeloord vmbo

Jaarresultaten Groenhorst Emmeloord vmbo Jaarresultaten Groenhorst Emmeloord vmbo Deze pagina s horen bij het complete geïntegreerde jaardocument (jaarverslag en jaarrekening) van de Aeres Groep. Dit document kunt u vinden op de website www.aeres.nl.

Nadere informatie

De kracht van vakmanschap

De kracht van vakmanschap De kracht van vakmanschap Presentatie Anky Veldman, voorzitter Btg ZWS Kennisdelingsconferentie 29 maart 2012 Vers van de Pers A. V&VN voorstel beroepsniveau s B. Actieplan Focus op Vakmanschap C. Kenmerken

Nadere informatie

Hoofdlijnenakkoord voor het inrichten van een Regionaal Arrangement Beroepsonderwijs Amsterdam

Hoofdlijnenakkoord voor het inrichten van een Regionaal Arrangement Beroepsonderwijs Amsterdam Afdeling Onderwijs, Jeugd en Educatie Team Onderwijs VO Hoofdlijnenakkoord voor het inrichten van een Regionaal Arrangement Beroepsonderwijs Amsterdam Betrokken partijen: De instellingen voor Beroepsonderwijs

Nadere informatie

Professionele leeromgeving. Inleiding

Professionele leeromgeving. Inleiding Professionele leeromgeving Het onderwijs aan studenten is gebaat bij betrokken en professionele onderwijsteams. Het bieden van professionele ruimte geeft teams de gelegenheid om het onderwijs op een optimale

Nadere informatie

Duurzaam toerusten voor arbeidsmarkt en

Duurzaam toerusten voor arbeidsmarkt en Duurzaam toerusten voor arbeidsmarkt en samenleving Stel hogere eisen aan het arbeidsmarktperspectief Handhaaf het startkwalificatieniveau met extra aandacht aan studiekeuze mbo niveau 2 studenten. Biedt

Nadere informatie

Samen voor onderwijs in Apeldoorn

Samen voor onderwijs in Apeldoorn Samen voor onderwijs in Apeldoorn toelichting samenwerking AVOO en Veluwse Onderwijsgroep bijlage bij het convenant tussen gemeente Apeldoorn, De Veluwse Onderwijsgroep en AVOO (i.v.m. de personele unie

Nadere informatie

Contextschets Techniek

Contextschets Techniek Contextschets Techniek Nationaal Techniekpact 2020... 2 Welke activiteiten ondernemen de hbo-instellingen?... 2 Welke activiteiten ondernemen de universiteiten?... 3 Welke activiteiten onderneemt de 3TU?...

Nadere informatie

wellantcollege ll De Gemengde Leerweg De theoretische leerweg met een praktische inslag. Een succesvolle route!

wellantcollege ll De Gemengde Leerweg De theoretische leerweg met een praktische inslag. Een succesvolle route! wellantcollege ll De Gemengde Leerweg De theoretische leerweg met een praktische inslag. Een succesvolle route! Ben jij dit? ' Ik kan de theoretische leerweg aan, maar ik wil ook graag iets doen met gezond

Nadere informatie

Kwaliteitsborging regionaal ontwikkelde beroepsgerichte keuzevakken vmbo

Kwaliteitsborging regionaal ontwikkelde beroepsgerichte keuzevakken vmbo Kwaliteitsborging regionaal ontwikkelde keuzevakken vmbo Profielen in het vmbo; een nieuw perspectief Vanaf schooljaar 2016-2017 is er een nieuw systeem van profielen in het vmbo. Doel van het nieuwe systeem

Nadere informatie

Vergroening vmbo & mbo Groen en de VBG

Vergroening vmbo & mbo Groen en de VBG Vergroening vmbo & mbo Groen en de VBG Cees de Jong VBG studiemiddag 22 maart 2012 Hoevelaken Inhoud workshop aanleiding workshop deelname VBG aan project AOC Raad focus project Voorop in de vergroening

Nadere informatie

KWALITEIT STAAT BUITEN KIJF!

KWALITEIT STAAT BUITEN KIJF! KWALITEIT STAAT BUITEN KIJF! VMBO - Groen Plan van aanpak Kwaliteitsverbetering GL 2 Masterplan kwaliteit vmbo-groen De kwaliteit van het vmbo-groen moet onomstreden zijn. Om de AOC s te ondersteunen bij

Nadere informatie

Het vmbo van de toekomst. Strategische alliantie vmbo-mbo? Succesvol samenwerken kan!

Het vmbo van de toekomst. Strategische alliantie vmbo-mbo? Succesvol samenwerken kan! Het vmbo van de toekomst Strategische alliantie vmbo-mbo? Succesvol samenwerken kan! Voorstellen Mirjam Bosch, plv. directeur CSV Veenendaal Dennis Heijnens, adviseur bij Actis Advies Programma deelsessie

Nadere informatie

wellantcollege ll De Gemengde Leerweg De theoretische leerweg met een praktische inslag. Een succesvolle route!

wellantcollege ll De Gemengde Leerweg De theoretische leerweg met een praktische inslag. Een succesvolle route! wellantcollege ll De Gemengde Leerweg De theoretische met een praktische inslag. Een succesvolle route! Ben jij dit? Ik kan de theoretische aan, maar ik wil ook graag iets doen met gezond eten, natuur,

Nadere informatie

Kennisintermezzo: Co-makership in de regio. Onderwijs Eenheid: Perspectieven op beroepsonderwijs 1 - onderwijs & arbeid

Kennisintermezzo: Co-makership in de regio. Onderwijs Eenheid: Perspectieven op beroepsonderwijs 1 - onderwijs & arbeid Kennisintermezzo: Co-makership in de regio Onderwijs Eenheid: Perspectieven op beroepsonderwijs 1 - onderwijs & arbeid Regio is de sleutel Rol regio? (WRR-rapport nr. 90) De koppeling in hbo tussen opleiding

Nadere informatie

Wijziging Beleidsregel Scholenplanning voortgezet onderwijs 2007 en 2008

Wijziging Beleidsregel Scholenplanning voortgezet onderwijs 2007 en 2008 Beleidsregel 27 juli 2007 Betreft de onderwijssector(en) Informatie CFI/ICO Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Wijziging Beleidsregel Scholenplanning voortgezet onderwijs 2007 en 2008 Bestemd voor besturen

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal Vergaderjaar 0 03 30 079 VMBO Nr. 36 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 9 oktober

Nadere informatie

De TL (G) in 21 e eeuw.

De TL (G) in 21 e eeuw. De TL (G) in 21 e eeuw. Koers Platform TL 90 GTL/Mavo-scholen vormen samen het Platform TL Doelstelling: In verscheidenheid werken aan twee hoofdzaken: School is meer dan een diploma-instituut School is

Nadere informatie

SAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL NOORD PLATFORM BÈTA TECHNIEK 2014-2016

SAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL NOORD PLATFORM BÈTA TECHNIEK 2014-2016 SAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL NOORD & PLATFORM BÈTA TECHNIEK 2014-2016 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

Werkopdracht vijfde ontwikkelsessie. Opbrengsten ontwikkelsessie 5. Wat zijn bouwstenen?

Werkopdracht vijfde ontwikkelsessie. Opbrengsten ontwikkelsessie 5. Wat zijn bouwstenen? Werkopdracht vijfde ontwikkelsessie Wat hebben onze leerlingen nodig om uit te groeien tot volwassenen die bijdragen aan de samenleving, economisch zelfstandig zijn én met zelfvertrouwen in het leven staan?

Nadere informatie

toetsresultaten vmbo en mbo in de regio Den Haag oktober 2011

toetsresultaten vmbo en mbo in de regio Den Haag oktober 2011 TAAL EN REKENEN VAN BELANG toetsresultaten vmbo en mbo in de regio Den Haag oktober 2011 INHOUD Inleiding... 5 Hoofdstuk 1 Resultaten VMBO in de regio Den Haag... 7 1.1 Totaal overzicht van de afgenomen

Nadere informatie

Wendbaar en waarde(n)vol onderwijs!

Wendbaar en waarde(n)vol onderwijs! Wendbaar en waarde(n)vol onderwijs! In ons onderwijs staat de mens centraal, of het nu gaat om studenten of medewerkers, om ouders of werknemers uit het bedrijfsleven, jongeren of volwassenen. Wij zijn

Nadere informatie

De verschillende soorten docentenstages Uitgangspunten Organisatie

De verschillende soorten docentenstages Uitgangspunten Organisatie Voorwoord In onze regio is het organiseren van een docentenstage nog geen gemeengoed. Scholen hebben hun ideeën hierover, gaan er verschillend mee om of zelfs geheel niet. Docentenstages echter zijn onontbeerlijk

Nadere informatie

Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020. Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding

Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020. Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020 Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding Wil Zuidoost-Nederland als top innovatie regio in de wereld meetellen, dan zal er voldoende en goed

Nadere informatie

Beleidsplan stichting Samen FIKS

Beleidsplan stichting Samen FIKS 2019 2021 Beleidsplan stichting Samen FIKS Andre Beeksma Samen FIKS 2019 2021 Beleidsplan stichting Samen Fiks 2019 2021 Vastgesteld dd. 30 januari 2019 Inleiding De Stichting Samen FIKS streeft er naar

Nadere informatie

VISIE OP ONDERWIJS. Associate degrees voltijd

VISIE OP ONDERWIJS. Associate degrees voltijd VISIE OP ONDERWIJS Associate degrees voltijd Voor u ligt de Visie op Onderwijs voor de Associate degree-opleidingen. Deze visie is tot stand gekomen met de partners in het mbo en het hbo in de regio. In

Nadere informatie

Overstap VSV Noord-Kennemerland en West-Friesland 6 maart 2014, Hoorn Rob Abbenhuis Projectleiding

Overstap VSV Noord-Kennemerland en West-Friesland 6 maart 2014, Hoorn Rob Abbenhuis Projectleiding Overstap VSV Noord-Kennemerland en West-Friesland 6 maart 2014, Hoorn Rob Abbenhuis Projectleiding r.abbenhuis@slo.nl Vernieuwing beroepsgerichte programma s vmbo Inhoud presentatie Aandachtspunten bij

Nadere informatie

Welkom in TECHNUM! KwaliteitsKring Zeeland 14-02-08

Welkom in TECHNUM! KwaliteitsKring Zeeland 14-02-08 Welkom in TECHNUM! KwaliteitsKring Zeeland 14-02-08 TECHNUM in vogelvlucht Wat is Technum Welke participanten Waarom noodzakelijk Waar we voor staan Wat onze ambities zijn TECHNUM Zelfstandige onderwijsvoorziening

Nadere informatie

Keuzedelen een plus op het mbo-diploma. Innovatie in de regio en kansen op de arbeidsmarkt

Keuzedelen een plus op het mbo-diploma. Innovatie in de regio en kansen op de arbeidsmarkt Keuzedelen een plus op het mbo-diploma Innovatie in de regio en kansen op de arbeidsmarkt Nieuwe kwalificatiedossiers én keuzedelen Keuze a Keuze b Keuze c Keuze d Profiel 1 Profiel 2 Profiel 3 Het mbo

Nadere informatie

Strategische agenda. Auteur Datum. Jan Bartling

Strategische agenda. Auteur Datum. Jan Bartling Strategische agenda Auteur Datum Jan Bartling 13-09-2018 Strategische agenda digitalisering mbo 2 Strategische agenda digitalisering mbo Bronnen onderzoek Interviews 16 april: conferentie Consultatie Concretiseren

Nadere informatie

examinering 1 Standaard voor examineren 2 Kwaliteit van examinering 3 Toetsenbank en digitale portfolio s 4 Verbetering procedures

examinering 1 Standaard voor examineren 2 Kwaliteit van examinering 3 Toetsenbank en digitale portfolio s 4 Verbetering procedures ACTIEPLAN examinering AOC Raad Willy Brandtlaan 81, 6716 RJ Ede Postbus 458, 6710 BL Ede T: 0318-648900 F: 0318-641184 E: info@aocraad.nl W: www.aocraad.nl 1 Standaard voor examineren 2 Kwaliteit van examinering

Nadere informatie

Algemeen vormend onderwijs, beroepsonderwijs en scholing in Nederland

Algemeen vormend onderwijs, beroepsonderwijs en scholing in Nederland Algemeen vormend onderwijs, beroepsonderwijs en scholing in Nederland 2e fase wetenschappelijk onderwijs post hoger beroepsonderwijs beroepsgerichte volwasseneneducatie OU wetenschappelijk onderwijs hoger

Nadere informatie

Aanbevelingen en Actieprogramma. Naar versterking van het VMBO; Bedrijfsleven over VMBO beroepsgericht

Aanbevelingen en Actieprogramma. Naar versterking van het VMBO; Bedrijfsleven over VMBO beroepsgericht Aanbevelingen en Actieprogramma Naar versterking van het VMBO; Bedrijfsleven over VMBO beroepsgericht 2 Aanbevelingen ter verbetering van (de aantrekkelijkheid van) het VMBO naar aanleiding van het VMBO

Nadere informatie

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer

Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Ondernemerschap op basis van vakmanschap Vakman-ondernemer - niveau 4 Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier

Nadere informatie

Samenvatting effecten en resultaten Masterplan CGO Zuid-Holland

Samenvatting effecten en resultaten Masterplan CGO Zuid-Holland BIJLAGE: Samenvatting effecten en resultaten Masterplan CGO Zuid-Holland Pagina 1: Effecten bij leerlingen Effecten bedrijven - onderwijs Toelichting: De percentages onder het kopje Nul zijn de uitersten

Nadere informatie

Vmbo. Wat je als professional moet weten over kunst en cultuur in het vmbo.

Vmbo. Wat je als professional moet weten over kunst en cultuur in het vmbo. Vmbo Wat je als professional moet weten over kunst en cultuur in het vmbo. Kunst en cultuur onderbouw De onderbouw in het vmbo omvat de eerste twee leerjaren. Kunst en cultuur komen aan de orde in het

Nadere informatie

Presenteer je eigen onderzoek op de Mbo Onderzoeksdag op 12 november 2015!

Presenteer je eigen onderzoek op de Mbo Onderzoeksdag op 12 november 2015! Voorstel voor onderzoekspresentaties Mbo Onderzoeksdag Presenteer je eigen onderzoek op de Mbo Onderzoeksdag op 12 november 2015! Indienen van een voorstel kan tot en met 15 mei 2015 via e-mailadres: info@mboonderzoeksdag.nl

Nadere informatie

Handreiking: Uitleg begrippen vmbo-mbo

Handreiking: Uitleg begrippen vmbo-mbo Handreiking: Uitleg begrippen vmbo-mbo Ook in het vmbo is er sprake van onderwijsvernieuwing. De meest in het oog springende vernieuwing is de introductie van een kern, profiel en (meerdere) keuzes. De

Nadere informatie

Groen onderwijs, van levensbelang

Groen onderwijs, van levensbelang Groen onderwijs, van levensbelang 2 Groen onderwijs, van levensbelang Met dit document geeft het bestuur van de AOC Raad uitwerking aan het strategische thema Voorop in de Vergroening in de vorm van een

Nadere informatie

Vakcolleges staan voor ondernemend vakmanschap in het (voorbereidend) beroepsonderwijs

Vakcolleges staan voor ondernemend vakmanschap in het (voorbereidend) beroepsonderwijs Vakcolleges staan voor ondernemend vakmanschap in het (voorbereidend) beroepsonderwijs Tijdpad Start en initiatief in 2008 Overname 2011 USG People Stichting Vakcollege Groep Landelijke Vereniging van

Nadere informatie

Nassaulaan JS Den Haag. Aan de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap De heer drs. S. Dekker Postbus BJ Den Haag

Nassaulaan JS Den Haag. Aan de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap De heer drs. S. Dekker Postbus BJ Den Haag Aan de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap De heer drs. S. Dekker Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Nassaulaan 6 2514 JS Den Haag Telefoon: 070 310 00 00 Fax: 070 356 14 74 secretariaat@onderwijsraad.nl

Nadere informatie

STRATEGISCHE AGENDA DE WAARDE(N) VAN WETEN EN OPEN ONDERWIJS

STRATEGISCHE AGENDA DE WAARDE(N) VAN WETEN EN OPEN ONDERWIJS STRATEGISCHE AGENDA DE WAARDE(N) VAN WETEN EN OPEN ONDERWIJS Netwerk SIG Open Education 9 oktober 2015 1 SPEERPUNTEN 1. Kleinschalige leergemeenschappen 2. Rijke leeromgeving 3. Kwalitatief goede en inspirerende

Nadere informatie

Het vmbo Zorg en Welzijn: kweekvijver voor talent, bron van nieuwe instroom op de arbeidsmarkt!

Het vmbo Zorg en Welzijn: kweekvijver voor talent, bron van nieuwe instroom op de arbeidsmarkt! Het vmbo Zorg en Welzijn: kweekvijver voor talent, bron van nieuwe instroom op de arbeidsmarkt! Inleiding Diverse sectoren hebben volgens recente signalen in de media en uit de achterban van sociale partners

Nadere informatie

Van 2 BB/KB naar 3 BB/KB Intersectoraal

Van 2 BB/KB naar 3 BB/KB Intersectoraal Van 2 BB/KB naar 3 BB/KB Intersectoraal Op Echnaton volgen de leerlingen in leerjaar 3 en 4 een intersectoraal programma op BBL of KBL niveau. Door het volgen van een intersectoraal programma hoeft uw

Nadere informatie

Gepersonaliseerd onderwijs: is maatwerk in de beroepskolom mogelijk?

Gepersonaliseerd onderwijs: is maatwerk in de beroepskolom mogelijk? Gepersonaliseerd onderwijs: is maatwerk in de beroepskolom mogelijk? VMBO-congres Marc van der Meer Ede, 20 januari 2015 Inhoudsopgave - Deel 1. Toerustingsagenda beroepsonderwijs - Deel 2. gepersonaliseerd

Nadere informatie

christelijke school voor vmbo-gl-kbl-bbl Gewoon goed onderwijs!

christelijke school voor vmbo-gl-kbl-bbl Gewoon goed onderwijs! christelijke school voor vmbo-gl-kbl-bbl Gewoon goed Trots op onze school Toekomstgericht onderwijs Veel kansen op een hoger niveau onderwijs! Jij krijgt goed onderwijs! Op Melanchthon Wilgenplaslaan geven

Nadere informatie

Servicedocument urennormen van de Wet BIG en WEB opleiding mbo-verpleegkundige

Servicedocument urennormen van de Wet BIG en WEB opleiding mbo-verpleegkundige Servicedocument urennormen van de Wet BIG en WEB opleiding mbo-verpleegkundige Titel : Servicedocument urennormen van de Wet BIG en WEB opleiding mbo-verpleegkundige Project/Werkgroep : Voor vragen kunt

Nadere informatie

Structuur beroepsgericht vmbo Jacqueline Kerkhoffs, Rob Abbenhuis April 2017

Structuur beroepsgericht vmbo Jacqueline Kerkhoffs, Rob Abbenhuis April 2017 Structuur beroepsgericht vmbo Jacqueline Kerkhoffs, Rob Abbenhuis April 2017 Op 1 augustus 2016 worden er nieuwe beroepsgerichte examenprogramma s ingevoerd in het vmbo. Vanaf die datum kent het vmbo tien

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag.. Voortgezet Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den

Nadere informatie

Goed groen onderwijs maak je samen. Onderwijscahier

Goed groen onderwijs maak je samen. Onderwijscahier Goed groen onderwijs maak je samen Onderwijscahier Waarom dit onderwijscahier? 3 Hoe verandert het groene vakmanschap? 5 Colofon Dit is een uitgave van Branchevereniging VHG en bevat onze visie op het

Nadere informatie

We willen de Zeeuwse jongeren zo goed mogelijk toerusten voor hun latere rollen als werknemer, ondernemer, ouder, burger et cetera.

We willen de Zeeuwse jongeren zo goed mogelijk toerusten voor hun latere rollen als werknemer, ondernemer, ouder, burger et cetera. 2 In de afgelopen jaren is al veel gedaan om het onderwijs in Zeeland meer toekomstbestendig te maken. Daarmee is een aanzet gegeven voor een gezonde toekomst van het onderwijs in Zeeland, maar ligt er

Nadere informatie

30079 VMBO Voortgezet Onderwijs. Brief van de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

30079 VMBO Voortgezet Onderwijs. Brief van de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 30079 VMBO 31289 Voortgezet Onderwijs Nr. 69 Brief van de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 11 januari 2017 Met deze

Nadere informatie

Excellente docent in de mbo-praktijk

Excellente docent in de mbo-praktijk Excellente docent in de mbo-praktijk Uitwisseling scholen HU 7 maart 2014 ROCMN P&O 5-3-2014 1 ROC Midden Nederland Profiel: Kwaliteit, kleinschaligheid en persoonlijk contact Nauwe verbinding met regionale

Nadere informatie

TAK Centrum wil innovatieve onderwerpen, vermeld in onze regiovisie, gebruiken om lesmateriaal te ontwikkelen voor het vak Science.

TAK Centrum wil innovatieve onderwerpen, vermeld in onze regiovisie, gebruiken om lesmateriaal te ontwikkelen voor het vak Science. INLEIDING Om het technisch talent van mavoleerlingen zo goed mogelijk te benutten en de doorstroom naar een technische vervolgopleiding te bevorderen, voert het Platform Bèta Techniek, in opdracht van

Nadere informatie

We werken al veel samen op het gebied waar het kan en meer geconcentreerd. zodat er meer geld beschikbaar komt opleidingen meer specialistisch zijn

We werken al veel samen op het gebied waar het kan en meer geconcentreerd. zodat er meer geld beschikbaar komt opleidingen meer specialistisch zijn 2 In de afgelopen jaren is al veel gedaan om het onderwijs in Zeeland meer toekomstbestendig te maken. Daarmee is een aanzet gegeven voor een gezonde toekomst van het onderwijs in Zeeland, maar ligt er

Nadere informatie

Onderzoek naar Experimenten

Onderzoek naar Experimenten Onderzoek naar Experimenten doorlopende leerlijnen vo-mbo Samenvattende conclusies Conclusies en aanbevelingen uit het themaonderzoek naar experimenten doorlopende leerlijnen vo-mbo mei 2016 Voorwoord

Nadere informatie

Duits in het MBO: Deutsch für den Beruf. Inleiding Servicedocument Keuzedelen Duits in de beroepscontext

Duits in het MBO: Deutsch für den Beruf. Inleiding Servicedocument Keuzedelen Duits in de beroepscontext Duits in het MBO: Deutsch für den Beruf Inleiding Servicedocument Keuzedelen Duits in de beroepscontext 1 Inleiding Dit onderwijsmodel is ontwikkeld op basis van de strategische doelstellingen van het

Nadere informatie

Presentatie EDB Nicole Ottenheim Gemeente Venlo. Tjeu van de Laar ROC Gilde Opleidingen. Hans Aarts Fontys Hogescholen

Presentatie EDB Nicole Ottenheim Gemeente Venlo. Tjeu van de Laar ROC Gilde Opleidingen. Hans Aarts Fontys Hogescholen Presentatie EDB 27-9-2017 Nicole Ottenheim Gemeente Venlo Tjeu van de Laar ROC Gilde Opleidingen Hans Aarts Fontys Hogescholen Bedrijfsleven: personeelspiramide wordt personeelsruit Outsourcing HO MBO

Nadere informatie

Voorlichtingsbijeenkomst klankbordgroep schoolleiders nieuwe leerweg

Voorlichtingsbijeenkomst klankbordgroep schoolleiders nieuwe leerweg Voorlichtingsbijeenkomst klankbordgroep schoolleiders nieuwe leerweg 18 september 2019 Programma van deze bijeenkomst 1. Programma sterk beroepsonderwijs 2. Nut en noodzaak nieuwe leerweg 3. Advies van

Nadere informatie

HGL binnen Groenhorst op naar HGL 2.0. Werkconferentie AOC-Raad Meppel, 14 november

HGL binnen Groenhorst op naar HGL 2.0. Werkconferentie AOC-Raad Meppel, 14 november HGL binnen Groenhorst op naar HGL 2.0 Werkconferentie AOC-Raad Meppel, 14 november Doel presentatie Informeren over stand van zaken Waar wordt HGL uitgevoerd Voor wie is de leerweg bedoeld Hoe ziet de

Nadere informatie

De chemie tussen onderwijs en bedrijfsleven; een natuurlijk bondgenootschap

De chemie tussen onderwijs en bedrijfsleven; een natuurlijk bondgenootschap De chemie tussen onderwijs en bedrijfsleven; een natuurlijk bondgenootschap Kwaliteitscentrum Examinering (KCE) Het Kwaliteitscentrum Examinering beoordeelt de kwaliteit van de examens van alle beroepsopleidingen

Nadere informatie

Doe mee in onze. groene wereld. vmbo groen. Twello. Het Groene Lyceum. Vakman schaps route

Doe mee in onze. groene wereld. vmbo groen. Twello. Het Groene Lyceum. Vakman schaps route Doe mee in onze groene wereld Twello vmbo groen Het Groene Lyceum Vakman schaps route 2informatie vmbo groen 2017-2018 AOC Oost is jouw wereld. Een groene wereld die jij zelf mag invullen met jouw talent

Nadere informatie

Waar gaat LLL over? Regio. Onderwijs continuïteit. Arbeidsmarkt macro economie. Overheid vitaliteit, fiscaal beleid

Waar gaat LLL over? Regio. Onderwijs continuïteit. Arbeidsmarkt macro economie. Overheid vitaliteit, fiscaal beleid Waar gaat LLL over? Onderwijs continuïteit Arbeidsmarkt macro economie Individu employability Sector Regio Overheid vitaliteit, fiscaal beleid Bedrijven continuïteit, concurrentie Arbeidsmarkt doelen Sectorbeleid

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 26152 16 september 2013 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 11 september 2013, nr. BVE540929,

Nadere informatie

Stappenplan invoering vernieuwing beroepsgerichte programma s vmbo

Stappenplan invoering vernieuwing beroepsgerichte programma s vmbo Stappenplan invoering vernieuwing programma s vmbo Regelmatig wordt de vraag gesteld of er een stappenplan is waarin zaken staan die geregeld moeten zijn voor de nieuwe examenprogramma s in school van

Nadere informatie

Doorlopende leerlijn vmbo - mbo

Doorlopende leerlijn vmbo - mbo Doorlopende leerlijn vmbo - mbo Cris van der Weele, 1 juni 2017 Landelijke vereniging van vakcolleges Vandaag Wat is een vakcollege? Doorlopende leerlijn vmbo - mbo Best practices Kansen en uitdagingen

Nadere informatie

Het nieuwe examenprogramma Z&W algemene informatie project en informatie over Z&W. December 2013

Het nieuwe examenprogramma Z&W algemene informatie project en informatie over Z&W. December 2013 Het nieuwe examenprogramma Z&W algemene informatie project en informatie over Z&W December 2013 Project Doorontwikkeling vmbo in opdracht van OCW (zomer 2011) Beroepsgerichte programma s in de sectoren

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2008 2009 32 032 Wijziging van de Wet op het voortgezet onderwijs ter vereenvoudiging van de wettelijke regels over de sectorvakken bij het onderwijs in

Nadere informatie

Jij leert van de stad de stad leert van jou

Jij leert van de stad de stad leert van jou Leerstad Tiel Jij leert van de stad de stad leert van jou LA SOURCE EUROPÉENNE DE L HABITAT ( SEDHA) De Stichting Raad van Toezicht Strategisch platform SEDHA Gedeelde visie Glocal e visie Ethisch/Kwaliteits

Nadere informatie

Samenvatting rapportage onderzoek vmbo

Samenvatting rapportage onderzoek vmbo Samenvatting rapportage onderzoek vmbo Utrecht, april 2006 In opdracht van Adviesgroep vmbo Drs. Vincent van Grinsven Drs. J. Krom Henk Westerik Postbus 681 3500 AR Utrecht telefoon: 030 263 1080 fax:

Nadere informatie

Regeling impuls beroepsonderwijs voor landelijke organen 2000

Regeling impuls beroepsonderwijs voor landelijke organen 2000 OCenW-Regelingen Regeling impuls beroepsonderwijs voor landelijke organen Bestemd voor: landelijke organen en de Vereniging Colo Algemeen verbindend voorschrift Datum: 14 augustus Kenmerk: BVE/B/-29879

Nadere informatie

Aandacht voor jouw ambitie!

Aandacht voor jouw ambitie! Aandacht voor jouw ambitie! ROC Rivor is hét opleidingscentrum van regio Rivierenland. Wij bieden een breed scala aan opleidingen, cursussen en trainingen voor jongeren en volwassenen. Toch zijn we een

Nadere informatie

RENDEMENTEN EN DIPLOMA S

RENDEMENTEN EN DIPLOMA S 2. ONDERWIJSOPBRENGSTEN EN DEELNEMERSONTWIKKELING RENDEMENTEN EN DIPLOMA S DIPLOMA S VMBO 2-24 De rendementen vmbo zijn gebaseerd op de opbrengsten oordelen van de onderwijsinspectie. Als een leerling

Nadere informatie

Regiobijeenkomsten januari/februari

Regiobijeenkomsten januari/februari 1 Vernieuwing beroepsgerichte programma s vmbo Plenair Regiobijeenkomsten januari/februari Kern, profiel, keuze Stand van zaken sectoren Aandachtspunten Tijdlijn Klankbord- en pilotscholen Subgroepen per

Nadere informatie

SCHOOLONTWIKKELPLAN SAMEN UNIEK

SCHOOLONTWIKKELPLAN SAMEN UNIEK SCHOOLONTWIKKELPLAN 2017-2021 SAMEN UNIEK Instemming van de medezeggenschapsraad: 23 januari 2017 1 Inhoud 1. Voorwoord... 3 2. Missie... 4 3. Visie... 4 4. Zes pijlers... 5 5. Kernwaarden en ambities...

Nadere informatie

Doe mee in onze. groene wereld. vmbo groen. Almelo. Het Groene Lyceum

Doe mee in onze. groene wereld. vmbo groen. Almelo. Het Groene Lyceum Doe mee in onze groene wereld Almelo vmbo groen Het Groene Lyceum 2informatie vmbo groen 2017-2018 AOC Oost is jouw wereld. Een groene wereld die jij zelf mag invullen met jouw talent en interesse. Zet

Nadere informatie

Het nieuwe vmbo. Talenten laten groeien. de Ambelt. Gentiaan College. Januari 2017 versie: 1.0. Pagina 1 van 11

Het nieuwe vmbo. Talenten laten groeien. de Ambelt. Gentiaan College. Januari 2017 versie: 1.0. Pagina 1 van 11 Januari 2017 versie: 1.0 Gentiaan College Talenten laten groeien. de Ambelt Pagina 1 van 11 Inhoudsopgave 1. Het nieuwe vmbo... 3 Profielen in het vmbo... 3 De avo-vakken... 3 Het beroepsgerichte profielvak...

Nadere informatie

Recht op geletterd(heid)!

Recht op geletterd(heid)! Recht op geletterd(heid)! Basisvaardigheden Taal in het voortgezet onderwijs in Nederland Jan Rijkers voorzitter Centrale Directie Het Hooghuis scholengroep voortgezet onderwijs, Oss, NL CTO, Met recht

Nadere informatie

STATUUT STRATEGISCHE SAMENWERKING AERES GROEP

STATUUT STRATEGISCHE SAMENWERKING AERES GROEP STATUUT STRATEGISCHE SAMENWERKING AERES GROEP Inhoud 1 Strategische samenwerking... 1 1.1 Samenwerking als vanzelfsprekenheid... 1 1.2 Aeres heeft een (inter)nationaal netwerk samenwerkingspartners...

Nadere informatie

Inleiding kwaliteit samenwerking innovatie

Inleiding kwaliteit samenwerking innovatie Koers Piter Jelles 2013-2017 Inleiding Onze scholengemeenschap maken we samen; niet alleen het bestuur of de medewerkers, maar ook de ouders en leerlingen maken wezenlijk onderdeel uit van onze scholen.

Nadere informatie

SAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL ZUIDWEST PLATFORM BÈTA TECHNIEK 2014-2016

SAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL ZUIDWEST PLATFORM BÈTA TECHNIEK 2014-2016 SAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL ZUIDWEST & PLATFORM BÈTA TECHNIEK 2014-2016 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

Elke dag een ontdekking

Elke dag een ontdekking Elke dag een ontdekking vmbo elke dag een uitdaging Uw zoon of dochter heeft een vmbo advies. Nu volgt de uitdaging van het kiezen van de juiste school. Een school waar uw kind zich prettig voelt en die

Nadere informatie

ONTWIKKELINGEN VMBO EN MBO Spirit4you 22 maart 2018

ONTWIKKELINGEN VMBO EN MBO Spirit4you 22 maart 2018 ONTWIKKELINGEN VMBO EN MBO Spirit4you 22 maart 2018 Ontwikkelingen vmbo en mbo Bestuursakkoord mbo (Ministerie OCW en Mbo- Raad) Sterk beroepsonderwijs (Ministerie OCW) SER advies: sterk en innovatief

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 31 524 Beroepsonderwijs en Volwassenen Educatie Nr. 435 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN Vastgesteld 1 juli 2019 De vaste commissie voor Onderwijs,

Nadere informatie

DECANOLOGICA LEERJAAR 2 VMBO

DECANOLOGICA LEERJAAR 2 VMBO DECANOLOGICA LEERJAAR 2 VMBO 2015-2016 1 Inhoudsopgave 1 Het onderwijs verandert blz 3 2 Kiezen in VMBO-2 blz 4 3 De opleidingen binnen het Minkema College blz 5 Basis- en kaderberoepsgerichte leerweg

Nadere informatie

Welkom op de doemiddag 2018

Welkom op de doemiddag 2018 Welkom op de doemiddag 2018 Zone College Locatie Borculo groen onderwijs Keuzemoment Eind groep 8 van de basisschool, welk vervolgonderwijs Eind leerjaar 2 vmbo, welke leerweg en welk profiel, binnen

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 30 079 VMBO 31 289 Voortgezet Onderwijs Nr. 69 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van de Tweede

Nadere informatie

Human Capital Agenda Agro & Food en Tuinbouw & Uitgangsmaterialen

Human Capital Agenda Agro & Food en Tuinbouw & Uitgangsmaterialen Human Capital Agenda Agro & Food en Tuinbouw & Uitgangsmaterialen Namens het regieteam van de topsector Agro&Food, Cees t Hart, Martin Kropff, Medy van der Laan Namens het thema Kennis, Innovatie en Onderwijs

Nadere informatie

De kracht van samenwerking. Brainport Development, 2014

De kracht van samenwerking. Brainport Development, 2014 1 De kracht van samenwerking Brainport Development, 2014 2 De kracht van samenwerking Brainport Development, 2014 VAN KORTSLUITING NAAR CONTACT BETA CHALLENGE PROGRAMMA EEN LEERROUTE MAVO-MBO-HBO Henk

Nadere informatie

Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA.DEN HAAG. Datum 11 januari 2017 Betreft doorstroom vmbo-havo

Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA.DEN HAAG. Datum 11 januari 2017 Betreft doorstroom vmbo-havo Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA.DEN HAAG Voortgezet Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den

Nadere informatie

Werkopdracht vierde ontwikkelsessie

Werkopdracht vierde ontwikkelsessie Werkopdracht vierde ontwikkelsessie Wat hebben onze leerlingen nodig om uit te groeien tot volwassenen die bijdragen aan de samenleving, economisch zelfstandig zijn én met zelfvertrouwen in het leven staan?

Nadere informatie

Leven Lang Ontwikkelen. Erwin Pierik/ Rini Romme mei 2017

Leven Lang Ontwikkelen. Erwin Pierik/ Rini Romme mei 2017 Leven Lang Ontwikkelen Erwin Pierik/ Rini Romme mei 2017 Adviezen rondom LLO De Onderwijsraad adviseert de regio te benutten om aansluiting van mbo op de arbeidsmarkt te versterken. Hervorm O&O-fondsen

Nadere informatie

Ruimte voor leer-werktrajecten 13 juli Inleiding

Ruimte voor leer-werktrajecten 13 juli Inleiding Ruimte voor leer-werktrajecten 13 juli 2000 Inleiding In het plan van aanpak voortijdig schoolverlaten dat in juni 1999 aan de Tweede Kamer is gezonden, wordt gesteld dat samenwerking tussen vmbo en roc

Nadere informatie