De vrouwen en heren van Schoonhoven. Ruim 300 jaar overzicht, vóór 1280 tot 1584

Transcriptie

1 De vrouwen en heren van Schoonhoven. Ruim 300 jaar overzicht, vóór 1280 tot 1584 Rene Kappers en Dick Mentink Wapen van Schoonhoven; beeldsnijwerk op de kist van de Schutterij, Vrouwe Asekijn is vrouwe van Schoonhoven. Dat staat in de oorkonde van 3 mei 1280:... vrouwe asekiin vrowe van scoenhove die wiif was wilen eer heren hughen botren.... Hertaald: vrouwe Asekijn, vrouwe van Schoonhoven, die echtgenote was van wijlen toen heer Hugo Botter. Zij is de eerste; na haar volgen gedurende 304 jaar andere heren en andere vrouwen van Schoonhoven. In 1584 wordt prins Willem van Oranje vermoord. Hij is de laatste heer van Schoonhoven van vlees en bloed. De Staten van Holland volgen hem op. We geven na de inleiding twee tabellarische overzichten van de vrouwen en heren van Schoonhoven. In de marge de wapens van hen. De wapens van de vrouwen en heren van Schoonhoven. Voor vrouwen was een eigen wapen in de vroegste tijd nog niet gebruikelijk. Ze voerden het wapen van hun vader in alliantie met dat van hun echtgenoot. Als weduwe hadden ze meestal wel een eigen wapen. Daarom van drie van de vier vrouwen hun portret en drie zegels met wapens. Daarbij vermelden we tussen haakjes de periode van de heerschappij over het goed en de poort of de stad (na 1322) Schoonhoven; voor data van huldigingen en bronnen zie Tabel 1 en 2. Vrouwe Asekijn ontbreekt helaas zowel bij de portretten als bij de wapens; we weten zelfs niet uit welke familie ze stamde. Met Philips de Schone doet de Bourgondische ridderlijke Orde van het Gulden Vlies zijn intrede. Deze behoort als onderscheiding sindsdien tot de wapens der heren. Met verkorte bronvermelding. 2 Vrouwe Asekijn, de eerste vrouwe van Schoonhoven Hoe kwam vrouwe Asekijn aan Schoonhoven? Ons inziens heeft haar man het zo met haar familie bij haar huwelijk (mogelijk ook later) afgesproken. Als hij zou komen te overlijden zal zij een deel van het familiebezit van Hugo Botter krijgen als lijftocht. 3 Lijftocht is een vermogen om als weduwe van te kunnen bestaan en de staat te kunnen blijven voeren die bij haar adellijke positie past. Maar als zij eerder zal overlijden dan hij, dan zal er niets gebeuren. Het familiebezit van Hugo Botter blijft dan intact. Wat precies het bezit van Hugo Botter is blijft tot nu toe onduidelijk. Hij is een zoon van Jan I van de Lede en deelt met zijn broers kort na 1255 de nalatenschap van hun vader. In ieder geval moet Hugo Botter dat deel erven waaruit in 1280 het goed van Schoonhoven tevoorschijn komt, het lijftochtsgoed van zijn weduwe. Te meer omdat hij het had gemaakt om haar te lijftochten. Uit de erfenis is hij ook beleend met de heerlijkheid de Lede. 4 Een deel van het familiebezit moet dus zijn geweest het goed van Schoonhoven en al dat daar toe behoort alse her huge botre hore teliiftochte dat ghemaket hadde ofwel zoals heer Hugo Botter 38 39

2 Wapen van de heren van Kats. Nicolaas I ( / 83). Nicolaas II (1282/ 83- kort vóór 21 augustus 1300). Zegel graaf Jan II (21 augustus ). Voerde op zijn zegel ( ) het wapen met de zwarte Vlaamse leeuw. Wapen graaf Jan II (21 augustus ). Voerde op zijn munten (vanaf 1299) en in het openbaar het vier leeuwen wapen Henegouwen-Holland (hierna Henegouwen ). Zegel Willem III ( ). Voerde op zijn zegel ( ) het wapen met de zwarte Vlaamse leeuw. Veranderde zijn zegel in juli 1312; nadien zegelt hij met het wapen Henegouwen dat hij ook publiekelijk voerde. Jan van Beaumont ( ). Voerde zijn leven lang het wapen Henegouwen met een zilveren barensteel van drie hangers. Het sierde tenslotte zijn graftombe in Valenciennes. om haar te lijftochten dat had gemaakt. Gewoonlijk wordt een lijftocht gemaakt op de minre helft, ofwel niet op het hoofdbestanddeel van een bezit, niet op het familieslot of het huis. 5 Hugo Botter had het voorwaardelijk gemaakt, gecreëerd; dat is de aankomsttitel (wijze van verkrijgen) van vrouwe Asekijn volgens de oorkonde. Pas bij zijn overlijden is het goed van Schoonhoven losgekomen van het grotere geheel en vrouwe Asekijn is er de vrouwe van geworden. Vóór zijn overlijden bestond het alleen in gedachten, als een belofte, maar niet feitelijk als aparte heerlijkheid. Daarom vinden we ons inziens noch Hugo Botter noch zijn vader Jan van de Lede ooit in de bronnen aangeduid als heer van Schoonhoven ; het bestond eenvoudigweg nog niet als aparte heerlijkheid. 6 Vrouwe Asekijn heeft als vrouwe van nu de rechtsmacht over een bestuurlijk en rechterlijk losgemaakt deel van het familiebezit van Hugo Botter. Het vormt een nieuwe rechtskring, het goed van Schoonhoven. 7 Heerlijkheid? Heerlijkheid is overheidsgezag dat men niet als ambtenaar uitoefent, maar dat men zelf als eigen recht heeft. 8 Het gebied waarover dit gezag heerst wordt aangeduid als de heerlijkheid, bijvoorbeeld de heerlijkheid Langerak. De kern van het gezag wordt gevormd door het recht dat men heeft op het rechterschap (in oude zin) met de daaraan verbonden opbrengsten van de jurisdictie of heerschappij, zoals boeten, verbeurde goederen en bedragen die de heer ontvangt van ambtsdragers, die hij aanstelt. Het rechterschap (in oude zin) betekent in Holland het voorzitten van het gerecht. Het gerecht bestond uit de schepenen, en dat waren de vertegenwoordigers uit de buren (platteland) of de poorters (poorten en steden). Wanneer het gerecht bevoegd was in lijfstraffen - bijvoorbeeld geselen, bandmerken, tot en met de doodstraf toe - spreekt men van het hoge gerecht en van een hoge heerlijkheid. In andere gevallen spreekt men van het lage gerecht. Een lage heerlijkheid noemt men ook wel ambachtsheerlijkheid. Wanneer de heer een plaatsvervanger aanstelde in het hoge gerecht heette deze zijn baljuw en in het lage gerecht zijn schout. 9 Dikwijls heeft men een heerlijkheid in leen van de graaf. De graaf is dan de leenheer van de leenman die heer is van de heerlijkheid. De leenman is tot raad, dienst en bijstand verplicht terwijl de leenheer jegens de leenman tot scherm en schut (militaire en juridische bescherming) verplicht is. 10 Lenen? De ordening van de wereldlijke middeleeuwse samenleving in West-Europa is gebaseerd op lenen. Men krijgt een grondgebied als leen ; in de praktijk is het wel erfelijk en kan men het ook verkopen. De vorst, keizer, koning of graaf, onderhoudt geen betrekkingen met het hele volk maar met een groep edelen die van hem afhankelijk zijn door hun lenen. De vorst is in die relatie de opperste leenheer; de edelen zijn leenmannen. De leenmannen kunnen op hun beurt weer delen van hun leen als lenen uitgeven aan lagere edelen. Hierdoor ontstaat dan een nieuwe reeks relaties van leenheer en leenmannen, waarbij de laatste ook wel als achterleenmannen worden aangeduid. De vorst staat door deze wijze van organiseren aan de top van een feodale piramide die zich over een groot aantal lenen uitstrekte. Men noemt dit ordeningsprincipe wel leenstaat als onderscheid met de later ontstane standenstaat. Een groot gebied behoort door deze constructie tot het gezag en de invloedsfeer van de vorst. 11 Graaf Floris V is kennelijk de leenheer van heer Hugo Botter. 12 Na diens overlijden wordt graaf Floris de leenheer van vrouwe asekiin vrowe van scoenhove van het nu ontstane leen het goed van Schoonhoven. Dat kan voor graaf Floris V geen verrassing zijn geweest. Het bespreken van een lijftocht op een deel van een leen moet met toestemming van de leenheer zijn gebeurd. Of dat Floris zelf was, of diens vader Willem II, staat te bezien. Jan van Blois ( ). Hij voerde in 1356 bij zijn huldiging in Schoonhoven een gekwartilleerd wapen: I, III Chatillon, II, IV Henegouwen-Holland met barensteel van 3 hangers. Het is een logisch wapen, samengesteld van vader- en moeder-zijde, terwijl moeder zoals in die tijd gebruikelijk het wapen van haar vader voerde. Dat was Jan van Beaumont; vandaar de barensteel van drie hangers. Guy van Blois ( ). Hij voerde bij zijn huldiging in 1382 het volle wapen Chatillon. Op dat moment was hij de familie-oudste geworden en ook graaf van Blois (zijn vader Guy overleed in 1342, zijn oudste broer Lodewijk in 1372, en zijn oudere broer Jan van Blois eerder in 1382). Het zegel vertoont twee wildemannen als schildhouders, en twee plus één fabeldier(en) als steunen. Verder nog twee adelaars en de Heilige Geest over alles. Albrecht van Beieren ( ). Voerde een gekwartileerd wapen Beieren met Henegouwen- Holland. Margaretha van Kleef ( ). Voerde een zegel met het wapen van haar man Albrecht van Beieren, en het wapen van haar vader. De hoofdfiguur in het wapen van de graven van Kleef is een karbonkel over een zilveren hartschild

3 Willem VI ( ); gekwartilleerd Beieren- Henegouwen; aangehecht met rode band Arkel (veroverd gebied na de Arkelse oorlog). Margaretha van Bourgondië ( ). OAS 221, 28 mei 1440; zegelt hier als douariere (adellijke weduwe) met eigen wapen. Philips van Bourgondië, de Goede ( ). Het eerste in een reeks van wapens met de Bourgondische ridderorde, de Orde van het Gulden Vlies. De Orde van het Gulden Vlies. Gouden keten met de Bourgondische vuurslag als schakels; zwart ge lerde bol met vlammen; aan de keten hangt door een ring een gouden ramsvacht met kop en poten. De titulatuur Het gebruik van heer of vrouwe luistert in de middeleeuwen nauw. Er staat vrouwe asekiin vrowe van scoenhove en daarin zitten twee betekenissen. Allereerst is vrouwe Asekijn de echtgenote van een ridder heer Hugo Botter. Ze is ten tweede vrouwe van Schoonhoven, en dat is het equivalent van heer van Schoonhoven. Zij heeft de heerschappij, de rechtsmacht over die heerlijkheid. 13 Als vrouw weliswaar met een voogd; in dit geval haar tweede echtgenoot Zweder van Zuylen. Een tweede huwelijk heeft geen gevolgen voor haar lijftocht of douarie. Die blijft in stand. 14 Na haar zal het goed ledig worden, staat er in de oorkonde: er zijn in leenrechtelijke zin geen erfgenamen. Hetgeen nog eens onderstreept dat zij er de beschikking over heeft en geen andere familieleden een rol spelen. Vrouwe Asekijn laat haar lijftocht in 1280 afkopen door Nicolaas van Kats. Het bedrag dat ermee gemoeid is blijft onbekend, maar Van Kats heeft het aan haar geheel voldaan. Het goed valt dan in leenrechtelijke zin weer terug aan de leenheer Floris V, die er gelijk heer Nicolaas van Kats mee beleent. Van Kats is nu heer van het goed van Schoonhoven geworden. De overgang van een leen Er zijn twee natuurlijke momenten waarop een leen overgaat naar een ander. Dat is wanneer de leenman sterft of wanneer de leenheer sterft. In beide gevallen vererft in de praktijk het leen, maar in theorie staat op dat moment de voortzetting van de relatie ter discussie. Pas met wederzijds goedvinden wordt de relatie met de erfgenaam voortgezet. De erfgenaam als nieuwe leenman doet hulde, eed en manschap aan de leenheer. Hij belooft hem trouw en betaalt het heergewaad. Dat is een verschuldigde vergoeding die eertijds voor elk leen in natura was bepaald: bijvoorbeeld een rode sperwer of een paar witte handschoenen. Men spreekt van het verheffen van het leen. De erfgenaam als nieuwe leenheer bevestigt zijn leenmannen in hun lenen; hij belooft hen schut en scherm en zijn leenmannen moeten op hun beurt hun eed vernieuwen, terwijl in dit geval geen heergewaad verschuldigd is. 15 Een onnatuurlijk moment waarop een leen kan overgaan naar een ander is van vermogensrechtelijke aard. Leenheren zowel als leenmannen kunnen hun lenen op ieder moment verkopen, verpanden, of bezwaren, bijvoorbeeld met een lijftocht, zoals we hierboven zagen. De leenman moet voor deze transacties toestemming hebben van zijn leenheer. 16 Heer Hugo Botter bezwaarde zijn leen met een lijftocht. Dat moet met toestemming van de graaf van Holland als leenheer gebeurd zijn. Rituelen bij nieuwe vrouwen en heren Wanneer een nieuwe heer - of vrouwe - van de stad door vererving of door lijftocht aantreedt, heeft een soortgelijk ritueel plaats als bij de leenverheffing. 17 De nieuwe heer belooft onder ede de oude privileges te eerbiedigen en de stad te zullen bewaren en te beschermen: de confirmatie. De stad zweert - bij monde van de schepenen en burgemeesteren - op haar beurt trouw aan haar nieuwe heer en betaalt hem een bede : de huldiging. Meestal geeft de nieuwe heer bij die gelegenheid nieuwe privileges aan de stad. 18 De splitsing van een leen Lenen kunnen gesplitst worden. De leenheer moet hier toestemming voor geven. De splitsing heeft plaats voor het leenhof. Dat is een gerecht bestaande uit de leenheer en een aantal van zijn leenmannen. Het leenhof is alleen competent in leenzaken. 19 In het leen het goed van Schoonhoven lag in 1280 een poort, de poort van Schoonhoven, een nederzetting die we later in het westelijke deel van de Nederlanden stede en stad zullen gaan noemen. 20 Op verzoek van zijn leenman Jan van Beaumont, splitst de toenmalige leenheer graaf Willem III het leen. De poort of stede van Schoonhoven wordt op 4 mei Karel van Bourgondië, de Stoute ( ). Maria van Bourgondië (1477). Erfde nog ongehuwd, o.m. Schoonhoven na het sneuvelen van haar vader Karel de Stoute in Kort nadien trad zij in het huwelijk met Maximiliaan van Oostenrijk. Maximiliaan van Oostenrijk ( / ). Alliantiewapen met zijn vrouw Maria van Bourgondië. De wapens komen niet overeen met het zegel van 1480 in de vorige afbeelding. Philips van Bourgondië, alias De Schone ( )

4 Keizer Karel V ( ). Koning Philips II ( ). Prins Willem van Oranje ( ). In de periode 1577 tot 1581 als stadhouder van koning Philips II. Na de afzwering van Philips II was de prins stadhouder in afwachting van een nieuwe graaf van Holland. Als nieuwe graaf van Holland werd de prins geaccepteerd door de steden, waaronder Schoonhoven, op 26 maart De moord op 10 juli 1584 verhinderde zijn huldiging. Wapen van de Staten van Holland, tweede kwart 17e eeuw. Met afhangend wapen van Frederik Hendrik (stadhouder ) in een klauw. Wapens van Holland en Haarlem naast het hek. Zegel van de Staten van Holland. De Staten zegelden met de Hollandse tuin, een palissaden omheining met daarbinnen de liggende Hollandse leeuw. Zegel aan een brief van de Staten van Holland aan de magistraat van Schoonhoven, 7 mei uit het leen gelicht en door graaf Willem vrij gemaakt gelijk onze andere vrije steden. Schoonhoven vrije stede : na 1322 andere heren Schoonhoven is na de splitsing voortaan een vrije stede. Gevolg van deze daad is dat er juridisch een nieuwe verhouding ontstaat tussen de leenheer en leenman ten aanzien van de poort of stad enerzijds en ten aanzien van de rest van het goed van Schoonhoven anderzijds. Beide kunnen voortaan apart worden verleend, dan wel in één hand blijven. In ieder geval ontstaat hier de figuur van de stadsheer, degene die het overheidsgezag over de stad in handen heeft. De stad is hier het collectief van vrije mannen, de poorters, die al vóór 1280 vrij en ledig zijn, maar nu als collectief van vrije mannen een vrije stede vormen. 21 De eersten en de laatsten : negen bijzondere vrouwen en heren van Schoonhoven Vrouwe Asekijn (vóór 1280) weduwe van heer Hugo Botter, in tweede huwelijk echtgenote van Zweder van Zuylen. Zij is de eerste vrouwe van het goed van Schoonhoven. Naar onze mening is zij de aanstichtster van het ontstaan van het leen het goed van Schoonhoven dat Hugo Botter eerder als lijftocht aan haar toezegde. Graaf Jan II van Henegouwen, Holland en Zeeland (ca september 1304), is de eerste waarbij de heer van het goed van Schoonhoven en de graaf van Holland in dezelfde persoon verenigd zijn. Jan van Henegouwen, heer van Beaumont (ca maart 1356) 22 is de eerste heer van het goed zowel als van de vrije stad. Hij wordt gehuldigd door de stad op 4 juli Albrecht van Beieren, hertog in Beieren, graaf van Holland (25 juli december 1404). Hij is de eerste heer waarbij het goed, de vrije stad, en het graafschap Holland in dezelfde hand zijn. Margaretha van Kleef, tweede echtgenote (1394) van Albrecht van Beieren, (ca mei 1411) is de eerste vrouwe van de vrije stad Schoonhoven welke stad haar man haar als lijftocht besproken had. Maria van Bourgondië ( ), dochter van Karel de Stoute. Zij is de eerste echte vrouwe van Schoonhoven; geen lijftochtsvrouwe. Ze krijgt, net 19 jaar, de stad in 1477 als erfenis van haar gesneuvelde vader. Ze wordt staatsgewijs gehuldigd in Gent. Ook de stad Schoonhoven was daarvoor uitgenodigd. 23 Maximiliaan van Habsburg, aartshertog van Oostenrijk (22 maart januari 1519) is de eerste, en enige, die driemaal gehuldigd wordt. Op 21 april 1477 trouwt hij met Maria van Bourgondië. Hij is zo de voogd van zijn vrouw. Het paar laat zich door Rotterdam en Schoonhoven huldigen op 14 april 1478 in Den Haag of Rotterdam. Dit was zijn eerste huldiging. Maximiliaan, is voor de tweede maal gehuldigd, nu als voogd van zijn kinderen na het overlijden van Maria van Bourgondië in En voor de derde maal is Maximiliaan, nu Roomskoning, gehuldigd in Dordrecht op 17 juni 1507, na het overlijden van zijn zoon Philips de Schone in 1507, en nu als voogd van zijn kleinzoon prins Karel van Spanje, de latere keizer Karel V. Koning Philips II (21 mei september 1598) is de laatste soeverein als heer van Schoonhoven. Hij is op 26 oktober te Brussel gehuldigd door gedeputeerden van de Staten van Holland en Zeeland. 24 Hij is van zijn heerschappij vervallen verklaard bij besluit van de Staten Generaal te Antwerpen op 22 juli 1581 en door de Staten van Holland op 26 juli Daarmee verviel zijn positie als leenheer van zijn leenmannen in de Nederlanden en als stadsheer van de steden waar hij een directe relatie mee had. Prins Willem van Oranje (24 april juli 1584) is de laatste stadsheer van vlees en bloed. Hij treedt op als stadhouder van koning Philips II in 1577 na de Pacificatie van Gent. In die hoedanigheid wordt hij stadsheer van Schoonhoven. Hij onderhandelt met het bestuur van Schoonhoven. De prins als stadhouder bevestigt de oude privileges, geeft enige nieuwe, belooft bescherming, belooft een nieuwe baljuw en schout aan te stellen, en legt belofte af. In reactie daarop erkent de stad - bij monde van haar bestuurders - de rechten van de prins als stadhouder van de koning en zweert hem trouw en bijstand. Er wordt een oorkonde ondertekend en bezegeld. De stad aanvaardt vanaf nu de bescherming en het gouvernement (regering) van de prins. 26 Na de afzwering van Koning Philips II blijft Willem van Oranje de stadsheer in afwachting van een andere soeverein. De moord op hem op 10 juli 1584 zal tevens de moord zijn op de laatste heer van Schoonhoven van vlees en bloed. Na hem komen de Staten van Holland die de soevereiniteit van het Graafschap Holland op zich nemen. De Staten van Holland benoemen voortaan de baljuw van Schoonhoven en de lande van Blois, die op zijn beurt uit naam van de Staten jaarlijks de nieuwe burgemeesters en schepenen zal kiezen en benoemen. Ten slotte; nog veel vragen open Met dit onderzoek hebben we nu een goed overzicht van de vrouwen en heren van Schoonhoven. Ook het feit dat Schoonhoven voor meerdere interpretaties staat, het goed, en de poort en stede of stad. Dat onderscheid is aan de orde gekomen. Er blijven nog veel vragen onbeantwoord over de vrouwen en de heren van Schoonhoven. Een greep: wie was Asekijn? De getuigen in 1280 kunnen daar misschien antwoord op geven. Er zijn zoals gebruikelijk, ongetwijfeld familieleden van haar bij. En verder wat hoort er allemaal bij het goed van Schoonhoven? En wie stichtte het goed van Schoonhoven? En wie het Land van Blois? Andere bijdragen in dit boek over het bestuur geven deels antwoord. Kortom, nog veel te doen

5 Kaart van Schoonhoven en omgeving (bovenste deel) door Jacob van Deventer; omstreeks Het bovenste gedeelte van de kaart is aangeplakt. 12 sep 1304 graaf Willem III Het goed van Schoonhoven is Druk: v.mieris II, 104. onderdeel van de nalatenschap Waller Zeper, 65 en van zijn vader, Jan II, blijkens bijl II no.13. de beschrijving in de veleibrief van 29 maart maart 1309 Jan van Middelburg Graaf Willem III geeft en levert Druk: v. Mieris II, 104. Henegouwen, het goed van Schoonhoven Waller Zeper, 65 en heer van Beaumont vryelycke, en om het juridisch bijl II no.13. (rechtelycke) van hem te houden als een recht leen. 4 mei 1322 Jan van Den Haag Graaf Willem III treedt op als OAS 911 Henegouwen, leenheer. Hij maakt de stad heer van Beaumont Schoonhoven vrij. Daarmee wordt feitelijk het leen het goed van Schoonhoven gesplitst en verminderd met de stad Schoonhoven. Tabel 1. Beleningen van de opeenvolgende vrouwen of heren met het leen het goed van Schoonhoven, het herroepen (revocatie) van het leen (1300), splitsing van het leen (1322), vóór Met data, bijzonderheden en bronnen. datum vrouwe/heer Belening hulde bijzonderheden bron vóór 3 mei Vrouwe Asekijn Lijftochts-vrouwe van OAS , bij het het goed van OHZ nr overlijden van Schoonhoven heer Hugo Botter. 3 mei 1280 Nicolaas van Kats I, te velde voor Van Kats koopt de OAS 189 ridder Vreeland lijftocht van vrouwe OHZ nr Asekijn af; Floris V beleent daarna Van Kats met het goed van Schoonhoven Nicolaas van Kats II, bij dode van zijn vader ridder 21 aug 1300 graaf Jan II Dordrecht waarschijnlijk ook Trekt het goed van Burgers, Registers (geen belening, te Dordrecht Schoonhoven als grafelijkheid, AGH 289 maar herroepen van leenheer weer aan zich; (groot register Zuidde leenband) ontslaat de poorters van hun holland), f. 28r, nr. 142 trouw aan Nicolaas van Kats; (waarsch aug.1- neemt hen op in zijn 1331 juli 23, naar A) rechtsbescherming; ontvangt hulde van de poorters; geeft Druk: v. Mieris II 16. hen het recht de stede te Kappers, Mentink, vesten en vaste te maken. Vroegste bestuur E.e.a. nadat Nicolaas van Kats elders in deze bundel. wegens felonie (verraad van de leenheer) van zijn lenen vervallen verklaard is. Tabel 2. Confirmaties door de opeenvolgende stadsheren of -vrouwen van Schoonhoven, en huldigingen van hen door de stad Schoonhoven, Met data, bijzonderheden en bronnen. datum heer confirmatie huldiging bijzonderheden bron 4 juli 1322 Jan van Schoonhoven Schoonhoven OAS Beaumont 4 dec 1356 Jan van Blois Schoonhoven Schoonhoven OAS mrt 1382 Guy van Blois Schoonhoven Schoonhoven NA AG Blois, inv.nr.2 Reg. J.J in Henegouwen Cas D, fol.36. Mieris III, jan 1398 Albrecht van Schoonhoven 22 feb 1398, 16 apr, 26 nov OAS Beieren 1398, kwijting voor OAS ontvangen gelden van OAS bede en huldiging Smit, VeO, nov 1398 Albrecht van Den Haag OAS Beieren Smit, VeO, 143. Lans, Krimpenerwaard, nr aug 1401 Albrecht van Den Haag Reconfirmatie, plus OAS Beieren nieuw, verleggen van de v.mieris III, 744. tol van Ammers, plus OAS 914. tolvrijdom Heusden Smit, VeO, jan 1404 Albrecht van lijftocht zijn vrouw OAS 201. (stad, huis, Beieren Margaretha van Kleef slot en toebehoren) 12 jan 1404 Margaretha van Schoonhoven Schoonhoven vóór het overlijden van OAS 202. Kleef Albrecht Smit, VeO, mei 1411 Willem VI Schoonhoven na overlijden van Smit, VeO, 151. Margaretha van Kleef 2 sep 1411 Willem VI Schoonhoven OAS Smit, VeO,

6 15 aug 1416 Margaretha van Schoonhoven lijftocht met stad, slot, AGH Bourgondië lande en heerlijkheden, Mieris IV, 387. hoog en laag, en toebehoren Smit, VeO, 151, 209, met belofte door haar aan noot 651. Willem VI, niet aan de stad Margaretha van?????? Na overlijden op 31 mei AGH Bourgondië 1417 van Willem VI Dagvaarten Holland I, 2, nr Smit, VeO, aug 1428 Philips (de Goede) Leiden Toezegging OAS van Bourgondië t.g.v. de Zoen van Delft Gouda OA 350, (regest 102; druk Mieris IV, 926). Smit, VeO, mrt 1441 Philips (de Goede) Middelburg na overlijden op 8 mrt 1441 De confirmatie: NA, van Bourgondië van Margaretha van Bourgondië Hof van Holland 3 f.164 (= Memorialen Rosa iv-vi, 323 nr. 536). Smit, VeO, 209, 329, noot 161, en mei 1441 Philips (de Goede) waarschijnlijk waarschijnlijk huldiging en confirmatie OAS 1800 (vidimus van Bourgondië Den Haag Den Haag in handen van dd. 23 nov. 1441). stadhouder Buignicourt Lans, Krimpenerwaard, nr. 29. Smit, VeO, sep 1462 Karel (de Stoute) Den Haag Den Haag belofte van toekomstige Smit, VeO, 210, ook van Bourgondië huldiging en confirmatie noot 661 en juli 1468 Karel (de Stoute) Den Haag Den Haag Centrale confirmatie en Van Limburg Brouwer, van Bourgondië huldiging. Na overlijden van Boergoensche Philips van Bourgondië charters, Dagvaarten Holland, III, 27. Smit, VeO, feb 1477 Maria van Gent, Hollands- Gent Staatsgewijs na overlijden Dagvaarten Holland, 31 maart 1477 Bourgondië Zeeuws Groot- van Karel de Stoute IV, 9. Privilege Smit, VeO, 219. Kokken, Steden, mrt 1478 Maximiliaan van Den Haag of Staatsgewijs. Als voogd van OA Dordt, I 27, regest Oostenrijk Rotterdam zijn vrouw Maria van 446. Dagvaarten Bourgondië, de gravin Holland, IV Smit, VeO, apr 1478 Maximiliaan van Den Haag of Schoonhoven huldigt Ten Boom, e.a., Rott. Oostenrijk Rotterdam naast Rotterdam. Als Kroniek, voogd van zijn vrouw Dagvaarten Holland, Maria van Bourgondië, dl.4, 112, nr. 67, de gravin regest. Smit, VeO, 324, mei 1482 Maximiliaan van Den Haag Den Haag Staatsgewijs. Voogd, na Smit, VeO, 235, noot Oostenrijk overlijden Maria, voor 804 en bijl.5.1.iii. zijn kinderen 12 dec 1494 Philips (de Schone) Geertruidenberg, Geertruidenberg, Philips 15 jaar Smit, VeO, 240, 241, van Oostenrijk in de Nedercamer idem. geworden, volwassen. noot 830. van herberg Door de Staten van Smit, VeO, bijlage De Wildeman. Holland en Westfriesland. 5.1.iv. 19 juli 1497 Philips (de Schone) Gouda door Gouda, Schoonhoven Smit, VeO, 244, en van Oostenrijk en Gorinchem noot 860. Smit, VeO, juni 1507 Maximiliaan Dordrecht Staatsgewijs door Dagvaarten Holland, van Oostenrijk gemachtigden, na overlijden IV 28 e.v. Philips de Schone, als voogd Smit, VeO, 246. van zijn kleinzoon, prins Karel van Spanje 3 juni 1515 Prins Karel van Dordrecht Dordrecht Staatsgewijs. Karel OAS 1803 (collatie). Spanje (later keizer meerderjarig verklaard. Smit, VeO, 248, Karel V) 30 juni 1515 Prins Karel van Den Haag Den Haag Gedeputeerden van OAS 1804 en Spanje (later keizer Schoonhoven naar Den Haag. OAS Karel V) Reconfirmaties van oorkonden OAS Willem III van 4 mei 1322 Smit, VeO, 250. (vrije stad) en van Albrecht van Beieren van 22 jan 1398 (tol) 26 sep 1549 Philips II Dordrecht Representanten van de Smit, VeO, 257 en Staten van Holland. bijlage 5.1.vii en Huldiging in kader van 5.2.xii A. Pragmatieke Sanctie (erfopvolging) 26 okt 1555 Philips II Brussel Brussel Gedeputeerden van Staten Smit, VeO, 257 en van Holland en Zeeland. bijlage 5.1.vii, viii en Afgezworen door de Staten 5.2.xii A. van Holland op 26 juli feb 1577 Prins Willem Middelburg Middelburg / Door Gerrit van Couwenhoven, NA afd.z-h (thans HS van Oranje als Schoonhoven burgemeester, en Egbert 3e afd.) handschr. nr. stadhouder van Melchiorsz, thesaurier als 747, Privilegie Boek Philips II over gecommitteerden en Schoonhoven, B, Holland en Friesland gedeputeerden namens fol.46v, in: Lans, burgemeesters, schepenen, Krimpenerwaard, raad en vroedschap, en de nr.241. Brieven Wilpoorters en inwoners van lem van Oranje, Schoonhoven. nr , De stadsbestuurders, schutters en bewoners leggen de eed af Eed: RAS 2294, H.A. op 13 april 1577 te Verhoef, Charters Schoonhoven. Schoonhoven, Vermoord, Delft 10 juli Afkortingen in Tabel 1 en 2. SAMH: Gouda, Streekarchief Midden Holland OAS: Oud Archief Schoonhoven, ac 1011, inv. nr. RAS: Rechterlijk Archief Schoonhoven, inv. nr. HUA: Utrecht, Het Utrechts Archief NA: Den Haag, Nationaal Archief Z-H: Zuid-Holland AG Blois: Archief Graven van Blois VeO: Vorst en Onderdaan 48 49