Lectorenvorming Diocesane Commissie voor Liturgie. De dienst van het Woord Een gesprek tussen God en mensen

Transcriptie

1 Lectorenvorming Diocesane Commissie voor Liturgie De dienst van het Woord Een gesprek tussen God en mensen

2 VOORWOORD In november 2008 werden twee regionale bijeenkomsten georganiseerd. Bedoeling was om de lectoren van ons bisdom wat te ondersteunen door hen een dankwoordje, een vormingsprogramma, de ICLZ-brochure Gids voor lectoren en een receptie aan te bieden. Tijdens deze bijeenkomsten werd voorgesteld om in de parochie, federatie of pastorale eenheid regelmatig (bijvoorbeeld jaarlijks) een lectorenontmoeting te organiseren. Om die reden wil de Diocesane Commissie voor Liturgie, in samenwerking met CCV in het bisdom Brugge, jaarlijks een beknopt vormingsprogramma van 1 uur aanreiken. Deze vorming kan ingebed worden in een bijeenkomst waarin ook gebed, ontmoeting en een woord van dank een plaats krijgen. De voorbije jaren werden reeds vijf programma s voor lectorenvorming uitgewerkt. Tijdens dit werkjaar wordt opnieuw een programma aangeboden. Het nieuwe programma gaat nader in op de dienst van het Woord als een dialoog tussen God en mensen. De aangeboden vorming bestaat uit een uitgewerkt programma dat door de plaatselijke verantwoordelijke gegeven kan worden. Het is ook mogelijk om hiervoor een beroep te doen op één van de leden van het werkgroepje Lectorenvorming, opgericht vanuit de Diocesane Commissie voor Liturgie. Dit werkgroepje bestaat uit Riet Goemaes, zuster Caritas Van Houdt en Elisah Gommers. Indien één van hen het vormingsprogramma geeft, wordt er een bijdrage van 30 euro (+ vervoerskosten) gevraagd. Een pastorale eenheid, parochie of federatie kan hen vanzelfsprekend ook vragen om een programma te geven dat uitgewerkt werd tijdens één van de voorbije werkjaren. Alle ontwikkelde programma s voor lectorenvorming zijn te vinden op de website van CCV in het bisdom Brugge: - materiaal - lectorenvorming. Indien het niet mogelijk is om de lectoren van de pastorale eenheid, parochie of federatie samen te brengen, kan dit vormingsprogramma eventueel ook doorgestuurd worden zodat zij de tekst kunnen lezen. Voor meer informatie of voor het maken van een afspraak met één van de leden van de werkgroep Lectorenvorming kan men contact opnemen met: Elisah Gommers elisah.gommers@bisdombrugge.be Jaarlijks wordt er op één plaats in het bisdom ook een praktische vorming voor lectoren georganiseerd. Lectoren, die een taak opnemen in één van de parochies of pastorale eenheden van ons bisdom, kunnen zich inschrijven voor deze reeks van vormingsbijeenkomsten. Hierbij ligt de nadruk op het inoefenen van enkele praktische vaardigheden. Er wordt gewerkt aan de hand van de lezingen van de komende zondagen. We trachten de betekenis van de tekst te achterhalen, we dragen de lezingen voor en geven elkaar feedback, met groot respect voor ieders inzet. Pastorale eenheden, parochies, federaties of decanaten kunnen ook een aanvraag indienen om zulke praktische vorming (minimaal 2 bijeenkomsten van telkens 2 uur / max. 15 deelnemers) ter plaatse te organiseren. 2

3 De dienst van het Woord: een gesprek tussen God en mensen God, soms is jouw Stem een zacht gefluister in het suizen van een bries. Soms storen jouw woorden: als een roep, een schreeuw die wij liever niet horen. Soms vertellen jouw Bijbelse Woorden dat Jij van ons houdt meer dan woorden kunnen zeggen. Soms noem Jij ons bij onze naam, en horen wij in je Stem dat Jij ons kent en tot ons zegt: Jullie zijn mijn volk, Ik ben jullie God. God, altijd willen wij met Jou blijven spreken, bij verdriet, conflict en pijn, als we vrolijk zijn en Je neigen te vergeten, als we ver zijn van Jou vandaan. God, laat ons nooit het contact verbreken, en als wij niets meer tegen Jou zeggen laat ons dan in de stilte horen hoe Jij toch weer met ons wil spreken. 1. Inleiding: Deel ons verhaal Tijdens het werkjaar werken de parochies van ons bisdom rond het thema Deel ons verhaal. Verkondiging en evangelisatie staan centraal. In de exhortatie Evangelii Gaudium benadrukt paus Franciscus dat elke vorm van evangelisatie of verkondiging gericht is op de ontmoeting met Jezus Christus. Wie goed bevriend is met Jezus, wil de Heer telkens opnieuw ontmoeten en hoopt dat ook verwanten en kennissen die vriend leren kennen. De dienst van het Woord met daarin de homilie is een manier om mensen te evangeliseren en hen in contact te brengen met de Heer. Wie de Heer ontmoet, gaat met Hem in gesprek. De dienst van het Woord in een Woord- en gebedsviering of in een Eucharistie is steeds een dialoog tussen God en mensen. Als lector worden wij uitgedaagd om onze taak in de Woorddienst zo gestalte te geven dat zowel sterk kerkbetrokken mensen alsook zij die maar af en toe in een kerk komen tijdens de dienst van het Woord werkelijk met God in gesprek gaan en inspiratie kunnen putten uit deze ontmoeting. In wat volgt spreken we over de Woorddienst in een Eucharistieviering. We beklemtonen dat er een dialoog plaatsvindt tussen God en mensen. Vervolgens benadrukken we dat er verschillende manieren zijn om met elkaar te spreken. Als mensen met elkaar praten, kunnen ze elkaar loven, vermanen, oproepen, zenden, terechtwijzen, of ze kunnen elkaar iets vragen, ze kunnen smeken, ze kunnen elkaar iets vertellen,. Zo kan ook de dialoog tussen God en mensen heel verscheiden zijn. In dit verband spreken we over verschillende taalspelen of verschillende literaire genres. 3

4 2. De dienst van het Woord in de Eucharistie: God en mensen gaan met elkaar in gesprek In een gesprek wordt geluisterd, gesproken en gezwegen. Ook in onze dialoog met God beluisteren wij het Bijbelse Woord van God, waarop wij antwoorden. Tevens zijn er ook momenten waarop we in stilte bij elkaar vertoeven, elkaars woorden overdenken of genieten van elkaars aanwezigheid. In wat volgt geven wij op een eenvoudige wijze de dialoog weer die tijdens de Woorddienst weerklinkt. GOD SPREEKT WIJ ANTWOORDEN Eerste lezing - We gaan zitten (= luisterhouding). - Eventueel kan de lezing ingeleid worden. Dit gebeurt bij voorkeur door een andere persoon. Antwoordzang - Het antwoordlied of de antwoordpsalm is niet zomaar een lied of een willekeurige psalm. Het sluit inhoudelijk aan bij de lezing die weerklonk. Met behulp van het lied of de psalm antwoorden we aan God. - We kunnen ons antwoord op diverse wijzen vorm geven: (1) we zingen samen een lied of (2) een lector (bij voorkeur niet de lector die de eerste lezing las) draagt een psalm voor. Omdat we allen willen antwoorden op het Woord van God is het wenselijk dat die psalm omringd wordt (of meermaals onderbroken wordt) door een gezongen of gezegd keervers of refrein (hiervoor kan men o.a. gebruik maken van de keerverzen uit Zingt Jubilate). Tweede lezing - Zie eerste lezing Alleluiavers voor het evangelie - We prijzen en loven de Heer, die ons tijdens het evangelie op een bijzondere wijze zal toespreken. - Om onze eerbied voor Gods Woord te tonen omringen we het evangelieboek ook met kaarslicht, wierook,. - Tevens staan we allen op. Hiermee drukken we uit dat dit Woord van God extra belangrijk is. Voor ons christenen hebben de woorden van het evangelie een bijzondere betekenis. Evangelie Acclamatie - Acclamare betekent toeroepen. We roepen de Heer toe en danken Hem voor de woorden die Hij tot ons sprak. Homilie Het is de bedoeling om in de homilie het Woord van God te hertalen naar onze tijd en situatie. De Woordverkondiger maakt de brug tussen Schrift en leven. De gedachten en vragen van de mensen van vandaag worden in verband gebracht met de Schriftwoorden. De Woordverkondiger probeert in zijn homilie als het ware een gesprek tot stand te brengen tussen de gedachten en de ervaringen van de aanwezigen en de Bijbelse tekst(en). Hoewel de homilie een monoloog is, probeert de Woordverkondiger om als eigentijdse mens in dialoog te gaan met het Bijbelse Woord. Geloofsbelijdenis - We staan op. Zo maken wij duidelijk dat deze belijdenis voor ons heel belangrijk is. - Door Gods Woord, dat we mochten beluisteren, werden we bevestigd en versterkt in ons geloof. We belijden dan ook volmondig ons geloof. Voorbede - Bij ons antwoord hoort ook dat we zeggen wat ons ter harte gaat. We noemen de noden van kerk en wereld, en de zorgen en vragen van onze geloofsgemeenschap en van onszelf. We formuleren dit kort en krachtig zonder te suggereren hoe God dit moet oplossen. 4

5 3. Literaire genres: vele manieren om met elkaar te spreken De dienst van het Woord is een dialoog tussen God en zijn volk. Zoals in elke conversatie kunnen ook in deze dialoog diverse taalvormen aan bod komen. Soms spreekt God ons bemoedigend toe, soms stuurt Hij ons een uitnodiging of roept Hij ons op. Soms spreekt Hij ons toe als een bezorgde of vermanende Vader, soms uit Hij zijn droefheid of toont Hij de schoonheid en de vreugde van geloof en leven. Ook als wij antwoorden kunnen onze woorden diverse klanken en kleuren krijgen. In elk spreken, en zo ook in de dialoog tussen God en mens, ontdekken we verschillende literaire genres. Een liefdesgedicht is geheel anders dan een mededeling, een wet of regel moet anders opgevat worden dan een uitnodiging of een oproep. Het is belangrijk om te ontdekken welk literair genre gebruikt wordt en op welke wijze God zich in een specifieke tekst tot ons richt. In wat volgt gaan we vooral nader in op de aard van de oudtestamentische teksten. We kiezen voor deze selectie omdat aan lectoren vooral gevraagd wordt om de eerste lezing uit het Oude of eerste Testament voor te dragen Historische feiten of geloofsverhalen? Het is allemaal onzin wat er in de Bijbel staat. Het is toch Godsonmogelijk dat de aarde in zeven dagen ontstaan is, zegt Bob. Verontwaardigd voegt Chantal eraan toe: Hoe kan God nou opdracht geven om hele volkeren uit te roeien? Goedkoop, zegt Paul, zo mag je de Bijbel niet lezen. De vraag is: hoe mag je de Bijbel dan wel lezen? Of beter: op welke manieren kun je de Bijbel lezen? (Vincent de Haas) Wie het scheppingsverhaal, het verhaal van Noach of het verhaal van Jona opvat als een pagina uit een geschiedenisboek (als een verslag van een historische gebeurtenis) begrijpt de tekst meestal niet, zodat deze verkeerd wordt geïnterpreteerd of volledig wordt afgewezen. De verhalen zijn niet zozeer geschreven om verslag uit te brengen van historische gebeurtenissen. Ze zijn vaak ook pas eeuwen later opgetekend, in sommige gevallen tot duizend jaar na de veronderstelde feiten! Ze zijn dus niet bedoeld als historische verslagen, maar om het geloof onder woorden te brengen en door te geven. Het is belangrijk om bij elke Bijbeltekst voor ogen te houden dat we te maken hebben met geloofsverhalen Geen rechtstreekse lijn naar God God en mens gaan in gesprek met elkaar. Toch hebben wij geen rechtstreekse lijn met God. Gods Woord komt via bemiddeling tot ons. Het is Gods Woord in mensentaal. Gods Woord werd in de Bijbel neergeschreven door vele, concrete mensen. Als kind van hun tijd interpreteerden zij de werkelijkheid, alsook de stem van God. Zo ontstonden diverse Bijbelse verhalen en teksten. Men zou kunnen zeggen dat God zich doorheen de geschiedenis steeds meer en duidelijker toont aan de mensen. Hij openbaart zich vooral in en doorheen het leven, sterven en verrijzen van Jezus Christus. Mensen van alle tijden hebben geprobeerd om die God, waarmee zij zich verbonden mochten weten, te begrijpen en in beelden te vatten. Zo ontstonden diverse Godsbeelden. Tevens kunnen we daarin doorheen de tijd ook een ontwikkeling waarnemen. Vooral in de oudtestamentische teksten vinden we regelmatig Godsbeelden of geloofsopvattingen terug die voor ons vreemd of zelfs shockerend zijn. Ze vertellen niet 5

6 zozeer wie God is en wat Hij van ons vraagt, maar wel hoe mensen in een bepaalde tijd naar God keken en wat zij van Hem verwachtten en over Hem dachten. Als we een Bijbelse tekst beluisteren en interpreteren moeten we ook steeds rekening houden met deze menselijke bemiddeling en met de latere aanvullingen of correcties daarvan Enkele literaire genres uit het Oude Testament De Bijbel is eigenlijk geen boek. Het is een bibliotheek. Zoals elke bibliotheek bevat ook de Bijbel diverse soorten boeken. De Bijbel bevat gedichtenbundels, verhalende teksten, wetteksten,. In de bibliotheek van de Bijbel zijn er zodoende diverse literaire genres aanwezig. De kennis van het literaire genre is cruciaal om te weten hoe we een tekst moeten opvatten en lezen. Elk literair genre vraagt om een specifieke aanpak. Een gedicht lees je bij voorkeur niet op dezelfde wijze als een mededeling. Wie het literair genre kent, zal zijn intonatie en spreekritme afstemmen op het specifieke genre, waardoor het voor de toehoorders gemakkelijker is om de eigenheid van de tekst te vatten. In wat volgt gaan we nader in op enkele, veel voorkomende literaire genres uit het Oude Testament. Na een korte duiding van het genre formuleren we enkele vraagjes. Bedoeling is dat deze vraagjes gebruikt kunnen worden als leessleutel. Wanneer een lector de lezing voorbereidt die hij in de viering zal voordragen, kan hij deze vraagjes gebruiken als leidraad om de tekst op een adequate manier te begrijpen. Om inzicht te krijgen in het literaire genre van de tekst is het ook zinvol om de inleidingen op de lezingen, vermeld in het zondagsmissaal, te bekijken. Ook de context van de lezing kan informatie bevatten over het literaire genre. Door de lezing op te zoeken in de Bijbel en ook de verzen voorafgaand en volgend op de lezing door te nemen, krijgt men vaak een beter beeld van de gehele tekst. A. MYTHEN / OORSPONGSVERHALEN Vooral in de eerste 11 hoofdstukken van het boek Genesis vinden we veel mythen terug. Dit zijn verhalen die niet de bedoeling hebben om exact te vertellen wat er in het verleden is gebeurd. Aan de hand van mythische verhalen probeert men uit te drukken hoe men kijkt naar de werkelijkheid om zich heen. Vragen: Wat vertellen de schrijvers van dit verhaal over hun beeld van God en van de wereld? Herken jij je daarin? Welke aspecten zijn ook voor jou herkenbaar? Welke niet? In de scheppingsmythen beluisteren we dat mensen van lang geleden de schepping reeds ervaarden als een goddelijk wonder. Ook wij, christenen, beschouwen de schepping als een wonderlijk geschenk, een gave Gods. In de scheppingsmythen verhaalt men vervolgens ook hoe God de wereld zou hebben geschapen. Gezien onze wetenschappelijke kennis komt deze werkwijze voor ons vreemd over. Toch zijn er elementen uit deze boodschap die ook wij, christenen, herkennen. Ook wij geloven, net zoals de mensen uit die tijd, dat (de schepping van) de mens voor God heel bijzonder is, waardoor de mens een eigen plaats taak en plaats heeft in deze wereld,. De scheppingsverhalen willen op de eerste plaats aantonen dat God de dragende grond is van het menselijke bestaan in al zijn aspecten. In de meeste mythen horen we hoe mensen de aanwezigheid van God herkennen in hun concrete bestaan. Ook wij geloven dat God in ons leven aanwezig wil zijn. De concrete wijze waarop God volgens de mythische verhalen optreedt (door anderen te straffen, te verwoesten, ) is voor ons wat vreemd omdat Jezus ons God heeft leren kennen als een vergevende, liefdevolle Vader. 6

7 B. SAGEN Vooral in het boek Genesis (hoofdstuk 12 en volgende) en in het boek Exodus vinden we vele sagen terug. Deze sagen kunnen niet opgevat worden als nauwkeurige verslagen van geschiedkundige feiten. De schrijvers wilden vooral uitdrukken wat God voor hun volk betekende. Zij schreven verhalen waarin zij echter ook verwezen naar bepaalde historische gebeurtenissen of personages. Het is vaak niet duidelijk welke aspecten uit het verhaal wel of juist niet gebaseerd zijn op historische gegevens. Niet de historische grondslag, maar wel de diepere boodschap over Gods verbondenheid met mensen, staat centraal in deze sagen. Vragen: Welk beeld van God hadden de mensen in die tijd? Hoe interpreteerden ze van daaruit bepaalde historische gebeurtenissen en ervaringen? Herken jij je daarin? Welke aspecten zijn ook voor jou herkenbaar? Welke niet? C. LEVENSREGELS / WETTEN In de boeken Leviticus, Numeri en Deuteronomium vinden we heel wat levensregels en wetteksten van uiteenlopende aard terug. Mensen zijn namelijk geroepen om het verbond met God in het concrete leven te tonen en uit te drukken. De schrijvers van deze teksten dachten na hoe zij hun verbondenheid met God en hun trouw aan Hem konden concretiseren en tonen in en doorheen het alledaagse leven. Daarom formuleerden ze levenswetten en regels. Vragen: Wat zou de bedoeling zijn van deze wet als concrete uitdrukking van het verbond tussen God en mens? Hoe zou jij tegenwoordig vorm kunnen geven aan die bedoeling? D. HISTORISCHE VERHALEN In de zogenaamde historische boeken (Jozua, Rechters, Ruth, 1 en 2 Samuël, 1 en 2 Koningen, 1 en 2 Kronieken, Ezra, Nehemia, Tobit, Judit, Ester en 1 en 2 Makkabeeën) vinden we vele teksten die suggereren dat het hier gaat over nauwkeurige verslagen van gebeurtenissen. Wellicht gaat het ook hier vooral over verhalen waarin meerdere historische feiten en bestaande historische figuren verwerkt werden en waarin soms een geïdealiseerd beeld van de geschiedenis wordt geschetst. Het is dus geen geschiedschrijving in de huidige betekenis van het woord. Het betreft geen nauwkeurig, waarheidsgetrouw verslag van historische gebeurtenissen. Vragen: Hoe interpreteren de mensen uit het verhaal de aanwezigheid van God in hun situatie? 7

8 Vind je dat deze kijk bevestigd wordt door andere oudtestamentische teksten en door Gods openbaring in Jezus? E. PROFETISCHE TEKSTEN De Bijbel bevat vele profetische boeken (Jesaja, Jeremia, Ezechiël, Daniël, Hosea, Joël, Amos, Obadja, Jona, Micha, Nahum, Habakuk, Sefanja, Haggai, Zacharia en Maleachi). Profeten zijn mensen die in naam van God optreden, onrecht aanklagen en een beeld schetsen van hoe de toekomst met God eruit zou kunnen zien. Zij roepen mensen op om na te denken over hun leven en hun gedrag te wijzigen. Vragen: Is er sprake van dichterlijke / symbolische taal? Wat wordt er met die symbolen aangeduid? Een profeet wil mensen een spiegel voorhouden en hen confronteren met de gevolgen van hun daden. Namens God waarschuwt hij of kondigt hij een beloftevolle toekomst aan. Wat verandert er in het gedrag van mensen? Of wat zou er best veranderen in het gedrag van mensen? Wat zou er kunnen veranderen in jouw eigen leven? Wat kan deze profetische tekst jou vandaag vertellen? F. POËTISCHE TEKSTEN De Bijbel bevat ook diverse poëtische boeken (het boek Job, het boek Psalmen, Spreuken, Prediker, Hooglied, Wijsheid en Jezus Sirach). Deze boeken bevatten geen verhalende, maar poëtische teksten. Een belangrijk kenmerk van poëzie is het gebruik van beelden en beeldspraak. In Hebreeuwse (Bijbelse) poëzie komt een gedachte vaak meerdere malen voor. Men zegt tweemaal of meermaals hetzelfde door andere woorden te gebruiken. Ook werkt men meermaals met tegenstellingen. Het eerste vers bevat vaak een gedachte, die in het tweede vers herhaald wordt (synoniem parallellisme). Soms gebeurt het ook dat het tweede vers tegengesteld is aan het eerste vers (antithetisch parallellisme) of dat het tweede vers een aanvulling bevat (synthetisch parallellisme). Vragen: Welke beelden of wijze raadgevingen bevat de tekst en wat willen ze uitdrukken? Welke boodschap voor ons leven als christen vandaag kan je ontdekken in deze poëtische tekst? 8

9 3.4. Een concreet voorbeeld De gespreksleider zoekt vooraf de eerste lezing van de komende zondag op en kopieert deze voor alle aanwezigen. De tekst wordt luidop voorgelezen. Vervolgens tracht men te bepalen welk literair genre gebruikt wordt. Daarna wordt samen nagedacht over de vragen die vermeld staan bij het literaire genre dat van toepassing is op de tekst. Indien de groep aanwezigen erg groot is, kan deze oefening ook in deelgroepjes gebeuren. Eventueel kan men hierbij ook gebruik maken van de tabel in Tot slot In de Bijbel ontdekken we diverse literaire genres. De woorddienst is een dialoog tussen God en mens, waarin God ons op diverse wijzen aanspreekt. Deze veelheid aan taalvormen of literaire genres moedigt ook ons aan om op gevarieerde wijzen met God te spreken. Ook wij mogen vreugde en verdriet bij God brengen, ook wij mogen Hem loven, iets vragen, of. Hoe meer we tegen Hem kunnen zeggen, hoe rijker onze relatie met Hem. 9

10 3.6. TER INFO - De literaire genres van de (eerste) lezingen in het A-jaar zondagen Sterke tijden Eerste lezing Literair genre 1 ste zondag advent Jes. 2,1-5 Profetische tekst 2 de zondag advent Jes. 11,1-10 Profetische tekst 3 de zondag advent Jes. 35,1-6a.10 Profetische tekst 4 de zondag advent Jes. 7,10-14 Profetische tekst Kerstmis (dag) Jes. 52,7-10 Profetische tekst 1 ste zondag na Kerstmis: Feest van H. Familie Sir. 3, Poëtische tekst - wijsheid 2 de zondag na Kerstmis Sir. 24, Poëtische tekst - wijsheid Zondag na 6 januari: doop van de Heer Jes. 42, Profetische tekst 1 ste zondag veertigdagentijd Gen. 2,7-9; 3,1-7 Mythe 2 de zondag veertigdagentijd Gen. 12,1-4a Mythe / sage 3 de zondag veertigdagentijd Ex. 17,3-7 Sage 4 de zondag veertigdagentijd 1 Sam. 16,1b, a Historisch verhaal 5 de zondag veertigdagentijd Ez. 37,12-14 Profetische tekst 6 de zondag veertigdagentijd: palmzondag Jes. 50,4-7 Profetische tekst Paaszondag: 1 ste paaszondag Hand. 10,34a de zondag van Pasen Hand. 2, de zondag van Pasen Hand. 2, de zondag van Pasen Hand. 2,14a de zondag van Pasen Hand. 6,1-7 6 de zondag van Pasen Hand. 8, de zondag van Pasen Hand. 1,12-14 Pinksteren Hand. 2,1-11 Zondag na Pinksteren: feest van de H. Drieëenheid Ex. 34,4b Sage Tijd door het jaar Uit de handelingen van de apostelen: verhalen over het leven en handelen in de eerste christelijke gemeenschappen (na Jezus dood) 2 de zondag door het jaar Jes. 49,3.5-6 Profetische tekst 3 de zondag door het jaar Jes. 8,23b 9,3 Profetische tekst 4 de zondag door het jaar Sef. 2,3; 3,12-13 Profetische tekst 5 de zondag door het jaar Jes. 58,7-10 Profetische tekst - levensregels 6 de zondag door het jaar Sir. 15,15-20 Poëtische tekst - wijsheid 7 de zondag door het jaar Lev. 19, Levensregels 8 ste zondag door het jaar Jes. 49,14-15 Profetisch-poëtische tekst 9 de zondag door het jaar Deut. 11, Levensregels 10 de zondag door het jaar Hos. 6,3-6 Profetisch-poëtische tekst 11 de zondag door het jaar Ex. 19,2-6a Sage 12 de zondag door het jaar Jer. 20,10-13 Profetische tekst 13 de zondag door het jaar 2 Kon. 4, a Historisch verhaal 14 de zondag door het jaar Zach. 9,9-10 Profetische tekst 15 de zondag door het jaar Jes. 55,10-11 Profetisch-poëtische tekst 16 de zondag door het jaar Wijsh. 12, Poëtische tekst - wijsheid 17 de zondag door het jaar 1 Kon. 3, Historisch verhaal 18 de zondag door het jaar Jes. 55,1-3 Profetisch-poëtische tekst 19 de zondag door het jaar 1 Kon. 19,9a.11-13a Historische tekst 20 ste zondag door het jaar Jes. 56,1.6-7 Profetische tekst 21 ste zondag door het jaar Jes. 22,19-23 Profetische tekst 22 ste zondag door het jaar Jer. 20,7-9 Profetische tekst 23 ste zondag door het jaar Ez. 33,7-9 Profetische tekst 24 ste zondag door het jaar Sir. 27,30-28,7 Poëtische tekst - wijsheid 25 ste zondag door het jaar Jes. 55,6-9 Profetische tekst 26 ste zondag door het jaar Ez. 18,25-28 Profetische tekst 27 ste zondag door het jaar Jes. 5,1-7 Profetisch-poëtische tekst 28 ste zondag door het jaar Jes. 25,6-10a Profetische tekst 29 ste zondag door het jaar Jes. 45,1.4-6 Profetische tekst 30 ste zondag door het jaar Ex. 22,20-26 Levensregels 31 ste zondag door het jaar Mal. 1,14b-2,2b.8-10 Profetische tekst 32 ste zondag door het jaar Wijsh. 6,12-16 Poëtische tekst - wijsheid 33 ste zondag door het jaar Spr. 31, Poëtische tekst - wijsheid Christus Koning: laatste zondag van het kerkelijk jaar Ez. 34, Profetisch-poëtische tekst 10

11 De literaire genres van de (eerste) lezingen in het B-jaar zondagen Sterke tijden Eerste lezing Literair genre 1 ste zondag advent Jes 63,16b-17.19b;64,3b-7 Profetische tekst 2 de zondag advent Jes 40,1-5,9-11 Profetische tekst 3 de zondag advent Jes 61,1-2a, Profetische tekst 4 de zondag advent 2 Sam 7,1-5, 8b-11,16 Historisch verhaal / profet. tekst Kerstmis (dag) Jes 52,7-10 Profetische tekst 1 ste zondag na Kerstmis: Feest van H. Familie Sir 3, a Poëtische tekst wijsheid 2 de zondag na Kerstmis Sir 24, Poëtische tekst wijsheid Zondag na 6 januari: doop van de Heer Jes 42, Profetische tekst 1 ste zondag veertigdagentijd Gen 9,8-15 Mythe 2 de zondag veertigdagentijd Gen 22,1-2.9a Mythe / sage 3 de zondag veertigdagentijd Ex 20,1-17 Wetten / levensregels 4 de zondag veertigdagentijd 2 Kron 36, Historisch verhaal 5 de zondag veertigdagentijd Jer 31,31-34 Profetische tekst 6 de zondag veertigdagentijd: palmzondag Jes 50,4-7 Profetische tekst Paaszondag: 1 ste paaszondag Hand 10,34a de zondag van Pasen Hand 4, de zondag van Pasen Hand 3, de zondag van Pasen Hand 4, de zondag van Pasen Hand 9, de zondag van Pasen Hand 10, de zondag van Pasen Hand 1, a.20c-26 Pinksteren Hand 2,1-11 Zondag na Pinksteren: feest van de H. Drieëenheid Deut 4, Levensregels Tijd door het jaar Uit de handelingen van de apostelen: verhalen over het leven en handelen in de eerste christelijke gemeenschappen (na Jezus dood) 2 de zondag door het jaar 1 Sam 3,3b Historisch verhaal 3 de zondag door het jaar Jon 3, Profetische tekst 4 de zondag door het jaar Deut 18,15-20 Profetische tekst / levensregels 5 de zondag door het jaar Job 7, Poëtische tekst 6 de zondag door het jaar Lev 13, levensregels 7 de zondag door het jaar Jes 43, b-25 Profetische tekst 8 ste zondag door het jaar Hos 2,16b.17b Profetische tekst / Poëtisch beeld (bruid) 9 de zondag door het jaar Deut 5,12-15 Levensregels 10 de zondag door het jaar Gen 3,9-15 Mythe 11 de zondag door het jaar Ez 17,22-24 Profetische tekst 12 de zondag door het jaar Job 38, Poëtische tekst 13 de zondag door het jaar Wijsh 1,13-15; 2,23-24 Poëtische tekst wijsheid 14 de zondag door het jaar Ez 2,2-5 Profetische tekst 15 de zondag door het jaar Am 7,12-15 Profetische tekst 16 de zondag door het jaar Jer 23,1-6 Profetische tekst 17 de zondag door het jaar 2 Kon 4,42-44 Historisch verhaal 18 de zondag door het jaar Ex 16, Sage 19 de zondag door het jaar 1 Kon 19,4-8 Historisch verhaal 20 ste zondag door het jaar Spr 9,1-6 Poëtische tekst 21 ste zondag door het jaar Joz 24,1-2a b Historisch verhaal 22 ste zondag door het jaar Deut 4, Levensregels 23 ste zondag door het jaar Jes 35,4-7a Profetische tekst 24 ste zondag door het jaar Jes 50,5-9a Profetische tekst 25 ste zondag door het jaar Wijsh 2, Poëtische tekst wijsheid 26 ste zondag door het jaar Num 11,25-29 Mythe / sage 27 ste zondag door het jaar Gen 2,18-24 Mythe 28 ste zondag door het jaar Wijsh 7,7-11 Poëtische tekst wijsheid 29 ste zondag door het jaar Jes 53,10-11 Profetische tekst 30 ste zondag door het jaar Jer 31,7-9 Profetische tekst 31 ste zondag door het jaar Deut 6,2-6 Levensregels 32 ste zondag door het jaar 1 Kon 17,10-16 Historisch verhaal 33 ste zondag door het jaar Dan 12,1-3 Profetische tekst Christus Koning: laatste zondag van het kerkelijk jaar Dan 7,13-14 Profetische tekst 11

12 De literaire genres van de (eerste) lezingen in het C-jaar zondagen Sterke tijden Eerste lezing Literair genre 1 ste zondag advent Jer. 33, Profetische tekst 2 de zondag advent Bar. 5,1-9 Profetische tekst 3 de zondag advent Sef. 3,14-18a Profetische tekst 4 de zondag advent Micha 5,1-4a Profetische tekst Kerstmis (dag) Jes. 52,7-10 Profetische tekst 1 ste zondag na Kerstmis: Feest van H. Fam. Sir. 3, Poëtische tekst - wijsheid 2 de zondag na Kerstmis Sir. 24, Poëtische tekst - wijsheid Zondag na 6 januari: doop van de Heer Jes. 42, Profetische tekst 1 ste zondag veertigdagentijd Deut. 26,4-10 Historisch verhaal + levensregels 2 de zondag veertigdagentijd Gen. 15, Mythe / sage 3 de zondag veertigdagentijd Ex. 3,1-8a Mythe / sage 4 de zondag veertigdagentijd Joz. 5,9a Historisch verhaal 5 de zondag veertigdagentijd Jes. 43,16-21 Profetisch-poëtische tekst 6 de zondag veertigdagentijd: palmzondag Jes. 50,4-7 Profetische tekst Paaszondag: 1 ste paaszondag Hand. 10,34a de zondag van Pasen Hand. 5, de zondag van Pasen Hand. 5,27b-32.40b-41 4 de zondag van Pasen Hand. 13, de zondag van Pasen Hand. 14, de zondag van Pasen Hand. 15, de zondag van Pasen Hand. 7,55-60 Pinksteren Hand. 2,1-11 Uit de handelingen van de apostelen: verhalen over het leven en handelen in de eerste christelijke gemeenschappen (na Jezus dood) Zondag na Pinksteren: feest van de H. Spr. 8,22-31 Poëtische tekst - wijsheid Drieëenheid Tijd door het jaar 2 de zondag door het jaar Jes. 62,1-5 Profetische tekst 3 de zondag door het jaar Neh. 8,2-4a Profetische tekst historisch verhaal 4 de zondag door het jaar Jer. 1, Profetische tekst 5 de zondag door het jaar Jes. 6,1-2a.3-8 Profetische tekst 6 de zondag door het jaar Jer. 17,5-8 Profetische tekst 7 de zondag door het jaar 1 Sam. 26, Historisch verhaal 8 ste zondag door het jaar Sir. 27,4-7 Poëtische tekst - wijsheid 9 de zondag door het jaar 1 Kon. 8,41-43 Historisch verhaal 10 de zondag door het jaar 1 Kon. 17,17-24 Historisch verhaal 11 de zondag door het jaar 2 Sam. 12, Historisch verhaal 12 de zondag door het jaar Zach. 12,10-11 Profetische tekst 13 de zondag door het jaar 1 Kon. 19,16b Historisch verhaal 14 de zondag door het jaar Jes. 66,10-14c Profetisch-poëtische tekst 15 de zondag door het jaar Deut. 30,10-14 Levensregels 16 de zondag door het jaar Gen. 18,1-10a Mythe / sage 17 de zondag door het jaar Gen. 18,20-32 Mythe / sage 18 de zondag door het jaar Pred. 1,2; 2,21-23 Poëtische tekst 19 de zondag door het jaar Wijsh. 18,6-9 Historisch verhaal - wijsheid 20 ste zondag door het jaar Jer. 38, Historisch verhaal 21 ste zondag door het jaar Jes. 66,18-21 Profetische tekst 22 ste zondag door het jaar Sir. 3, Poëtische tekst - wijsheid 23 ste zondag door het jaar Wijsh. 9,13-18b Poëtische tekst - wijsheid 24 ste zondag door het jaar Ex. 32, Mythe / sage 25 ste zondag door het jaar Am. 8,4-7 Profetisch-poëtische tekst 26 ste zondag door het jaar Am. 6,1a.4-7 Profetische tekst 27 ste zondag door het jaar Hab. 1,2-3; 2;2-4 Profetische tekst 28 ste zondag door het jaar 2 Kon. 5,14-17 Historisch verhaal 29 ste zondag door het jaar Ex. 17,8-13 Mythe / sage / historisch verhaal 30 ste zondag door het jaar Sir. 35, Poëtische tekst - wijsheid 31 ste zondag door het jaar Wijsh. 11,23-12,2 Poëtische tekst - wijsheid 32 ste zondag door het jaar 2 Makk. 7, Historisch verhaal 33 ste zondag door het jaar Mal. 3,19-20a Profetisch-poëtische tekst Christus Koning: laatste zondag van het kerk. jaar 2 Sam. 5,1-3 Historisch verhaal 12