Binnenvaart - sector update

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Binnenvaart - sector update"

Transcriptie

1 Binnenvaart - sector update Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld mei 2016 Is er toekomst voor droge bulk? Waar de tankvaart vorig jaar nog flink groeide, namen de droge bulk volumes af. In 2015 daalden de volumes voor droge bulk met 3,4%. Gelukkig steeg de omzet voor de binnenvaart nog wel, maar dat was vooral te danken aan het lage water, waardoor er minder vracht per schip vervoerd kon worden. Ook in de haven van Rotterdam liep de overslag van droge bulk terug: van 88,6 mln ton in 2014 naar 87,7 mln ton in De droge bulk overslag loopt al een aantal jaren terug. Sinds 2008 is de overslag van droge bulk in de haven van Rotterdam met 7% afgenomen. Is dit een trend die doorgezet gaat worden? Droge bulk: belangrijkste ladingsoort voor binnenvaart Droge bulk is een verzamelnaam, waar allerlei verschillende grondstoffen onder vallen. Het grootste deel van deze grondstoffen wordt in de haven van Rotterdam aangevoerd en via de kustvaart, binnenvaart of spoor verder vervoerd naar het achterland. De belangrijkste grondstoffen die in de haven van Rotterdam worden overgeslagen zijn ijzererts (40%), kolen (35%) en agribulk (12%). In de haven van Amsterdam zijn eveneens steenkolen en agribulk belangrijke grondstoffen. Droge bulk is een belangrijke ladingsoort voor de binnenvaart: maar liefst 57% van de lading voor Nederlandse binnenvaartschippers is droge bulk. De dynamiek van deze grondstoffen is verschillend, doordat de sectoren en de toepassingen waarvoor ze worden gebruikt zeer uiteenlopen. Zo wordt ijzererts gebruikt in de staalindustrie. De Duitse staalindustrie is een belangrijke bestemming voor het ijzererts dat in de Rotterdamse haven wordt overgeslagen. Figuur 1: De droge bulk maakt 57% uit van de lading voor Nederlandse binnenvaartondernemers Bron: CBS Volgens de Centrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR) heeft de binnenvaart een aandeel van 30% in de logistiek van de Duitse staalindustrie. Kolen zijn onder te verdelen in cokeskolen en steenkolen. De eerste groep wordt eveneens gebruikt voor de staalindustrie, maar de tweede groep is een belangrijke grondstof voor het opwekken van energie in de steenkolencentrales. Agribulk tenslotte: de diverse mix aan agriproducten die hier onder valt wordt voornamelijk gebruikt in de voedingsmiddelen- en veevoederindustrie. Overslag van droge bulk gedaald In 2015 is de overslag van droge bulk met 1% gedaald, volgend op een soortgelijke daling in De binnenvaartvolumes namen met meer dan 3% eveneens af in 2015, maar een deel van deze daling houdt verband met het lage water, waardoor er minder volume vervoerd kon worden. De toeslagen als gevolg van het hoge water zorgde wel voor een toegenomen omzet. Droge bulk is ook voor de haven van Rotterdam een belangrijke goederensoort, maar het belang is, ten faveure van containers, de afgelopen 25 jaar afgenomen. Was in 1990 nog 33% van de overslag in Rotterdam droge bulk, in 2015 is dat 14%. De containeroverslag is daarentegen in aandeel flink gestegen, van 19% in 1990 naar 27% in Deze verandering is met name toe te wijzen aan de containerisatie, waarbij ook sommige grondstoffen steeds vaker in containers wordt vervoerd.

2 Figuur 2: Aandeel droge bulk in totale overslag flink afgenomen in periode Bron: PortofRotterdam Figuur 3: Maar overslag droge bulk door jaren heen slechts licht gedaald Bron: PortofRotterdam De verschuiving naar containers is nog niet in dezelfde mate terug te zien in de binnenvaart. In de binnenvaart maakt zoals hierboven genoemd- droge bulk 57% uit van het ladinggewicht en containers slechts 12%. Het aandeel van droge bulk in de overslag van de Rotterdamse haven is weliswaar afgenomen, de volumes zijn met uitzondering van een paar uitschieters door de jaren heen min of meer gelijk gebleven. Werd er in 1990 nog 95 mln ton droge bulk overgeslagen, in 2008 was dit 94 mln ton en in 2015 was dit 87 mln ton. Een lichte daling dus over de afgelopen 25 jaar. En dat terwijl de economische groei toenam. Een daling van de droge lading is dus al een poos aan de gang. Gaat het tij gekeerd worden? Of ziet de toekomst van droge bulk er somber uit? Om antwoord op deze vraag te kunnen geven wordt er hieronder een aantal grote trends besproken, die invloed hebben op de toekomstige ontwikkeling van de droge bulk. En daarmee ook op de droge ladingvolumes van de binnenvaart. Een exacte voorspelling over hoe snel de trends de droge bulk zullen beïnvloeden wordt niet gegeven. Heel veel heeft te maken met moeilijk te voorspellen economische en politieke ontwikkelingen. De trends verschillen per grondstof en worden hieronder verder toegelicht. Steenkolen: Prijs omlaag, volumes omhoog. De prijs van steenkolen is de afgelopen jaren behoorlijk afgenomen. Werd er eind 2011 nog USD 130 betaald voor een ton kolen, begin 2016 was de prijs naar circa USD 50 gedaald. De belangrijkste reden voor de afname van de steenkolenprijs is de winning van schaliegas in de VS. De daling van de kolenprijs heeft als gevolg gehad, dat de invoer van kolen steeg. Daarnaast had het sluiten van de kolenmijnen in Duitsland tot gevolg dat er meer ingevoerd werd. Maar hoewel de prijs nog steeds relatief laag ligt, is de stijging van de invoer omgezet in een daling. Figuur 4: Invoer steenkolen Duitsland flink gestegen Bron: Clarksons maar milieu impact zorgt voor daling De belangrijkste oorzaak van deze daling is het klimaatbeleid van de EU. Steenkool is de meest vervuilende grondstof voor het produceren van energie. Maar liefst 17% van de broeikasgas uitstoot in de EU is toe te wijzen aan kolencentrales. Niet voor niets is het terugdringen van kolengebruik een belangrijk onderdeel in behalen van de klimaatdoelstellingen, zoals die door de EU zijn

3 vastgesteld. Maar er staan ook andere zaken op het spel. Werkgelegenheid en het risico voor een instabiele energievoorziening zijn redenen voor de Duitse regering om het sluiten van kolencentrales kritisch te bekijken. en ook op de lange termijn zal de daling doorgezet worden Toch wijzen alle signalen erop, dat het gebruik van kolen verminderd gaat worden. Dit zal naar alle waarschijnlijkheid geleidelijk gaan, om de nadelen zoals banenverlies en volatiliteit in energie zoveel mogelijk op te kunnen vangen. Volgens een recent uitgebracht rapport van de onderzoekers van Agora-energiewende heeft Duitsland geen andere keus dan het uitfaseren van kolengebruik om aan de klimaatdoelen te voldoen. Ze geven hierbij 2040 aan als streefdatum om alle kolencentrales te sluiten. De Duitse regering heeft hier nog geen uitspraak over gedaan. Energie door kolen zal dan opgevangen moeten worden door energie uit alternatieve bronnen zoals wind en zon. Of dit gaat gebeuren blijft nog de vraag, maar bovenstaande geeft duidelijk aan dat de toekomst van kolenenergie en daarmee het vervoer van steenkool onzeker is. 47% van de steenkoolinvoer in Duitsland wordt via de binnenvaart vervoerd (CCR) Duitsland is de 6e importeur van steenkolen ter wereld IJzererts en cokeskolen: Staalindustrie heeft het lastig.. Voor ijzererts en cokeskolen is het vooruitzicht beter dan voor steenkolen, al bleef de productie van staal de afgelopen vijf jaar achter. In 2015 is er in Europa namelijk 4% minder crude staal geproduceerd dan in Figuur 5: Productie crude staal in vijf jaar tijd met 4% gedaald Bron: Eurofer De grootste boosdoeners voor een daling in de productie van staal zijn de lage tot negatieve economische groeicijfers in de eurozone, waardoor de vraag naar staal afnam. Daarnaast zorgt de productie van goedkoper staal in China voor sterke concurrentie, met export van goedkoop staal vanuit China als gevolg. De productie van staal in China is de afgelopen vijftien jaar vijf keer zo groot geworden. en dat zal zo blijven Een belangrijke oorzaak voor de enorme productiegroei was de economische groei van China. Een groeiende middenklasse en grote infrastructurele- en bouwprojecten zorgden voor een sterk toegenomen staalbehoefte in China. Figuur 6: Staalproductie China met 500% toegenomen in vijftien jaar. Bron: Clarksons Maar die behoefte neemt af nu de Chinese economie afkoelt en de dienstensector inmiddels al met meer dan 50% de belangrijkste sector van het land is geworden. En dat terwijl de productie van staal blijft toenemen. De overcapaciteit vormt een probleem voor de Europese staalindustrie die op prijs maar moeilijk kan concurreren met het Chinese staal. Toch is er volgens analisten zeker wel een toekomst weggelegd voor de Europese staalindustrie. De sector zou in staat moeten zijn om competitief te blijven door het produceren van kwalitatief hoogwaardig staal en

4 door productinnovaties, waarmee de toepassingen uitgebreid worden en/of in lijn worden gebracht met de veranderende verwachtingen van de grootste afnemers: de bouw en de auto-industrie Voor de korte termijn zijn de verwachtingen voor bouw en auto-industrie positief. Met het volkswagenschandaal heeft de Europese auto-industrie een knauw gekregen op het gebied van vertrouwen, maar de totale productie van auto s lijkt hier niet onder geleden te hebben. Figuur 7: Europese auto-productie met 6% toegenomen in 2015 Bron: ACEA In 2015 nam de auto-productie in Europa met 6% toe. Ook de verkopen zijn in 2015 toegenomen (9%). Voor 2016 zijn de verwachtingen gematigd positief: de economische groei in Europa stuwt de vraag naar auto s. Ook de bouwsector is een belangrijke afnemer van staal. Euroconstruct, de overkoepelende branchevereniging voor de bouwsector, verwacht in haar korte termijnprognoses een groei van de productie. Maar op de lange termijn staan ze voor een aantal uitdagingen. Voor de langere termijn spelen er een aantal trends in met name de utiliteitsbouw en de woningbouw een belangrijke rol in de groei van de Europese bouwproductie. Voor de woningbouw in Europa is de afnemende bevolking een punt van zorg. De Verenigde Naties geeft in haar prognoses aan dat Europa een bevolkingsdaling van 4,3% te wachten staat in de periode Het is het enige werelddeel waarvoor een daling wordt voorspeld. Figuur 7: Bevolking Europa neemt naar verwachting af Bron: Verenigde Naties Een kwart van alle Europeanen zijn momenteel 60 jaar of ouder, in 2050 zal het aantal overledenen met 32 miljoen het aantal geboorten overstijgen volgens de prognoses van de Verenigde Naties. Volgens de VN is het enige wat de kleiner wordende bevolking kan tegengaan een toename van de immigratie. De Europese demografie vormt ook een probleem voor de autoverkopen. Niet alleen krimpt de bevolking, het auto bezit in Europa is hoog. Dat is anders in andere werelddelen. In Azië groeit de bevolking en met name de groei van de middenklasse in Azië vergroot de afzetmarkt voor de auto-industrie. Daarentegen kunnen andere ontwikkelingen zoals het delen van auto s, het gebruik van andere materialen en technische ontwikkelingen een negatieve invloed hebben op de verkoop van auto s en het gebruik van staal op de langere termijn. Voor de twee belangrijkste afnemers van staal: bouw- en auto-industrie zijn de lange termijn vooruitzichten dus uitdagend te noemen. Dit betekent dat de staalindustrie hier haar weg in zal moeten vinden. De innovatiekracht van de industrie zal hierin de sleutel moeten zijn. Maar al met al kan gesteld worden dat de toevoer van de grondstoffen voor deze industrie zeer waarschijnlijk onder druk zal blijven staan.

5 111 mln ton ijzererts werd er in 2015 in Europa via de zee ingevoerd Duitsland nam daarvan circa 40% voor haar rekening 43 mln ton ijzererts werd via zee uitgevoerd Met bijna 50% is China de grootste producent ter wereld van staal 43 mln ton staal produceert Duitsland, Nederland produceert 7 mln ton staal. 19% van de wereld autoproductie vindt in Europa plaats. Agribulk: Soja in volume belangrijkste grondstof voor Europese markt Agribulk is een zeer diverse groep grondstoffen, variërend van koffie tot aan sojabonen en van suiker tot granen. Voor agribulk is de haven van Rotterdam een belangrijke haven, maar ook de haven van Amsterdam speelt een belangrijke rol in de overslag en het vervoer van met name koffie en cacao. De binnenvaart is hierin belangrijk: 44% van al het goederenvervoer van en naar de Amsterdamse havenregio gaat per binnenvaartschip. Een aantal agrigrondstoffen wordt steeds vaker in containers vervoerd, hierdoor worden deze niet meegenomen in de bulkcijfers. Naast granen, suiker en mais zijn vooral sojabonen belangrijke grondstoffen van en voor de voedingsmiddelenindustrie. Sojabonen zijn met name bestemd voor de verwerking van veevoer in Nederland en Europa. Vanwege het hoge proteïne gehalte zijn de sojabonen populair voor de toepassing van dit product. De invoer van sojabonen is afhankelijk van de groei in de zuivel- en vleesindustrie, die op hun beurt zeer export gedreven zijn. De agrigrondstoffen hebben ieder hun eigen dynamiek en afzetmarkt, maar bij al deze grondstoffen spelen de meteorologische omstandigheden een belangrijke rol in de oogst en daarmee in de volumes en de prijs. Dit zie je dan ook terug in de overslag van deze producten in de havens. Figuur 8: Overslag agribulk Rotterdamse haven sinds 2012 weer flink toegenomen Bron: Port of Rotterdam Voor de lange termijn vooral wereldwijde bevolkingsgroei een kans Voor de agrigrondstoffen en de voedingsmiddelenindustrie geldt in veel gevallen dat de wereldwijde bevolkingsgroei een belangrijke driver is voor de afzetmarkt op de lange termijn. We zagen al dat de bevolkingsgroei in Europa naar alle waarschijnlijkheid zal afnemen, maar in andere werelddelen neemt die toe. Met name in Afrika verwacht de Verenigde Naties een behoorlijke groei. De voedingsmiddelenindustrie in Europa kan hiervan profiteren, doordat de efficiëntie waarmee Europa voedsel produceert ervoor zorgt dat de kosten laag liggen. Hierdoor heeft de EU een groot concurrentievoordeel in deze sector. Biofuel groeiende markt Door de zoektocht naar duurzamere alternatieven voor fossiele brandstoffen hebben agrigrondstoffen, zoals mais en koolzaden, naast voeding een andere bestemming gekregen: biofuels. De markt voor biofuel is relatief klein en wordt vooral gedreven door de prijs van olie- en gasprijzen. Momenteel is het aandeel biofuel relatief klein. De ontwikkelingen op het gebied van biofuel gaan snel, maar is ook omringd door controverses. Het gebruik van eetbare grondstoffen voor biofuel zou de prijs te ver omhoog drijven. Hierdoor is het beleid van onder meer de Europese Unie erop gericht om biofuel uit andere bronnen te winnen. Algen is hiervan een voorbeeld.

6 De verwachtingen voor agrigrondstoffen zijn met name gedreven door bevolkingsgroei en de sterke concurrentiekracht van de Europese voedingsmiddelenindustrie en daarmee positief. Circa 140 mln zakken koffie werden vorig jaar geproduceerd 4,1 mln ton cacao wordt er wereldwijd naar verwachting geproduceerd dit jaar In 2015 werd er 4,6 mrd kg sojabonen Nederland ingevoerd, ter waarde van EUR 1,7 mrd Met 95% is de prijs van sojabonen de afgelopen toegenomen Circulaire economie: hergebruik grondstoffen onvermijdelijk Een overkoepelende trend die invloed heeft op de delving en gebruik van grondstoffen is de circulaire economie. Nederland besteedt als voorzitter van de EU relatief veel aandacht aan de circulaire economie. Dit concept heeft als doel, om het lineair gebruik van grondstoffen tegen te gaan. Bij het lineair gebruik gaan grondstoffen het productieproces in om aan het einde van de waardeketen door de consument Te worden gebruikt en weggegooid. In de circulaire economie wordt hergebruik en beter gebruik van grondstoffen gestimuleerd. De uitputting van een aantal grondstoffen en de klimaatdoelstellingen zorgen ervoor dat de circulaire economie steeds meer onder de aandacht komt. Het concept van hergebruik en de circulaire economie bestaat al een tijd, maar een aantal ontwikkelingen die de laatste jaren in een stroomversnelling zijn beland zorgen ervoor dat de circulaire economie steeds dichterbij komt. Zo is materiaalinnovatie een belangrijk element in de circulaire economie, hierdoor wordt hoogwaardig hergebruik mogelijk gemaakt. Daarnaast heeft de deeleconomie de weg vrij gemaakt voor gebruik in plaats van bezit. Een belangrijk voorbeeld is Philips, die geen lampen verkoopt, maar licht. Maar ook het delen van een auto is een manier om bezetting te verbeteren en verspilling te voorkomen. Het Internet Of Things, dat apparaten steeds slimmer maakt, draagt hier ook aan bij. Zo kunnen apparaten bijvoorbeeld informatie over hun locatie, hun conditie en beschikbaarheid communiceren. Dit laatste zorgt voor een betere bezetting van materieel. De andere aspecten zorgen voor efficiëntie van vervoer of reparatie. Al deze ontwikkelingen hebben als doel om het gebruik van (nieuwe) grondstoffen terug te dringen en dit heeft uiteraard impact op het toekomstig vervoer van deze goederen. Conclusie Duidelijk is dat de ontwikkelingen die hierboven geschetst zijn vooral een negatieve impact hebben op de droge bulkvolumes voor de lange termijn. Veel is afhankelijk van de politiek en de verschillende belangen werkgelegenheid, milieu en economische groei- die zij tegen elkaar af moeten wegen. Een nog onbesproken onderwerp in deze update zijn de containervolumes geweest. De binnenvaartbranche schaart containers en droge bulk onder dezelfde noemer: droge ladingvaart. Voor dit soort schepen zijn droge bulk en containers namelijk inwisselbaar. In deze update is enkel ingegaan op de droge bulk, maar het containervervoer is een lichtpuntje zijn voor de droge ladingvaart. Op de lange termijn staat deze immers minder onder druk dan de droge bulk. Het economisch bureau van ABN AMRO zal in haar volgende publicatie hier dieper op ingaan.

7 Economisch Bureau Nederland Contactgegevens ABN AMRO Economisch Bureau Nederland: Aandachtsgebied Telefoonnummer: adres: Jacques van de Wal (hoofd) Algemeen Eric Huliselan Zakelijke Dienstverlening Casper Burgering Industrie (w.o. industriële materialen) Nadia Menkveld Transport & Logistiek Frank Rijkers Agrarisch, Food Sonny Duijn Retail, Tmt Hans van Cleef Olie & Gas Madeline Buijs Bouw, Real Estate Nico Klene Macro-economie Philip Bokeloh Woningmarkt, Macro-economie, Public sector Theo de Kort Autoretail, Informatiemanager Volg ons ook op Disclaimer This document has been prepared by ABN AMRO. It is solely intended to provide financial and general information on the automotive market. The information in this document is strictly proprietary and is being supplied to you solely for your information. It may not (in whole or in part) be reproduced, distributed or passed to a third party or used for any other purposes than stated above. This document is informative in nature and does not constitute an offer of securities to the public, nor a solicitation to make such an offer. No reliance may be placed for any purposes whatsoever on the information, opinions, forecasts and assumptions contained in the document or on its completeness, accuracy or fairness. No representation or warranty, express or implied, is given by or on behalf of ABN AMRO, or any of its directors, officers, agents, affiliates, group companies, or employees as to the accuracy or completeness of the information contained in this document and no liability is accepted for any loss, arising, directly or indirectly, from any use of such information. The views and opinions expressed herein may be subject to change at any given time and ABN AMRO is under no obligation to update the information contained in this document after the date thereof. Before investing in any product of ABN AMRO Bank N.V., you should obtain information on various financial and other risks and any possible restrictions that you and your investments activities may encounter under applicable laws and regulations. If, after reading this document, you consider investing in a product, you are advised to discuss such an investment with your relationship manager or personal advisor and check whether the relevant product considering the risks involved- is appropriate within your investment activities. The value of your investments may fluctuate. Past performance is no guarantee for future returns. ABN AMRO reserves the right to make amendments to this material. ABN AMRO, 2016

Bouw - regionale update

Bouw - regionale update Bouw - regionale update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 19 februari 2016 Op korte termijn positieve vooruitzichten bouw Flevoland De productie van gebouwen blijft op dit moment

Nadere informatie

Bouw - regionale update

Bouw - regionale update Bouw - regionale update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 19 februari 2016 Bouw Gelderland leunt op koopwoningen De productie van gebouwen in Gelderland bleef in de eerste 10

Nadere informatie

Stand van Food. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Sector Advisory Nadia Menkveld Februari 2017

Stand van Food. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Sector Advisory Nadia Menkveld Februari 2017 Stand van Food Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Sector Advisory Nadia Menkveld Februari 217 Stand van Food: Gunstig klimaat foodsector Productie food gestegen 3 Omzet groothandel groente en

Nadere informatie

Bouw - regionale update

Bouw - regionale update Bouw - regionale update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 19 februari 2016 Goed vooruitzicht bouw Limburg ondanks krimpgebieden De economie van Limburg groeide harder dan de economie

Nadere informatie

bouwsector als geheel; er worden geen uitspraken gedaan over de financiële situatie van individuele bouwbedrijven.

bouwsector als geheel; er worden geen uitspraken gedaan over de financiële situatie van individuele bouwbedrijven. Bouw - sector focus Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 12 juni 2015 Hoge kosten struikelblok voor bouwbedrijven Ontwikkeling bedrijfsresultaat Ondanks dat de bouwproductie op dit

Nadere informatie

Bouw - regionale update

Bouw - regionale update Bouw - regionale update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 19 februari 2016 In Friesland trekt woningbouw de kar Terwijl de economie en woningmarkt in Friesland minder snel herstellen

Nadere informatie

steeg met 5,4% j-o-j. In de overige leeftijdsgroepen was een daling te zien. Vooral meer uitzendkrachten % groei j-o-j eerste halfjaar 2016

steeg met 5,4% j-o-j. In de overige leeftijdsgroepen was een daling te zien. Vooral meer uitzendkrachten % groei j-o-j eerste halfjaar 2016 ZZP - focus Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 28 oktober 2016 Zzp er geen oplossing voor vergrijzing Het aantal zzp ers is in het eerste halfjaar van 2016 opnieuw toegenomen.

Nadere informatie

Lagere zuivelprijs in 2018 drukt op omzet

Lagere zuivelprijs in 2018 drukt op omzet Stand van Food Foodbedrijven in economisch perspectief Lagere zuivelprijs in 8 drukt op omzet Nadia Menkveld Maart 8 Stand van Food Zuivelprijs bepalend in 7 en 8 maart 7 Inhoudsopgave sheet Macro-economie

Nadere informatie

operationele marges bleven hierdoor onder druk staan. Ontwikkeling productie en omzet bouw

operationele marges bleven hierdoor onder druk staan. Ontwikkeling productie en omzet bouw % Bouw - sector update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 2 383 82 1 12 juni 214 Zachte winter zorgt voor mooi eerste kwartaal bouw De bouwsector liet aan het eind van 213 de eerste tekenen

Nadere informatie

Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Maart 2015

Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Maart 2015 Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Maart 2015 Stand van Transport overwegend positief Wereldexport: 4% (dec) PMI Nederland: 53,9 (feb) PMI

Nadere informatie

Bouw - sector prognose

Bouw - sector prognose Bouw - sector prognose Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 23 januari 2015 Nieuwbouw groeimotor voor bouw in 2015 In 2014 is het herstel van de bouwsector ingezet. Wij verwachten

Nadere informatie

Woningbouw - sector focus

Woningbouw - sector focus Woningbouw - sector focus Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 8 december 2014 Herstel woningbouw ligt in het verschiet In deze sector focus wordt stilgestaan bij het herstel van

Nadere informatie

De halfgeleiders hebben in de eerste helft van dit jaar een stijging laten zien van 10% j-o-j. Dit is dus goed nieuws voor de luchtvrachtsector.

De halfgeleiders hebben in de eerste helft van dit jaar een stijging laten zien van 10% j-o-j. Dit is dus goed nieuws voor de luchtvrachtsector. Luchtvracht - Update Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Oktober 2014 Het tij zit mee, maar structurele trends werken tegen De wereldhandel neemt toe en ook de verzending van halfgeleiders laat

Nadere informatie

last van prijsdruk. Schoonmaak- en beveiligingsbedrijven hebben niet alleen te Omzet overige diensten groei p. kw, joj, in %

last van prijsdruk. Schoonmaak- en beveiligingsbedrijven hebben niet alleen te Omzet overige diensten groei p. kw, joj, in % Zakelijke dienstverlening - prognoses Economisch Bureau Nederland Eric Huliselan +31 2 628 21 38 26 september 214 Nieuwe bedrijfsmodellen bieden onvoldoende compensatie aan structurele marktdruk De opleving

Nadere informatie

Branche update - Advocatenkantoren

Branche update - Advocatenkantoren Branche update - Advocatenkantoren Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting +31 () 2 6437684 September 216 Omzetgroei advocatuur houdt aan. De groei van het aantal advocaten vlakt af, maar de omzetgroei

Nadere informatie

Prognoses Economie & Sectoren

Prognoses Economie & Sectoren Prognoses Economie & Sectoren augustus 2015 Sectoren groeien gestaag verder.. en 7 andere feiten die je moet weten over sectoren en de Nederlandse economie De laatste tijd heeft het positieve nieuws over

Nadere informatie

blijven, omdat daar geen vergunning voor hoeft te worden aangevraagd. Vergunningen renovatie minder volatiel Bron: CBS, ABN AMRO Economisch Bureau

blijven, omdat daar geen vergunning voor hoeft te worden aangevraagd. Vergunningen renovatie minder volatiel Bron: CBS, ABN AMRO Economisch Bureau Bouw - sector focus Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 9 september 2015 Woningrenovatie heeft de toekomst De renovatie van woningen is belangrijk voor de woningbouw. Renovatie

Nadere informatie

Thema: faillissementen in de Retail

Thema: faillissementen in de Retail Thema: faillissementen in de Retail Economisch Bureau Nederland Sonny Duijn +31 (0) 65 1186389 +31 (0) 20 3436535 11 oktober 2016 Faillissementen in Retail op laagste niveau sinds 2008 Het aantal faillissementen

Nadere informatie

Biologische voeding groeit verder

Biologische voeding groeit verder Stand van Food Foodbedrijven in economisch perspectief Biologische voeding groeit verder Nadia Menkveld Mei 218 Stand van Food Hoge arbeidsproductiviteit Foodsector Mei 218 Inhoudsopgave sheet 1 Macro-economie

Nadere informatie

Schriftelijke vragen van de PvdA Statenfractie Noord-Brabant

Schriftelijke vragen van de PvdA Statenfractie Noord-Brabant Schriftelijke vragen van de PvdA Statenfractie Noord-Brabant Betreft: Bouwen voor Leegstand Netersel, 1 maart 2016 Geacht college, Leegstand is in Brabant een grote maatschappelijke opgave. In "Beweging

Nadere informatie

ZZP - focus. Opmars zzp ers zet door ondanks nieuwe regelgeving

ZZP - focus. Opmars zzp ers zet door ondanks nieuwe regelgeving ZZP - focus Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 28 juni 2016 Opmars zzp ers zet door ondanks nieuwe regelgeving Ondanks dat het merendeel van de Nederlandse beroepsbevolking nog

Nadere informatie

Installatie - branche update

Installatie - branche update Installatie - branche update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 22 januari 2014 Effect huidige btw-verlaging op installatiesector nihil De installatiebranche heeft net als de rest

Nadere informatie

Bouw - sector prognose

Bouw - sector prognose Bouw - sector prognose Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 10 maart 2016 Eenzijdig herstel in de bouwsector De bouwsector herstelde in 2015 sterk. Ook in 2016 en 2017 is groei van

Nadere informatie

Autoretail - sector update

Autoretail - sector update Autoretail - sector update Economisch Bureau Nederland Theo de Kort +31 20 628 0489 1 februari 2016 Positief sentiment, maar structureel nog veel te doen De autoretail was in 2015 de laatste sector die

Nadere informatie

Bouw - sector update. Randstad bepaalt ontwikkelingen Nederlandse bouwsector

Bouw - sector update. Randstad bepaalt ontwikkelingen Nederlandse bouwsector Bouw - sector update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 12 september 2014 Randstad bepaalt ontwikkelingen Nederlandse bouwsector De Randstad is het grootste en belangrijkste landsdeel

Nadere informatie

Deurwaarders en incassobureaus: lage groei en grote uitdagingen

Deurwaarders en incassobureaus: lage groei en grote uitdagingen Branche update Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting +31 (0) 20 634 36 87 Juli 2016 Deurwaarders en incassobureaus: lage groei en grote uitdagingen Verschillende factoren beperken de groeimogelijkheden

Nadere informatie

Ontwikkeling woning- en utiliteitsbouw Oost Nederland eerste halfjaar 2014. Bron: CBS, ABN AMRO Economisch Bureau

Ontwikkeling woning- en utiliteitsbouw Oost Nederland eerste halfjaar 2014. Bron: CBS, ABN AMRO Economisch Bureau Bouw - sector update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 12 september 2014 Renovatie heeft de toekomst in Oost Nederland De ontwikkelingen in de oostelijke provincies lopen uiteen.

Nadere informatie

Agrifood - Update. Forse groei voor biologisch, maar ook achterblijvende productie

Agrifood - Update. Forse groei voor biologisch, maar ook achterblijvende productie X EUR miljoen Agrifood - Update Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers 2 628 64 37 Sector econoom Agrarisch, Food en Agrarische Grondstoffen Juni 216 Forse groei voor biologisch, maar ook achterblijvende

Nadere informatie

Prognoses Economie & Sectoren

Prognoses Economie & Sectoren Prognoses Economie & Sectoren 28 januari 2015 Economisch Bureau Nederland Jacques van de Wal +31 20 6280499 Bedrijfsleven gaat spannend jaar tegemoet Groei in alle sectoren, maar structurele veranderingen

Nadere informatie

Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld November 2015

Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld November 2015 Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld November 215 Inhoudsopgave Economie Consumptie zorgt voor economische groei VS en eurozone 3 Afkoeling China

Nadere informatie

Ontwikkeling productie per kwartaal. kw1 kw2 kw3 kw Bron: CBS (2010=100)

Ontwikkeling productie per kwartaal. kw1 kw2 kw3 kw Bron: CBS (2010=100) Bouw - Sector update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 2 383 82 1 25 september 213 Grote onderlinge verschillen tekenen bouwsector Nu Prinsjesdag achter de rug is en de beoogde invulling van

Nadere informatie

Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld December 2015

Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld December 2015 Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld December 215 Inhoudsopgave 217 in beeld 3 Consument trekt economische groei Nederland 5 Overslag haven Hamburg

Nadere informatie

Bouw - sector update. Bouwbedrijven in Noord Nederland moeten meer inspelen op bevolkingskrimp en vergrijzing

Bouw - sector update. Bouwbedrijven in Noord Nederland moeten meer inspelen op bevolkingskrimp en vergrijzing Bouw - sector update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 12 september 2014 Bouwbedrijven in Noord Nederland moeten meer inspelen op bevolkingskrimp en vergrijzing De woning- en

Nadere informatie

Sectorupdate voeding- & drankenindustrie

Sectorupdate voeding- & drankenindustrie saldo pos./neg. antwoorden (%) Sectorupdate voeding- & drankenindustrie Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers +31 () 2 628 64 37 november 215 Gezonde voedingsbodem voor de toekomst van de levensmiddelenindustrie

Nadere informatie

Sector Update - Foodretail

Sector Update - Foodretail Sector Update - Foodretail Sector Advisory Nadia Menkveld 020 62 86 441 Sonny Duijn 020 343 65 35 Madeline Buijs 020 38 38 201 27 september 2017 Voedingsspeciaalzaak belangrijk voor aantrekkelijkheid winkelgebied

Nadere informatie

Leisure Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting +31 (0) Juli 2016

Leisure Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting +31 (0) Juli 2016 Leisure Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting +31 (0) 20 343 7684 Juli Minder Britse toeristen door Brexit Het aantal bezoekers dat vanuit het Verenigd Koninkrijk naar Nederland komt, neemt af door

Nadere informatie

Sector Update: Uitzendbranche

Sector Update: Uitzendbranche Sector Update: Uitzendbranche Economisch Bureau Nederland Eric Huliselan 9 september 2013 Uitzendmarkt geen graadmeter voor economisch herstel Resultaten uitzendbranche dalen al zes kwartalen op rij Zeer

Nadere informatie

als voorlopende indicatoren aanwijzingen geven of en wanneer herstel in de verschillende branches van de bouw te verwachten is.

als voorlopende indicatoren aanwijzingen geven of en wanneer herstel in de verschillende branches van de bouw te verwachten is. Bouw - Sector update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 2 383 82 1 13 juni 213 Bodem bouw wordt niet voor 214 bereikt Na een slecht 212 en eerste kwartaal van 213 is de vraag die de bouwsector

Nadere informatie

Stand van Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Februari 2016

Stand van Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Februari 2016 Stand van Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Februari 216 Stand van Transport: Risico s toegenomen Macro-economie: prognoses naar beneden bijgesteld

Nadere informatie

Bouw - branche update

Bouw - branche update Bouw - branche update Sector Advisory Madeline Buijs +31 6 10 97 17 86 24 januari 2017 Nieuwbouw woningen in lagere versnelling Na records in 2015, zette de stijgende lijn op de woningmarkt in 2016 door.

Nadere informatie

Zakelijke dienstverlening - prognoses

Zakelijke dienstverlening - prognoses Groei per kw in %, joj 2= Zakelijke dienstverlening - prognoses Economisch Bureau Nederland Eric Huliselan +31 2 628 21 38 September 215 Eric Huliselan +31 2 628 21 38 Niet alle branches zijn de klap van

Nadere informatie

Wachten op herstel. Sector Advisory. Maandupdate Grondstoffen prijsvooruitzichten grondstoffen. ABN AMRO Economisch Bureau ABN AMRO Sector Advisory

Wachten op herstel. Sector Advisory. Maandupdate Grondstoffen prijsvooruitzichten grondstoffen. ABN AMRO Economisch Bureau ABN AMRO Sector Advisory Wachten op herstel Sector Advisory ABN AMRO Economisch Bureau ABN AMRO Sector Advisory mei Maandupdate prijsvooruitzichten grondstoffen Maandupdate 15 mei Inhoudsopgave 3 mnds vooruitzicht Vooruitzicht

Nadere informatie

Bouw - branche update

Bouw - branche update Bouw - branche update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 2 augustus 2016 Stuivertje wisselen in de infrastructuur De gww blijft achter bij de ontwikkelingen in de bouwsector. De

Nadere informatie

Bouw - sector update. Bouwsector Noord-Brabant heeft beste vooruitzichten in Zuid Nederland

Bouw - sector update. Bouwsector Noord-Brabant heeft beste vooruitzichten in Zuid Nederland Bouw - sector update Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 12 september 2014 Bouwsector Noord-Brabant heeft beste vooruitzichten in Zuid Nederland De bouw in Zuid Nederland daalde

Nadere informatie

Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Augustus 2015

Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Augustus 2015 Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Augustus Prijs Index BBP Groei China (% j.o.j.) jan-05 aug-05 mrt-06 okt-06-07 dec-07 jul-08 feb-09 sep-09

Nadere informatie

Duurzame ketens, kans of obstakel. voordekost Wilbert Hilkens

Duurzame ketens, kans of obstakel. voordekost Wilbert Hilkens Duurzame ketens, kans of obstakel voordekost Wilbert Hilkens 13-4-2017 Diverse rapporten over duurzame ketens 2014 2015 2016 Wat hebben we kunnen leren over verschillende ketens Gemiddelde inkomen: historie,niveau

Nadere informatie

Stabiele Sector Advisory grondstofprijzen op korte termijn, maar opwaartse trend blijft intact in 2017

Stabiele Sector Advisory grondstofprijzen op korte termijn, maar opwaartse trend blijft intact in 2017 Stabiele Sector Advisory grondstofprijzen op korte termijn, maar opwaartse trend blijft intact in ABN AMRO Economisch Bureau ABN AMRO Sector Advisory maart Maandupdate prijsvooruitzichten grondstoffen

Nadere informatie

Bouw - sector prognose

Bouw - sector prognose Bouw - sector prognose Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 6 februari 2014 2015 jaar van herstel voor de bouwsector De lichte economische groei en aantrekkende bedrijfsinvesteringen

Nadere informatie

Thema update - Leegstand in de winkelstraat

Thema update - Leegstand in de winkelstraat Thema update - Leegstand in de winkelstraat 17 juni 2016 Ingreep noodzakelijk in veranderend winkellandschap Het bezoek van de winkelstraat daalde sinds 2004 met meer dan 20%. Er waren in 2015 op een koopzaterdag

Nadere informatie

Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Maart 2016

Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Maart 2016 Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Maart 216 Stand van Transport: Een aantal vragen beantwoord Groei in Nederland boven gemiddelde eurozone

Nadere informatie

Hoogconjunctuur stuwt dienstensector

Hoogconjunctuur stuwt dienstensector Stand van de Zakelijke Dienstverlening Hoogconjunctuur stuwt dienstensector Kasper Buiting Senior Sectoreconoom Januari 18 Inhoudsopgave pagina 1 Macro-economie: Eurozone en NL Groei houdt aan 3 3 Voorlopende

Nadere informatie

Bouw - focus op sociale woningbouw

Bouw - focus op sociale woningbouw Bouw - focus op sociale woningbouw Economisch Bureau Nederland Madeline Buijs +31 20 383 82 01 2 november 2015 Sociale woningbouw in een spagaat De sociale huursector is in verhouding tot andere Europese

Nadere informatie

informatietechnologie een nog belangrijker onderdeel binnen de bedrijfsprocessen wordt.

informatietechnologie een nog belangrijker onderdeel binnen de bedrijfsprocessen wordt. Groei j.o.j. in % Branche update - TMT Economisch Bureau Nederland Sonny Duijn +31 () 2 3436535 25 november 215 Meer stimulering voor omscholing nodig Figuur 1: IT-bedrijven en de economie Bron: CBS 6

Nadere informatie

Agrarisch branche update

Agrarisch branche update Agrarisch branche update Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers +31 20 628 64 37 05 november 2014 Keuzes maken in de Phalaenopsisteelt De markt voor Phalaenopsis is een relatief jonge markt. Toch is

Nadere informatie

Autoretail - sector update

Autoretail - sector update Autoretail - sector update Economisch Bureau Nederland Theo de Kort +31 20 628 0489 Bescheiden groei in 2014 De sterk gestegen omzet in het laatste kwartaal van 2013, de verwachte hogere economische groei,

Nadere informatie

Sector Update - Industrie

Sector Update - Industrie Sector Update - Industrie Economisch Bureau Nederland Casper Burgering +31 2 383 26 93 26 november 213 Bedrijvigheid in de blijft gunstig Na een lange periode van krimp lijken de meeste indicatoren voor

Nadere informatie

Economisch Bureau - Sector Advisory 1 augustus Update faillissementen - Minder ontsporingen: economie loopt als een trein

Economisch Bureau - Sector Advisory 1 augustus Update faillissementen - Minder ontsporingen: economie loopt als een trein Economisch Bureau - Sector Advisory augustus Update faillissementen - Minder ontsporingen: economie loopt als een trein Update faillissementen Inhoudsopgave Minder ontsporingen: economie loopt als een

Nadere informatie

Branche update - Drukkerijen

Branche update - Drukkerijen Branche update - Drukkerijen Economisch Bureau Nederland Sonny Duijn +31 (0) 6 51186389 22 september 2016 Export door drukkerijen neemt flink toe Eén zwaluw maakt geen zomer. Toch is de omzetgroei van

Nadere informatie

Zomer in zakelijke dienstverlening

Zomer in zakelijke dienstverlening Stand van de Zakelijke Dienstverlening Zomer in zakelijke dienstverlening Kasper Buiting Senior Sectoreconoom augustus 17 Inhoudsopgave sheet 1 Macro-economie: Eurozone en NL Groei versterkt 3 3 Voorlopende

Nadere informatie

Agrarisch/Food sector update

Agrarisch/Food sector update Agrarisch/Food sector update Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers +31 20 628 64 37 02 september 2014 In de ban van de Russische boycot Op woensdag 6 augustus kondigde de Russische premier Dmitri Medvedev

Nadere informatie

Branche update - Glasgroenten

Branche update - Glasgroenten Branche update - Glasgroenten Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers +31 20 628 64 37 20 november 2014 Russische boycot dwingt tot strategische herijking De export van groenten is van groot belang voor

Nadere informatie

Stand van Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld November 2016

Stand van Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld November 2016 Stand van Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld November 216 Stand van Transport: Gunstig ondernemerssentiment Derde kwartaalcijfers overstijgen

Nadere informatie

Stand van Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Juni 2016

Stand van Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Juni 2016 Stand van Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Juni 216 Stand van Transport: Vooral wegtransport presteert Brexit grootste risico voor EU 3 Onrust

Nadere informatie

Zakelijke dienstverlening - prognoses

Zakelijke dienstverlening - prognoses groei per kw, in %, joj Zakelijke dienstverlening - prognoses Economisch Bureau Nederland Eric Huliselan +31 20 628 21 38 10 maart 2015 Eric Huliselan +31 20 628 21 38 Economisch herstel geen garantie

Nadere informatie

Branche update - Glasgroenten

Branche update - Glasgroenten Branche update - Glasgroenten Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers +31 20 628 64 37 20 november 2014 Russische boycot dwingt tot strategische herijking De export van groenten is van groot belang voor

Nadere informatie

Retail - sectorupdate

Retail - sectorupdate Retail - sectorupdate Economisch Bureau Sector & Commodity Research Mathijs Deguelle +31 23 442179 18 februari 213 Herstel balans huishoudens doet volumes retail dalen Besteedbaar inkomen Nederlandse huishoudens

Nadere informatie

Kasper Buiting Senior Sectoreconoom. Stand van TMT. Sector Advisory. September Sector Advisory september 2017

Kasper Buiting Senior Sectoreconoom. Stand van TMT. Sector Advisory. September Sector Advisory september 2017 Stand van TMT September 217 Kasper Buiting Senior Sectoreconoom september 217 Inhoudsopgave pagina 1 2 3 4 5 6 7 Macro-economie: Eurozone en NL Groei versterkt 3 Voorlopende economische indicatoren Economisch

Nadere informatie

Industrie - Sector prognoses

Industrie - Sector prognoses Industrie - Sector prognoses Economisch Bureau Nederland Casper Burgering +31 20 383 26 93 21 mei 2014 Groei industriële productie houdt aan in 2014 De industrie is dit jaar goed uit de startblokken gekomen,

Nadere informatie

Bouw - sectorprognose

Bouw - sectorprognose Bouw - sectorprognose Sector Advisory Madeline Buijs +31 6 10 97 17 86 30 maart 2017 De bouwsector komt in evenwicht De bouwsector zal naar verwachting verder groeien in 2017 en 2018. De groei zal wel

Nadere informatie

Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Januari 2016

Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Januari 2016 Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Januari 216 Stand van Transport: Groeipad zet voort Herstel zet door in VS en eurozone 3 Opkomende markten

Nadere informatie

Industriële Metalen Monitor

Industriële Metalen Monitor Industriële Metalen Monitor Prijzen industriële metalen nemen toe Economisch Bureau Casper Burgering casper.burgering@nl.abnamro.com januari 2014 Huidige standen regionale industriële PMI s bieden goed

Nadere informatie

Branche update - Beveiliging

Branche update - Beveiliging Branche update - Beveiliging Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting +31 () 2 6437684 Juni 217 Beveiligingsbranche op slot? De beveiligingsbranche heeft te maken met een beperkte omzetgroei. Ook in

Nadere informatie

Agrifood - sector prognoses

Agrifood - sector prognoses Agrifood - sector prognoses Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers 26 februari 2015 Bestendige groei voor het agrifood-complex Volumemutaties naar (sub)sector Het zogenoemde agrifood-complex, bestaande

Nadere informatie

Food - Sector prognoses

Food - Sector prognoses Food - Sector prognoses Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers 020 628 64 37 Sector econoom Agrarisch, Food en Agrarische Grondstoffen 05 februari 2016 Hongerige foodsector vindt het groeipad weer In

Nadere informatie

Industrie - Sector prognoses

Industrie - Sector prognoses Industrie - Sector prognoses Economisch Bureau Nederland Casper Burgering +31 20 383 26 93 12 februari 2015 Sentiment industriële ondernemers is goed De industrie (exclusief food) heeft 2014 positief afgesloten,

Nadere informatie

Branche update - Fruitteelt

Branche update - Fruitteelt Branche update - Fruitteelt Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers +31 () 2 628 64 37 26 augustus 215 Hardfruitteelt branche heeft nog voldoende kansen om laaghangend fruit te plukken De hardfruitteelt

Nadere informatie

Stand van Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Sector Advisory Madeline Buijs Februari 2017

Stand van Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Sector Advisory Madeline Buijs Februari 2017 Stand van Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Sector Advisory Madeline Buijs Februari 2017 Stand van Transport: Divers beeld Stevige groei Nederlandse economie vierde kwartaal 3 Gunstige

Nadere informatie

Agrarisch/Food sector update

Agrarisch/Food sector update Agrarisch/Food sector update Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers +31 20 628 64 37 07 augustus 2014 Russische importbeperkingen zorgen voor hoofdpijn Nadat er eind vorige week bekend werd gemaakt

Nadere informatie

Prognoses - Transport & Logistiek

Prognoses - Transport & Logistiek Prognoses - Transport & Logistiek Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld +31 20 62 86 441 12-2- 2016 Volumes Nederlandse transportsector stijgen In 2016 groeien de volumes bij de verschillende sectoren,

Nadere informatie

Branche-update: Reclamebureaus

Branche-update: Reclamebureaus Branche-update: Reclamebureaus Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting +31 () 2 6437684 217 December Reclamebureaus op drift De economische crisis en digitalisering van de samenleving hebben het reclamewezen

Nadere informatie

Transport & Logistiek - sectorprognose

Transport & Logistiek - sectorprognose Transport & Logistiek - sectorprognose Sector Advisory Madeline Buijs +31 6 10 97 17 86 13 april 2017 Transportsector op de goede weg De omzet van bedrijven in de transportsector daalde in 2016 licht met

Nadere informatie

Transport & Logistiek - sectorprognose

Transport & Logistiek - sectorprognose Transport & Logistiek - sectorprognose Sector Advisory Madeline Buijs +31 6 10 97 17 86 13 april 2017 Transportsector op de goede weg De omzet van bedrijven in de transportsector daalde in 2016 licht met

Nadere informatie

Economisch Bureau - Sector Advisory 5 februari Update faillissementen - Aantal faillissementen op weg naar de bodem

Economisch Bureau - Sector Advisory 5 februari Update faillissementen - Aantal faillissementen op weg naar de bodem Economisch Bureau - Sector Advisory februari 1 Update faillissementen - op weg naar de bodem Update faillissementen Inhoudsopgave 1 op weg naar de bodem Transport en Logistiek Agrarisch 9 TMT 3 Food (industrie

Nadere informatie

Industriële Metalen Monitor

Industriële Metalen Monitor VS Eurozone Eurozone China VS China Industriële Metalen Monitor Hogere prijzen voor basismetalen volgend jaar Economisch Bureau Casper Burgering casper.burgering@nl.abnamro.com Terwijl overcapaciteit de

Nadere informatie

Robotisering in de sector Food

Robotisering in de sector Food Robotisering in de sector Food Sector Advisory Nadia Menkveld +31 6 13 54 51 47 17 oktober 2018 Robots in de foodsector: een razendsnelle inhaalslag De voedingsmiddelenindustrie loopt achter in de robotiseringsslag

Nadere informatie

Positieve uitgangspunten voor de transportsector

Positieve uitgangspunten voor de transportsector Stand van Transport de transportsector in economisch perspectief Positieve uitgangspunten voor de transportsector Madeline Buijs Sector Econoom Transport & Logistiek Mei 17 Stand van Transport Positieve

Nadere informatie

Focus op consumptie. Balansherstel consument drukt consumptie

Focus op consumptie. Balansherstel consument drukt consumptie Focus op consumptie Economisch Bureau Nederland Mathijs Deguelle Nico Klene 24 januari 214 Balansherstel consument drukt consumptie Consumptie in derde kwartaal 213 teruggevallen naar niveau midden 24

Nadere informatie

Stand van Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Juli 2016

Stand van Transport. Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses. Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Juli 2016 Stand van Transport Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld Juli 216 Stand van Transport: Gevolgen Brexit voor transport beperkt Brexit geeft druk op economische

Nadere informatie

Branche Update: Container terminals

Branche Update: Container terminals Branche Update: Container terminals Economisch Bureau Sector & Commodity Research Nadia Menkveld +31 206 286441 Concurrentiepositie haven van belang voor terminal Hoewel de overslag in de haven van Rotterdam

Nadere informatie

Industrie - Sector prognoses

Industrie - Sector prognoses Industrie - Sector prognoses Economisch Bureau Nederland Casper Burgering 020 383 26 93 Senior sector econoom Industrie & Industriële Metalen 23 december 2015 Industriële productie houdt groei vast in

Nadere informatie

Robotisering in de sector Food

Robotisering in de sector Food Robotisering in de sector Food Sector Advisory Nadia Menkveld +31 6 13 54 51 47 17 oktober 2018 Heel langzaam en zorgvuldig beweegt een gigantische robotarm zich naar een flesje bier. De robotarm pakt

Nadere informatie

ESG en SDG s in beleggingsbeleid bij fiduciair beheer

ESG en SDG s in beleggingsbeleid bij fiduciair beheer ESG en SDG s in beleggingsbeleid bij fiduciair beheer Ambities en verwachtingen; Een pallet aan mogelijkheden Adrie Heinsbroek Principal Responsible Investment December 2018 www.nnip.com1 Ambities en verwachtingen

Nadere informatie

Industrie - Sector prognoses

Industrie - Sector prognoses Industrie - Sector prognoses Economisch Bureau Nederland Casper Burgering +31 20 383 26 93 3 oktober 2014 Groei industriële productie houdt stand De industrie maakte na een goede start in het eerste kwartaal

Nadere informatie

OVERZICHT DEEL I ONDERZOEK: DE BELGISCHE ONDERNEMER EN CROWDFUNDING DEEL II HELLO CROWD!, TWEE JAAR LATER: DE RESULTATEN

OVERZICHT DEEL I ONDERZOEK: DE BELGISCHE ONDERNEMER EN CROWDFUNDING DEEL II HELLO CROWD!, TWEE JAAR LATER: DE RESULTATEN OVERZICHT DEEL I ONDERZOEK: DE BELGISCHE ONDERNEMER EN CROWDFUNDING DEEL II HELLO CROWD!, TWEE JAAR LATER: DE RESULTATEN 13 oktober 2017 hellocrowd.be @hellocrowdnl @hellobankbelgie METHODOLOGIE - Een

Nadere informatie

Agrarisch - Sector prognoses

Agrarisch - Sector prognoses Agrarisch - Sector prognoses Economisch Bureau Nederland Frank Rijkers 2 628 64 37 Sector econoom Agrarisch, Food en Agrarische Grondstoffen 3 december 215 Hogere prijzen voor agrarische producten in 216

Nadere informatie

Bouwbedrijven blijven positief over de toekomst

Bouwbedrijven blijven positief over de toekomst Stand van de Bouw de bouwsector in economisch perspectief Madeline Buijs Sector Econoom Bouw mei 7 Bouwbedrijven blijven positief over de toekomst Stand van de Bouw Bouwbedrijven blijven positief over

Nadere informatie

True Value van offshore wind

True Value van offshore wind True Value van offshore wind Waterbouwdag 3 oktober 2019 Frits Klaver, Leader KPMG Global True Value network Het wordt steeds belangrijker voor bedrijven om de dynamiek tussen groei in bevolking en welvaart,

Nadere informatie

Beleggen met Impact. Didier Devreese, Head of Sales NN IP Belgium Didier Devreese NN Investment Partners Belgium.

Beleggen met Impact. Didier Devreese, Head of Sales NN IP Belgium Didier Devreese NN Investment Partners Belgium. Beleggen met Impact Didier Devreese, Head of Sales NN IP Belgium 20 June 2017 Didier Devreese NN Investment Partners Belgium www.nnip.com 1 Wat is impact beleggen? 2 Wat is impact beleggen? Financieel

Nadere informatie

29 april Stand van de Bouw. de bouwsector in economisch perspectief. Sectoranalist Bouw en Vastgoed

29 april Stand van de Bouw. de bouwsector in economisch perspectief. Sectoranalist Bouw en Vastgoed 29 april 219 Stand van de Bouw de bouwsector in economisch perspectief Madeline Buijs Casper Wolf Sectoreconoom Bouw en Vastgoed Sectoranalist Bouw en Vastgoed Stand van de Bouw Rustiger vaarwater voor

Nadere informatie