9/13/2012. Wat gebeurt er in dat hoofdje? De geheimen van het babybrein. De wereld door de ogen van een baby. De wereld door de ogen van een baby
|
|
- Pepijn Jacobs
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De wereld door de ogen van een baby Boekstart Inspiratiedag 13 september 2012 Wat gebeurt er in dat hoofdje? De geheimen van het babybrein Sabine Hunnius De wereld door de ogen van een baby Hoe neemt een baby zijn omgeving waar? Kunnen pasgeboren baby s zien? Horen? Hoe ontwikkelen zich de hersenen van een baby? Hoe kunnen we de ontwikkeling van een baby stimuleren? Hoe neemt een baby zijn omgeving en de mensen in zijn omgeving waar? Het begin van babyonderzoek Babydagboekjes: Clara Stern beschreef de ontwikkeling, met name de taalontwikkeling, van haar drie kinderen ( ) De habituatiemthode Zien, horen & voelen Dankzij deze onderzoeksmethodes veel kennis over wat baby s kunnen zien, horen, voelen of proeven 1
2 Wat een pasgeboren baby kan zien Wat een pasgeboren baby kan horen Pasgeborene baby s zien duidelijk slechter dan volwassene Gezichtsscherpte 1/30 van een volwassene Zien het best op een afstand van cm Kleurenzien: nog gebrekkig (rood voor geel, blauw, groen) Preferentie voor contrast Rond 6 maanden: vergelijkbaar met volwassenen Pasgeborene horen redelijk goed (echter niet even goed als een gezonde volwassene) Preferentie voor menselijke stemmen en voor taal Preferentie voor de stem van moeder, later ook voor stem van de vader Al pasgeboren baby s kunnen het verschil tussen klanken horen, herkennen zelfs eerder gehoorde verhaaltjes Onderzoek naar het babybrein De hersenen Dendrieten Cellichaam Axon Myeline Recent steeds meer onderzoek naar hersenontwikkeling en de samenhang tussen hersenen en gedrag Axonuiteinde De hersenen De hersenen Frontaalkwab grijze stof witte stof 2
3 Het prille begin: hersenontwikkeling voor de geboorte Methoden van hersenonderzoek Hersencellen beginnen al vroeg tijdens de zwangerschap te ontstaan Tussen 6 e en 18 e week snelste ontwikkeling: op gegeven moment ontstaan er in de hersenen van de foetus hersencellen per minuut Geboorte en migratie van hersencellen Bijna alle neuronen worden voor de geboorte gevormd Inside-out patroon van hersenontwikkeling Brown, Estroff, & Barnewolt (2004) Kramer & Schlemmer (2006) Hersenontwikkeling na de geboorte Grootste deel van de hersenontwikkeling vindt na de geboorte plaats Synaptogenese (begint in de 7 e week van de zwangerschap, maar vindt tot 80% na de geboorte plaats) Hersenontwikkeling na de geboorte Hersenontwikkeling niet slechts toename: blooming & pruning Verbindingen tussen hersencellen zijn in overvloed gevormd Netwerk is nog maar weinig efficiënt en bevat veel overtollige verbindingen Ongeveer de helft van alle synapsen wordt weer weggesnoeid en uiteindelijk blijven alleen de meest actieve en effectieve verbindingen over pasgeboren 1 maand 3 maand 6 maand 15 maand 24 maand Hersenontwikkeling na de geboorte Waarom zo ingewikkeld? Waarom ontstaan er niet meteen minder synapsen, namelijk precies het aantal dat later nodig zal zijn? invloed van omgeving op hersenontwikkeling Voorbeeld: taalontwikkeling Werker & Tees (2002) 3
4 Waarom zo ingewikkeld? Invloeden op de hersenontwikkeling Wie hoort het verschil tussen Ra en La? Ratjes die samen met een groep soortgenoten in een grote kooi met speelgoed erin opgroeiden, bleken later grotere hersenen met een zwaardere, dikkere hersenschors te hebben dan ratten in een prikkelarme omgeving. Hun hersencellen waren gemiddeld groter en beter met elkaar verbonden. Black & Greenough (1986) Kuhl et al. (2006) Hoe kan de hersenontwikkeling gestimuleerd worden? Onderzoek naar Baby DVDs Onderzoek naar Baby DVDs Wat werkt wel? Samen boekjes lezen!! - afgestemd - interactief Effecten op taalontwikkeling (woordenschat) & Lezen als gewoonte 4
5 Wat werkt wel? Wat werkt wel? Een muzikale opvoeding en het leren bespelen van een instrument bevordert de cognitieve ontwikkeling van een kind. Een liefdevolle, stimulerende omgeving is cruciaal voor vorming en de groei van hun hersenen en een optimale ontwikkeling. De wereld door de ogen van een baby Hoe neemt een baby zijn omgeving waar? Hoe neemt een baby de mensen in zijn omgeving waar? Vanaf welke leeftijd begrijpen baby s al wat andere mensen zeggen en doen? Hoe doen zij dat? Welke (hersen-)processen spelen hierbij een rol? Oogbewegingsonderzoek Precieze oogbewegingsmeting Oogbewegingen tijdens handelingsobservatie kunnen ons vertellen wat een baby verwacht en weet. 5
6 Hunnius & Bekkering (2010, Developmental Psychology) Handelingen & voorwerpen Hunnius & Bekkering (2010, Developmental Psychology) Handelingen & voorwerpen Hunnius & Bekkering (2010, Developmental Psychology) Wat verwacht de baby? Handelingen & voorwerpen Hunnius & Bekkering (2010, Developmental Psychology) Wat verwacht de baby? Handelingen & voorwerpen Baby Lois (8 maanden oud) Baby Stef (12 maanden oud) 6
7 Junge, Cutler, & Hagoort (in press, Neuropsychologia) ERP analyse Woordleren Voorspellen van latere taalontwikkeling Onderzoek naar coöperatie bij peuters Onderzoek naar coöperatie bij peuters Onderzoek naar coöperatie bij peuters Eye-tracking taak: Meet intentie- en handelingsbegrip Coöperatie taak: Meet gedrag tijdens interactie met leeftijdsgenootje 7
8 Onderzoek naar coöperatie bij peuters Gedrag tijdens de coöperatie taak Succes op de taak Mislukken van de taak Gedrag tijdens de coöperatie taak Handelingsbegrip en coöperatie Dominant gedrag Prosociaal gedrag Nauwe samenhang tussen handelingsbegrip en de kwaliteit van de sociale interactie. Bedankt Meer weten? Verder lezen? 8
Een goed begin Over de ontwikkeling van de hersenen bij baby s
7 november 2019 Een goed begin Over de ontwikkeling van de hersenen bij baby s Sabine Hunnius De wereld door de ogen van een baby De wereld door de ogen van een baby 1918 1918 "When the baby is just born,
Nadere informatie10/11/2011. De ander begrijpen: Van baby s en spiegelneuronen. De wereld door de ogen van een baby. Begrijpen wat iemand anders doet Hoe doe je dat?
De ander begrijpen: Van baby s en spiegelneuronen Het interactieve brein in ontwikkeling dr. Sabine Hunnius De wereld door de ogen van een baby GGNet Symposium Het interactieve brein 7 oktober 2011 Hoe
Nadere informatieVeranderend onderwijs. Hersenontwikkeling in de adolescentie. Onderwijs en het brein. Onderwijs en het brein. Waar of niet waar? Waar of niet waar?
Hersenontwikkeling in de adolescentie Dr. Linda van Leijenhorst www.brainandeducationlab.nl Veranderend onderwijs Onderwijs nu ziet er anders uit dan onderwijs in het verleden tegenwoordig 1915 1953 Onderwijs
Nadere informatieThema: hersenontwikkeling
Thema: hersenontwikkeling stap 1: Ontwikkeling van de neurale buis Lengte: bv cortex, middenhersenen en hersenstam. Oppervlakte : bv visuele cortex, Diepte: verschillende lagen van een gebied Porblemen
Nadere informatieCarol Dweck en andere knappe koppen
Carol Dweck en andere knappe koppen in de (plus)klas 2011 www.lesmateriaalvoorhoogbegaafden.com 2 http://hoogbegaafdheid.slo.nl/hoogbegaafdheid/ theorie/heller/ 3 http://www.youtube.com/watch?v=dg5lamqotok
Nadere informatieOverzicht Pediatrische Neuropsychologie. Dominique Selviyan
Overzicht Pediatrische Neuropsychologie Dominique Selviyan Voorwoord Geachte lezer, Dit is het overzicht van de studiestof voor Pediatrische Neuropsychologie. Het betreft een overzicht van de literatuur
Nadere informatieEen kijkje in je hersenen
Brein in beeld Een kijkje in je hersenen Je brein ziet eruit als een uit de kluiten gewassen walnoot, niet veel groter dan twee gebalde vuisten tegen elkaar. Wat de hersenen doen, het is teveel om op te
Nadere informatieVoorspellers van latere taalvaardigheid
Voorspellers van latere taalvaardigheid NVA Wintervergadering, 25-01-2013 Nienke Dijkstra Radboud Universiteit Nijmegen - Centre for Language Studies Caroline Junge Universiteit van Amsterdam Overview
Nadere informatie"Wat gebeurt er als u een baby van 20 maanaen een teletoon geeft?'
10 Redax Magazine Nog een open vraag dan om uw eigen hersenactiviteit te verhogen. "Wanneer kun je aan een huilende baby horen waar hij vandaan komt?. Neemt u vooral de tijd OIT een antwoord te beredeneren.
Nadere informatieReader voor pedagogisch medewerkers
Reader voor pedagogisch medewerkers Module 1: Taalaanbod Wat zeg je en hoe zeg je het Rijk taalaanbod Er is veel verschil in taalaanbod: rijke of arme taal en alles daar tussenin. Het is van belang te
Nadere informatieOver ontwikkeling van het adolescente brein en gedrag
Over ontwikkeling van het adolescente brein en gedrag Brein in de groei biowetenschappen en maatschappij kwartaal 1 2019 Cahier 1 2019 38 e jaargang Brein in de groei Dit cahier is een uitgave van Stichting
Nadere informatieTussendoelen Taal: Spraak- Taalontwikkeling
Tussendoelen Taal: Spraak- Taalontwikkeling 0 1;6 2 2;6 3 3,6 4 4;6 1. Praat in één-woordzinnen ( bal? betekent bijvoorbeeld: ik wil de bal hebben). 2. Kent de betekenis van ongeveer 70 3. Kan woorden
Nadere informatieNIEUWSBRIEF 2010 / 2011
NIEUWSBRIEF 2010 / 2011 Welkom & bedankt! Voor u ligt de jaarlijkse nieuwsbrief van het Baby Research Center Nijmegen (BRC). Hier kunt u lezen wat er het afgelopen jaar in het BRC is gebeurd. Ook hebben
Nadere informatieKennismaken met uw baby De fysiologische blauwdruk van uw baby
Kennismaken met uw baby De fysiologische blauwdruk van uw baby Patiënteninformatie Kennismaken met uw baby Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Fysiologische blauwdruk van uw baby 3 De eerste ontmoeting 4 De eerste
Nadere informatieBetekenis van vaderschap
Betekenis van vaderschap Conferentie vader-empowerment G.O.Helberg Kinder-en Jeugdpsychiater Materiaal ontleed aan onderzoek: Prof. dr. Louis Tavecchio Afdeling POWL, Universiteit van Amsterdam Een paar
Nadere informatieEXPERTS IN HOREN, SPREKEN EN VERSTAAN. Groepsactiviteiten. Voor gezinnen met een slechthorend of doof kind tot de leeftijd van vijf jaar
EXPERTS IN HOREN, SPREKEN EN VERSTAAN Groepsactiviteiten Voor gezinnen met een slechthorend of doof kind tot de leeftijd van vijf jaar Pento Vroegbehandeling biedt behandeling en begeleiding aan kinderen
Nadere informatieWim van Vroonhoven Heleen Schoots-Wilke
Wim van Vroonhoven Heleen Schoots-Wilke Hersenen : wat weet ik er van? Teken de hersenen. Waar liggen? De grote hersenen De kleine hersenen De amygdala De hersenstam De prefrontale cortex Het corpus callosum
Nadere informatieWat baby s zien. Visuele Cortex
Wat baby s zien Wanneer een baby naar een voorwerp kijkt, komt er gereflecteerd licht door de lens van het oog en dit licht valt vervolgens op het netvlies aan de achterkant van de ogen. Het netvlies stuurt
Nadere informatieCollege 5 Lex Wijnroks
College 5 Lex Wijnroks Inhoud Hersenontwikkeling en gedrag (hoofdstuk 5, Mark Johnson) Prenatale en postnatale ontwikkeling onderzoekstechnieken Ontwikkeling van cognitieve functies Fysieke en motorische
Nadere informatieTekst bij de presentatie voor het infomoment over Boekstart
Tekst bij de presentatie voor het infomoment over Boekstart Dia 1: logo van Boekstart (naam gemeente en datum start invullen) Iedereen welkom. We zijn heel blij dat we hier de gelegenheid krijgen jullie
Nadere informatieEven voorstellen. komt een autist bij de dokter. Medische aspecten aan autisme. Is autisme een ziekte?
Even voorstellen komt een autist bij de dokter Inservice Autisme2016 Arts voor Verstandelijk Gehandicapten Lunet zorg in Eindhoven Autisme Roemenië Medische aspecten aan autisme Hersenontwikkeling en hersenfunctie
Nadere informatie1 Een kind was niet altijd een kind
1 Een kind was niet altijd een kind Kind zijn? Levensgevaarlijk! Er is nog nooit zo veel aandacht voor kinderen geweest als in de afgelopen vijftig jaar. Al die aandacht is nieuw, want vroeger deden kinderen
Nadere informatieSamenvatting door Hidde 506 woorden 31 maart keer beoordeeld. Biologie Hoofdstuk 14: Zenuwstelsel Centraal zenuwstelsel
Samenvatting door Hidde 506 woorden 31 maart 2017 0 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie Hoofdstuk 14: Zenuwstelsel 14.1 Centraal zenuwstelsel Zenuwstelsel bestaat uit 2 delen: - centraal zenuwstelsel
Nadere informatieWerken met baby s in een groep
Werken met baby s in een groep Nieuwe ontwikkelingen 19 mei 2010 Su enkwok: S.Kwok@Nji.nl Sylvia Nossent: S.Nossent@BabyBiz.nl Programma: 1. Cursus Werken met baby s in een groep 2. Baby s hersenen 3.
Nadere informatiePraktijk voor kindertherapie en ouderbegeleiding. B(urger)S(ervice)N(ummer):.. Woonadres :. . Voor- en achternaam moeder:...
Praktijk voor kindertherapie en ouderbegeleiding Gegevens van (aangemeld) kind en ouder(s)/verzorger(s) Naam kind :. Geslacht: M / V Geboortedatum: B(urger)S(ervice)N(ummer):.. Woonadres :. Postcode :..
Nadere informatie1. Wat is taalontwikkeling?
1. Wat is taalontwikkeling? Mensen willen graag hun wensen, gevoelens en ervaringen delen met anderen. Dit doen ze zowel met woorden als met hun lichaam (lachen, huilen, wijzen,...). Een kind leert daarvoor
Nadere informatieIn gesprek met ouders. Spel en ontwikkeling! (module 1 en 2) (module 3 en 4) Doel Verkrijgen van inzicht in het belang van spel en
Peuters spelender wijs! Een praktische verdiepingscursus voor pedagogisch medewerkers in peuterspeelzalen en kinderdagverblijven De ontwikkeling van jonge kinderen gaat snel. Ze zijn altijd op ontdekkingstocht
Nadere informatieBeide helften van de hersenen zijn met elkaar verbonden door de hersenbalk. De hersenstam en de kleine hersenen omvatten de rest.
Biologie SE4 Hoofdstuk 14 Paragraaf 1 Het zenuwstelsel kent twee delen: 1. Het centraal zenuwstelsel bevindt zich in het centrum van het lichaam en bestaat uit de neuronen van de hersenen en het ruggenmerg
Nadere informatieZwangerschap en rhesusfactoren Informatie over bloedgroepen en antistoffen
Zwangerschap en rhesusfactoren Informatie over bloedgroepen en antistoffen Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. 1 Inleiding Uit bloedonderzoek is gebleken dat u bloedgroep
Nadere informatieOUDERAVOND KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN. Rianne Broeke 28 april 2015
OUDERAVOND KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN Rianne Broeke 28 april 2015 INHOUD * Algemene taalontwikkeling van jonge kinderen * Wat is kritisch en begrijpend luisteren? * Waarom is kritisch en begrijpend
Nadere informatieZwangerschap en rhesusfactoren. Informatie over bloedgroepen en antistoffen
Zwangerschap en rhesusfactoren Informatie over bloedgroepen en antistoffen 1 Inleiding Uit bloedonderzoek is gebleken dat u bloedgroep rhesus D-negatief of rhesus c-negatief heeft. Uw verloskundig zorgverlener
Nadere informatieWoonadres :. E-mail:.
Gegevens van (aangemeld) kind en ouder(s)/verzorger(s) Naam kind :. Geslacht: M / V Geboortedatum: Woonadres :. Postcode :.. Woonplaats :.. Tel.nr(s).:...... E-mail:. Naam vader:. Naam moeder:. Geboortedatum:../../..
Nadere informatie26/02/2013. Prenatale ontwikkeling. De geboorte. Pasgeborene
Prenatale ontwikkeling De geboorte Pasgeborene 1 Motorische ontwikkeling 5 fasen van arousal state 1. Rustige slaap (1/3) 2. REM slaap (1/3 1/4) 3. Passieve waaktoestand 4. Actieve waaktoestand 5. Huilen
Nadere informatieKleine hersenen die voor grote verrassingen zorgen
Kleine hersenen die voor grote verrassingen zorgen Patricia K. Kuhl Hoogleraar Spraak- en gehoorwetenschappen, mededirecteur van het Institute for Learning and Brain Sciences, Universiteit van Washington,
Nadere informatieHerfst 2008. In het BRC bestuderen we veel aspecten van de ontwikkeling van baby s
BEZOEKADRES Montessorilaan 10 6525 HD Nijmegen tel. 024-3611203 e-mail: babycenter@mpi.nl WELKOM! Voor u ligt de jaarlijkse nieuwsbrief van het Baby Research Center (BRC). Hierin vindt u een overzicht
Nadere informatieWe geven informatie en advies aan je werkgever en collega s. Samen zoeken we naar oplossingen. We geven je informatie over verenigingen en diensten.
We geven informatie en advies aan je werkgever en collega s. Samen zoeken we naar oplossingen. We geven je informatie over verenigingen en diensten. We helpen je bij het verbeteren van je contacten met
Nadere informatiebrein! ken je erin zit ErUiT wat ... en haal Ken je brein! JoAnn Deak & Terrence Deak Illustraties: Freya Harrison Ken je brein!
Ken je brein! is het interessante vervolg op het populaire prentenboek Je Fantastische Elastische Brein. Het geeft jongeren inzicht in de werking en groeikracht van hun brein. Bij dit boek is een gratis
Nadere informatieWAT VERWACHT UW BABY FRANCISCUS GASTHUIS & VLIETLAND
WAT VERWACHT UW BABY FRANCISCUS GASTHUIS & VLIETLAND Inleiding Deze folder is bedoeld voor aanstaande ouders. Er is een baby op komst, misschien wel meer dan één? Ouder worden is een prachtige ervaring
Nadere informatieFysiologie / zenuwstelsel
Fysiologie / zenuwstelsel Zenuwcel/neuron. 5 1. Korte uitlopers dendrieten 2. Lange uitloper neuriet of axon 3. Myelineschede/schede van Schwann 4. Motorische eindplaat of synaps 5. Kern of nucleus Zenuwcel/neuron.
Nadere informatieLeve het jonge kind! 2 e jaarcongres 28 mei Dr. Louise Berkhout
Leve het jonge kind! 2 e jaarcongres 28 mei 2013 Dr. Louise Berkhout Is dit spelen? Is dit spelen? Is dit spelen? Verschillende spelvormen (ivm privacy geen filmfragment): Meisje op hobbelpaard- bewegingsspel
Nadere informatieHersenontwikkeling bij mensen met een licht verstandelijke beperking. Koen Van Braeckel
Hersenontwikkeling bij mensen met een licht verstandelijke beperking Koen Van Braeckel Overzicht Structurele ontwikkeling van de hersenen Functionele ontwikkeling van de hersenen in het eerste levensjaar,
Nadere informatieWAAROM VOORLEZEN? VOORWOORD WANNEER VOORLEZEN?
VOORLEESTIPS VOORWOORD Kinderen vinden voorlezen meestal fijn. Ook grote kinderen die zelf al kunnen lezen houden van voorlezen. Volwassenen hebben er mooie herinneringen aan: de mooie voorleesboeken,
Nadere informatieSerotonergic Control of the Developing Cerebellum M. Oostland
Serotonergic Control of the Developing Cerebellum M. Oostland Nederlandse samenvatting De ontwikkeling van de hersenen is een proces dat nauwgezet gereguleerd wordt, zowel voor als na de geboorte, en is
Nadere informatiegroene pedagogiek daar gaan we op 21 mei op het Kinderopvangfestival eens goed voor zitten copyright
groene pedagogiek daar gaan we op 21 mei op het Kinderopvangfestival eens goed voor zitten groen verdient een speciale plek! Bedoeling van deze bijeenkomst: Groen krijgt concreet een plek in het pedagogisch
Nadere informatieOuderavond lijf & relaties
Ouderavond lijf & relaties Robert van der Gaag info@one2know.nl 0611003414 Voorstellen Ervaring Gezonde school, genotmiddelen, seksualiteit, voeding, bewegen, mondzorg en mediawijsheid Kinderen Wie heeft
Nadere informatieWelkom bij OCRN Inleiding in de Infant Mental Health. Erica Everts, kinder- en jeugdpsychiater Infantteam OCRN 20 november 2018
Welkom bij OCRN Inleiding in de Infant Mental Health. Erica Everts, kinder- en jeugdpsychiater Infantteam OCRN 20 november 2018 Wat Disclosure weten we? (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst
Nadere informatieBoekStart maakt baby s slimmer. Heleen van den Berg Adriana G. Bus
BoekStart maakt baby s slimmer Heleen van den Berg Adriana G. Bus BoekStart: Wereldwijd project In: Groot-Brittanië (sinds 1992), Australië, Japan, Taiwan, België, Duitsland Met als doel: Een vroege start
Nadere informatieHoe verloopt de muzikale ontwikkeling bij dove en slechthorende kinderen En de invloed die de ontwikkeling van het Cochleair Implant daar op heeft
Hoe verloopt de muzikale ontwikkeling bij dove en slechthorende kinderen En de invloed die de ontwikkeling van het Cochleair Implant daar op heeft Marianne Bloemendaal Inleiding Zingen en musiceren, ondersteunt
Nadere informatieSabine Wisman. Uitgeverij Ploegsma Amsterdam
Sabine Wisman Uitgeverij Ploegsma Amsterdam 8, 10, 13 8, 9, 10, 11, 12, 13 10 11 21 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25 25 18, 19, 21, 23 30, 31, 32, 36, 39, 41 30, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 40, 41 30, 31,
Nadere informatieHersenen, emotie en gedrag beïnvloeden
Breinvoeding voor beïnvloeding Hersenen, emotie en gedrag beïnvloeden Bekijk de onderstaande twee figuren. Bij welke figuur is de lange lijn precies doormidden gedeeld? Tekening: Patrick Maitimo Meet de
Nadere informatieH2 Bouw en functie. Alle neuronen hebben net als gewone cellen een gewone cellichaam.
Soorten zenuw cellen Neuronen H2 Bouw en functie Alle neuronen hebben net als gewone cellen een gewone cellichaam. De informatie stroom kan maar in een richting vloeien, van dendriet naar het axon. Dendrieten
Nadere informatieDe wonderlijke ontwikkeling van uw kind
De wonderlijke ontwikkeling van uw kind Als (aankomend) ouder bent u wellicht in een fase waarin u keuzes gaat maken om de zorg voor kinderen en werk te combineren. Kinderopvang kan hierbij een belangrijke
Nadere informatieTaal in het Kleuterbrein EEG in de praktijk
Taal in het Kleuterbrein EEG in de praktijk Nina Davids & Judith Pijnacker - senior onderzoekers Petra van Alphen - projectleider Expertise & Innovatie, PonTeM Taal in het Kleuterbrein Waarom EEG? Wat
Nadere informatieVerwachtingen en behoeften van uw baby
Verwachtingen en behoeften van uw baby Blauwdruk van een baby Inleiding Deze informatie is bedoeld voor aanstaande ouders. Er is een baby op komst, misschien wel meer dan één. Ouder worden is een prachtige
Nadere informatieNAH bij kinderen en jongeren: plasticiteit en herstel Caroline van Heugten
NAH bij kinderen en jongeren: plasticiteit en herstel Caroline van Heugten Universiteit Maastricht c.vanheugten@np.unimaas.nl Inhoud presentatie Plasticiteit van het brein Hersenletsel Schade en herstel
Nadere informatiePedagogisch werkplan Gastouderopvang Leuk enzo!
Pedagogisch werkplan Gastouderopvang Leuk enzo! In het pedagogisch werkplan komt tot uitdrukking hoe ik met de kinderen omga en waarom ik dat zo doe. Als christelijke gastouder draag ik ook christelijke
Nadere informatieVideo interactie begeleiding bij pasgeborenen
Video interactie begeleiding bij pasgeborenen Inleiding Na de geboorte gaan u en uw baby elkaar leren kennen. Hierdoor wordt contact opgebouwd en ontstaat een hechte band. De opname in het ziekenhuis
Nadere informatie8/03/2013. Prenatale ontwikkeling. De geboorte. Pasgeborene
Prenatale ontwikkeling De geboorte Pasgeborene 1 Baby Motorische ontwikkeling Kijkstadium (0 3m) Grijpstadium (3 6) Zitstadium (6 9) Rechtop staan (-9-12) Loopstadium (12-15) Geboorte = beperkt aantal
Nadere informatieVroege spraak- en taalontwikkeling
Vroege spraak- en taalontwikkeling Margreet Langereis Viataal Cochleair Implant Centrum Nijmegen/Sint-Michielsgestel 17 maart 2006 Inhoud presentatie Wat is taal? Mijlpalen op gebieden van de taalontwikkeling
Nadere informatieLens plat of lens bol?
Lens plat of lens bol? Lens plat of lens bol? In de verte kijken: plat Spannen kringspieren of radiale spieren in iris? Spannen kringspieren of radiale spieren in iris? Van donker naar licht: pupil wordt
Nadere informatieTweelingen in de groei
Tweelingen in de groei Henriëtte A. Delemarre-van de Waal Zoals bekend ontstaat een twee-eiige tweeling wanneer tegelijkertijd twee eicellen worden bevrucht door twee zaadcellen. Beide embryo s hebben
Nadere informatieBABYWIJS : PROFESSIONELE BABYOPVANG
BABYWIJS : PROFESSIONELE BABYOPVANG Met korting via Gastouderland De IKK-erkende online scholing van KinderWijs TV voor beroepskrachten in de kinderopvang die werken met 0-jarigen. De ontwikkeling van
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting De menselijke hersenen bestaan uit ongeveer 100 miljard zenuwcellen (neuronen). Neuronen zijn de basis elementen die bijvoorbeeld gedrag en geheugen mogelijk maken. Neuronen hebben
Nadere informatieKinderen en horen. Algemene informatie over het gehoor van kinderen en gehoorverlies
Kinderen en horen 7 Algemene informatie over het gehoor van kinderen en gehoorverlies Deze brochure is de zevende in een reeks Widex-publicaties over het gehoor en aanverwante onderwerpen. Het belang van
Nadere informatieHERFST 2009 NIEUWSBRIEF
HERFST 2009 Montessorilaan 10, 6525 HD Nijmegen tel. 024 3611203 e mail: babycenter@mpi.nl www.babyresearchcenter.nl NIEUWSBRIEF Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour Max Planck Institute
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Weaver syndroom.
Weaver syndroom Wat is het Weaver syndroom? Het Weaver syndroom is een aangeboren aandoening waarbij kinderen langer zijn dan gebruikelijk in combinatie met voorlopende botleeftijd en een aantal uiterlijke
Nadere informatieZICHT OP ZIEN VAN UW KIND IN FOR MATIE
ZICHT OP ZIEN VAN UW KIND IN FOR MATIE Colofon Titel Zicht op zien van uw kind Auteurs???????????? Tekstredactie????? Een publicatie van Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ) www.ncj.nl WAT ZIET EEN
Nadere informatieKINDERDAGVERBLIJVEN BLUB, ZEGT DE VIS
KINDERDAGVERBLIJVEN BLUB, ZEGT DE VIS Blub, zegt de vis zijn gezellige, kleinschalige en huiselijke kinderdagverblijven. De kinderdagverblijven bestaan uit groepen die opvang en verzorging bieden aan kinderen
Nadere informatieTaal vergroot je wereld samen met de Bibliotheek
Taal vergroot je wereld samen met de Bibliotheek Westfriese Bibliotheken jong geleerd, is oud gedaan Ruim 15% van de kinderen in Nederland loopt een risico op taalachterstand. Wie moeite heeft met lezen
Nadere informatiePedagogische werkwijze Peuterspelen De Komeet, maart 2018 Locatiemanager: Anouk Aafjes
Omvang van de Peuterspelengroep Er kunnen maximaal 16 kinderen per dagdeel worden opgevangen. De samenstelling van de groepen Naam van de groep Komeet Maximaal aantal kinderen op de groep Horizontale/
Nadere informatieHet maakbare brein in de onderwijspraktijk
Het maakbare brein in de onderwijspraktijk Landelijke netwerkdag voor begaafdheids-coordinatoren en begeleiders voor primair en voortgezet onderwijs 28-11-2013 Prof. dr. Margriet Sitskoorn Professor of
Nadere informatieHoe bijzonder is iedereen precies? DOE JE MEE? WIJ WILLEN ONDERZOEKEN HOE JIJ IN ELKAAR ZIT Een dag vol coole testjes!
Hoe bijzonder is iedereen precies? DOE JE MEE? WIJ WILLEN ONDERZOEKEN HOE JIJ IN ELKAAR ZIT Een dag vol coole testjes! ga naar huis met een foto van je eigen hersenen. Professor Bovenkamer Ben je 8, 9
Nadere informatieGegevens ouder (verzorger) 1 Gegevens ouder (verzorger) 2
Vragenlijst Beste ouder(s) (verzorger(s), Hierbij ontvangt u een formulier met vragen over de voorgeschiedenis van uw kind. Het is van belang dat u deze vragen voorafgaand aan ons intakegesprek beantwoordt.
Nadere informatieVideo interactie begeleiding bij pasgeborenen
Video interactie begeleiding bij pasgeborenen Albert Schweitzer ziekenhuis maart 2011 pavo 0020 Inleiding Na de geboorte gaan u en uw baby elkaar leren kennen. Hierdoor wordt contact opgebouwd en ontstaat
Nadere informatieSteven Pont. Mensenkinderen! De zeventien belangrijkste ontwikkelingsgebieden van kinderen tussen nul en vier jaar
Mensenkinderen! Steven Pont Mensenkinderen! De zeventien belangrijkste ontwikkelingsgebieden van kinderen tussen nul en vier jaar (en twaalf belangrijke gevolgen voor hun opvoeding) 2012 Uitgeverij Bert
Nadere informatieThema's per klas die aangeboden worden in de methode:
Thema's per klas die aangeboden worden in de methode: Groep 1-2 Hierbij zijn de kinderen bezig met specifieke lichaamskenmerken van zichzelf en van anderen. Ook gaan ze op zoek naar onderlinge overeenkomsten.
Nadere informatieDOE JE MEE? WIJ WILLEN ONDERZOEKEN HOE JIJ IN ELKAAR ZIT
Hoe bijzonder is iedereen precies? DOE JE MEE? WIJ WILLEN ONDERZOEKEN HOE JIJ IN ELKAAR ZIT met jouw hulp! Professor Bovenkamer Kijk op youthonderzoek.nl www.facebook.com/youthonderzoek YOUth is een initiatief
Nadere informatieNieuwsbrief 2011/2012
d e c e m b e r 2 0 0 9 Quar terly newsletter of the DCCN Nieuwsbrief 2011/2012 Welkom & bedankt! Voor u ligt de jaarlijkse nieuwsbrief van het Baby Research Center Nijmegen (BRC). Hierin kunt u lezen
Nadere informatieMuziek voor Baby s en Kinderen
Muziek voor Baby s en Kinderen By Dr. Lin Day, Baby Sensory Het is onmogelijk om exact te definiëren wat muziek is. De meeste mensen accepteren de omschrijving; geluid dat door zingen of muziek maken gecreëerd
Nadere informatieZwangerschapsquiz. Hoeveel botten heeft een pasgeboren baby? Verzorgingsvraag: Hoeveel luiers gebruikt een baby in zijn eerste levensjaar?
" Zwangerschapsquiz Verzorgingsvraag: Hoeveel luiers gebruikt een baby in zijn eerste levensjaar? Zwangerschapsvraag: Wanneer ben je het meest vruchtbaar? Hoeveel botten heeft een pasgeboren baby? Welk
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Het foetaal alcohol syndroom. www.kinderneurologie.eu
Het foetaal alcohol syndroom Wat is het foetaal alcohol syndroom? Het foetaal alcohol syndroom is een combinatie van aangeboren afwijkingen bij een baby die veroorzaakt zijn door alcohol gebruik van de
Nadere informatieKind en Voeding Effect op langere termijn
Kind en Voeding Effect op langere termijn Arend F Bos Kinderarts neonatoloog UMCG Food for Healthy Ageing, Groningen, June 2012 Opzet presentatie Het vakgebied Neonatologie Relatie voeding groei Hersengroei
Nadere informatieSamen voor taal in Arnhem
Samen voor taal in Arnhem nataliekuypers.nl Een overzicht voor professionals Inleiding In Arnhem groeien niet alle kinderen op in een taalrijke omgeving; een omgeving waarin praten en boeken een belangrijke
Nadere informatie6.5. Cognitieve ontwikkeling. Lichamelijke ontwikkeling. Sociale/emotionele ontwikkeling. Seksuele ontwikkeling
Boekverslag door J. 1624 woorden 26 februari 2008 6.5 259 keer beoordeeld Vak Verzorging De verschillende soorten ontwikkelingen - cognitieve ontwikkeling - lichamelijke ontwikkeling - emotionele ontwikkeling
Nadere informatieNieuwsbrief Een goed begin
Introductie Hierbij ontvangt u alweer de zestiende nieuwsbrief van het project Een Goed Begin. Deze nieuwsbrief verschijnt 3 à 4 keer per jaar en is bestemd voor (aanstaande) moeders en vaders, verloskundigen
Nadere informatieVVE protocol. IKC Juliana. Weth. Rebellaan KA Barneveld
VVE protocol IKC Juliana Weth. Rebellaan 142 3771 KA Barneveld 0342-412165 Inhoud Overstap van peuteropvang naar kleutergroep 2 Wat is VVE? 3 Doorstroming naar de 3 De warme overdracht 3 Aanbod van de
Nadere informatieMACHEVO & BULK vereniging Algemene ledenvergadering Jaarbeurs Utrecht 7 december 2015
Ik wil iets van jou, jij wilt iets van mij: Beïnvloedt de hersenen om te bereiken wat je wilt MACHEVO & BULK vereniging Algemene ledenvergadering Jaarbeurs Utrecht 7 december 2015 Prof. Dr. Margriet Sitskoorn
Nadere informatie'De hersenen ontwikkelen zich al tijdens de zwangerschap: stress is dan even slecht als roken en drinken'
PAGINA 9 DINSDAG 7 AUGUSTUS 2018 'De hersenen ontwikkelen zich al tijdens de zwangerschap: stress is dan even slecht als roken en drinken' Het babybrein en hoe je het kunt stimuleren Iedereen die weleens
Nadere informatieACTIVITEIT. Tuinkers in een eierdop
THEMA: BUITEN IN DE NATUUR s Speelbrief APRIL 2016 In PIPPO april zaait aapje Pippo radijsjes in zijn moestuin, kopen Beertje Bruin en Papa Beer een bos bloemen voor Mama Beer, zoekt Muisje Meisje met
Nadere informatieNegen Maanden Niet: Alcohol en zwangerschap. Ir. N.Y. van der Wulp STAP
Negen Maanden Niet: Alcohol en zwangerschap Ir. N.Y. van der Wulp STAP December 2010 Foetaal Alcohol Syndroom Weet je wat FAS is? Kan je FAS herkennen? Testje! 5 series van twee foto s, van oud naar jong.
Nadere informatieFOCUS OP DE EERSTE KINDERJAREN 7
FOCUS OP DE EERSTE KINDERJAREN 7 Hersenontwikkeling FOCUS OP DE EERSTE KINDERJAREN Een serie onder redactie van Martin Woodhead en John Oates Focus op de eerste kinderjaren is een serie publicaties uitgegeven
Nadere informatiePraten leer je niet vanzelf
jeugdgezondheidszorg Praten leer je niet vanzelf... hier ben ik www.icare.nl Over de spraak-taalontwikkeling van kinderen van 0-4 jaar Praten gaat niet vanzelf, praten moet je leren. Een kind leert praten
Nadere informatieBijlage 1 intake formulier
Bijlage 1 intake formulier Prinses Beatrixschool Heemstede Entreeformulier voor nieuwe leerlingen Doel: Inzage in de ontwikkeling van het kind. Het gaat hierbij om relevante informatie voor de leerkracht.
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 14 Zenuwstelsel
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 14 Zenuwstelsel Samenvatting door Elin 1218 woorden 9 april 2018 7,9 8 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie Hoofdstuk 14 14.1 * Het zenuwstelsel bestaat
Nadere informatieInhoud. - Hechting - Werkplek - Visie - Video-interactiebegeleiding - Tot slot
Wie Ben ik? Inhoud - Hechting - Werkplek - Visie - Video-interactiebegeleiding - Tot slot Kind en ziekenhuis Ouderparticipatie september 1993 Kind en ziekenhuis kindgericht = gezinsgericht februari 2009
Nadere informatieWegwijzertje. Website: www.wegwijzer.pcboapeldoorn.nl Mail: wegwijzer@pcboapeldoorn.nl 15 januari 2016 Nieuwsbrief nummer 9.
Website: www.wegwijzer.pcboapeldoorn.nl Mail: wegwijzer@pcboapeldoorn.nl 15 januari 2016 Nieuwsbrief nummer 9 Geachte ouders, Wegwijzertje De eerste nieuwsbrief van het nieuwe jaar. Het was goed elkaar
Nadere informatieHuilen & troosten. Folder: 1106 Dit is een uitgave van het Flevoziekenhuis Afdeling Verloskunde September 2015 1-8
Huilen & troosten Folder: 1106 Dit is een uitgave van het Flevoziekenhuis Afdeling Verloskunde September 2015 1-8 2-8 Huilen en troosten Alle baby s huilen. Huilen hoort bij baby s. Maar waarom huilen
Nadere informatieLeest. 14 minuten. 7 augustus Datu m
Leest ijd Datu m 14 minuten 7 augustus 2018 DE HERSENEN ONTWIKKELEN ZICH AL TIJDENS DE ZWANGERSCHAP: STRESS IS DAN EVEN SLECHT ALS ROKEN EN DRINKEN IEDEREEN DIE WELEENS IN DE BUURT VAN EEN BABY VERTOEFT,
Nadere informatieHelpen ondersteunende gebaren bij woordleren?
Helpen ondersteunende gebaren bij woordleren? Het effect van ondersteunende gebaren op woordleren bij dove/slechthorende kinderen en kinderen met een taalontwikkelingsstoornis Lian van Berkel-van Hoof
Nadere informatieFijn, mijn kind heeft een puberbrein
Fijn, mijn kind heeft een puberbrein drs. Anje de Vries Bureau Meesterschap Oosterhoutstraat 9a 9401 NA Assen Ontwikkelingsgebieden Ontwikkeling A. Lichamelijke ontwikkeling groei, zintuigen en de motoriek
Nadere informatie