de prikkel NTI NLP: voor alle Leef-tijden It s time for living... zie pagina 8 COLUMN

Transcriptie

1 De Prikkel is een uitgave van NTI NLP in Limmen en verschijnt in het voor- en najaar. Elk nummer gaat over een interessant of actueel thema en bevat interviews, beschouwingen, columns en cartoons. Door de verschillende opinies wil NTI NLP extra keuzemogelijkheden aanreiken. Deze keer staat Leef-tijd centraal. Wat betekent dat voor jou? Veel leesplezier! najaar 2011 jaargang 11 Nederlands Trainingsinstituut voor Neuro-Linguïstisch Programmeren NTI NLP is hèt instituut in persoonlijke ontwikkeling en effectieve communicatie voor zowel zakelijk als persoonlijk succes kwaliteit persoonlijke aandacht resultaatgerichtheid integriteit Bram Bakker over sport Ook je hersenen trainen Vanuit de kern Gilde groeit en bloeit Youth Academy: succes in Emmen Vanuit de kern Vriendelijk en met respect handhaven John van der Meij Omarm de pijn en ervaar het geluk NTI NLP-dag: 6 november It s time for living... Seminar op 24 Google maart Earth NTI NLP: voor alle Leef-tijden COLUMN Het begeleidingsteam van het Woontrainingscentrum (WTC) in Amsterdam. Ex-verslaafde Mustapha over NLP: NLP-trainingen móeten in de verslavingszorg NLP-trainingen horen thuis in de verslavingszorg. Stoppen met je verslaving is gemakkelijk, maar clean blijven is topsport. En daarbij heb je hulp nodig. Aan het woord is ex-verslaafde en nu hulpverlener Mustapha Oumlil (43). Voor Mustapha kwam NLP op het juiste moment in zijn leven. M ustapha: Toen Bouke de Boer van NTI NLP de eerste keer bij het Woontrainingscentrum (WTC) kwam had hij nog iemand mee die zei: Jongen dat moet je doen, want NLP gaat je hele leven veranderen!. En ik had zoiets als: dit is zeker een of andere sekte, man wat heb jij gerookt? Een paar maanden later, toen ik hem weer tegenkwam, kon ik zegggen: je had gelijk. Het veranderde niet mijn problemen en niet de wereld en niet de ellende, maar wel hoe ik ermee omga. Ik ben wat dat betreft een ander mens geworden. Clean blijven Mustapha is meer dan tien jaar verslaafd geweest aan alcohol. Baan kwijt, huis kwijt, schulden gemaakt en doorgesukkeld, steeds verder de diepte in. Op een gegeven moment had ik besloten dat het zo niet langer kon. Bij verslavingskliniek Jellinek werd ik geholpen. Geweldig. Maar afkicken is één, clean blijven is iets anders. Wat is je Leef-tijd? Is dat de tijd waarin je leeft, zoals deze eeuw, of de leeftijd die je hebt? En heb je het gevoel dat deze tijd bij je past of wil je eigenlijk altijd ergens anders zijn? Zoveel mensen, zoveel meningen en emoties. Hóe leef jij je tijd? Belangrijk is dat je in alle drukte en stress die vandaag de dag invloed kunnen hebben op ons gemoed je de tijd kunt vinden om echt te leven. Hoe mooi zou het zijn als je elke dag kunt afsluiten met de constatering dat het leven niet zomaar aan je voorbij gegleden is. Maar dat je het bewust en actief hebt meegemaakt. En NTI NLP? Voor alle Leef-tijden, vanzelf. D Tekst: Dorien Groot en Johan Bos e moderne tijd. Wat is dat precies? In alle eeuwen hadden de mensen het erover. Toen de eerste VOC-vloot uitvoer was dat een teken van de moderne tijden. Met Copernicus, Galileo Galilei, Newton, Huijgens, Darwin, Einstein en Steve Jobs braken ook steeds opnieuw moderne tijden aan. Vernieuwing en verandering zijn als een perpetuüm mobile: een machine die eeuwig doorgaat zonder dat hij zichtbaar aangedreven wordt. De mensheid is ook altijd in beweging. De vraag is vanzelfsprekend: hoe zit jij erin, hoe beleef je het? Laat jij je gemakkelijk heen en weer slingeren door tegenslagen en voorspoed? Laat jij je uit het lood slaan door emoties? Ben je betrokken? Haal je alles eruit wat erin zit, met respect uiteraard voor alles en iedereen? Bewegen en Lichaamswerk Psychiater Bram Bakker is van mening dat het heel belangrijk is dat mensen vandaag de dag meer tot rust komen door duidelijke keuzes te maken. Hij meent dat bewegen het ultieme middel is om de hersenen te ontspannen. zie pagina 3 Coach/therapeut John van der Meij gelooft dat het belangrijk is om te kunnen zijn in het hier en nu. Dat geeft de rust die veel mensen zoeken. Om dat te kunnen moet je contact maken met je lichaam. Lichaamswerk is niet voor niets onderdeel van zijn aanpak. zie pagina 7 NTI NLP beweegt mee met de snelle tijden en staat er ook regelmatig bij stil. Zoals in deze Prikkel. It s time for living... zie pagina 8 vervolg: Ik ben nu veel positiever... pagina 5

2 twitter: Bouke_deBoer in/boukedeboer column Bouke de Boer Vangrail Joost Bruins Harder lopen voor interessante mensen Wij mensen laten ons allemaal inspireren, de ene keer door een bepaalde persoon, de andere keer door een gebeurtenis, een aparte ontmoeting of wellicht een bijzonder boek. Zo heb ik dat wanneer ik iemand hoor praten over leef-tijd. Deepak Chopra schreef vele boeken. Twee daarvan heb ik meerdere malen gelezen: Quantumgenezing en Leef-tijd. Liefdevol uitgedrukt geef ik mensen vaak aan: Als jij jezelf en je leven serieus neemt móet je deze boeken gelezen hebben. Hij beschrijft hierin onder andere de kracht van het onbewuste, die wij als mens nog te vaak verwaarlozen. Hoe bedoel je, beperkende overtuigingen, vele ziekteverschijnselen? Hoe bedoel je, je leven loopt niet lekker? Zie je leven als een kaars, en stel dan de vragen: hoe lang leeft hij? En, hoe voed ik deze kaars? Doe ik dat met zeiken, zeuren, klagen en wijzen naar anderen? Of neem ik het heft in eigen hand en besluit ik iets van het leven te maken? Kies je voor het laatste, realiseer je dan dat het je niet aan komt waaien. Dit bewijst onder anderen Malcolm Gladwell in zijn boek Uitblinkers, hierin beschrijft hij de urenregel. Dat is de hoeveelheid tijd die je ongeveer nodig hebt om een bepaald niveau te bereiken. Ik voelde mij in ieder geval heel erg gezien. Stel jezelf ook eens een aantal confronterende vragen of laat ze stellen door je kinderen. Onderweg naar een voetbalavondje AZ-Malmö vroeg mijn zoon Remco (29 jaar) mij laatst: Pa, als je over een week tegen een vangrail rijdt, heb je dan alles gedaan wat je zou willen doen? Tsja, die kinderen toch... Ze houden je bij de les. Als je mensen aardig vindt en in ze geïnteresseerd bent, gaat het werk een stuk makkelijker. Ik ben een vriendelijke man en gelukkig heb ik alleen maar vriendelijke cliënten, lacht Joost Bruins. Joost is als advocaat gespecialiseerd in arbeidsrecht en partner bij Marxman Advocaten in Amersfoort. Daarnaast is hij bestuurslid van Consulegis, het grootste internationale netwerk van zelfstandige advocatenkantoren èn vader van twee dochters van negen en zes jaar. De praktijk is hectisch, cliënten willen graag direct worden geholpen. Het gaat altijd maar door! Arbeidsrecht is snel, de doorlooptijd van een dossier is gemiddeld zes weken. Maar ik loop harder voor mensen die me interesseren, daarom is deze praktijk zo leuk. En ik hou van werken. Een stukje meelopen Ondanks zijn drukke baan probeert Joost heel bewust in het nu te leven. Als ik iets leuks doe met de kinderen dan concentreer ik me daarop, ik ben dan niet bezig met andere dingen. Dat gaat me steeds beter af. Ik heb bewust de keus gemaakt om iets van mijn kinderen mee te maken. Zo breng ik ze altijd naar school en werk ik in het weekend zo weinig mogelijk. Twee jaar geleden heeft Joost de Practitioner gedaan bij NTI NLP. Hij vertelt: Bouke de Boer is een oom van mijn vrouw en hij vertelde altijd met een grote bevlogenheid over NLP. Ik vond NLP altijd al interessant, met name de communicatiekant. Ik dacht: ik weet niet precies wat het betekent, maar baat het niet dan schaadt het niet. Toen het in het begin vooral veel over je persoonlijke proces ging moest ik wel even slikken, ik werd toch geconfronteerd met dingen waar ik misschien liever niet naar keek. Maar al gauw kreeg ik een band met de mensen in mijn groep. Ik heb er vrienden voor het leven aan overgehouden, we zien elkaar nog steeds eens in de paar maanden. Joost vertelt dat wat hij tijdens de Practitioner heeft geleerd vooral met duiden heeft te maken. Wat gebeurt hier nou? Wat kan ík doen om te zorgen dat het beter wordt? In het eerste blok van de Practitioner ga je dingen labelen en er samen over praten. Je gaat leren kijken en kwalificeren. Als je processen ziet, wat kun je daar dan mee doen? Dat was voor mij een eye-opener. Ik pas nu technieken toe die ik twee jaar geleden niet kende en ik weet vooral ook wat ik niet moet doen in bepaalde situaties. Ook heeft hij geleerd te zien dat hij geneigd is zichzelf vaak op de tweede plek zetten en om vaker voor zichzelf te kiezen. Dat heeft denk ik te maken met het feit dat ik uit een horeca familie kom. Als iemand het naar zijn zin heeft dan ben ik ook blij. Maar als het ten koste gaat van mijn eigen gemoed dan is dat niet goed. Ik voel me auto nomer zonder onverschillig te zijn, want dingen raken je natuurlijk wel! Je mag het best met iemand niet eens zijn, NLP heeft me daar bewuster van gemaakt. Leef-tijd heeft voor Joost te maken met zijn leeftijd: hij is veertig. Mijn geboortejaar is een deel van mijn identiteit. Ik heb er wel wat mee, met veertig. Ik sprak laatst een vriendin die vijfenveertig is en zij zei: Als je veertig wordt dan letten mensen niet meer zo op je, en dat is wel zo prettig. Grote keuzes kun je niet meer maken, je zit op de plek waar je zou moeten zijn. Het hele proces van onthaasten heeft ook met leef-tijd te maken. We zijn er nog lang niet, maar je moet vooral doen wat goed voelt! 2 Marlies Zijlstra Op de vraag wie ze is en wat ze doet antwoordt Marlies Zijlstra Ik ben mezelf! Marlies heeft haar eigen bedrijf, Arcte, en is zoals ze zelf omschrijft arc-teur: Ik arc-teer, vanuit mijn ervaringen, kennis, opleidingen en zelfstudie. Ik begeleid mensen vanuit wat er op dat moment is. Tijdens het werken met iemand komt vanzelf naar boven wat belangrijk is. Ik vind het heel belangrijk dat mensen in contact komen met hun schoonheid en ze te laten ervaren hoe mooi ze zijn. Ze vraagt bijvoorbeeld aan mensen of ze vandaag in de spiegel hebben gekeken en wat ze zagen. Het is vaak een oppervlakkig kijken naar wat je ziet aan de buitenkant, mensen kijken niet in hun eigen ogen, bij zichzelf naar binnen. Ik kijk zelf ook wel eens in de spiegel en als ik dan een fronsende blik zie, maak ik bewust een glimlach. Die voel ik dan in mijn hele lichaam! Een van de activiteiten waar Marlies mee werkt is een labyrintloop. Na een voorafgaand gesprek gaan mensen het labyrint in mijn tuin in. Het ingaan van het labyrint staat symbool voor de beweging naar hun eigen kern: je loopt als het ware je eigen leven binnen en weer naar buiten. Mensen creëren een verhaal en zoeken daar steeds bevestiging in. Vaak blijkt dat niet de oplossing te zijn. Door te werken vanuit wat er op dit moment belangrijk is ontstaan er vaak verrassende openingen. Als je kunt loslaten wat er was, kun je meer in het nu zijn. Een van de andere activiteiten die ze aanbiedt is de Zi(j)n in Jezelf-week. Een groepje mensen gaat dan samen naar Italië waar Systemisch Werken, de labyrintloop en kernkwaliteiten op het programma staan. Maar, zegt Marlies, het gaat er vooral om waar mensen nu zin in hebben. In die week blijkt altijd dat doen minder belangrijk is dan zijn. Een aantal jaren terug ging Marlies naar een voorlichtingsavond. Toen ik daar was geweest wist ik: daar moet ik zijn! Ik werd vooral erg geraakt door de Systemisch Werken-kant, over de onbewuste processen die spelen. Dat is ook de manier waarop ik nu werk. Na de Practitioner ging ik de twintigdaagse Systemisch Werken doen. Ik dacht altijd dat NLP een gedragstherapie was, een trucje. Niets bleek minder waar; de oefeningen zijn het middel om inzicht te krijgen in hoe het werkt, om echt contact te krijgen met jezelf. Veel inzichten die ze bij de trainingen heeft opgedaan gebruikt Marlies bij het begeleiden van mensen. Een belangrijke les die ik heb geleerd is dat je een ander niet kunt helpen, onmogelijk! Ik kan een stukje meelopen maar de ander moet zelf bewegen. Als ik het voor een ander doe, wordt het niet opgelost. Ik kan de pijn niet wegnemen, sterker nog: je mag een ander zijn of haar pijn gunnen. Waarbij je niet in een emotie hoeft weg te zakken, want je kunt goed met pijn, boosheid en verdriet omgaan als je weet wat licht is, wat jou versterkt. Als mensen hier aan het werk gaan en dreigen weg te zakken zoeken we naar een versterkende metafoor zodat mensen op die manier contact kunnen maken met hun krachtbron. Leef-tijd betekent voor Marlies dat ze heel erg in het nu leeft. Ik ben een in-timer, ik zit meestal in de tijd. Ik kan helemaal opgaan in iets en alles om me heen vergeten. De tijd nemen ervaar ik als een cadeautje aan mezelf, tijd geven doe ik ook heel bewust. Ik geef iemand mijn tijd en daar neem ik dan vervolgens ook de tijd voor. Als je in het nu kunt zijn, dan leef je veel meer met aandacht. Tot slot vertelt Marlies nog dat ze heeft zitten nadenken over wat ze belangrijk vindt. Dat gaat erover dat je kiest wat je waarneemt. Het lijkt me zo mooi als mensen zich bewust gaan zijn van hun keuzes en dat ze gaan kiezen voor waar ze zich goed van gaan voelen, voor wat ze versterkt. Ik kies er bijvoorbeeld voor om geen journaal meer te kijken. Sinds ik al die slechte berichten niet meer meekrijg ben ik me veel beter gaan voelen. Het lijkt of het goede nieuws en al het mooie om ons heen zo vanzelfsprekend is dat we er geen aandacht aan hoeven te besteden. Onze aarde en de natuur bijvoorbeeld: laten we dankbaar zijn voor hoe mooi het is!

3 Topsporters zouden ook hun hersenen moeten trainen... NTI NLP Sports: grensverleggend Wat zou je allemaal nog meer kunnen bereiken in de sport als je in staat bent je grenzen te verleggen, je spanning en emoties onder controle te houden, je te focussen en flow te bereiken en te behouden? Wat voor invloed zou dat hebben op je prestaties en op de mate waarin je kunt genieten van je sport? Een wereld van verschil toch zeker? N Tekst: Jaron Salem TI NLP Sports is gespecialiseerd in (top)sportbegeleiding en heeft als missie essentiële begeleiding te geven aan (top)sporters, hun coaches, managers en organisaties, zodat het uiterste uit prestaties kan worden gehaald. Reeds vanaf het ontstaan van NTI NLP, zo n achttien jaar geleden, houdt een aantal trainers zich bezig met de (top)sport. Zo heeft Bouke de Boer onder meer het Nederlandse hockeyelftal en het nationale Surinaamse voetbalelftal begeleid. Nu geeft hij nog steeds masterclasses in de topsport van NOC*NSF. Marlies van der Putten speelde op het hoogste niveau softbal en begeleidt nu sportteams. Daarnaast was Alex Vaassen bondscoach van Oranje onder de 19 jaar en coacht hij vandaag de dag handbalploegen op het hoogste nationale niveau en begeleidt hij trainers en coaches. Pieter Rietbergen werkt met golfprofessionals, met golfclubteams en hij begeleidt scheidsrechters van de internationale hockeyfederatie (IHF). Samen met Vincent van Kalkeren bundelen deze trainers hun krachten en ervaringen, met als resultaat: de oprichting van NTI NLP Sports. Maatwerk Naast de begeleiding van de sporter richt NTI NLP Sports zich ook op de coach, het teamproces en de organisatie. Aangezien elke sporter, elk team, elke coach en elke organisatie voor andere uitdagingen komt te staan wordt er maatwerkbegeleiding aangeboden. Meer informatie op (met dank aan stagiair Guido de Regt) V.l.n.r. Bouke de Boer, Marlies van der Putten, Alex Vaassen en Pieter Rietbergen (Vincent van Kalkeren en Jaron Salem horen ook bij dit team). In de topsport wordt oneindig veel tijd besteed aan het trainen van spieren. Dat is natuurlijk goed. Maar aan de hersenen schenken we totaal geen aandacht. Dat is bizar. In Amerika is het heel normaal dat mensen naar een mental-coach gaan. Daar is geen discussie over. Zo lang we deze mentaliteit hebben gaan we al die optimistische voorspellingen van Londen helemaal niet halen. Want we moeten op tegen landen die veel ambitieuzer en genadelozer zijn. P sychiater Bram Bakker, werkzaam als medisch specialist bij SolutionS, is heel duidelijk over het belang van mentale begeleiding in sport en vooral topsport. Op dit punt is hij een geestverwant van Bouke de Boer, oprichter van NTI NLP. Toen Bram hem enige tijd geleden ontmoette klikte het meteen. We delen die passie, dat is duidelijk. NLP heeft grote mogelijkheden voor sporters, aldus Bram. Ken je NLP? Zeker. Ik vind het een zeer bruikbare en krachtige methodiek. Ik weet daarentegen niet precies hoe breed het toepasbaar is. Ik ben beter bekend met de familieopstellingen, daar werk ik met patiënten ook mee. Veel sporters laten zich inspireren door NLP... Bij sporters zie ik grote mogelijkheden. Zij zijn prestatiegericht, ze werken met concrete doelen. NLP en topsport gaan goed samen. Waar komt bij jou de drive voor sport vandaan? Ik heb zelf altijd veel gesport. Dus dat zat er bij mij al vroeg in. Ik ben te laat begonnen om zelf de top te behalen. Maar wat blijft is een natuurlijke jaloezie ten opzichte van mensen die wel in de positie zitten om met sporten de top te halen. Bram Bakker weet als psychiater dat er veel problemen zijn onder topsporters. Hoe kan het nou dat een topvoetballer de drank niet kan laten staan terwijl hij zo goed is dat hij wel bij Barcelona zou kunnen spelen? Waardoor doet hij niet wat nodig is om het te halen? Bij meer topsporters zie je dat ineens die carrière stagneert. Dan hebben ze wel het talent, maar dan gaat er toch iets fout. Hoe kan het nou dat als alles fysiek klopt iemand dan toch niet pakweg tien jaar investeert om de top te bereiken? Dat intrigeert me. De mentale component bij sport en ook bij muzikanten of in het bedrijfsleven is heel groot. Maar hij wordt tegelijkertijd ook heel erg verwaarloosd. Heb je een voorbeeld? Neem de Raboploeg. Een budget van tien miljoen euro per jaar. Als je vraagt hoeveel daarvan wordt ingezet voor mentale begeleiding, dan is het antwoord nul. Het is geen onderdeel van het programma. Is het schaamte? Ik weet niet wat het is. Ik zou wel zeggen dat het dom is. Kapitaalverkwisting. Waarom heb je wel een sportarts en een fysiotherapeut? Is het ook zo in Amerika? Nee, daar zijn ze veel professioneler. Daar staan mentale begeleiders op de loonlijst. Als je een heel goeie psycholoog inhuurt dan kost dat misschien euro per jaar. Dat is een schijntje als je kijkt naar de budgetten. En de opbrengst van zo iemand is minimaal tien procent. Tel uit je winst. Waarom hebben topsporters drie keer zoveel kans om aan psychische klachten ten prooi te vallen? Dat heeft absoluut te maken met stress, enorm moeten presteren op een bepaald moment. Tel daarbij op de enorme hoeveelheid aandacht die er is. Je moet bestand zijn tegen allerlei verleidingen, je moet dus heel gedisciplineerd zijn. En veel van die mensen zitten op het randje van wat fysiek mogelijk is, dus hun weerstand is niet ideaal. Het laatste, maar van groot belang: topsport is doordrenkt met verlieservaringen. Daar moet je mee om kunnen gaan. Iedereen kijkt naar de winnaar, maar de rest heeft verloren. Hoe gaan die daarmee om? Topsporters hebben ook bijna per definitie relatieproblemen. Topsport eist een soort genadeloze houding. Je partner kan smeken om mee te gaan naar een verjaardag, maar het speelschema vergt iets anders. Je moet vroeg naar bed. En je bent vaak van huis op belangrijke momenten. Je moet eigenlijk aanstormend talent al begeleiden. Het is enorm belangrijk. Zo hebben we ook wel mensen gehad die naar aanleiding van een gesprek met de psychiater toch maar zijn gestopt met topsport. Omdat ze niet bereid bleken te zijn om zo diep te gaan. 3 En als we hier NLP in betrekken? Dat is een uitstekende methodiek voor de topsport. Niet alleen om problemen aan te pakken, maar vooral preventief. Blijft wel dat bij dieperliggende problemen er een goede diagnose moet worden gesteld. Ga niet hannessen. Zie je samenwerking met NTI NLP? Ja, sowieso. Er moet een soort topsportinstituut komen waarbij de mentale begeleiding een geïntegreerd onderdeel is. Dat is er niet. We hebben Papendal. Daar is heel veel. Maar daar zit dit niet standaard bij. In feite zou dit bij een goede trainingsopbouw vast in het rooster moeten staan: op dinsdagmiddag NLP-sessies. In Amerika wordt het je niet gevraagd, een bezoek aan de mental coach staat gewoon vast in de agenda. Maar hoe kan het nou dat wij dat niet hebben? In ons land is er een soort neerbuigende houding tegenover mensen die hun zwakte durven tonen. Amerikanen hebben daarmee veel minder moeite, op tv zie je dat met bijvoorbeeld dr. Phil. Uiteindelijk is zwakte tonen een vorm van kracht. Iemand die zegt: ik heb een alcoholverslaving is heel krachtig. Daar hebben wij een cultuurprobleem. Gewoon met de borst vooruit zeggen: ik ga aan mijn mentale vaardigheden werken. Dat lijkt niemand in dit land te begrijpen. Heel vreemd, niet onze hersenen trainen? Nederland wordt van oudsher geroemd om zijn relativeringsvermogen. Maar topsport en relativering gaan niet samen. De geest versterken om beter te sporten. Is, andersom, meer bewegen goed voor je mentale staat? Mijn nieuwe boek Bewegen voor beginners (red: samen met Koen de Jong) gaat hierover. Alles in ons lichaam verloopt via de hersenen. Plassen, eten, seks... En de hersenen zijn ongelooflijk gevoelig voor beweging. De aanmaak van de communicatiestofjes in de hersenen, de neurotransmitters, wordt gestimuleerd door beweging. Net als de afbraak van stress hormonen. Herstel van beschadigingen ook. Het verwerken van ellendige gebeurtenissen: verloopt beter door beweging. Leerprocessen gaan makkelijker als je tussendoor beweegt. Als je schoolkinderen tussendoor laat touwtjespringen doen ze het beter in de lessen. Er zijn onwaarschijnlijk veel voorbeelden te vinden waaruit blijkt dat beweging positief uitwerkt op de hersenen. En we leven in een tijd waarin alles snel verandert. De optimisten zeggen: dat kunnen we gemakkelijk aan. Ik ben niet zo optimistisch. Ik ben bang dat heel veel mensen dat in dit tempo straks niet meer trekken, die kunnen niet meer meekomen. Daar maak ik me zorgen over. En een van de manieren om te compenseren voor dat enorme appel op onze hersenschors is bewegen. Want voor de hersenen is bewegen gelijk aan ontspannen. Zouden politici dat ook moeten doen? Ja, politici zijn het prototype van de mensen die te veel binnenzitten en even gaan ontspannen met een drankje. Je systeem ontspant niet door te gaan drinken. Het boek gaat over de noodzaak van gedoseerd bewegen. Dus niet zeven dagen per week als een dolle, maar drie keer per week en tussendoor goed ademhalen. En daartegenover zeg ik dat topsporters meer moeten ontspannen. Niet s avonds nog met een laptop twitteren, muziek luisteren of filmpjes kijken. Dat is niet goed. Daar gaat je bloed sneller van stromen. Het is beter om op bed te gaan liggen, gordijnen en ogen dicht, diep ademhalen en dan in slaap vallen. In de hele maatschappij zie je overprikkeling... Ja, op grond van niet-religieuze motieven ben ik een voorstander van de zondagsrust. Hoe zit het met jouw Leef-tijd? Het is interessant en verontrustend tegelijkertijd. De mogelijkheden om het brein te ontrafelen en te begrijpen nemen snel toe. Maar de complexiteit van de problemen waarvoor we gesteld worden ook. Daar zit geen relatie tussen. Zoals ik het nu zie denk ik dat back to basic de grootste winst zou betekenen. Dat is dan ook het gezin als hoeksteen van de samenleving... Getsie... Ja, getsie, maar het is zeker dat mensen daarbij gedijen. Een monogame relatie is uiteindelijk wel de prettigste relatievorm. Mensen kunnen heel gemakkelijk tussendoor even met een ander gaan, maar ik denk dat dat uiteindelijk niet gezond is. Wat kun je in de preventiesfeer met zijn allen doen? Nou zorg dat achter je voordeur alles op orde is en rustig en kalm en tevreden, dan gaat het veel beter in de wereld. en

4 vanuit de kern Nieuw: collectieve verzekering NTI NLP Gilde groeit gestaag Ontmoet trainers NTI NLP wie-zijn-we/trainers Peter Faber op 7 april bij NTI NLP Gilde Het Gilde voorziet in de behoefte om steeds verder te professionaliseren, reageert René Kuiper als hij het over het NTI NLP Gilde heeft. René is oprichter en grote kracht achter het Gilde. H ij vervolgt enthousiast: Het Gilde is een organisatie die bedoeld is om trainers, coaches en opstellers ook na hun opleidingen professionele voeding te blijven geven. Het NTI NLP Gilde organiseert een aantal dagen per jaar met boeiende sprekers. Zij brengen onderwerpen waar we echt iets aan hebben. Daarnaast zijn er frequent Masterclasses waar onder leiding van een NTI NLP-trainer geoefend kan worden. Ook mensen die gewoon geïnteresseerd zijn in een bepaalde spreker zijn van harte welkom. We combineren het nuttige met het aangename. Dit jaar is in Portugal ook een NTI NLP Gilde gestart en de leden zijn daar zeer actief en enthousiast begonnen hun dagen te organiseren. Welke sprekers gaan we ontmoeten? Wij hebben de stoute schoenen aangetrokken en Emile Ratelband uitgenodigd (11 december 2011). NTI NLP Gildeleden betalen tachtig euro per kaart. Emile roept geen tsjakka meer en is ook veranderd. Het is indrukwekkend te zien hoe deze man zijn zachtheid inzet in zijn passie. Psychiater Bram Bakker komt een dag doen (21 januari 2012) rond mentale begeleiding bij verslaving. Peter Faber, een man met veel ervaring in het leven, heeft ook ja gezegd (7 april 2012). De eerstvolgende Gildedag is op 27 november en we zijn heel verheugd dat Wibe Veenbaas deze dag voor zijn rekening neemt met de Maskermaker. Waarom is het Gilde nog meer interessant? De leden kunnen ook profiteren van kortingen op allerlei NTI NLP-activiteiten. Verder bestaat sinds kort de mogelijkheid mee te doen aan een collectieve beroeps- en bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering. Daarnaast is er een geschillenregeling en hebben we een ethische code. Wat is de kracht van het Gilde? De kracht zit niet zozeer in dit soort regelingen, dat kun je zien als de hardware. De kracht zit in de passie van de mensen die lid zijn en bereid zijn te investeren in hun eigen groei. Inmiddels zijn dat er al meer dan tweehonderdvijftig en dit aantal groeit gestaag. Meer weten? Bezoek Het NTI NLP Gilde is een unieke organisatie van mensen die zichzelf, hun vak en hun missie serieus nemen. Trainer aan het woord Je kunt toetreden tot het NTI NLP Gilde als je (bij NTI NLP) bent gecertificeerd tot NLP-trainer, NLP-coach en/of systemische opsteller of daarvoor nog in opleiding bent. Contact? Kijk op: naam geboorteplaats woonplaats boek muziek film werk Ans Vervoort (57) Schijndel Oterleek Heelmeesters (A. Verghese) soul, jazz, etc. Patch Adams trainer bij NTI NLP V.l.n.r. Procesmanager Ridder de Vries en de NTI NLP 'CJG-Jongerentrainers' Herman Cornet, Louise Busker en Paul van Puffelen. Ik ben een enthousiaste vrouw. Het antwoord komt er zonder omhaal uit als ik vraag wie of wat Ans is. En haar missie? Kwaliteit. Zo veel mogelijk energie genereren tijdens de trainingen. Ook over haar mooiste moment bij NTI NLP hoeft ze niet lang na te denken. Toen ik net begon deed ik een informatieavond in Oegstgeest. Ineens kreeg ik te horen dat Bouke de Boer er ook bij zou zijn. Ik dacht: jeetje, nou, dan komt hij wel instructies geven enzo. Maar nee hoor. Hij ging achterin de zaal zitten, armen over elkaar, vol vertrouwen. Heel mooi. Youth Academy: successtory in Emmen Ans is inmiddels al tien jaar officieel trainer bij NTI NLP. In 1997 begon ze een Practitioner Opleiding te volgen. Dat was een periode in haar leven dat er iets nodig was. Toen dacht ik al meteen: die trainersstoel van Dorien, daar wil ik wel op zitten. In 1999 had ze ook de Master Practitioner en de Trainers Training gedaan. Marieke Soutberg vroeg me als eerste om te assisteren. Dat heb ik gedaan. En toen ging het snel. Ik werd hoofdassistent in 2000 en in 2001 deed ik de eerste training, samen met Bouke. Dat was wel wennen natuurlijk, ook voor hem, zegt Ans met een brede lach. Gelukkig wist ik me staande te houden. Ans was direct toegewijd. Ze maakte duidelijk dat dit haar toekomst was en ze wilde graag bij NTI NLP werken. Ze zegde direct haar baan als onderwijzeres op. Sinds 2001 geeft Ans vier à vijf trainingen per jaar. Inmiddels werkt ze veel samen met collega Herman Cornet. Ans is een vrouw met een brede belangstelling. Ze heeft naast de NLP-cursussen ook veel andere opleidingen gevolgd. Haar eigen bedrijf heet Blikopener Trainingen. Hiermee is ze onder andere actief bij de NVM, waar ze Vrouwelijk Leiderschap geeft, en ze werkt als ADHD-coach. Volgend jaar gaat ze de cursus Brein en Geluk geven. Brein en Geluk?, vraag ik. Ans: Ik vind de nieuwe ontwikkelingen bijzonder interessant. Hoe de hersenen door de evolutie zijn gevormd en hoe alles op elkaar inwerkt. Fenomenaal. Ze vindt de manier waarop het gaat bij NTI NLP ronduit uniek. Als het klopt, dan voel je dat in je hart. ans@ntinlp.nl 4 Youth Academy De Youth Academy ondersteunt kinderen en jongeren in het behalen van persoonlijk geluk. Dit doen we door je te stimuleren en te helpen het beste uit jezelf te halen. We gaan vooral uit van wat jullie zelf willen en kunnen. Hierbij maken we gebruik van NLPstructuren, Systemisch Werk en lichaamswerk. Dit klinkt nu misschien nog vaag en je zult merken dat als je een training bij ons volgt, je een stuk rijker naar huis gaat. Jongeren informatieavond woensdag 23 november Probleemjongeren bestaan niet, wel bestaat er een probleemgerichte benadering van jongeren. En wie bekend is met de kracht van overtuigingen, weet wat de onbedoelde impact daarvan kan zijn. In 2010 is in Emmen gestart met de Youth Academy en we kunnen inmiddels zonder overdrijving stellen dat het een successtory is. R Tekst: CJG Jongerentrainers idder de Vries is Procesmanager bij het Centrum voor Jeugd & Gezin te Emmen (CJG) en is bekend met NTI NLP en de impact van NLP, Oplossingsgericht Werken (OGW) en Systemisch Werken. In 2010 durfde hij het experiment aan en is samen met de Youth Academy een pilot gestart voor 21 jongeren van het CJG. De eerste jongerentraining was een groot succes en na die succesvolle pilot zijn we in oktober alweer gestart met de derde CJG NLP Jongerentraining. De meeste jongeren reageren verrast tijdens de training wanneer ze merken dat niets moet en veel mag, dat er veel vragen aan ze gesteld worden en dat er ook echt naar ze geluisterd wordt. Achteraf weten ze dat ze juist daardoor meer vanuit zichzelf geactiveerd zijn geraakt. Reacties Enkele reacties uit een artikel van de gemeente naar aanleiding van de training: Roeline (20): Op school zagen ze ook echt een verandering bij mij. Chantal (19) had problemen met agressie. De NLP-training zorgde ervoor dat ze positiever is gaan denken, waardoor ze minder ruzie maakt: Het valt iedereen op dat ik rustig ben geworden; dat was ik vroeger nooit. Frank (20): Het heeft mij heel erg geholpen bij het verwerken van het overlijden van mijn vader. Vianna (16) geeft aan dat ze echt meer zelfvertrouwen heeft gekregen door de NLP-training. Beweging Ook beweging vormt tegenwoordig een vast onderdeel in alle jongerentrainingen. Een Duits onderzoek wees uit dat pubers een afwijkend ritme ontwikkelen. Hieruit blijkt bijvoorbeeld dat scholen 's ochtends beter wat later kunnen starten. Paul van Puffelen, trainer bij de Youth Academy, hierover: Tijdens jongerentrainingen werd wel eens geklaagd dat de dagen zo lang waren en dat het zo veel was. Eerlijk gezegd dacht ik voorheen dan wel eens: kom op met je luie, je bent jong, aan de slag! Door dat onderzoek realiseerde ik me dat we juist de actievere programmaonderdelen in de avond gepland hadden. Die zijn er nog steeds, alleen starten we nu 's ochtends met een uurtje beweging, om het lichaam op gang te brengen. De informatie die daarna volgt in de training wordt, zo blijkt, beter opgenomen. De effecten zijn super. Een mooi voorbeeld van hoe lichaam en geest elkaar beïnvloeden. Effectmeting Omdat de jongeren de training niet zelf kunnen betalen en het CJG deze sponsort, is Pionn, een extern bureau erbij betrokken om de effecten vast te leggen. Gemeten op acht factoren, zowel aan het begin van de training, direct na de training en na zes weken. Het is voor ons eigenlijk altijd het belangrijkst om van de jongeren direct terug te horen en te zien wat de impact is. Voor organisaties als het CJG helpt het daarnaast enorm om dit ook onafhankelijk gemeten weer te kunnen geven. Hiermee hopen we als Youth Academy de stap naar buiten gemakkelijker te kunnen maken. Zodat steeds meer jongeren in aanraking kunnen komen met NLP, Oplossingsgericht Werken en Systemisch Werken!

5 Handhavingsacademie en NTI NLP ondersteunen professionele handhavers Communicatie tussen gezagsdragers en de burger verloopt niet altijd soepel. Denk aan de brand bij Chemiepak aan de Moerdijk, en hoe de overheid daar communiceerde. Dat wekte veel weerstand op bij alle partijen. Dichtbij gebeurt het ook. Neem de stadswacht die uit zijn slof schiet als hij iemand erop aanspreekt dat zijn hond niet in het park mag poepen. Als hij zich onvoldoende inleeft in de ander, dan is er een grotere kans op weerstand, stress en zelfs agressie. E Tekst: Van onze redacteuren en goede communicatie kan veel leed voorkomen en ruimte creëren voor gedragsverandering. Dat is immers het doel. De Handhavingsacademie Nederland, die per 1 oktober van start gaat, heeft samen met NTI NLP in Limmen een lespakket ontwikkeld waarin effectieve communicatie bij dit soort situaties centraal staat. Een unieke cursus speciaal bedoeld voor handhavers. Professionalisering Er zijn veel gezagshandhavers in Nederland. We kennen allemaal de politie, maar er zijn ook milieuinspecteurs, stadswachten, parkeerwachten, nachtwachten, winkelbewakers, noem maar op. Deze beroepsgroep heeft behoefte aan verdere professionalisering. De Handhavingsacademie Nederland gaat hen vanaf 1 oktober ondersteunen bij de actuele uitdagingen in de communicatie met burgers. De nieuwe academie geeft antwoord op veel vragen die er leven onder gezagshandhavers. Dat de training werkt is zeker. Inmiddels is ervaring opgedaan en na afloop van zo n cursus zijn er altijd enthousiaste reacties. Vaak geven de cursisten aan dat ze dit graag eerder hadden willen leren. Samenwerking met NTI NLP De Handhavingsacademie Nederland is een initiatief van Leefomgeving.com, die een samenwerkingsverband is aangegaan met NTI NLP in Limmen, het instituut voor persoonlijke ontwikkeling en effectieve communicatie. In deze combinatie worden ruim twintig jaar ervaring met handhaving en vergunningverlening en de laatste inzichten op gedragsbeïnvloedende communicatie samengebracht. Meer informatie: Leefomgeving.com Inspirator Leo Bisschop en Programmamanager Kees Vermunt van de Handhavingsacademie vanuit de kern vervolg van voorpagina WTC-begeleider en ex-verslaafde Mustapha: Ik ben nu veel positiever, opener Mustapha: Na mijn behandeling dacht ik er te zijn, maar dat was niet zo. De vrijheid kon ik niet aan. Alle problemen die ik had waren niet weg. In mijn hoofd was veel somberheid en depressie. Dus ging ik weer drinken. Gelukkig had ik het zelf snel in de gaten en trok ik aan de alarmbel. Ik mocht terug naar de kliniek. Judith de Vries en Mustapha Oumlil van WTC Woontrainingscentrum (WTC) Judith de Vries (36) is leidinggevende bij het Woontrainingscentrum (WTC) in Amsterdam. NLP heeft ze leren kennen via vrienden. Haar voormalige clustermanager had al contact met NTI NLP en zo werd bij WTC gestart met de Practitioner opleidingen. Inmiddels doen zes ex-verslaafden de training bij verschillende trainers van NTI NLP en wordt ook de staf getraind. Toen Judith vorig jaar begon als hoofd bedrijfsvoering mocht ze haar eigen team samenstellen. Dit zijn nu achttien mensen, die een groep van maximaal 45 verslaafden kunnen begeleiden. Het is de bedoeling dat ze een jaar bij WTC blijven en dan voldoende zelfstandig zijn geworden om weer verder te kunnen in de maatschappij. Uitstroom naar de maatschappij Het WTC is bedacht door alle mensen uit de verslavingszorg. Zij liepen steeds vaker aan tegen het feit dat mensen die behandeld waren, korter of langer, uiteindelijk veel moeite hadden om hun leven weer op de rails te krijgen. Als iemand tien, twintig of dertig jaar verslaafd is geweest, probeer dan maar om clean te blijven. Er zijn veel invloeden die de ex-verslaafde opnieuw in problemen kunnen brengen, zoals het onverwerkte verleden, de soms torenhoge schulden die ze hebben of omdat ze geen woonruimte kunnen vinden. De begeleiding is hard nodig. WTC bemiddelt ook bij het weer uitstromen naar de maatschappij. meer informatie via: Toen hij er weer uit kwam raakte hij gelukkigerwijs in contact met mensen van het net gestarte WTC. Toen het WTC openging wisten we niet precies wat het was. We stroomden vanuit verschillende hoeken binnen, met ongeveer dertig mensen. Een prachtige tijd. Veel rust in mijn kop, veel geleerd. De korte lijnen, dat je niet allerlei instanties af hoeft te lopen, hebben enorm geholpen. Je krijgt in het WTC een eigen kamer, prachtig geregeld. En toen kwam Bouke de Boer van NTI NLP een keer langs. Om te praten over NLP. Wij vertelden onze verhalen over de verslaving en alle ellende. Hij was ontroerd. Zo vond WTC het een goed idee dat wij bij NTI NLP de Practitioner gingen doen. Ik ben leergierig, dus we gingen erop af om te kijken. In mijn verleden in het bedrijfsleven had ik al vaak trainingen gehad. Je steekt er altijd iets van op. Na een half uur dacht ik dat het een soort Amerikaanse training was met een of andere goeroe... Maar na anderhalf uur wist ik dat het ging over met jezelf communiceren, naar jezelf kijken, je overtuigingen. Gisteren is geschiedenis Wat ik het meest van NLP heb geleerd is: je bent je verleden. Ook ik. Een jeugd met een groot gezin, met een strenge vader en alles wat daarin mis is gegaan. Dat heeft me gemaakt tot wat ik ben. Ik kwam ook tot het inzicht dat gisteren geschiedenis is. Je kunt er niets meer aan doen. Het is beter om aan de slag te gaan met wat er nu is. De acceptatie veranderde niet mij, ook niet mijn problemen, ook niet de wereld, maar wel de manier waarop ik ernaar kijk. Ik ben nu veel positiever, veel opener. Het maakt het een stuk gemakkelijker. Ik heb rust en berusting gevonden en heb veel meer begrip voor anderen. Ik zie nu ook dat dingen soms gewoon zijn zoals ze zijn. In het WTC heb ik nu een prachtige omgeving en de mogelijkheid gekregen om een jaar lang te werken aan mezelf, naar NTI NLP te kunnen gaan en om mijn leven op een rijtje te zetten. Ik heb besloten om mijn levenservaringen uit de slechte periode in mijn leven ergens goed voor te laten zijn. Mensen die in het proces zitten te helpen. Ik ben gestart met Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) en ook zei WTC dat ze mij met mijn ervaring en kennis wel konden gebruiken. En nu werk ik er. Ik durfde nooit naar mijn ellende terug te kijken en gaf alles en iederen de schuld, ook mijn vader en het feit dat ik een Marokkaan ben. Wat NLP teweeg heeft gebracht is dat ik naar mezelf ben gaan kijken en ook terug ben gaan kijken. Maar met heel andere ogen. René Kuiper met een Portugese sheet Trainers Training in Portugal met José Figueira en René Kuiper NLP in Portugal verspreiden, dat was de wens van José Figueira toen hij jaren geleden bij NTI NLP zijn NLP-opleidingen volgde. Een wens die uitgekomen is doordat hij bereid was de weg terug te vinden naar zijn geboorteland en de handen uit de mouwen te steken. René Kuiper reist een keer per jaar naar Portugal om daar samen met José de NLP Trainers Training te geven. Portugal heeft op dit moment zestien door NTI NLP gecertificeerde trainers die enthousiast de methodiek verspreiden. N LP-trainer René Kuiper, lid van het managementteam van NTI NLP, over dit bijzondere initiatief: We hebben een warme verbinding met Portugal. Iedere keer is het weer een feest om ook daar het gedachtegoed van NTI NLP te verspreiden. Ik heb veel respect voor de trainers die we inmiddels gecertificeerd hebben. Het lijkt zo gemakkelijk en er komt heel wat bij kijken om NLP te verspreiden in een land waar de naamsbekendheid nog klein is. Dit vraagt om doorzettingsvermogen. En een missie. Luxe Het is relatief nieuw dat mensen in Portugal investeren in zichzelf. René: In Portugal is het nog niet zo gebruikelijk om trainingen op het gebied van persoonlijke groei en ontwikkeling te volgen. NLP is geen tijdelijk kunstje maar een methodiek die langdurig effect heeft. En dat is voor veel mensen nieuw. In tegenstelling tot Nederland waar we het heel normaal vinden om in je persoonlijk proces te investeren. NLP is daardoor in Portugal nog een luxe. En, daar zal snel verandering in komen. Stijgende interesse Ook in dit land neemt de bewustwording toe dat we kunnen leren om onze binnenwereld goed op orde te hebben en te houden. En het gevolg daarvan, namelijk dat we prettiger met onszelf en de ander omgaan, heeft ook in Portugal stijgende interesse. Daarom vind ik het leuk om de Portugezen te ondersteunen. En natuurlijk 5 José Figueira. Hij heeft het initiatief genomen daar te beginnen. Zonder hem zou dit niet mogelijk zijn geweest. rene@ntinlp.nl twitter: renekuiper

6 ingezonden foto Niet wachten tot je leven begint Gericht met elkaar bezig Caroline Ligthart cursisten aan het woord Jos en Matty van Hagen Russisch water gaat over de liefde natuurlijk, vertelt Caroline Ligthart lachend over haar in mei van dit jaar verschenen debuutroman. Het boek vertelt van het stel Gijs en Alma en hun onvermogen om elkaar te begrijpen. Ik hoorde dat er vruchtbaarheidswater te koop is in Rusland en ik vond dat zo intrigerend, dat ik dat als uitgangspunt voor mijn verhaal heb genomen. Caroline, die freelance televisieredacteur is, ontdekte dat ze kon schrijven nadat ze een periode gedwongen rust moest houden na een auto-ongeluk. Ik heb in eerste instantie een kort verhaal geschreven voor een schrijfwedstrijd en ik vond het zo leuk om te doen dat ik daarna twee jaar een schrijfopleiding heb gevolgd. Inmiddels heb ik korte verhalen gepubliceerd in onder andere Hollands Maandblad, Tirade en De Brakke Hond. Heel raar, ineens was ik schrijfster! Het heeft overigens wel even geduurd voor Caroline haar roman afmaakte. Ik wilde het boek heel graag schrijven maar ik ontweek het steeds, ik stelde het uit. Ik heb toen een opstelling gedaan over dat ontwijkgedrag waarbij ik ontdekte dat het ongeluk niet alleen iets positiefs had opgeleverd; de ontdekking dat ik kon schrijven, maar ik was daarnaast ook kwaad op de veroorzaker en pas toen ik dat onderkende kon ik echt goed verder. In 2009 heeft Caroline de negendaagse training Systemisch Werken gevolgd nadat ze eerst, op aanraden van een vriendin, een thema had ingebracht tijdens eenfamilieopstellingendag. Ik was zo enthousiast over de opstelling dat ik meteen weer wilde! Systemisch Werken training werd me toen geadviseerd. En dat heeft me veel meer gebracht dan ik van te voren had gedacht, zo is het contact met mijn familie heel veel beter geworden. Ik ben het belang van familie gaan onderkennen: niet alleen is onze relatie beter geworden, ik ben me gaan verdiepen in mijn geschiedenis zodat ik beter weet waar ik vandaan kom. Ik ben me gaan realiseren dat mensen veel meer worden gestuurd door hun familiegeschiedenis dan ik dacht. Het is lastig om uit een bepaald patroon te stappen zonder te onderkennen hoe belangrijk je familiegeschiedenis is waardoor je gevormd bent. In mijn boek laat ik Gijs zeggen: Ik geloof niet in schuld. Ik geloof in onvermogen. Iedereen zou familieopstellingen moeten doen, dat zou een hoop ruzies besparen, grinnikt Caroline. Over leef-tijd zegt ze: Hoe minder tijd je hebt, hoe urgenter het wordt. Gijs, de hoofdpersoon in mijn boek, is 38 jaar en zit te wachten tot zijn leven begint in de veronderstelling dat hij nog tijd genoeg heeft. Maar de tijd is min of meer beperkt, het is belangrijk de dingen te doen die je wilt doen, je verantwoordelijkheid te nemen. Niet wachten tot iemand zegt: kijk zo. Dat lukt mij steeds beter, al zou ik meer willen schrijven. De balans tussen het redactiewerk en het schrijven is nog niet optimaal. Al zou ik het redactiewerk, collega s en het me steeds weer moeten bewijzen ook niet willen missen. Het is een prettig contrast met schrijven. Het is leuk als vrienden tegen me zeggen dat ze Russisch water ergens op tafel hebben zien liggen. Don t quit before the Fred miracle! Tuijnman met een van de Wajongers. Caroline Ligthart, Russisch water Uitgeverij Nieuw Amsterdam (2011) 6 Tweedaagse Ouders van cursisten (60+) 14 t/m 15 november Training Partners 7 t/m 10 november Ralph Spritzer Na je pensioen valt een stuk invulling van je leven weg en dan moet je het heel erg hebben van de lol in je relatie, veel meer dan wanneer je werkt, vertellen Jos en Matty van Hagen. Het echtpaar is al 41 jaar getrouwd en sinds een paar jaar met pensioen. De drie zoons van Jos en Matty zijn onder meer geïnteresseerd in spiritualiteit en management en vertellen met regelmaat over wat ze bezighoudt. Ik leef een beetje tweedehands op die manier, grapt Matty. Onze oudste zoon, die in het onderwijs zit, kwam via collega s in aanraking met NLP en vertelde ons daar heel enthousiast over. Voor mijn verjaardag kreeg ik een dag familieopstellingen cadeau en daarna ben ik naar een tweedaagse training voor ouders van cursisten geweest. Bouke de Boer geeft dan een helder overzicht van wat NLP is en zo kom je te weten wat je kinderen meemaken. Het was zo ontzettend leuk! Matty en Jos hebben daarna samen de Partnertraining bij René Kuiper en Helma de Goede gedaan in de Limburgse bossen in Meerlo. Jos: Het was heerlijk om aan mee te doen, je wordt nergens door afgeleid en je bent alleen maar met elkaar bezig. Het was heel ontspannend om zo gericht met jezelf en elkaar bezig te zijn. De training is niet bedoeld om een crisis op te lossen maar om wat al goed is te verfrissen. We dragen nu een mooi plaatje bij ons waar we op terug kunnen kijken. Matty vervolgt: Na je 65 e kom je in een andere leefomgeving terecht en in de training werden we met onze neus op de feiten gedrukt: 24 uur per dag samen zijn is anders dan in het werkzame leven, waarin je elkaar veel Van gedrevenheid naar Ralphse mix Ik was een echte medisch specialist, maar ik deed veel vanuit mijn hoofd en weinig vanuit mijn buik en hart. Ik was heel gedreven en perfectionistisch en heb mensen stevig aangespoord om net zo te werken als ik, vertelt Ralph Spritzer. Na een carrière van dertig jaar als kinderarts is Ralph sinds 2004 coach. Hij vertelt: Die gedrevenheid destijds gaf spanningen binnen het ziekenhuis en in 1996 kwam er iemand om de organisatie door te lichten en mensen feedback te geven. Ik kreeg de tip om mijn communicatieve vaardigheden te verbeteren en zo kwam ik terecht bij Wibe Veenbaas in Utrecht. Ik was erg van hem onder de indruk. Als vervolg ben ik de workshop persoonlijk leiderschap gaan doen, waar het ging over naar binnen gaan. Het leek wel Chinees en tegelijkertijd wilde ik er steeds meer van weten. Zijn nieuwsgierigheid bracht Ralph ertoe om de driejarige opleiding in professionele communicatie te volgen, waarna nog vele psychosociale opleidingen volgden. Met de dingen die ik leerde kon ik veel beter contact maken met mensen en ik ontdekte dat ik daar verder mee wilde. Ik ben coach geworden en ik begeleid nu met veel plezier allerlei mensen in de medische en niet-medische wereld: van jonge vrouwen met een hoog streefniveau tot bankdirecteuren. Ralph leerde tijdens de opleiding Systemisch Werken Bouke de Boer en Dorien Groot kennen, die hem in contact brachten met Johannes Schmidt. Onder de indruk van zijn werkwijze heb ik onder meer de Traumatraining minder tegenkomt. Hoe vul je die nieuwe fase samen in? De training heeft ons veel inzicht gegeven in ons en onze relatie. Leef-tijd heeft voor Jos en Matty in deze fase een speciale betekenis. Voor Jos betekent het dat je de tijd moet nemen om te leven: Dat je jezelf de tijd moet gunnen om bewust te leven en dat is best moeilijk. Iedere dag als ik opsta ga ik invulling geven aan die dag. De routine, die er wel was toen ik werkte, is weg. Elke dag is anders. Matty vult aan: Voor mij betekent het de tijd niet door je vingers laten glippen en een goede invulling proberen te geven aan de tijd die ik nog heb. Vroeger was de tijd vol omdat ik nuttig was. Ik hou van verzorgen en dat valt weg als je kinderen ouder zijn, het je nuttig voelen valt weg. Hoe vul ik dat in, hoe doe ik dat? Dat heeft voor mij veel met deze fase te maken. Ze vertellen dat ze allebei met een sterk arbeidsethos zijn opgevoed en dat het moeite kost om dat los te laten. Vrij zijn heeft als nadeel dat je nooit meer echt vrij bent, je hebt nooit meer weekend bijvoorbeeld. Het is zeker geen klaagzang hoor, maar het leven wordt zo anders! Jos krijgt van Matty de training MAN voor zijn 70 e verjaardag en ook Matty heeft nog plannen om een workshop of training te gaan doen. Het is zo n warm bad daar in Limmen, het is een bijzondere plek. Alle mensen die daar komen zijn met hetzelfde bezig, ze stellen zich open en zetten zich in. Er hangt liefde, acceptatie en positiviteit en dat voel je! bij hem gevolgd. Wat ik van Johannes Schmidt en Wibe Veenbaas heb geleerd is dat mensen zich vaak anders voordoen dan ze zijn. We lopen allemaal butsen op en ontwikkelen hierdoor afweermechanismen, die later helaas vaak weerstand oproepen. Ook binnen de medische beroepen is dit zo. Ik heb geleerd om minder direct te reageren op hoe mensen doen en beter te kijken naar waar hun gedrag vandaan komt. Ralph maakt in zijn coaching gebruik van verschillende methodieken zoals NLP, TA, Systemisch Werken en Opstellingen. Ik heb een rugzakje met technieken en daar heb ik een Ralphse mix van gemaakt, vertelt hij. Ik probeer ingesleten patronen op te heffen en mensen te laten zien dat oude afweermechanismen vaak niet meer effectief zijn. Als ze dit loslaten, dan kunnen mensen ontspannen en veranderen. Op de vraag wat leef-tijd voor hem betekent antwoordt Ralph: Dankbaarheid dat ik op mijn 67e mag en kan doen wat ik wil. Van medisch specialist ben ik een andere richting ingeslagen en dat voelt heel goed. Ik heb de kans gekregen om mijn leven anders in te delen, ik heb echt willen veranderen! Ik ben gezond van lijf en geest en mijn leven is nu zorgeloos. Het tempo was vroeger heel hoog, nu is mijn leven veel intenser geworden. Ik heb afgeleerd om de wereld en mezelf iets te willen bewijzen. Het is zo fijn als je wat meer ontspannen in het leven kunt staan. En dan kom je net zo ver. ralph@spritzer.nl

7 Therapeut John van der Meij: Roofvogel als spiegel Carmen Westerkamp Omarm de pijn en ervaar het geluk Therapeut en coach John van der Meij begeleidt dagelijks mensen die in verwarring zijn, zich verzetten tegen wat is, die lijden, zoals de Boeddhisten zeggen. Hij weet uit ervaring hoe het leven je heen en weer kan slingeren. Mijn vrouw overleed elf jaar geleden. Dat is een forse breuk in mijn leven. Toen heb ik ervaren wat het is om erg in pijn te zijn. Daardoor kwam ik echter ook in contact met de andere kant. De grootste geluksmomenten waren juist ook in die tijd. Bij de pakken neerzitten, in de slachtofferrol stappen, is niet de oplossing. Omarm de pijn als het ware en ervaar dan ook het geluk. B ij NTI NLP Gilde is John inmiddels een regelmatige spreker. Zijn colleges en trainingen gaan over zowel de technische aspecten van het brein hoe zit de bedrading van onze hersenen in elkaar als de geest, relaties en het bewustzijn. Met zijn bedrijf Trilemma doet John van der Meij aan coaching, training en therapie. Lichaamswerk, Systemisch Werk en Oplossingsgericht Werk zijn enkele van de bekende methodieken die er gebruikt worden. John: Een van de belangrijke dingen waar het volgens mij in therapie om gaat is coping, leren omgaan met tegenslagen. Heb je het vermogen om te relativeren, om de dingen te zien zoals ze zijn en die te omarmen? Het is voor veel mensen lastig om met pijn om te gaan maar evenzeer om vol vreugde te beleven. Het leven stel ik in een model graag voor als een slinger. Aan de twee uiterste kanten van de slingerbeweging vind je geluk/ liefde en pijn/angst. En daartussen pendelt het leven. Volgens dit model kun je het geluk alleen bereiken als je ook de pijn omarmt. Dan slaat de slinger volledig van links naar rechts. Maar veel mensen willen of kunnen dat niet. Die verkleinen de uitslag van de slinger en daarmee de dynamiek van het leven. Ze gaan in de overleefstand. Klappen John geeft aan dat veel problemen die mensen op latere leeftijd ervaren vaak al in een vroeg stadium ontstaan kunnen zijn: Ieder mens wordt na zijn geboorte geconfronteerd met vormen van afwijzing. Bijvoorbeeld: je reikt als baby uit naar mama, maar die is er niet, doordat ze depressief is. Of je bereikt papa niet doordat hij door zijn werk weg is. Heel vaak maak je in je eerste periode, in de eerste zeven jaar van je leven, grote klappen mee. Die primaire pijn is zeker voor een kind niet te verdragen. Wat wij als mens volgens mij doen is daar onmiddellijk (overlevings)strategieën omheen zetten. Systemisch gezien zeggen we dan dat je dynamieken gaat ontwikkelen die ervoor zorgen dat jij er weer toe doet. Dus je gaat je best doen, of je gaat je terugtrekken als papa praat, enzovoort. Op deze manier ontwikkel je allemaal lagen (egostructuren) waardoor je steeds verder van je kern afgaat. Volgens mij is de grote taak van therapeuten of begeleiders om mensen weer in aanraking te laten komen met hun kern of essentie. Maar als je dat wilt dat is zeg maar de weg van het verlangen dan kom je ook altijd bij de primaire pijn. Via lichaamswerk, een adequate methode hiervoor, passeer je de egostructuren. Daardoor bereik je uiteindelijk het hart. Dan worden cliënten, cursisten weer bewogen en voelen waar de schoonheid zit, ervaren waar het eigenlijk ook alweer over ging, de tinteling van het leven zelf. Mensen komen zo weer in contact met zichzelf. We leven in een tijd waarin we als het ware van alles móeten genieten, een genotscultuur. Je ziet heel veel mensen die alles hebben, maar spiritueel leeg zijn. Ze zijn wel gevuld maar toch niet vervuld. Niet gelukkig. Ze zijn niet in verbinding met zichzelf, met hun lijf. Als je niet goed in contact bent met jezelf hoe kun je dan met anderen contact maken? Daar is als begeleider/ therapeut veel te doen. Je ziet dat er in deze tijd steeds meer sprake is nu van korte-termijnbevrediging. Je verandert dat niet zomaar. Ik vind dat je kinderen naast alle moderniteiten waardesystemen moet meegeven. Leer kinderen kiezen, leg uit wat schoonheid is, wat betekenis geeft, waar het leven over gaat. En waar gaat het leven dan over? Over leven. Leven in het hier en nu? Dat is een grote uitdaging. Het grote probleem vandaag de dag is dat mensen altijd ergens anders willen zijn dan waar ze zijn. Via je lijf en je ademhaling lukt het vaak om hier zijn. Het hier zijn vervult. Het ergens anders zijn doet dat niet. Je kunt jezelf, je essentie, alleen vinden waar je nu bent en in hoe het nu is (terwijl we vanuit het denken geneigd zijn om ons te identificeren met gebeurtenissen uit het verleden of met onze zorgen over de toekomst). Een enorme klus waar je je leven lang de tijd voor hebt. Hoe zit het met jouw Leef-tijd? Ik zit zelf in de rijpere fase van mijn leven, de senioriteit. Zo voelt het helemaal niet, althans niet qua vitaliteit. Ik voel me nog heel vitaal. Maar qua levenservaring ben ik 59. Hoe ga ik daarmee om? Het grote probleem van ouder worden is de discrepantie tussen mentaal en fysiek. In mijn hoofd kan ik alles nog, maar fysiek word ik trager, beperkter. Ik word vaker geconfronteerd met de eindigheid. Daardoor ga je meer duidelijke keuzes maken. Ik aanvaard dat ik sommige dingen niet meer kan, zoals een halve marathon lopen. Discipline dringt zich meer aan me op. De andere kant is dat ik niet terug wil naar de fase waarin ik minder bewust was. Nu ben ik meer stuurman van mijn eigen leven. Dat is een groot goed. Veel van mijn werk gaat erom mensen te leren om jezelf onmiddellijk waar te nemen. Niet volgens een concept, volgens het denken daarover, maar precies in de beleving zelf. Dan ervaar je de levensenergie. Als je dat toe kunt laten dan kom je ook altijd de schaduwkant tegen. Waar de woede en de lust zit. Daar zit de meeste (verborgen) kracht. Om dat potentieel te activeren. Daar houd ik van. Om mensen van fixatie in beweging te krijgen. Een roofvogel geeft geen feedback, hij reageert alleen op jouw energie, vertelt Carmen Westerkamp. Tien jaar geleden is Carmen met haar man naar Spanje verhuisd, waar ze vlak onder Barcelona een oude boerderij bewoonbaar hebben gemaakt. Zo n drie jaar geleden zijn ze begonnen met Rebird, een leiderschaps- en communicatietrainingscentrum met roofvogels. Carmen en haar man Fares trainden uit interesse al jaren met roofvogels zoals uilen, valken en haviken. Carmen vertelt: Ik merkte dat als ik gespannen was, niet in het nu, de vogels niet meer naar me toe kwamen. De ene dag ging het heel goed en de andere dag lukte het africhten helemaal niet meer! De vogels reageerden op mijn energie gekoppeld aan de intentie achter mijn communicatie. Iedereen kent dat wel. Je kunt bijvoorbeeld de hele ochtend lekker hebben gewerkt met mensen en iedereen begrijpt je en je boodschappen komen goed over. En na een vervelend telefoontje roep je alleen maar weerstand op bij iedereen. Wat is er veranderd? Alleen je intentie, meer niet. En deze spiegel houden de vogels je voor. Ze dwingen je bewust te zijn van de intentie van waaruit je de dingen doet en aanwezig te zijn in het hier en nu. Iedere roofvogel heeft ook zijn eigen energie en karakter. De kennis en ervaring die we al doende hebben opgedaan hebben we verwerkt in leiderschapstrainingen met roofvogels. De trainingen zijn een groot succes, zo zijn er al verschillende enthousiaste directies van multinationals geweest. Carmen verhuurt de locatie ook voor andere trainingen, zorgt voor de mensen en is zoals ze zelf zegt het stabiele punt. Ik krijg altijd terug uit zo n groep dat ik veiligheid bied. Ik vind het heerlijk om mensen een back to basic gevoel te bezorgen, met lekker eten en prettige bedden. De stabiele factor die ik bied heb ik overigens voor een groot deel te danken aan NLP. En ik durf best te zeggen dat ik door NLP nu ben wie ik ben. Carmen heeft bijna twintig jaar geleden de Practitioner gedaan in Bergen. Bouke de Boer en Dorien Groot waren toen assistent-trainers bij Jorrit Jorritsma. Daarna ben ik met hen naar Hawaï gegaan om bij het instituut Advanced Neuro Dynamics de Master te doen. Onlangs heb ik in Limmen een review gedaan van de Master om te zien hoeveel er is blijven hangen, en dat was gelukkig heel veel! In die lange tijd ontwikkel je daarnaast van alles. Ik vond het trouwens mooi om te zien hoe ze bij NTI NLP op een Nederlandse manier NLP hebben ontwikkeld en uitgewerkt, op Hawaï was het heel Amerikaans. Ze hebben er echt een eigen draai aan gegeven en er mooie items aan toegevoegd zoals bijvoorbeeld Systemisch Werken. Over leef-tijd gesproken zegt Carmen dat ze het om te beginnen erg leuk vond om na twintig jaar weer terug te keren naar Limmen en het contact te hernieuwen met Bouke en Dorien. Daarnaast merkt ze op dat het handig is om NLP te doen als je jong bent: Het is voor jonge kinderen een prachtig goed om mee te nemen. Onze dochter van twaalf heeft de jeugdtraining bij NTI NLP gedaan en ze vond het fantastisch. Ze is zelfverzekerder, open-minded en ze durft grenzen te stellen. Je zag de verandering. Ik vind dat iedere ouder die NLP heeft gedaan het zijn of haar kinderen ook moet laten ervaren. 7

8 It s time for living... NTI NLP-dag op 6 november in Stadsschouwburg Velsen NTI NLP-dag, It s time for living... Op zondag 6 november beleeft Stadsschouwburg Velsen haar eerste NTI NLP-dag. Het belooft een sfeervolle happening te worden waarbij we op lichtvoetige wijze bekijken hoe je het leven leuk kunt houden. It s time for living and for giving... Je kunt rekenen op een afwisselend programma. Traditioneel is het ook een dag voor oude vertrouwde èn nieuwe ontmoetingen. De nieuwe startmuziek It s time for living is vanaf 7 november te downloaden via onder meer itunes en Primeur Na jaren gebruik te hebben gemaakt van bestaande nummers als startmuziek bij de trainingen hebben we nu een speciaal voor NTI NLP gecomponeerde startmuziek. Deze wordt gepresenteerd, begeleid door een prachtige videoclip. Wij zijn in ieder geval onder de indruk en enthousiast! Kaartverkoop De dag begint om uur met ontvangst. Het programma start om uur. Einde van de dag rond uur. Kaarten zijn via de website te koop voor E 30,- p.p. Wees er snel bij! Meer over het programma is te vinden op onze homepage Aan jezelf werken een feestje Ab de Jong Help, de leerlingen willen niet! Nederlands Trainingsinstituut voor Neuro-Linguïstisch Programmeren NTI NLP Oosterzijweg AX Limmen tel fax info@ntinlp.nl website 8 Aaltsje Wester en Marian de Ruijter tijdens hun Onderwijs Practitioner COLOFON De Prikkel is een uitgave van NTI NLP en verschijnt twee keer per jaar. hoofdredacteur Johan Bos, tiu.nl redactie Dorien Groot & Johan Bos cursist-interviews Nadja Jansma, tiu.nl ontwerp en opmaak Josta Bischoff Tulleken productie tiu.nl Tekst: Aaltsje Wester en Marian de Ruijter Seminar over redenen van bestaan wegens succes geprolongeerd Orthopedagoog Luc Stevens vat het zo mooi samen: Onderwijs is niet het vullen van een vat, maar het ontbranden van een vuur. Het blijkt dat het contact tussen docenten en leerlingen van groot belang is, net zoals het inzicht in de motivatie van leerlingen cruciaal is om effectief en met plezier les te kunnen geven. De vraag is niet òf leerlingen wel of niet gemotiveerd zijn, de vraag is: hóe kun je als leraar ervoor zorgen dat die innerlijke motor van de leerling ook in zijn of haar klas draait? Hoe kan de motivatie van de leraar de leerling inspireren? Het blijkt dat leerlingen zich gaan gedragen naar de verwachting die de leraar bewust en ook onbewust over hem heeft. Zouden de leraren echt beseffen hoe groot hun rol is? Op school wordt er vaak over motivatie gesproken en hoe kun jij je leerlingen ook daadwerkelijk in beweging krijgen? Ben je nieuwsgierig en wil je hier meer van weten? Dan wordt de themadag Help, de leerlingen willen niet! Hoe motiveer ik mijzelf en de leerlingen op 16 november vast en zeker een waardevolle dag voor jou. Kijk voor meer informatie op de website, onder workshops, of neem contact op met Klantsupport. Op 24 maart 2012 houdt NTI NLP in het AFAS (AZ) Stadion in Alkmaar de tweede seminar over redenen van bestaan. De succesvolle dag in februari 2011 krijgt hiermee op veler verzoek een vervolg. Tijdens de eerste seminar waren de sprekers Marco van Basten, Minke Booij, Toon Gerbrands, Gertjan Verbeek en Raemon Sluiter afkomstig uit de topsportwereld. In maart zullen sprekers uit verschillende sectoren acte de présence geven. Hierbij valt te denken aan het bedrijfsleven, de sport, de gezondheidszorg en de theaterwereld. Wederom zullen Bouke de Boer en Marlies van der Putten deze dag leiden. Houd de digitale nieuwsbrief en de website in de gaten voor het laatste nieuws omtrent de seminar. Nog niet geabonneerd op onze digitale nieuwsbrief? Meld je dan aan op de homepage: Themadag op 16 november over motivatie fotografie B4.nl (tenzij anders vermeld) illustratie Tom Janssen druk Finesse Druk BV oplage exemplaren Deze krant is gedrukt op 100% recycled papier. Twitter NTINLP Facebook Onderwijssymposium op 16 januari 2012 Als normaal anders is Op maandag 16 januari 2012 wordt in het AFAS Stadion in Alkmaar het onderwijssymposium Als normaal anders is gehouden. Hoofdthema: Jij maakt het verschil! Tijdens dit jaarlijkse evenement komen de laatste ontwikkelingen, nieuwste (leer)methoden en deskundigheden op het gebied van onderwijs aan bod. Er zijn ook dit keer weer inspirerende sprekers. Op deze dag zijn kun je meedoen aan workshops, en kun je een bezoekje brengen aan de informatiemarkt, de ICT- hoek en de boekenhoek. NTI NLP-trainers Aaltsje Wester en Marian de Ruijter verzorgen op dit symposium een interactieve, praktische workshop, getiteld: Hóe maak jij het verschil? Met humor en direct in de praktijk te gebruiken oefeningen gaan zij een uur aan de slag. Interesse? Sociale Media LinkedIn: com/in/boukedeboer Twitter: Bouke_deBoer Bouke de Boer en Marlies van der Putten (rechts) tijdens de seminar in het AFAS Stadion in februari 2011 Het interessante aan NLP is dat het gaat over mijzelf en mijn eigen gedrag en gevoel, en als ik daaraan sleutel, wat voor effect dat op de ander heeft, vertelt Ab de Jong. Ik was altijd al geïnteresseerd in de menselijke kant van samenwerking en in de oosterse manier van denken en managen en heb veel managementachtige cursussen gedaan. Heel interessant, maar dat bleef beperkt tot een schilletje, tot trucjes. Het ging vooral over hoe een groep acteert, en niet over jezelf. Ab is projectleider bij BAM Wegen in de regio Arnhem/ Nijmegen en is er verantwoordelijk voor dat er wegen gebouwd worden en dat we er geld aan over houden. Eind 2010 heeft hij, op aanraden van een goede vriend die heel enthousiast was, bij NTI NLP de Practitioner gedaan. Ik vond het supergaaf. Vier blokken was heel intensief maar wel nodig. Ik vond het jammer dat het klaar was, ik vond het echt een verrijking. Je bent twintig dagen met jezelf bezig, dat is toch een feestje! Ik ben van plan om nog verder te gaan, maar eerst wil ik het een tijdje laten rusten, oefenen en sparren voordat ik er een schepje bovenop doe. Ik was zelfs zo enthousiast dat ik even een stapje terug moest doen om weer aansluiting te krijgen in mijn omgeving. Hij past NLP ook in zijn werk toe: Ik heb een veel beter beeld gekregen waarom mensen doen zoals ze doen en hoe ik zelf reageer. Mijn begrip van situaties is beter geworden en ik handel daar dan naar, al lukt dat me nog niet altijd, lacht Ab. Leef-tijd betekent voor Ab de verhouding tussen tijd in relatie tot werken, en leven als in leuke dingen doen. In mijn werk sta ik soms onder grote druk en tegelijkertijd vind ik mijn werk heel leuk. Soms moet ik mezelf terugfluiten, iets afzeggen of opschuiven. Ik realiseer me dat het leven kort is en dat je weinig tijd hebt. Aan de ene kant kun je in mijn optiek niet genieten van het leven als je het te vol propt met activiteiten. Aan de andere kant, als je te weinig doet, heb je je leven dan wel volledig benut? Het is soms zoeken naar de balans tussen die twee dingen. Om het volle eruit te halen moet je ook een beetje tot de grens gaan. Op de vraag of Ab nog een persoonlijke levensfilosofie wil delen kijkt hij om zich heen en ontdekt achter zijn bureau een print met de tekst: Een geordende geest kan leven in een chaotische omgeving. Hij licht die wijsheid als volgt toe: Zodra je een beeld hebt van hoe het voor jou werkt, waarom en hoe je reageert, dan is de rest oefenen. Het wordt niet makkelijker, maar wel heel helder. NLP heeft me daarbij enorm geholpen. Ik kan er dagen over vertellen, maar minder is misschien wel meer, besluit hij met een grijns.