Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Drugbeleid Nr Samenstelling: Leden: Van der Vlies (SGP), Kalsbeek (PvdA), Buijs (CDA), Atsma (CDA), Arib (PvdA), Vendrik (GroenLinks), Kant (SP), Blok (VVD), voorzitter, Smits (PvdA), Örgü (VVD), Verbeet (PvdA), Van Oerle-van der Horst (CDA), ondervoorzitter, Vergeer (SP), Vietsch (CDA), Joldersma (CDA), Varela (LPF), Van Heteren (PvdA), Smilde (CDA), Nawijn (LPF), Van Dijken (PvdA), Timmer (PvdA), Van Miltenburg (VVD), Kraneveldt (LPF), Schippers (VVD), Omtzigt (CDA), Azough (GroenLinks), Koşer Kaya (D66) en Van der Sande (VVD). Plv. leden: Rouvoet (ChristenUnie), Verdaas (PvdA), Ferrier (CDA), Cqörüz (CDA), Blom (PvdA), Halsema (GroenLinks), Gerkens (SP), Veenendaal (VVD), Hamer (PvdA), Weekers (VVD), Tjon-A-Ten (PvdA), Aasted Madsen-van Stiphout (CDA), Ormel (CDA), Koomen (CDA), Van As (LPF), Waalkens (PvdA), Mosterd (CDA), Bussemaker (PvdA), Heemskerk (PvdA), Oplaat (VVD), Hermans (LPF), Hirsi Ali (VVD), Eski (CDA), Van Gent (GroenLinks), Bakker (D66) en Nijs (VVD). VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG Vastgesteld 28 februari 2006 De vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport 1 heeft op 1februari 2006 overleg gevoerd met minister Hoogervorst van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over: de brief van de minister van VWS d.d. 23 september 2005 inzake rapportage langetermijneffecten van XTC (23 760, nr. 18); de brief van de minister van VWS d.d. 12 april 2005 inzake beantwoording commissievragen over Bureau voor Medicinale Cannabis (24 077, nr. 147); de brief van de minister van VWS d.d. 28 november 2005 inzake evaluatie beleid medicinale cannabis (24 077, nr. 172); de brief van de minister van VWS d.d. 19 december 2005 inzake verslavingszorg (Resultaten Scoren) (VWS ); de brief van de minister van VWS d.d. 20 december 2005 inzake voortgangsrapportage over de verslavingszorg (24 077, nr. 176). Van dit overleg brengt de commissie bijgaand beknopt verslag uit. Vragen en opmerkingen uit de commissie Mevrouw Veenendaal (VVD) vraagt de minister ten eerste om het beleid met betrekking tot medicinale cannabis voort te zetten tot Dit middel was pas in 2003 beschikbaar omdat toen pas een constante stof gecreëerd kon worden. Daarom is het belangrijk dat de tijd wordt genomen om onderzoeksvoorstellen die na die tijd verschenen zijn te toetsen. Ten tweede vraagt mevrouw Veenendaal hoe in Nederland met verslaafden wordt omgegaan. Zij geeft een persoonlijk voorbeeld van een verslaafde met psychische problemen die zij sinds een jaar begeleidt. Haar ervaring is dat betrokkene tussen de Brijderstichting en de GGZ heen en weer wordt geschoven. Na een jaar wordt de patiënt nog steeds niet behandeld. De GGZ-instelling van Midden-Limburg heeft een heel andere aanpak gekozen en levert uitstekende zorg door samen met politie en de maatschappelijke opvang mensen van straat te halen. Doordat gekozen is voor huisvesting als basiszorg verlopen contacten met verslaafden soepeler. Wil de minister aandacht aan de problemen rondom de dubbele indicatie besteden? Als de verslavingszorg nog meer richting gemeenten KST tkkst ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2006 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

2 wordt geschoven, moet een systeem worden ingesteld waardoor instellingen kunnen worden afgerekend op hun organisatie en prestaties. De instellingen vragen steeds om meer geld, maar zij moeten hun aanpak beter organiseren. Ten derde vraagt zij aandacht voor de gebruikersruimtes in de gemeentes. Volgens de bewindsman wordt overleg gevoerd met de VNG. Hij meent dat geen extra regels nodig zijn. De ruimtes op zich vormen geen probleem, maar de gebruikerscentra zetten op een gegeven moment mensen de deur uit zodat de problemen zich naar de straat verplaatsen. Bewoners klagen over prostitutie voor de deur, het verhandelen van de drugs en het gegeven dat hun kinderen daarmee geconfronteerd worden. Wat doet de bewindsman aan dit probleem? Mevrouw Joldersma (CDA) sluit zich aan bij de vraag van mevrouw Van Veenendaal over de problemen met de gebruikersruimtes. Zij deelt de visie van de minister dat ontwennen het primaire doel van de verslavingszorg is en dat stabilisatie een middel op weg daarheen is. Ook zij vindt een gedifferentieerd zorgaanbod belangrijk. Daarom waardeert zij het streven om een passend aanbod van verblijfsvoorzieningen voor verslaafden te realiseren en de instrumenten van de BOPZ beter te benutten. Ook is zij ingenomen met het besluit om het versneld afkicken met behulp van naltrexon in te voeren. In de voortgangsrapportage mist zij de effecten van de behandelingen. Zij juicht het project Resultaten Scoren toe, maar het gaat over methodieken waarvan de effectiviteit nog steeds niet is aangetoond. Mevrouw Joldersma spreekt de hoop uit dat het onderzoek naar de effectiviteit van de behandelingen van de grond komt. Ook hoopt zij dat men gevrijwaard wordt van proefballonnen, zoals genoemd in een artikel in de Volkskrant van 30 januari jl. waarin gepleit wordt voor het vrij verstrekken van drugs. De sector wordt professioneler en getracht wordt te werken op basis van wetenschappelijke gegevens. Genoemd artikel is een slecht signaal voor de sector. Kan het problematisch drugsgebruik in en rondom de psychiatrie in kaart worden gebracht? Mevrouw Joldersma vindt het moeilijk om op basis van het evaluatierapport over de medicinale cannabis tot beleidsbeslissingen te komen. Het rapport geeft geen antwoord op de vragen of het om de prijs van de cannabis gaat of over artsen die niet overtuigd zijn van de werking en daarom niet voorschrijven. De bewindsman wil in de richting van registratie als geneesmiddel. Wil hij deze aanbeveling toelichten? Hoe moet de door hem aangegeven periode van een jaar worden geïnterpreteerd? Geeft hij de sector een laatste kans of wil hij alternatieven zoeken voor patiënten die anders cannabis in een coffeeshop moeten kopen? Registratie als geneesmiddel is een alternatief, maar is een lange weg. Kan het in Canada geregistreerde medicijn in Nederland worden gebruikt? Is het zinvol om andere alternatieven te bekijken, zoals meer variatie in het soort medicinale cannabis? Het evaluatierapport geeft aan dat de medische sector niet betrokken is geweest bij het traject rondom het verstrekken van de medicinale cannabis. Kan hierover een gesprek met de medische sector worden gevoerd waarbij naar alternatieven wordt gezocht? Mevrouw Joldersma wil voorkomen dat, indien men stopt met verstrekking van medicinale cannabis, de patiënt in de kou komt te staan. Waar komen de plaatsen waar heroïne wordt verstrekt? Wat verandert er als die plaatsen eenmaal gerealiseerd zijn? Verdwijnt de status experiment of blijft deze gehandhaafd? Wordt rekening gehouden met de eigen bijdrage en het organiseren van de nazorg? De CDA-fractie heeft hierover een aantal moties ingediend die door de Kamer zijn aanvaard. Het handelen van de instellingen die zich bezighouden met heroïneverstrekking wordt beperkt door het onderzoeksprotocol in de experimentenstatus. Kan hierin verandering worden aangebracht, zodat de uitvoering wordt vergemakkelijkt en mogelijkheden bestaan voor een andere behandeling en nazorg? Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

3 De heer Van der Ham (D66) sluit zich aan bij de oproep van mevrouw Veenendaal om het beleid ten aanzien van medicinale cannabis met een jaar te verlengen, zodat in deze periode naar alternatieven kan worden gezocht. Hij pleit ervoor in de voorlichting over het gebruik van XTC in te gaan op de risico s en het minimaliseren daarvan. Zo kunnen partyorganisatoren benadrukken dat men veel vocht moet innemen als men XTC gebruikt, zodat gezondheidsrisico s beperkt worden. De oude discussie over regulering van het drugsgebruik en dit als onderdeel te zien van de behandeling van verslaafde psychiatrische patiënten is door het artikel in de Volkskrant van 30 januari jl. nieuw leven ingeblazen. De fractie van D66 staat niet negatief tegenover verstrekking van drugs als een middel om patiënten een stabieler leven te geven en behandeling mogelijk te maken. Hier moet echter meer onderzoek naar worden verricht. Is de minister hiertoe bereid? Verstrekking van drugs aan patiënten is een tussenstap omdat er nog geen medicijn is ontwikkeld dat de zucht naar drugs kan beheersen. Wordt de ontwikkeling van een dergelijk medicijn meegenomen in het onderzoeksprogramma met het nieuwe instituut Pharma dat de overheid wil financieren? Verslavingszorg is gekoppeld aan het thema overlast. In Rotterdam kan men een vestigingsmanager bellen waardoor een directe lijn ontstaat tussen de bewoners die overlast ondervinden en een manager van een verslavingsinstelling. Op deze manier wordt het acceptabeler voor de buurt om vestiging van een dergelijke instelling in de omgeving te accepteren. De wachtlijsten zijn te lang. Te vaak krijgen verslaafden die vrijwillig bij een kliniek aankloppen te horen dat het nog maanden duurt voordat ze hulp kunnen krijgen. Ex-verslaafden geven aan dat bij opname in een kliniek verplicht methadon wordt verstrekt. Methadon kan een oplossing bieden, maar er is een groep die meteen van de drugs af wil en niet het probleem wil verschuiven van heroïne naar methadon. Kan de minister hierop reageren? Doordat in het kader van het tegengaan van verloedering verslaafde zwervers worden opgepakt, neemt de druk op de verslavingszorg toe. Welke problemen voorziet de minister hierbij? Mevrouw Van Dijken (PvdA) stelt het bij voorbaat op prijs indien een vervolgdebat over het thema dubbeldiagnose wordt gehouden, omdat daar bij dit algemeen overleg te weinig tijd voor is uitgetrokken. Bij dit thema staat voor haar één zaak voorop: er is pas sprake van een geslaagde behandeling als de patiënt kan worden bereikt. Over de beste middelen en methodes hiertoe kan bij een vervolgdebat uitgebreid worden gesproken. Zij is erg benieuwd naar de visie van de bewindsman op dit onderdeel. Hoewel er gesproken wordt over een visie op de verslavingszorg, meent mevrouw Van Dijken dat er eerder sprake is van een voortgangsrapportage die geen beeld geeft van het uiteindelijke doel. Zij vraagt om een visie, om een beeld van de te ondernemen stappen en om een kostenplaatje. Het bevreemdt mevrouw Van Dijken dat er alleen gesproken wordt over verslavingszorg, maar niet over de problematiek rondom alcohol. Alcoholen gokverslaafden vormen een veel grotere groep dan die van drugsverslaafden en zij geven net zoveel maatschappelijke problemen qua geweld, ongevallen en ziekteverzuim. Een visie op deze probleemgroep is nodig als delen van de zorg naar de WMO overgeheveld worden. Welke rollen verschuiven en hoe zit het met de rol van de overheid? Er bestaat terechte zorg over de beschikbaarheid van gekwalificeerd personeel in de verpleging en verzorging en van psychiaters met een verslavingsdeskundigheid. Zij steunt de opmerkingen over het verlengen van de termijn van verstrekking van medicinale cannabis. Een periode van twee jaar acht zij noodza- Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

4 kelijk om de markt ervan te overtuigen dat een als medicijn verpakte inbreng nuttig is. Een onderzoek hiernaar zal door het ministerie of de bewindsman moeten worden geëntameerd. In de periode van twee jaar kunnen patiënten die veel baat hebben bij het gebruik van medicinale cannabis bediend worden en er is tijd gecreëerd om naar een alternatief te zoeken. Ook bij het onderdeel preventie en jeugd wijst mevrouw Van Dijken op het alcoholgebruik. Hierbij moeten preventieprogramma s die vruchten afwerpen in kaart moeten worden gebracht. Zij steunt de suggestie die gedaan is rondom het gebruik van XTC. Volgens haar ervaring levert peergroupbenadering de beste ervaringen, waarbij tevens leeftijdgenoten kunnen worden ingezet. STAP (Stichting alcoholpreventie) kan hieraan een bijdrage leveren. Kan de minister een voorstel hieromtrent indienen? De wachttijden voor de klinische en de deeltijd ambulante behandeling zijn te lang. Motivatie is een groot probleem voor mensen met welke stofafhankelijkheid dan ook. Mevrouw Azough (GroenLinks) is voor het uitbreiden van heroïnebehandelplekken. Uit de evaluatie blijkt dat deze aanpak goed werkt. Hoewel hierover al veel debatten gevoerd zijn, wil de minister deze aanpak niet volgen. Nu zijn er 415 plaatsen ingevuld, terwijl er 300 verslaafden extra geholpen kunnen worden. Hoe kan dit probleem zo snel mogelijk worden opgelost? De problemen die de verslavingsklinieken in verband met het voorschrijven van drugs en uitbreiding van de soorten drugs aankaarten worden breed gedeeld, maar de voorgestelde oplossingen zijn niet onomstreden. Met het verstrekken van cocaïne moet men, zo zeggen andere verslavingsklinieken en de GGZ Nederland, terughoudend zijn. De effecten zijn anders dan die van heroïne en onderzoeken uit Zwitserland tonen aan dat het gebruik niet altijd positief uitpakt. Een stabilisatiefase is zeer belangrijk. Men moet ervoor zorgen dat mensen in staat zijn om behandeld te worden. Waarom reageren de coalitiepartijen met een dergelijk dédain jegens de sector als zou blijken dat daarbij cocaïneverstrekking een rol kan spelen? De fractie van GroenLinks wil dat een experiment wordt gestart waarbij de voor- en nadelen bezien kunnen worden. Het huidige gedoogbeleid lost de problematiek niet op. Een experiment moet gericht zijn op het doorbreken van craving, het moet binnen een klinische zetting plaatsvinden en het mag alleen door psychiaters als onderdeel van een behandeling worden uitgevoerd. Verstrekking van cocaïne moet verder goed geprotocolleerd plaatsvinden. Ook moet door de overheid gestimuleerd onderzoek plaatsvinden naar medicijnen die craving, de zucht naar drugs, beheersen. Verslaving is een ziekte, zegt de minister. Deze zienswijze wordt door internationale en nationale deskundigen gedeeld, maar in het beleid lijkt het principe van eigen schuld, dikke bult de boventoon te voeren. Het voorkomen van overlast is belangrijk, maar met het opsluiten van zieke mensen is het probleem van de maatschappij niet opgelost. Een combinatie van gevangenisstraf en behandeling kan voor sommige verslaafden goed uitpakken, maar helaas wordt op deze behandelplaatsen bezuinigd. Een ander groot probleem is het gebrek aan nazorg en opvang, waardoor men gemakkelijk in het oude circuit terugkomt. Hierin moet meer worden geïnvesteerd. De bewindsman schrijft dat longstay-alternatieven mogelijk zijn, maar mevrouw Azough vindt dat hiervan pas gebruik mag worden gemaakt als gebleken is dat andere behandelalternatieven niet werken en als de GGZ hierover een advies heeft uitgebracht. Verder dringt zij aan op uitbreiding van beschermde woonvormen voor specifieke groepen verslaafden. De wachttijden van 106 à 125 dagen zijn te lang. Mensen die dat willen, moeten direct behandeld kunnen worden. Het bevreemdt haar dat de verstrekking van medicinale cannabis op de agenda staat omdat dit Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

5 weinig met verslavingszorg te maken heeft. Ook zij is voor verlenging van het experiment met een jaar. Mevrouw Azough bepleit het belang van medicinale cannabis voor bepaalde patiënten die voor hun cannabis aangewezen zijn op illegale circuits. Waarom wordt geen gebruik gemaakt van de expertise en de deskundigheid van de Stichting medicinale marihuanagebruikers? Mevrouw Azough sluit zich aan bij de opmerking dat het teleurstellend is dat het alcoholmisbruik weinig wordt belicht. De problematiek is ontstellend: doden in het verkeer, huiselijk geweld, agressieve delicten en gezondheidsschade die vooral onder jongeren ontstaat. Zij dringt aan op een integraal beleid dat momenteel ontbreekt. Zij sluit zich aan bij het pleidooi voor voorlichting over het gebruik van XTC. Het draaien van andere muziek schijnt overigens ook te helpen. Mevrouw Kant (SP) zegt dat het pleidooi van de psychiaters in het recente artikel in de Volkskrant haar zeer aanspreekt. Verslaving is een ziekte en er moet een overgang plaatsvinden van gedogen naar behandelen. De behandeling hangt af van iemands omstandigheden en de individuele verslaafde. Het voorschrijven van drugs kan in de behandeling passen om de situatie van de betrokken patiënt te verbeteren. Afkicken moet hierbij ook nog steeds het doel zijn in het volle besef dat het in veel gevallen niet zal lukken. Men moet accepteren als dit doel niet wordt gehaald. Medische begeleiding maar ook sociale begeleiding blijft nodig, ook als men een woonplek gevonden heeft. Mevrouw Kant is teleurgesteld over de reacties van de VVD en het CDA. Het pleidooi van de psychiaters is erop gericht, mensen tot rust te laten komen en om te bezien hoe men hun omstandigheden kan verbeteren. Momenteel wordt er niets aan de verslaving gedaan en aan de leefomstandigheden gedaan. De heroïneverstrekkingsprojecten zijn ooit begonnen met de bedoeling, overlast te bestrijden, maar die is een gevolg van het heroïnegebruik. De nu vanuit een medische invalshoek gekozen benadering dat veel zieke verslaafden hulp nodig hebben, spreekt mevrouw Kant meer aan. Hoe is het mogelijk dat veel heroïneprostituees buiten de heroïneverstrekkingsprojecten vallen? Sommigen vallen buiten de criteria omdat men vijf jaar verslaafd moet zijn en omdat men 35 jaar of ouder moet zijn. Mevrouw Kant wil dat de criteria voor deze groep verruimd worden en dat speciale projecten worden ingesteld. Bij een vorige gelegenheid sprak zij over de GGD in Rotterdam die in een nota schrijft dat verslaving psychisch zo verstorend kan werken dat dit op zich al een reden kan zijn om op basis van de BOPZ te worden opgenomen. De minister vond dat deze opvatting aan de rest van Nederland bekend moest worden gemaakt. Wat heeft hij hiertoe intussen ondernomen? Dakloze verslaafden moeten volgens de bewindsman worden opgevangen, maar er is een tekort aan sociale pensions voor verslaafden. Wil hij de daad bij het woord voegen? Wil hij ook iets gaan doen aan de wachtlijsten voor beschermd wonen? Voor mensen die willen afkicken mag al helemaal geen wachtlijst bestaan. Mevrouw Kant complimenteert de minister met zijn beslissing om over te gaan tot behandeling met naltrexon. Het project rondom medicinale cannabis wordt met een jaar verlengd, maar er zijn terecht veel zorgen over wat daarna gebeurt. Hoe ziet de bewindsman de toekomst voor patiënten die hiervan gebruikmaken? Zij vernam dat iemand die cannabis voor eigen gebruik teelde voor de rechter moest verschijnen omdat de hoeveelheid cannabis boven de norm lag. Heeft men niets beters te doen dan deze patiënt last te vallen? In Canada mogen patiënten voor eigen gebruik cannabis telen. Dit lijkt een goede optie voor Nederland. Wil de bewindsman hierop ingaan? Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

6 Wat is de reactie van de minister op het onlangs verschenen onderzoek dat pleit voor een alcoholreclameverbod? Na jarenlang aandringen wil de minister dat de breezers uit de supermarkten verdwijnen. Een fantastisch plan! Het antwoord van de minister De minister merkt op dat de effectiviteit van de verslavingszorg door toenemende protocollering en basering op bewijzen in de loop der jaren is toegenomen. De nationale drugsmonitor heeft een overzicht gepubliceerd over de effectiviteit van de verschillende behandeling. De bewindsman investeert in verder onderzoek door ZonMw. Hij houdt de effectiviteit van de diverse behandelingen in de gaten. De Kamer zal hierover te zijner tijd worden gerapporteerd zodat hierin meer inzicht kan worden verkregen. De wachttijden binnen de verslavingszorg verschillen per instelling wat vaak met de interne organisatie te maken heeft, maar vastgesteld kan worden dat ze grotendeels binnen de Treek-normen van vier tot zes weken vallen. De bewindsman wijst erop dat met gemiddelden wordt gewerkt. Hij zal doen nagaan of jongeren die nog maar kort verslaafd zijn langer moeten wachten. Desgevraagd merkt hij op dat een situatie met nul wachtdagen onmogelijk is, omdat dan overbodige capaciteit wordt gecreëerd. De wachttijd tussen aanmelding en indicatiestelling en die voor klinische behandeling is nog ruim een week te lang, hoewel het landelijke gemiddelde voor de wachttijd voor een indicatiestelling binnen de vier weken valt. Reagerend op een vraag van de heer Van der Ham bevestigt hij dat klinieken doorverwijzen. De aanpak van spoedeisende en planbare hulp laat hij in goed vertrouwen aan het veld over, waarbij hij wijst op de mogelijkheid van crisisplaatsing. De bewindsman zal de «stapeling» van wachttijden nader laten bezien. Hij zal onderzoek laten verrichten naar de redenen waarom plaatsing bij de ene verslavingskliniek zoveel langer duurt dan bij de ander. Het antwoord daarop zal hij de Kamer schriftelijk mededelen. Verder bestaat een wachtlijst voor beschermd wonen. Volgens de minister is de sector onvoldoende ingesprongen op het opzetten van beschermde woonvormen voor verslaafden en hij zal de sector daarop aanspreken. Hij zal het voorbeeld over Midden- Limburg nader bestuderen en dat, voorzover mogelijk is, onder de aandacht te brengen van andere GGZ-instellingen. De overlast rondom gebruikersruimten is een bekend verschijnsel. De minister heeft de indruk dat de meeste problemen ontstaan omdat gemeenten de buurt niet goed en tijdig informeren over de vestiging van een dergelijke ruimte, waardoor onvrede en meestal een politieke rel ontstaan. Een gemeente zal echter niet snel dezelfde fout maken. De bewindsman vindt dat het lokale bestuur een dergelijk probleem moet oplossen en dat Den Haag hiervoor geen richtlijnen moet verstrekken. De kwestie rondom de medicinale cannabis is op een sof uitgelopen. Men ging uit van tienduizend gebruikers, maar uiteindelijk gaat het om duizend tot vijftienhonderd. Voor de toelating van medicijnen bestaan de meest strenge procedures. Als eerste moet de werkzaamheid van het medicijn en de bijwerkingen worden gecontroleerd. Dit is voor cannabis nooit gebeurd. Momenteel worden onderzoekingen verricht naar de gevaren hiervan. Het is bekend dat het gebruik van cannabis verschijnselen van schizofrenie kan veroorzaken en versnellen. Verder wordt onderzoek verricht naar de schade die een verhoogd THC-gehalte veroorzaakt. Dit product is op de markt gebracht, de minister subsidieert gebruik en niemand wil het kopen omdat het te duur is. Er worden namelijk zulke hoge kwaliteitseisen aan gesteld dat het niet kan concurreren met de overal verkrijgbare cannabis. De bewindsman voorspelt dat dit beleid niet zal werken. Ook legalisering van cannabis zal niet werken, omdat niet kan worden geconcurreerd met de teelt op zolderkamertjes. De medische Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

7 wetenschap ziet weinig in dit beleid en een overgroot deel van de artsen wil geen medicinale cannabis voorschrijven. Er is nog een kans, namelijk dat de medische werkzaamheid wordt aangetoond via een reguliere registratieprocedure. Om deze reden geeft de bewindsman de sector nog een jaar de tijd om deze procedure te starten en goede onderzoeksprojecten te presenteren. Als de werkzaamheid wordt aangetoond en als blijkt dat de bijwerkingen gering zijn, dan zullen de artsen overtuigd raken van de werking en dan heeft de medicinale verstrekking misschien een kans, ondanks het feit dat het nog steeds duurder is dan de cannabis die in de coffeeshops te koop is. Gelet op het voorgaande moge het duidelijk zijn dat de bewindsman dit project niet tot in lengte der jaren wil subsidiëren en de sector nog een jaar de tijd geeft, zoals hij in zijn brief heeft aangegeven. Experts achten een jaar voldoende om plannen voor registratie te ontwikkelen. Het is mogelijk om satifex uit Canada op eigen kosten te importeren. De minister vindt het stuk van de drie directeuren in de Volkskrant van 30 januari jl. qua vorm en inhoud enigszins merkwaardig. Hij vindt het vreemd dat een kwestie die wetenschappelijke fundering behoeft vlak voor het Kamerdebat via de media onder de aandacht wordt gebracht. Hij had verwacht dat hierover eerst binnen de GGZ uitvoerig van gedachten zou zijn gewisseld. Om een patiënt wegens geestelijke problemen te kunnen behandelen mag zijn conditie niet verstoord zijn door drugs die hij zichzelf heeft toegediend. Cannabis bijvoorbeeld is fnuikend voor met name de aandoening schizofrenie. Ook een patiënt die heroïne gebruikt, moet zo snel mogelijk helder worden zodat de behandelaars tot hem kunnen doordringen. Methadon kan bij een heroïneverslaafde cravinggevoelens dempen. De patiënt kan hierdoor redelijk helder worden waarna hij behandeld kan worden met therapie en medicijnen die niet detrimentaal zijn. Resteert een belangrijke drug, namelijk cocaïne. Er is maar één persoon in Nederland in de verslavingszorg die serieus voor verstrekking van cocaïne pleit en dat is de heer Czyzewski, een van de ondertekenaars van het stuk in de Volkskrant. Verstrekking van cocaïne helpt de patiënt maar heel even, de zucht naar de drug komt onmiddellijk en verhevigd terug. Met cocaïne kan niemand worden gestabiliseerd. De minister ziet de praktische zin van verstrekking van deze drug absoluut niet. Er bestaat een goede samenwerking tussen GGZ en de psychiatrische zorg om de problemen bij patiënten met een dubbele diagnose aan te pakken. In de GGZ is overlast te lang onderschat, maar er zijn instellingen, zoals Parnassia in Den Haag, die dit probleem goed onder controle hebben. De bewindsman belet niemand de discussie over het verstrekken van cocaïne aan te gaan, maar hij benadrukt dat eerst de vakgenoten moeten worden overtuigd van de heilzaamheid van de in het stuk voorgestelde aanpak. De brancheorganisatie van de verslavingszorg heeft in een reactie al gemeld dat men doende is de ernst en de omvang van de problematiek in kaart te brengen. De minister zal de Kamer nader berichten als het rapport hierover ontvangen is. De Kamer krijgt in het voorjaar een door de minister van Justitie en de bewindsman toegezegde brief over de aanpak van geestelijk gestoorde criminele verslaafden. De oorsprong van het probleem betreft de hulp aan verslaafde gedetineerden. Voor cocaïne bestaat op dit moment geen anti-craving medicijn. Op verschillende Nederlandse universiteiten wordt onderzoek verricht naar de werking van cocaïne. Ook in de VS wordt al een aantal jaren onderzoek op dit terrein gedaan. De laatste tijd is het middel Rimonabant in het nieuws. Professor Schoffelmeer heeft aangetoond dat het middel bij ratten effectief is tegen terugval in cocaïneverslaving. In de VS wordt het middel ingezet bij mensen met overgewicht en een nicotineverslaving. In het TopPharma Instituut is een duidelijke afbakening van het onderzoek aangebracht. Aanpak van bovengenoemd probleem past niet in de opzet van de onderzoeksprogramma s. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

8 In verband met de heroïnebehandeling heeft de bewindsman in november 2005, twaalf steden toestemming gegeven om plekken in te richten waartoe convenanten zijn afgesloten. Daardoor komen er in 415 plaatsen bij zodat het totaal op 715 plaatsen voor heroïnebehandeling komt.tijdens de begrotingsbehandeling is een amendement ingediend waardoor in 2006 en 2007 extra geld wordt vrijgemaakt voor de uitbreiding van heroïnebehandeling. Leeuwarden, Maastricht, Leiden en Deventer kunnen hierdoor alsnog een aanvraag indienen en daardoor aanspraak maken op de eenmalige bijdrage van per plaats. Hierdoor kan het totaal op 815 plaatsen komen. Zolang heroïne nog niet als geneesmiddel geregistreerd is zal het een experiment blijven. De verwachting is dat de registratieprocedure voor heroïne eind 2006 zal zijn afgerond. De experimenteerstatus kan dan verdwijnen. Het gebruik van XTC onder scholieren is gedaald van 2,2% in 1996 tot 1,2% in Het aantal XTC-gerelateerde gezondheidsincidenten is met 60% gedaald. Er is veel aandacht voor preventie en gezond handelen, zoals meer water drinken tijdens party s. Op 23 kantoren van instellingen van verslavingszorg worden pillen getest. De minister vindt het ongewenst om op feesten te testen. Het is onlogisch om aan de voordeur drugs in beslag te nemen en ze tien meter verderop te laten testen. De uiteindelijke bedoeling is om feesten van XTC-gebruik te vrijwaren. Cold turkey-afkicken van heroïne schijnt ondoenlijk te zijn. Verschaffing van methadon is bij afkicken onderdeel van het standaardprotocol. Het is de minister niet bekend of een patiënt mag proberen zonder methadon af te kicken. De bewindsman beaamt dat alcoholmisbruik tot de meeste verslaving en schade leidt. Hij heeft getracht hiervoor maatregelen in te voeren, vooral met het oog op de problemen onder de jeugd, maar de Kamer heeft besloten de accijns op alcohol te verlagen zonder een door de minister voorgestelde begeleidende verhoging van de bieraccijns. Hij beziet in hoeverre bij alcoholreclame sprake is van zelfregulering, maar als dit op niets uitloopt sluit hij verdergaande maatregelen op dat vlak niet uit. Nederland is binnen Europa op dit terrein een van de landen met het meest vrije regime rondom reclame voor alcohol. Over een eventueel reclameverbod vindt binnenkort overleg met de branche plaats. Nog in 2006 komt er wetgeving in verband met verkoop van breezers. De bewindsman vindt het opmerkelijk dat er geen Kamermeerderheid is om het mogelijk te maken jongeren te beboeten voor het kopen van alcohol. Hiervan zal een grote preventieve werking uitgaan. Ook zieke mensen mogen niet voor eigen gebruik telen, men moet medicinale cannabis kopen. Ingaande op de vraag of hiermee ruimhartiger kan worden omgegaan, wijst de minister op de handhavingsproblemen bij illegale teelt en op het bestaande alternatief. Voor de werking van de Wet BOPZ in relatie tot verslaafden zal de minister een richtlijn laten ontwikkelen. De NVVP ontwikkelt een beslisschema dwangopname dat dit jaar gereed zal zijn. Dit schema zal onderdeel zijn van het plan van aanpak maatschappelijke opvang tussen het kabinet en de G4. In dit plan van aanpak wordt ook rekening gehouden met een eventuele toename van instroom in de GGZ doordat zieke zwervers van straat worden gehaald. Nadere gedachtewisseling Mevrouw Veenendaal (VVD) memoreert de bevestiging van de minister dat hij het verloop van de aanmeldingen zal inventariseren. Het is echter ook belangrijk dat de werkwijze van de organisaties bekeken wordt. Er bestaat een overkoepelende GGZ, maar het zijn allemaal onafhankelijke afdelingen. De enige die hierin structuur kan aanbrengen is deze bewindsman. Zij wil de richtlijn voor coffeeshops ook van toepassing verklaren op de gebruikersruimtes. Ten aanzien van het cannabisbeleid stelt zij vast dat de tijd te kort is gelet op het feit dat pas in 2003 de stof Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

9 beschikbaar was, terwijl daarna de onderzoeksaanvragen moesten worden gedaan. Pas als de onderzoeksresultaten er zijn, zullen de huisartsen op basis daarvan recepten voorschrijven. Mevrouw Veenendaal benadrukt haar vraag om extra tijd voor dit beleid. Mevrouw Joldersma (CDA) is het eens met de bewindsman dat problemen over gebruikersruimtes vaak te maken hebben met een gebrek aan communicatie. In Amerika worden andere richtlijnen gehanteerd voor dit soort voorzieningen in de steden. Als deze minister hierop niet kan reageren, zal zij hierop terugkomen bij zijn collega de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Zij is benieuwd naar de rapportage van de sector over de drugsproblematiek rondom psychiatrische inrichtingen. Wat is de koers van de minister bij zijn afweging over een verlenging van een jaar van het beleid rondom de medicianale cannabis? Wacht hij af of de registratie van de medicinale cannabis de goede kant opgaat? Wil hij de Kamer te zijner tijd inlichten over alternatieven? De heer Van der Ham (D66) herinnert eraan dat er nog een schriftelijk antwoord komt op de vragen over de wachtlijsten. Hij sluit zich aan bij de vraag om meer ruimte voor het beleid omtrent het verstrekken van medicinale cannabis. Hij herhaalt zijn vraag of het mogelijk is om zonder methadon af te kicken als iemand dat echt zelf wil. Mevrouw Van Dijken (PvdA) wil het verslag van dit overleg op de Kameragenda zetten, bij welke gelegenheid zij een uitspraak zal vragen over de termijn van verlenging van het beleid rondom de medicinale cannabis. Zij meent dat het hart van de minister meer bij het nieuwe zorgstelsel ligt dan bij de GGZ en zij betreurt dit. Het gaat hier om mensen met vele problemen. Zij spreekt de opmerking van de bewindsman tegen dat schizofrenie ontstaat door het gebruik van weed. Mevrouw Van Dijken wil dat met een open blik gekeken wordt naar wat aan hulp voor deze patiënten mogelijk is zodat ze een aanvaardbaar bestaan kunnen leiden. Wat vindt de minister van haar suggestie om op een gegeven moment de cafés niet te sluiten, maar de tap wél? Tot slot sluit zij zich aan bij de mening van de minister dat de gebruikersruimtes onder de lokale verantwoordelijkheid vallen. Mevrouw Azough (GroenLinks) vraagt, gelet op het feit dat de sector wordt aangesproken op het gebrek aan beschermd wonen, wanneer de resultaten van het onderzoek daarover bekend worden. Zij steunt de aankondiging van mevrouw Van Dijken die het verslag van dit overleg op de Kameragenda wil zetten. Kan de bewindsman nog ingaan op het artikel in de Volkskrant dat verslaafden zonder cocaïneverstrekking geen instelling kunnen binnenkomen en als ze nog op straat verblijven helemaal niet behandeld worden? Zijn er alternatieve oplossingen om overlast binnen en rondom de instellingen tegen te gaan? Mevrouw Kant (SP) merkt op dat er met betrekking tot de wachtlijsten een overzicht over de verschillen wordt verstrekt. Wordt hierbij specifiek ingegaan op wachtlijsten voor het afkicken? Wil de minister nog ingaan op haar vraag over de heroïneprostituees? Zij vraagt onder verwijzing naar het pleidooi van de directeuren van de psychiatrische instellingen of de minister wil ingaan op de door hen geschetste andere benadering van verslaving. Wanneer wordt het plan voor de grote steden over daklozenopvang behandeld? Tot slot sluit zij zich aan bij de opmerkingen van vorige sprekers over de medicinale cannabis. Als alles gelegaliseerd was, bestond dit probleem niet omdat het dan een zelfzorgmiddel was. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

10 Minister Hoogervorst stelt, om een VAO te voorkomen, over de medicinale cannabis het volgende voor. Hij geeft de sector een jaar de tijd voor het opstellen van een overtuigend plan voor registratie. Als dit plan er ligt, wil de minister de periode met een jaar verlengen, zodat er tijd is voor registratie. Er ontstaan dan twee etappes: eerst het plan en dan de registratie. Het geheel kan in twee jaar zijn beslag krijgen. Het opvangplan van de staatssecretaris is al in het kabinet besproken, maar er is nog geen definitief besluit. Het plan wordt binnenkort naar de Kamer gezonden. De vestiging van gebruikersruimtes laat hij aan de gemeenten over. Er komt nog informatie over de wachttijden. Hierbij zullen de opmerkingen van mevrouw Veenendaal zoveel mogelijk worden meegenomen. Naar aanleiding van de vraag over de aansturing van de sector merkt hij op dat hij de meeste waarde hecht aan benchmarks en niet aan centrale sturing. Hij zal onderzoeken wat hierover aan informatie beschikbaar is. Het alcoholbeleid kan uitgebreid besproken worden als de bewindsman zijn wetsvoorstellen hierover indient. Hij hoopt op steun van de Kamer bij voorstellen voor aanscherpingen. In antwoord op de opmerking van mevrouw Van Dijken dat het hart van de bewindsman niet geheel bij de GGZ ligt, zegt hij dat de GGZ grotendeels uit de AWBZ-sfeer gehaald wordt en in het zorgstelsel wordt opgenomen, zodat men daarop beter zicht heeft. Hij weerspreekt dat hij gezegd zou hebben dat cannabis de oorzaak van schizofrenie is. Het punt omtrent het beschermd wonen komt terug in de rapportage over de wachtlijsten. Hij kan zich niet voorstellen dat de in het artikel in de Volkskrant beschreven aanpak van verslaving zeer kansrijk is. De sector brengt deze problematiek in kaart. Aan de hand van deze uitkomst kan over dit onderwerp meer gefundeerd gesproken worden. In antwoord op de vraag van mevrouw Kant over de heroïneprostituees wijst hij op de leeftijdsgrens in de richtlijnen omdat men er zeker van wil zijn dat mensen aan wie heroïne wordt verstrekt te kampen hebben met een ernstige en langdurige heroïneverslaving. Tot slot merkt de bewindsman desgevraagd op dat gewacht moet worden op registratie van het aantal heroïneverstrekkingsplaatsen aan het eind van dit jaar, waarna het onderzoeksprotocol niet meer nodig is. De voorzitter van de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Blok Adjunct-griffier van de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Sjerp Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr