VOORWOORD. Maar er is meer.

Transcriptie

1

2 VOORWOORD Wie de vorige versie van deze brochure heeft ter hand genomen, heeft het zeker gemerkt: de wetgeving m.b.t. de tarieven successierechten in het Vlaams Gewest is er heel wat eenvoudiger op geworden. Een stap in de goeie richting, zoveel is zeker. Intussen heeft de Vlaamse overheid zich ook gebogen over het aspect van de nieuwe gezinsvormen die Vlaanderen rijker is geworden. Denken we maar aan de situatie van de samenwonenden. In 1997 werden zij nog belast aan het hoogste tarief. Sedert 1 januari 2001 zijn nu ook samenwonenden volledig gelijkgeschakeld met gehuwden, zowel naar tarief als naar verminderingen toe. Ook de relatie stiefouder-stiefkind en de relatie zorgouder-zorgkind werd fiscaal aantrekkelijker gemaakt. Sinds respectievelijk 1 januari 2002 en 1 januari 2003 worden zij immers belast aan het tarief, zoals geldig tussen ouders en kinderen. Ook de aandacht voor de sociaal zwakkeren valt op. Sedert 1 januari 2003 hoeven gehandicapte personen die een som verkrijgen ingevolge erfenis tot een bepaald bedrag immers geen successierechten meer te betalen. Aan hen wordt immers een vrijstelling aan de voet van het toepasselijke tarief toegekend. Maar er is meer. Ook het verzekeren van de groei van de economie is voor de Vlaamse overheid een blijvend aandachtspunt. Precies daarom werd ook voor familiale ondernemingen en familiale vennootschappen een bijkomende inspanning gedaan. Het tarief van toepassing op dit soort ondernemingen en vennootschappen werd immers teruggebracht van 3% naar 0%. Op deze manier kan een dergelijke onderneming of vennootschap belastingvrij overgaan op de erfgenamen mits evenwel aan een aantal voorwaarden is voldaan. Deze vrijstelling voor familiale ondernemingen en familiale vennootschappen heeft ongetwijfeld ook een positieve invloed op de groei van de Vlaamse economie. De successierechten die dienden betaald te worden bij het overlijden van een aandeelhouder binnen een dergelijke onderneming of vennootschap zorgden er immers vaak voor dat er geen extra investeringen of kapitaalverhogingen werden doorgevoerd. Ter ondersteuning van het duurzaam bosbeheer in Vlaanderen werd bij Decreet van 9 mei 2003 ook een vrijstelling van successierechten ingevoerd voor de erfgenamen van een bos of een grond, gelegen in het Vlaams Ecologisch Netwerk. U ziet het, heel wat nieuwe fiscale gunstmaatregelen. We hopen in ieder geval dat u na het lezen van deze informatie op al uw vragen een antwoord heeft gekregen. Uiteraard kan u ook steeds terecht bij de bevoegde diensten voor verdere inlichtingen. 3

3

4 INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK 1: ALGEMENE INFORMATIE OVER SUCCESSIERECHTEN Wat zijn successierechten? Wie betaalt successierechten? Hoe aangifte doen? Wetgeving inzake successierechten 7 HOOFDSTUK 2: REGELGEVING VAN DE SUCCESSIERECHTEN VOOR NATUURLIJKE PERSONEN Erfenis tussen echtgenoten en in rechte lijn Erfenis tussen broers en zussen Erfenis tussen andere personen Erfenis tussen samenwonenden Erfenis tussen stiefouder en stiefkind Relatie zorgouder-zorgkind (gelijkstelling met rechte lijn) Gehandicapte personen Bossen of gebieden gelegen in het VEN 24 HOOFDSTUK 3: REGELGEVING VAN DE SUCCESSIERECHTEN VOOR FAMILIALE ONDERNEMINGEN Vrijstelling Voorwaarden om te kunnen genieten van de vrijstelling Controle Formulieren 27 Meer informatie? 47 Colofon 48 5

5

6 HOOFDSTUK 1: ALGEMENE INFORMATIE OVER SUCCESSIERECHTEN 1.1 Wat zijn successierechten? Het successierecht is een belasting op erfenissen. Deze belasting is verschuldigd op de waarde van alle goederen die uit de nalatenschap van een rijksinwoner worden verkregen, na aftrek van de begrafeniskosten en eventuele schulden. De successierechten worden nog steeds geïnd door de federale belastingsadministratie. De opbrengst van deze belasting wordt integraal doorgestort aan de gewesten. In 2003 bedroegen de inkomsten uit successierechten in Vlaanderen ,60 euro. 1.2 Wie betaalt successierechten? Iedereen die uit het bezit van een overledene iets ontvangt, is successierechten verschuldigd op de waarde van het verkregen goed. De erfgenamen zijn doorgaans de familieleden van de overledene : de echtgenoot (m/v), kinderen, kleinkinderen, maar ook ouders of grootouders, broers en zussen, neven en nichten... Het kan ook gebeuren dat niet-familieleden door een overledene (bij testament) begunstigd worden. Dat kunnen zowel privé-personen als openbare besturen, vzw s of instellingen zijn. Bij de bepaling van de verschuldigde successierechten worden, afhankelijk van de graad van verwantschap met de overledene, een aantal categorieën onderscheiden. Voor elke categorie gelden eigen tarieven. 1.3 Hoe aangifte doen? Bij een overlijden zijn de erfgenamen verplicht om aangifte te doen van de nalatenschap van de overledene. Dat gebeurt door middel van het aangifteformulier dat verkregen kan worden bij de kantoren van de belastingadministratie. Deze kantoren zijn meestal gevestigd in de hoofdplaats van elk kanton. Het adres vindt u in het telefoonboek onder de hoofding : Ministerie van Financiën, Kadaster - Registratie en Domeinen. U kan het aangifte formulier ook downloaden via Omdat het opmaken van de aangifte niet altijd eenvoudig is, doen vele mensen een beroep op een deskundig persoon (vaak een notaris). Dat is echter niet verplicht. Belastingambtenaren mogen zelf niet meewerken aan het invullen van de aangifte. Ze staan wel ter beschikking om inlichtingen te verstrekken over de wettelijke voorschriften waaraan de aangifte moet voldoen. De aangifte van de nalatenschap moet gedaan worden binnen 5 maanden na het overlijden Wetgeving inzake successierechten De wetgeving inzake de successierechten ligt vervat in het Wetboek der Successierechten. De wetgeving zelf is een bevoegdheid van de gewesten. Door de bijzondere wet van 13 juli 2001 tot herfinanciering van de gemeenschappen en uitbreiding van de fiscale bevoegdheden van de gewesten heeft het Vlaamse Gewest vanaf 1 januari 2002 de bevoegdheid om wijzigingen aan te brengen aan de aanslagvoet, de heffingsgrondslag en de vrijstellingen en verminderingen. Het lokalisatiecriterium met betrekking tot het successierecht wordt aangevuld zodanig dat wanneer de overledene tijdens de periode van vijf jaar, voorafgaand aan zijn overlijden, achtereenvolgens op meerdere plaatsen in België gevestigd was, de fiscale woonplaats in België waar hij gedurende voormelde periode het langst gevestigd was als de plaats van openvallen van de nalatenschap geldt. 1 Bij overlijden in een Europees land: 6 maanden - Bij overlijden buiten Europa: 7 maanden 7

7 Het Vlaamse Gewest heeft van zijn bevoegdheid gebruik gemaakt om in verschillende stappen de tarieven te vereenvoudigen en te verlagen en nieuwe vrijstellingen en verminderingen in het leven te roepen of uit te breiden. Zo werden de tarieven vereenvoudigd en verlaagd voor de erfenissen tussen echtgenoten en in rechte lijn (sinds 1 januari 1997), tussen broers en zusters en tussen ooms, tantes, neven en nichten en andere personen (sinds 1 mei 1997). Er werd een vrijstelling ingevoerd voor familiale ondernemingen en familiale vennootschappen (vanaf 1 januari 2000; sinds 1 januari 1997 was er al een verlaagd tarief van 3% van kracht), voor erfenissen verkregen door gehandicapten (sinds 1 januari 2003) en voor bossen en gronden in het VEN (eveneens sinds 1 januari 2003). Tenslotte werden bepaalde verkrijgingen gelijkgesteld met verkrijgingen tussen echtgenoten en in de rechte lijn, om aldus van een lager tarief te kunnen genieten. Dit was in eerste instantie het geval voor samenwonenden (sinds 1 januari 2001). Ook de verkrijgingen tussen stiefouders en stiefkinderen (sinds 1 januari 2002) en tussen zorgouders en zorgkinderen (sinds 1 januari 2003) werden met de rechte lijn gelijkgesteld. 8

8 HOOFDSTUK 2: REGELGEVING VAN DE SUCCESSIERECHTEN VOOR NATUURLIJKE PERSONEN 2.1 Erfenis tussen echtgenoten en in rechte lijn Bij erfenissen tussen echtgenoten en in rechte lijn (ouders-kinderen) zijn er met ingang van 1 januari 1997 nog slechts 3 tarieven in plaats van de oorspronkelijke 9 tarieven. Men betaalt 3% op de eerste schijf tot euro, 9% op de schijf van tot euro en 27% op de schijf vanaf euro. Het hoogste tarief werd verlaagd van 30% naar 27%. Daarmee zit Vlaanderen op dezelfde hoogte als Nederland waar het hoogste tarief eveneens 27% bedraagt. Het Vlaamse toptarief ligt aanzienlijk lager dan dat van onze andere buurlanden : Frankrijk (40%), Groot-Brittannië (40%) en Duitsland (35%). Overzicht van de tarieven NIEUWE REGELING (vanaf 1 januari 1997) 2 Bedrag (in EUR) Tarief 0,01 tot % tot % vanaf % Toepassing van de tarieven - De tarieven worden toegepast per netto-aandeel; - De tarieven worden afzonderlijk toegepast op het aandeel roerende en onroerende goederen, vervat in elk netto-aandeel (Zie hierna onderscheid tussen roerende en onroerende goederen ). Onderscheid tussen roerende en onroerende goederen Bij elke erfenis tussen echtgenoten en in rechte lijn wordt ook een onderscheid gemaakt tussen roerende goederen (geld, kasbons, meubilair...) en onroerende goederen (huizen en gronden). De bovenvermelde belastingtarieven worden, per netto-aandeel, afzonderlijk toegepast op elk van beide gedeeltes. Door deze opsplitsing kan men tweemaal genieten van de laagste tarieven. 2 De nieuwe regeling is van kracht voor overlijdens vanaf 1 januari

9 Een voorbeeld : Stel dat er een netto-aandeel is ter waarde van euro, waarvan euro onroerend en euro roerend. De berekening van de belasting gebeurt dan als volgt : - er wordt 3% betaald op het roerend gedeelte van euro. - er wordt 3% betaald op de eerste schijf ( euro) van het onroerend gedeelte van euro. - er wordt 9% betaald op de tweede schijf ( euro), zijnde het saldo van het onroerend gedeelte van euro. Aanrekening van de schulden Het kan gebeuren dat iemand die overlijdt niet alleen bezittingen, maar ook schulden heeft. In dat geval wordt de uitstaande schuld in mindering gebracht van de erfenis. Schulden worden bij voorrang aangerekend op de roerende goederen. Hiervan kan worden afgeweken als duidelijk kan worden aangetoond dat een bepaalde schuld specifiek verbonden is aan een onroerend goed dat in de erfenis is opgenomen. Een voorbeeld : Stel dat er een erfenis is ter waarde van euro, waarvan euro roerend en euro onroerend. Daarnaast is er ook een uitstaande schuld van euro. Deze schuld wordt in mindering gebracht van het roerend gedeelte. De successierechten worden aangerekend op de volgende bedragen : euro roerend en euro onroerend. 10

10 Belastingverminderingen a) vermindering van 500 euro. Voor netto-verkrijgingen (in rechte lijn en tussen echtgenoten) die de euro niet overstijgen, geldt er een vermindering van maximaal 500 euro. Deze vermindering wordt degressief verleend : hoe kleiner de netto-verkrijging, hoe groter de vermindering. Bedoeling van deze maatregel is om kleine erfenissen zoveel mogelijk te ontzien. De belastingvermindering wordt berekend aan de hand van de volgende formule: vermindering = 500 euro x (1 netto-verkrijging/50.000) Een voorbeeld : Bij een netto-verkrijging van euro bedraagt de belastingvermindering 350 euro Namelijk : 500 euro x ( euro / euro) = 350 euro De vermindering neemt af naarmate de netto-verkrijging toeneemt: netto-verkrijging vermindering b) vermindering voor kinderen onder de 21 jaar Voor kinderen die de leeftijd van 21 jaar nog niet hebben bereikt, is er bovenop de hierbovenvermelde vermindering een extra belastingvermindering van 75 euro voor elk vol jaar dat nog moet verlopen tot de leeftijd van 21 jaar wordt bereikt. c) vermindering voor de langstlevende echtgenoot De overlevende echtgenoot krijgt, bovenop de vermindering vermeld onder a), een vermindering die gelijk is aan de helft van de aanvullende verminderingen (zie b) die de gemeenschappelijke kinderen samen genieten. 11

11 2.2 Erfenis tussen broers en zussen Bij erfenissen tussen broers en zussen zijn er met ingang van 1 mei 1997 nog slechts 3 tarieven in plaats van de oorspronkelijke 5 tarieven. Men betaalt 30% op de eerste schijf tot euro, 55% op de schijf van tot euro en 65% op de schijf vanaf euro. Overzicht van de tarieven NIEUWE REGELING (vanaf 1 mei 1997) Bedrag (in EUR) Tarief 0,01 tot % tot % vanaf % Toepassing van de tarieven - De tarieven worden toegepast per netto-erfdeel; - Hier wordt geen opsplitsing gemaakt tussen roerende en onroerende goederen. Belastingvermindering * netto-verkrijgingen kleiner dan of gelijk aan euro 3 Als de netto-verkrijging die een broer of zus ontvangt kleiner is dan of gelijk is aan euro, dan geldt er een belastingvermindering die als volgt wordt berekend : vermindering = euro x (netto-verkrijging/20.000) 3 Dit grensbedrag zal met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2002 op euro worden gebracht. 12

12 Een voorbeeld : Bij een netto-verkrijging van euro bedraagt de belastingvermindering 370 euro Namelijk : euro x (3.700/20.000) = 370 euro *netto-verkrijgingen tussen en euro Als de netto-verkrijging die een broer of zus ontvangt groter is dan euro én kleiner dan euro, dan geldt er een belastingvermindering. Deze vermindering wordt degressief verleend : hoe kleiner de netto-verkrijging, hoe groter de vermindering. De belastingvermindering wordt berekend aan de hand van volgende formule : vermindering = euro x (1 - netto-verkrijging/75.000) Een voorbeeld : Bij een netto-verkrijging van euro bedraagt de belastingvermindering euro Namelijk : euro x ( /75.000) = euro 4 Decreet van 19 april 2002 houdende wijziging van het Wetboek der successierechten en het Wetboek van de met de inkomsten gelijkgestelde belastingen, wat de invoering van de euro betreft. 13

13 2.3 Erfenis tussen andere personen Bij erfenissen tussen ooms, tantes, neven, nichten en andere personen zijn er met ingang van 1 mei 1997 nog slechts 3 tarieven in plaats van de oorspronkelijke 5 tarieven. Men betaalt 45% op de eerste schijf tot euro, 55% op de schijf van tot euro en 65% op de schijf vanaf euro. In de nieuwe regeling valt het vroegere onderscheid tussen ooms, tantes, neven en nichten enerzijds en andere personen ( derden ) weg. Overzicht van de tarieven NIEUWE REGELING (vanaf 1 mei 1997) Bedrag (in EUR) Tarief 0,01 tot % tot % vanaf % Toepassing van de tarieven Deze tarieven worden toegepast op de som van de netto-erfdelen. Elke begunstigde betaalt een deel van de erfenisrechten in verhouding tot het ontvangen netto-erfdeel. Een voorbeeld : Stel dat een erfenis van euro evenredig verdeeld wordt over 2 broers. In dat geval worden de verschuldigde erfenisrechten voor elk netto-erfdeel afzonderlijk berekend, en wel als volgt (zonder rekening te houden met de verminderingen) : broer 1 betaalt 30% op zijn netto-erfdeel van euro = euro broer 2 betaalt 30% op zijn netto-erfdeel van euro = euro Stel dat eenzelfde erfenis van euro evenredig wordt verdeeld over 2 neven. In dat geval worden eerst de verschuldigde successierechten op de som van de netto-erfdelen (d.i euro euro) berekend, en wel als volgt (zonder rekening te houden met de verminderingen) : 14

14 45% op de eerste schijf van euro = euro 55% op de resterende schijf van euro = euro TOTAAL = euro Aangezien beide neven eenzelfde netto-erfdeel ontvangen, worden ook de verschuldigde successierechten evenredig verdeeld. Elke neef betaalt dus euro. Belastingvermindering *erfenissen kleiner dan of gelijk aan euro Als de som van de netto-verkrijgingen ten gunste van andere personen (dan echtgenoten of samenwonenden, in rechte lijn, en broers en zussen) kleiner is dan, of gelijk is aan euro dan geldt er een belastingvermindering die als volgt wordt berekend : vermindering = euro x (som van de netto-verkrijgingen/12.500) Een voorbeeld : Bij een totaal aan netto-erfdelen van euro bedraagt de belastingvermindering 960 euro Namelijk : euro x (6.000/12.500) = 960 euro De aldus verkregen vermindering wordt verdeeld over de betrokken erfgenamen, in verhouding tot de door hen verkregen netto-erfdelen. 15

15 *erfenissen tussen euro en euro Als de som van de netto-erfdelen ten gunste van andere personen (dan echtgenoten of samenwonenden, in rechte lijn, en broers en zussen) groter is dan euro én kleiner dan euro, dan geldt er een belastingvermindering die als volgt wordt berekend : vermindering = euro x (1 som van de netto-verkrijgingen/75.000) Een voorbeeld : Bij een totaal aan netto-verkrijgingen van euro bedraagt de belastingvermindering euro Namelijk : euro x ( /75.000) = De aldus verkregen vermindering wordt verdeeld over de betrokken erfgenamen, in verhouding tot de door hen verkregen netto-erfdelen. 5 Decreet van 19 april 2002 houdende wijzigingen van het Wetboek der Successierechten en het Wetboek van de met de inkomsten gelijkgestelde belastingen, wat de invoering van de euro betreft. 16

16 2.4 Erfenis tussen samenwonenden 6 Vanaf 1 januari 2001 worden samenwonenden in het Vlaamse Gewest definitief gelijkgesteld met gehuwden. Op deze manier krijgen samenwonenden zo het lagere tarief van de erfgenamen in rechte lijn en tussen echtgenoten. Anderzijds wordt hun nalatenschap ook opgesplitst in een roerend en een onroerend gedeelte. NIEUWE REGELING (vanaf 1 januari 2001) Bedrag (in EUR) Tarief 0,01 tot % tot % vanaf % Naast de wegwerking van het verschil in tarieven krijgen samenwonenden ook het recht op de verminderingen die in rechte lijn en tussen echtgenoten worden verkregen, met name de proportionele vermindering van maximaal 500 euro en de vermindering voor kinderen die de leeftijd van 21 jaar nog niet hebben bereikt. Vanaf wanneer wordt iemand als samenwonende beschouwd? Als samenwonenden worden bestempeld: - de persoon, die op de dag van het openvallen van de nalatenschap, met de erflater wettelijk samenwoont (verklaring van wettelijke samenwoning - artikel 1476 Burgelijk Wetboek) ; - de persoon of personen die op de dag van het openvallen van de nalatenschap ten minste 1 jaar ononderbroken met de erflater samenwonen en er een gemeenschappelijke huishouding mee voeren. Deze voorwaarden worden geacht ook vervuld te zijn als het samenwonen en het voeren van een gemeenschappelijke huishouding met de erflater, aansluitend op de bedoelde periode van 1 jaar tot op de dag van het overlijden, ingevolge overmacht onmogelijk is geworden. Een uittreksel uit het bevolkingsregister houdt een weerlegbaar vermoeden in van ononderbroken samenwoning en van het voeren van een gemeenschappelijke huishouding. Wie kunnen allemaal als samenwonenden worden beschouwd? Zo kunnen onder andere in aanmerking komen: - samenwonende partners; - een samenwonende broer en zus; - een broeder of een zuster in zijn of haar kloosterorde; - Het samenwonen hoeft zeker geen één-op-één relatie te zijn. Het kan perfect om een groep mensen gaan. 6 Decreet van 30 juni 2000 houdende bepalingen tot begeleiding van de aanpassing van de begroting 2000 (BS ). Decreet van 1 december 2000 houdende gelijkschaling van de successierechten tussen samenwonenden en getrouwden (BS ) 17

17 2.5. Erfenis tussen stiefouder en stiefkind 7 Vanaf 1 januari 2002 wordt een verkrijging tussen een stiefouder en een stiefkind gelijkgesteld met een verkrijging in rechte lijn. Deze gelijkstelling geldt ook voor: - de verkrijging tussen een kind van een persoon die met de erflater samenwoont en de erflater; - een verkrijging tussen een persoon die met een ouder van de erflater samenwoont en de erflater. In het laatste geval voldoet de legataris aan de vereiste van samenwonen met een ouder van de erflater, als hij met die ouder op de dag van het overlijden wettelijk samenwoonde of als hij bewijst dat hij met die ouder op het ogenblik van het overlijden reeds sedert één jaar ononderbroken een gemeenschappelijke huishouding voerde. Een verkrijging tussen uit de echt gescheiden of van tafel en bed gescheiden personen en een verkrijging tussen exsamenwonenden wordt alleen gelijkgesteld met een verkrijging tussen echtgenoten of tussen samenwonenden als er gemeenschappelijke afstammelingen zijn. De ex-samenwonende legataris moet om het voordeel van de gelijkstelling te genieten, bewijzen dat hij met de erflater wettelijk heeft samengewoond of dat hij met de erflater gedurende minstens één jaar ononderbroken een gemeenschappelijke huishouding heeft gevoerd Relatie zorgouder-zorgkind (gelijkstelling met rechte lijn) 8 Een verkrijging tussen personen waartussen een relatie van zorgouder en zorgkind bestaat of heeft bestaan, wordt gelijkgesteld met een verkrijging in rechte lijn. Voorwaarden: Het zorgkind heeft: -vóór de leeftijd van éénentwintig jaar, gedurende drie achtereenvolgende jaren bij een ander persoon ingewoond; -gedurende die tijd hoofdzakelijk van die andere persoon of van deze en zijn levenspartner samen, de hulp en de verzorging gekregen die kinderen normaal van hun ouders krijgen. De inschrijving van het zorgkind in het bevolkings- of vreemdelingenregister op het adres van de zorgouder geldt als weerlegbaar vermoeden van inwoning bij de zorgouder. Merk op dat het niet vereist is dat de zorgrelatie nog actueel is op het ogenblik van het openvallen van de nalatenschap. Net als bij stiefouders en stiefkinderen is ook bij personen waartussen een zorgrelatie bestaat of heeft bestaan de gelijkstelling met een verkrijging in rechte lijn strikt beperkt tot de personen die rechtstreeks verbonden zijn door de zorgrelatie, met andere woorden tot het zorgkind en de zorgouder. Ze strekt zich bijgevolg niet uit tot hun bloedverwanten Gehandicapte personen 9 Hetgeen verkregen wordt door een gehandicapte persoon wordt aan de voet van het toepasselijk tarief van het recht van successie of van het recht van overgang bij overlijden vrijgesteld tot beloop van de som bekomen door toepassing van de volgende formule: 7 Decreet van 21 december 2001 houdende bepalingen tot begeleiding van de begroting Decreet van 20 december 2002 houdende bepalingen tot begeleiding van de begroting Decreet van 20 december 2002 houdende bepalingen tot begeleiding van de begroting

18 Bij verkrijgingen in rechte lijn, tussen echtgenoten en samenwonenden (3.000 euro) x (cijfer aangeduid volgens de leeftijd van de verkrijger) Bij verkrijgingen tussen andere personen dan in rechte lijn, echtgenoten en samenwonenden (1.000 euro) x (cijfer aangeduid volgens de leeftijd van de verkrijger) Dit cijfer bedraagt: 18 bij een leeftijd van 20 jaar of minder; 17 bij een leeftijd boven de 20 en tot en met 30 jaar; 16 bij een leeftijd boven de 30 en tot en met 40 jaar; 14 bij een leeftijd boven de 40 en tot en met 50 jaar; 13 bij een leeftijd boven de 50 en tot en met 55 jaar; 11 bij een leeftijd boven de 55 en tot en met 60 jaar; 9,5 bij een leeftijd boven de 60 en tot en met 65 jaar; 8 bij een leeftijd boven de 65 en tot en met 70 jaar; 6 bij een leeftijd boven de 70 en tot en met 75 jaar; 4 bij een leeftijd boven de 75 en tot en met 80 jaar; 2 bij een leeftijd boven de 80 jaar. Als gehandicapte persoon wordt aangemerkt : 1 diegene van wie, ongeacht de leeftijd, is vastgesteld dat ingevolge feiten overkomen en vastgesteld vóór de leeftijd van 65 jaar : - ofwel zijn lichamelijke of geestelijke toestand zijn verdienvermogen heeft verminderd tot één derde of minder van wat een valide persoon door één of ander beroep op de algemene arbeidsmarkt kan verdienen ; - ofwel zijn gezondheidstoestand een volledig gebrek aan, of een vermindering van zelfredzaamheid van ten minste 9 punten tot gevolg heeft, gemeten volgens de handleiding en de medisch-sociale schaal van toepassing in het kader van de wetgeving met betrekking tot de tegemoetkomingen aan gehandicapten ; - ofwel ná de periode van primaire ongeschiktheid, bepaald in artikel 87 van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen gecoördineerd op 14 juli 1994, zijn verdienvermogen is verminderd tot een derde of minder, zoals bepaald in artikel 100 van dezelfde gecoördineerde wet ; - ofwel hij, ingevolge een administratieve of gerechtelijke beslissing, tot ten minste 66 pct. blijvend lichamelijk of geestelijk gehandicapt of arbeidsongeschikt is verklaard ; 2 het kind dat tot ten minste 66 pct. is getroffen door ontoereikende of verminderde lichamelijke of geestelijke geschiktheid wegens één of meer aandoeningen. 19

19 Bij een verkrijging in rechte lijn, tussen echtgenoten en tussen samenwonenden wordt het bedrag van de vrijstelling eerst toegerekend op het netto-onroerend aandeel en bij uitputting van dat aandeel vervolgens op zijn netto-roerend aandeel. Voorbeeld 1: Jan (35 jaar) verkrijgt van zijn overleden vader een netto-onroerend gedeelte van euro en een netto-roerend gedeelte van euro. Jan is zwaar gehandicapt. De berekening van de successierechten gebeurt als volgt: Het abattement bedraagt: euro x 16 = euro Deze vrijstelling aan de voet van het tarief wordt eerst toegerekend op het netto-onroerend aandeel = euro Op het resterende gedeelte wordt het tarief van toepassing in rechte lijn toegepast x 3 %= x 3 % = 750 Samen maakt dit een bedrag van 810 euro. Zonder deze vrijstelling zou het te betalen bedrag euro bedragen x 3 % = euro x 3 % = 750 euro 20

20 Voorbeeld 2: Els (45 jaar) erft van haar overleden moeder een netto-onroerend gedeelte van euro en een netto-roerend gedeelte van euro. Els is zwaar gehandicapt. De berekening van de successierechten gebeurt als volgt: Het abattement bedraagt: euro x 14 = euro Deze vrijstelling aan de voet van het tarief wordt eerst toegekend op het netto-onroerend aandeel. De resterende euro wordt aangerekend op het netto-roerend aandeel. Op het resterende gedeelte wordt het tarief van toepassing in rechte lijn toegepast euro x 3% = euro euro x 9% = euro Samen maakt dit een bedrag van euro. Zonder deze vrijstelling zou het te betalen bedrag euro bedragen euro x 3 % = 900 euro euro x 3 % = euro euro x 9 % = euro 21

21 Verkrijgingen tussen broers en zusters Voorbeeld 1: Piet (40 jaar) verkrijgt door overlijden van zijn broer een netto-verkrijging van euro. Piet is zwaar gehandicapt. De berekening van het successierecht gebeurt als volgt: Het abattement bedraagt: euro x 16 = euro Dit bedrag wordt van de euro afgetrokken en op dit resterende bedrag wordt het tarief van toepassing tussen broers en zusters toegepast euro euro = euro x 30 % = euro Zonder deze vrijstelling zou het te betalen bedrag euro bedragen euro x 30% = euro euro x 55% = euro Verkrijgingen tussen andere personen Omdat het niet de bedoeling is om verkrijgers die samen met een zwaar gehandicapte persoon tot deze nalatenschappen geroepen worden ook onrechtstreeks van het voordeel te laten meegenieten was het noodzakelijk om een afwijking in te bouwen op het principe van de globale berekening wanneer één van de verkrijgers zwaar gehandicapt is. Enerzijds wordt daarom voorzien dat, in afwijking van het principe van de globale berekening, de gehandicapte afzonderlijk belast wordt op zijn netto-erfdeel. Anderzijds wordt, voor de berekening van de successierechten verschuldigd door de medegerechtigden in deze categorie, de gehandicapte beschouwd als een valide persoon. 22

22 Voorbeeld 1: Een nalatenschap van euro vervalt aan vier verkrijgers, ieder voor één vierde. Eén van hen is gehandicapt (A) en is 42 jaar. De coëfficiënt waarmee het basisbedrag van het abattement moet worden vermenigvuldigd bedraagt 14. De rechten van de gehandicapte persoon A worden berekend alsof hij de enige erfopvolger is in de categorie tussen anderen. Hij heeft recht op een voetvrijstelling van x 14 = euro; zijn netto-erfdeel in de nalatenschap bedraagt euro euro (netto-erfdeel) euro (vrijstelling) = euro euro x 45% = euro Om te vermijden dat de overige verkrijgers een voordeel zouden halen uit de afzonderlijke belasting van de gehandicapte, worden hun rechten berekend alsof A niet kan genieten van de vermindering: Som netto-erfdelen (inclusief netto-erfdeel van A) = euro, euro x 45% = euro euro x 55% = euro Totaal: euro Het eindresultaat is dus dat de drie valide verkrijgers ieder euro (1/4 van euro) betalen en de gehandicapte euro. In totaal moet er dus euro aan successierechten worden betaald. Het recht op de vrijstelling moet bewezen worden door middel van een attest of een verklaring uitgaande van een instelling of dienst die bevoegd is om de toestand als gehandicapte vast te stellen (bv. Ministerie van Sociale Voorzorg, Mutualiteiten). Het attest of de verklaring wordt bij de aangifte gevoegd of aan het bevoegde kantoor overgemaakt voordat de rechten opeisbaar zijn. Is het attest niet bij de aangifte gevoegd of niet-tijdig op het bevoegde kantoor toegekomen dan worden de rechten berekend zonder toepassing van de vrijstelling, behoudens teruggave wanneer het vereiste attest wordt neergelegd bij de ontvanger binnen 2 jaar na betaling van de rechten. De toekenning van het abattement heeft geen invloed op de andere verminderingen waarop men recht heeft. Deze verminderingen zullen worden berekend alsof het abattement niet zou worden toegekend. Het is evenwel niet de bedoeling dat wanneer het totaal aan verminderingen de rechten overstijgen, een bedrag zou worden uitgekeerd aan de gehandicapte persoon. Het bedrag van de vermindering blijft in dat geval beperkt tot het bedrag van de rechten. 23