Fysiotherapie rondom een prolapsoperatie

Transcriptie

1 Fysiotherapie rondom een prolapsoperatie Inleiding In deze folder is informatie opgenomen over het belang van fysiotherapie rondom een prolapsoperatie. Een ander woord voor prolaps is verzakking. Alle organen in het onderlichaam van de vrouw kunnen verzakken: de blaas met de plasbuis, de baarmoeder met de vagina, de dunne darm en/of de dikke darm. Zijaanzicht van de verschillende organen in het bekken en de bekkenbodem De bekkenbodem De blaas, baarmoeder en darmen zijn met banden opgehangen aan de binnenkant van het bekken en aan de onderste rugwervels. Aan de onderkant worden deze organen ondersteund door een soort hangmatje van spieren - de bekkenbodemspieren - kortweg de bekkenbodem genoemd.

2 De bekkenbodemspieren hebben een aantal functies: Ze sluiten de onderkant van de buikholte af. Ze spannen extra aan als de druk in de buikholte toeneemt, zoals bij hoesten, niezen, tillen, bukken, et cetera. Ze zorgen ervoor dat urine, ontlasting en lucht worden tegengehouden. Daarnaast moeten deze spieren ook goed kunnen ontspannen. Alleen met een ontspannen bekkenbodem is het mogelijk goed te kunnen plassen, te ontlasten en geslachtsgemeenschap te hebben. Oorzaken van een verzakking Vaak gaat een verzakking van een of meerdere organen gepaard met een verzwakte bekkenbodem. De oorzaken van een verzakking kunnen zijn: overrekking of beschadiging van de spieren, zenuwen en banden in het onderlichaam door een zwangerschap en/of bevalling zwakker bindweefsel in aanleg (genetisch bepaald) zwaar lichamelijk werk snelle vermagering harde ontlasting, waardoor er langdurig en hard is geperst longproblemen, gepaard gaand met veel en hard hoesten slechte houding menopauze/overgang: door de afname van vrouwelijke hormonen verslappen de steunweefsels Doordat blaas, baarmoeder en darmen dichtbij elkaar liggen, beïnvloeden ze elkaar. Er kan dan ook sprake zijn van een verzakking van meerdere organen. De klachten die ontstaan, kunnen ook betrekking hebben op meerdere organen. Denk hierbij aan urineverlies, urineretentie (het niet kunnen plassen of niet voldoende kunnen uitplassen), verlies van ontlasting of lucht, obstipatie/verstopping, pijn of zwaar gevoel in de onderbuik, verminderd gevoel of pijn bij het hebben van geslachtsgemeenschap. De prolapsoperatie Door middel van een prolapsoperatie wordt de verzakking opgeheven. Het kan gaan om een verwijdering van de baarmoeder, een inkorting van de vaginawanden of een correctie van de stand van de blaas en/of de darmen. De operatie kan plaatsvinden via de buik, de vagina of via een kijkoperatie. Vergeet nooit dat het een ingrijpende operatie in de onderbuik is, ook al zijn er uitwendig geen of weinig wonden te zien. De wondgenezing (in- en/of uitwendig) duurt in de meeste gevallen ongeveer 6 weken. Belangrijk is dat u

3 in deze periode voldoende rust neemt en geen activiteiten onderneemt die een verhoogde buikdruk geven. Als u voor de operatie al in behandeling bent geweest voor uw bekkenbodem bij een gespecialiseerde fysiotherapeut en al weet hoe u deze spieren moet aanspannen, mag u daar 2 3 dagen na de operatie weer mee beginnen. Het accent hierbij ligt niet op de kracht, maar op het weer leren voelen. Na de operatie Na 6 weken - in enkele gevallen na 3 maanden - mag u uw gewone leven weer oppakken. Breid uw bezigheden geleidelijk weer uit, maar vermijd zwaar lichamelijk werk. Na 6 weken mag u ook weer geslachtsgemeenschap hebben. Door de operatie kan het anders aanvoelen dan voorheen. Let erop dat uw bekkenbodem ook goed ontspannen is. Soms kan een andere houding u helpen beter te ontspannen. Ook het gebruik van een glijmiddel kan de geslachtsgemeenschap prettiger maken; de slijmvliezen in de baarmoeder/vagina kunnen dunner en/of droger zijn als gevolg van uw leeftijd. Oefenen van de bekkenbodemspieren Het is verstandig al voor de prolapsoperatie te beginnen met het oefenen van de bekkenbodemspieren. Voor het oefenen van deze spieren kunt u terecht bij een gespecialiseerde fysiotherapeut. Deze leert u hoe u de bekkenbodemspieren kunt aanspannen en ontspannen. Belangrijk is dat u de momenten waarop de buikdruk hoger wordt, gaat herkennen, zodat u daarbij de bekkenbodem ter ondersteuning kunt leren aanspannen. Let erop dat u daarbij goed blijft doorademen. Het vasthouden van de adem geeft namelijk ook een stijging van de buikdruk! Daarnaast krijgt u van de fysiotherapeut adviezen over toiletgedrag en toilethouding. Het is belangrijk ook thuis de oefeningen te blijven doen. In het begin doet u de oefeningen vanuit rugligging, daarna kunt u ze uitbreiden naar een zittende houding. Voel eerst hoe lang u de bekkenbodem kunt aanspannen; kijk of dit 3-5 tellen lukt, terwijl u rustig doorademt. Vervolgens 3-5 tellen aanspannen en 5 tellen ontspannen. Doe dit 5 keer achter elkaar (= 1 oefenserie). Herhaal deze oefenserie nog 2 keer en houd tussen elke serie telkens 1 minuut pauze.

4 Probeer dit 3 keer op een dag te doen. Kijk of u de tijdsduur van het aanspannen kunt opbouwen naar 10 tellen (blijf goed doorademen!); ontspan vervolgens ook 10 tellen. Doe dit vervolgens 10 keer achter elkaar (in plaats van de eerder genoemde 5 keer). Bouw dit uit naar bijvoorbeeld 3 keer daags 3 series van 10, met 10 tellen aanspannen en 10 tellen ontspannen. Let er de eerste 6 weken na de operatie goed op dat u geen activiteiten uitvoert waarbij de buikdruk toeneemt. Bijvoorbeeld niet tillen, niet dragen, niet hard duwen of trekken, niet springen, niet persen en geen blaasinstrument bespelen. Onbelast bewegen, bijvoorbeeld lopen en lichte huishoudelijke werkzaamheden zoals stoffen en de was vouwen, mag u wel doen en bevorderen het herstel. Lang staan wordt afgeraden tijdens de eerste 2 weken na de operatie. Hierdoor kan stuwing ontstaan en daardoor weer pijn. Blijf altijd zorgen voor gezond toiletgedrag. Obstipatie/verstopping en daardoor hard persen kan altijd weer leiden tot een nieuwe verzakking. Aandachtspunten van de afdeling Fysiotherapie Om alles binnen de afdeling Fysiotherapie goed te laten verlopen, gelden de volgende aandachtspunten binnen deze afdeling: Meld u bij de eerste afspraak altijd aan de balie van de afdeling Fysiotherapie. Neem stickers van het HagaZiekenhuis mee. Als u nog geen stickers heeft of als uw gegevens zijn gewijzigd, laat u eerst nieuwe stickers maken bij de inschrijfbalie van het HagaZiekenhuis. - locatie Sportlaan: volg route 213 Als u een verwijzing/machtiging heeft, geeft u deze af bij het secretariaat van de afdeling of bij uw fysiotherapeut. Wanneer u een afspraak met een van de fysiotherapeuten heeft, neemt u plaats in de wachtkamer. Uw fysiotherapeut haalt u hier op. Wij verzoeken u op tijd te komen. Als u langer dan 10 minuten moet wachten, meldt u dit aan de balie. Als u verhinderd bent, belt u minimaal 24 uur vóór uw afspraak af. Gebeurt dit niet, of bent u niet aanwezig op de geplande afspraak, dan kunnen de kosten bij u in rekening worden gebracht. Wij verzoeken u om uw telefoon tijdens de behandeling uit te zetten. De fysiotherapeuten stellen persoonlijke hygiëne zeer op prijs.

5 Het is mogelijk dat er voor de behandeling van uw hulpvraag een wachtlijst is. Wij streven ernaar deze wachtlijst zo kort mogelijk te houden. Als u op een wachtlijst staat, verzoeken wij u telefonisch relevante informatie ten aanzien van de klacht of de wachtlijst door te geven (bijvoorbeeld bij verminderen van klachten of bij verhuisgegevens). De afdeling Fysiotherapie van het HagaZiekenhuis is, ondanks alle mogelijke voorzorgsmaatregelen, niet aansprakelijk voor vermissing of diefstal van eigendommen. Vergoeding Wij adviseren u voorafgaand aan uw behandeling na te gaan wat uw zorgverzekeraar vergoedt. Als uw zorgverzekeraar behandelingen niet vergoedt, bent u zelf aansprakelijk voor de kosten. Contact en bereikbaarheid Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen of wilt u meer informatie, dan kunt u zich melden bij het Bekkenbodemcentrum van het HagaZiekenhuis, locatie Sportlaan. Ook voor het maken van een afspraak kunt u bellen met het Bekkenbodemcentrum: (070) Bron: Medisch Spectrum Twente HagaZiekenhuis Locatie Sportlaan, Sportlaan 600, 2566 MJ Den Haag Locatie Leyweg, Leyweg 275, 2545 CH Den Haag H