Op weg naar Trends in mobiliteit
|
|
- Christian van Dongen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Op weg naar 2015 Trends in mobiliteit
2 Op weg naar 2015 Trends in mobiliteit
3 2 Onderweg naar 2015 Colofon Op weg naar 2015 is een uitgave van de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB. Samenstelling René Herrewijnen en Erik Lequin Columns ANWB Willem Aal, Arnoud Broekhuis, Ric Hofmans, John Luijben, Ferry Smith, Rian Vreeburg en Jos Vroomans Eindredactie Henk Zwijnenburg Vormgeving Hans Meeusen Projectbegeleiding Sylvia den Ouden, Nathalie Brand, Bart Smarius Druk VandenBoogaard, Oisterwijk ANWB B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets in deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever, met uitzondering van de quotes. Deze uitgave werd met de meeste zorg samengesteld. De juistheid van de gegevens is mede afhankelijk van de informatie die ons door derden werd verstrekt. Indien die informatie onjuistheden blijkt te bevatten kan de ANWB daarvoor geen aansprakelijkheid aanvaarden.
4 Inhoud 3 8 trends in mobiliteit Groen, groener, groenst 2 Het voertuig dat ben jij 3 Meer vrouwen onderweg 4 Anders werken 5 Techniek als steun en toeverlaat 6 Eenvoud en gemak 7 Betalen naar gebruik 8 Nieuwe spelers in autoland Gastcolumns Jan Bouts, Ubachs Wisbrun JWT Janus Smalbraak, Pon Melle Smets, Conceptueel kunstenaar Harold Goddijn, TomTom Bert van Wee, TU Delft Camiel Eurlings, oud-minister van Verkeer en Waterstaat
5 4 Onderweg naar 2015 Onderweg in 2015 De beschrijving van een dagje onderweg in Dat kreeg ik mee als tip voor het voorwoord van dit trendboekje over mobiliteit in Goed idee, dacht ik eerst. Dat is tenslotte waar deze uitgave om draait. Toch begon ik al snel te twijfelen. Want 2015 is al over vijf jaar. Zal mijn dagje onderweg er dan erg veel anders uitzien dan nu? In 1995 mocht de ANWB op uitnodiging van Verkeer en Waterstaat een visie geven op de mobiliteit in Leuk om te doen, want als je een kwarteeuw vooruit mag kijken, kun je een paar lijnen doortrekken maar vervolgens je fantasie de vrije loop laten. Wil je vijf jaar vooruitkijken, dan moet je dichter bij de grond blijven en dat is eigenlijk veel moeilijker. Als ik onze voorspellingen uit 1995 er nog eens bij pak, dan zie ik dat we toen iets te
6 5 dat de beweging richting ketenmobiliteit onverminderd actueel is, de ooit voorspelde universele mobiliteitskaart op het punt van doorbreken staat en de integratie van reizigersinformatie zijn voltooiing nadert. Ook zien we dat de opmars van elektrisch vervoer verrassend snel gaat. voorzichtig zijn geweest. Ons toekomstbeeld voor 2020 is voor een belangrijk deel nu al werkelijkheid geworden. En wat nog ontbreekt, zal binnen enkele jaren gerealiseerd zijn. De vraag hoe lang het duurt voor mijn eigen dagje onderweg er fundamenteel anders uitziet dan nu, blijft onbeantwoord. Wie het weet, mag het zeggen. Maar helaas is de toekomst nog altijd een paradijs waaruit nog nooit iemand is teruggekeerd. Guido van Woerkom, hoofddirecteur ANWB Dit boekje pakt de draad weer op. Deskundigen uit eigen huis en externe experts kijken naar demografische, sociaalculturele en technologische ontwikkelingen en naar hun effecten op de mobiliteit in Nederland. Zo leren we
7 6 Onderweg naar 2015 Trends in mobiliteit
8 Trends in mobiliteit 7 1 Groen, groener, groenst De beweging naar groener en duurzamer in onze samenleving is onstuitbaar. Hoewel sommigen de verschuiving misschien alleen meemaken vanuit trendgevoeligheid (groen als hype) of uit berekening (groen als goedkopere keuze) is de beweging uiteindelijk gericht op een leefbare wereld voor toekomstige generaties. De overheid draagt bij aan een duurzame ontwikkeling in de mobiliteit door de keuze voor een zuinige auto te stimuleren, terwijl Brussel de industrie dwingt om auto s nog zuiniger te maken. De eis van de EU dat de gemiddelde CO 2 - uitstoot van nieuwe auto s tussen nu en 2020 met nog zo n veertig procent daalt (naar 95 g/km) is een zware opgave. Maar verduurzaming van het product biedt de noodlijdende industrie ook de kans om er weer bovenop te komen. Alternatieve brandstoffen Auto s met superzuinige verbrandingsmotoren, voertuigen op biodiesel en elektrische en hybride vervoermiddelen bepalen steeds nadrukkelijker het straatbeeld. In de binnensteden wordt de volledig elektrische aandrijving dominant; openbaarvervoer-, taxi- en transportbedrijven investeren er al volop in. Consumenten zullen eerder overgaan op hybride en plug-in hybride auto s, omdat een grote actieradius voor hen belangrijk blijft. Illustratief is het succes van de hybride Toyota Prius: met ruim exemplaren was hij in 2009 een van de best verkochte personenauto s van Nederland. Ondertussen zet de groei van de vraag naar kleinere en dus zuiniger auto s door, met name vanwege de fiscale voordelen bij aankoop en de lage brandstofkosten. Ook komt zonne-energie als energiebron voor elektrische auto s sterk op; de eerste auto s met zonnepanelen om de lithiumionbatterijen op te laden verschijnen eind 2010 op de Nederlandse markt.
9 8 Onderweg naar 2015 Niet altijd meer alleen de auto Alternatieve vormen van vervoer raken steeds meer in zwang, al dan niet in combinatie met de auto. Carpooling en multimodaal reizen winnen terrein. Het aantal deelauto s in Nederland is sinds 2002 verdubbeld naar 1300 en elektrische scooters en fietsen maken een opmars, die bovendien de overstap naar de elektrische auto versoepelt. Bij de keuze voor alternatieven of slimme combinaties spelen voor de consument de kosten van het autogebruik een rol, maar ook het besef dat vergroening onontkoombaar is. De auto wordt hierdoor geleidelijk minder vanzelfsprekend als enige vervoermiddel voor alle verplaatsingen. Elektrische scooters en fietsen worden al volop benut als alternatief in het woonwerkverkeer. Overheden spelen er onder meer op in met fietssnelwegen, zoals tussen Amsterdam en Utrecht, Zwolle en Kampen en Breda en Etten-Leur. Voor de andere trajecten liggen de plannen klaar (Leiden-Den Haag en Arnhem-Nijmegen). Snel, efficiënt én milieuvriendelijk Voortschrijdende verstedelijking en vergrijzing zijn slechts twee van de vele trends die de mobiliteit in Nederland het komende decennium gaan beïnvloeden. Maar er is meer: de toepassing van nieuwe (internet)technologie haalt de burger steeds meer uit de anonimiteit van zijn auto. Zowel letterlijk als figuurlijk. Letterlijk omdat door toename van de verkeersdrukte alternatieve vervoermiddelen als trein, bus of zelfs fiets steeds aantrekkelijker worden. Figuurlijk omdat de automobilist continu in contact staat met thuisfront, overheid en werkgever. Dat levert een scala aan nieuwe mogelijkheden op, maar ook een nieuwe reeks controlemechanismen. Mobiliteit blijft mede daardoor ook in de komende jaren een schaars goed met een bijbehorend prijsmechanisme. Duurzaamheid is eveneens een belangrijke ontwikkeling die echter de schaarste niet verkleint maar wel een impuls geeft aan het optreden van
10 Trends in mobiliteit 9 gevaar komt. Er komt een nieuw stelsel van afspraken, modellen en theorieën dat op een logische wijze in de 21e eeuw thuishoort. Een eeuw waarin onze grondstoffen definitief opraken en waarin we afscheid nemen van de infrastructurele oplossingen uit de 19e eeuw. de overheid. Burgers krijgen daardoor nieuwe alternatieven: autorijden ja, maar dan vooral duurzaam. Niet autorijden? Ook goed, maar dan gebruikmaken van andere (milieuvriendelijke) vervoermiddelen. Ric Hofmans manager Uitgeefgroep Mobiliteit & Vereniging, ANWB Media Het zal de drukte op weg, spoor of fietspad de komende jaren zeker niet oplossen, maar wel een nieuw paradigma geven over (auto)mobiliteit. Daarin zal het vervoer van personen niet automatisch aan de auto worden gekoppeld. Ook zal dan het besef doordringen dat het aantal autokilometers per persoon niet langer exponentieel kan blijven groeien zonder dat de natuurlijke samenhang tussen burgers, overheid en natuur in
11 10 Onderweg naar 2015 Meer op eigen benen staan en verder gaan Als je naar de toekomst wilt kijken is het altijd goed om eerst eens goed naar het verleden te kijken. Het verleden vertelt over mobiliteit één verhaal: dat mensen steeds onafhankelijker worden en steeds verder weggaan van het gebied dat ze ooit gingen bewonen. De reistijd tussen Bordeaux en Parijs werd in de 17e eeuw met een factor drie verminderd met het gevolg dat de handel tussen beide steden toenam, dat daardoor de luxe en cultuur van Parijs in Bordeaux meer beschikbaar werd en dat
12 Trends in mobiliteit 11 Bordeaux van een uithoek uiteindelijk meer Frankrijk werd. Onze actieradius is de afgelopen decennia extreem vergroot. Niet alleen in fysieke zin, maar ook in mentale zin. We gaan niet alleen verder met vliegtuig en auto. We gaan vaker, maar wat belangrijker is, meer op eigen benen. We regelen het zelf wel. Geen reisbureau, geen betutteling. We koesteren onze zelfstandigheid. Dat zal alleen maar toenemen. Nu is het zo dat de reserves van energie opraken en dat we het milieu met het vele verplaatsen te veel belasten. Dat zal een rem vormen. Maar een onvoldoende rem op het onstuitbare verlangen om verder te gaan en ook onvoldoende op de afkeer om gewonnen zelfstandigheid in te leveren. Misschien ben ik te veel een optimist als ik denk dat er oplossingen komen voor deze vragen. Schoner wordt het al. Vliegtuigmotoren worden al aanzienlijk zuiniger gebouwd, auto s worden efficiënter, de gas-to-liquidtechniek die steeds verder gaat. Nieuwe manieren van energiewinning. Te optimistisch? Vandaag las ik in de krant dat Stephen Hawking denkt dat we het in de toekomst in de ruimte moeten gaan zoeken. Dát is nog eens verder gaan, wanneer we die goeie, vertrouwde aarde zouden verlaten. Dat ligt nog ver weg. Minder ver gekeken, namelijk tot 2015, denk ik dat we ons alleen nog maar meer en verder zullen blijven verplaatsen met een steeds grotere zelfstandigheid. Dat zit ons in het bloed en het bloed kruipt nu eenmaal waar het niet gaan kan. Jan Bouts head of strategy, UbachsWisbrun/JWT
13 12 Onderweg naar 2015
14 Trends in mobiliteit 13 2 Het voertuig dat ben jij Fabrikanten houden steeds meer rekening met specifieke wensen van consumenten. Fietsen en auto s kunnen bij veel producenten al tot in detail worden samengesteld aan de hand van individuele wensenlijstjes. Men vraagt, zij draaien. En desgewenst kunnen er allerlei bijpassende producten worden geleverd, van kinderzitjes in de stijl van de fiets tot iphone-hoesjes, zonnebrillen en zelfs nagellak in de kleur van de auto. Virtuele mobiliteit: net echt We besteden steeds meer tijd aan gamen op de computer, al dan niet online. Gaming is de laatste jaren een breed geaccepteerde sociale gebeurtenis geworden. In het verleden beleefde vooral de jeugd er plezier aan. Nu rijden ook senioren in racemonsters rond op virtuele formule 1-circuits en verschijnen er meer games voor senioren op de markt. Een kleine twintig procent van de 45-plussers brengt inmiddels vijf tot tien uur per week achter de spelcomputer door. Ook voor educatieve doeleinden wordt het echte leven gesimuleerd in virtuele werelden. Daardoor kunnen beginnende automobilisten, roekeloze chauffeurs en angstige bestuurders bijvoorbeeld in een veilige omgeving hun manier van rijden ontwikkelen en zo nodig bijschaven. Mobiliteit als vermaak Klassieke voertuigen mogen zich in een stijgende belangstelling verheugen. De sociale gemeenschappen die rond oude auto s, motorfietsen en brommers ontstaan, vinden steeds vaker hun oorsprong in de digitale wereld. Met toertochten, concours d élégance en clubmeetings laten deze community s zien dat mobiliteit ook een vorm van vermaak kan zijn. Net als gezamenlijke slipcursussen of wedstrijdjes op de kartbaan is het allemaal mobiliteit met een duidelijke funfactor, al dan niet met
15 14 Onderweg naar 2015 een serieuze of educatieve ondertoon. Bij de fiets is een soortgelijke beweging te zien. Naast het gebruik als vervoermiddel, praktisch of recreatief, zie je steeds meer voorbeelden van fietsen als vermaak: de Alpe d Huez beklimmen of de route van de Amstel Gold Race volgen. Bij fietsen speelt de combinatie met gezondheid meestal een rol, vinden de activiteiten vaak plaats in het gezelschap van vrienden en is men vaak actief voor een goed doel. De auto van het jaar 2015 Een elektrische auto van een Koreaans merk. Dat is mijn, enigszins gewaagde, voorspelling voor de uitslag van de Car of the Year Laat ik uitleggen hoe ik daarbij kom. De Auto van het Jaar wordt elk jaar gekozen door een jury van 59 journalisten uit 23 Europese landen. Een gezelschap van voornamelijk middelbare heren plus een enkele dame. De juryleden volgen de ontwikkelingen in de auto-industrie op de voet, maar lopen daarbij niet op de feiten vooruit; ze zijn vaak een tikje afwachtend. Maar om sommige ontwikkelingen kan de Car of the Yearjury uiteindelijk niet meer heen. Zo verkoos zij in 2005 voor het eerst een auto met hybride aandrijving: de Toyota Prius. Een duidelijke erkenning van het belang van deze nieuwe technologie. Het kan dus haast niet anders of over een aantal jaren wordt een elektrisch aangedreven auto Car of the Year. Want ook deze ontwikkeling is niet meer te stuiten. De vraag is hooguit nog of
16 Trends in mobiliteit 15 of the Year 2015 is geworden, is alles mogelijk. De verwachting voor 2025? Een Chinese auto met vliegwielaandrijving. Jos Vroomans hoofdredacteur Autokampioen en jurylid Car of the Year het een volledig elektrisch voertuig zal zijn. Of wellicht toch een auto met een zogeheten range extender, een kleine hulpmotor die de accu s bij kan laden. In de geschiedenis van deze verkiezing (sinds 1964) kwam slechts drie keer een niet-europees (lees: Japans) merk als winnaar uit de bus. Maar ik weet bijna zeker dat in de nabije toekomst voor het eerst een Koreaanse auto deze Europese trofee gaat winnen, een auto die overigens best wel eens in Europa kan zijn ontworpen én gebouwd. De jury kan er niet meer omheen, ook vanwege het spectaculair stijgende aandeel in de Europese markt. Nadat een elektrische Koreaan Car
17 16 Onderweg naar 2015 Altijd meer mogelijk In de top 5 van trends in de autoindustrie staat duurzaamheid met stip op 1. De industrie zelf heeft de laatste jaren veel vooruitgang geboekt in het milieuvriendelijker maken van voertuigen en de overheid doet er veel aan om groen rijden financieel aantrekkelijk te maken. Ook voor Pon is duurzaamheid een belangrijk thema. Als onderneming werken we er hard aan om groener te worden. Met meer dan 250 vestigingen in twaalf landen zijn we er nog niet, maar we zijn op weg. We bouwen en renoveren bedrijfspanden duurzaam en
18 Trends in mobiliteit 17 met een spekbomenplantage in Afrika kunnen we sinds kort CO 2 -uitstoot compenseren. Als leverancier kijken we naar wat er zowel vandaag als morgen mogelijk is. Met techniek, brandstoffen en rij- en aankoopgedrag kun je vandaag al veel doen om duurzamer te rijden, en dankzij een keur aan intelligente systemen waarmee auto s letterlijk een dialoog aangaan met verkeerssystemen gaan we het wegennet morgen nog efficiënter en veiliger benutten. Met zo veel nieuwe technieken wordt onze rol als adviseur steeds belangrijker. Het gaat er nu om dat we milieuvriendelijke, kostenefficiënte totaaloplossingen vinden voor onze klanten. uitdaging zit in het op grote schaal in de markt zetten. Daar blijft intensieve samenwerking met overheden en belangenorganisaties als de ANWB voor nodig. En daarna? In principe is er altijd meer mogelijk, kijk maar naar de sport. Haaienvinnenpakken, klapschaatsen, als je echt beter wilt presteren, dan vind je er de mogelijkheden voor. En bij Pon willen we uiteindelijk altijd beter, dat zit in ons ondernemersbloed. Janus Smalbraak voorzitter raad van bestuur Pon Na de Volkswagen met groengascontract en de MAN-aardgasbus zetten we ook stappen om vrachtwagens te laten rijden op groene, goedkope brandstof. We weten dat het kan, maar de
19 18 Onderweg naar 2015
20 Trends in mobiliteit 19 3 Meer vrouwen onderweg Wil Nederland de concurrentieslag met het buitenland overleven, dan moet er niet alleen langer worden doorgewerkt, ook moet een groter deel van de bevolking aan het arbeidsproces deelnemen. Veel vrouwen zijn bereid mee te doen, maar dan wel op tijden dat het uitkomt. Het bedrijfsleven probeert hierop in te spelen met flexibeler arbeidscontracten. Zet deze ontwikkeling door, dan hoeft de groei van het aantal verplaatsingen niet per se meer files op te leveren, wel meer drukte buiten de gebruikelijke spits. tegenwoordig meer hun stempel op het design, en niet alleen als klant. In de auto-industrie dringen steeds meer vrouwen door tot de designafdelingen. Het percentage autobezitters onder 40- tot 50-jarige vrouwen is gestegen van 26% in 1985 naar 64% in De groep 30- tot 40-jarigen laat in die periode een vergelijkbare stijging zien: van 27% naar 61%. Andere wensen De rol van de vrouw in het beslissingsproces rond de aankoop van een auto wordt groter. Daardoor worden aspecten als betrouwbaarheid, veiligheid en comfort belangrijker. Ze gaan een grotere rol spelen dan typische mannendingen als cilinderinhoud en paardenkrachten. Ook drukken vrouwen
21 20 Onderweg naar 2015 Meerdere soorten van passend vervoer De Nederlander krijgt de keuze uit meerdere vormen van mobiliteit. Nu staat er een auto voor de deur en een fiets in de schuur. De behoefte groeit om over meer passend én milieuvriendelijk vervoer te kunnen beschikken. Dit wordt versterkt doordat autogebruik verder wordt teruggedrongen. Allereerst maakt de overheid het duurder. Daarnaast groeit de sociale dwang van de omgeving door de milieuproblematiek. Kleine, zuinige auto s voeren straks de boventoon. Om aan de vervoersbehoefte te kunnen voldoen, zal de consument steeds vaker verschillende vervoermiddelen gebruiken. Het soort vervoermiddel wordt dan afhankelijk van het doel van een verplaatsing: even naar de supermarkt, woon-werkverkeer, een zakelijke visite of familiebezoek. Daarbij wordt eigen vervoer ingezet, maar ook openbaar vervoer. De kosten per kilometer gaan bij de keuze een belangrijke rol spelen. Wat kost het mij per kilometer? En welke combinatie van vervoermiddelen is het voordeligst? Producenten en dienstverleners spelen daar op in door de kosten inzichtelijk te maken. Op basis daarvan wordt een Fotografie Johan Steenbergen
22 Trends in mobiliteit 21 elektrische scooter of een bakfiets. Hierna ontstaat er vanzelf ook een tweedehandsmarkt, zodat de trend niet beperkt blijft tot de rijke Nederlanders. Ook worden initiatieven als deelauto s en deelscooters gemeengoed. mobiliteitskeuze voorgesteld én wordt mobiliteit verkocht of verhuurd, in plaats van een auto, scooter of fiets. Welvarend Nederland loopt voorop en vult het gat tussen auto en fiets met de aanschaf van een elektrische fiets, In 2015 zijn we niet meer bezig met de vraag of we de auto of fiets pakken, maar hoe we met iedere denkbare vorm van vervoer zo snel en zo goedkoop mogelijk van A naar B kunnen reizen. Multimodale ketenmobiliteit! Willem Aal manager Zakelijke Markt ANWB
23 22 Onderweg naar 2015 Snelwegmensen geworden Denkend aan Holland zie ik breede rivieren traag door oneindig laagland gaan. In 1936, het jaar dat Hendrik Marsman zijn overbekende gedicht publiceerde, werd ook de eerste snelweg van ons land in gebruik genomen. Dat was het startschot voor het meest fijnmazige snelwegennetwerk van Europa. Als Marsman nu aan Holland zou denken, zou hij wellicht de snelwegen zien, met alle bruggen, tunnels en viaducten waarover het verkeer door het trage laagland raast. De snelweg is niet meer weg te denken uit ons landschap en het gebruik van de auto is bepalend geworden voor de manier waarop wij leven. Toch speelt de snelweg en alles wat daarbij hoort geen rol van betekenis in het maatschappelijk debat over ons culturele erfgoed, behalve dan als schadelijke factor. De snelweg heeft zich gevormd tot een streek die wordt bevolkt door passanten. Een streek met eigen normen die uitgaan van snelheid, efficiëntie en doorstroming. Daarbij hoort een eigen eetcultuur met koffieballen en voorgeschilde appelpartjes bij het tankstation en de typische bouwstijl van schoenendozen, tolpoorten en reclamezuilen, snelweghotels, shoppingmalls en Vinex-wijken, de eerste echte snelwegwoonwijken. Hoe gestandaardiseerd en inwisselbaar de huidige snelwegstreek ook oogt, er is
24 Trends in mobiliteit 23 wel degelijk een typisch Nederlandse mobiliteitscultuur ontstaan. Zoals Marsman in 1936 de rivieren bezong als Hollands glorie, zo zal de snelweg zich langzaam in ons nestelen als het grootste culturele bouwwerk in Nederland. Aan de kunstacademie in Arnhem werd ik opgeleid tot kunstenaar in de openbare ruimte. Wij leerden kunst te maken voor dorpspleinen, rotondes en schoolgebouwen en mijn aandacht ging uit naar de periferie van de openbare ruimte. Want is de openbare ruimte niet daar waar de meeste mensen komen? Sindsdien ben ik te vinden in de omgeving van wegrestaurants, viaducten, bedrijventerreinen en motels met de snelweg als ruggengraat. Het steeds verder uitdijende infralandschap is als een onbewoond eiland waar mensen elkaar niet ontmoeten maar slechts langs elkaar heen razen. Na tien jaar heb ik besloten er voor een langere periode te gaan verblijven. Samen met filosoof Bram Esser woonden wij dertig dagen in mijn auto, voor de gelegenheid voorzien van dakterras, slaapvertrek, uitkijkladder en kantoor. We zijn snelwegmensen geworden. De expeditie en de vele typische snelwegstreekproducten die de reis heeft opgeleverd, worden gebundeld in het boek Snelwegverhalen expedities naar het nieuwe Nederland. Het boek verschijnt begin Melle Smets conceptueel kunstenaar
25 24 Onderweg naar 2015
26 Trends in mobiliteit 25 4 Anders werken De relaties tussen werkgevers en werknemers worden losser. De groeiende groep zelfstandigen zonder personeel (zzp ers) werkt al geregeld thuis. Maar ook mensen in loondienst zullen vaker vanuit huis of vanuit speciale telewerkkantoren actief zijn. Dit alles leidt tot minder mobiliteit, een grotere spreiding van het woonwerkverkeer over de dag en minder files tijdens de traditionele spits. Werknemers die thuiswerken missen wel het sociale gebeuren van de traditionele werkomgeving. Ze zullen daar op andere momenten naar op zoek gaan, vooral rond het weekend. Omdat veel tweeverdieners doordeweeks minder contact met elkaar hebben, is het weekend ook voor hen de tijd om ontspanning te zoeken. Recreatiemobiliteit zal zich hierdoor nog sterker rond het weekend concentreren. Meer senioren, andere patronen Nederland telt momenteel ruim 2,5 miljoen 65-plussers, die 7,7% van de bevolking uitmaken. Hun aantal groeit via 3,7 miljoen in 2025 (10,8%) door tot 4,5 miljoen in 2038 (12,8%). Na 2040 neemt het aantal weer af. Ouderen willen zo lang mogelijk zelfstandig, actief en mobiel blijven en hebben de auto als favoriet vervoermiddel. Het autobezit onder 65-plussers is het afgelopen decennium met bijna de helft toegenomen tot 1,1 miljoen voertuigen; dit aantal zal zeker verder stijgen. Meer ouderen leidt tot een grotere recreatieve mobiliteit. Op zoek naar rust en groen maken zij veel gebruik van de elektrische fiets, maar voor dagjes uit en korte stedentrips pakken ze vooral de auto. Daardoor zal het buiten de spits drukker worden. Op de weg versterkt deze trend de gevolgen van flexibeler werktijden op de arbeidsmarkt.
27 26 Onderweg naar 2015 Trek naar de stad Voor de Randstad en Midden-Nederland wordt tot 2040 een groei voorzien met 1,25 miljoen inwoners, vooral jongeren, jonge gezinnen en migranten. Het LEI (het economisch onderzoeksinstituut van Wageningen Universiteit) verwacht dat jonge mensen zich vooral in Flevoland, Utrecht en Noord-Holland zullen vestigen, in de eerste plaats vanwege de grotere kans op werk in en om de Randstad. De bevolking zal hier veel sneller groeien dan in de rest van Nederland, wat binnen het stedelijk gebied vraagt om een goed functionerend netwerk van openbaar vervoer. Voor andere delen van Nederland valt juist krimp te verwachten. Vooral ouderen blijven er wonen en de auto is hun belangrijkste vervoermiddel. Door de bevolkingsdaling wordt het openbaar vervoer in het landelijk gebied minder fijnmazig en zal men in de buitengebieden vaker overgaan tot maatwerkoplossingen. Hoofdrol voor het nieuwe werken De ontwikkelingen in de mobiliteit worden vooral ingegeven door het nieuwe werken. En dit nieuwe werken zal op zijn beurt weer sterk worden gestimuleerd door de onontkoombare krapte op de arbeidsmarkt. De druk zal ontstaan zodra de economie enigszins aantrekt. De voortekenen waren in 2008 al voelbaar en zullen in 2015 een totale omkering van de machtsverhoudingen op de arbeidsmarkt hebben veroorzaakt. Als arbeid werkelijk schaars is, wordt reistijd een gruwelijke verspilling. Alle middelen worden ingezet om elk uur productief en voor velen dus ook declarabel te maken. In de trein kun je prima documenten voor een klant produceren; tijdens een autorit is dat onmogelijk. Moderne technologie helpt bij het vinden van oplossingen om altijd en overal te kunnen werken en dat geeft
28 Trends in mobiliteit 27 weer mogelijkheden om de mobiliteit daadwerkelijk te beperken. Voorwaarde is wel dat we de slag maken van toetsen op aanwezigheid naar toetsen op resultaat. Daar waar de rookpauze nog een issue is, is het nieuwe werken geen optie! Het is zeer goed mogelijk dat de geschetste ontwikkelingen sneller een oplossing voor mobiliteitsproblemen brengen dan vormen van rekeningrijden met een implementatietijd van vele jaren. John Luijben directeur HRM ANWB
29 28 Onderweg naar 2015 Meten is weten Bij TomTom zien we dat, als wij met z n allen zo doorgaan, de fileproblematiek alleen maar erger wordt. Files zijn een universeel probleem. Ze raken miljarden mensen over de hele wereld en hebben een belangrijke impact op persoonlijk, zakelijk en sociaal vlak. Het probleem is zo groot dat het niet door alleen de overheid noch door alleen het bedrijfsleven opgelost kan worden. Door onze krachten te bundelen en informatie te delen kunnen we het op verschillende fronten daadwerkelijk aanpakken. We zijn hier bij TomTom al mee begonnen. Door de jaren heen hebben we al onze middelen ingezet om de beste verkeerskennis ter wereld te vergaren met als resultaat een technologie die heeft bewezen echt impact op het dagelijks leven te hebben. Om deze kennis te verzamelen zijn we niet afhankelijk van de bestaande meetinfrastructuur, maar gebruiken we anonieme signalen vanuit de auto s zelf. Ten eerste de data van onze eigen TomTom-navigatiesystemen en online community, maar daarnaast ook de signalen van telefoongebruikers via onze samenwerking met Vodafone.
30 Trends in mobiliteit 29 Het mooiste is misschien wel dat met elke verkochte TomTom de kwaliteit van het systeem beter wordt. Met onze aanpak hebben we alleen in Nederland al gebruiksinformatie van kilometer weg, niet slechts autosnelwegen maar ook het onderliggende netwerk. Zulke informatie bezitten we ook voor landen als Duitsland, België, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. In de toekomst zullen onze systemen niet alleen meer communiceren met onze eigen datacenters, maar ook bijvoorbeeld met de matrixborden boven de snelwegen en met andere auto s in de directe omgeving. Deze uitwisseling van informatie zal de toegevoegde waarde voor verkeersmanagement verder versnellen. Om goed aan te sluiten op deze toekomstige ontwikkelingen neemt TomTom deel aan het SPITSproject. Nederlandse industrieën, kenniscentra en universiteiten zijn hierin vertegenwoordigd om samen de integratie van de verschillende producten en systemen verder te ontwikkelen. We kijken hoe we via overheden en andere organisaties de mobiliteit kunnen verbeteren door het leveren van onze uitgebreide kennis van verkeerssituaties aan derde partijen. Het doel is om nog betere verkeersinformatie en navigatieadviezen aan onze klanten te geven. Want uiteindelijk is ons doel hetzelfde: Freedom to Move. Harold Goddijn ceo TomTom
31 30 Onderweg naar Techniek als steun en Het aantal veiligheidsvoorzieningen in de auto groeit spectaculair. Nog even en de computer kan het stuur overnemen en is een zelfrijdende auto mogelijk. Los van de vraag in hoeverre dit eindstadium het gevoel van veiligheid bevordert vooralsnog lijkt de gemiddelde bestuurder niet gediend van een al te eigenwijze auto zorgt méér techniek ook voor een grotere kans op storingen. Ondertussen zorgen voertuigvolgsystemen ervoor dat we kunnen navigeren en bijvoorbeeld ook gestolen auto s makkelijk kunnen terugvinden. In snel toenemende mate worden bromfietsen, scooters en fietsen eveneens van zulke hulpmiddelen voorzien. Al die apparaten gaan steeds meer met elkaar praten ; ze geven aan elkaar door waar files staan, het weer slecht is of het wegdek glad. Ook functioneren ze als wakend oog. Het zijn extraatjes waar we over het algemeen blij mee zijn. De techniek als steun en toeverlaat. Maar
32 Trends in mobiliteit 31 toeverlaat het idee dat dankzij deze hulpmiddelen jouw voertuig voortdurend te traceren is, spreekt minder mensen aan; dan is plotseling de privacy in het geding. Voel je veilig De Nederlander is sterk gefocust op veiligheid. Naarmate hij de straat, de stad en het land als onveiliger ervaart, neemt zijn behoefte om voor zichzelf een veilige plek te creëren toe. Het eigen thuis, maar ook de auto, is een veilige vesting, voorzien van alle gemakken. Daartegenover staat het openbaar vervoer, dat bij veel reizigers onbehagen oproept. In 2009 is het aantal strafbare feiten in bus en tram toegenomen met 33%. Met man en macht proberen overheden en vervoersbedrijven gevoelens van onveiligheid weg te nemen, maar zolang het aantal incidenten stijgt is het dweilen met de kraan open. Ook de fiets scoort op het punt van veiligheid relatief laag. Het vervoermiddel zelf neemt tussen al het blik een zwakke positie in en zijn berijder is kwetsbaar. Omdat fiets en openbaar vervoer onvoldoende veiligheid bieden, nemen steeds meer reizigers hun toevlucht tot de auto: my car is my castle. Zelfvertrouwen oprekken Beginners maar ook oudere weggebruikers beschikken in het verkeer niet altijd over voldoende zelfvertrouwen, terwijl dat voor beide groepen erg belangrijk is. Voor de jongeren vooral om deel te kunnen nemen aan het arbeidsproces en voor de groeiende groep ouderen vooral om hun sociale contacten in stand te kunnen houden. Maar mobiliteit is ook een recht, waar iedereen zo snel en zo lang mogelijk gebruik van wil maken. Via allerlei cursussen kunnen jong en oud van hun angsten worden verlost. Denk aan een preventieve slipcursus
verkeer veilige veiligheid verbindingen BIJLAGE 6: TAG CLOUDS MOBILITEIT staat stad stiptheid stress tijd tram trein treinen uur veilig
flexibiliteit genoeg geraken gezondheid goed goede goedkoop grote BIJLAGE 6: TAG CLOUDS MOBILITEIT Grafische voorstelling open antwoorden andere belangrijke zaken bij verplaatsingen aankomen aansluiting
Nadere informatieMobiliteit & flexibiliteit Medewerkers en hun vervoerskeuze. www.alphabet.com
Mobiliteit & flexibiliteit Medewerkers en hun vervoerskeuze www.alphabet.com Onderzoek Behoefte van zakelijke rijders aan variatie in vervoersmiddelen Flexibele mobiliteit Keuzevrijheid vooral voor jongeren
Nadere informatieMobiliteit & duurzaamheid Leaserijder wordt steeds duurzamer. www.alphabet.com
Mobiliteit & duurzaamheid Leaserijder wordt steeds duurzamer www.alphabet.com Duurzame mobiliteit. Onderzoek naar gedrag en keuzes van leaserijders op gebied van duurzaamheid. Leaserijders steeds milieubewuster.
Nadere informatieVervoer in het dagelijks leven
Vervoer in het dagelijks leven Doordat de afstanden tot voorzieningen vandaag de dag steeds groter worden neemt het belang van vervoer in het dagelijks leven toe. In april 2014 zijn de leden van het Groninger
Nadere informatieDiscussienotitie Haagse Mobiliteitsagenda
Discussienotitie Haagse Mobiliteitsagenda Kiezen om ruimte te maken Den Haag 2040 Den Haag is volop in beweging, de stad is in trek. Verwacht wordt dat Den Haag groeit, van 530.000 inwoners in 2017 naar
Nadere informatieAmsterdam, 11 mei 2005 Projectnummer: H870 Nanda Deen BA Tamara Deprez MA drs. Annemieke Blok MBA. 1 Motivaction International B.V.
ANWB Kiezen voor mobiliteit - Files en bereikbaarheid - conclusies Amsterdam, 11 mei 2005 Projectnummer: H870 Nanda Deen BA Tamara Deprez MA drs. Annemieke Blok MBA 1 Motivaction International B.V. Inhoudsopgave
Nadere informatieSpookfiles A58 is één van de projecten binnen het programma Beter Benutten van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu.
Factsheet Algemene informatie Wat is het project Spookfiles A58? In de hele wereld wordt gewerkt aan manieren om het verkeer sneller, veiliger, comfortabeler en duurzamer maken. Nederland loopt voorop
Nadere informatieHOE SLIM REIS JIJ? EEN KWANTITATIEF ONDERZOEK NAAR HET NIEUWE WERKEN EN MOBILITEIT IN OPDRACHT VAN DE ANWB
HOE SLIM REIS JIJ? EEN KWANTITATIEF ONDERZOEK NAAR HET NIEUWE WERKEN EN MOBILITEIT IN OPDRACHT VAN DE ANWB CONCEPT HANS ONKENHOUT AMSTERDAM, OKTOBER 2011 HOE SLIM REIS JIJ? Een kwantitatief onderzoek naar
Nadere informatieDuurzame mobiliteit zet je regio op voorsprong
Duurzame mobiliteit zet je regio op voorsprong Arnoud Neidig 1 november 2018 De behoefte aan mobiliteit groeit Mobiliteit blijft groeien Bert van Wee: Uit onderzoek (USA) blijkt dat de aanleg van meer
Nadere informatiePraktische-opdracht door een scholier 2245 woorden 20 mei keer beoordeeld. Maatschappijleer
Praktische-opdracht door een scholier 2245 woorden 20 mei 2010 7 10 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Hoofdvraag: Wat doet de rijksoverheid aan het fileprobleem? Inleiding 3 Deelvragen: 1. Wat is de
Nadere informatieMinder emissies, betere bereikbaarheid. Afscheid Frans v.d. Steen, 26 juni 2014 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft
Minder emissies, betere bereikbaarheid Afscheid Frans v.d. Steen, 26 juni 2014 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft CE Delft Onafhankelijk, not-for-profit consultancy, opgericht in 1978 Ca. 40 medewerkers
Nadere informatieUitkomsten t.b.v. de visie
Achtergrond Ten behoeve van de regionale bereikbaarheidsvisie IJmond is in de periode april-juni 2012 een digitale enquête gehouden onder de inwoners van de IJmond. Via regionale pers en diverse websites
Nadere informatieBeter Benutten. Slim en vlot van deur tot deur
Beter Benutten Slim en vlot van deur tot deur Slim en vlot van deur tot deur Omdat er, zeker in de stad, nog maar weinig mogelijkheden zijn om de infrastructuur uit te breiden, is juist daar een wereld
Nadere informatieManifest onze manier van werken
6-11-2008 12:23 Manifest onze manier van werken De gemeente Lelystad ontwikkelt op dit moment de visie op haar toekomstige manier van werken. Hoe het stadhuis er na de renovatie uit komt te zien en ingedeeld
Nadere informatieantwoorden rondom zakelijke mobiliteit
Van leaseauto naar zakelijk vervoer op maat 4 antwoorden rondom zakelijke mobiliteit Als werkgever bent u genoodzaakt uw wagenpark kritisch onder de loep te nemen. Er komen minder opdrachten binnen en
Nadere informatieHoofdstuk 13 Luchtkwaliteit
Hoofdstuk 13 Luchtkwaliteit Samenvatting Ruim één op de drie Leidenaren maakt zich wel eens zorgen over de luchtkwaliteit. Dit aandeel is vergelijkbaar met vorig jaar, maar is lager dan in 2008. Bewoners
Nadere informatieMinder emissies, betere bereikbaarheid. Haags Milieucentrum, 26 februari 2013 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft
Minder emissies, betere bereikbaarheid Haags Milieucentrum, 26 februari 2013 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft Overzicht CE Delft Mobiliteit kost ons veel Mogelijkheden CO 2 -reductie transport
Nadere informatieHet slimme mobiliteitsconcept. Anders reizen, beter werken
Het slimme mobiliteitsconcept Anders reizen, beter werken Eén integrale oplossing Heeft uw bedrijf een overvolle parkeerplaats? Verwerkt u nog jaarlijks honderden declaraties voor het gebruik van de trein
Nadere informatieLANDELIJKE FACTSHEET. 1. Hoofdpunten en kansen voor beleid. Beter Benutten. Gedragsmeting 2016
LANDELIJKE FACTSHEET Beter Benutten Gedragsmeting 2016 1. Hoofdpunten en kansen voor beleid De tabel op de volgende pagina toont de belangrijkste uitkomsten van de Gedragsmeting 2016, een landelijk mobiliteitsonderzoek
Nadere informatieOpel Insignia Onderzoek onder leaserijders November 2008
Opel Insignia Onderzoek onder leaserijders November 2008 Belangrijkste uitkomsten Van de leaserijders maakt 71% nooit gebruik van het openbaar vervoer voor het werk. Bij een mogelijkheid voor een nieuwe
Nadere informatieWoon-werkmonitor 2018 Easy Way. Factsheet
Woon-werkmonitor 2018 Easy Way Factsheet Doel onderzoek Dagelijks reizen miljoenen Nederlanders van en naar hun werk. Veel van hen hebben gedurende de dag ook afspraken buiten de deur. Werkenden leggen
Nadere informatieTrends in mobiliteit. Huib van Essen, 23 januari 2018
Trends in mobiliteit CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en beleidsmatige expertise - 50 medewerkers - Not-for-profit
Nadere informatieMakkelijk Kansrijk Betaalbaar Mobiliteitsmanagement voor het MKB is een uitgave van Zero-e b.v.
Zero-e b.v. Ariane 20-2 3824 MB Amersfoort Rabobank IBAN NL96 RABO 011 338 4149 BIC RABONL2U K.v.K. 273 417 94 BTW NL 820 680 102 B01 Elske van de Fliert vandefliert@zero-e.nl http://www.zero-e.nl http://nl.linkedin.com/in/elskevandefliertzeroe
Nadere informatieAmsterdam, 11 mei 2005 Projectnummer: H870 Nanda Deen BA Tamara Deprez MA drs. Annemieke Blok MBA. 1 Motivaction International B.V.
ANWB Kiezen voor mobiliteit -luchtvervuiling- conclusies Amsterdam, 11 mei 2005 Projectnummer: H870 Nanda Deen BA Tamara Deprez MA drs. Annemieke Blok MBA 1 Motivaction International B.V. Inhoudsopgave
Nadere informatieDe arbeidsmarkt in de motorvoertuigenen tweewielerbranche in 2015. Samenvatting Toekomstonderzoek 2015
De arbeidsmarkt in de motorvoertuigenen tweewielerbranche in 2015 Samenvatting Toekomstonderzoek 2015 Ontwikkeling is breder dan alleen opleiden Hoe ziet in de toekomst de arbeidsmarkt in de mobiliteitsbranche
Nadere informatieRuimte en mobiliteit In wisselwerking Trends en veranderingen Effectief beleid. Heerlen, 23 november 2018 Arie Bleijenberg
Ruimte en mobiliteit In wisselwerking Trends en veranderingen Effectief beleid Heerlen, 23 november 2018 Arie Bleijenberg Nieuwe mobiliteit na het autotijdperk www.ariebleijenberg.nl Infrastructuur Business
Nadere informatie1/29/2016 Future Mobility. Essay. Roald Brink Lectoraal Vraagstuk B. Egeter / A. Westerduin IGOLIT01C
1/29/2016 Future Mobility Essay Roald Brink Lectoraal Vraagstuk B. Egeter / A. Westerduin IGOLIT01C Een autonoom verkeerssysteem is geen nabije toekomst Dagelijks maken miljoenen reizigers gebruik van
Nadere informatie29 oktober Onderzoek: Files en rekeningrijden
29 oktober 2016 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de
Nadere informatieGa jij ook voor een baan die iedereen energie geeft?
Ga jij ook voor een baan die iedereen energie geeft? Netwerkbedrijf Endinet, de werkgever met energie Maar liefst 416.000 klanten in Zuidoost Brabant krijgen via kabels en leidingen van Endinet stroom
Nadere informatieBIJLAGE 1: Frequentietabellen
BIJLAGE 1: Frequentietabellen UW VERVOERMIDDELEN 1. Geef aan hoe vaak u de volgende vervoermiddelen gebruikt. 1.1 Auto als bestuurder Aantal Gewogen Nooit of minder dan één keer per jaar 1.144 8,8 9,1
Nadere informatieGeld verdienen in de drukkerij Slimmer werken dankzij Lean Printmanagement
Geld verdienen in de drukkerij Slimmer werken dankzij Lean Printmanagement Richard van Hoorn & Alex Kunst Geld verdienen in de drukkerij Slimmer werken dankzij Lean Printmanagement Richard van Hoorn &
Nadere informatieFietsen door groen. Het fietsenplan van D66 Breda
Fietsen door groen Het fietsenplan van D66 Breda VOORWOORD De fiets hoort bij Breda. Iedereen kent het gevoel, over het stuur gebogen soms door weer en wind. Fietsen is milieuvriendelijk en gezond. Fietsen
Nadere informatieSamenvatting ... Het gebruik van de trein nam sinds 1985 eveneens fors toe met meer dan een verdubbeling van het aantal treinkilometers.
Samenvatting... De mobiliteit van Nederlanders groeit nog steeds, maar niet meer zo sterk als in de jaren tachtig en negentig. Tussen 2000 en 2008 steeg het aantal reizigerskilometers over de weg met vijf
Nadere informatieDE AUTOKOPER 2008-2013 Studie naar trends onder autokopers. AutoTrack.nl - Afdeling marketing E: marketing@autotrack.
DE AUTOKOPER 2008-2013 Studie naar trends onder autokopers AutoTrack.nl - Afdeling marketing E: marketing@autotrack.nl T: 020-5175175 Inhoud De achtergrond Resultaten autokoper Conclusies onderzoek Discussie
Nadere informatieRapportage. Evaluatie onderzoek Het succes van de stimuleringsregeling E-bike
Rapportage Evaluatie onderzoek Het succes van de stimuleringsregeling E-bike In opdracht van: Stadsregio Arnhem Nijmegen Datum: 11 februari 2013 Projectnummer: 2012171 Auteurs: Ronald Steenhoek & Marieke
Nadere informatieTrendsportal Slimme mobiliteit voor morgen
Trendsportal Slimme mobiliteit voor morgen Geachte partijprogrammamakers voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2018, U werkt momenteel aan het verkiezingsprogramma van uw partij voor de gemeenteraadsverkiezingen
Nadere informatieWoon-werkverkeer drijvende kracht achter groei mobiliteit
Samenvatting De economische crisis heeft vorig jaar uiteenlopende effecten gehad op het verkeer vervoer in Nederland. Door de invloed van internationale ontwikkelingen was het effect van de crisis op het
Nadere informatieGrafiek 12.1a Soorten vervoermiddelen waar Leidenaren over beschikken, in procenten van alle Leidenaren 0% 25% 50% 75% 100%
12 VERVOERMIDDELENKEUZE De afdeling Ruimte- en Milieubeleid wil graag weten over welke vervoermiddelen de Leidenaren beschikken en welke zij voor verschillende doeleinden gebruiken. Daarnaast is de gemeente
Nadere informatieOnderzoek Trappers. rapportage. Opdrachtgever. Opdrachtnemer. Nationale Fiets Projecten Postbus 594 8440 AN Heerenveen
Onderzoek Trappers rapportage Opdrachtgever Nationale Fiets Projecten Postbus 594 8440 AN Heerenveen Opdrachtnemer DTV Consultants B.V. Ruben van den Hamsvoort en Alex van Ingen POM 8267 Breda, maart 2009
Nadere informatieUW NATIONALE BENCHMARK MOBILITEIT RAPPORT
UW NATIONALE BENCHMARK MOBILITEIT RAPPORT Alstublieft, Dank voor uw deelname! 1 VOORWOORD De manier waarop we werken en reizen verandert snel. We werken steeds meer plaats- en tijdonafhankelijk en het
Nadere informatieIk ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door
De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over
Nadere informatieResultaten enquête Uithoornlijn
Resultaten enquête Uithoornlijn Juni 2015 Resultaten enquête Uithoornlijn Inleiding De gemeente Uithoorn en de Stadsregio Amsterdam willen graag weten wat inwoners van Uithoorn belangrijk vinden aan het
Nadere informatieBELEIDSKADER OPENBAAR VERVOER DAV IN VOGELVLUCHT
BELEIDSKADER OPENBAAR VERVOER DAV IN VOGELVLUCHT September 2016 1 Beleidskader openbaar DAV in vogelvlucht Het openbaar vervoer in de regio Drechtsteden / Alblasserwaard- Vijfheerenlanden (DAV) wordt opnieuw
Nadere informatieStadjers over fietsen in Groningen. Een Stadspanelonderzoek
B A S I S V O O R B E L E I D Stadjers over fietsen in Groningen Een Stadspanelonderzoek Onderzoek en Statistiek Groningen heeft als kernactiviteiten instrumentontwikkeling voor en uitvoering van beleidsgericht
Nadere informatieOudere Weggebruikers. Kennisdag ROV Oost NL. Alex Oosterveen en Reinoud Nägele 10 december 2015 Dia 1
Oudere Weggebruikers Kennisdag ROV Oost NL Alex Oosterveen en Reinoud Nägele 10 december 2015 Dia 1 Omvang probleem Het aantal verkeersongelukken waarbij ouderen betrokken zijn, neemt toe. ANP Dia 2 Verdubbeling
Nadere informatieWagenPlan Partner in duurzame mobiliteit
partner in duurzame mobiliteit WagenPlan Partner in duurzame mobiliteit Kosten- en milieubewust leasen. Met volledige compensatie van CO2-uitstoot. Efficiënt wagenparkbeheer en aantrekkelijke oplossingen
Nadere informatieLes 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het voorspellen?
Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer "Welkom:... " Introductiefase: 1. "Vorige week zijn we begonnen met voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het
Nadere informatieSlimmer naar Scheveningen
Slimmer naar Scheveningen verkeersmanagement als co-productie Arjen Reijneveld Gemeente Den Haag Verkeersnet Jaarcongres 2015; verkeer in de slimme stad Slimmer naar Den Haag verkeersmanagement als co-productie
Nadere informatieInhoud. De achtergrond Resultaten autokoper Conclusies onderzoek Bijlage
Inhoud De achtergrond Resultaten autokoper Conclusies onderzoek Bijlage 2 Autokoper 2008 Onderzoek AutoTrack.nl & Newcom onder n = 1.000 Consumenten hebben vertrouwen in de markt Internet en merkdealers
Nadere informatie18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid
18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je
Nadere informatieWat wordt de Randstad er beter van?
Wat wordt de Randstad er beter van? Afronding DBR Arie Bleijenberg I&M, Den Haag, 3 juni 2015 Verantwoording DBR: 10,6 M, 100 onderzoekers, 14 programma s, 6 jaar Betere Randstad? Gebaseerd op: 9 artikelen
Nadere informatieNS Poort en u. Stationsgebieden komen tot leven
NS Poort en u Stationsgebieden komen tot leven Welkom bij NS Poort NS Poort. Misschien is de naam voor u nieuw. Wij richten ons op de poort naar vele vormen van vervoer, de poort naar het stadscentrum,
Nadere informatieGeen uitstoot meer. Wubbo Ockels gaat elektrisch. Werknemers opgelet! 1500 euro om jezelf te ontwikkelen
Alles wat je moet weten over metaalbewerking najaar 2007 www.metaaljournaal.nl WIN DEZE BEACHCRUISER Geen uitstoot meer Wubbo Ockels gaat elektrisch Werknemers opgelet! 1500 euro om jezelf te ontwikkelen
Nadere informatieKansen voor Delen. Mogelijkheden van deelconcepten in mobiliteit. Maja van der Voet Govert de With. Utrecht, 12 mei 2015
Kansen voor Delen Mogelijkheden van deelconcepten in mobiliteit Maja van der Voet Govert de With Utrecht, 12 mei 2015 Delen? Met meerdere personen gebruik maken van één product: Lenen Gebruiken en weer
Nadere informatieVragenlijst over uw visie op mobiliteit
Vragenlijst over uw visie op mobiliteit U kunt de vragenlijst ook online invullen op www.mobiliteitsplanvlaanderen.be Waarvoor dient deze vragenlijst? Met deze vragenlijst wordt gepeild naar uw visie op
Nadere informatieIS HET EIGENLIJK ALTIJD DRUK. WE KOMEN ELKAAR DAN OOK ELKE DAG IN GROTE GETALE TEGEN : I N DE SUPERMARKT, OP SCHOOL, OP
HET NIEUWE WERKEN......NIEUWE MOBILITEIT? I N N EDERLAND IS HET EIGENLIJK ALTIJD DRUK. WE KOMEN ELKAAR DAN OOK ELKE DAG IN GROTE GETALE TEGEN : I N DE SUPERMARKT, OP SCHOOL, OP KANTOOR EN NATUURLIJK OP
Nadere informatieAutogebruik en deelauto's
LeidenPanel 2017 Autogebruik en deelauto's BELEIDSONDERZOEK 071-516 5123 I info@leidenincijfers.nl I www.leidenincijfers.nl Inleiding De gemeente Leiden wil graag het gebruik van autodelen bevorderen.
Nadere informatieMobiel, klantgerichter en veilig werken in de retail
Mobiel, klantgerichter en veilig werken in de retail Voor retailers zijn het uitdagende tijden. Het is daarom nu hét moment om de basis op orde te hebben, door te pakken, en te bouwen aan de toekomst.
Nadere informatieVoorwoord. Uitkomsten enquête 19-06-2011
Voorwoord In mijn scriptie De oorlog om ICT-talent heb ik onderzoek gedaan of Het Nieuwe Werken als (gedeeltelijke) oplossing kon dienen voor de aankomende vergrijzing. Hiervoor werd de volgende onderzoeksvraag
Nadere informatieov-voor-nopkaart VRIJ REIZEN Vrij reizen in de daluren in het Gelderse openbaar vervoer. Het kan en het is hard nodig! GELDERLAND
VRIJ REIZEN ov-voor-nopkaart Vrij reizen in de daluren in het Gelderse openbaar vervoer. Het kan en het is hard nodig! GELDERLAND INHOUD Inleiding 3 Het probleem: Gelderland verstopt 4 Het voorstel 5 Tenslotte:
Nadere informatieMobiliteit in Amsterdam Zuidoost Mobiliteit wordt beleid als de pijn voelbaar is
Mobiliteit in Amsterdam Zuidoost Mobiliteit wordt beleid als de pijn voelbaar is Bij mobiliteit denken we vaak aan auto s. Nog altijd. Maar is het niet meer dan dat? Werknemers verplaatsen zich voor hun
Nadere informatieResultaten Enquête Campagne verbetering regionale wegen (TNS-NIPO in opdracht van Bouwend Nederland )
Enquête Campagne verbetering regionale wegen (TNS-NIPO in opdracht van Bouwend Nederland ) Zoetermeer, februari 12 Algemeen Decentrale overheden (provincies, waterschappen en gemeenten) zijn samen verantwoordelijk
Nadere informatieOnderzoek naar elektrisch rijden
RAPPORTAGE Amsterdam, 03-11-2011 Onderzoek naar elektrisch rijden Hoofdrapportage Onderzoekstatistieken Verstuurde e-mails 972 Afgeronde vragenlijsten 510 Waarvan met open link 0 Laatste deelname 3 nov.
Nadere informatieUW NATIONALE BENCHMARK MOBILITEIT RAPPORT
UW NATIONALE BENCHMARK MOBILITEIT RAPPORT Alstublieft, Dank voor uw deelname! 1 VOORWOORD De manier waarop we werken en reizen verandert snel. We werken steeds meer plaats- en tijdonafhankelijk en het
Nadere informatieFietsen scoort voor een beter klimaat. www.fietsenscoort.nl
Fietsen scoort voor een beter klimaat www.fietsenscoort.nl Fietsen Scoort voor een beter klimaat Fietsen Scoort voor een beter klimaat is een landelijke campagne die het fietsen naar het werk stimuleert.
Nadere informatieSamen investeren! Samenvatting bestuursakkoord Gemeente Emmen. betrokken leefbaar duurzaam bereikbaar sociaal ondernemend
Samen investeren! Samenvatting bestuursakkoord 2018-2022 Gemeente Emmen betrokken leefbaar duurzaam bereikbaar sociaal ondernemend S S Samen investeren! De partijen Wakker Emmen, PvdA en CDA gaan opnieuw
Nadere informatieMobiliteit in binnensteden: nieuwe trends. Prof. Dr. Henk Meurs Radboud Universiteit/MuConsult
Mobiliteit in binnensteden: nieuwe trends Prof. Dr. Henk Meurs Radboud Universiteit/MuConsult Auto s in steden: trendbreuk naar toekomst Embarcadero snelweg, San Francisco - Was: brede snelweg met twee
Nadere informatieWaarom? Wat willen we? En hoe? Position paper Vereniging Elektrische Rijders
Waarom? Wat willen we? En hoe? Position paper Vereniging Elektrische Rijders Najaar 2016 Waarom een vereniging voor elektrische rijders? Elektrisch rijden is in opmars. Elektrisch rijden is cool, het is
Nadere informatieMANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN
Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe
Nadere informatieEffecten van Mobility Mixx voor de BV Nederland
Effecten van Mobility Mixx voor de BV Nederland Indicatie van het potentieel van Mobility Mixx wanneer toegepast op het gehele Nederlandse bedrijfsleven Notitie Delft, november 2010 Opgesteld door: A.
Nadere informatieAutoleasemarkt in cijfers 2012
www.vna-lease.nl Autoleasemarkt in cijfers 2012 samenvatting Mobiliteit verandert; autoleasing ook 1. Lease-auto s in Nederland Mobiliteit verandert. Zakelijke reizigers kunnen kiezen uit een steeds breder
Nadere informatieDagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?
Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je
Nadere informatieFlexibel werken én een hypotheek
Flexibel werken én een hypotheek Een hypotheek met Reacties uit de media op de perspectiefverklaring perspectiefverklaring Columnist Frank Kalshoven, de Volkskrant Alleen hypotheken verstrekken aan mensen
Nadere informatieOnderzoek Social Media in Transport & Logistiek
Onderzoek Social Media in Transport & Logistiek 19 maart 2014 2 Inleiding Na een aantal zware crisisjaren lijkt de sector transport & logistiek begin 2014 weer uit het dal te klimmen. De eerste signalen
Nadere informatieHoofdvraag: Waardoor wordt in Nederland het fileprobleem veroorzaakt, en op welke wijze kan het worden opgelost?
Werkstuk door een scholier 1627 woorden 26 maart 2003 7,1 78 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdvraag: Waardoor wordt in Nederland het fileprobleem veroorzaakt, en op welke wijze kan het worden opgelost?
Nadere informatieNiet meer asfalt maar data tegen dichtslibben wegen 90 mln voor slimme verkeerstechnologie, als voorschot op zelfrijdende auto
FD 23 november 2016 - voorpagina Niet meer asfalt maar data tegen dichtslibben wegen 90 mln voor slimme verkeerstechnologie, als voorschot op zelfrijdende auto Pieter Lalkens - Amsterdam Voor elke automobilist,
Nadere informatieSlim en veilig omgaan met de beschikbare ruimte in steden
Slim en veilig omgaan met de beschikbare ruimte in steden 12-05-2015 Aanleiding Komen tot toekomstvaste stad Leefbaarheid Opgave Bereikbaarheid Veiligheid Duurzaamheid Recht doen aan alle denkbare modaliteiten
Nadere informatieInleiding opleidingsmodule Energie besparen en duurzame mobiliteit
1 opleidingsmodule Energie besparen en duurzame mobiliteit Deze inleiding op het thema energie besparen en duurzame mobiliteit werd ontwikkeld voor personen die werken met mensen met een migratie-achtergrond
Nadere informatieInleiding opleidingsmodule Eco-driving
1 opleidingsmodule Eco-driving De opleidingsmodule werd ontwikkeld voor mensen die samenwerken met personen van allochtone afkomst en hen willen ondersteunen om duurzame vervoerswijzen te gebruiken. Het
Nadere informatieHet digitale stadspanel over bereikbaarheid
Het digitale stadspanel over bereikbaarheid Enkele resultaten uit de digitale enquête onder het Nijmeegse stadspanel over het thema bereikbaarheid 1. Inleiding Eind augustus / begin september jl. is het
Nadere informatieInhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197
Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,
Nadere informatieREISINFORMATIE- DIENSTEN
REISINFORMATIE- DIENSTEN Met pre- en on-trip reisinformatiediensten kunnen reizigers slimmer, gemakkelijker en eenvoudiger reizen. Ze ontvangen reisinformatie op maat, op hun PC, via een app op hun smartphone
Nadere informatieAantrekkelijk werkgeverschap. Wie zijn we
Wie zijn we Twynstra Gudde is een onafhankelijk Nederlands organisatieadviesbureau dat al gedurende 45 jaar resultaatgericht adviseert en managementfuncties vervult. Kerncompetenties van Twynstra Gudde
Nadere informatie'Maak werk van Vrije tijd in Brabant'
'Maak werk van Vrije tijd in Brabant' OPROEP VANUIT DE VRIJETIJDSSECTOR Opgesteld door: Vrijetijdshuis Brabant, TOP Brabant, Erfgoed Brabant, Leisure Boulevard, NHTV, MKB, BKKC, Stichting Samenwerkende
Nadere informatieRotterdam- Alexander. Bereikbaarheid in. Bereikbaarheid en verbetering leefomgeving! Samen aanpakken. Meedenken?
Bereikbaarheid in Rotterdam- Alexander Het belang van een goede bereikbaarheid in het gebied Bereikbaarheid en verbetering leefomgeving! Opkomende ontwikkelingen Samen aanpakken Meedenken? Een goede bereikbaarheid
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2010 tijdvak 1 maatschappijleer 2 CSE GL en TL Tekstboekje GT-0323-a-10-1-b Analyse maatschappelijk vraagstuk: het fileprobleem tekst 1 Filevrije dag Doe mee! 10 Op donderdag 9 oktober
Nadere informatieAgriFood Capital Monitor Belangrijkste feiten en cijfers
AgriFood Capital Monitor 2018 Belangrijkste feiten en cijfers Inleiding AgriFood Capital Monitor In dit boekje presenteren wij de feiten en cijfers van de AgriFood Capital Monitor 2018*. De Monitor geeft
Nadere informatieWERKEN MET FREELANCERS IN JOUW ORGANISATIE?
WERKEN MET FREELANCERS IN JOUW ORGANISATIE? Freelancen, interimmen, contracting zijn allemaal verschillende benamingen voor een zeer sterk groeiend verschijnsel in de economie. Steeds meer industrieën
Nadere informatieMeer succes met je website
Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?
Nadere informatieRapport DE ANTIFILE-APP
Rapport DE ANTIFILE-APP Rapport over een klacht over de minister van Infrastructuur en Milieu (Rijkswaterstaat) Datum: 19 augustus 2015 Rapportnummer: 2015/125 2 Klacht Verzoeker klaagt erover dat een
Nadere informatieDocentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa)
Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Lees ter voorbereiding onderstaande teksten. Het milieu De Europese Unie werkt aan de bescherming en verbetering van
Nadere informatieIenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving
IenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving 16 september 2014-15:25 Het ministerie van Infrastructuur en Milieu besteedt in 2015 9,2 miljard euro aan een gezond, duurzaam
Nadere informatieIk ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door
De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over
Nadere informatieBalans van de Leefomgeving
Balans van de Leefomgeving 14 september 2010 Maarten Hajer Agenda 2 In vogelvlucht Successen Resterende problemen Inzoomen op grote dossiers, inclusief beleidsopties Gevolgen van economische crisis Successen:
Nadere informatieConvenant Bereikbaar Haaglanden en Rijnland
Convenant Bereikbaar Haaglanden en Rijnland Ondernemersverenigingen 2018 t/m 2020 Convenant Bereikbaar Haaglanden en Rijnland Ondernemersverenigingen 2018 t/m 2020 Optimale bereikbaarheid staat bij u hoog
Nadere informatiePlug-in Hybrid. juni 2013
Plug-in Hybrid Electric Vehicles juni 2013 Begin 2013 reden In Nederland ongeveer 8.000 personenauto s met 0% fiscale bijtelling. Het overgrote deel hiervan zijn elektrische auto s die tevens een benzine-
Nadere informatieMobiliteit en Stad. Twee kanten van dezelfde medaille. Utrecht, 21 maart Arie Bleijenberg Koios strategy
Mobiliteit en Stad Twee kanten van dezelfde medaille Utrecht, 21 maart 2019 Arie Bleijenberg Koios strategy www.ariebleijenberg.nl Twee eeuwen groei mobiliteit: steeds sneller Grübler 1990 Veertig jaar
Nadere informatieCase study: Service en sales gaan samen voor beter klantcontact
Case study: Service en sales gaan samen voor beter klantcontact Sales als basis voor klantcontact stimuleert klanttevredenheid Meer dan 900 medewerkers van Transcom Nederland verzorgen dagelijks facilitaire
Nadere informatieSRA-Automotivescan Uitkomsten 2014 & verwachtingen 2015
SRA-Automotivescan Uitkomsten 2014 & verwachtingen 2015 SRA-Automotivescan De Automotivescan 2014 is 464 x ingevuld: 4 van de respondenten heeft een merk-garagebedrijf en 5 is universeel. 71% heeft een
Nadere informatie