Materiaalbewust bouwen in kringlopen

Transcriptie

1 Materiaalbewust bouwen in kringlopen Vlaams beleidsprogramma & concrete acties Roos Servaes, AMB, dienst Beleidsinnovatie INHOUD 1. Vlaams Beleidsprogramma ( ) 2. Niet-steenachtige fractie 3. Materiaalprestatie van gebouwen (MMG) 4. Dynamisch of veranderingsgericht bouwen 1

2 1. Vlaams Beleidsprogramma ( ) Materiaalbewust bouwen in kringlopen Ambities voor 2020 en Zo weinig mogelijk primaire grondstoffen gebruiken: delfstoffen en energie Juiste materiaal op de juiste plaats Gevaarlijke afvalstoffen definitief uit de keten halen Materiaalkeuze met de laagste milieu-impact Veranderingsgericht ontwerpen en bouwen 24/02/

3 Materiaalbewust bouwen in kringlopen 24/02/

4 2. Niet-steenachtige fractie Niet-steenachtige fractie AMBITIES 2020 Van de belangrijke niet-steenachtige fracties, zoals vlakglas en gips, is de kringloop geoptimaliseerd en indien mogelijk gesloten door het ontwikkelen van een aangepast model voor ketensamenwerking. Het concept urban mining, waarbij grondstoffen worden teruggewonnen uit afval, is voor die materialen eerder de regel dan de uitzondering. De hergebruikte of gerecycleerde materialen zet men in voor zo hoogwaardig mogelijke toepassingen, bij voorkeur in nieuwe bouwmaterialen of hoogwaardige producten in andere sectoren. STREEFBEELD 2050 De niet-steenachtige materialenstromen worden volledig ingezet binnen en buiten de bouwkringlopen in de productie van nieuwe materialen en producten. Hierbij ontstaan geen reststromen. Materialen worden volledig teruggewonnen uit bouwmaterialen en gebouwelementen die vlot en goedkoop te ontmantelen zijn. 4

5 Werkvelden en acties nietsteenachtige fractie Initiatieven ketenoverleg rond cellenbeton, vlakglas, minerale isolatie, Onderzoek rond producentenverantwoordelijkheid (& UPV) Initiatieven vanuit de sector zelf ondersteunen via ervaringsplatform Opzetten van proeftuinen en proefprojecten Onderzoek rond grondstofverklaringen (2 de & 3 de leven) 3. Materiaal-prestatie gebouwen 5

6 Materiaalprestatie gebouwen AMBITIES 2020 Vlaanderen beschikt over een volwaardig beleidskader om materiaalprestaties mee in rekening te brengen in de globale afweging van de duurzaamheid op gebouwniveau. De materialenmethodiek is vertaald naar een volledig werkbaar instrument voor architecten en bouwprofessionals, om de totaalimpact op gebouwniveau te berekenen. De sector past dat ook daadwerkelijk toe. Vlaanderen heeft inzicht in de kosten en baten van een richtinggevende methode om de toelaatbare impact van de materiaalkeuze in gebouwen te bepalen. STREEFBEELD 2050 Voor de constructie van gebouwen en wijken, infrastructuur en wegen worden materialen met de kleinste milieu-impact aangewend. Werkvelden en acties Materiaalprestatie gebouwen Ontsluiten kwaliteitsvolle data: in overleg met FOD Relatie energie & materialen MMG-methodiek: verfijnen en uitbreiden Ontwikkeling MMG-tool 6

7 Materiaalprestaties meten en verbeteren Milieugerelateerde materiaalprestatie van gebouwelementen Bepalingsmethode milieuprestatie van gebouwen (in Vlaamse/Belgische context) ( Milieuprofielendatabank (115 gebouwelementvarianten) Expert-rekentool Materiaalprestaties meten en verbeteren Beschouwde levenscyclusfasen en systeemgrenzen 7

8 Meten milieu-impact gerecyclede bouwmaterialen kan beter! Afval-on-line dd. 10 maart 2015 Nederlands initiatief van IVAM UvA BV, Ecofys en LBP Sight, coördinatie door Utrecht Sustainability Institute (USI) Gefinancierd door Ministerie van Binnenlandse Zaken, de metaalbouwsector en de BFBN (Bond van Producenten van Prefab Betonproducten in Nederland) Door verschillende keuzes te maken bij de invulling van Module D kan een spreiding van wel 50 procent ontstaan in de berekende totale milieu-impact. Materiaalprestaties meten en verbeteren Ontwikkeling ontwerptool voor architecten ( ) Bton: IBO

9 4. Dynamisch of veranderings- gericht bouwen Dynamisch of veranderingsgericht bouwen Ambitie 2020 Het ontwerp van (nieuwe of vernieuwde) gebouwen houdt rekening met de mogelijkheden om gebouwen en onderdelen te hergebruiken en om materialen maximaal terug te winnen bij het selectief slopen of ontmantelen. Het beleidskader dat daarvoor nodig is, is ontwikkeld. Een toegenomen oordeelkundig hergebruik van bouwmaterialen in componenten levert een bijdrage tot duurzame gebouwen. De technologische ontwikkeling rond dynamisch (ver)bouwen heeft nieuwe impulsen gekregen. Streefbeeld 2050 Alle gebouwen en constructies worden zo ontworpen dat ze efficiënt en effectief aanpasbaar zijn. Van een brede waaier bouwmaterialen en componenten zijn de hergebruikte elementen even makkelijk inzetbaar als de nieuwe. Het ontwerp van alle gebouwen, gebouwelementen en bouwmaterialen maakt een vlotte recuperatie van de gebruikte materialen mogelijk. Het sluiten van kringlopen gebeurt zonder beperkingen vanuit de einde-levensfase. 9

10 Werkvelden en acties Dynamisch of veranderingsgericht bouwen Denk- en evaluatiekader ontwikkelen Belgisch lerend netwerk Dynamisch (ver)bouwen Living lab: opzetten van proefprojecten: blackfields, interesse bij grote bouwheren => innovatie en optimalisatie stimuleren Dynamisch of veranderingsgericht bouwen Dynamisch of veranderingsgericht ontwerpen en bouwen is een ontwerp- en bouwstrategie met als uitgangspunt dat de noden en wensen van gebruikers en de maatschappij zullen blijven veranderen. Het doel is dan ook gebouwen te creëren die die verandering efficiënt ondersteunen. Studie (januari 2014-januari 2015): Ontwikkeling van een beleidskader en evaluatiecriteria voor Dynamisch Bouwen 10

11 Dynamisch of veranderingsgericht bouwen Werkpakketten: WP1: Huidige perceptie en het ontwikkelen van een gemeenschappelijke taal WP2: Analyse van voorbeeldprojecten veranderingsgericht (ver)bouwen WP3: Verfijning van het evaluatiekader en ontwikkeling van ontwerprichtlijnen WP4: Adviseren van lopende (ver)bouwopdrachten WP5: Een transitiekader voor veranderingsgericht (ver)bouwen WP 1 perceptie & taal Resultaten WP1: Gemeenschappelijke taal 6 sleutelbegrippen, 6 andere termen en 8 te vermijden termen In de vorm van een brochure Dynamisch of Veranderingsgericht bouwen Aanpasbaar Multi inzetbaar Transformeerbaar Beweegbaar Polyvalent 11

12 WP 2 Analyse voorbeeldprojecten Resultaten WP2: WP 2 Analyse voorbeeldprojecten Resultaten WP2: 12

13 WP 2 Analyse voorbeeldprojecten Resultaten WP2: Meerwaarde (sociale) huisvesting Inspelen op socio-economische toestand bewoners Combinatie van dynamisch bouwprincipes en DIY als extra hefboom betaalbaarheid Inspelen op wijzigende normen inzake energieprestatieregelgeving Ook toepasbaar bij renovatie Meerwaarde scholenbouw Beperking van levertijd en bouwtijd, zonder verlies aan prestaties en comfort Inspelen op variërende vraag schoolinfrastructuur Meerwaarde zorginfrastructuur Inspelen op veranderlijke nood aan zorg bij bewoners Meerwaarde voor logistieke en gebouwenbeheer van ziekenhuizen Inspelen op veranderlijke ziekenhuistechnologie en zorgpraktijken WP 3 Verfijning evaluatiekader en ontwerprichtlijnen interfaces sub onderdelen compositie 13

14 25/03/2015 WP 3 Verfijning evaluatiekader en ontwerprichtlijnen Opmaak 23 fiches 1. Hoofding: - Naam Evaluatiecriteria Schaalniveau Systeemniveau 2. Waarom? 3. Hoe? 4. Praktijk-voorbeelden 5. Referenties WP 5 Een transitiekader voor veranderingsgericht (ver)bouwen KADER 14

15 WP 5 Een transitiekader voor veranderingsgericht (ver)bouwen TRANSITIE-AANPAK 15

16 Vlaams Materialenprogramma: SUMMA: Steunpunt Duurzaam Materialenbeheer (UGent, KU Leuven, UHasselt, Universiteit Antwerpen, HUB en VITO) PLAN C: Vlaams transitienetwerk Duurzaam Materiaalbeheer Agenda 2020: concrete acties Dank voor uw aandacht Zijn er nog vragen? Roos Servaes Vlaamse overheid Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij Stationsstraat Mechelen T: F: