Praktijkinformatie voor de varkenshouder 2010

Transcriptie

1 DOCUMENTATIE Het Praktijkcentrum Varkenshouderij en de Vlaamse overheid - Dep. Landbouw en Visserij Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Praktijkinformatie voor de varkenshouder 21 Vrijdag 26 november te Bocholt, Kaulillerweg 3 (PVL) Woensdag 1 december te Sint-Niklaas, Weverstraat 23 (Biotechnische Land- en Tuinbouwschool ) Vrijdag 3 december te Roeselare, Wilgenstraat 32 (KATHO)

2 Programma: 13u15: Ontvangst met koffie 13u3: Inleiding 13u35: Alternatieven voor onverdoofde chirurgische castratie van beerbiggen: stand van zaken van het lopende praktijkonderzoek (casprak) door Marijke Aluwé, ILVO-Dier 14u35: Eiwitbehoefte van vleesvarkens door Sam Millet, ILVO-Dier 15u35: Pauze 15u5: Voeding van zeugen rond het werpen door An Cools, UGent 16u5: Vraagstelling en discussie

3 Praktijkcentra dierlijke productie Om te komen tot een betere samenwerking en afstemming in het versnipperde landschap van het praktijkonderzoek en voorlichting in de dierlijke sector werden in 27 op initiatief van de toenmalige minister-president 5 praktijkcentra in de dierlijke sector opgericht: de praktijkcentra rundvee, varkens, pluimvee, kleine herkauwers en bijen. Begin 27 werd door verschillende actoren die in Vlaanderen bezig zijn met onderzoek en voorlichting in de dierlijke sector de intentieverklaring ondertekend voor de start van o.a. het Praktijkcentrum Varkens (zie ommezijde). Deze praktijkcentra hebben tot doel een aanspreekpunt te worden voor praktijkkennis en het uitvoeren voor praktijkonderzoek in de dierlijke sector. Door samen te werken en de onderzoeksprogramma s op elkaar af te stemmen kunnen de aanwezige competenties, de bestaande infrastructuur en de voor handen zijnde onderzoeksbudgetten optimaal aangewend worden. Deze praktijkcentra moeten gezien worden als een overlegplatform waarin de betrokken onderzoeks- en onderwijsinstellingen kunnen werken aan een grotere coördinatie van hun onderzoeksactiviteiten en aan een afstemming van hun communicatie naar de sectoren. Het is de Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (ADLO) die samen met het Instituut voor Landbouw en Visserij (ILVO) de coördinatie van deze praktijkcentra op zich neemt. De werking berust momenteel op het samen organiseren van studiedagen en het indienen van demonstratieprojecten. Sinds eind 27 komen ook enkele leden van de praktijkcentra in aanmerking om bij het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds steun aan te vragen bij investeringen. Op die manier zijn ze in staat de bestaande infrastructuur aan te passen aan de hedendaagse noden van praktijkonderzoek en demonstratie.

4 Volgende organisaties en personen zijn actief binnen het PraktijkCentrum Varkens: Proef- en Vormingsinstituut Limburg (PVL) Kaulillerweg Bocholt Provinciaal Onderzoekscentrum voor Land- en Tuinbouw (POVLT) Ieperseweg Roeselare Instituut voor Landbouw en Visserijonderzoek (ILVO) Scheldeweg Melle UGent- Agrivet Biocentrum Proefhoevestraat Melle UGent- faculteit Diergeneeskunde, Vakgroep Voortplanting, Verloskunde en Bedrijfsdiergeneeskunde Salisburylaan Merelbeke UGent- faculteit Bioingenieurswetenschappen, Vakgroep Dierlijke Productie Proefhoevestraat 1 99 Melle Zoötechnisch Centrum KULeuven R&D Bijzondere Weg Lovenjoel KUL- faculteit Bioingenieurswetenschappen Kasteelpark Arenberg 3 31 Heverlee Katholieke Hogeschool der Kempen (KHK) / (KILTO) Kleinhoefstraat Geel Hogeschool Gent, Departement Briotechnologische Wetenschappen, Landschapsbeheer en Landbouw, Vakgroep Dierlijke productie Voskenslaan 27 9 Gent Vrij Land- en Tuinbouwinstituut (VLTI) Ruddervoordestraat Torhout Technisch Instituut St Isidorus LTC Waasland Weverstraat Sint-Niklaas Luc Martens Andre Calus Sam Millet Aart De Kruif Lydia Bommelé Dominiek Maes Stefaan De Smet Emiel Arron Rony Geers Bruno Goddeeris Jos Van Thielen Bert Driessen Dirk Fremaut Willy Vandewalle Ward Lootens Raf Van Buynder pvl.bocholt@scarlet.be andre.calus@west-vlaanderen.be sam.millet@ilvo.vlaanderen.be aart.dekruif@ugent.be lydia.bommele@ugent.be dominiek.maes@ugent.be stefaan.desmet@ugent.be emiel.arron@biw.kuleuven.be rony.geers@biw.kuleuven.be bruno.goddeeris@biw.kuleuven.be jos.van.thielen@khk.be josvanthielen@skynet.be bert.driessen@khk.be dirk.fremaut@hogent.be willy.vandewalle@sint-rembert.be ward.lootens@sint-rembert.be raf_vanbuynder@yahoo.com

5 Dierengezondheidszorg Vlaanderen (DGZ) Deinse Horsweg Drongen De Vereniging voor Varkenshouders vzw Maalte Business Center, Blok G, 6 verdieping 951 Sint-Denijs-Westrem Boerenbond Diestsevest 4 3 Leuven Frédéric Vangroenweghe frédéric.vangroenweghe@dgz.be - info@veva.be Herman Vets herman.vets@boerenbond.be Algemeen Boerensyndicaat Hendrik Consciencestraat 53 a 88 Roeselare Paul Cerpentier info@absvzw.be Vlaams Agrarisch Centrum Ambachtsweg Merelbeke vac@vacvzw.be Vlaamse overheid Departement Landbouw en Visserij- Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Burgemeester Van Gansberghelaan 115a 982 Merelbeke Vlaamse overheid Departement Landbouw en Visserij- Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Ellipsgebouw Koning Albert II -laan 35 (bus 42) 13 Brussel Vlaamse overheid Departement Landbouw en Visserij- Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Ellipsgebouw Koning Albert II -laan 35 (bus 42) 13 Brussel PCBT Ieperseweg Rumbeke-Beitem Suzy Van Gansbeke Norbert Vettenburg Stijn Windey Lieven Delanote suzy.vangansbeke@lv.vlaanderen.be norbert.vettenburg@lv.vlaanderen.be stijn.windey@lv.vlaanderen.be povlt.pcbt@west-vlaanderen.be KATHO Campus Roeselare Wilgenstraat Roeselare Bruno Vandorpe Wim Vanhove bruno.vandorpe@katho.be wim.vanhove@katho.be Vlaams Varkensstamboek (VVS) Van Thorenburglaan Scheldewindeke Jürgen Depuydt Jurgen.depuydt@varkensstamboek.be

6

7 De voedingsbehoeften van groeiende varkens Eiwitbehoefte van vleesvarkens Sam Millet Studiedagen Praktijkinformatie voor de varkenshouder - 21 ENERGIE EIWIT MINERALEN VITAMINES WATER ESSENTIËLE VETZUREN Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Dier Beleidsdomein Landbouw en Visserij 2 De voedingsbehoeften van groeiende varkens De voedingsbehoeften van groeiende varkens ONDERHOUD ARBEID GROEI ENERGIE EIWIT ENERGIE EIWIT MINERALEN VITAMINES WATER ESSENTIËLE VETZUREN 3 4

8 De voedingsbehoeften van groeiende varkens BRONNEN VAN ENERGIE Koolhydraten Vetten Eiwit Bij energietekort wordt eiwit gebruikt als brandstof Eiwitbehoefte steeds in relatie tot het energiegehalte De eiwitbehoeften van groeiende varkens Eiwitbehoefte ~ eiwitaanzet PD max: eiwitaanzetcapaciteit ~ Geslacht ~ Leeftijd ~ Genetische aanleg 5 6 PD max PD max Vleesvarken Eiwit-en ve etaanzet Big Vetaanzet Eiwitaanzet PDmax Eiw witaanzet Energie-opname Beer Barg Energieopname 7 8

9 De eiwitbehoeften van groeiende varkens De eiwitbehoeften van groeiende varkens Aminozuurbehoefte ipv eiwitbehoefte Lysine als eerste limiterend aminozuur Methionine+cystine, threonine, tryptofaan Valine, isoleucine, leucine Arginine, histidine, fenylalanine + tyrosine Lysine als eerste limiterende aminozuur Meeste proeven naar optimale eiwitbehoefte = onderzoek naar optimale lysine-niveau Andere aminozuren in relatie tot lysine Behoefte ~ voederinhoud Totaal, schijnbaar faecaal veterbaar, schijnbaar ileaal verteerbaar, gestandaardiseerd ileaal verteerbaar 9 1 Het aminozuurgehalte in een voeder Totaal aminozuurgehalte = wat aangeleverd wordt via het voeder Schijnbaar faecaal verteerbaar = totaal wat uitgescheiden via faeces Schijnbaar ileaal veteerbaar (dv) = totaal wat onverteerd is op het einde van de dunne darm Gestandaardiseerd ileaal veteerbaar = schijnbaar ileaal verteerbaar gecorrigeerd voor endogene verliezen Studies van Nathalie Warnants 7-25 kg, 25-4, 4-7, 7-11 kg Dosis-respons studies op basis van Dagelijkse groei Dagelijkse voederopname Voederconversie 11 12

10 Biggen tussen 8 en 25 kg Biggen tussen 8 en 25 kg DG, g/dag Fig.1. Dagelijkse groei in functie van Lys-gehalte: bargen en gelten kg,9 1 1,1 1,2 1,3 1,4 Berekend sch. dv. Lys, % PD max Biggen tussen 25-4 kg DG, g/dag DG, g/dag Dagelijkse groei in functie van Lys-gehalte: bargen kg R² =,994,6,7,8,9 1, 1,1 Bepaald gest. dv. Lys, % Dagelijkse groei in functie van Lys-gehalte: gelten kg R² =,9969,6,7,8,9 1, 1,1 Bepaald gest. dv. Lys, % VC VC 3,2 3, 2,8 2,6 2,4 2,2 2, 3,2 3, 2,8 2,6 2,4 2,2 2, Voederconversie in functie van Lys-gehalte: bargen kg R² =,995,6,7,8,9 1, 1,1 Bepaald gest. dv. Lys, % Voederconversie in functie van Lys-gehalte: gelten kg R² =,9935,6,7,8,9 1, 1,1 Bepaald gest. dv. Lys, % Vlees- en ve etaanzet Vleesvarken Vetaanzet Big PDmax Eiwitaanzet Energieopname 15 16

11 Optima voor de verschillende gewichtscategorieën Optima voor de verschillende gewichtscategorieën 8-25 kg kg 4-7 kg 7-8 kg 8-11 kg 7-11 kg Netto energie (MJ/kg) 9,6 9,4 9,2 9,2 9,2 9,2 Geslacht Zoötechn. parameter Gestandaardiseerd darmverteerbaar lysine (%) Barg DG 1,23 1,9,88,77,47 Barg VC 1,26 1,6,96,82,47 Gelt DG 1,23 > 1,7 1,8,83 Gelt VC 1,26 1,13 1,12,94 Schijnbaar darmverteerbaar lysine (%) Barg DG 1,15 1,5,84,74,44 Barg VC 1,17 1,2,92,75,44 Gelt DG 1,15 > 1,3 1,4,8 Gelt VC 1,17 1,1 1,8,91 Wat voor de volledige productie? Effect op N-uitstoot? Effect op kostprijs? Proef met 4 aminozuurniveaus 1%, 9%, 8 en 7% van optima afgeleid door Nathalie Warnants Enkel gelten Van 2-11 kg DG, DVO, VC 2-4, 4-7 en 7-11 kg Karkaskwaliteit Stikstofuitstoot Financiële implicaties Voedersamenstelling NEv DvLYS 1% 9% 8% 7% 2-4 kg 9,4 11, 9,9 8,8 7,7 4-7 kg 9,2 1,8 9,7 8,6 7, kg 9,2 9,1 8,2 7,3 6,4 19 2

12 Voedersamenstelling Dagelijkse voederopname (kg/dag) Lys/RE:,68 3, dv lys:re:,6 2,5 dv MET+CYS/dv LYS:,63 dv THR/dv LYS:,72 dv TRP/dv LYS:,22 2, 1,5 1, 1% 9% 8% 7% dv ILE/dv LYS:,6,5 dv VAL/dv LYS:,68 dv LEU/dv LYS: >1, 2-4 kg 4-7 kg 7-15 kg Dagelijkse groei (g/dag) a ab ab a b a ab b 2-4 kg 4-7 kg 7-15 kg 1% 9% 8% 7% 4, 3,5 3, 2,5 2, 1,5 1,,5, Voederconversie (kg/kg) a ab b a b c a b a a a a 2-4 kg 4-7 kg 7-15 kg 1% 9% 8% 7% 23 24

13 Dagelijkse groei (g/dag) a a ab b 1% 9% 8% 7% Karkaskwaliteit 1 % (n=16) 9 % (n=12) 8 % (n=21) 7 % (n=21) Vleespercentage (%) 62,3±3,5 63,5±2,4 61,8±2,6 61,6±2,2,272 Type 2,1 a ±,4 2, a ±,4 2,2 ab ±,4 2,5 b ±,5,3 P 2-15 kg Voederconversie (kg/kg) 3,1 3, 2,9 2,8 2,7 2,6 2,5 2,4 2,3 2,2 a a a 2-15 kg b 1% 9% 8% 7% Analyse karkas Stikstofuitstoot 1% 9% 8% 7% P Karkas Bruto energie (MJ/kg) 12,2±1, 12,4±,8 12,6±,6 12,8±1,2,734 Ruw eiwit (%) 18,8 a ±,5 18,6 a ±,4 18,4 ab ±,6 17,5 b ±,3,8 1% 9% 8% 7% P Ruw eiwit/kg karkasaanzet (g) 581 c ± b ±15 47 a ± a ±13 <,1 N-uitstoot per dier (kg) 4,2 c ±,1 3,6 b ±,2 3, a ±, 2,9 a ±,2 <,1 Ruw vet (%) 2,1±2,6 2,7±2,2 21,6±1,7 22,3±3,2,625 Ruwe as (%) 3,47±,25 3,29±,1 3,4±,9 3,47±,24,493 Vijfde kwartier Bruto energie (MJ/kg) 7,3±,6 7,3±,2 7,7±,5 7,8±,7,454! Eiwit varieerde tezamen met AZ Ruw eiwit (%) 14,3±,7 14,5±,6 14,2±,4 14,5±,1,852 Ruw vet (%) 8,7±1,5 8,8±,3 1,±1,2 1,2±1,9,354 Ruwe as (%) 1,26 a ±,8 1,16 ab ±,2 1,18 ab ±,4 1,13 b ±,5,

14 Kostprijs & stikstofuitstoot per kg karkas 1% 9% 8% 7% P Besluit uit deze proef Mei 28 Augustus 28 Met eiwit restricties Zonder eiwit restricties Met eiwit restricties Zonder eiwit restricties voederkostprijs,88 b ±,2,84 ab ±,2,82 a ±,2,88 b ±,3,5 N-Uitstoot 3,85 a ±,21 3,81 a ±,19 3,94 a ±,18 4,59 b ±,24,1 voederkostprijs,86 bc ±,2,82 ab ±,2,81 a ±,2,88 c ±,3,5 N-Uitstoot 5,82 c ±,24 5,17 b ±,24 4,64 a ±,19 4,78 ab ±,24, voederkostprijs,85 b ±,2,81 ab ±,2,78 a ±,2,84 b ±,2,3 N-Uitstoot 3,85 a ±,21 3,81 a ±,19 3,94 a ±,18 4,31 b ±,22,16 voederkostprijs,84 b ±,2,79 ab ±,2,78 a ±,2,84 b ±,2,4 N-Uitstoot 5,8 c ±,23 5,12 b ±,24 4,58 a ±,19 4,48 a ±,22 <,1 Optima wat lager dan deze gevonden door Nathalie Vermindering van prestaties wordt niet gecompenseerd door kostprijs voeder 29 3! Belang van juiste inschatting grondstoffen Verdeling voederkosten: Eerste fase: 19% Tweede fase: 31% Derde fase: 5% Compensatoire groei bij vleesvarkens Compensatoire groei? Past een lichaam zich aan aan AZtekorten? 31 32

15 Compensatoire groei bij vleesvarkens Compensatoire groei bij vleesvarkens Past een lichaam zich aan aan AZtekorten? groeiproef NEv DvLYS Hoog Laag 2-4 kg 9,4 9,9 7,9 4-7 kg 9,2 9,7 6,8 2-4 kg 4-7 kg 7-11 kg HH Hoog Hoog Hoog HL Hoog Hoog Laag LH Laag Laag Hoog LL Laag Laag Laag Dagelijkse groei, dagelijkse voederopname, voederconversie Karkaskwaliteit 7-11 kg 9,2 8,2 5, Compensatoire groei bij vleesvarkens Compensatoire groei bij vleesvarkens Voederopname (kg/dag) Groei (g/dag) 3 1 2, HH 6 HH 1,5 HL 5 HL 1 LH LL 4 3 LH LL, kg 4-7kg 7-11 kg 2-11 kg 2-4 kg 4-7kg 7-11 kg 2-11 kg Eerste fase Laatste fase Interactie Eerste fase Laatste fase Interactie <

16 Compensatoire groei bij vleesvarkens Compensatoire groei bij vleesvarkens 3,5 Voederconversie 3 2,5 2 1,5 1 HH HL LH LL HH HL LH LL Eerste fase Laatste fase Interactie Karkasrendement(%) 79,3 78,6 79,2 78,2,828,2,329 Vleespercentage(%) 63,7 63,1 64,2 61,7,253,3,84 Spierdikte(mm) 69,5 67,3 7,9 64,6,873 <,1,68 Vetdikte(mm) 11,4 11,5 11,3 12,2,167,63,212,5 2-4 kg 4-7kg 7-11 kg 2-11 kg Eerste fase Laatste fase Interactie.5 < De aminozuurbehoefte van vleesvarkens De valinebehoefte van biggen Lysine als eerste limiterende aminozuur Wat is de ideale verhouding van de andere aminozuren tov lysine? Groeiproeven Vb: Valine Groeiproef bij biggen tussen 4 en 9 weken Voorwaarden Lysine als eerste limiterende aminozuur Verschillende valineniveaus (5) 39 4

17 De valinebehoefte van biggen PROEFOPZET Analyse grondstoffen Aanpassen matrixwaarden Formulatie van basisvoeder Analyse basisvoeder Toevoeging valine Analyse proefvoeders De valinebehoefte van biggen QUADRATISCH VERBAND y= a.x 2 + b.x +c Maximum bij x= -b/2a De valinebehoefte van biggen BROKEN LINE WITH LINEAR ASCENDING FUNCTION De valinebehoefte van biggen BROKEN LINE WITH QUADRATIC ASCENDING FUNCTION L L U U R R y= L+U(R-x) if x< R; y= L if x>r y= L+ U(R-x)(R-x) if x< R; y = L if x>r 43 44

18 De valinebehoefte van biggen De valinebehoefte van biggen AID VAL : AID LYS SEM 4 weken Lichaamsgewicht, kg weken Lichaamsgewicht, kg weken Lichaamsgewicht, kg weken 6-9 weken 4-9 weken Dagelijkse voederopname, g Dagelijkse groei, g Voederconversie, g/g Dagelijkse voederopname, g Dagelijkse groei, g Voederconversie, g/g Dagelijkse voederopname, g Dagelijkse groei, g Voederconversie, g/g ,65 dv val/ dv lys De valinebehoefte van biggen De valinebehoefte van biggen,67,66 dv val/ dv lys dv val/ dv lys 47 48

19 De valinebehoefte van biggen De valinebehoefte van biggen META-ANALYSE Gepubliceerde data worden gecombineerd,68 dv val/ dv lys 49 5 De eiwitbehoefte van vleesvarkens BESLUIT: DE EIWITBEHOEFTE Is afhankelijk van leeftijd en geslacht Staat in relatie tot het energie-gehalte Wordt uitgedrukt als aminozuurbehoefte De eiwitbehoefte van vleesvarkens BESLUIT: DE AMINOZUURBEHOEFTE Lysine als eerste limiterende aminozuur Andere aminozuren in verhouding tot lysine Let op uitdrukkingswijze 51 52

20 De eiwitbehoefte van vleesvarkens BESLUIT: DE AMINOZUURBEHOEFTE optima voor maximale groei Eens prestaties naar beneden gaan wordt dit niet gecompenseerd door een lagere voederprijs Ook in de laatste fase van de groei is AZ-gehalte belangrijk??? 53 Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Dier Beleidsdomein Landbouw en Visserij