Datum: 13 september 2012 Spreker: Saskia Stomps, Uroloog. Microscopische Hematurie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Datum: 13 september 2012 Spreker: Saskia Stomps, Uroloog. Microscopische Hematurie"

Transcriptie

1 Datum: 13 september 2012 Spreker: Saskia Stomps, Uroloog Microscopische Hematurie

2 Om van de gelegenheid gebruik te maken... Saskia Stomps, Uroloog Opleiding Geneeskunde : Rijks Universiteit Leiden Opleiding Urologie : Westeinde Ziekenhuis den Haag UMCUtrecht St Antonius ziekenhuis Nieuwegein NKI-AVL Amsterdam Sinds april 2012 werkzaam als chef de clinique in ZGT

3 Inhoud wat is microscopische hematurie? en wanneer moeten we er wat mee? wat moeten we er mee? en wie doet wat, de huisarts vs de uroloog? negatieve analyse: WAT NU...

4 Casus 1 Hr. S 16/9/63: Sinds 2-3 jaar LUTSklachten; frequency, urge en verminderde straal. Nycturie 2-3 x, geen pijnklachten. Verder blanco VG, med;- Urine: ery 2+, verder gb RT: gb, echo prostaat gb, PSA: 1,7 Wat te doen: zelf LUTS behandelen of uroloog? Casus 2 Mevr. Y 4/6/68 Recidiverende uwi, obstipatie, bij urineonderzoek is bij herhaling het infect verdwenen en blijft een micr. Hematurie aanwezig VG: depressie wv lexapro, migraine, waarvoor een mirena spiraal Casus 3 Patiënte van 52 jaar. Wegens klachten van dysurie uristick: ery 2+, verder ga. Beleid: Kuur gegeven met advies controle nadien. Of controle heeft plaatsgevonden weet ik niet,

5 Wat is microscopische hematurie? En wanneer moeten we er wat mee? - stick? sediment? - wat is nog normaal en wat is afwijkend? - welke urine? (ochtend/middag/avond, initieel/midstream/terminaal? hoe vers is de portie?) - Herhalen van het onderzoek?

6 * Richtlijn NVU 2010 Microscopische hematurie = > 3 ery s per gezichtsveld in het sediment Bij herhaling. ( 2 van de 3 onderzoeken positief voor ery s) Stick: sensitiviteit 91,6% specificiteit 56% spoor=2 ery/gv of 5-10 ery's/microliter zwak positief = 25 ery/microliter sediment: > 3 ery's/gv in gecentrifugeerde urine ery/microliter in niet gecentrifugeerde urine Toont ook cylinders midstream geen bewijs voor moment van de dag geen bewijs voor tijd tussen lozing en analyse zo kort mogelijk, bij voorkeur< 2uur

7 wanneer moeten we er wat mee? - Leeftijdsgrens? - Symptomen? - Risicofactoren? - Itis?

8 wanneer moeten we er wat mee? - Risico afweging: kans op vinden maligniteit bij asymptomatische microscopische hematurie 0-8,9% afhankelijk van de risico groep * Edwards BJU 2006 Leeftijd >40? >50? Klachten: urge, rec UWI, macr hemat Mannen * Lang j Urol 2004 * El galley j endourol 2008 * Hovius NTvU 2007 ROKEN!!!! Werken in de verfindustrie Vrouwen < 40 op maligniteit : 0-1,1% kans

9 Wat kunnen we en vooral wat moeten we met microscopische hematurie? -urine Kweek? -CTU of CT-IVP? -Markers? (Fish, NMP22 BARD-BTA) -lab? -cystoscopie? -XBOZ? -echo nieren? -urine cytologie? -RUG? -URS? -X-IVP? -sed?

10 Urine: Urine sediment: eiwit!! cylinders Itis, bevestigen stick uitslag Urine kweek: bij symptomen van UWI en bij leuco s en/of nitriet in sediment Urine cytologie: * Rodgers ea, systematic review, BJU,2006 * Hovius ea,eur Urol Suppl, 2008 * Chahal ea, Eur Urology, 2001 * Hofland ea J Urol 2004, Bij GEEN van de patienten had cytologie een toegevoegde waarde bovenop de standaard analyse. Urine cytologie heeft geen plaats in de initiële analyse van microscopische hematurie. Markers: Fish, NMP22, BARD-BTA: onvoldoende om de cystoscopie te vervangen.

11 Lab: -Kreat/ GFR -evt INR Cystoscopie: -Gouden standaard voor opsporen blaastumoren! -flexibele scopen -leeftijdsgrens waarboven een scopie moet worden uitgevoerd is onduidelijk.

12 Beeldvorming hogere urinewegen: -echo: Blaastumoren sens 63% spec 99% Niertumoren <2,5 cm sens 35% spec 49% >2,5 <7 cm sens 80% spec 95% Stenen sens 77-96% spec 91% -XBOZ: weinig toegevoegde waarde meer sinds de verbetering van echo -CTU of CT-IVP: Detecteren van een oorzaak voor microscopische hematurie met Sens % spec 89-97% Echter tegen forse stralenbelasting

13 Beeldvorming hogere urinewegen: -IVP Oude doos -MRI (U): Dure doos URS of RPG: Urologische truukendoos

14 Wat kunnen we en vooral wat moeten we in beginsel met microscopische hematurie? -urine Kweek -CTU of CT-IVP -Markers (Fish, NMP22 BARD-BTA) -lab -cystoscopie -RUG -URS -XBOZ -echo nieren -urine cytologie -X-IVP -sed

15 Wat moeten we met microscopische hematurie? -sed -lab -echo nieren -cystoscopie -CTU of CT-IVP

16 Casus 4 Hr X : 1999 dr Visser Analyse microscopische hematurie: scopie en echo + IVP geen afwijkingen 2004 dr Cornel analyse microscopische hematurie scopie gb cytologie gb CT gb 2011 opnieuw microscopische hematurie WAT NU

17 Analyse gedaan: geen afwijkingen WAT NU Tot 68% geen afwijkingen gevonden bij initiele analyse Persisterend microscopische hematurie *Howard et al j urol 1991 *Madeb Urology 2010 * Khadra j Urology 2000 Patienten hebben na een FU van 14 jaar een kans van <1% op maligniteit

18

Urologie Hematurie en PSA

Urologie Hematurie en PSA Urologie Hematurie en PSA Marina Hovius en George van Andel, urologen Susanne van Laatum, huisarts 15 januari 2016 Casus 1 Vrouw van 63 jaar, blanco VG, 2 vaginale bevallingen heeft recidiverend urineweginfecties

Nadere informatie

UROLOGIE CASUSSCHETSEN

UROLOGIE CASUSSCHETSEN UROLOGIE 1 april 2003 herzien maart 2004 CASUSSCHETSEN Casusschets 1 Heer Plasmans, 38 jr oud. Hij is ongerust omdat bij een keuring "bloed" in de urine is geconstateerd. Volgens een briefje van de keurend

Nadere informatie

UROLOGIE casusschetsen

UROLOGIE casusschetsen UROLOGIE casusschetsen Interline maart 2004 1 UROLOGIE 1 april 2003 herzien maart 2004 CASUSSCHETSEN Casusschets 1 Heer Plasmans, 38 jr oud. Hij is ongerust omdat bij een keuring "bloed" in de urine is

Nadere informatie

Huisartsen Symposium Uro Oncologie Pijnloze Macroscopische Haematurie

Huisartsen Symposium Uro Oncologie Pijnloze Macroscopische Haematurie Huisartsen Symposium Uro Oncologie Pijnloze Macroscopische Haematurie Casuistiek Hr. B 21/1/77 -Macroscopische hematurie, geen pijnklachten, geen koorts, geen mictieklachten - VG: astma - Med: pulmicort

Nadere informatie

UROLOGIE ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN

UROLOGIE ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN 1 april 2003 herzien maart 2004 UROLOGIE ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Casusschets 1 Zie Werkafspraak Pijnloze Hematurie onder Microscopische hematurie Antwoord:

Nadere informatie

Urologie. Richard van der Linden Thijn de Vocht

Urologie. Richard van der Linden Thijn de Vocht Urologie Richard van der Linden Thijn de Vocht Qais Niemer Laurens Donkers Richard van der Linden Thijn de Vocht 2 John Verhulst Urologie? Urologie is het vakgebied dat zich bezighoudt met ziekten in de

Nadere informatie

Prostaat ca en Blaas ca. THEMA 2015; Een kleine overview

Prostaat ca en Blaas ca. THEMA 2015; Een kleine overview Prostaat ca en Blaas ca THEMA 2015; Een kleine overview JB van Beekum uroloog Regio Samenwerking MMC-SAZ-SJG 3-6-2015 Kleine overview? Slechts 15 min. Samenwerking?! Zeker in de huidige tijd: Van essentieel

Nadere informatie

UROLOGIE achtergronden casusschetsen

UROLOGIE achtergronden casusschetsen UROLOGIE achtergronden casusschetsen 1 Voorstel wijzigingen bij herziening werkafspraak kunnen op de laatste pagina worden genoteerd. 1 april 2003 herzien maart 2004 Casusschets 1 UROLOGIE ACHTERGRONDEN

Nadere informatie

Galsteen & niersteenlijden

Galsteen & niersteenlijden Galsteen & niersteenlijden Wij dragen ons steentje bij Milan Pijl Maatschap Radiologie & Nucleaire Geneeskunde Rijnstate Huisartsen nascholing 2 oktober 2012 Galstenen - Epidemiologie Zeer frequent bezit

Nadere informatie

3 e Post EAUN Meeting

3 e Post EAUN Meeting 3 e Post EAUN Meeting Carmen Sommers Verpleegkundig Specialist Canisius Wilhelmina Ziekenhuis Urineweginfecties Urineweginfecties Definitie urineweginfectie Bacteriurie Een bacteriurie is slechts de aanwezigheid

Nadere informatie

Oppervlakkig blaascarcinoom

Oppervlakkig blaascarcinoom Cijfers* Oppervlakkig blaascarcinoom Dr Plancke Urologie Imelda ZH Bonheiden Blaaskanker is een veel voorkomende kanker : 6de in rang voor de 2 geslachten - 5de voor de mannen - 16de voor de vrouwen 2de

Nadere informatie

TRANSMURAAL PROTOCOL MICTIEKLACHTEN BIJ MANNEN Werkafspraken

TRANSMURAAL PROTOCOL MICTIEKLACHTEN BIJ MANNEN Werkafspraken TRANSMURAAL PROTOCOL MICTIEKLACHTEN BIJ MANNEN Werkafspraken Huisarts Inleiding Mictieklachten bij mannen komen frequent voor. Zeker met het toenemen van de gemiddelde levensverwachting zal het aantal

Nadere informatie

Verenso richtlijn urineweginfecties. Wouter Rozemeijer Arts-microbioloog

Verenso richtlijn urineweginfecties. Wouter Rozemeijer Arts-microbioloog Verenso richtlijn urineweginfecties Wouter Rozemeijer Arts-microbioloog Inhoud Aspecifieke ziektepresentatie algoritme Asymptomatische bacteriurie Verwekkers Casus 84-jarige vrouw VG/ DM2, hypertensie,

Nadere informatie

TRANSMURAAL PROTOCOL MICTIEKLACHTEN BIJ MANNEN

TRANSMURAAL PROTOCOL MICTIEKLACHTEN BIJ MANNEN TRANSMURAAL PROTOCOL Inleiding Mictieklachten bij mannen komen frequent voor. Zeker met het toenemen van de gemiddelde levensverwachting zal het aantal mannen, dat zich presenteert met dergelijke klachten,

Nadere informatie

Ontstekingsparameters in de huisartspraktijk. Warffum 2012

Ontstekingsparameters in de huisartspraktijk. Warffum 2012 Ontstekingsparameters in de huisartspraktijk Warffum 2012 Onderwerpen CRP, bezinking of beide CRP bij acuut hoesten CRP sneltest voor andere indicaties? CRP, bezinking of beide? Indicaties - infectie/ontsteking

Nadere informatie

Verhoogd PSA. Albert Schweitzer ziekenhuis september 2013 pavo 0932

Verhoogd PSA. Albert Schweitzer ziekenhuis september 2013 pavo 0932 Verhoogd PSA Albert Schweitzer ziekenhuis september 2013 pavo 0932 Inleiding U bent verwezen naar de uroloog omdat uit onderzoek is gebleken dat u een verhoogd PSA gehalte in uw bloed heeft. Om erachter

Nadere informatie

Bloedplassen Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Bloedplassen Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op Bloedplassen Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent verwezen naar de uroloog omdat u bloed in uw urine (plas) heeft. Om te weten wat de oorzaak daarvan is moet

Nadere informatie

Richtlijn Hematurie. Nederlandse Vereniging voor Urologie, 2010

Richtlijn Hematurie. Nederlandse Vereniging voor Urologie, 2010 Richtlijn Hematurie Nederlandse Vereniging voor Urologie, 2010 Inhoudsopgave 1 Algemeen 7 1.1 Inleiding 7 1.2 Doelstelling 7 1.3 Doelgroep 7 1.4 Wetenschappelijke onderbouwing 7 1.5 Overige richtlijnen

Nadere informatie

Bloedplassen. Albert Schweitzer ziekenhuis september 2013 pavo 0934

Bloedplassen. Albert Schweitzer ziekenhuis september 2013 pavo 0934 Bloedplassen Albert Schweitzer ziekenhuis september 2013 pavo 0934 Inleiding U bent verwezen naar de uroloog omdat u bloed in uw urine (plas) heeft. Om te weten wat de oorzaak daarvan is moet de arts een

Nadere informatie

22 Hematurie. Probleemlijst. Specifieke anamnese. Differentiële diagnose. Hematurie Differentiële diagnose

22 Hematurie. Probleemlijst. Specifieke anamnese. Differentiële diagnose. Hematurie Differentiële diagnose 48-Chirurgie 22 01-06-2005 10:45 Pagina 397 397 22 Hematurie F.M.J.A. Froeling U ziet een 53-jarige man die sinds een dag plotseling bloed plast. Daarbij heeft hij pijn in zijn rechterzij. Het plassen

Nadere informatie

Verdiepingsmodule. Medische besliskunde 3: De patiënt met een vergrote prostaat. Medische besliskunde 3: De patiënt met een vergrote prostaat

Verdiepingsmodule. Medische besliskunde 3: De patiënt met een vergrote prostaat. Medische besliskunde 3: De patiënt met een vergrote prostaat 1. Toelichting Aan de hand van een casus maken de deelnemers rekensommen met fictieve gegevens om prostaatcarcinoom te voorspellen bij mannen met een vergrote prostaat. 2. Doel, doelgroep, tijdsduur Doelstelling

Nadere informatie

Verhoogd PSA. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Verhoogd PSA. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op Verhoogd PSA Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent verwezen naar de uroloog omdat uit onderzoek is gebleken dat u een verhoogd PSA gehalte in uw bloed heeft.

Nadere informatie

4e Post EAUN Meeting. Hydronefrose en obstructie van de hogere urinewegen, Marjo Hupperetz

4e Post EAUN Meeting. Hydronefrose en obstructie van de hogere urinewegen, Marjo Hupperetz 4e Post EAUN Meeting Hydronefrose en obstructie van de hogere urinewegen, Marjo Hupperetz VS urologie Orbis Medisch Centrum Sittard Inhoud Pathofysiologie en ontwikkelen van hydronefrose Diagnostiek Gevolgen

Nadere informatie

Komt een man bij de dokter

Komt een man bij de dokter Komt een man bij de dokter Over PSA en mictieklachten 11 november 2014 Prostaat Specifiek Antigeen eiwit geproduceerd door prostaatepitheel verhoogd bij afwijkingen van de prostaat prostaatontsteking

Nadere informatie

Multiple Sclerose en urologie

Multiple Sclerose en urologie Multiple Sclerose en urologie Bertil Blok, uroloog Blaasfunctiestoornissen vaak bij MS Meer dan 80% van de MS patienten heeft urologische symptomen 96% van de MS patienten met meer dan 10 jaar MS krijgen

Nadere informatie

De nier in het vizier, ook in uw HIS!

De nier in het vizier, ook in uw HIS! De nier in het vizier, ook in uw HIS! Greetje Velema, Johan Velema, Kim Verhagen, Mirjam Timmerman Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

Urineweginfecties nader belicht. Anne-Marie Giesen Remmie Hammers-Cupido

Urineweginfecties nader belicht. Anne-Marie Giesen Remmie Hammers-Cupido Urineweginfecties nader belicht Anne-Marie Giesen Remmie Hammers-Cupido Urineweginfecties nader belicht Kennismaking Uitleg Casuïstiek afgewisseld met dipslides Niet vergeten! Doelen U herkent de valkuilen

Nadere informatie

Kwaliteitsbevordering in de huisartspraktijk, toegepast op de aanpak van urineweginfecties. Handleiding voor LOK-groepen WVVH

Kwaliteitsbevordering in de huisartspraktijk, toegepast op de aanpak van urineweginfecties. Handleiding voor LOK-groepen WVVH Kwaliteitsbevordering in de huisartspraktijk, toegepast op de aanpak van urineweginfecties. Handleiding voor LOK-groepen WVVH - 2005 Programma! Bespreking resultaten registratie! Casuïstiek in groepjes!

Nadere informatie

Terugkerende blaasontstekingen bij vrouwen

Terugkerende blaasontstekingen bij vrouwen Terugkerende blaasontstekingen bij vrouwen Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent verwezen naar de uroloog omdat u last heeft van steeds terugkerende blaasontsteking.

Nadere informatie

Casuïstiek van de urogeriatrische patiënt. Mw. T. Herder (thans semi arts)

Casuïstiek van de urogeriatrische patiënt. Mw. T. Herder (thans semi arts) Casuïstiek van de urogeriatrische patiënt Mw. T. Herder (thans semi arts) Cases 1. Man met LUTS klachten 2. Man met RIP in blaas & vesicolithiasis 3. Man met ossaal gemetastaseerd prostaatcarcinoom Casus

Nadere informatie

Cystoscopie bij vrouwen

Cystoscopie bij vrouwen UROLOGIE Cystoscopie bij vrouwen ONDERZOEK U wordt op dag om uur verwacht op de poli/afdeling. Als u verhinderd bent, wilt u dit dan tijdig melden en een nieuwe afspraak maken? Cystoscopie bij vrouwen

Nadere informatie

De Kindercarrousel voor huisartsen en kinderartsen

De Kindercarrousel voor huisartsen en kinderartsen De Kindercarrousel voor huisartsen en kinderartsen 15-05-2013 Workshop Urineweginfecties bij kinderen Mijke Breukels, kinderarts Nicolien de Bie, huisarts Leerdoelen ס Definities (recidiverende UWI s,

Nadere informatie

Terugkerende blaasontstekingen bij de vrouw

Terugkerende blaasontstekingen bij de vrouw Terugkerende blaasontstekingen bij de vrouw Albert Schweitzer ziekenhuis september 2013 pavo 0933 Inleiding U bent verwezen naar de uroloog omdat u last heeft van steeds terugkerende blaasontsteking. Om

Nadere informatie

Cystoscopie. (Inwendig blaasonderzoek) Patiënteninformatie. Urologie

Cystoscopie. (Inwendig blaasonderzoek) Patiënteninformatie. Urologie Cystoscopie (Inwendig blaasonderzoek) Patiënteninformatie Urologie Heilig Hart Ziekenhuis Leuven Brochure Cystoscopie 2 Inhoudstafel 1. Inleiding... 4 1.1. De prostaat... 4 2. Het onderzoek... 5 2.1. Voorbereiding...

Nadere informatie

Chronische nierschade

Chronische nierschade Margreet Dirks-Veldhuijzen van Zanten VS interne geneeskunde/ nefrologie Stéphanie de Koning VS interne geneeskunde/ nefrologie Chronische nierschade 2 Disclosures M. Dirks- Veldhuijzen van Zanten (potentiële)

Nadere informatie

Urge-incontinentie Marina Hovius, uroloog

Urge-incontinentie Marina Hovius, uroloog Urge-incontinentie Marina Hovius, uroloog Anatomie Terminologie Prevalentie Onderzoek Co-morbiditeit Conservatieve maatregelen Medicamenteuze therapie Operatieve therapie Anatomie Terminologie: richtlijn

Nadere informatie

Wegwijzer niersteenstraat

Wegwijzer niersteenstraat Urologie Wegwijzer niersteenstraat www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Programma van de niersteenstraat... 3 Mogelijke behandelingen... 4 Geen behandeling nodig... 4 Behandeling met medicijnen... 4 Niersteenvergruizing

Nadere informatie

Urineweginfecties en antibiotica

Urineweginfecties en antibiotica Urologie Urineweginfecties en antibiotica www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Algemene oorzaken urineweginfecties... 3 Blaasontsteking... 4 Verschijnselen kunnen zijn:... 4 Diagnose... 4 Behandeling... 5

Nadere informatie

Urologie Zorgpaden en Samenwerking. Joop Noordzij, uroloog

Urologie Zorgpaden en Samenwerking. Joop Noordzij, uroloog Urologie 2016 Zorgpaden en Samenwerking Joop Noordzij, uroloog Urologie 2016 Ik zweer bij Apollon de genezer, bij Asclepios, Hygieia en Panacea..... Het snijden van de steen zal ik nalaten, ook als de

Nadere informatie

Inhoud. Urine incontinentie bij ernstige MS: zijn er nog opties? 1. Definitie 2. Diagnostiek 3. Behandeling 4. Casus

Inhoud. Urine incontinentie bij ernstige MS: zijn er nog opties? 1. Definitie 2. Diagnostiek 3. Behandeling 4. Casus Urine incontinentie bij ernstige MS: zijn er nog opties? Bertil Blok, uroloog Inhoud 1. Definitie 2. Diagnostiek 3. Behandeling 4. Casus 1. Definitie blaasproblemen bij ernstige MS De ernstige MS patient

Nadere informatie

Plassen moet, maar gaat het ook altijd goed? Marina Hovius Uroloog OLVG. 20 januari 2018

Plassen moet, maar gaat het ook altijd goed? Marina Hovius Uroloog OLVG. 20 januari 2018 Plassen moet, maar gaat het ook altijd goed? Marina Hovius Uroloog OLVG No disclosures(geen conflicterende belangen). Plassen moet, maar gaat het ook goed. UROLOOG, wat is dat? Specialisme dat zich bezig

Nadere informatie

Behandeling van nierstenen

Behandeling van nierstenen Behandeling van nierstenen in de urinewegen De uroloog heeft bij u een niersteen gezien. Nierstenen komen veel voor bij volwassenen vanaf ongeveer 30 jaar. Het komt bij vrouwen en mannen voor. Door verschillende

Nadere informatie

Trombose profylaxe bij patiënten. albumine is juist? Radboud Laboratorium voor Diagnostiek

Trombose profylaxe bij patiënten. albumine is juist? Radboud Laboratorium voor Diagnostiek Trombose profylaxe bij patiënten met nefrotisch syndroom: Welke albumine is juist? Dr Miranda van Berkel Dr. Miranda van Berkel Radboud Laboratorium voor Diagnostiek Disclosure Despreker heeft Geen financiële

Nadere informatie

Onderzoek naar nierstenen

Onderzoek naar nierstenen Onderzoek naar nierstenen Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent verwezen naar de uroloog omdat u mogelijk nierstenen heeft die klachten veroorzaken. Om te

Nadere informatie

VVK Wintervergadering Sectie Neonatologie 18 januari 2013

VVK Wintervergadering Sectie Neonatologie 18 januari 2013 VVK Wintervergadering Sectie Neonatologie 18 januari 2013 Congenitale Toxoplasmose: Hoe gebruik je de diagnostische informatie op een zinvolle manier? Filip Cools, MD, PhD Neonatologie, UZ Brussel Scenario

Nadere informatie

PSA-screening To do or not to do? Dr. Ludo Vanden Bussche uroloog

PSA-screening To do or not to do? Dr. Ludo Vanden Bussche uroloog PSA-screening To do or not to do? Dr. Ludo Vanden Bussche uroloog CIJFERS VLAANDEREN 2010 - MANNEN AANTAL STERFTE OVERLEVING 5 JAAR STERFTE > 80 JAAR PROSTAAT 5651 916 93% 54% LONG 3348 2937 14% 25,6%

Nadere informatie

Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose. Omschrijving. We spreken van hematurie indien er bloed aanwezig is in de urine.

Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose. Omschrijving. We spreken van hematurie indien er bloed aanwezig is in de urine. Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose Omschrijving We spreken van hematurie indien er bloed aanwezig is in de urine. 1 / 6 Hierboven is een urinemonster te zien met hematurie.

Nadere informatie

Informatiebrochure: urologisch consult bij Andros Mannenkliniek

Informatiebrochure: urologisch consult bij Andros Mannenkliniek Informatiebrochure: urologisch consult bij Andros Mannenkliniek U heeft zich voor onderzoek aangemeld bij Andros Mannenkliniek. Mogelijk heeft u klachten of vragen op urologisch of seksueel gebied (prostaat,

Nadere informatie

Wat is een cystoscopie

Wat is een cystoscopie Cystoscopie Wat is een cystoscopie Een cystoscopie is een inwendig onderzoek van de plasbuis en de blaas. Dit onderzoek wordt uitgevoerd met een cystoscoop, een dunne holle buis gevuld met glasvezels of

Nadere informatie

Plasklachten bij de man

Plasklachten bij de man Plasklachten bij de man Albert Schweitzer ziekenhuis september 2013 pavo 0935 Inleiding U bent verwezen naar de uroloog omdat u plasklachten heeft. Om te weten wat de oorzaak is van uw klachten moet de

Nadere informatie

Plasklachten. bij de man

Plasklachten. bij de man Plasklachten bij de man Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent verwezen naar de uroloog omdat u plasklachten heeft. Om te weten wat de oorzaak is van uw klachten

Nadere informatie

Dr E.B. Cornel, uroloog. PSA: To Screen or Not to Screen

Dr E.B. Cornel, uroloog. PSA: To Screen or Not to Screen , uroloog PSA: To Screen or Not to Screen Belangen verstrengelingen 1. wetenschappelijk onderzoek met: UMC Radboud & Erasmus Telomerix Spectrum pharmaceuticals AMS 2. www.deprostaatkliniek.nl PSA: To Screen

Nadere informatie

Regionale Transmurale Afspraken Anderhalvelijnszorg prostaatonderzoek RTA t.b.v. een risico-inschatting op prostaatkanker

Regionale Transmurale Afspraken Anderhalvelijnszorg prostaatonderzoek RTA t.b.v. een risico-inschatting op prostaatkanker Regionale Transmurale Afspraken Anderhalvelijnszorg prostaatonderzoek Versie Beheer 1.0 Bernhoven, Synchroon Voor het laatst bijgewerkt op 14 maart 2016 Distributielijst Huisartsen en specialisten van

Nadere informatie

Benigne prostaathyperplasie (BPH) LFA Wymenga, uroloog 24-09-2012

Benigne prostaathyperplasie (BPH) LFA Wymenga, uroloog 24-09-2012 Benigne prostaathyperplasie (BPH) LFA Wymenga, uroloog 24-09-2012 Meest voorkomende ziektebeelden bij mannen > 50jr Prostaatcarcinoom Slijmbeursontsteking Zuurbranden Staar Ritmestoornissen 7,8 8,0 8,4

Nadere informatie

12/22/2010. Haagsenieren protocol. Haagsenieren protocol. Kant B: klaring. Kant A: albuminurie. Haagsenieren protocol Toelichting beleid

12/22/2010. Haagsenieren protocol. Haagsenieren protocol. Kant B: klaring. Kant A: albuminurie. Haagsenieren protocol Toelichting beleid 1//010 Haagsenieren protocol Kant A: albuminurie Haagsenieren protocol Kant B: klaring 1 Haagsenieren protocol Aanvullend onderzoek bij verminderde klaring Haagsenieren protocol Toelichting beleid 3 4

Nadere informatie

Prostaatoperatie. Informatiebrochure

Prostaatoperatie. Informatiebrochure Prostaatoperatie Informatiebrochure 2 Mijn prostaat moet weggenomen worden Een aantal mannen komt bij hun arts terecht wegens moeilijk wateren. Daar hoeft men helemaal niet oud voor te zijn, want de prostaat

Nadere informatie

Urineweginfecties bij kinderen

Urineweginfecties bij kinderen Urineweginfecties bij kinderen Up-to-date met NHG-standaard en NVK-richtlijn OverEINDse dagen, Scarperia, april 2011 Pieter Bertholet, huisarts Angelique Roeleveld-Versteegh, kinderarts Bas Zegers, kinderarts

Nadere informatie

VALKUILEN bij de DIAGNOSTIEK van URINEWEGINFECTIES bij KWETSBARE OUDEREN. Stelling

VALKUILEN bij de DIAGNOSTIEK van URINEWEGINFECTIES bij KWETSBARE OUDEREN. Stelling VALKUILEN bij de DIAGNOSTIEK van URINEWEGINFECTIES bij KWETSBARE OUDEREN Luc Van Houdt specialist ouderengeneeskunde Geneeskundige Dagen van Antwerpen Universiteit Antwerpen - 16 september 2017 Stelling

Nadere informatie

Plasklachten. Bij de man. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Plasklachten. Bij de man. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op Plasklachten Bij de man Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent verwezen naar de uroloog omdat u plasklachten heeft. Om te weten wat de oorzaak is van uw klachten

Nadere informatie

Casus 15 fase B. Titel casus. Docenten. Technisch verantwoordelijke. Ziektebeloop. Introductie. Verwijsbriefje. Een verstopte afvoer.

Casus 15 fase B. Titel casus. Docenten. Technisch verantwoordelijke. Ziektebeloop. Introductie. Verwijsbriefje. Een verstopte afvoer. Casus 15 fase B Titel casus Een verstopte afvoer. Docenten Prof. dr. J. Zwartendijk, uroloog Technisch verantwoordelijke Drs. E.M. Schoonderwaldt. Ziektebeloop Urineweginfectie gevolgd door septische shock

Nadere informatie

IgA nefropathie. Joost van der Heijden, internist-nefroloog VU Medisch Centrum

IgA nefropathie. Joost van der Heijden, internist-nefroloog VU Medisch Centrum IgA nefropathie Joost van der Heijden, internist-nefroloog VU Medisch Centrum Presentatie - Geschiedenis - Epidemiologie - Het ziekteproces - De patiënt - Het diagnostische proces - De behandeling - De

Nadere informatie

Urineweg-infecties bij kinderen. Loes Tanja kinderarts

Urineweg-infecties bij kinderen. Loes Tanja kinderarts Urineweg-infecties bij kinderen Loes Tanja kinderarts Wat is een urineweginfectie (UWI)? Een combinatie van klinische leeftijdsgebonden kenmerken en de aanwezigheid van bacteriën in een betrouwbaar afgenomen

Nadere informatie

Goedaardige Prostaatvergroting

Goedaardige Prostaatvergroting Prostate Awareness Day Dinsdag 24 september 2013 Prostate Awareness Day Dinsdag 24 september 2013 In het kader van de Europese week van de Urologie informeert de dienst Urologie van Az Damiaan over prostaataandoeningen.

Nadere informatie

Cystoscopie. Urologie. alle aandacht. (inwendig onderzoek plasbuis, prostaat en blaas)

Cystoscopie. Urologie. alle aandacht. (inwendig onderzoek plasbuis, prostaat en blaas) Cystoscopie (inwendig onderzoek plasbuis, prostaat en blaas) Urologie alle aandacht Inleiding Er zal binnenkort bij u een cystoscopie worden uitgevoerd. Een cystoscopie is een inwendig onderzoek van de

Nadere informatie

Acute aanpak en diagnostiek van urine retentie. Frank Van der Aa Functionele en reconstructieve Urologie Neuro-urologie

Acute aanpak en diagnostiek van urine retentie. Frank Van der Aa Functionele en reconstructieve Urologie Neuro-urologie Acute aanpak en diagnostiek van urine retentie Frank Van der Aa Functionele en reconstructieve Urologie Neuro-urologie Anamnese Symptomen van blaasledigingstoornis? Recidiverende UTI? Incontinentie? Urgency?

Nadere informatie

URS Ureterorenoscopie

URS Ureterorenoscopie URS Ureterorenoscopie Inhoudsopgave Inleiding... 1 De operatie... 1 Voorbereiding... 1 De operatie... 2 Na de operatie... 3 Bloedverdunners... 3 Mogelijke bijwerkingen van de operatie... 3 Ontslag... 5

Nadere informatie

Met prostaat vmri Meer Mans

Met prostaat vmri Meer Mans Met prostaat vmri Meer Mans i 4M Deelnemersinformatie Waarde van multiparametrische MRl en MRI-geleide prostaatbiopten voor de detectie van significant prostaatkanker bij mannen met een verhoogd PSA Value

Nadere informatie

Urologie. Cystoscopie.

Urologie. Cystoscopie. Urologie Cystoscopie www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Cystoscopie... 3 Voorbereiding... 3 Het onderzoek... 3 Verloop van het onderzoek... 3 Na het onderzoek... 5 Leefregels... 5 Nazorg... 5 Wanneer neemt

Nadere informatie

Functie van de nieren en wat kan fout gaan

Functie van de nieren en wat kan fout gaan Functie van de nieren en wat kan fout gaan Dr Lucien Hoekx Kliniekhoofd oncologische urologie Universitair Ziekenhuis Antwerpen 1 staalname MIDSTREAM urine Renogram 1. reinigen met chloramine 2. steriel

Nadere informatie

Urineweginfecties bij mannen en catheter-geassocieerde UWI s. Jan Hordijk, Huisarts Marique Sorel, Uroloog

Urineweginfecties bij mannen en catheter-geassocieerde UWI s. Jan Hordijk, Huisarts Marique Sorel, Uroloog Urineweginfecties bij mannen en catheter-geassocieerde UWI s Jan Hordijk, Huisarts Marique Sorel, Uroloog Disclosure Vereniging Medische Staf (Disclosure slide voor sprekers op nascholingsbijeenkomsten

Nadere informatie

Blaaspoliep. Risicofactoren

Blaaspoliep. Risicofactoren Blaaspoliep Auteur: Dr. Gustaaf Witters Een blaaspoliep of polypoïde tumor is een kwaadaardige tumor in de blaas. Dit wil zeggen dat de aandoening steeds kwaadaardig is, maar de agressiviteit van deze

Nadere informatie

Binnenkort wordt bij u een onderzoek van uw blaas uitgevoerd. In deze folder willen wij u informeren over dit onderzoek.

Binnenkort wordt bij u een onderzoek van uw blaas uitgevoerd. In deze folder willen wij u informeren over dit onderzoek. Cystoscopie Inleiding Binnenkort wordt bij u een onderzoek van uw blaas uitgevoerd. In deze folder willen wij u informeren over dit onderzoek. De cystoscopie Een cystoscopie is een inwendig onderzoek

Nadere informatie

Blaasonderzoek/cystoscopie

Blaasonderzoek/cystoscopie Blaasonderzoek/cystoscopie Urologie Beter voor elkaar 2 Inleiding Er zal binnenkort bij u een cystoscopie worden uitgevoerd. Een cystoscopie is een inwendig onderzoek van de plasbuis en de blaas. Dit onderzoek

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Niersteenvergruizing

PATIËNTEN INFORMATIE. Niersteenvergruizing PATIËNTEN INFORMATIE Niersteenvergruizing 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u een globaal overzicht geven van de klachten en behandeling bij nierstenen.

Nadere informatie

St. Antonius Ziekenhuis

St. Antonius Ziekenhuis INTERNE GENEESKUNDE IgA-nefropathie BEHANDELING IgA-nefropathie Door uw arts is IgA-nefropathie bij u vastgesteld of er is een vermoeden dat u deze aandoening heeft. In deze folder leest u meer over de

Nadere informatie

Nierschade. Kernboodschap. Nierfunctiestoornissen en albuminurie. Hart- en vaatziekten. Tijdige behandeling kan dit risico verminderen!

Nierschade. Kernboodschap. Nierfunctiestoornissen en albuminurie. Hart- en vaatziekten. Tijdige behandeling kan dit risico verminderen! Nierschade April 2013 Leonie Tromp huisarts te Tilburg Kaderarts Hart- en Vaatziekten Kernboodschap Nierfunctiestoornissen en albuminurie Hart- en vaatziekten Tijdige behandeling kan dit risico verminderen!

Nadere informatie

U vraagt wij draaien?

U vraagt wij draaien? U vraagt wij draaien? Top 10 van veel voorkomende misvattingen bij radiologische aanvragen Bart Tonino Maatschap Radiologie & Nucleaire Geneeskunde Rijnstate Huisartsen nascholing 2 oktober 2012 Inleiding

Nadere informatie

Katheter verwijderen De-katheterisatie

Katheter verwijderen De-katheterisatie Katheter verwijderen De-katheterisatie U heeft op een eerder moment een blaaskatheter gekregen omdat u de blaas zelf niet kon legen. Binnenkort wordt u opgenomen om te kijken of het plassen spontaan weer

Nadere informatie

Prostaatkanker - afwachtend beleid

Prostaatkanker - afwachtend beleid Patiënteninformatie Prostaatkanker - afwachtend beleid rkz.nl Inleiding Bij oudere Nederlandse mannen is prostaatkanker de meest voorkomende vorm van kanker. Echter niet elke man bij wie prostaatkanker

Nadere informatie

Behandeling Prostaatkanker

Behandeling Prostaatkanker Behandeling Prostaatkanker - Informatieavond 7 december 2011 VUmc Cancer Center Amsterdam André N. Vis, M.D., Ph.D., uroloog Minimaal Invasieve Urologie en Robot Urologie VUmc Amsterdam Behandeling Prostaatkanker

Nadere informatie

UROLOGIE. Verwijderen (nier)stenen door operatie

UROLOGIE. Verwijderen (nier)stenen door operatie UROLOGIE Ureterorenoscopie Verwijderen (nier)stenen door operatie Tijdens uw bezoek aan de polikliniek urologie heeft uw behandelende uroloog met u gesproken over de wenselijkheid of noodzaak van een operatie

Nadere informatie

Pien de Haas en John de Klerk nucleair geneeskundigen Meander Medisch Centrum Amersfoort. 2e Mammacongres 28 januari 2011 Harderwijk

Pien de Haas en John de Klerk nucleair geneeskundigen Meander Medisch Centrum Amersfoort. 2e Mammacongres 28 januari 2011 Harderwijk Pien de Haas en John de Klerk nucleair geneeskundigen Meander Medisch Centrum Amersfoort 2e Mammacongres 28 januari 2011 Harderwijk Siemens Biograph true point PET/CT 40 slice Sinds 21 januari 2011 Sinds

Nadere informatie

Kindergeneeskunde. Urineweginfectie (UWI)

Kindergeneeskunde. Urineweginfectie (UWI) Kindergeneeskunde Urineweginfectie (UWI) 1 Folder voor ouders/verzorgers U ontvangt deze folder omdat er bij uw kind een urineweginfectie is vastgesteld of omdat uw kind eerder een urineweginfectie heeft

Nadere informatie

Behandeling van nierstenen Niersteenvergruizing

Behandeling van nierstenen Niersteenvergruizing Behandeling van nierstenen Niersteenvergruizing Binnenkort wordt u behandeld met de niersteenvergruizer. De behandeling vindt plaats op de polikliniek Urologie van HMC Westeinde. Deze folder geeft u meer

Nadere informatie

Wilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Urologie. Urologisch onderzoek

Wilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Urologie. Urologisch onderzoek Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Urologie Urologisch 1 Algemene informatie Urologisch Binnenkort wordt u in het ziekenhuis verwacht voor een of meer urologische

Nadere informatie

Multidisciplinaire behandeling van renaalcelcarcinoom Heelkunde : nefrectomie, metastasectomie

Multidisciplinaire behandeling van renaalcelcarcinoom Heelkunde : nefrectomie, metastasectomie Multidisciplinaire behandeling van renaalcelcarcinoom Heelkunde : nefrectomie, metastasectomie Dr. Lucien Hoekx, urologie UZA Medisch coördinator urologische oncologie MOCA Inleiding hematurie flankpijn

Nadere informatie

Overzicht aanbevelingen richtlijn Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen (2018)

Overzicht aanbevelingen richtlijn Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen (2018) Overzicht aanbevelingen richtlijn Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen (2018) Klinische verschijnselen Aspecifieke klachten en symptomen bij kwetsbare ouderen kunnen niet worden toegeschreven aan een

Nadere informatie

Chronische Nierschade

Chronische Nierschade RCH15.331 Chronische Nierschade Chronische Nierschade Leonie Tromp Huisarts te Tilburg Kaderarts Hart- en Vaatziekten Kernboodschap Nierfunctiestoornissen en albuminurie Hart- en vaatziekten Tijdige behandeling

Nadere informatie

Chronische bekkenpijn oorzaken en aanpak. Sanne Nooteboom, huisarts Doreth Teunissen, kaderhuisarts uro-gynaecologie

Chronische bekkenpijn oorzaken en aanpak. Sanne Nooteboom, huisarts Doreth Teunissen, kaderhuisarts uro-gynaecologie Chronische bekkenpijn oorzaken en aanpak Sanne Nooteboom, huisarts Doreth Teunissen, kaderhuisarts uro-gynaecologie Doel Deelnemers zijn in staat om: te exploreren o.a. door de belangrijkste alarmsymptomen

Nadere informatie

NIERFUNCTIE STOORNISSEN juni 2015

NIERFUNCTIE STOORNISSEN juni 2015 INTERLINE NIERFUNCTIE STOORNISSEN juni 2015 Inleiding Leden werkgroep: Mevrouw H.P.E. (Hilde) Peters, internist-nefroloog De heer J. (Joan) Doornebal, internist-nefroloog Mevrouw M.P.E. (Ria) Couwenberg,

Nadere informatie

Echografie van de prostaat met een punctie

Echografie van de prostaat met een punctie Echografie van de prostaat met een punctie Informatie voor patiënten F0938-3415 november 2010 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260

Nadere informatie

Nederlandse Nierdag 2014. Joost van der Heijden, internist-nefroloog VU Medisch Centrum

Nederlandse Nierdag 2014. Joost van der Heijden, internist-nefroloog VU Medisch Centrum Het ABC van IgA nefropathie Nederlandse Nierdag 2014 Joost van der Heijden, internist-nefroloog VU Medisch Centrum Presentatie - Geschiedenis - Epidemiologie - De patiënt - Het diagnostische proces - De

Nadere informatie

Workshop chronische nierschade. Adry Bakker Diepenbroek Bettie Hoekstra

Workshop chronische nierschade. Adry Bakker Diepenbroek Bettie Hoekstra Workshop chronische nierschade Adry Bakker Diepenbroek Bettie Hoekstra Mevr. Muis 73 jaar Voorgeschiedenis: diabetes mellitus type 2 hartfalen regelmatig urineweginfecties, 2x pyelonefritis aspecifieke

Nadere informatie

H Ureterorenoscopie (URS) Kijkoperatie van de urineleiders en het nierbekken bij stenen of tumoren

H Ureterorenoscopie (URS) Kijkoperatie van de urineleiders en het nierbekken bij stenen of tumoren H.40082.0319 Ureterorenoscopie (URS) Kijkoperatie van de urineleiders en het nierbekken bij stenen of tumoren 2 Inleiding Een URS is een kijkoperatie (scopie) in één van de urineleiders (ureter) en nieren

Nadere informatie

Behandelopties voor incontinentie na een prostaatkankeroperatie. K.C. van Dalen, uroloog 6 oktober 2015

Behandelopties voor incontinentie na een prostaatkankeroperatie. K.C. van Dalen, uroloog 6 oktober 2015 Behandelopties voor incontinentie na een prostaatkankeroperatie K.C. van Dalen, uroloog 6 oktober 2015 Incontinentie = ongewenst urineverlies Soorten incontinentie Stressincontinentie (SUI) Urineverlies

Nadere informatie

NIERKOLIEK NIERKOLIEK : DIAGNOSE NIERKOLIEK: ONDERZOEKEN. Zeer frequent voorkomend 1 op 10 Belgen. Tussen jaar. 75 % mannen

NIERKOLIEK NIERKOLIEK : DIAGNOSE NIERKOLIEK: ONDERZOEKEN. Zeer frequent voorkomend 1 op 10 Belgen. Tussen jaar. 75 % mannen NIERKOLIEK Zeer frequent voorkomend 1 op 10 Belgen Tussen 20-50 jaar 75 % mannen NIERKOLIEK : DIAGNOSE Klinisch : zeer typische pijn typische lokalisatie plots erg wisselend misselijkheid Klinisch onderzoek

Nadere informatie

Stenen in de urinewegen

Stenen in de urinewegen Stenen in de urinewegen De behandeling U bent patiënt bij de afdeling urologie van VU medisch centrum (VUmc). VUmc is een universitair medisch centrum waar medisch specialisten worden opgeleid. Zij doen

Nadere informatie

Blaasspoeling met BCG

Blaasspoeling met BCG Blaasspoeling met BCG Informatie voor patiënten F0935-3415 november 2010 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070

Nadere informatie

Cystoscopie. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Cystoscopie. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op Cystoscopie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Binnenkort krijgt u een onderzoek van uw blaas. In deze folder leest u wat dit onderzoek inhoudt, welke voorbereidingen

Nadere informatie

Niersteenverwijdering. Urologie

Niersteenverwijdering. Urologie Niersteenverwijdering Urologie Inleiding Bij u zijn nierstenen geconstateerd. Soms verlaten deze vanzelf weer het lichaam via de urine. Wanneer de nierstenen niet verdwijnen, is verdergaande behandeling

Nadere informatie