Ides Nicaise & Özgün Ünver KU Leuven (HIVA)

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Ides Nicaise & Özgün Ünver KU Leuven (HIVA)"

Jurgen de Kooker
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Turks Belgische ouders over kinderopvang en kleuteronderwijs: een case study in Beringen Design Charles & Ray Eames - Hang it all Vitra Ides Nicaise & Özgün Ünver KU Leuven (HIVA) Context CARE onderzoek HIVA-luik: inclusiviteit Kwantitatief vergelijkend onderzoek van systemen Kwalitatief interpreterend onderzoek van gebruikersperspectief: 7 lokale case studies Case studie Beringen: - deprivatie-perspectief - acculturatie-perspectief 2 1

2 Methodologie Focus groep met moeders Interviews met professionals 8 deelneemsters 3 personen (kleuterschool, kinderopvang & IN-Zetje) Met hulp van Turkse Unie van Individuele interviews België Deelneemsters kenden elkaar Geen band met moeders van focusgroep In Turks In Engels Half-gestructureerd Half-gestructureerd 3 Deelneemsters moedergroep Lft geboren In België sinds Onderwijsniveau Tewerkst. Lft kinderen 44 Turkije 1991 Lager niet 16 & 7 37 Turkije 2012 Secundair niet 13 & 8 (+ zwanger) 40 Turkije 2009 Lager niet 5 & 4 57 Turkije 1972 Lager invaliditeit kleinkinderen (4, 6, 14) 35 België geboorte Secundair niet 13 & 8 36 Turkije 2003 Lager niet 11 & 5 49 België geboorte Hoger Full-time 25 & Turkije kindertijd Secundair Part-time 11, 6, 4,5 & 3 2

3 Interviews professionals Naam geboren Herkomst ouders onderwijs Berna België Turkije Hoger (soc pedag) Patricia België België Hoger (leerkr.) Cindy België België Hoger (maatsch. werk) Type doelgroep voorziening crèche 0-3 Kleuterschool 2,5-6 IN-Zetje 0-12 & ouders Ervaringen met voorschoolse voorzieningen Ervaringen met Doorsnee crèches Crèches gerund door Turkse Belgen Kleuterscholen In-Zetje (dienst voor opvoedingsondersteuning): ontmoeting met andere ouders, opvoedingsondersteuning, gezamenlijke activiteiten met ouders en kinderen, taalstimulering voor ouders en kinderen, interculturele dienstverlening Veel niet-gebruik (zowel kinderopvang als kleuterschool) Sociaal-economische redenen Culturele redenen 6 3

4 Opinies over / ervaringen met kinderdagverblijf Ouders zijn opvallend weinig geïnformeerd over kosten, tegemoetkomingen, inschrijvingsprocedures, wettelijke regelingen Crèche wordt aanzien als onbetaalbaar en/of onnodig Voor zover kinderopvang gebruikt wordt, verkiest men crèches georganiseerd door Turkse belgen (halal voedsel, cultuurpatronen) Opinies over / ervaringen met kleuterschool Wordt als (wettelijk) verplicht ervaren (!) Toch gaan niet alle kinderen problemen met inschrijving Taalbarrière: eerste confrontatie met Nederlands op 2,5 Grote gevoeligheid t.a.v. elke uitspraak over vertraagde ontwikkeling of gedragsprobleem 4

5 Opinies over / ervaringen met IN-Zetje Sterke waardering voor alternatieve aanpak: Ontmoeting met andere ouders Opvoedingsondersteuning Gezamenlijke activiteiten met ouders en kinderen Taalstimulering voor ouders en kinderen Interculturele dienstverlening Mond-aan-mond reclame Interactieve acculturatietheorie (Piontkowski) Culturele verklaringen van participatie- en integratiekloof Cultuurdeficit-theorie (Lewis, Loury ): bepaalde waarden in minderheidsculturen worden als rem beschouwd => stigmatiserend weerlegd door empirisch onderzoek Interactieve acculturatietheorie: niet zozeer culturele waarden op zich, maar de mate van overeenstemming of afwijking tussen attitudes in meerderheids- en minderheidsgroepen zijn bepalend 10 5

6 Houdingen van minderheidsgroep Dimensie 1 (culturele identiteit) Vindt men het belangrijk om zijn eigen culturele identiteit te behouden? Ja Neen Dimensie 2 (contact) Ja Wenst men interactie met de dominante cultuur? Neen INTEGRATIE SEPARATIE ASSIMILATIE MARGINALISATIE ANOMIE INDIVIDUALlISME Houdingen v. meerderheidsgroep Dimensie 1 (cult. Identiteit) Aanvaardt men dat migranten hun eigen culturele identiteit behouden? Ja Neen Dimensie 2 (contact) Ja Vindt men interactie met de allochtone cultuur belangrijk? Neen INTEGRATIE SEGREGATIE ASSIMILATIE UITSLUITING INDIVIDUALlISME 6

7 INTERACTIEF ACCULTURATIEMODEL minderheidsgroep INTE- GRATIE ASSIMI- LATIE SEPA- RATIE MARGINAL- ISATIE INDIVI- DUALISME INTE- GRATIE Consensueel meerderheidsgroep ASSIMI- LATIE SEGRE- GATIE UITSLUITING Consensueel Consensueel? INDIVI- DUALISME Cultuurroblematisch Consensueel Dimensie cultuurbehoud / -verzaking Thuistaal: (opgelet: gemiddeld beeld uitzonderingen) sterke gehechtheid aan Turkse taal 2 e generatie ouders: Turks en NL 1 e generatie ouders: enkel Turks Moeizame taalverwerving van NL, vooral bij 1e generatie (+ Kijk, momenteel zijn hier in de buurt 30 kinderen die niet ingeschreven zijn in een kleuterschool. Twee weken geleden zijn we van deur tot deur moeten gaan om hen aan te moedigen En dat zijn dan nog gezinshereniging) Ik ken een school waar aan de poort alleen degenen lijn op die we kennen. grond geverfd is, waar bij staat: stop hier met Turks Gevolgen: praten, voorbij deze lijn spreek je Nederlands. ( ) Dat slechte informatie is toch ondoenbaar!! (over financiële Hoe kan een aspecten, kind gelukkig wettelijke zijn als regels, inschrijvingsprocedures) het zich niet kan uitdrukken? ( ) Zo onrealistisch! ( ) Moeilijk contact Ik zou tussen mijn kinderen voorzieningen nooit naar zo n en school ouders sturen. (een leerkracht kleuteronderwijs) Meeste kinderen voor het eerst geconfronteerd met NL in de kleuterschool (ook al vinden ouders dat te laat ) Sommige scholen voeren negatief beleid t.a.v. Turks (Een intercultureel medewerkster) 7

8 Dimensie cultuurbehoud / -verzaking Ik zeg niet dat ze slecht zijn. Het is een cultuurverschil ( ) Ik herinner me dat ik vroeger met mijn twee zusjes de bus nam. Ze droegen hun rok tot onder de knie maar op de bus rolden ze hun rokjes Opvoedingspatronen: Moeders vinden Vlaamse opvoedingspatronen ( ). Ik had vroeger nooit te dat liberaal probleem, iedereen was gelijk gekleed (beleefdheid, omgang met het andere (Een moeder) geslacht, kledij, alcohol ) Professionals vinden opvoedingspatronen in Turks- Belgische gezinnen te laks : (stiptheid, TV kijken, slaap, zindelijkheidstraining ) 15 Dimensie contact Moeders Ervaren zelf discriminatie op arbeidsmarkt, huisvestingsmarkt omwille van herkomst (namen), religie (hoofddoek), taal, enz. Zijn vaak niet tewerkgesteld Kinderen Moeders staan gunstiger t.o.v. vriendschappen met andere Turkse kinderen dan met autochtone omwille van cultuur, religie, tradities (cf. dimensie cultuurbehoud ) Concentratie van kinderen van Turkse origine op school => minder inter-etnische vriendschappen 8

9 Onderliggende acculturatie-processen Eerder separatie-gerichte houding van Turks-Belgische moeders (sterke gehechtheid aan eigen taal en cultuur, weinig openheid voor inter-etnisch contact) Eerder integratie-gerichte houding van diensten kinderopvang en opvoedingsondersteuning Diverse houdingen van Vlaamse kleuterscholen: Bv. outreaching, voorleesproject aan huis in het Turks Bv. assimilatie-gerichte regels inzake gebruik van het NL => Problematische acculturatie? (non-participatie, afwezigheden, segregatie, schoolse vertraging) Alternatieven? Verplichte participatie aan kleuteronderwijs? Quid met randvoorwaarden? Specifiek beleid, vooral t.a.v. nieuwkomers? (cf. succes van In-Zetje) Cultuurondersteunend: diversiteit onder personeel, meertaligheid, garantie van cultuurbehoud Speelt positief in op intra-etnische relaties als opstap (ontmoetingsplaats voor moeders) en breidt die uit naar inter-etnische relaties 18 9

Vergelijkbare documenten

Integratie van minderheden: een pleidooi voor conceptuele zuiverheid

Integratie van minderheden: een pleidooi voor conceptuele zuiverheid Norbert Vanbeselaere, Joke Meeus & Filip Boen Labo voor Exp. Soc. Psychol., K.U.Leuven maart 2007 Belgische samenleving = etnisch-cultureel