Inhoud. Begrippen (1) Cursus executie en beslag (1) Algemeen

Transcriptie

1 Cursus executie en beslag (1) Algemeen André Moerman Manager sociaal raadslieden Rijnstad Voorzitter signaleringscommissie LOSR Eigenaar website Docent executie en beslag Inhoud Algemeen Beslag op inboedel Beslag op loon- en uitkering Beslagregister Kostendelersnorm Beslag op bankrekening Verjaring en rechtsverwerking Rechtsmiddelen Begrippen (1) schuldeiser executant arrestant beslaglegger schuldenaar geëxecuteerde gearresteerde beslagene derde-beslagene 1

2 Begrippen (2) Directe executie executie tot verhaal reële executie Indirecte executie dwangsom lijfsdwang Begrippen (3) Verhaalsexecutie parate executie (pand, hypotheek) beslagexecutie Beslag conservatoir beslag executoriaal beslag Kenmerken beslag: Doel Veilig stellen goederen voor executie Gevolgen Blokkering beschikkingsmacht (relatief) (o.a. 453a en 475h Rv) 2

3 Positie deelnemers executie en beslag: 1 Schuldeiser: recht op nakoming (art. 3:296 BW) kan kiezen welk executiemiddel hij gebruikt tegelijk beslag leggen op alle voor beslag vatbare goederen (art. 435 lid 1 Rv) Schuldenaar: met heel zijn vermogen aansprakelijk (art. 3:276 BW) Positie deelnemers executie en beslag: 2 Incassobureau: als gemachtigde opkopen vorderingen Positie deelnemers executie en beslag: 3 Deurwaarder: dubbele pet ambtshandelingen (ministerieplicht) niet-ambtshandelingen onpartijdig / wiens brood men eet Besluit tarieven ambtshandelingen (Btag) cliënttarief -> vrij schuldenaarstarief -> vast 3

4 Executoriale titel (art. 430 lid 1 Rv) grossen vonnissen en beschikkingen authentieke akten andere bij wet aangewezen stukken, bijvoorbeeld -> het dwangbevel Beslag inboedel 1. Betekening executoriale titel 2. Bevel tot betaling binnen 2 dagen 3. Betekening beslagexploot 4. Opmaken + betekenen proces-verbaal 5. Betekening dag en uur van verkoop 6. Aankondiging (aanslaan + advertentie) 7. Verkoop bij opbod 4

5 Beslagverboden (art. 447 Rv) zwaar verouderd Beslagverboden sinds 1838: Bed en beddengoed gezin Kleding die ze aan hebben Voorraad voedsel en drinken 1 maand Gereedschappen van ambachtslieden Verkoop inboedel gewone huishouding misbruik bevoegdheid ECLI:NL:GHLEE:2010:BM2233 Concept wetsvoorstel Onderscheid twee groepen burgers: Goedwillende schuldenaar: wel schuldhulp beslagverbod niet bovenmatige inboedel Kwaadwillende schuldenaar geen schuldhulp beslagverbod beperkte lijst goederen Beslag op inboedel als oneigenlijk drukmiddel? Naast loonbeslag afdwingen aanvullende betalingsregeling Beslagleggen terwijl niets te halen valt Blijkt o.a. uit niet komen opdagen bij: aangekondigd beslag aangekondigde verkoop 5

6 Effecten drukmiddel Drukmiddel is effectief onder druk regeling treffen gedeelte van lopende rekening betalen geld lenen van kennissen Gevolg: neerwaartse spiraal oplopende kosten ontstaan van nieuwe schulden etc. Hoe handelen als hulpverlener? Wijs cliënt op gevolg bokkensprongen Maak inschatting hoe reëel verkoop is Advies: betaal niets? Leg uit welke stappen volgen Indien verkoopdatum aangezegd executiegeschil? Opdrachtgever inlichten: wil hij/zij dit wel? (kopietje pv laten zien) Beslag onder derden Betekening executoriale titel Betekening beslagexploot aan derde Overbetekening beslag binnen 8 dagen Verklaring door derde-beslagene Verzending afschrift verklaringsformulier aan schuldenaar binnen 3 dagen Afgifte van het verschuldigde 6

7 Reikwijdte derdenbeslag Art. 475 lid 1 Rv Alle vorderingen die de schuldenaar op de derde heeft, of uit een ten tijde van het beslag (= de dag waarop beslag gelegd wordt) reeds bestaande rechtsverhouding rechtstreeks zal verkrijgen. Beslagverboden (voorbeeld) Kinderbijslag (art. 23 AKW) AWIR-toeslagen (art. 45 Awir) Huurtoeslag / Zorgtoeslag Kinderopvangtoeslag / Kindgeb. budget Bijzondere bijstand (art 46 Pw) Overlijdensuitkering (bv art. 81 WAO) Reiskostenvergoeding ECLI:NL:RBAMS:2010:YB0365 Studiefinanciering / TSK 7

8 Periodieke betaling waaraan bvv is verbonden (art. 475c Rv) Loon Uitkeringen Pensioen en lijfrente Levens/ongevallen/ziekte/verzekeringen Alimentatie Bezoldiging ambtenaren Voorlopige teruggaaf inkomstenbelast. Geen beslagvrije voet bij: Freelance-inkomen Vergoeding gemeenteraadslid Toeslagen Art. 475f Rv Bij onvoldoende middelen bestaan verzoek kantonrechter beslagvrije voet van toepassing verklaren Hoogte beslagvrije voet (art. 475d) 90% toepasselijke bijstandsnorm +/+ premie ziektekostenverzekering +/+ woonkosten +/+ kindgebonden budget -/- inkomen partner (max helft bvv) -/- overig inkomen schuldenaar = beslagvrije voet 8

9 Verhoging: Premie ziektekostenverzekering (1) Premie basisverzekering Bij: Premie aanv. Verzekering Af: Minimum normpremie ( 39,-- of 86,--) Af: Ontvangen zorgtoeslag. Verhoging: Verhoging: Premie ziektekostenverzekering (2) Verschuldigde premie -> hoeft nog niet te zijn betaald Ook bestuursrechtelijke premie 130% Ontvangen zorgtoeslag = er feitelijk over kunnen beschikken Rb Den Bosch 22 juli 2010 ECLI:NL:RBSHE:2010:BP9407 Verhoging: woonkosten Rekenhuur/ eigen woning Af: normhuur 204,43 Af: ontvangen huurtoeslag. Verhoging: Maximum: hoogte huurtoeslag bij laagste inkomenscategorie 9

10 Maximale verhoging woonkosten Verhoging: kindgebonden budget Maximum kgb Af: ontvangen kgb. Verhoging: Combinatie beslag/verrekenen inkomen + beslag/verrekenen toeslag Beslagvrije voet wordt verminderd met ontvangen huur-, zorgtoeslag en kindgebonden budget Ontvangen betekent: er feitelijk over kunnen beschikken Rb Den Bosch 22 juli 2010 ECLI:NL:RBSHE:2010:BP9407 Bvv verhogen met niet ontvangen toeslag 10

11 Verlaging beslagvrije voet: Niet onder beslag liggend inkomen partner (incl. vt). Maximaal de helft van de beslagvrije voet (art. 475d lid 3 Rv). Niet onder beslag liggend inkomen schuldenaar (art. 475d lid 6 Rv) Meerdere beslagleggers: Op hetzelfde inkomen Eerst beslaglegger int en verdeelt (art. 478 Rv). Op verschillende inkomsten Beslagvrije voet omgeslagen naar hoogte inkomsten (art. 475d lid 6 Rv). Deurwaarder moet afstemmen ECLI:NL:GHAMS:2010:BN

12 Info verstrekken inkomen Verplicht indien: deurwaarder hier om verzoekt, en deurwaarder gerechtigd is beslag te leggen (475g lid 1 Rv) Gevolgen niet verstrekken info Afhankelijk van huishoudtype: lagere bvv Gevolgen niet verstrekken info over inkomen (art. 475g lid 2 Rv) (echt)paren Geen info verstrekken over inkomen partner -> halvering beslagvrije voet alleenstaande (ouder) Indien periodiek inkomen niet bekend is -> 72% i.p.v. 90% van bijstandsnorm Beslagvrije voet is vaak te laag vastgesteld niet verstrekken van info Psychosociaal onvermogen debiteur beslag op verschillende inkomsten 12

13 Psychosociaal onvermogen debiteur bij schaarste Schaarste, ervaren gebrek aan geld legt beslag op mentale capaciteit: bandbreedte In tijden van schaarste blijkt het IQ te dalen (seizoengebonden) Aanpassing bvv met terugwerkende kracht? (1) Aanpassing onverwijld (art. 475d lid 7) Terugwerkende kracht (17897, nr 5 p. 13) Is in onwetendheid te veel aan de beslaglegger betaald, dan moet hij dat onverwijld teruggeven of verrekenen. N.O. 7 aug.2003, rapport 2003/254 KvG 20 mei 2003, nr KvG 20 juli 2004, nr Ktg Leiden 27 febr. 2002, Prg 2002, Aanpassing bvv met terugwerkende kracht? (2) Ook indien van meet af aan te laag Ktg Leiden 27 febr. 2002, Prg 2002, 5857 Max 1 jaar met terugw. kracht redelijk KvG 18 oktober 2011 LJN:YB0730 Rb Leeuwarden , CVEXPL i Deurwaarder heeft opbrengst al verdeeld terugbetalen niet mogelijk verrekenen wel mogelijk 13

14 Geen vaste woon- of verblijfplaats in Nederland Geen beslagvrije voet geldt voor vorderingen van een schuldenaar die niet in Nederland woont of vast verblijft. Indien hij evenwel aantoont dat hij buiten deze vorderingen onvoldoende andere middelen van bestaan heeft, kan de kantonrechter op zijn verzoek een beslagvrije voet vaststellen voor zijn vorderingen op schuldenaren die woonplaats hebben in Nederland. (475e Rv) Nabetaling Beslag op nabetaling niet verder geldig dan indien de betaling gedurende het beslag tijdig was geschied (Art. 475b lid 3 Rv) Valt het vakantiegeld onder het beslag? (1) Al het meerdere boven de beslagvrije voet valt onder het beslag Wat indien inkomen in voorgaande maanden lager dan beslagvrije voet? Hoge Raad ECLI:NL:HR:2014:3068 Vakantiegeld toerekenen aan maand waarin het is opgebouwd: alleen deel boven beslagvrije voet valt onder beslag, ongeacht of er al beslag lag 14

15 Valt het vakantiegeld onder het beslag? (2) 2.000, , , , , ,00 800,00 600,00 400,00 200,00 - Vakantiegeld 900 Beslagvrije voet 1050 Loon / uitkering 1000 juni juli aug sept okt nov dec jan febr mrt april mei Valt het vakantiegeld onder het beslag? (3) Bij wisselend inkomen netto vakantiegeld toerekenen aan maand waarin opgebouwd Vakantiegeld toerekenen, voorbeeld: inkomen februari. X vakantiegeld totaal inkomen juni t/m mei Wat valt onder het beslag? maand inkomen vak.geld totaal bvv beslag juni 1.075,00 79, , ,00 79,14 juli 1.000,00 73, , ,00 23,62 aug 1.025,00 75, , ,00 50,46 sept 1.000,00 73, , ,00 23,62 okt 1.000,00 73, , ,00 23,62 nov 1.075,00 79, , ,00 79,14 dec 975,00 71, , ,00 - jan 1.075,00 79, , ,00 79,14 febr 1.000,00 73, , ,00 23,62 mrt 975,00 71, , ,00 - april 1.025,00 75, , ,00 50,46 mei 1.000,00 73, , ,00 23,62 totaal ,00 900,00 456,44 15

16 Verrekenen Niet bevoegd tot verrekenen voor zover beslag op tegenvordering niet geldig zou zijn (art. 6:135 BW) Verrekenen vóór beslag indien (art. 6:130 BW) vordering uit zelfde rechtsverhouding vordering uit andere rechtsverhouding mits ontstaan en opeisbaar voor beslagdatum Verrekenen (werkgever) Tijdens dienstverband verrekenen slechts toegestaan: Schadevergoeding Boete overtreding voorschrift arbeidsover. Voorschot loon Teveel betaald loon Huur woonruimte van werkgever e.d. Beslagvrije voet van toepassing 2016: Wet aanpak schijnconstructies: minimaal minimumloon Bijzonderheden Verlaging inkomen -> lagere afdracht 18 t/m 20-jarigen: Lage beslagvrije voet, ook bij uitwonenden Geen beslag op aanvullende bijzondere bijstand ivm noodzakelijk uit huis wonen Bijstand niet rechthebbende echtgenoot -> niet norm maar leefvorm bepalend 16

17 Digitaal beslagregister gerechtsdeurwaarders Doel voorkomen van onnodig maken van kosten waarborgen / afstemmen beslagvrije voet Inschrijven beslag geldt voor: derdenbeslag waarvoor een beslagvrije voet geldt beslag op toeslagen Inschrijven / wijzigen / doorhalen moet binnen 3 werkdagen Gegevens die in register worden ingeschreven (art. 7 lid 5 DBR): datum, naam deurwaarder dossiernummer BSN-nummer onder wie beslag is gelegd hoofdsom waarvoor beslag is gelegd hoogte beslagvrije voet Verplichte raadpleging beslagregister (art. 4 reg. DBR) Deurwaarder is verplicht beslagregister te raadplegen voorafgaand aan: dagvaarding mbt een verhaalsvordering beslag op loon- en uitkering; beslag op toeslagen Termijn tussen voorafgaande raadpleging en daarop volgende ambtshandeling -> max. 28 dagen 17

18 Gevolgen raadpleging beslagregister (art. 8 DBR) Oudste beslaglegger verstrekt op verzoek info over verhaalbaarheid Indien vordering niet binnen 3 jaar kan worden verhaald informeert deurwaarder aantoonbaar over dit vooruitzicht Indien opdrachtgever wil doorzetten voert deurwaarder dit alleen uit bij aantoonbare bevestiging Bij repeatplayers -> werkafspraken Recht op inzage/correctie beslagregister (art. 4 DBR) Schuldenaar kan verzoek tot inzage/ correctie indienen bij iedere deurwaarder Deurwaarder kan een kostenvergoeding verlangen ( 0,23 per pagina tot max 5,--) Invoering kostendelersnorm Geen voordeel stapeling uitkeringen Lagere bijstandsnorm naar mate meer kostendelers Bijstand wel individueel recht: Inkomsten kostendelers niet in mindering gebracht Komt in de plaats van toeslagen Invoering Overgangsregeling tot

19 Hoogte kostendelersnorm Grondgedachte: zelfstandig wonende alleenstaande 70% gehuwd/samenwonenden 100% dus: extra kosten persoon gedekt door 30% Dus voor iedere persoon 30% erbij: 1 persoon: 70% 2 personen 100% : 2 = pp 50% echtparennorm 3 personen 130% : 3 = pp 43% echtparennorm 4 personen 160% : 4 = pp 40% echtparennorm 5 personen 190% : 5 = pp 38% echtparennorm, etc. Kostendelersnorm in bedragen Aantal personen hoofdverblijf Norm procentueel Netto bedrag van 21 tot AOW 100% 1389, , , ,33 502, , ,04 Hoogte kostendelersnorm de formule (40% + A x 30%) x B A A = aantal kostendelers in huishouden B = voor betrokkene in zijn leeftijdsgroep geldende gehuwdennorm 19

20 Voor wie geldt de kostendelersnorm? Kostendelersnorm geldt voor personen die met anderen in zelfde woning hoofdverblijf hebben Uitzonderingen: gehuwden die alleenwonend zijn personen onder de 21 jaar onderwijs volgen (WSF, WTOS, BBL) commerciële (onder)verhuur (niet 1 e of 2 e graads bloed/aanverwant) Voorbeeld berekening kostendelersnorm Alleenstaande moeder met wwb met 4 kinderen Jan 18 jaar werk Piet 24 jaar studerend Henk 22 jaar studerend Klaas 26 jaar werk 40% + 2 x 30% 2 X 1389,57 = 694,79 Moeder ontving in 2014 ongeveer 138 meer Invoering kostendelersnorm in beslagvrije voet Gaat niet door!!! 20

21 Dit gaat niet door: Alleenstaande moeder (inkomen 1500) met 4 kinderen Jan 18 jaar werk Piet 24 jaar studerend Henk 22 jaar studerend Klaas 26 jaar werk Geen info 40% + 5 x 30% 72% van X 1389,57 = 380,19 Wel info 5 Nu 700, verschil % + 2 x 30% 90% van X 1389,57 = 625,31 2 Nu 875, verschil 250 Dit gaat niet door: Rekenhuur / kosten eigen woning Normhuur 204,43 Ontvangen huurtoeslag - Maximale verhoging Laagste bedrag Delen door aantal kostendelers : Bijtelling beslagvrije voet Consequentie niet doorgaan kostendelersnorm in bvv Bij mensen met een bijstandsuitkering die kostendeler zijn is geen beslag mogelijk; kan niet worden verrekend. 21

22 Beslag op bankrekening 1 saldo -> niet de latere stortingen en/of-rekening -> gehele saldo beslag kredietruimte niet mogelijk Beslag op bankrekening 3 ontwijken beslagverbod en beslagvrije voet door beslag op bankrekening misbruik bevoegdheid jurisprudentie verschillend ECLI:NL:GHSHE:2015:1496 ECLI:NL:RBASS:2010:BL4599 ECLI:NL:GHAMS:2007:BB3135 tuchtrechtelijk laakbaar? bewust ontwijken ECLI:NL:TGDKG:2015:93 22

23 Overheidsvordering (art. 19 Iw) Overheidsvordering (art. 19 Iw) Indien dwangbevel uitgevaardigd, bij bank vorderen dat aanslag wordt betaald Ruimer dan bankbeslag bijschrijvingen over een week ten laste van kredietfaciliteit bank: geen beroep op verrekenen Beperkter dan bankbeslag Alleen betaal- geen spaarrekening Werkwijze / voorwaarden overheidsvordering (Art 1ce Uitv.reg. Iw) Openstaande aanslag max Bedrag overheidsvordering max. 500 Splitsing in deelvorderingen: bv 3 x 166 Per belastingaanslag max. 2 keer per maand, gedurende 3 maanden Bank voert overheids- of deelvordering alleen uit wanneer bestedingsruimte toereikend Bestedingsruimte = saldo + max debetsaldo 23

24 Beslagvrije voet en overheidsvordering N.a.v. Paritas Passé: per 1 november 2013 aanpassing Leidraad invordering Achteraf verzoeken overheidsvordering terug te draaien indien men aannemelijk maakt over een lager bedrag te beschikken dan de beslagvrije voet Verzoek onderbouwen met gegevens tbv beslagvrije voet berekening overzicht banktegoeden w.o. spaartegoeden Verjaring Verlopen termijn waardoor geen nakoming meer kan worden gevorderd Natuurlijke verbintenis: betaling niet onverschuldigd bevoegdheid tot verrekenen (6:131 BW) Rechter: niet ambtshalve toepassen (3:322 BW) De termijnen: 5 jaar (3:307 t/m 3:310 BW) Vordering tot nakoming: geven of doen Rente, huur, pacht en alles wat per jaar of kortere termijn moet worden betaald 5 jaar met max. 20 jaar: Onverschuldigde betaling Schade of een bedongen boete Ontbinding van een overeenkomst 24

25 De termijnen: overig vordering tot betaling koopsom (consumentenkoop) -> 2 jaar (art.7:28 BW) geldt ook voor kredietovereenkomst verbonden aan consumentenkoop ECLI:NL:HR:2012:BW4992 tenuitvoerlegging vonnis -> 20 jaar (3:324 BW) Stuiting (3:316 t/m 3:319 en 3:325 BW) Stuiting vindt plaats door: Schriftelijke aanmaning of mededeling met voorbehoud recht tot nakoming Daden rechtsvervolging (dagvaarding) Schuldenaar erkent recht tot nakoming Gevolg: start nieuwe termijn Max 5 jaar maar niet korter dan oorspronkelijke termijn Erkenning (3:318 BW) Erkenning recht stuit de verjaring Kan uit handelingen blijken: Om uitstel verzoeken Betalingsvoorstel doen Een termijn betalen 25

26 Afstand (3:322 BW) Kan alleen wanneer vordering al verjaard is Afstand maakt vordering afdwingbaar Kan uitdrukkelijk of stilzwijgend Is gedeeltelijke betaling of betalingsvoorstel afstand van verjaring? Rechtsverwerking Vordering nog niet verjaard Innen vanwege houding schuldeiser in strijd met redelijkheid/billijkheid: vertrouwen gewekt dat vordering niet meer geïnd wordt positie debiteur onredelijk bezwaard indien alsnog innen Rechtsmiddelen Executiegeschil (art. 438 Rv) Tuchtrechtspraak (art. 34 t/m 49 Gdw) Nationale ombudsman Bijzondere procedures 26

27 Executiegeschil (1) Executoriale titel is gegeven, het gaat om de wijze van tenuitvoerlegging. Voorbeelden Heeft al betaald Derde beweert eigenaar te zijn Hoogte beslagvrije voet Ontruiming -> noodsituatie Executiegeschil (2) Wie? executant geëxecuteerde derde deurwaarder Advocaat nodig -> procesrisico Tuchtrechtspraak (1) Tuchtrechtelijke norm (art. 34 lid 1 Gdw) Gdw + gedragsregels behoorlijk handelen Ambtelijk + niet-ambtelijk handelen 27

28 Tuchtrechtspraak (2) Kamer voor gerechtsdeurwaarders indieningstermijn -> redelijke termijn Hoger beroep Gerechtshof Amsterdam Indieningstermijn -> 30 dagen Wetsvoorstel: 50 euro griffierecht Tuchtrechtspraak (3) Maatregelen: berisping geldboete geldboete met aanzegging schorsing voor ten hoogste een jaar ontzetting uit het ambt Nationale ombudsman Klagen over Bestuursorgaan als schuldeiser Deurwaarder (ambtelijk handelen) Kenbaarheidsvereiste (binnen 1 jaar) Geen bindend oordeel 28

29 Bijzondere procedures Verzetprocedure dwangbevel Belasting (art. 17 Inv wet 1990) WAHV-sancties (art. 26 WAHV) Studiefinanciering (art. 8.3 lid 3 WSF) Bestuursorgaan als derdebeslagene Mededeling beslag is besluit Bestuursorgaan dient van de geldigheid van het beslag uit te gaan Toetsingskader: Bij het nemen van de betalingsbeslissing binnen het kader van het beslag blijven incompany cursusaanbod info@schuldinfo.nl ga naar groep schuldinfo op volg schuldinfo via 29