Tabel 1 aantal fte bij DGMR

Transcriptie

1 Notitie Project DGMR Duurzaam/CO 2 -Prestatieladder Betreft Emissie inventaris Ons kenmerk A N005 Versie 001 Datum 10 september 2013 Verwerkt door PKO - Contactpersoon P.L.P. (Patrick) Koster pko@dgmr.nl 1. Inleiding Door deskundig te adviseren in allerlei projecten draagt adviesbureau DGMR dagelijks bij aan een duurzamere woon- en werkomgeving. Wij streven ernaar de gevolgen voor mens en milieu van onze eigen bedrijfsvoering zo veel mogelijk te beperken. Duurzaam Ondernemen staat bij DGMR hoog op de agenda. DGMR hecht veel belang aan het verminderen van CO 2 -emissies. Voortvloeiend hieruit heeft DGMR daarom in 2011 (periode ) een eerste emissie-inventaris uitgevoerd volgens de richtlijnen van de CO 2 -prestatieladder en de ISO Daarnaast zijn door DGMR reductiedoelstellingen opgesteld voor de periode (boekjaren). Deze reductiedoelstellingen worden in het najaar van 2013 opnieuw geformuleerd voor een periode van 3 jaren. Voorliggende notitie beschrijft: de emissie-inventaris voor het boekjaar Het boekjaar loopt van 1 juli tot en met 30 juni. De emissie-inventaris wordt jaarlijks uitgevoerd. Voorliggende emissieinventaris is een update van de emissie-inventaris voor de periode De CO 2 -emissies over de periode in relatie tot de reductiedoelstellingen van de periode Beschrijving van de organisatie 2.1 Organisatorische grenzen De emissie-inventaris is uitgevoerd voor de vier verschillende vestigingen te samen. In de periode was 161 fte aan personeel in dienst bij DGMR. In de volgende tabel is weergegeven hoe het aantal fte is verdeeld over de vestigingen. In de tabel is ook weergegeven hoe dit de jaren ervoor was verdeeld. Tabel 1 aantal fte bij DGMR Vestiging Arnhem 63,8 67, Den Haag 56,2 58, Drachten 13,2 15, Sittard 9,65 8, Totaal Document

2 Er is in de periode van bij DGMR sprake van een toename van 7 fte ten opzichte van de periode Deze toename is verspreid over de vestigingen Arnhem, Den Haag en Drachten. In Sittard is sprake van een afname van het aantal medewerkers. Per 31 december 2013 wordt de vestiging in Sittard opgeheven. DGMR is georganiseerd rondom een aantal separate B.V. s. In de emissie-inventaris zijn de volgende B.V. s van DGMR Raadgevende Ingenieurs B.V. beschouwd: DGMR Bouw B.V., DGMR Industrie Verkeer en Milieu B.V., DGMR Software B.V., DGMR Beheer B.V. en DGMR Projecten B.V.. In de volgende figuur is een overzicht gegeven van deze organisatiestructuur. 2.2 Verdeling van verantwoordelijkheden In deze paragraaf is beschreven welke partijen invloed hebben op het energieverbruik en wiens activiteiten kunnen leiden tot significante veranderingen in het energieverbruik. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen gebouwgebonden energieverbruik en mobiliteit. Op het gebouwengebonden energieverbruik hebben huurder en verhuurder invloed. De categorie huurder kan nog uitgesplitst worden in directie, gebouwbeheerder, ICT en werknemers. Tabel 2 Verantwoordelijkheden gebouwgebonden energieverbruik Verantwoordelijke Verhuurder Vestigingsmanager Gebouwbeheerder ICT Medewerker Taak Beheer en onderhoud aan verlichting en klimaatbeheersing. Onderhoud contact met verhuurder over verlichting en klimaatbeheersing Dagelijks onderhoud & reparatie Verantwoordelijk voor inkoop ICT apparatuur Verantwoordelijk voor gebruik ICT apparatuur Op het mobiliteitsgerelateerde energieverbruik hebben werkgever en werknemer invloed. Omdat DGMR gedeeltelijk eigendom is van de werknemers lopen deze twee in elkaar over. Gemakshalve spreken wij in het vervolg over directie en werknemers, al doet dit geen recht aan de eigendomsverhoudingen. emissie-inventaris doc

3 Tabel 3 Verantwoordelijkheden mobiliteitgebonden energieverbruik Verantwoordelijke Taak Directie Verantwoordelijk voor leasebeleid Verantwoordelijk voor locatiekeuze bij verhuizing van vestigingen Rol in het stimuleren van OV gebruik middels arbeidsvoorwaarden Werknemers Verantwoordelijk voor de keuze van vervoersmiddel Verantwoordelijk voor rijstijl 2.3 Verhuizingen en overige wijzigingen in de bedrijfsvoering Wijzigingen voor de periode ten opzichte van de periode : De vestiging in Den Haag is op 9 februari 2011 verhuisd. De vestiging in Drachten is in mei 2012 verhuisd. Dit komt volgend jaar (periode juli 2012 juni 2013) terug in de resultaten. In de autoleaseregeling hebben over deze periode geen wijzigingen plaatsgevonden. Met ingang van 1 juli 2012 (boekjaar ) is de leaseregeling wel aangepast. Per functiecategorie geldt een maximale toegestane CO 2 -uitstoot, waarbij een extra budget wordt toegekend wanneer voor een extra lage CO 2 -uitstoot wordt gekozen (hiervoor zijn tabellen opgesteld). Tevens onderzoekt DGMR de mogelijkheden voor het invoeren van een mobiliteitsbudget. Verwachting is dat deze vanaf 1 januari 2014 zal worden ingevoerd. 3. Beschrijving emissie-inventaris Zoals beschreven in het vorige hoofdstuk wordt de emissie-inventaris uitgevoerd voor alle vier de vestigingen van DGMR. Voor alle vier de vestigingen wordt de emissie-inventaris uitgevoerd voor de scope 1, 2 en 3 emissies. Wat onder deze drie scopes wordt verstaan is hieronder toegelicht. Eveneens is aangegeven welke emissies van DGMR hieraan gekoppeld zijn. Scope 1 emissies omvatten alle directe emissies veroorzaakt door de eigen organisatie: Aardgas voor verwarming Zakelijk verkeer door gebruik van eigen wagenpark (bestelwagens) Scope 2 emissies omvatten alle emissie voor de opwekking van de gebruikte energie: Ingekochte elektriciteit Zakelijk verkeer: o Personenwagens o Vliegtuig Europa (<700 km) o Vliegtuig Europa ( km) o Vliegtuig mondiaal (> km) emissie-inventaris doc

4 Scope 3 emissies omvatten alle overige indirecte emissies veroorzaakt door activiteiten van de eigen organisatie: Drinkwater Afvalwater Woon-werkverkeer o Openbaar vervoer o Personenwagen Zakelijk verkeer o Openbaar vervoer Kantoorpapier o Standaard (houtvrij) papier o Papier met milieukeurmerk De CO 2 -emissies als gevolg van afvalinzameling- en verwerking zijn niet in beeld gebracht. De gegevens die hierover bekend zijn nog niet voldoende bruikbaar om aan te geven wat representatieve CO 2 -emissies ten gevolge van afvalinzameling en verwerking zijn. Als referentiejaar voor deze energie-inventaris ( ) wordt het boekjaar gehanteerd. Vanaf dit jaar is per boekjaar de CO 2 -emissie van DGMR bijgehouden. 4. Kwantificering van CO 2 -emissies De CO 2 -emissies worden elke periode bepaald met behulp van de Milieubarometer van de Stichting Stimular. De Milieubarometer geeft inzicht in de totale milieubelasting van een bedrijf; alle aspecten worden meegenomen. Binnen de Milieubarometer is er een optie CO 2 -meter. Met behulp van deze optie worden de CO 2 -emissies ten gevolge van de activiteiten van DGMR in beeld gebracht. Hierbij dient het volgende te worden opgemerkt: De eisen van de CO 2 -Prestatieladder zijn wat betreft groene stroom strenger dan volgens de CO 2 -meter van de Milieubarometer Per 1 juli 2011 worden de eisen van de CO 2 -Prestatieladder gehanteerd. Dit houdt tevens in dat de ingekochte elektriciteit alleen als groen wordt beschouwd, als sprake is van gecertificeerde groene stroom (met een garantie van oorsprong). Dit is in geen van de vier vestigingen van DGMR het geval. Vanaf juni 2012 wordt in de nieuwe vestiging in Drachten gebruik gemaakt van Boerderijstroom (met een garantie van oorsprong), vanaf januari 2014 wordt in Arnhem gebruik gemaakt van Hydro energie. Voor het energieverbruik in Den Haag loopt overleg met de verhuurder. 4.1 Gegevens De gegevens waarmee de Milieubarometer de CO 2 -emissies berekend worden als volgt verzameld: Ingekochte elektriciteit: gegevens zijn te vinden op de jaarafrekeningen of worden opgevraagd bij de beheerder van het pand. Aardgas voor verwarming: gegevens zijn te vinden op de jaarafrekeningen of worden opgevraagd bij de beheerder van het pand. emissie-inventaris doc

5 Drinkwater: gegevens zijn te vinden op de jaarafrekeningen of worden opgevraagd bij de beheerder van het pand. Afvalwater: veel bedrijven hebben een apart afvalwatersysteem. Bij DGMR is dit niet het geval en het afvalwater van DGMR is dan ook gelijk aan huishoudelijk afvalwater. Om het aantal vervuilingseenheden (VE) te kunnen berekenen wordt het waterverbruik (m 3, zie gegevens van het drinkwater) vermenigvuldigd met het afvalwatercoëfficiënt. Voor huishoudelijk afvalwater is deze afvalwatercoëfficiënt gelijk aan 0,023 (VE per m 3 water). Woon-werkverkeer: o Openbaar vervoer: dit is het aantal km s woon-werkverkeer per jaar. Bij openbaar vervoer wordt ook het aantal km s op de fiets meegenomen. De gegevens worden per medewerker aangeleverd door PZ. o Auto: dit is het aantal km s woon-werkverkeer per jaar. Let hierbij op dat het zakelijk verkeer hierbij niet meegenomen wordt. De gegevens worden per medewerker aangeleverd door PZ. Zakelijk verkeer: o Openbaar vervoer: dit is het aantal km zakelijk verkeer dat met het openbaar vervoer of op de fiets wordt afgelegd. Het aantal zakelijke km met het openbaar vervoer wordt bepaald door het aantal zakelijke km met de personenwagen te vermenigvuldigen met algemene kentallen van de CBS over de vervoersverdeling van het zakelijk verkeer. o Personenwagens: het totaal aantal zakelijke kilometer dat met de auto wordt afgelegd is te achterhalen via het aantal gedeclareerde km van het personeel met een lease-auto. En het aantal gedeclareerde km van het personeel met een eigen auto. o Bestelwagens: de vestigingen DH en AH beschikken over een meetbus (en een bestelwagen bij de vestiging DH). Het aantal kilometers dat is gereden, is terug te vinden in een lijst waarop iedereen na afloop van gebruik van de wagen de kilometerstand invult. o Vliegtuig: de tickets voor vliegreizen worden in het algemeen via een creditcard betaald. De geboekte vliegreizen zijn in principe dus via de afschriften van de creditcards terug te vinden (via de afdeling administratie). De afgelegde vliegafstand is niet terug te vinden op de afschriften. Voor iedere vliegreis wordt via internet opgezocht wat de vliegafstand is van de gemaakte reis. Standaard (houtvrij) papier: het aantal pakken standaard printpapier is terug te vinden op de inkoopfacturen. Wanneer bekend is hoeveel pakken papier besteld zijn, wordt het aantal pakken papier vermenigvuldigd met het gewicht van 1 pak papier. Voor het standaard printpapier van DGMR is het gewicht van 1 pak papier gelijk aan kg (dit is het gewicht van 1 pak A4-papier met 500 vellen van 80 gr/m 2 ). Het gewicht van 1 pak A3-papier met 500 vellen van 80 gr/m 2 is gelijk aan kg. Papier met milieukeurmerk: wordt op een zelfde wijze als hierboven berekend. 4.2 Onzekerheden in gegevens Van een aantal gegevens wordt een inschatting gemaakt. Het betreft de hoeveelheid ingekochte elektriciteit, aardgas en water van de panden in Drachten en Sittard. In Drachten en Sittard is DGMR in de periode gevestigd in een verzamelpand met andere bedrijven. De gegevens over elektriciteit, aardgas en water worden voor deze vestigingen daarom ook bepaald op basis van het vloeroppervlak dat DGMR huurt in deze verzamelpanden. emissie-inventaris doc

6 Om de CO 2 -emissie van het vervoer met de personenwagen en de bestelwagen te bepalen wordt uitgegaan van het aantal gereden kilometers met deze voertuigen. De werkelijke CO 2 -emissie ten gevolge van het vervoer zou in werkelijkheid anders kunnen zijn, omdat gebruik wordt gemaakt van de conversiefactor voor personenwagens waarvan het brandstoftype niet bekend is. De leaseauto s van DGMR zijn echter klasse A en B, zodat verwacht kan worden dat de werkelijke CO 2 - emissie iets lager is. Vanaf juli 2011 is per leaseauto het brandstofverbruik bijgehouden. In tabel 2 is dus voor voor de leaseauto s gerekend met het brandstofverbruik in plaats van met afgelegde kilometers. 5. Monitoring 5.1 Totale emissie-inventaris In tabel 2 op de volgende pagina is een overzicht gegeven van de totale CO 2 -emissie van DGMR voor het boekjaar Ter vergelijking is de CO 2 -emissie van het boekjaar opgenomen. emissie-inventaris doc

7 Tabel 2 CO 2 -emissie, DGMR totaal Milieugegeven CO2-equivalent Milieugegeven CO2-equivalent CO2 Scope 1 Brandstoffen Aardgas voor verwarming m3 109 ton CO m3 111 ton CO2 Zakelijk verkeer Bestelwagen in km km 5,43 ton CO km 5,61 ton CO2 114 ton CO2 117 ton CO2 CO2 Scope 2 Elektriciteit Ingekochte elektriciteit* kwh 132 ton CO kwh 204 ton CO2 Zakelijk verkeer Personenwagen totaal: 157 ton CO2 139,5 ton CO2 Personenwagen in km** km 157 ton CO km 33,3 ton CO2 Personenwagen in liters benzine** nnb liter 53,0 ton CO2 Personenwagen in liter diesel** nnb liter 53,2 ton CO2 Vliegtuig Europa (<700 km) km 2,14 ton CO km 0,86 ton CO2 Vliegtuig Europa ( km) pers. km 2,93 ton CO pers. km 1,21 ton CO2 Vliegtuig mondiaal (>2500 km) pers. km 3,32 ton CO pers. km 5,09 ton CO2 297 ton CO2 351 ton CO2 CO2 Scope 3 Water & afvalwater Drinkwater 998 m3 0,297 ton CO2 959 m3 0,286 ton CO2 Afvalwater 22,9 VE 0,915 ton CO2 28 VE 1,12 ton CO2 Woon-werkverkeer Openbaar vervoer pers. km 14 ton CO pers. km 14,3 ton CO2 Personenwagen km 210 ton CO km 251 ton CO2 Zakelijk verkeer Openbaar vervoer pers. km 5,99 ton CO pers. km 1,27 ton CO2 Kantoorpapier Standaard (houtvrij) papier 0 kg 0 ton CO2 0 kg 0 ton CO2 Papier met milieukeurmerk kg 5,58 ton CO kg 5,68 ton CO2 237 ton CO2 274 ton CO2 Totaal 648 ton CO2 741 ton CO2 emissie-inventaris doc

8 *Let op: in deze emissie-inventaris is voor groene stroom het volgende als uitgangspunt genomen: Den Haag heeft grijze stroom. In de andere drie vestigingen wordt gebruik gemaakt van ongespecificeerde groene stroom **Let op: vanaf juni 2011 wordt het zakelijk verkeer uitgedrukt in liters brandstof i.p.v. in km s. Dit geeft een nauwkeuriger beeld. Uit bovenstaande tabel blijkt het volgende: Scope 1 Het aardgasverbruik is in het boekjaar iets toegenomen ten opzichte van het boekjaar De bijdrage van de bestelbus is toegenomen, omdat deze bus in de periode meer is gebruikt (meer kilometers). De totale CO 2 -uitstoot van scope 1 is iets toegenomen (2%). Scope 2 De CO 2 -uitstoot ten gevolge van het elektriciteitsverbruik van DGMR is met ruim 50% toegenomen ten opzichte van Alleen de vestiging in Arnhem kent een afname met 13%. In de andere vestigingen is sprake van een toename van 50-60% van het elektriciteitsverbruik. De oorzaak hiervan is dat het elektriciteitsverbruik van Den Haag, Sittard en Drachten over was geschat. Tevens is vestiging Den Haag in 2011 verhuisd naar een groter pand. Het aantal kilometers voor het zakelijk verkeer, zowel met personenauto als met vliegtuig (binnen en buiten Europa) is met 11% afgenomen ten opzichte van de periode ervoor. De totale CO 2 -uitstoot van scope 2 is met 18% toegenomen. Scope 3 Er is sprake van een lichte toename van de hoeveelheden water en afvalwater, evenals van het aantal kilometers woon-werkverkeer per openbaar vervoer. Dit hangt zeer waarschijnlijk samen met de lichte toename in het aantal fte. Het aantal woon-werk kilometers per auto is toegenomen. Netto is sprake van een aanzienlijke afname van de CO 2 -uitstoot van het woon-werkverkeer. Het aantal kilometers zakelijk verkeer per openbaar vervoer is afgenomen. De hoeveelheid gebruikt papier is zeer licht toegenomen. De totale CO 2 -uitstoot van scope 3 is toegenomen met 16%. emissie-inventaris doc

9 CO 2 -uitstoot totaal DGMR Als wij de CO 2 -emissie in het algemeen beschouwen zien we dat deze is gestegen in de periode ten opzichte van en wel met 14%. Deze toename hangt vooral samen met een toename in het elektriciteitsverbruik (zie toelichting per scope hierboven). 6. Verbeteringen ten aanzien van de kwaliteit Leaseauto s In paragraaf 4.2 is aangegeven dat de CO 2 -emissie van de leaseauto s van DGMR waarschijnlijk overschat zijn. Dit komt doordat in de emissie-inventaris uitgegaan is van een conversiefactor voor auto s waarvan het brandstoftype niet bekend is. DGMR heeft echter alleen leaseauto s in klasse A en B waardoor hoogstwaarschijnlijk een lagere conversiefactor toegepast kan worden bij de berekeningen van de CO 2 -emissie. Daarnaast wordt ook gerekend met de conversiefactoren per voertuigkilometer. DGMR heeft vanaf boekjaar per leaseauto bijhouden welke brandstoftype zij hebben. Dit geeft nauwkeuriger inzicht in de uitstoot. Energieverbruik Den Haag Uit de inventaris blijkt ook dat voor het pand in Den Haag de energiegegevens gedeeltelijk niet terug te herleiden zijn. Voor het boekjaar is daarom een inschatting van het energiegebruik gemaakt. Er wordt nu bij ieder pand jaarlijks de meterstanden bijgehouden in plaats van de energiegegevens bij de beheerders op te vragen of te herleiden van de jaarrekeningen van de energieleveranciers. 7. Emissie inventaris in relatie tot de reductiedoelstellingen Reductiedoelstellingen DGMR heeft voor 1 juli 2013 de volgende doelstellingen geformuleerd: Vervoer: De CO2-uitstoot voor het gebruik van de personenwagen voor het zakelijk verkeer wordt met 10% gereduceerd ten opzichte van het referentiejaar DGMR heeft vanaf het boekjaar per leaseauto bijgehouden welke brandstoftype zij hebben en hoeveel brandstof wordt verbruikt. Dit is reeds ingevoerd en is in de personeelsafspraken opgenomen. Energie: De nieuwe huisvesting van de vestigingen van DGMR scoort minimaal energielabel C. Toetsing aan reductiedoelstellingen 1 DGMR is voor haar werkzaamheden afhankelijk van vervoer. Onderzocht wordt waar dit nog efficiënter ingevuld kan worden. emissie-inventaris doc

10 Vervoer In onderstaande tabel is aangegeven hoe de uitstoot van het zakelijk verkeer zich heeft ontwikkeld tussen de periodes en : Tabel 3 CO 2 uitstoot zakelijk verkeer Wijziging in CO 2 uitstoot Omschrijving Aantal Uitstoot Aantal km/liters Uitstoot (in ton km (in ton CO 2 ) CO 2 ) Bestelbus , km 5,61 +3,3% Personenauto km 139,5-11,1% l benzine l diesel Vliegtuig < 700 km , ,86-59,8% Vliegtuig ( , ,21-58,7.% km)* Vliegtuig (> , ,09-53,3% km) Openbaar vervoer , ,22-79,6% Totaal 176,8 153,5-13,2% *Let op: vanaf wordt onderscheid gemaakt in aantal vliegkilometers < en > 700 km In de periode is 13,2% minder CO 2 uitgestoten door het zakelijk verkeer, ten opzichte van In het referentiejaar was de uitstoot van het zakelijk verkeer 183,9 ton, zodat in de periode (153,5 ton) sprake is van een afname van 16,5% ten opzichte van het referentiejaar. Hiermee is de reductiedoelstelling van 10% ruim gehaald. Energie: In maart 2011 is DGMR Den Haag naar een nieuw pand verhuisd. Dit pand voldoet aan A-label. Hiermee is aan de doelstelling voor energie voor dit pand voldaan. In juni 2012 is DGMR Drachten naar een nieuw, energiezuinig pand verhuisd. Dit pand voldoet aan A+-label. Dit label is op 21 september 2012 definitief vastgesteld. emissie-inventaris doc

11 8. Verantwoording emissie-inventaris Auteur: ir. E.M.W. (Marlies) Ballemans Paraaf auteur: Gecontroleerd door: P.L.P. (Patrick) Koster Paraaf gecontroleerd: Goedgekeurd door: ir. I.M. (Ieke) Kuijpers-van Gaalen Paraaf goedgekeurd: emissie-inventaris doc

12 Bijlage 1 Duurzaam ondernemen agenda DGMR (acties ) emissie-inventaris doc

13 Doelen / indicatoren Het gebruik van de personenwagen voor het zakelijk verkeer wordt met 10% gereduceerd. CO 2 -uitstoot DGMR volgens milieubarometer; CO 2 -uitstoot per medewerkers De nieuwe huisvesting van de vestigingen van DGMR scoort minimaal energielabel C Milieukosten per medewerker (via Milieubarometer) Acties Verantw. Datum Gereed Toelichting Huisvesting Duurzaamheidcriteria zwaar meewegen bij besluitvorming nieuwe kantoorpand Den Haag ln 2010 Toepassen checklist Kansen bij verkassen. Van locatiekeuze t/m beheer. Deelname lid stuurgroep duurzaamheid in verhuiscommissie. Verhuizing uitgesteld tot Nieuwe pand rond CS i.v.m. bereikbaarheid. Programma van eisen stelt minimaal een C-label. Duurzaamheidcriteria zwaar meewegen bij vi 2011 Programma van eisen stelt minimaal een C-label. besluitvorming nieuwe kantoorpand Drachten Vervoer Onderzoeken hoe het interne zakelijk verkeer bos 2011 nog verder beperkt kan worden (videoconferencingsysteem, OV, carpoolen) Combi van leaseauto met OV onderzoeken Pko, Ta, Bt 2013 Goedkopere auto binnen budget, ruimte over voor trajectkaart? Leaseplan: mobility mix. ING: voorstel uitgewerkt. Onderhanden. Jaarlijks brandstof verbruik en gereden Pko/Be 2011 Op bureaudag 2010 aangekondigd door Paul. Vanaf januari 2011 kilometers leaserijders monitoren, prijs (doorlopend) eerste ronde. Eerste prijs uitgereikt op bureaudag van 3 januari 2011 uitloven voor leaserijder die meeste brandstof/co 2 weet te besparen Mogelijkheden onderzoeken rijden op Pko 2011 Vooralsnog beperkt aantal pompstations voor aardgas aanwezig. alternatieve brandstoffen Mogelijkheden onderzoeken fiscaal voordeel carpoolen pko 2011 Document