Genetische achtergrond Kleurvererving en erfelijke ziektes bij Paarden

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Genetische achtergrond Kleurvererving en erfelijke ziektes bij Paarden"

Transcriptie

1 Genetische achtergrond Kleurvererving en erfelijke ziektes bij Paarden 31 mei 2016 Leanne van de Goor

2 Vandaag op de agenda Introductie Algemene uitleg DNA Kleurvererving Erfelijke ziektes, Nachtblindheid, PSSM, HYPP

3 Introductie Leanne van de Goor Universiteit Wageningen, Studie Veefokkerij en Genetica Gepromoveerd aan de Universiteit Utrecht Werkzaam bij dr. Van Haeringen Laboratorium (VHLGenetics) sinds 1996 VHLGenetics Vestigingen in Nederland, België en Duitsland Distribiteurs in Noorwegen, Spanje, Frankrijk

4 VHLGenetics Opgericht in 1986 Onafhankelijk Wereldwijd netwerk Ca. 50 medewerkers > monsters in 2015 > routine testen Afstammingscontrole / verwantschapstesten Erfelijke factoren Ziekteverwekkers (pathogenen)

5 Van cel tot chromosoom

6 Wat is DNA? Lange ketens met informatie Vier bouwstenen: A, C, G, T GCTAGCACACACACATTCAATG DNA Sequentie

7 Chromosomen Mens 23 Hond 39 Kat 19 Paard 32 Rund 30

8 Vererving van eigenschappen / ziektes vorming voortplantingscellen X eicel X or Y zaadcel

9 Genen Chromosoom Eiwit GEN 1 GEN 2 GEN 3

10 DNA variatie Verschil in bouwsteen -> SNP merker GCTAGCACACACACATT GCTAGCACTCACACATT Deletie/Insertie bouwsteen -> SNP merker GCTAGCACACACACATT GCTAGCACATCACACATT Lengte verschil - aantal repeats > Microsatelliet merker ATGTGCTCACACACACACATTGACG ATGTGCTCACACACACACACATTGACG

11 Definities Chromosoom Gen Homozygoot Heterozygoot Allel Merker Genotype Fenotype Dominant Recessief

12 DNA variatie in Genen Gezond / eigenschap A: GCTAGCACACACACATT Ontstaan mutatie: Ziek / eigenschap B: GCTAGCACTCACACATT

13 Resultaat DNA-test AA AT TT

14 DNA variatie in Genen Alle chromosomen achter elkaar, ca bouwstenen per cel Bij afwijking/kenmerk vaak één bouwsteen veranderd Met huidige technieken grote kans op succes bij onderzoek Regelmatig meerdere genen betrokken bij één bepaalde ziekte / eigenschap Met huidige technieken nog vaak heel complex om alle mutaties die invloed hebben in kaart te brengen

15 Materiaalkeuze In principe is elke cel met een kern geschikt. Bloed (Geen serum) Haar (getrokken met wortels) Sperma

16 Genetica Vachtkleuren Meerdere genen bij betrokken Productie en verdeling van pigment Veel verschillende fenotypen Genen hebben invloed op elkaar Complex

17 Genetica basiskleuren Basiskleuren: vos, zwart, bruin Twee genen: Extensie en Agouti Extensie: vos vs zwart/bruin Agouti: zwart vs bruin

18 Vachtkleur Vos Extensie-gen, E-locus, MC1R-gen Productie Rood vs Zwart pigment Twee allelen Allele E zwart (Dominant) - GCTAGCACACACACATT Allele e vos (Recessief) - GCTAGCACTCACACATT Genotypen: ee: vos Ee: zwart of bruin EE: zwart of bruin

19 Vachtkleur Agouti Agouti-gen, A-locus, ASIP-gen Verdeling Zwart pigment Twee allelen Allele A zwart pigment alleen in uiteinden: bruin (Dominant) GCTAGCACACACACATT Allele a uniforme verdeling zwart pigment: zwart (Recessief) GCTAGCACTCACACATT Genotypen: eeaa, eeaa, eeaa: vos Eeaa, EEaa: zwart EeAa, EEAa, EeAA, EEAA: bruin

20 Cremello verdunnings-factor Verdunt de basiskleuren Allel Cr verdunning van de basiskleur (Semi-dominant) GCTAGCACACACACATT Allel N geen verdunning, basis kleur Vos, Bruin, Zwart (Recessief) GCTAGCACTCACACATT Vos Agouti Verdunning Vachtkleur ee AA, Aa or aa NN Vos ee AA, Aa or aa NCr Palomino ee AA, Aa or aa CrCr Cremello EE or Ee AA or Aa NN Bruin EE or Ee AA or Aa NCr Valk EE or Ee AA or Aa CrCr Perlino EE or Ee aa NN Zwart EE or Ee aa NCr Smoky EE or Ee aa CrCr Zilversmoky

21 Schimmel-factor (Veranderlijke) Schimmel-factor (G-Locus), veulen wordt met kleur geboren en wordt steeds lichter. Twee allelen: G -> schimmel-kleur (Dominant), overheerst over alle andere kleuren N -> Geen effect op kleur (Recessief) Genotypen: N/G of G/G: schimmel N/N: geen schimmel M.b.v. de DNA-test kan op jonge leeftijd bepaalt worden of paard Schimmel is of niet. Met de DNA-test van VHLGenetics geen onderscheid tussen N/G en G/G

22 Bont-factoren Factor Tobiano Overo Sabino Patroon Verticale witte vlekken die de ruggengraat kruisen, kleurige platen Horizontale onregelmatige, witte plekken vooral op de ribben. Witte plekken kruisen de ruggengraat meestal niet Verticale witte plekken die naar boven lopen, stekelharigheid, buikvlekken Dominant recessief TO N Genotypen N/N = effen N/TO = tobiano TO/TO = tobiano O N N/N = effen N/O = Overo O/O = niet levensvatbaar SB1 N N/N = effen N/SB1 = sabino SB1/SB1 = sabino

23 Appaloosa-factoren Appaloosa-factor (LP-Locus, Leopard Complex Spotting), bepaalt of bij een paard appaloosa kleur en de appaloosa karakteristieken tot uiting kunnen komen. Twee allelen: LP -> appaloosa patroon kan tot uiting komen (Incompleet dominant) lp -> Geen effect op kleur (Recessief) Genotypen: LP/LP: appaloosa (few spot) LP/lp: appaloosa (leopard) lp/lp: geen appaloosa

24 Appaloosa karakteristieken Gestreepte hoeven aanwezig bij de geboorte Witte oogrok (sclera) aanwezig bij geboorte Mottled huidpigmentatie op het gezicht en/of de geslachtsdelen kan bij geboorte aanwezig zijn, kan ook later komen

25 Incompleet Dominant LP/lp LP/LP

26 Verschillende LP patronen Niet alle paarden met LP zijn gelijk Oorzaak: er zijn meerdere genen bij betrokken Deze genen worden modifier (wijzigings) genen genoemd Ook wel: PATN (pattern) genen

27 Veel verschillende fenotypen Voorbeelden Fenotypen/patronen: Leopard of Panterbont Few Spot Snowcap Blanket of Schabrakbont Varnish of Marmerbont Snowflake of Sneeuwvlokkenbont Frost of Rijp Er zijn meerdere genen die een aandeel hebben in de hoeveelheid wit Er is weinig bekend over de genetisch achtergrond hiervan Meeste kennis is gebaseerd op observaties van fokkers niet wetenschappelijk bewezen d.m.v. DNA-onderzoek

28 PATN1 Gen Er is een PATN gen geïdentificeerd: PATN1 PATN1 komt alleen tot uiting indien het paard ook tenminste één kopie van LP heeft (LP/LP of LP/lp) Twee allelen: PATN1 -> Veel wit (Dominant) patn1 -> Weinig wit (Recessief) Genotypen: PATN1/PATN1 en PATN1/patn1: Veel wit patn1/patn1: Weinig wit

29 Hoe ziet PATN1 er uit? Range of witpatroon %, meestal minstens 75% (midden plaatje) LP/LP + PATN1/PATN1 + PATN1/patn1 LP/lp + PATN1/PATN1 + PATN1/patn1

30 Hoe ziet patn1/patn1 eruit? Range of witpatroon 60-0%, meestal 20%, erg kleine deken LP/LP + patn1/patn1 LP/lp + patn1/patn1

31 Voorbeeld kruising 1 LP/LP x LP/lp PATN1/PATN1 PATN1/patn1 Ouders LP PATN1 LP patn1 LP PATN1 LP/LP PATN1/PATN1 LP/LP PATN1/patn1 50% LP/LP PATN1/PATN1 PATTN1/patn1 lp PATN1 LP/lp 50% LP/lp PATN1/PATN1 PATN1/PATN1 PATTN1/patn1 lp patn1 LP/lp PATN1/patn1

32 Voorbeeld kruising LP/lp x LP/lp PATN1/patn1 PATN1/patn1 Ouders LP PATN1 LP patn1 lp PATN1 lp patn1 LP PATN1 LP/LP PATN1/PATN1 LP/LP PATN1/patn1 LP/lp PATN1/PATN1 LP/lp PATN1/patn1 LP patn1 LP/LP PATN1/patn1 LP/LP Patn1/patn1 LP/lp PATN1/patn1 LP/lp patn1/patn1 lp PATN1 LP/lp PATN1/PATN1 LP/lp PATN1/patn1 lp/lp PATN1/PATN1 lp/lp PATN1/patn1 lp patn1 LP/lp PATN1/patn1 LP/lp patn1/patn1 lp/lp PATN1/patn1 lp/lp patn1/patn1

33 Voorbeeld Kruising 18,75% LP/LP PATN1/PATN1 PATN1/patn1 37,50% LP/lp PATN1/PATN1 PATN1/patn1 6,25% LP/LP patn1/patn1 12,50% LP/lp patn1/patn1 25,00% lp/lp PATN1/PATN1 PATN1/patn1 patn1/patn1

34 DNA-test Appaloosa-factor Er is bekend welke mutaties LP en PATN1 veroorzaken De mutatie voor LP is gepubliceerd in een wetenschappelijk tijdschrift De mutatie voor PATN1 is niet in een wetenschappelijk tijdschrift gepubliceerd VHLGenetics biedt voor beide mutaties nog geen DNA aan Voor LP wordt momenteel de test opgezet PATN1 is niet gepubliceerd, momenteel in contact met onderzoekers

35 Nachtblindheid Congenital Stationary Night Blindness (CSNB) Normale zicht bij paarden is beter dan bij de meeste zoogdieren en de mens Alle paarden homozygoot LP/LP zijn lijder. (LP/lp zijn drager). CSNB=LP. Dit betekent dat de mutatie die voor de appaloosa kenmerken zorgt, ook CSNB veroorzaakt. Eigenaren weten niet altijd dat paard aan nachtblindheid lijdt Normaal Nachtblind

36 HYPP HYPP: Polysaccharide Storage Myopathy Spierziekte Wordt veroorzaakt door één mutatie Uitslagen lijder, drager, geen drager Zieke allel is dominant, een drager is ook ziek DNA-test voor HYPP bij VHLGenetics beschikbaar

37 PSSM PSSM: Polysaccharide Storage Myopathy Spierziekte Wordt veroorzaakt door één mutatie Uitslagen lijder, drager, geen drager Zieke allel is dominant, een drager is ook ziek Er is een patent op aangevraagd DNA-test voor PSSM bij VHLGenetics beschikbaar Twee mogelijkheden: via patenteigenaar via partnerlab buiten gepatenteerde regio

38 Bedankt voor jullie Aandacht! Vragen...?

Kleuren bij shetlanders

Kleuren bij shetlanders Informatief Kleuren bij shetlanders Tekst: Annika Groothuis en Karin ten Dam Een goede pony heeft geen kleur, maar een goede pony met een bijzondere kleur wordt alleen maar mooier. Binnen ons stamboek

Nadere informatie

2 Voortplanten met organen Bouw en werking van geslachtsorganen Werking van geslachtshormonen Afsluiting 31

2 Voortplanten met organen Bouw en werking van geslachtsorganen Werking van geslachtshormonen Afsluiting 31 Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Voortplanten van genen 9 1.1 Genetica 9 1.2 Kruisingen 13 1.3 Crossing-over en mutatie 16 1.4 Erfelijkheid en praktijk 17 1.5 Inteelt en inteeltdepressie 21 1.6 Afsluiting

Nadere informatie

Door recombinatie ontstaat een grote vescheidenheid in genotypen binnen een soort. (genetische

Door recombinatie ontstaat een grote vescheidenheid in genotypen binnen een soort. (genetische Chromosomen bestaan voor een groot deel uit DNA DNA bevat de erfelijke informatie van een organisme. Een gen(ook wel erffactor) is een stukje DNA dat de informatie bevat voor een erfelijke eigenschap(bvb

Nadere informatie

Het genotype van een individu staat in de chromosomen. Daar staat namelijk de erfelijke informatie in van alle eigenschappen die erfelijk zijn.

Het genotype van een individu staat in de chromosomen. Daar staat namelijk de erfelijke informatie in van alle eigenschappen die erfelijk zijn. Opdracht door een scholier 1105 woorden 13 november 2004 5,9 55 keer beoordeeld Vak Biologie Basis erfelijkheidsleer Ik kan de bouw en functie van chromosomen beschrijven. In de kern van een cel komen

Nadere informatie

Genetische Selectie. Eindwerk: hondenfokker 2 de jaar. Sabine Spiltijns

Genetische Selectie. Eindwerk: hondenfokker 2 de jaar. Sabine Spiltijns Genetische Selectie Eindwerk: hondenfokker 2 de jaar Sabine Spiltijns 2010-2011 0 We kunnen aan de hand van een genetische selectie ongeveer voorspellen hoe de puppy s van onze hondjes er gaan uitzien.

Nadere informatie

Newsletter April 2013

Newsletter April 2013 1. Inleiding Met het thema van deze nieuwsbrief willen we ons richten op de fundamenten van het fokken: de basisgenetica. Want of je het nu wil of niet. dit is ook de basis voor een succesvolle fok! Misschien

Nadere informatie

28 Testkruising testkruising = een kruising om te achterhalen of een organisme homozygoot of heterozygoot is. Voorbeeld van een testkruising om te bepalen of een organisme homozygoot of heterozygoot is

Nadere informatie

6.7. Werkstuk door een scholier 1654 woorden 17 april keer beoordeeld. Biologie voor jou. Erfelijkheidsmateriaal

6.7. Werkstuk door een scholier 1654 woorden 17 april keer beoordeeld. Biologie voor jou. Erfelijkheidsmateriaal Werkstuk door een scholier 1654 woorden 17 april 2006 6.7 33 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Erfelijkheidsmateriaal Het menselijk lichaam bestaat uit een veel organen, deze organen

Nadere informatie

KLEURVERERVING KLEURDOMINANTIE BIJ SCHAPEN

KLEURVERERVING KLEURDOMINANTIE BIJ SCHAPEN KLEURVERERVING Inleiding De kenmerken voor de vachtkleur erft het schaap van beide ouders. Het proces van de vererving ligt besloten in de chromosomen, lange kettingmoleculen met daarin lineair gerangschikte,

Nadere informatie

6,4. Samenvatting door E woorden 6 december keer beoordeeld. Biologie voor jou

6,4. Samenvatting door E woorden 6 december keer beoordeeld. Biologie voor jou Samenvatting door E. 1393 woorden 6 december 2016 6,4 18 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Thema 4: Erfelijkheid 5-HTTPLR gen heeft invloed op de hoeveelheid geluk die je ervaart.

Nadere informatie

Beschikbare DNA-testen voor het vaststellen van monogene afwijkingen. Prof. Dr. Nadine Buys, KULeuven 3 de Vlaamse Fokkerijdag, 26 oktober 2011

Beschikbare DNA-testen voor het vaststellen van monogene afwijkingen. Prof. Dr. Nadine Buys, KULeuven 3 de Vlaamse Fokkerijdag, 26 oktober 2011 Beschikbare DNA-testen voor het vaststellen van monogene afwijkingen Prof. Dr. Nadine Buys, KULeuven 3 de Vlaamse Fokkerijdag, 26 oktober 2011 1 Is het erfelijk? Een aandoening is erfelijk als er een verband

Nadere informatie

SZH voor levend erfgoed

SZH voor levend erfgoed SZH voor levend erfgoed Populatiemanagement Infoavond Drentsche Patrijshonden Woudenberg 19 november 2013 Een korte introductie Kor Oldenbroek Myrthe Maurice Van Eijndhoven Wat kunt u vandaag verwachten:

Nadere informatie

Erfelijkheid. Examen VMBO-GL en TL. biologie CSE GL en TL. Bij dit examen hoort een bijlage.

Erfelijkheid. Examen VMBO-GL en TL. biologie CSE GL en TL. Bij dit examen hoort een bijlage. Examen VMBO-GL en TL Erfelijkheid biologie CSE GL en TL Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 26 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 30 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat

Nadere informatie

8,6. Samenvatting door Jasmijn 2032 woorden 9 januari keer beoordeeld. Biologie voor jou. Biologie samenvatting hoofdstuk 4 Genetica

8,6. Samenvatting door Jasmijn 2032 woorden 9 januari keer beoordeeld. Biologie voor jou. Biologie samenvatting hoofdstuk 4 Genetica Samenvatting door Jasmijn 2032 woorden 9 januari 2018 8,6 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie samenvatting hoofdstuk 4 Genetica 2 Fenotype, genotype en epigenetica Erfelijke

Nadere informatie

Mitose is een ander woord voor gewone celdeling. Door gewone celdeling blijft het aantal chromosomen in lichaamscellen gelijk (46 chromosomen).

Mitose is een ander woord voor gewone celdeling. Door gewone celdeling blijft het aantal chromosomen in lichaamscellen gelijk (46 chromosomen). Samenvatting door M. 1493 woorden 28 februari 2014 5 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Genotype en fenotype Veel eigenschappen zijne erfelijk. Je hebt deze eigenschappen geërfd van

Nadere informatie

Oefenvraagstukken genetica

Oefenvraagstukken genetica Oefenvraagstukken genetica Monohybride kruisingen. 50 meerkeuze vragen. OPLOSSEN MET KRUISSINGSSCHEMA!!!!! 1. Poes Kitty met lange haren heeft gepaard met kater Kobus. Zij krijgt zowel kortharige als langharige

Nadere informatie

Samenvatting Erfelijkheid Vmbo 3a Biologie voor Jou. Erfelijke informatie ligt in de celkern in de chromosomen. Chromosomen bestaan weer uit DNA.

Samenvatting Erfelijkheid Vmbo 3a Biologie voor Jou. Erfelijke informatie ligt in de celkern in de chromosomen. Chromosomen bestaan weer uit DNA. Samenvatting Erfelijkheid Vmbo 3a Biologie voor Jou 4.1 Fenotype Genotype = waarneembare eigenschappen van een individu = de erfelijke informatie in het DNA Genotype + milieufactoren = fenotype Erfelijke

Nadere informatie

De genetische wereld van kleuren en vachten. Wat gaan we doen? Let op! 13-7-2016. Marjolein Roosendaal. De wetenschap is volop in ontwikkeling!

De genetische wereld van kleuren en vachten. Wat gaan we doen? Let op! 13-7-2016. Marjolein Roosendaal. De wetenschap is volop in ontwikkeling! De genetische wereld van kleuren en vachten Marjolein Roosendaal Wat gaan we doen? De basis van de genetica De verschillende vachttypes De kleuren en patronen De wisselwerkingen We zullen dus niet uitweiden

Nadere informatie

Level 1. Vul het juiste woord in

Level 1. Vul het juiste woord in Level 1 Vul het juiste woord in Keuze uit: Gen, Allel, Locus, Dominant, Recessief, Co-dominantie, Monohybride kruising, Dihybride kruising, Autosoom, Autosomale overerving, X-chromosomale overerving, Intermediair

Nadere informatie

Vererving Toegepast bij Europese vogels. Door Ben Cretskens

Vererving Toegepast bij Europese vogels. Door Ben Cretskens Vererving Toegepast bij Europese vogels Door Ben Cretskens Inhoud Inleiding Mutatie? Lichaam van de vogel Bevruchting Kleuren Verervingen Inleiding Darwin had gelijk! Wetten van Mendel Eigenschappen van

Nadere informatie

Dialogen voor conceptcartoons. Verband genotype/fenotype, dominant/recessief

Dialogen voor conceptcartoons. Verband genotype/fenotype, dominant/recessief Dialogen voor conceptcartoons Verband genotype/fenotype, dominant/recessief 1 Is dit ons kind? (Zie conceptcartoon Horst Wolter op deze site.) Leermoeilijkheid (misconcept): Uiterlijke eigenschappen weerspiegelen

Nadere informatie

PRAKTISCH MEER OVER ERFELIJKHEID

PRAKTISCH MEER OVER ERFELIJKHEID l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH MEER OVER ERFELIJKHEID over houden van huisdieren Heel wat ziekten en aandoeningen bij dieren zijn (helemaal

Nadere informatie

Verslag Biologie Drosophila Melanogaste

Verslag Biologie Drosophila Melanogaste Verslag Biologie Drosophila Melanogaste Verslag door A. 1772 woorden 3 januari 2013 5,4 5 keer beoordeeld Vak Biologie Alles om ons heen leeft. We leven en planten ons voort. Bij die voortplanting worden

Nadere informatie

AAbb of Aabb = normaal zicht aabb of aabb = retinitis pigmentosa AABB of AABb = retinitis pigmentosa

AAbb of Aabb = normaal zicht aabb of aabb = retinitis pigmentosa AABB of AABb = retinitis pigmentosa 13. (MC) Retinitis pigmentosa is een erfelijke vorm van blindheid, die kan veroorzaakt worden door een recessief allel (a) op een locus alfa, of door een dominant allel (B) op een andere locus, bèta. Onderstaande

Nadere informatie

Antwoorden Biologie Thema 4

Antwoorden Biologie Thema 4 Antwoorden Biologie Thema 4 Antwoorden door een scholier 2182 woorden 18 januari 2005 7 433 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Opdracht 1 1 In de chromosomen zit de informatie voor

Nadere informatie

OPEN VRAGEN. Genetica en Evolutie (5502GEEV9Y) Biologie en Biomedische Wetenschappen. Deeltoets 2

OPEN VRAGEN. Genetica en Evolutie (5502GEEV9Y) Biologie en Biomedische Wetenschappen. Deeltoets 2 Genetica en Evolutie (5502GEEV9Y) Biologie en Biomedische Wetenschappen Deeltoets 2 OPEN VRAGEN Datum: donderdag 18 december 2014 Tijdstip: 13:00 uur tot 16:00 uur Naam Studentnummer 1 OPEN VRAGEN 35a

Nadere informatie

De volgende vragen testen je kennis van de meest voorkomende vaktermen in de klassieke genetica. Welk woord ontbreekt in de volgende zinnen?

De volgende vragen testen je kennis van de meest voorkomende vaktermen in de klassieke genetica. Welk woord ontbreekt in de volgende zinnen? Populatiegenetica Versie 2006-2007 Vragen bij COO Belangrijke begrippen De volgende vragen testen je kennis van de meest voorkomende vaktermen in de klassieke genetica. Welk woord ontbreekt in de volgende

Nadere informatie

Samenvattingen. Samenvatting Thema 4: Erfelijkheid. Basisstof 1. Basisstof 2. Erfelijke eigenschappen:

Samenvattingen. Samenvatting Thema 4: Erfelijkheid. Basisstof 1. Basisstof 2. Erfelijke eigenschappen: Samenvatting Thema 4: Erfelijkheid Basisstof 1 Erfelijke eigenschappen: - Genotype: o genen liggen op de chromosomen in kernen van alle cellen o wordt bepaald op moment van de bevruchting - Fenotype: o

Nadere informatie

Level 1. Vul het juiste woord in

Level 1. Vul het juiste woord in Level 1 Vul het juiste woord in Keuze uit: Gen, Allel, Locus, Dominant, Recessief, Co-dominantie, Monohybride kruising, Dihybride kruising, Autosoom, Autosomale overerving, X-chromosomale overerving, Intermediair

Nadere informatie

Copyright 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Benjamin Cummings

Copyright 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Benjamin Cummings De meeste organismen hebben een twee sets chromosomen, met daarop informatie voor alle eigenschappen van dat organisme (diploid) Deze erfelijke informatie noemen we het genotype Hoe deze erfelijke informatie

Nadere informatie

Erfelijkheidsleer en populatiegenetica

Erfelijkheidsleer en populatiegenetica Erfelijkheidsleer en populatiegenetica Samen Friese paarden fokken Studieclub Fokvereniging Het Friesche Paard Zuid Nederland Gemonde 21 maart 2014 Even voorstellen Wie is Myrthe Maurice Van Eijndhoven

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Erfelijkheid & Evolutie (Hoofdstuk 7 & 8.1)

Samenvatting Biologie Erfelijkheid & Evolutie (Hoofdstuk 7 & 8.1) Samenvatting Biologie Erfelijkheid & Evolutie (Hoofdstuk 7 & 8.1) Samenvatting door CÃ line 1065 woorden 5 juli 2016 5,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie P4 Hoofdstuk 7 1 Uniek Eigenschappen

Nadere informatie

HW Wiedijk Ligusterpark 37 2724HH Zoetermeer Debiteuren nr. 95247. Analyse Certificaat

HW Wiedijk Ligusterpark 37 2724HH Zoetermeer Debiteuren nr. 95247. Analyse Certificaat HW Wiedijk Ligusterpark 37 2724HH Zoetermeer Debiteuren nr. 95247 Analyse Certificaat Diergegevens Monstergegevens Naam: BACTEROIDES KYAN Geboortedatum: 19.10.2012 VHL_ID: H59756 Geslacht: Mannelijk Onderzoeksnr:

Nadere informatie

Afsluitende les. Leerlingenhandleiding. DNA-onderzoek en gentherapie

Afsluitende les. Leerlingenhandleiding. DNA-onderzoek en gentherapie Afsluitende les Leerlingenhandleiding DNA-onderzoek en gentherapie Inleiding In de afsluitende les DNA-onderzoek en gentherapie zul je aan de hand van een aantal vragen een persoonlijke en kritische blik

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Thema 3

Samenvatting Biologie Thema 3 Samenvatting Biologie Thema 3 Samenvatting door J. 1261 woorden 6 jaar geleden 4,4 4 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou 3,1 chromosomen Een menselijke celkern bestaat uit 46 chromosomen.

Nadere informatie

Mendel en Morgan versie 2009-2010

Mendel en Morgan versie 2009-2010 Mendel en Morgan versie 2009-2010 Vragen bij COO over hoofdstuk 14 en 15 van Campbells Biology, 8e druk De vragen in dit COO-programma zijn vaak gebaseerd op random gegenereerde gegevens. Behalve de antwoorden

Nadere informatie

6,1. Samenvatting door een scholier 1949 woorden 7 februari keer beoordeeld. Biologie voor jou

6,1. Samenvatting door een scholier 1949 woorden 7 februari keer beoordeeld. Biologie voor jou Samenvatting door een scholier 1949 woorden 7 februari 2011 6,1 46 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Basisstof 1: chromosomen Chromosomen: komen voor in een celkern bevindt zich de

Nadere informatie

Tobianopatroon Een hengst met tobianopatroon en een merrie met normale kleuring krijgen een veulen met een tobianopatroon Kun je bepalen welke

Tobianopatroon Een hengst met tobianopatroon en een merrie met normale kleuring krijgen een veulen met een tobianopatroon Kun je bepalen welke Tobianopatroon Een hengst met tobianopatroon en een merrie met normale kleuring krijgen een veulen met een tobianopatroon Kun je bepalen welke eigenschap dominant is? Tobianopatroon Een hengst met tobianopatroon

Nadere informatie

YTH Schultz Kraaienstraat 16 2623HS DELFT Debiteuren nr. 95246. Analyse Certificaat

YTH Schultz Kraaienstraat 16 2623HS DELFT Debiteuren nr. 95246. Analyse Certificaat YTH Schultz Kraaienstraat 16 2623HS DELFT Debiteuren nr. 95246 Analyse Certificaat Diergegevens Monstergegevens Naam: MARYVO VAN HET ZUIDPARK Geboortedatum:.. VHL_ID: H68868 Geslacht: Vrouwelijk Onderzoeksnr:

Nadere informatie

Examen Voorbereiding Erfelijkheid

Examen Voorbereiding Erfelijkheid Examen Voorbereiding Erfelijkheid Teylingen College Leeuwenhorst 2015/2016 Thema 4 Erfelijkheid Begrippenlijst: Begrip DNA-sequentie Genexpressie Epigenetica Homozygoot Heterozygoot Intermediair Monohybride

Nadere informatie

3 Rundveefokkerij Melkproductiecontrole Selectie Fokwaardeschatting Inseminatieplannnen 69 3.

3 Rundveefokkerij Melkproductiecontrole Selectie Fokwaardeschatting Inseminatieplannnen 69 3. Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Veiligheidsvoorschriften 9 1.1 Genen en hun vererving 9 1.2 Genotype en fenotype 14 1.3 Erfelijke gebreken 18 1.4 Genfrequenties 25 1.5 Afsluiting 27 2 Fokmethoden 28 2.1

Nadere informatie

HAVO 5 Begrippenlijst Erfelijkheid allel Allelen zijn verschillende vormen van een gen. Zij liggen in homologe chromosomen op precies dezelfde

HAVO 5 Begrippenlijst Erfelijkheid allel Allelen zijn verschillende vormen van een gen. Zij liggen in homologe chromosomen op precies dezelfde HAVO 5 Begrippenlijst Erfelijkheid allel Allelen zijn verschillende vormen van een gen. Zij liggen in homologe chromosomen op precies dezelfde plaats. Allelen coderen voor dezelfde eigenschap bijvoorbeeld

Nadere informatie

Reebop-practicum 2 havo/vwo Liesbeth Vredeveld 2010

Reebop-practicum 2 havo/vwo Liesbeth Vredeveld 2010 Reebop-practicum 2 havo/vwo Liesbeth Vredeveld 2010 Zelf aan het werk met genotype, fenotype, en kruisingen Mijn idee was om reebops te gebruiken om de leerlingen zelf te laten kruisen, met als lesdoel:

Nadere informatie

Paragraaf Homologe chromosomen

Paragraaf Homologe chromosomen Paragraaf Homologe chromosomen Opbouw: Lees de les op biologielessn.nl over homologe chromosomen goed door. Maak de onderstaande vragen van deze bladzijde. Reproductie vragen: 1. Wat zijn homologe chromosomen?

Nadere informatie

Genomics tegen erfelijke gebreken. Bart Ducro Animal Breeding and Genomics Centre

Genomics tegen erfelijke gebreken. Bart Ducro Animal Breeding and Genomics Centre Genomics tegen erfelijke gebreken Bart Ducro Animal Breeding and Genomics Centre Overzicht Gevolgen van Inteelt Erfelijke gebreken Bestrijding erfelijke gebreken Rol genomics Effect van inteelt? Erfelijke

Nadere informatie

4 HAVO thema 4 Erfelijkheid EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN

4 HAVO thema 4 Erfelijkheid EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN Examentrainer Vragen Karyogrammen In afbeelding 1 zijn twee karyogrammen weergegeven. Deze karyogrammen zijn afkomstig van een eeneiige tweeling. Het ene kind is van het mannelijk geslacht zonder duidelijke

Nadere informatie

Oefen Repetitie thema Erfelijkheid

Oefen Repetitie thema Erfelijkheid Oefen Repetitie thema Erfelijkheid Als er geen punten bij een vraag staan, dan is die vraag 1 punt waard. Onderdeel A: waar of niet waar? 1. Een zichtbare eigenschap maakt deel uit van het fenotype van

Nadere informatie

Het gebruik van de DNA- test als selectiemiddel

Het gebruik van de DNA- test als selectiemiddel Het gebruik van de DNA- test als selectiemiddel door Anneke Kuys 2007 DNA staat voor DeoxyriboNucleic Acid (desoxyribonucleïnezuur). Het bevindt zich in de kern van iedere lichaamscel, namelijk in de chromosomen

Nadere informatie

Dan is de waarde van het recessieve allel q dus 0,87, vanwege het feit dat p + q = 1.

Dan is de waarde van het recessieve allel q dus 0,87, vanwege het feit dat p + q = 1. Opgave 1: Wet van Hardy-Weinberg Een populatie van 10.000 individuen voldoet wat betreft de onderlinge voortplanting aan de voorwaarden, genoemd in de wet van Hardy-Weinberg. Van deze populatie is bekend

Nadere informatie

Monohybride en dihybride kruisingen vmbo-kgt34

Monohybride en dihybride kruisingen vmbo-kgt34 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 19 July 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/63372 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Algemene Paardenkennis

Algemene Paardenkennis Kenniskaart, Kleuren benoemen > Code AP 01.02.02, onderdeel van identificatie en registratie p&p Leerdoel De student benoemd de meest algemene kleuren bij de naam zoals die ook gebruikt wordt door de deskundigen

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 4 Erfelijkheid

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 4 Erfelijkheid Samenvatting Biologie Hoofdstuk 4 Erfelijkheid Samenvatting door een scholier 1431 woorden 17 jaar geleden 6,6 99 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Bas.1 wanneer zijn eigenschappen

Nadere informatie

1 Antwoorden Monohybride Kruisingen

1 Antwoorden Monohybride Kruisingen 1 Antwoorden Monohybride Kruisingen 1) A = zwart haar, a = wit haar P: Aa x Aa F1: A a A AA Aa Alleen genotype aa geeft wit haar, dus 25 % 2) a) Eigenschap C (= A) b) Aa c) Aa d) AA of Aa 3) zwart : wit

Nadere informatie

Paard en Genomisch onderzoek

Paard en Genomisch onderzoek Paard en Genomisch onderzoek Bart Ducro Animal Breeding and Genomics Centre Vlaamse Fokkerijdag, 18 nov 2015 Inhoud Kenmerken in de paardenfokkerij Geschikt voor genomics? Genomics middelen Genomics toegepast

Nadere informatie

Fenotype nakomelingen. donker kort 29 donker lang 9 wit kort 31 wit- lang 11

Fenotype nakomelingen. donker kort 29 donker lang 9 wit kort 31 wit- lang 11 1. Bij honden is het allel voor donkerbruine haarkleur (E) dominant over het allel voor witte haarkleur (e). Het allel voor kort haar (F) is dominant over het allel voor lang haar (f). Een aantal malen

Nadere informatie

Colly Eye Anomaly. Er zijn meerdere uitingsvormen van CEA:

Colly Eye Anomaly. Er zijn meerdere uitingsvormen van CEA: Colly Eye Anomaly Collie Eye Anomaly (CEA) is een aangeboren, erfelijke oogafwijking die vooral bij de Collie-achtigen voorkomt. Het woord anomalie (anomaly= Engels) betekent afwijking/wat niet normaal

Nadere informatie

Copyright 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Benjamin Cummings

Copyright 2008 Pearson Education Inc., publishing as Pearson Benjamin Cummings De meeste organismen hebben een twee sets chromosomen, met daarop informatie voor alle eigenschappen van dat organisme (diploid) Deze erfelijke informatie noemen we het genotype Hoe deze erfelijke informatie

Nadere informatie

Samenvatting Biologie H7 erfelijkheid

Samenvatting Biologie H7 erfelijkheid Samenvatting Biologie H7 erfelijkheid Samenvatting door een scholier 1875 woorden 23 juni 2016 4,6 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Inhoud Paragraaf 1: Verschillen tussen mensen 2 Begrippen

Nadere informatie

Klinische Genetica. Autosomaal dominante overerving

Klinische Genetica. Autosomaal dominante overerving Klinische Genetica Autosomaal dominante overerving Klinische Genetica U bent (of uw kind is) doorverwezen naar de polikliniek Klinische Genetica. Tijdens de eerste afspraak legt een klinisch geneticus

Nadere informatie

ERFELIJKHEID. 1 N i e t a l l e m a a l h e t z e l f d e Afbeelding 17-2

ERFELIJKHEID. 1 N i e t a l l e m a a l h e t z e l f d e Afbeelding 17-2 ERFELIJKHEID 1 N i e t a l l e m a a l h e t z e l f d e Afbeelding 17-2 Afbeelding 17-1 Mensen uit elkaar houden vind je vast makkelijker. Toch hebben ook mensen veel meer overeenkomsten dan verschillen.

Nadere informatie

BIOLOGIE VMBO KB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.10.1

BIOLOGIE VMBO KB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.10.1 BIOLOGIE VMBO KB VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2016 V15.10.1 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van

Nadere informatie

Welke van de bovenstaande celorganellen of levensprocessen kunnen zowel in prokaryote, als in eukaryote cellen voorkomen?

Welke van de bovenstaande celorganellen of levensprocessen kunnen zowel in prokaryote, als in eukaryote cellen voorkomen? Biologie Vraag 1 Celorganellen en levensprocessen bij levende cellen zijn: 1. Ribosomen 2. ATP synthese 5. DNA polymerase 3. Celmembranen 6. Fotosynthese 4. Kernmembraan 7. Mitochondria Welke van de bovenstaande

Nadere informatie

Alles door elkaar 1. a) b) c) 2. a) b) c) a) b) BIOLOGIE 2017/18 WERKBOEK

Alles door elkaar 1. a) b) c) 2. a) b) c) a) b) BIOLOGIE 2017/18 WERKBOEK Alles door elkaar 1. Van twee erwtenplanten worden nakomelingen verkregen. Hiervan blijken er 28 rode bloemen te dragen en 11 witte bloemen. a) Wat zijn de genotypen van de ouderplanten? b) Welk allel

Nadere informatie

R Grootenboer Vilsterseweg 1a-18 7734PD Vilsteren Debiteuren nr. 95425. Analyse Certificaat

R Grootenboer Vilsterseweg 1a-18 7734PD Vilsteren Debiteuren nr. 95425. Analyse Certificaat R Grootenboer Vilsterseweg 1a-18 7734PD Vilsteren Debiteuren nr. 95425 Analyse Certificaat Diergegevens Monstergegevens Naam: SNOWFLAKE WHITE GOLDEN ROBOS Geboortedatum: 30.01.2015 VHL_ID: H86397 Geslacht:

Nadere informatie

Welke van de bovenstaande celorganellen of levensprocessen kunnen zowel in prokaryote, als in eukaryote cellen voorkomen?

Welke van de bovenstaande celorganellen of levensprocessen kunnen zowel in prokaryote, als in eukaryote cellen voorkomen? Biologie Vraag 1 Celorganellen en levensprocessen bij levende cellen zijn: 1. Ribosomen 2. ATP synthese 5. DNA polymerase 3. Celmembranen 6. Fotosynthese 4. Kernmembraan 7. Mitochondria Welke van de bovenstaande

Nadere informatie

2. Erfelijkheid en de ziekte van Huntington

2. Erfelijkheid en de ziekte van Huntington 2. Erfelijkheid en de ziekte van Huntington Erfelijkheid Erfelijk materiaal in de 46 chromosomen De mens heeft in de kern van elke lichaamscel 46 chromosomen: het gaat om 22 paar lichaamsbepalende chromosomen

Nadere informatie

Mogelijke combinaties van genotypen. Mogelijke combinaties van fenotypen. Deze kruising levert 2 X 2 = 4 fenotypen.

Mogelijke combinaties van genotypen. Mogelijke combinaties van fenotypen. Deze kruising levert 2 X 2 = 4 fenotypen. Leertaak 8A 1. Bij de mens berust een bruine oogkleur op het dominante allel B. Een blauwe oogkleur berust op het recessieve alle b. Rechtshandigheid berust op het dominante allel H en linkshandigheid

Nadere informatie

Onderzoeksgroep Neurodegeneratieve Hersenziekten

Onderzoeksgroep Neurodegeneratieve Hersenziekten WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK NAAR DE ROL VAN GENETICA IN JONGDEMENTIE: FAMILIES, MUTATIES EN GENETISCHE TESTEN. Christine Van Broeckhoven Neurodegeneratieve Hersenziekten Groep, Department Moleculaire Genetica,

Nadere informatie

Het fokken van rashonden. Omgaan met verwantschap en inteelt. Kor Oldenbroek Jack Windig

Het fokken van rashonden. Omgaan met verwantschap en inteelt. Kor Oldenbroek Jack Windig Het fokken van rashonden Omgaan met verwantschap en inteelt Kor Oldenbroek Jack Windig Begrippenlijst Begrippenlijst Allel Een variant van een gen. Een variant kan ertoe leiden dat er een ander eiwit wordt

Nadere informatie

Genetica. Marvin Tersluijsen. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Genetica. Marvin Tersluijsen. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Marvin Tersluijsen 08 April 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/74428 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

AVL-nascholing NW02. KU Leuven

AVL-nascholing NW02. KU Leuven Toelichtingen en praktische didactische tips bij de leerplandoelstellingen genetica in het Leerplan D/2017/13.758/009 Aardrijkskunde/Natuurwetenschappen 3 graad kso/tso; sept 2017: Leerplan van het Secundair

Nadere informatie

Module Basisgenetica. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2

Module Basisgenetica. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2 Module Basisgenetica De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteurs Body Bosgra Hans Hilverda

Nadere informatie

Antwoorden Biologie Thema 4 erfelijkheid

Antwoorden Biologie Thema 4 erfelijkheid Antwoorden Biologie Thema 4 erfelijkheid Antwoorden door een scholier 1762 woorden 24 januari 2003 7,2 298 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Opdracht 1 1 In de chromosomen zit de informatie

Nadere informatie

Caviagenetica. Dit artikel is Jiska Sanders-van Soest, Caviastal Lothlórien en speciaal geschreven voor www.caviarassen.nl

Caviagenetica. Dit artikel is Jiska Sanders-van Soest, Caviastal Lothlórien en speciaal geschreven voor www.caviarassen.nl Caviagenetica Dit artikel is Jiska Sanders-van Soest, Caviastal Lothlórien en speciaal geschreven voor www.caviarassen.nl Op deze pagina s ga je wat leren over genetica. Wie voor de eerste keer in aanraking

Nadere informatie

Kemperioni's Coons Noorderdiep CH VALTHERMOND Debiteuren nr Analyse Certificaat

Kemperioni's Coons Noorderdiep CH VALTHERMOND Debiteuren nr Analyse Certificaat Kemperioni's Coons Noorderdiep 170 7876 CH VALTHERMOND Debiteuren nr. 95867 Analyse Certificaat Diergegevens Monstergegevens Naam: HILLIBILLY'S ANGELINA Geboortedatum: 12.07.2013 VHL_ID: K9592 Geslacht:

Nadere informatie

Let er op dat je voor iedere vraag een uitwerking maakt met kruisingsschema en/of berekening.

Let er op dat je voor iedere vraag een uitwerking maakt met kruisingsschema en/of berekening. Week Thema Onderwerp Datum 43 3 Basisstof 1 t/m 4 23/10 28/10 44 3 Basisstof 1 t/m 4 31/10 4/11 45 7/11 11/11 Basisstof 5 t/m 7 bespreken 3 Basisstof 5 t/m 7 bespreken Verrijkingsstof 1 Herhalen en bespreken

Nadere informatie

Erfelijkheidsschema's deel 1.

Erfelijkheidsschema's deel 1. Erfelijkheidsschema's deel 1. Theorie: o Elke cel bevat 2n chromosomen. n = aantal verschillende chromosomen. Bij mensen is n=23 en dus zitten in elke lichaamscel 23 paar (46) chromosomen. Eén deel kreeg

Nadere informatie

Protocol DNA onderzoek ras identificatie rund Datum: 5 november 2018

Protocol DNA onderzoek ras identificatie rund Datum: 5 november 2018 Protocol DNA onderzoek ras identificatie rund Datum: 5 november 2018 Betrokken partijen - Veehouder; - Rasorganisaties: vereniging voor de fokkerij van het Fries-Hollands ras, stichting Roodbont Fries

Nadere informatie

Kanker in de familie.

Kanker in de familie. Inhoud workshop Kanker in de familie. Dr. Margreet Ausems klinisch geneticus UMCU Introductie Verwachtingen deelnemers Achtergrondinformatie (cijfers!) Hoe ontstaat kanker? Erfelijke kanker en erfelijkheidsonderzoek

Nadere informatie

Vraag & Antwoord over PLN. Dr. P.A. van der Zwaag Landelijke dag Erfelijke Hartaandoeningen 29 oktober 2016

Vraag & Antwoord over PLN. Dr. P.A. van der Zwaag Landelijke dag Erfelijke Hartaandoeningen 29 oktober 2016 Vraag & Antwoord over PLN Dr. P.A. van der Zwaag Landelijke dag Erfelijke Hartaandoeningen 29 oktober 2016 Indeling 1. Preïmplantatie genetische diagnostiek (PGD) en andere mogelijkheden rondom de zwangerschap

Nadere informatie

Fokken, hoe doe je dat? Fokkerij Fokkerij: rekening houden met wetten en toeval De DNA-code Zaadcel en eicel

Fokken, hoe doe je dat? Fokkerij Fokkerij: rekening houden met wetten en toeval De DNA-code Zaadcel en eicel Fokken, hoe doe je dat? Kor Oldenbroek, CGN (http://www.wageningenur.nl/nl/expertises- Dienstverlening/Wettelijke-Onderzoekstaken/Centrum-voor-Genetische-Bronnen- Nederland-1.htm ) en Jinke Hesterman,

Nadere informatie

Verklarende Woordenlijst

Verklarende Woordenlijst 12 Verklarende Woordenlijst Gebaseerd op een woordenlijst die werd ontwikkeld door Londen IDEAS Genetic Knowledge Park aangepast volgens hun kwaliteitsnormen. Juli 2008 Vertaald door Mies Wits-Douw en

Nadere informatie

zwart atipico woerd Auteur : SCHOLLAERT N.

zwart atipico woerd Auteur : SCHOLLAERT N. zwart atipico woerd Auteur : SCHOLLAERT N. Pagina 1 Copyright: Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden verveelvoudigd en/of voor publicatie doeleinden worden gebruikt zonder voorafgaande

Nadere informatie

<A> Thymine is een pyrimidinebase en vormt 3 waterstofbruggen met adenine. <B> Adenine is een purinebase en vormt 2 waterstofbruggen met thymine.

<A> Thymine is een pyrimidinebase en vormt 3 waterstofbruggen met adenine. <B> Adenine is een purinebase en vormt 2 waterstofbruggen met thymine. Biologie Vraag 1 Welke uitspraak is correct? Thymine is een pyrimidinebase en vormt 3 waterstofbruggen met adenine. Adenine is een purinebase en vormt 2 waterstofbruggen met thymine. Cytosine

Nadere informatie

<A> Adenine is een purinebase en vormt 2 waterstofbruggen met thymine. <B> Guanine is een pyrimidinebase en vormt 2 waterstofbruggen met cytosine.

<A> Adenine is een purinebase en vormt 2 waterstofbruggen met thymine. <B> Guanine is een pyrimidinebase en vormt 2 waterstofbruggen met cytosine. Biologie Vraag 1 Welke uitspraak is correct? Adenine is een purinebase en vormt 2 waterstofbruggen met thymine. Guanine is een pyrimidinebase en vormt 2 waterstofbruggen met cytosine. Thymine

Nadere informatie

De waarde van DNA. Center for Molecular Medicine Hartwig Medical Foundation. UMC Utrecht Amsterdam

De waarde van DNA. Center for Molecular Medicine Hartwig Medical Foundation. UMC Utrecht Amsterdam De waarde van DNA Prof dr ir Edwin Cuppen Hoogleraar Humane Genetica Directeur Center for Molecular Medicine Hartwig Medical Foundation UMC Utrecht Amsterdam Wat is DNA? DeoxyriboNucleic Acid (Desoxyribonucleïnezuur)

Nadere informatie

Oefenstencil opdrachten ter voorbereiding op het SE1. Cellen Kattenziekte

Oefenstencil opdrachten ter voorbereiding op het SE1. Cellen Kattenziekte Oefenstencil opdrachten ter voorbereiding op het SE1 Cellen Kattenziekte Hieronder staat een aantal mogelijke eigenschappen van ziekteverwekkers: 1 bevat een kern; 2 bevat DNA en/of RNA; 3 deelt zich in

Nadere informatie

Wat zijn polyq ziektes?

Wat zijn polyq ziektes? Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Zijn er genetische verbanden tussen neurodegeneratieve ziektes?

Nadere informatie

T G7091. G1-fase en bevat A chromosomen en B DNA. M-fase en bevat 1 2 A chromosomen en 1 2 B DNA. S-fase en bevat A chromosomen en 1 2 B DNA

T G7091. G1-fase en bevat A chromosomen en B DNA. M-fase en bevat 1 2 A chromosomen en 1 2 B DNA. S-fase en bevat A chromosomen en 1 2 B DNA . Tijdens welke fase van de celcyclus gebeurt DNA-replicatie van het genoom? Hoeveel chromosomen en hoeveel DNA bevat een cel onmiddellijk na de mitose als je weet dat het aantal chromosomen van die cel

Nadere informatie

Populatiegenetica van de mantelbaviaan Papio hamadryas, in Emmen en Amersfoort

Populatiegenetica van de mantelbaviaan Papio hamadryas, in Emmen en Amersfoort Populatiegenetica van de mantelbaviaan Papio hamadryas, in Emmen en Amersfoort Jack Windig, Richard Crooymans, Mirte Bosse, Hendrik-Jan Megens, Yvonne van de Weetering, Ilse Kornegoor, Esmee Rienstra,

Nadere informatie

Biologie 2000 Vraag 1 De plaats waar de chromatiden van een chromosoom tijdens de eerste fasen van een cel/kerndeling aan mekaar vastzitten noemt men: A. Centriool B. Centromeer C. Centrosoom D. Chromomeer

Nadere informatie

Oplossingen Biologie van 2000

Oplossingen Biologie van 2000 www. Oplossingen Biologie van 2000 Disclaimer: Alle uitwerkingen zijn onder voorbehoud van eventuele fouten. Er is geen enkele aansprakelijkheid bij de auteur van deze documenten. Vraag 1 Om deze vraag

Nadere informatie

7.1 Genetica. Algemeen overzicht van termen DNA

7.1 Genetica. Algemeen overzicht van termen DNA Hoofdstuk 7 Fokken 7.1 Genetica 7.1.1 Genetische invloeden en leefmilieu invloeden 7.1.2 Het selecteren 7.1.3 Inleiding over inteelt, lijnteelt en een outcross 7.1.4 Verdere diepgang in de materie van

Nadere informatie

Workshop Patiënten dag 18 mei 2019 Bewegingsstoornissen en erfelijkheid

Workshop Patiënten dag 18 mei 2019 Bewegingsstoornissen en erfelijkheid Genetics 1 Workshop Patiënten dag 18 mei 2019 Bewegingsstoornissen en erfelijkheid Fleur Vansenne/Corien Verschuuren Klinisch genetici UMCG Erfelijkheid 2 Waar denk je aan? Genetics Wat is genetisch onderzoek?

Nadere informatie

Het fokken in kleine populaties

Het fokken in kleine populaties Het fokken in kleine populaties Kor Oldenbroek Samenwerkingsverband Exmoorpony, Zonnemaire, 20 april 2017 Centrum voor Genetische Bronnen, Nederland (CGN) Inhoud van de lezing Introductie Wat is erfelijkheid

Nadere informatie

Als u iets in het bovengenoemde herkent is het extra leuk om iets te leren over de erfelijkheid van konijnen.

Als u iets in het bovengenoemde herkent is het extra leuk om iets te leren over de erfelijkheid van konijnen. Stel u fokt al jaren met de kleurslagen zwart en madagascar, en u heeft nog nooit een andere kleur gefokt. Tot uw grote verbazing ziet u opeens een witte jong in het nestje liggen.. hoe kan dat? Waar komt

Nadere informatie

Samenvatting door een scholier 1681 woorden 19 juni keer beoordeeld. Genetica

Samenvatting door een scholier 1681 woorden 19 juni keer beoordeeld. Genetica Samenvatting door een scholier 1681 woorden 19 juni 2004 6 78 keer beoordeeld Vak Biologie Genetica A. Inleiding Ouders en nakomelingen bezitten gelijke kenmerken, maar toch vertonen ze verschillen. Wat

Nadere informatie

Vraag Welk van de onderstaande beweringen over deze F 2 zijn juist?

Vraag Welk van de onderstaande beweringen over deze F 2 zijn juist? Opgave 1: Zijdeachtige veren Op vogeltentoonstellingen worden regelmatig geshowd met zogenoemde zijdeachtige veren. Deze afwijking van de normale veerstructuur wordt veroorzaakt door een recessief allel.

Nadere informatie

Praktische opdracht ANW Biochemie

Praktische opdracht ANW Biochemie Praktische opdracht ANW Biochemie Praktische-opdracht door een scholier 1682 woorden 24 juni 2005 3,4 8 keer beoordeeld Vak ANW De biochemie onderzoekt de samenstelling en samenwerking van chemische verbindingen,

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3 + 4

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3 + 4 Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3 + 4 Samenvatting door een scholier 1472 woorden 23 oktober 2007 6,5 24 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Hoofdstuk 3 - Genetica Homologe chromosomen

Nadere informatie