2 e algemene vergadering project Roppov Ouderwerking november 2004

Transcriptie

1 2 e algemene vergadering project Roppov Ouderwerking november 2004 OUDERWERKING DOÉN WERKEN Regionaal OverlegPlatform Participatie Oost-Vlaanderen Martelaarslaan Gent - tel. 09/ fax 09/ info@roppov.be Met de steun van: provincie Oost-Vlaanderen, dienst Welzijn Welzijnszorg, Oost-Vlaanderen en Nationaal

2 2 Inhoud INLEIDING: EEN THEORETISCH KADER - HET KWALITEITSHANDBOEK 3 - HET INTERNATIONAAL VERDRAG VOOR DE RECHTEN VAN HET KIND 4 - DECRETEN INTEGRALE JEUGDHULP EN RECHTSPOSITIE VAN DE MINDERJARIGE IN DE INTEGRALE JEUGDHULP 4 - BESLUIT 5 METHODIEKEN: - VERSCHILLENDE MANIEREN EN NIVEAUS 6 - VOORBEELDEN UIT DE KLANKBORDGROEP 6 - ANDERE CONCRETE VOORBEELDEN 9 - PROCEDURE VOOR ACTIEVE WERVING - EN BEKENDMAKING 12 - ANDERE TIPS VOOR BEKENDMAKING VAN - DE OUDERWERKING 12 - CONCLUSIE 13 - KNELPUNTEN 14 VISIE - WAT WILLEN WE 15 - WAAROM WILLEN WE DAT 15 - OVER WIE GAAT HET? 16 - VISIE UIT DE KLANKBORDGROEP 17

3 3 Inleiding De bijzondere Jeugdzorg wordt de laatste jaren geconfronteerd met een aantal schijnbaar nieuwe evoluties. Evoluties die nieuwe eisen en verwachtingen creëren, gekaderd binnen: - kwaliteitszorg in welzijnsvoorzieningen - het internationaal verdrag inzake de rechten van het kind - integrale jeugdhulp. Maar zoals Mevr. M. Vogels en Dhr. H. Van Keymeulen het in de inleiding van de brochure rond kwaliteitszorg benadrukken: kwaliteit was altijd al een zorg binnen de bijzondere jeugdzorg. Het nieuwe aan het verhaal is dat werken aan zorg en kwaliteit en effectueren van rechten gezien wordt als een proces dat permanente aandacht nodig heeft en dit op een geformaliseerde manier. Jeugdzorg, of jeugdbijstand wordt een verhaal dat meer gediend is met omschrijvingen die inbreng van, en bijsturen door alle betrokken partijen mogelijk maken en minder de illusie creëert dat perfectie, in de vorm van een na te streven theoretisch concept, bestaat (noch de perfect functionerende jongere, noch de perfecte ouder, noch de perfecte hulpverlener, noch de perfecte voorziening of wetgeving). Wanneer bezorgdheid om kwaliteit, vraaggerichtheid en participatie ingeschreven wordt in het beleid, kan men beter werken met de vinger aan de pols van evoluties die zich op alle niveaus afspelen. Men zou kunnen zeggen dat de nieuwe aanpak vanuit het beleid een meer realistische benadering biedt van de hele context van de hulpverlening die een gezicht krijgt vanuit alle beïnvloedende, steeds evoluerende standpunten. 1. HET KWALITEITSHANDBOEK wil een plaats geven aan alle betrokkenen: de beleidsmakers, de hulpverleners, de rechtstreekse gebruiker en het gezin: Met betrokken partijen wordt niet enkel de rechtstreekse gebruiker en zijn gezin bedoeld. Het kan hier ook over de betrokken consulent en andere voorzieningen gaan. Dit is een zeer belangrijke SMK [ SMK 1.2. Nabijheid: de voorziening stelt zich bereikbaar en beschikbaar op voor de betrokken partijen opdat zij in de hulp- en dienstverlening kunnen participeren]. Participatie is een grondbeginsel in de werking of zou dit toch moeten worden. (1)

4 4 De gehanteerde basisbegrippen als gebruikersgerichtheid, doelmatigheid, doeltreffendheid zijn criteria die best getoetst worden met oog voor hoe de betrokken partijen het aanbod ervaren. En dit verdergaand dan de hulpverlening: De voorziening garandeert inspraak van gebruikers en personeel in de algemene werking van de voorziening (2) Andere omschrijvingen uit Kwaliteitszorg in de voorzieningen van de bijzondere jeugdbijstand gaan nog verder dan de grenzen van de voorziening: SMK 1.5. Emancipatorisch werken De voorziening erkent en stimuleert de eigen mogelijkheden en de maatschappelijke participatie van de gebruiker bij de hulp- en dienstverlening. (3) SMK 2.3 Signaalfunctie en beeldvorming De voorziening signaleert aan het beleid de elementen die belangrijk zijn voor de goede organisatie van de hulpverlening en het bijsturen ervan, eventueel vastgesteld vanuit een regionale samenspraak. (4) Art Kwaliteitsverbetering Acties, door de hele organisatie heen genomen, om de doeltreffendheid en de doelmatigheid van activiteiten en processen te vergroten om zodoende extra voordeel te leveren zowel aan de gebruikers, aan de organisatie als aan de samenleving in haar geheel. (5) 2. In het door België geratificeerde INTERNATIONAAL VERDRAG VOOR DE RECHTEN VAN HET KIND wordt naast provision en protection ook participation als belangrijk item ingeschreven. Hierdoor wordt de sector uitgedaagd tot het ontwikkelen van effectieve structuren en methodieken waarbij aantoonbaar gewerkt wordt aan participatie. 3. Tenslotte spreken de recente DECRETEN BETREFFENDE DE INTEGRALE JEUGDHULP en BETREFFENDE DE RECHTSPOSITIE VAN DE MINDERJARIGE IN DE INTEGRALE JEUGDHULP beiden over inspraak en participatie. Meer concreet nog voorziet het eerstgenoemde een plaats voor vertegenwoordiging van zowel jongeren als ouders in de Regionale Stuurgroepen en de Adviesraad Integrale Jeugdhulp.

5 5 Besluit Collectieve participatie van ouders in het kader van beleidsbeïnvloeding en concretisering van hun ervaring met de hulpverlening is geen evidentie. Toch klinkt vanuit verschillende hoeken de wens om als sector de keuze te maken tot ondersteuning van deze doelgroep ten einde ook hun stem een plaats te geven binnen het landschap van de BJB. De ouderwerking van het Roppov wil een forum bieden waar het perspectief van ouders verwoord en gecommuniceerd wordt. In samenspraak met de sector, los van de eigen voorziening, met de bedoeling een bijdrage te leveren aan de kwaliteit van de hulpverlening. Vandaar de keuze voor directe en permanente communicatie via een netwerk dat feed-back mogelijk maakt. Communicatie lijkt het sleutelwoord. Een communicatie die een beeld geeft van veranderende noden binnen een veranderende maatschappij met weerslag op zowel de visie binnen de hulpverlening als het leven van de hulpvragers. De uitdaging ligt hierin om zoals dhr. H. Van Keymeulen het formuleert: nog meer te komen tot een gebruikersgerichte jeugdzorg waar recht op informatie, inspraak en participatie van cliënten geen inhoudsloze woorden zijn. (6)

6 6 Methodieken voor een nauwere samenwerking met ouders OUDERS BETREKKEN BIJ DE HULPVERLENING, EN MEER NOG, BIJ DE WIJZE WAAROP DE HULP AANGEBODEN WORDT, KAN OP VERSCHILLENDE MANIEREN EN OP VERSCHILLENDE NIVEAUS. Ouders worden vaak bij de werking van de diensten betrokken om verschillende redenen. Het is misschien goed een aantal benaderingswijzen (7) die variëren naargelang het beoogde effect, even op een rijtje te zetten. - drempelverlagende acties: vb. ontspanningsactiviteiten, opendeurdagen, feesten. Het hoofddoel is het gezin van de jongeren op een andere manier (dan in het kader van begeleiding) bij de dienst te betrekken. - projecten in kader van de begeleiding of opvoedingsondersteuning: vb. een afrondingsproject, inschakelen van ouders bij dagelijkse activiteiten van de jongere - een educatief aanbod: vb. info-avonden rond bepaalde thema s - aanbod met het oog op beleidsparticipatie: vb. een ouderadviesraad Naast verschillende doelstellingen, kan men ook verschillende niveau s formuleren waarbij de betrokkenheid van ouders gerealiseerd wordt. - Micro niveau: invloed van ouders op het individuele hulpverleningsproces; vb. formuleren hulpvraag, samen opstellen handelingsplan, samen evalueren - Meso niveau: invloed op de organisatie van de instelling via vb. cliëntenraad, adviesrecht, instemmingsrecht - Macro niveau: op regionaal niveau, op provinciaal niveau en landelijk: invloed op overheid en beleid vb. belangenvereniging, oudervereniging Tenslotte willen we hier nog aanstippen dat participatie verschillende aspecten bevat. Deze kunnen we plaatsen op een lijn van: mee-weten * mee-denken * mee-beslissen * mee-uitvoeren * mee-evalueren

7 7 ACTIEF WERKEN AAN OUDERWERKING (IN ALLE BETEKENISSEN) GEBEURT DAN OOK OP VERSCHILLENDE MANIEREN, ZOALS DUIDELIJK WERD IN EEN RONDVRAAG BINNEN DE KLANKBORDGROEP VAN HET ROPPOV: De dienst evolueerde van een gezinsvervangend tehuis naar begeleidingstehuis. Dit bracht veel veranderingen met zich mee o.a. het hervormen van de gezinsbegeleidingen. De dienst zette de deuren open voor ouders. Drie jaar geleden startte men met een ouderwerking naar het voorbeeld van oudergroepen in dagcentra. In het begin was er wel enige weerstand en ongeloof over de slaagkansen van het initiatief doch het werd door de ouders als een succes ervaren. Waar vroeger bepaalde activiteiten enkel naar de kinderen gericht waren, zijn nu ook de ouders welkom vb. sinterklaasfeest. Naast deze activiteiten is er een educatief aanbod vb. rond het drugsbeleid van de dienst, rond straffen en belonen, rond seksualiteit. Er zijn een 6- tal activiteiten per jaar. De interesse voor de Roppov ouderwerking is gegroeid vanuit de eigen ervaring en de vraag naar uitwisseling met andere diensten. ( t Roborstje, Zwalm) Binnen Raveling werd totnogtoe niet gestart met een formele ouderwerking. Wel wordt er sterk gezinsgericht gewerkt. Ouders worden maximaal betrokken bij het individueel opvoedingsproces. Een bewuste stap naar participatie was het actief bevragen van de ouders in het bijsturen van onze regels over thema s als uitgaan, piercing, haren kleuren, tatoo, GSM-gebruik. We willen hierdoor erkenning geven aan hun waarden en normen en die proberen te integreren binnen die van de instelling. Omdat we het belangrijk vinden dat ouders een stem krijgen, zowel binnen onze werking als erbuiten, zijn we mee in de denktank van Roppov gestapt. We hopen dat er zo een samenwerking van de verschillende diensten binnen onze regio tot stand komt, zodat een oudergroep ook een echt gezicht en een echte stem krijgt. (Raveling, Nederhasselt) In t Kompas leeft al een tijdje de idee om met een ouderwerking van start te gaan, naast het thuisbegeleidingswerk. Door de deelname aan de klankbordgroep van ROPPOV en nieuwe impulsen op de dienst wordt dit vuur opnieuw aangewakkerd en bestaat nu de consensus om in 2005 daadwerkelijk een ouderwerking op te starten. Twee vaste begeleiders worden een aantal uren vrijgesteld om dit te kunnen verwezenlijken; een aanvraag voor een project werd ingediend om dit gefinancierd te krijgen. De dienst beoogt vooral een platform aan te bieden aan de ouders uit de begeleide gezinnen om samen te kunnen discussiëren over opvoedingsthema s. De inbreng en de vragen van de ouders staan voorop. De dienst wil zo een kans bieden tot de ontwikkeling van een groepsproces en hoopt hierin een ondersteunende en begeleidende rol te kunnen spelen. Bovendien wil men zich naar de toekomst toe engageren om een samenwerking met andere diensten uit de regio aan te gaan. Men ziet hierin een kans om de stem van ouders naar de overheid toe meer gewicht te kunnen geven. ( t Kompas, Dendermonde)

8 8 Vanuit de Waai staat men sterk achter het idee van ouderparticipatie, doch het is moeilijk een eigen ouderwerking te starten wegens het korte verblijf van de jongeren (OOOC) en het feit dat men vaak cliënten heeft uit andere regio s dan Eeklo. Toch is men reeds lang betrokken bij het thema en bij de ouderwerking van het Roppov via deelname aan de werkgroep participatie (eerste project van het Roppov ) o.a. in het werkgroepje rond visie-ontwikkeling. De ouderwerking van het Roppov kende zijn start in de werkgroep participatie. Na een jaar denken en praten over, werd beslist om over te gaan tot het doen. Dit was de start van de oudergroep Gent-Meetjesland die nu reeds aan zijn derde werkjaar begint. Een heel concrete samenwerking bestond hieruit dat de ouders van de ouderwerking de onthaalbrochure van de dienst kritisch doornamen en bruikbare tips gaven. (OOOC De Waai, Eeklo) Ook Indigo was binnen het Roppov reeds vroeger een actief medewerker in de werkgroep participatie. De concrete ervaringen met ouders liggen op verschillende terreinen. Men heeft een laagdrempelig educatief aanbod voor ouders rond opvoeding o.a. Pattersontraining. Ouders worden bij zoveel mogelijk activiteiten betrokken: sint- en kerstfeesten, dagelijkse momenten in de leefgroepen: bedtijd, badtijd. Overleg rond cliëntparticipatie gebeurde n.a.v. het kwaliteitshandboek (intervisie tussen verschillende diensten in het Waasland), een werkgroep rond het Minoriusproject, stuurgroep kwaliteit rond tevredenheidmeting, opstellen van code voor hulpverleners en code voor ouders. (Indigo, Epsilon, BZW, Waasmunster) Vzw Dageraad was reeds vroeger lid van de werkgroep participatie van het Roppov, meer concreet de themagroep rond ouderwerking. In het dagcentrum werkt men al geruime tijd met oudergroepen. De oudergroep komt 6 maal per jaar samen rond bepaalde thema s. Deze formele werking zetelt ook in het O.O.G (overkoepelende oudergroepen uit heel Vlaanderen) waarin ook de oudergroep van het Roppov. Daarnaast worden de ouders zoveel mogelijk betrokken bij de dagelijkse activiteiten met de kinderen. Vanuit Dageraad wil men graag intervisie om de eigen ouderwerking te verbeteren. Daarnaast wil men de eigen ervaring en het enthousiasme (zowel bij de begeleiders als bij de ouders) over de ouderwerking, delen met anderen. Men is er van overtuigd dat het werken met ouders een onmisbare bijdrage levert aan de eigen werking. (vzw Dageraad, Ronse)

9 9 Het begeleidingstehuis Sint-Jan-Baptist maakte vroeger al deel uit van de themagroep ouderwerking, werkgroep participatie Roppov Het is van groot belang de ouders zo veel mogelijk te betrekken bij de hulpverlening en dit streeft men dan ook zo veel mogelijk na ondanks de moeilijkheden die men reeds ondervond (o.a. door het feit dat de dienst erg buurtgebonden is en de ouders elkaar vaak op verschillende manieren kennen). Een systematisch georganiseerde ouderwerking is er niet. Men ziet een overkoepelende oudergroep als meer werkbaar. Op die manier staat de ouderwerking niet te dicht bij de dienst. Enerzijds is het van belang participatie van ouders een eigen plaats te geven in de individuele begeleidingen, daarnaast kan de visie van ouders op de hulpverlening een plaats vinden in de overkoepelende Roppov ouderwerking. Vaak zijn ouders namelijk erg loyaal tegenover de dienst, vandaar dat een buitenstaander (cfr. overkoepelende ouderwerking) misschien een realistischer beeld kan opleveren. (begeleidingstehuis SJB, Gent) Thuisbegeleidingsdienst De Mee-ander heeft vooral een pedagogisch gerichte opdracht en tracht deze zo goed mogelijk te realiseren in dialoog met de kinderen/jongeren én ook in het bijzonder in samenwerking met hun ouders die ons inziens een fundamenteel belangrijke rol spelen doorheen het groeiproces van hun kinderen Van daaruit ook groeide de interesse om de samenwerking met ouders, alsook hun krachten en mogelijkheden te ondersteunen en te optimaliseren via andere methodieken. Naast de begeleiding aan huis werd reeds één maal een groepsgericht aanbod van pedagogische ondersteuning geboden aan ouders. Het educatieve aanbod werd voornamelijk opgebouwd rond theoretische inzichten betreffende opvoedingsvaardigheden, de ontwikkeling van gedragsproblemen, het voorkomen van een coërsief proces binnen de interactie, ontwikkeld door de onderzoeksgroep rond Patterson en medewerkers. Via externe vorming en supervisie werd ons eigen groeiproces in het werken met oudergroepen ondersteund. Onze eerste ervaring met een groepsgerichte ouderwerking werd zowel door de ouders als door de begeleiders als positief en waardevol geëvalueerd. Het team streeft ernaar dit aanbod op eerder regelmatige basis te herhalen. In het najaar zal een nieuwe groep gevormd worden. Gezien zowel ouders als begeleiders deze werkvorm als meerwaarde ervaren hebben, zal in de toekomst het aanbod uitgebreid worden naar ouders die begeleid worden vanuit het dagcentrum De Marbol. (De Mee-ander, Geraardsbergen)

10 10 ANDERE CONCRETE VOORBEELDEN VAN METHODIEKEN OM OUDERS TE BETREKKEN BIJ DE WERKING VAN DE DIENST, VOLGDEN OP EEN RONDVRAAG BIJ DE OOST-VLAAMSE DIENSTEN BIJZONDERE JEUGDBIJSTAND. * Van bij de start worden ouders betrokken bij de werkingen. In verschillende diensten werd dan ook het ontwerp van de kennismakingsbrochure ter bespreking voorgelegd zowel aan jongeren als aan ouders. Enkele diensten maakten in overleg met een oudergroep een aparte folder voor de ouders. Naast geschreven bronnen bedoeld voor de eerste kennismaking, worden ook andere instrumenten die voor cliënten gebruikt worden, vooraf getoetst bij een aantal cliënten: vb. de vragenlijst voor de tevredenheidmeting, een affiche, voorstellingsbrochure over de leefgroepen [1] * Vele diensten maken gebruik van speciale momenten in het jaar om de voorziening open te stellen voor het hele gezin: - feesten rond kerst, nieuwjaar of sinterklaas - open-deur dagen - een afsluitende barbecue naar het einde van het schooljaar waarbij de leefgroepen hun ouders uitnodigen - uitnodiging op de viering voor 20-jarig bestaan van de dienst - ouders die meehelpen bij werkzaamheden in de voorziening: vb. opknapbeurt van gebouwen, kleine herstellingen * De dagelijkse betrokkenheid van de ouders bij de werking vertaalt zich in sommige diensten als volgt: - ouders die meehelpen in de dagelijkse organisatie: kinderen in bed stoppen, eetmoment, aankoop kledij, kappersbezoek [2] - ouders kunnen meestal na afspraak maar vaak ook zomaar onverwacht binnen springen - er wordt altijd gezocht naar wat ouders verder/opnieuw naar hun kind kunnen opnemen (schoolcontacten, specifieke onderdelen van zelfstandigheidprogramma vb. samen naar wasserette gaan, koken,... kan thuis of op ons terrein) [3] - de poly studio is iets dat ingezet kan worden binnen de individuele trajecten : vb. een ouder die een weekend in de studio logeert samen met de jongere - een andere voorziening werkt met een ouderkamer - verschillende info-avonden, vormingsmomenten: rond schoolkeuze, de werking van het CLB, het drugsbeleid van de dienst, opvoedingsvaardigheden [4]

11 11 * Tevens kan men door permanente aandacht voor de bemerkingen van ouders de werking van de voorziening bijsturen: [5] alle opmerkingen, tips, ideeën die ouders in de loop van de begeleiding geven over de werking van de dienst (niet over het individueel proces) worden op een 'feedbackfiche' bijgehouden die standaard deel uitmaakt van elk dossier. Telkens er een bepaald aspect van de werking geëvalueerd wordt, kijken we of er ouders zijn die daarover iets gebracht hebben. Sowieso wordt alle info gebundeld en teruggekoppeld op moment van de jaarlijkse verwerking van de tevredenheids-vragenlijsten. * Aandacht voor oprechte participatie op verschillende niveaus is een punt waarbij de volgende indeling gebruikt kan worden. De dienst die ons dit voorbeeld bezorgde, gaat hiermee na of voldoende procedures voorzien zijn teneinde de stem van de ouders te laten meeklinken. Ouders laten mee - weten, (inspraak) (SMK 1.3) d.w.z. informatie ter beschikking stellen aan ouders over: de werking, de wet op de privacy, de klachtenprocedure, huisreglement, doelstelling binnen de begeleiding (middelen en methodieken) [6] Ouders laten mee - denken en mee - beslissen, (inspraak) (SMK 1.4.2) d.w.z. ouders inspraak geven (= ouders hun eigen mening laten geven, daarmee rekening houden of redenen geven waarom hun mening niet heeft doorgewogen in de beslissing), overleggen met ouders over: doelstellingen binnen eigen begeleiding en die van hun kind, de bijhorende middelen en methodieken, verlenging of einde van opname, weekend - en bezoekregeling. [7] Ouders laten mee - uitvoeren, (participatie) (SMK ) d.w.z. ouders actief laten meewerken, samen - werken met ouders via: huisbezoeken, bezoeken in leefgroep, deelname aan handelingsplan - en evolutieverslag besprekingen, school - en vrijetijdskeuze van hun kind, schoolcontacten, opvolging huiswerk, [8] Participatie in dagdagelijks leven in leefgroep (kinderen in bad en bed stoppen, mee eten in de leefgroep vb.tijdens of na een bezoek..), medische opvolging van hun kind. Voorbereiding en uitvoeren van feestjes ter gelegenheid van speciale omstandigheden vb. verjaardagsfeest, sinterklaas feest, kerstfeest.weekend - en bezoekregeling. Opstarten of evalueren van externe begeleiding (revalidatie of externe therapie). Aankoop van kleding, kapperbezoek. Gebruikers laten mee - evalueren over, (participatie) SMK d.w.z. de uitkomst van wat uitgevoerd is, laten afwegen aan de verwachtingen die ze op voorhand hadden: tijdens handelingsplan - en evolutieverslag bespreking [9] Andere voorbeelden die hierin passen: - de mening van ouders bevragen omtrent het evolutieverslag; verslagen laten ondertekenen; ouders zelf een stuk laten schrijven [10] - de mening van ouders bevragen omtrent regels van de dienst vb. rond piercings [11]

12 12 * Bepaalde diensten hebben zowel een informele als een formele ouderwerking: De allereerste stap in de ouderwerking was ouders voor een paar festiviteiten samenbrengen. In de praktijk was dit vooral /uitsluitend een receptie bij de communie. De tweede was de kampdag samen met de ouders (evt. grootouders,...). We legden een grote bus in en brachten zo de eerste dag van het kamp samen door. Dit ging ons meer en meer inspireren tot de informele ouderwerking. Voordelen waren: - plezierige momenten creëren tussen ouders en kind; - op informele wijze de communicatie alle begeleiders <->ouders verbeteren (we maken er een punt van dat iedereen aanwezig is); - ontmoeting ouders onderling (velen leven geïsoleerd, soms heel letterlijk, of tenminste wat betreft hun problematiek); - begeleiders zien zaken gebeuren (zowel pos. als neg.) die daarna opgenomen kunnen worden. Op die manier ontstonden er twee vormen van informele ouderwerking: - als extra: nieuwjaarsreceptie, lichtmis (wafelenbak), kampdag, wandeling, bijeenkomst begin schooljaar met foto's kamp,.... De keuze van de activiteiten laten we mede bepalen door de ouders (via een enquête of een bespreking terzake tijdens een ouderwerking) [12] In de vakantie stellen we ook een aantal activiteiten van het dagcentrum open voor de ouders. Wij organiseren gewoon een activiteit met de gasten (vb. zwemmen), en de ouders worden uitgenodigd. Dit betekent een mindere opkomst, maar is zeker ook zinvol. Een andere vorm die we sinds een jaar of 5 kennen, (de formele ouderwerking) zijn vormingsactiviteiten: een avond rond adhd, seksualiteit, hoe omgaan met pubers,.... Meestal werken we hier met gastsprekers. Achteraf is er dan nog nabespreking. De frequentie van de ouderwerking ligt misschien vrij laag (alles bij elkaar een vijftal keren per jaar) maar heeft toch zijn belang. Ten eerste hebben we altijd een erg hoge opkomst, ten tweede merken we dat dit echt ten goede komt aan de relatie dagcentrum en ouders, ten derde zien we ouderwerking toch als een goed middel om aan de gestelde doelstellingen te werken. De kostprijs is er vooral één van uren. Een avondbijeenkomst betekent toch direct een investering van 40 uren (aanwezigheid en voorbereiding=plannen, organiseren, uitnodigen, materieel,...). Randvoorwaarde is dat ouderwerking echt moet gedragen worden door het team en de instelling, geen eilandje mag zijn in je missie, je doelstellingen. * Vele diensten bezorgen de informatie van de Roppov ouderwerking en de zelfhulpgroep De Boei (van de Zuidpoort te Gent), aan hun cliënten. Deze informatie is te vinden op de website van het Roppov ( waar ook het initiatief De Boei vermeld staat.

13 13 Een aantal diensten schreven een procedure uit voor een actieve werving en bekendmaking: I. Bij elke intake-procedure wordt er gesproken over het bestaan van de ouderwerkgroep. De uitleg over de werkgroep werd tevens opgenomen in onze onthaalmap. Naast de ouderwerkgroep van Roppov, wordt ook deze van De Boei voorgesteld. Beide werkgroepen hebben immers een andere doelstelling en kunnen derhalve naast elkaar geplaatst worden. Het is aan de ouders om te bekijken welke groep best bij hun verwachtingen aanleunt. II. Bij het begin van elk jaar wordt er aan alle ouders een Jaaroverzicht, annex nieuwsbrief gestuurd. Naast het doorgeven van belangrijke wijzigingen in Steevliet (verbouwingen, uitbreiding van het aanbod), reserveren we telkens een deel om beide werkgroepen nog eens voor te stellen en roepen we mensen op om zich aan te melden. III. Na de bespreking van het eerste zesmaandelijkse evolutieverslag brengen we het bestaan van de ouderwerkgroep nog eens ter sprake. IV. We hangen de affiches van Roppov in alle leefgroepen op, zodat ouders bij het brengen en afhalen van de kinderen telkens Roppov in beeld krijgen. V. We plaatsen een bus in onze inkomhal zodat mensen op voorgedrukte papiertjes hun gegevens kunnen noteren als ze interesse hebben. We zullen hen dan zelf contacteren of bezorgen de gegevens aan de ouderwerkgroepen. Op die manier verkleinen we de drempel om zich aan te melden. JA, ik heb interesse voor de ouderwerkgroep van Roppov en wil dat : ik uitgenodigd wordt voor één van de komende bijeenkomsten ik op voorhand eens gebeld wordt door één van begeleiders van de ouderwerkgroep er iemand bij me langs komt voor meer uitleg over de werkgroep VI. Op de website komt er ook een verwijzing naar de ouderwerkgroep en de website van Roppov. (voorbeeld van vzw Steevliet) Andere tips voor bekendmaking van de ouderwerking: Voorstelling van de ouderwerking past in de voorstelling van de dienst. Daaruit volgt dat men zich engageert om aan iedere ouder op een bepaald moment de juiste informatie te verschaffen. Dit moet structureel ingebouwd worden in de procedures. Het mag niet enkel blijven bij een passieve voorstelling (folder meegeven) doch moet op een actieve manier. Iedere dienst kan nagaan waar in de bestaande procedures deze informatie best past. De informatie rond de bedoeling van het initiatief dient goed doorgenomen en doorgegeven te worden. Een info-ronde en discussie in de teams is misschien nodig. Bij de bekendmaking van de oudergroep kan verwezen worden naar teksten van ouders die reeds meewerkten aan de oudergroep en naar de resultaten die men reeds voortbracht. Op die manier krijgen ouders een zicht op hoe de ouderwerking een rechtstreeks gevolg kan hebben op de werking van de dienst. De informatie wordt bezorgd via de info-box die ouders in de loop van de eerste 45 dagen ontvangen. Wij noteren de info rond ouderwerking op de checklist van info aan ouders bij de start en/of bij de afsluiting van een begeleiding. (info uit overleg met de pedagogisch verantwoordelijken GROB)

14 14 CONCLUSIE Wanneer we de ontvangen methodieken door de PARTICIPATIEBRIL bekijken op vlak van: MEE-WETEN * MEE-DENKEN * MEE-BESLISSEN * MEE-UITVOEREN * MEE-EVALUEREN OP MICRO, MESO EN MACRO NIVEAU, komen we tot het volgende schema: MICRO NIVEAU MESO NIVEAU MACRO NIVEAU MEE WETEN MEE DENKEN MEE BESLISSEN MEE UITVOEREN MEE - EVALUEREN De nummering is terug te vinden in de opsomming van de methodieken; zie tussen de [ ] In het schema valt op dat de voorbeelden voornamelijk het micro-niveau, iets minder het meso-niveau en nog minder het macro-niveau betreffen. Participatie in de zin van beleidsbeïnvloeding is een uitdaging die nog meer aandacht en investering nodig heeft. KNELPUNTEN DIE IN DE RONDVRAGEN DUIDELIJK WERDEN: De hoofdbekommernis binnen de BJB is het kind. Dit wordt vaak vermeld in de discussie rond participatie van ouders. Enerzijds als knelpunt bij het uitbouwen van actieve ouderparticipatie, vanuit de vrees verkeerde verwachtingen te scheppen, anderzijds ook als motivatie om zo nauw mogelijk samen te werken met de ouders daar deze onlosmakelijk verbonden zijn met de jongere. Er is zeker interesse voor het thema, doch er leven ook een aantal terechte bekommernissen: - Er is de vraag naar investering: Ouderwerking past in de eis vanuit het kwaliteitshandboek om participatief te werken naar deze cliëntengroep. Het zou dan ook logisch zijn dat op termijn de overheid hierin zou investeren. Bovendien steunt men steeds op vrijwilligerswerk en is er zeker geen tijd over in de diensten.

15 15 - Een aantal bedenkingen wijzen er op dat een goed voorbereide aanpak nodig is: soms heeft de oudergroep een geringe opkomst het is geen vaste groep, zowel door de wisselende aanwezigheid van ouders als van personeel concretiseren van de kijk van de ouders is niet eenvoudig; het is een goed doel doch moeilijk om de kant van de ouders zichtbaar te maken naar beleid en diensten. - Andere grenzen worden als volgt geformuleerd: De mogelijkheden (competenties) van ouders zijn eveneens een bepalende factor, de gezinsbegeleider tast af in hoeverre ouders inspraak willen of kunnen hebben en in hoeverre zij willen participeren in de hulpverlening. Het feit of het een Comité-plaatsing is of een Jeugdrechtbank-plaatsing bepaalt veel naar de ouders toe. In het kader van de methodiekontwikkeling waarmee jullie bezig zijn deze bedenking: onze ervaring leert ons dat ouders het meest gebaat zijn bij duidelijkheid ( ) betekent dit dat wij hen véél informatie geven, maar tegelijk ook duidelijk maken wat onze rol is, dat die in veel gevallen uitvoerend is (uitvoeren wat jeugdrechter beslist heeft) en vooral ook dat een dienst als de onze (pleegzorg) niet hun begeleider is, maar wel die van hun kind. Deze duidelijke opstelling van in het begin helpt misverstanden voorkomen.

16 16 Visie Het Roppov project rond ouderwerking streeft participatie van ouders na, in de zin van het bevragen en kenbaar maken van wat ouders denken over de hulpverlening en hoe deze georganiseerd wordt. Als uitgangspunt nemen we de ervaring van ouders met de hulpverlening in de brede zin van het woord. Op die manier trachten we een aanbod te zijn dat past in het mee-weten, mee-denken en mee-evalueren op meso en macro niveau. Een aantal belangrijke vragen bij het nadenken over een visie rond ouderwerking zijn: - WAT willen we? - WAAROM willen we dat? - Over WIE gaat het? I. WAT willen we? Deze vraag lijkt eenvoudig te beantwoorden met kwaliteit van de hulpverlening en participatie van de betrokken partijen. Een theoretisch antwoord dat samengaat met de SMK s, de visie vanuit Integrale Jeugdhulp en het discours rond kinderrechten. 2. WAAROM willen we dat? Het antwoord kan al even theoretisch blijven zoals om rechten te effectueren om de hulpverlening doeltreffender, efficiënter, aanvaardbaarder, meer vraaggericht te maken. Deze antwoorden zijn allen ingekleurd door het hulpverleners standpunt of dit van beleidsmakers. Een ander antwoord zou kunnen zijn: omdat het nogal evident is dat we mensen serieus nemen; dat de sector zich opstelt als ondersteuner van deze doelgroep teneinde hun maatschappelijke positie te verstevigen en hun stem kracht bij te zetten. Want lijkt het niet logisch dat men bij het ontwerpen van een hulpverleningsapparaat rekening houdt met degenen waarvoor het bedoeld is? Tijdens de vele overlegmomenten komen we dan ook tot verschillende invullingen van de WAAROM-vraag en in het kader van het project ouderwerking kunnen we deze vertalen als:

17 17 - omdat we de kant van de ouders niet kunnen kennen vermits we op dat ogenblik niet in hun positie verkeren - om de hulpverlening aanvaardbaar te maken - omdat ouders een onlosmakelijk geheel vormen met hun kinderen - omdat we het aanbod van de jeugdhulpverlening ook als aanbod naar de ouders kunnen beschouwen, steunend of vormend - omdat de ondersteuning kan gezien worden als stimulans tot het (her)nemen van verantwoordelijkheid - omdat het goed is ouders te bevestigen in hun positie als ouder en als burger - omdat ouders recht hebben op informatie en dialoog De WAAROM vraag werd in de klankbordgroep van het Roppov dan ook vertaald als voor wie is inspraak van ouders een winst? 3. Over WIE gaat het? De jongere is de cliënt. De jongere brengt zijn gezin mee binnen. De ouders zijn er aan verbonden en zijn een belangrijke betrokken partij. Zowat iedereen is het daarover eens. Bij het organiseren van effectieve participatie zien we vaak wat tegenwoordig de top-down aanpak genoemd wordt. Nochtans is bottom-up dé strategie die nagestreefd wordt in het huidige beleid. Wanneer we het landschap van overlegorganen in de sector bekijken merken we dat vele fora bedoeld zijn voor zorgaanbieders: directies, doorverwijzers, beleidsmakers, hulpverleners. De formele structuren concentreren zich minder op de cliënt. Jongeren als prioritaire cliënt zijn dan ook de eersten om aan te spreken binnen het streven naar participatie. Verschillende voorbeelden zijn gekend: jongerenraden, jongerenvergadering, rechtstreekse inbreng van jongeren in de voorziening en in het dossier. De ouders lijken iets moeilijker bereikbaar (eenvoudigweg omdat ze vaak minder over de vloer komen in de verschillende voorzieningen). Strikt genomen kunnen we de WIE-vraag beantwoorden met alle betrokken partijen. Een meer subjectieve invulling (zoals gehoord in een rondetafelgesprek) is: alle betrokken partijen die iets of wat te zeggen hebben over het thema. Het aandeel van ouders, de ervaring van ouders met de hulpverlening (in de breedste zin van het woord) is niet onze ervaring. De relatie ouders-hulpverlener bevindt zich in een positie die een verschil maakt tussen gelijkwaardige mensen. De ouders zijn vragende partij (al of niet uit vrije wil) en in die zin afhankelijk, kwetsbaar maar tegelijk ook ervaringsdeskundige op dat moment. De ervaring met de jongere ligt bij hen, de ervaring met de problematiek en met pogingen om met deze problematiek om te gaan. Daarnaast hebben zij ook ervaring met de manier waarop de hulpverlening een aanbod doet binnen de hulpvraag (al of niet expliciet gestelde hulpvraag).

18 18 We kennen de verzuchtingen die naar voor kwamen uit het armoede-rapport. Daarnaast getuigen verschillende dossiers opgesteld door doelgroepenorganisaties (zoals de verenigingen waar armen het woord nemen ) van de moeilijkheid voor hulpverleners zich te verplaatsen in de ervaringswereld van cliënten. Als sector kunnen we hierop een antwoord bieden. Een antwoord waarin het sleutelwoord (zoals vaak) communicatie is. Zowel in de oudergroep als uit het overleg met mensen van vzw Recht-op werd duidelijk dat men tevreden is over de huidige evolutie waarbij ook hun kijk bevraagd wordt. Het is positief dat voorzieningen de cliënten aan één tafel zetten met hulpverleners. Of zoals geformuleerd werd in één van de voorbije gesprekken: het is een goede zaak dat men eindelijk inziet dat ook de gewone mensen, die ervaring hebben met hoe de hulpverlening overkomt, een zinvolle inbreng kunnen hebben over de manier waarop de hulpverlening georganiseerd wordt. Ook dit is een antwoord op de WAAROM, WAT en WIE vraag.

19 19 VISIE UIT DE KLANKBORDGROEP De klankbordgroep van het Roppov werd samengesteld uit hulpverleners vanuit de verschillende regio s in Oost-Vlaanderen. De bedoeling is een klankbord te zijn vanuit de praktijk rond ouderwerking. Eén van de opdrachten was een (praktijkgebonden) visie formuleren rond ouderwerking en participatie van ouders aan de hulpverlening op meso- en macro-niveau. Al vlug kwamen ze tot een herformulering van de ietwat theoretische term visie : VOOR WIE IS INSPRAAK VAN OUDERS (COLLECTIEF EN OP BELEIDSNIVEAU) EEN WINST? VOOR DE CLIËNT (DE JONGERE EN ZIJN GEZIN) BINNEN DE EIGEN HULPVERLENINGSVRAAG: - Door deelname aan de vormgeving van de hulpverlening kan men meer vat krijgen op het eigen hulpverleningsproces. Inspraak en samenspraak verschaft een andere positie, een andere verhouding ten opzichte van het hulpverleningsaanbod. Algemeen kan men stellen dat meer betrokkenheid een kwaliteitsverbetering van het leven creëert. - Daarnaast kan een aanbod als oudergroepen, collectieve participatie, vormend werken door de contacten en ondersteuning die men vindt bij andere ouders. - De cliënt weet zich erkend in zijn ervaring met de hulpverlening. OP NIVEAU VAN DE VOORZIENING: - Door de permanente dialoog met ouders heeft men de mogelijkheid tot rechtstreekse feedback over de werking. Dit is een belangrijk pluspunt in functie van de kwaliteit van de aangeboden zorg. - Het biedt de mogelijkheid de eigen werking in vraag te stellen en te groeien. VOOR DE CLIËNTEN ALS GROEP: - Cliëntparticipatie als keuze van de sector werkt mee aan versterking van de maatschappelijke positie van de cliënten. Gehoord worden, duidelijkheid creëren rond inspraak, effectueren van rechten binnen het eigen dossier, binnen de organisatie en binnen de maatschappij zijn zaken die zich situeren in een ruimer kader van burgerschapsvorming. Hulpverleners kunnen dit recht onderschrijven via ondersteuning van de cliënten naar deelname aan het maatschappelijk debat. - Tot hiertoe zijn de formele communicatie kanalen voornamelijk opgebouwd rond zorgaanbieders en de overheid, niet rond cliënten. Verschillende initiatieven kunnen een stimulans geven tot communicatie tussen de sector en de cliënten, dit om het recht op deelname aan het maatschappelijk debat een plaats te geven, zowel op regionaal als op Vlaams niveau.

20 20 HET BELEID, OFTE: WAT KOMT ER OP ONS AF? We kennen de SMK s en de omschrijving rond bejegening van de cliënt, er is het decreet integrale jeugdhulp dat vraagt naar vertegenwoordiging van jongeren en ouders in de provinciale stuurgroepen en in de Vlaamse Adviesraad, er is het decreet rechtspositie van de minderjarige waarin verwezen wordt naar participatie als een proces van mee-weten, meedenken, mee-beslissen, mee-uitvoeren..dit komt op ons af. We kunnen beter hieraan werken om een eigen antwoord te bieden, een antwoord dat we zelf vorm geven. GRENZEN VAN DE VOORZIENING: Strikt genomen is de jongere de cliënt. De meerwaarde van het samenwerken met ouders kan op vlak van de pedagogische opdracht gesitueerd worden: ouders betrekken bij het aanbod dat in eerste instantie uit hoofde van de jongere gebeurt, creëert een samenwerking, een samenspraak in gemeenschappelijke verantwoordelijkheid naar de jongere. Iedere werkvorm heeft een specifieke opdracht, een andere verhouding t.o.v. de ouders. Binnen de relatie cliënt-hulpverlener heeft elkeen zijn eigen macht. Ook hierover kan gecommuniceerd worden. De meerwaarde van participatie ligt hierin dat deze verhouding in een open communicatie komt. Bevraging van het hulpaanbod past in de kwaliteitszorg van de voorziening. Anderzijds behouden beide partijen (cliënt-hulpverlener) hun eigen identiteit en positie en wordt wederzijds respect verwacht. Elke dienst, elke specifieke werkvorm heeft zijn eigen regels, heeft een eigen opdracht en daarvoor wordt ook respect verwacht vanuit de cliënt. Net zoals de cliënt kan verwachten dat de voorziening respect heeft voor zijn specificiteit.

21 21 Het project ouderwerking ROPPOV Het Roppov bestaat als regionaal overlegplatform reeds geruime tijd. Vooreerst was het vooral een intervisie groep van hulpverleners die zich spontaan (en zonder ondersteuning) verzamelde rond verscheidene actuele thema s. Een 8-tal diensten uit het Gentse ontmoetten zich met de bedoeling elkaar te ondersteunen en verrijken door regelmatig overleg. Eind 1999 werd een aanvraag gericht aan de dienst Welzijn van de provincie Oost-Vlaanderen ter ondersteuning van het Regionaal Overleg in de vorm van een half-tijdse coördinator. Op die manier kwam het eerste Roppov tot leven en groeide uit tot een samenwerking tussen een 20-tal diensten uit de regio Gent-Eeklo. Dit eerste project had twee thema s: werken met ervaringsgerichte projecten enerzijds en anderzijds participatie van de cliënt. Vanuit de werkgroep participatie groeide de vraag naar het oprichten van een effectieve overleggroep met ouders van jongeren die begeleid worden in de BJB. Een tweede aanvraag tot steun werd aan de provincie gericht en bekrachtigd, extra werkingsgelden werden toegekend door Welzijnszorg. Het tweede project Roppov Ouderwerking startte in januari DE OORSPRONKELIJKE BEDOELING VAN DE OUDERGROEP. De bedoeling van een ouderwerking werd door een aantal mensen uit de werkgroep participatie (initiatiefnemers) als volgt omschreven: Belangrijk vind ik het vinden van een kanaal om de ouders (als groep) een plaats te geven; - een mond te geven; -... (los van individuele case) o.a. opdat wij hulpverleners : - ons oor te luisteren kunnen leggen; - een begin van overleg tot nastreven van echte participatie (R. Van Hoecke - sd JRB Gent-Eeklo) de bedoeling voor dit initiatief was : cliënten vragen kritisch mee te denken rond de hulpverlening algemeen (los van hun individueel proces) maar vooral ook: voorstellen te doen. Een echte toets te hebben van de mensen voor wie we werken : hoe komt de hulp over, bereiken we wat we willen, leggen we de juiste klemtonen, wat zijn voor hen echte 'hot items',... De groep in Kortrijk (vanuit het Oranjehuis) was inspirerend voor ons... - Belangrijk was dan ook dat de kandidaten mensen zouden zijn, die zelf klaar waren om dit te doen, die niet meer tè sterk met hun eigen hulpverleningsproces aan het worstelen waren en van daaruit vooral ondersteuning/erkenning zouden zoeken. Vanzelfsprekend zou het wel gaan om mensen die persoonlijk betrokken waren... Een neutrale locatie en neutrale begeleiders leken ons dan ook noodzakelijk om de mensen echt kritisch te laten meezoeken, zonder het risico te lopen dat wat ze zouden aanbrengen gevolgen zou kunnen hebben voor hun individueel hulpverleningsproces (door bv een bepaalde voorziening te bekritiseren). (Nele Caljon - vzw Stappen)

22 22 De belangrijkste reden is dat wij, in de werkgroep, een echte dialoog wilden realiseren met de ouders. Reeds jaren waren we aan het praten over participatie, over ouders en over jongeren. Uiteraard waren we ook aan het praten met ouders en jongeren, maar steeds binnen een context van hulpverlening. Ik geloof dat die context zeer bepalend is voor de interacties die binnen die context plaatsgrijpen. Wat je ook doet, elk contact met ouders binnen hulpverlening, en binnen de voorziening waarin die hulpverlening plaats heeft, blijft getekend door die hulpverleningsrelatie, ook al is dat een barbecue, of een informatieavond. En uiteraard is het belangrijk dat ook binnen die relatie gekeken wordt hoe mensen kunnen betrokken worden, en kan de openheid voor inbreng van de cliënt erg verschillend zijn, en is het dus goed dat hulpverleners daarover nadenken en van gedachten wisselen. Maar ik meende dat het bijeenbrengen van ouders om na te denken en te praten over hulpverlening, los van de hulpverlenende context, een onmisbare aanvulling zou vormen op wat hulpverleners over participatie onder mekaar kunnen vertellen. Op dat moment breng je een perspectief in dat anders in de gesprekken niet aan bod komt, omdat we het niet kennen, want de informatie die we daarover in de hulpverlening krijgen is al te zeer gefilterd door de filter van de hulpverleningscontext. (Raf De Mulder CAB) BELANGRIJKSTE OPDRACHTEN VAN ROPPOV OUDERWERKING ZOALS AANGESTIPT IN DE TWEEDE PROJECTAANVRAAG: het verspreiden van de expertise rond ouderwerking over heel Oost-Vlaanderen. een netwerk dat uitgebouwd is rond het thema participatie en concreet rond ouderwerking... stimuleren en ondersteunen van regionale ouderwerkingen Stappenplan: 1 e jaar: bekendmaking uitbouwen netwerk 2 e jaar: ondersteuning regionale werkingen 3 e jaar: uitwisseling en eindrapport

23 23 ORGANIGRAM De stuurgroep JAN DE BACKER (DE MEEANDER), MARNIEK DE FAUW (DE STEIGER), GEERT GINNEBERGE (HADRON), DIRK MEULYZER (C.A.B.), ARNOLD PAUWELS (STEEVLIET), PAUL SCHOUPPE (OOOC DE WAAI), JOHAN VEKEMAN (ALBEZON), LUC VERMEYLEN (BLIJ LEVEN) De algemene vergadering DIRECTIES VAN ALLE GEÏNTERESSEERDE OOST-VLAAMSE VOORZIENINGEN IJHV Gent-Meetjesland (opvolgen evoluties participatie van de cliënt) O.O.G. overleg oudergroepen Oost- en West-Vlaanderen Coördinatie: Ingrid Crabbe OSBJ ad hoc werkgroep implementatie kinderrechten Samenwerkingsverband Gebruikerversterkende initiatieven in Oost-Vlaanderen Werking Gent-Eeklo Regionale werkingen Werkgroep ouderwerking oudergroep Klankbordgroep

24 24 De oudergroep Regio Gent-Meetjesland De Ouderwerking Roppov startte reeds in 2002 met een oudergroep in het Gentse. De bekendmaking gebeurde via de deelnemende diensten met steun van de leden van de werkgroep participatie. Deze groep is nu reeds zijn derde jaar actief. HOE ZIJN WE TEWERK GEGAAN? Voorbereiding: door een werkgroepje binnen de werkgroep participatie (intervisie hulpverleners). Reflexiegroep: (eerste jaar) werkgroepje binnen werkgroep participatie taken: - reflectie rond de positie van de ouderwerking binnen het Roppov - bespreking van punten die naar buiten gaan (procedure, geen inhouden) - subsidiëring en continuering van het project - punten rond het beleid Opvolging door: de stuurgroep, algemene vergadering, de werkgroep participatie Dit netwerk was eveneens bedoeld als link voor melding punten uit de ouderwerking: - punten voor hulpverleners: via werkgroep participatie - punten voor organisaties via algemene vergadering - punten voor beleid via stuurgroep, algemene vergadering en overleg met andere ouderwerkingen in Vlaanderen Uitvoerend: Gespreksleider (coördinator Roppov): - agenda - uitnodigingen - wervingsmateriaal - syntheseteksten opstellen - communicatie naar diensten en beleid. Twee hulpverleners: - ondersteuning groepsdynamische aspecten - informatie rond regelgeving. - verslaggeving Bekendmaking en werving: via de diensten en de leden van de werkgroep participatie, met behulp van het wervingsmateriaal, te vinden op de website

25 25 Afspraken: - iedere aangemelde ouder wordt telkens uitgenodigd - de agenda wordt door de ouders bepaald en uitgewerkt door het werkgroepje - alle taken kunnen door de ouders opgenomen worden - in het verslag komen geen namen, noch van ouders, noch van jongeren noch van diensten of hulpverleners - het verslag bevat zowel de individuele verhalen (naamloos), de tips die ouders elkaar gaven, de werkpunten die er uit gedestilleerd werden, de afspraken - de gemelde aandachtspunten worden bijgehouden - voorbereidend worden deze gebundeld per thema door de gespreksleider - deze thematische bundeling wordt voorgelegd en getoetst aan de ouders, aangevuld door de ouders, wanneer het onderwerp aan bod komt - daarna wordt een synthesetekst opgesteld die naar buiten gaat (na goedkeuring door de ouders) Bekendmaking standpunt ouders: - artikel in het tijdschrift schouders, een tijdschrift voor en door ouders - mail naar de diensten - brief naar ministerie - brief naar regio-manager - persoonlijke reactie op vragen van o.a. JRB en sociale dienst JRB, verschillende diensten BJB rond onthaalbrochures - punten meegegeven in werkgroep participatie en algemene vergadering - syntheseteksten op website - reacties in ronde-tafel gesprek in aanwezigheid van directies, hulpverleners, sociale dienst JRB, parlementariër (voorstel van decreet) en ouders RESULTATEN UIT DE OUDERWERKING: 1. een eigen logo 2. tekst en power point presentatie rond verslaggeving 3. tekst over onthaalbrochures (op vraag van enkele diensten) 4. een informatie-avond rond een voorstel van decreet voor gebruikers van welzijnsvoorzieningen (genodigden waren: de parlementariërs die dit voorstel indienden, de ouders en geïnteresseerde hulpverleners) 5. we formuleerden een reactie op de vraag van de sociale dienst jeugdrechtbank en jeugdrechtbank rond hoe de samenwerking met hen ervaren wordt 6. via OOG is er overleg met andere oudergroepen in Vlaanderen en werken we mee aan het tijdschrift SCHOUDERS (opvragen via Lopende agendapunten: - reactie formuleren op de vraag van de Ondersteuningsstructuur Bijzondere Jeugdbijstand in het kader van een geplande campagne van de werkgroep IMAGO (doel: het imago van de cliënten in de BJB ten aanzien van buitenstaanders verbeteren) - voorbereidende gesprekken voor tekst de relatie ouders-hulpverleners

26 26 ENKELE SYNTHESETEKSTEN UIT DE OUDERGROEP EN REACTIES OUDERS OVER VERSLAGGEVING We haalden twee belangrijke conclusies uit de gesprekken: 1. Ouders willen geïnformeerd zijn over welke verslagen naar buiten gaan; - waarover handelen deze verslagen - voor wie zijn ze bestemd - naar wie worden ze doorgegeven 2. Ouders willen graag weten wat in die verslagen staat en de kans hebben deze bij te sturen (deze die bedoeld zijn voor mensen buiten de instelling) De manier waarop ouders te weten komen wat in deze verslagen staat, daarover bestaan er verschillende standpunten: - de begeleider kan dit zelf bepalen hoe; hij hoeft niet verplicht te worden tot open verslaggeving (dit kan leiden tot scherpe conflicten); - via open verslaggeving (maar met duidelijkheid rond wie welke stukken te zien krijgt) vb. moeders lezen enkel het stuk over henzelf en de jongere / vaders lezen enkel het stuk over henzelf en de jongere / ouders lezen niet het stuk over elkaar / jongere leest niet de stukken over de ouders..tenzij deze mensen de toestemming daarvoor gaven - via lezen van deze verslagen (de stukken die over henzelf handelen, de stukken die over de jongere handelen) - ook jongeren zouden vanaf een bepaalde leeftijd de stukken over henzelf mogen inkijken en de kans moeten krijgen om zaken toe te voegen of te wijzigen ( de betrokkenheid van de jongere zal groter zijn als deze de verslagen mag lezen en aanvullen; wanneer men dit afschermt gaan de jongeren toch zelf op zoek ) Er moet een principieel recht op aanvullingen in het verslag zijn. Ouders moeten ook de stukken die over hun privé leven handelen kunnen beschermen tegenover hun kinderen. Alle ouders zijn het er mee eens dat het dossier op CBJ open moet zijn voor inzage en dat de consulenten de ouders hierop moeten wijzen. De ouders moeten op de hoogte gebracht worden van alles wat verslaggeving betreft; en dit liefst niet enkel bij de start, omdat men op dat moment te emotioneel en overdonderd is door alle veranderingen.

27 27 Reacties op tekst over verslaggeving Uit het antwoord van Mevr. Adelheid Byttebier, toenmalig Vlaams minister van Welzijn, Gezondheid en Gelijke Kansen in overleg met Dhr. Lucien Rahoens Regiomanager: principieel worden jullie twee belangrijke conclusies zeker onderschreven, ouders en minderjarigen hebben recht op informatie en op het inbrengen van hun zienswijze in verslaggeving.zoals jullie zelf aangeven.(.wie welke stukken kan te zien krijgen.privé beschermen..) is het zoeken naar de beste manier waarop het ene met het andere kan verzoend worden het is de bedoeling om in de regelgeving het recht op toegang tot het dossier duidelijk te bepalen. Reacties uit de diensten Bijzondere Jeugdbijstand die lid zijn van het Roppov: open verslaggeving kan volgens ons niet systematisch in elk dossier.in onze dienst gebeurt dit naargelang het dossier wij menen dat er kansen moeten zijn om zaken toe te voegen, niet te wijzigen een concrete toepassing van deze werktekst in zeker niet evident wij zijn blij met deze genuanceerde stellingen rond verslaggeving.wat jullie schrijven sluit aan bij hoe wij proberen werken..merken wij dat wij naar ouders toe misschien nog duidelijker moeten zijn over de gebruiken rond verslaggeving..we onderschrijven het recht op informatie..(verslag) bijsturen dekt een grote lading en wekt misschien onterecht verwachtingen. open verslaggeving vraagt een goede praktische uitwerking om de juiste stukken aan de juiste personen te kunnen laten lezen..rekening houdend met de wettelijke beperkingen de gekregen informatie van de oudergroep is een mooie toets en stimulans om op de ingeslagen weg verder te wandelen