[11] Revolutie op til
|
|
- Regina Brabander
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 [4] Een revolutie in het Oude Egypte Rond 1350 voor Chr. beleeft het Oude Egypte een ware revolutie. In plaats van de vele traditionele goden wordt er nog maar één god vereerd, de zonneschijf Aton. De hoofdstad van het land wordt verplaatst naar Midden-Egypte. De Egyptische kunstenaars breken met de eeuwenoude strakke regels en streven naar groter realisme. De revolutie is het werk van de toenmalige koning van Egypte. Deze farao noemt zich Achnaton ( Hij die zich nuttig maakt voor Aton ). Naast Aton laat de farao ook zichzelf, zijn vrouw Nefertiti en zijn zes dochters vereren. Is Achnaton gek of geniaal? Welke rol speelt de mooie en machtige koningin Nefertiti? En wie is het kind Toetanchamon, de jonge koning die na hun dood alles weer ongedaan maakt? [11] Revolutie op til [12] Kunst op z n kop De Egyptische kunstenaars werken van oudsher voor de goden en de doden. Zowel goden als doden hebben eeuwige woningen nodig: tempels en graven. Op graf- en tempelwanden staan offerscènes en rituelen afgebeeld. Alleen zo kunnen de schepping en het leven na de dood in stand blijven. Beelden en reliëfs geven daarom een ideale werkelijkheid weer. Mensen, farao s en goden worden afgebeeld met een eeuwige jeugd en schoonheid. De weergave is zonder perspectief of diepte. Alles heeft vaste proporties. Farao Amenhotep III zet de kunstenaars aan tot een grotere expressie in hun werk: schevere ogen, dunnere armen en benen, dikkere buiken. Zijn zoon, farao Achnaton, breekt rigoureus met de traditie. In Achnatons beginjaren oogt de Egyptische portretkunst vaak als een karikatuur. [13] Van Amenhotep naar Achnaton Achnatons revolutie komt niet onaangekondigd. Zijn vader, farao Amenhotep III, experimenteert al met nieuwe religieuze en artistieke ideeën. Zo laat Amenhotep III zich als eerste farao in de Egyptische geschiedenis al tijdens zijn leven als god afbeelden. Vanaf zijn 30-jarig jubileum noemt hij zichzelf onder andere de Stralende Zonneschijf (Aton). Zijn vrouw Teje, zelf niet van koninklijken bloede, deelt in die goddelijkheid. Wanneer zijn oudste zoon Thoetmosis vroegtijdig overlijdt, wordt een nieuwe kroonprins benoemd: Amenhotep IV. Vermoedelijk regeert deze enkele jaren aan de zijde van zijn vader. Hij trouwt met Nefertiti, de dochter van een hofambtenaar. Binnen vijf jaar na zijn
2 troonsbestijging ontwikkelt Amenhotep IV zijn radicale denkbeelden en verandert hij zijn naam in Achnaton ( Hij die zich nuttig maakt voor Aton ). [14] De goden verguisd Van oudsher vereren de Egyptenaren honderden goden tegelijk. Vele zijn slechts van plaatselijk belang, zoals de beschermgoden van steden en dorpen, bronnen of bergen. Andere zijn in heel Egypte bekend: bijvoorbeeld de zonnegod Re, de onderwereldgod Osiris of de god Amon (zijn naam betekent de verborgene ). Amon is de god van de hoofdstad Thebe en krijgt daardoor in feite de positie van oppergod of staatsgod. Goden kunnen ook met elkaar worden verbonden. Vooral de zonnegod Re speelt daarbij een grote rol. Zo kennen we Amon-Re, of Re-Horachte. Al die goden zijn eigenlijk onzichtbare machten. Toch worden ze in mensvorm of (deels) als dier afgebeeld. Achnaton maakt een eind aan die tegenstrijdigheid. Hij erkent nog maar één god die voor iedereen zichtbaar is: de zonneschijf (Aton). [15] Over de grens Farao Amenhotep IV voelt zich niet vrij in de hoofdstad Thebe, het bolwerk van de staatsgod Amon. Hij zoekt het conflict en bouwt een aantal tempels voor Aton op het terrein van Amons heiligdom te Karnak. Deze tempels worden aangekleed met reusachtige beelden van hemzelf en zijn vrouw Nefertiti. In zijn vijfde regeringsjaar verandert de koning zijn naam in Achnaton ( Hij die zich nuttig maakt voor Aton ). Ook laat hij een nieuwe hoofdstad bouwen: Achetaton ( Horizon van Aton ). De ruïnes ervan liggen bij het huidige dorp Amarna in Midden-Egypte. Rondom de stad worden vijftien grensstenen opgesteld. De teksten daarop vermelden dat farao Achnaton de grond aan Aton wijdt. Eenmaal verhuist, verklaart Achnaton de stadsgrens nooit meer te zullen overschrijden. De breuk met de traditie is compleet. [17] Leven onder de zon [24] De stad Achetaton In enkele jaren tijd wordt op de maagdelijke oever van de Nijl, bij het huidige dorp Amarna, een nieuwe hoofdstad uit de grond gestampt. De locatie en stadsplanning zijn zorgvuldig afgestemd op Achnatons godsdienstige ideeën. De stad heet Achetaton ( Horizon van Aton ) en is gelegen op de oostelijke Nijloever. Bij zonsopkomst staat de zon exact tussen twee bergen in het oosten. Dat is precies het teken voor horizon in het hiërogliefenschrift. In het droge woestijndal tussen die twee bergen laat Achnaton zijn graf aanleggen.
3 De hoofdweg van de stad loopt van noord naar zuid en verbindt de koninklijke paleizen. Halverwege ligt het stadscentrum met de zonnetempels voor Aton. Deze hebben hun ingang in het westen, maar het allerheiligste is op het oosten gericht, naar de opkomende zon. [23] De paleizen Langs de tien kilometer lange koningsweg ligt een aantal paleizen. Het eigenlijke woonpaleis is gelegen in het uiterste noorden van de stad. In het stadscentrum bevinden zich het Grote Paleis voor ceremoniële ontvangsten en het Koningshuis, het werkpaleis. Beide zijn door een viaduct over de koningsweg met elkaar verbonden. De paleizen hebben rijke wand- en vloerschilderingen en ingelegde decoratie. Voorstellingen uit de natuur verheerlijken de zonneschijf, de bron van alle leven. Hoge, open zuilenhallen laten de zonnestralen binnenvallen. In een buitenmuur van het Koningshuis zit het Venster der Verschijningen, een raam met balkon. Hier vertonen Achnaton en Nefertiti zich aan het volk en delen zij beloningen uit aan hun hovelingen. In de paleisarchieven wordt de koninklijke correspondentie bewaard: honderden kleitabletten met daarop teksten in spijkerschrift. [18] Het koningsgezin Achnaton is zelf hogepriester van Aton. Hij bemiddelt tussen zijn god en zijn volk. De koning en zijn gezin worden daarom zelf ook vereerd. Hun beelden staan in de Atontempels en op de huisaltaren van de hovelingen. Behalve de koninklijke portretten worden ook unieke afbeeldingen van het gezin in huiselijke kring gemaakt. Achnaton en Nefertiti krijgen zes dochters. Nefertiti is zeer invloedrijk en machtig. Toch is er naast Nefertiti ook een bijvrouw, Kiya. Mogelijk is zij de moeder van Toetanchamon, Achnatons opvolger. Ook Achnatons moeder Teje is geregeld te gast in Achetaton. De karikaturale vroege kunststijl maakt nu plaats voor een evenwichtiger naturalisme. Vooral de portretten van Nefertiti zijn van grote schoonheid. Toch weten we natuurlijk niet hoe de afgebeelde personen er echt uitzagen. [26] Tempels voor de zon Achnatons stad is gewijd aan de zonnegod Aton. Aton is koning van de schepping en bron van alle leven. De naam van de god wordt daarom in twee koningsringen (cartouches) geschreven, net als die van de farao zelf. Achnaton is Atons aardse incarnatie en zijn hogepriester. In het stadscentrum staan twee enorme zonnetempels voor Aton. De grootste is 750 meter lang en bestaat uit een aantal binnenhoven zonder dak. Honderden altaren staan daar vrij in het zonlicht.
4 Regelmatig bezoekt de koning de tempel om voedsel en drank aan Aton te offeren. Belangrijk is ook de rol van Nefertiti en de prinsessen in het ritueel. Aan de rand van de stad liggen tuinen met kapellen (de zogenaamde zonneschermen ) voor de eredienst van de koninklijke vrouwen. [27] Loflied voor Aton In de eredienst voor de goden spelen lofliederen (hymnen) van oudsher een grote rol. Priesters dragen deze teksten voor, begeleid door koren en muzikanten. De teksten worden ook uitgeschreven op papyrusrollen of tempelwanden. Hymnen zijn meestal vrij stereotiep van taal en lijken op elkaar. Veel hymnen bezingen de betreffende god als schepper en alheer. Het lijkt bijna alsof de gelovigen alleen voor deze ene god oog hebben. Toch is er nooit twijfel aan de waarden van het polytheïsme (veelgodendom). Ook bij de verering van Aton wordt een hymne gereciteerd. Deze is verrassend nieuw en fris van taal. Aton wordt bezongen als de enige god en als de schepper van de natuur. Achnaton zou de tekst zelf hebben geschreven. Het langste afschrift is ontdekt in het graf van zijn hoveling Eje. [29] Levend beeld van Aton Traditioneel is het gewone volk niet welkom bij de dagelijkse offerrituelen in Egyptische tempels. Alleen bij de jaarlijkse processies krijgen de gelovigen een glimp van het godenbeeld te zien. Het beeld wordt dan rondgedragen van de ene tempel naar de andere. Ook in de tempels van Aton worden toeschouwers geweerd. Er is niet eens een godenbeeld meer, want farao Achnaton is zelf het Levend beeld van Aton. Achnatons dagelijkse rit over de koningsweg komt in plaats van de traditionele processies. Voorafgegaan door soldaten en hovelingen rijdt de koninklijke strijdwagen door de stad, op weg naar het woonpaleis, het werkpaleis of de tempel. Toeschouwers werpen zich in het stof voor farao Achnaton. Bij bijzondere gelegenheden vaart de koning in zijn statiebark op de rivier. [25] De nieuwe stijl Achnaton gebruikt kunst als middel om zijn denkbeelden te verspreiden. Bouwmeesters en kunstenaars zijn de eerste bewoners van Achetaton. Zij geven vorm aan de stad, en daarmee aan de ideeën van farao Achnaton. Achnatons opperbeeldhouwer Bak beweert dat de farao hem persoonlijk heeft onderwezen in de nieuwe kunststijl. De verering van de zonnegod als schepper van de natuur wordt weerspiegeld in een krachtige naturalistische stijl. De fanatieke gedrevenheid van Achnaton
5 leidt tot een grotere expressiviteit. Kunstenaars oefenen de nieuwe vormen aan de hand van gipsmodellen en schetsen. Het nieuwe naturalisme manifesteert zich in andere proporties van het menselijk lichaam. Afbeeldingen van het landschap geven een suggestie van ruimte. De belangstelling voor het familieleven komt tot uiting in een nadrukkelijke weergave van leeftijd, emoties en intimiteit. [28] Stadsgezicht Afgezien van het hofleven is Achetaton een stad als iedere andere in het Oude Egypte. De beroepsbevolking bestaat uit ambtenaren, priesters, handwerkslieden en boeren. Ook wonen er kleine aantallen buitenlanders, vooral Nubiërs en Syriërs. De villa s van de rijken met hun grote tuinen staan soms tussen de achterbuurten. De rechthoekige stadshuizen bestaan uit een aantal kamers op de begane grond, met daarop een dakterras. Tussen de huizen staan werkplaatsen en magazijnen. Afbeeldingen laten zien dat er stallen waren voor de runderen die in de tempels werden geofferd. Bij de paleizen moeten ook paardenstallen zijn geweest. Overal liggen putten voor de watervoorziening. De gebouwen zijn gemaakt van in de zon gedroogde kleistenen (tichels). Alleen in tempels, paleizen en villa s zijn bepaalde onderdelen van het duurdere kalksteen gemaakt. [30] Wonen in Achetaton Voorwerpen uit de woonhuizen van Achetaton geven een goede indruk van het leven van alledag. De kleistenen huizen zijn spaarzaam gemeubileerd. Licht treedt binnen door de tralievensters. Alleen de rijkste huizen hebben sanitair. De mensen spinnen en weven om hun linnen kleding te kunnen maken. Ze dragen gevlochten sandalen en kleurige sieraden. Beschilderd aardewerk, in Achetaton zelf gemaakt of geïmporteerd, dient voor opslag van voedsel of cosmetica. Voor het bereiden van de maaltijd wordt eenvoudiger aardewerk gebruikt. De kostbaarste bezittingen zijn metalen gereedschappen. Veel kostbaarheden zijn echter meegenomen toen de stad uiteindelijk verlaten werd. De rijken hebben huisaltaren met politiek correcte beeldjes van de koninklijke familie. In de gewone huizen overheerst stiekem nog het geloof in de oude goden en aan magie. [31] Leven zonder zon
6 [32] Graf van Paätonemheb Buiten Achnatons hoofdstad reikt de invloed van het nieuwe geloof niet ver. In Thebe en Memphis staan wel Atontempels. Maar in de rest van het land worden alleen de oude tempels gesloten en de godenbeelden kapotgeslagen. Toch blijven veel mensen de oude goden trouw. Er zijn maar weinig mensen die zich naar Aton noemen. De hoveling Paätonemheb is één van hen: zijn naam betekent de Aton viert feest. Toch aanbidt Paätonemheb in deze kapel, die bovenop zijn graf heeft gestaan, de god Osiris. Van Aton is geen spoor te vinden. Als Achnaton dood gaat, wordt Achetaton verlaten. De revolutie is voorbij. Paätenemheb bouwt zijn kapel op de begraafplaats van de nieuwe hoofdstad Memphis, bij het huidige dorp Sakkara. In Memphis is hij werkzaam als schenker des konings van de nieuwe farao, Toetanchamon. [33] De dood van Achnaton In zijn 17 de regeringsjaar (rond 1336 voor Chr.) overlijdt Achnaton. In de oostelijke bergen van Achetaton is al een koningsgraf uitgehouwen. Daar wordt het lichaam van de farao begraven. Zijn moeder Teje en drie van zijn dochters zijn er al eerder bijgezet. Nefertiti overleeft haar man slechts kort en neemt wellicht zelf even de regeringsmacht over. Over haar begraafplaats is niets bekend. Ook de hovelingen hebben rondom de stad hun graven laten klaarmaken. Vele daarvan zijn nooit gebruikt. Voor doden heeft Achnatons geloof weinig aantrekkelijks. Aton stelt de overledenen geen hiernamaals in het vooruitzicht en de dodengod Osiris is taboe verklaard. Veel traditionele grafgiften zijn door Achnaton afgeschaft. Wie de keus heeft, laat zich daarom niet in Achetaton begraven. Na Achnatons dood loopt de stad leeg en verdwijnt hij onder het zand. [34] Graf van Horemheb Kort na Achnatons dood zetten aanhangers van het oude geloof de negenjarige Toetanchamon op de troon. Achetaton wordt verlaten, Memphis wordt de nieuwe residentie. Hier laten de belangrijkste ambtenaren van het rijk hun graven aanleggen op het grafveld van Sakkara. Het grootste graf in dit terrein bouwt generaal Horemheb. Onder farao Toetanchamon is hij Minister van Defensie. In feite is Horemheb, en niet de minderjarige farao, de verantwoordelijke voor het buitenlandse beleid van Egypte. Daarnaast gaat Horemheb de titel kroonprins voeren: de generaal wil zelf farao worden. Achnaton heeft de buitenlandse politiek verwaarloosd. Horemheb organiseert daarom veldtochten naar West-Azië. In zijn graf laat hij hoogtepunten uit zijn carrière afbeelden. Daarbij zijn lange rijen buitenlandse gevangenen en Horemhebs huldiging door de farao.
7 [35] Contrarevolutie [37] Van kind tot koning Toetanchamon is negen jaar oud als hij op de troon wordt gezet en achttien wanneer hij overlijdt. Vermoedelijk is hij een zoon van Achnaton en zijn bijvrouw Kiya. Hij heet eerst Toetanchaton ( Levend beeld van Aton ) maar wanneer hij op de troon komt, verandert hij zijn naam in Toetanchamon ( Levend beeld van Amon ). In naam regeert de kindkoning zelf, maar in feite hebben ervaren ambtenaren zoals Maya en Horemheb de macht in handen. Maya is Directeur van het Schathuis, een soort Minister van Financiën, en regelt het binnenlands bestuur. Horemheb is opperlegeraanvoerder of Minister van Defensie en herstelt de rust in het buitenland. Samen maken zij de revolutie van Achnaton weer ongedaan. Wanneer Toetanchamon jong overlijdt, wordt hij in een eenvoudig graf gelegd. Als door een wonder is dit nooit door grafrovers geschonden. [39] Terug naar de tempels Achnaton heeft de tempels van de oude goden gesloten, hun beelden kapotgeslagen en hun namen weggebeiteld. Toetanchamon laat alles weer restaureren. Aan het hoofd van deze operatie staat de Directeur van het Schathuis Maya. Na Toetanchamons kinderloos overlijden wordt Eje de nieuwe farao ( voor Chr.). Vermoedelijk is hij Nefertiti s vader. Daarna grijpt generaal Horemheb de macht ( voor Chr.). Horemheb distantieert zich volledig van de revolutie van farao Achnaton: voor hem is Achnaton de misdadiger van Achetaton. De tempels en paleizen van Achnaton worden moedwillig afgebroken. Ondanks alles hebben sommige van Achnatons ideeën een plaats gekregen in de Oudegyptische godsdienst. Zo vertoont de zonneverering ook later soms trekken van monotheïsme (ééngodendom). Toch blijven de Egyptenaren hun vele traditionele goden trouw in de eeuwen die volgen. [38] Kunst aan banden In Achnatons laatste regeringsjaren heeft de kunststijl niet meer zo n extreem karakter. Daarom verandert er niet zoveel na zijn dood. Nog een tijd lang blijft de Egyptische kunst heel naturalistisch.
8 De belangstelling voor het uitbeelden van kinderen, buitenlanders en oude mensen blijft bestaan. De lichamen hebben nog een tijd lang de dikke buiken en dunne ledematen van de kunst ten tijde van farao Achnaton. Toch worden de meeste portretten weer geïdealiseerd. Vanaf 1300 voor Chr. worden door farao Horemheb en zijn opvolgers van de nieuwe dynastie der Ramessiden (gesticht door Ramses I) de oude proporties en stijlkenmerken weer ingevoerd. Toch blijft de invloed van Achnatons kunst - de Amarnakunst - doorklinken, met name in landschapsscènes. [40] Een koppige farao Was koning Achnaton nu gek of geniaal? Voor veel Egyptenaren was Achnaton ongetwijfeld een gevaarlijke gek. Hun hele wereldbeeld stortte in en ze kregen er met de nieuwe godsdienst te weinig zekerheden voor terug. Daarom werd de farao na zijn dood verguisd en werd zijn revolutie ongedaan gemaakt. Als wij, moderne mensen, over die drieduizend jaar terugkijken, zien we misschien wat anders. Het eerste individu uit de geschiedenis is Achnaton wel genoemd, of de eerste voorvechter van het monotheïsme. Maar was het wel zo geniaal om het volk in verwarring te brengen, en is het wel monotheïsme als je ook jezelf en je gezin laat aanbidden? De revolutie van Achnaton is dan vooral interessant als experiment met een nieuwe vorm van religie. De Egyptenaren waren er nog niet aan toe. Het waren andere volkeren die het monotheïsme verder zouden ontwikkelen.
COLLEGEDAG MAANDAG 5 NOVEMBER 2018 HET EGYPTISCHE GODENRIJK
COLLEGEDAG MAANDAG 5 NOVEMBER 2018 HET EGYPTISCHE GODENRIJK PROGRAMMA Ochtend 09.00 09.30 uur: Inloop met koffie/thee 09.30 09.40 uur: Welkomstwoord en inleiding door Annemarie Lavèn, hoofdredacteur Historisch
Nadere informatieDe eerste jaren van Toetanchamon
De eerste jaren van Toetanchamon De vroegste vermelding van Toetanchaton is een steenfragment afkomstig uit Hermopolis met daarop de standaard titulatuur van een koningszoon. De tekst leest: De lijfelijke
Nadere informatieEen koninklijk ritueel uitgevoerd door Horemheb
Een koninklijk ritueel uitgevoerd door Horemheb In de collectie van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden bevinden zich diverse reliëfs uit het generaalsgraf van Horemheb in Saqqara. Twee bij elkaar horende
Nadere informatieinhoud blz. Inleiding 3 1. De farao 4 2. De dood van de farao 5 3. Bewaard als mummie 6 4. Het graf 7 5. Groter en groter 8 6. De vorm 9 7.
Piramides inhoud blz. Inleiding 3 1. De farao 4 2. De dood van de farao 5 3. Bewaard als mummie 6 4. Het graf 7 5. Groter en groter 8 6. De vorm 9 7. De bouw van de piramide 10 8. Beroemde piramides 13
Nadere informatieAntwoorden bij Hoofdstuk 1 Tijd van jagers en boeren. Oriëntatie op het tijdvak
Antwoorden bij Hoofdstuk 1 Tijd van jagers en boeren Oriëntatie op het tijdvak a De prehistorie is de periode voordat mensen het schrift gingen gebruiken. De letterlijke betekenis is: voor-historie. b
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Geschiedenis Egypte hoofdstuk 3 (SX)
Samenvatting Geschiedenis Geschiedenis Egypte hoofdstuk 3 (SX) Samenvatting door Mia 884 woorden 14 januari 2019 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden GS H3: EGYPTE Egypte wordt
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Jagers en Boeren
Samenvatting Geschiedenis Jagers en Boeren Samenvatting door B. 771 woorden 7 oktober 2016 2,9 8 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Tijdvak 1 Tijd van jagers en boeren Jagers en boeren -3000 v. Chr. Pagina
Nadere informatieDe namen van de koning
De namen van de koning Daniel Soliman Als liefhebber van het Oude Egypte bent u vast bekend met een groot aantal koningsnamen. Ramses II, Toetanchamon, Sesostris III, u heeft zeker weten van deze koningen
Nadere informatieCultuur: alles wat een groep mensen met gemeenschappelijke kenmerken voortbrengt, zoals taal, godsdienst, kunst, normen en waarden.
GS tijdvak 1 Lennart van der Molen Begrippen Agrarisch: wat betrekking heeft op landbouw. Cultuur: alles wat een groep mensen met gemeenschappelijke kenmerken voortbrengt, zoals taal, godsdienst, kunst,
Nadere informatieAntwoordkernen bij Eureka 1 Het oude Egypte H. 5 t/m 7
Antwoordkernen bij Eureka 1 Het oude Egypte H. 5 t/m 7 Antwoordkernen zijn vrijwel nooit volledige zinnen. Antwoordkernen geven alleen aan, wat er beslist in het antwoord moet staan. De bedoeling is, dat
Nadere informatieParagraaf 1. delta. Neder-Egypte. Opper-Egypte
Hoofdstuk 2 Egypte Paragraaf 1 delta Neder-Egypte Opper-Egypte Egypte bestaat voor een groot deel uit woestijn Was dit altijd zo? Nee: 8000 v.c. > veel water en groen in de Sahara > jagers en verzamelaars
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis hoe egyptenaren met de dood omgaan
Werkstuk Geschiedenis hoe egyptenaren met de dood omgaan Werkstuk door een scholier 1507 woorden 22 januari 2004 6 417 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Egypte, in dat onderwerp komt onder andere iets over
Nadere informatieLiturgie 13 mei 2018: Thema : God én mens
Liturgie 13 mei 2018: Thema : God én mens Zingen: Opwekking 553 Laat het feest zijn in de huizen, mensen dansen op de straat. Als het onrecht buigt voor Jezus en het volk weer bidden gaat. In de bergen,
Nadere informatieMUMMIES IN BRUGGE GEHEIMEN VAN HET OUDE EGYPTE
MUMMIES IN BRUGGE GEHEIMEN VAN HET OUDE EGYPTE EDUCATIEF PROGRAMMA VOORTGEZET ONDERWIJS Beste leerling, Welkom bij de tentoonstelling Mummies in Brugge Geheimen van het Oude Egypte. In deze tentoonstelling
Nadere informatieHoe de Egyptenaren dieren behandelden, verschilde per streek. Een dier kon vereerd worden in de ene plaats en gegeten worden in de volgende plaats.
[TT tekst Fauna] Dieren in het oude Egypte Een Egyptenaar in de oudheid zag veel verschillende landschappen om zich heen, zoals woestijn, moeras en akkerland. Door het hele land stroomde de rivier de Nijl.
Nadere informatieToetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 1 Toetsvragen
Tijdvak 1 Toetsvragen 1 De meeste kennis over de periode waarin de eerste mensen leefden, komt van archeologen. Wat houdt het werk van archeologen in? A Zij bestuderen de verschillende theorieën over de
Nadere informatieHet geheim van Cleopatra
Marian Hoefnagel Het geheim van Cleopatra VEERTIEN De tijd van je leven Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen Voorwoord Dit verhaal speelt meer dan 2000 jaar geleden, in Egypte. De wereld zag er
Nadere informatieInhoud. 1. Wat weet je al? 2. Egypte van de oude steentijd tot de farao s. 3. Egypte in handen van anderen. 4. De Arabische Republiek Egypte
1. Wat weet je al? Opdracht 1 Waar denk je aan bij Egypte? 4 Inhoud 2. Egypte van de oude steentijd tot de farao s Faraonische periode: 3000-332 v. Chr. 7 Opdracht 2 Van de oude steentijd tot de farao
Nadere informatie5,1. Samenvatting door een scholier 1956 woorden 6 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde
Samenvatting door een scholier 1956 woorden 6 november 2001 5,1 176 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdstuk 1= Inleiding De Egyptische beschaving is één der grootste in de oude wereld, en met haar
Nadere informatieDit verslag is van Ylaine en Ryanne Mulder 29-10-'03. Verslag van het oude Egypte Ylaine en Ryanne Mulder 29-10- 03
Dit verslag is van Ylaine en Ryanne Mulder 29-10-'03 blz.0 Inhoudsopgave Inleiding blz. 2 De Egyptenaren jagen en oogsten blz. 3 De Farao blz. 4 Doden blz. 5 Arm of welvarend blz. 6 Ik ben de Farao blz.
Nadere informatieEgypte. Amber Badal 1. Werkstuk: Amber Badal Groep 7 Prinses Beatrixschool. Dit is de nationale vlag van Egypte.
Egypte Werkstuk: Amber Badal Groep 7 Prinses Beatrixschool Dit is de nationale vlag van Egypte. Amber Badal 1 Voorwoord Ik heb dit onderwerp gekozen omdat het een leuk en erg interessant onderwerp lijkt.
Nadere informatieMaak hier de gaatjes voor in je multomap. Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN. Dit boekje is van
Maak hier de gaatjes voor in je multomap Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN _ Dit boekje is van Welkom bij de Romeinen! In Welkom bij de Romeinen maak je kennis met het Romeinse leven. Je zult merken
Nadere informatie5.8. Boekverslag door M woorden 13 mei keer beoordeeld. Geschiedenis HOOFDSTUK 1 IN WELKE TIJD LEEFDE TOETANCHAMON
Boekverslag door M. 2332 woorden 13 mei 2004 5.8 452 keer beoordeeld Vak Geschiedenis HOOFDSTUK 1 IN WELKE TIJD LEEFDE TOETANCHAMON Toetanchamon leefde in de 18de dynastie ook wel het Nieuwe rijk genoemd
Nadere informatie5,6. Werkstuk door een scholier 1798 woorden 26 december keer beoordeeld. Levensbeschouwing. Het ontstaan van het Hindoeïsme.
Werkstuk door een scholier 1798 woorden 26 december 2002 5,6 109 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Het ontstaan van het Hindoeïsme. Het Hindoeïsme is de oudste godsdienst ter wereld. Deze godsdienst
Nadere informatieEen Tuil Orchideeën. Anthologie uit de Tuin der Geesteswetenschappen te Groningen. bezorgd door. Hans T. Bakker
Een Tuil Orchideeën Anthologie uit de Tuin der Geesteswetenschappen te Groningen bezorgd door Hans T. Bakker Barkhuis Publishing Groningen 2005 Amarna Het Einde van een Religieus Experiment Jacobus van
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Egypte
Werkstuk Geschiedenis Egypte Werkstuk door een scholier 2146 woorden 19 september 2003 5,8 207 keer beoordeeld Vak Geschiedenis INLEIDING Ongeveer vanaf 5000 jaar vóór Christus leefden de Egyptenaren.
Nadere informatieArtikel: De verborgen Kadesj-scenes in de tempel van Karnak. Patrick van Gils
Artikel: De verborgen Kadesj-scenes in de tempel van Karnak Patrick van Gils De slag bij Kadesj is één van de bekendste veldslagen uit de Egyptische geschiedenis. In zijn 5 e regeringsjaar trok Ramses
Nadere informatieREVOLUTIE EN CONTRAREVOLUTIE: HET BEGIN EN HET EINDE VAN ACHNATON S RELIGIEUZE OMWENTELING
REVOLUTIE EN CONTRAREVOLUTIE: HET BEGIN EN HET EINDE VAN ACHNATON S RELIGIEUZE OMWENTELING Jacobus van Dijk Er zijn in de lange geschiedenis van Egypte meerdere revoluties geweest, niet alleen in moderne
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken Piramides
Piramides Deze spreekbeurt heb ik gemaakt omdat ik piramides mysterieuze gebouwen vind. Vele feiten en gebeurtenissen zijn vandaag de dag nog niet helemaal bekend.piramides kennen we vooral vanuit Egypte...
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Het oude Egypte
Werkstuk Geschiedenis Het oude Egypte Werkstuk door een scholier 2087 woorden 17 februari 2005 5,8 131 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud. 1. Voorwoord. 2. Wat is de Nijl? 3. Wie waren de Goden? 4.
Nadere informatieBrandaan samenvatting groep 7
Brandaan samenvatting groep 7 Mijn Malmberg Thema 1 Egypte Samenvatting De Nijl Egypte bestaat voor het grootste deel uit woestijn. Dwars door de woestijn stroomt de rivier de Nijl. Door de Nijl kende
Nadere informatieLiturgie voor de ochtenddienst van zondag 26 november
Liturgie voor de ochtenddienst van zondag 26 november Gezang 1 [LB 1973] 1.God heeft het eerste woord. Hij heeft in den beginne het licht doen overwinnen, Hij spreekt nog altijd voort. 2.God heeft het
Nadere informatieBijbel voor Kinderen presenteert DE UITTOCHT UIT EGYPTE
Bijbel voor Kinderen presenteert DE UITTOCHT UIT EGYPTE Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Janie Forest Aangepast door: Lyn Doerksen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd door:
Nadere informatieHet eerste schrift hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62211
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 June 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62211 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieAntwoordkernen bij Eureka 1
Antwoordkernen bij Eureka 1 Antwoordkernen zijn vrijwel nooit volledige zinnen. Antwoordkernen geven alleen aan, wat er beslist in het antwoord moet staan. De bedoeling is, dat je eerst zelf de antwoorden
Nadere informatieBijlage 3a: Leerlingenwerkblad Bij les 1
15 Leerlingenwerkblad Bij les 1 Wat kun je vertellen bij de volgende vragen: Succes!! Naam: 1) Je hebt nu een heleboel gehoord en gezien over grafheuvels. Wat komt er als eerste in je op als jij iets over
Nadere informatieDE UITTOCHT UIT EGYPTE
Bijbel voor Kinderen presenteert DE UITTOCHT UIT EGYPTE Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Janie Forest Aangepast door: Lyn Doerksen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd door:
Nadere informatieHighlightvitrines HKM Objecttexten. HVHKM 1 Magische garanties
Highlightvitrines HKM Objecttexten. HVHKM 1 Magische garanties Een stèle is meestal een uit één stuk steen gehouwen tablet met daarin een reliëf met de voorstelling, de naam en de titels van de grafeigenaar.
Nadere informatieGeschiedenis hoofdstuk 3
Geschiedenis hoofdstuk 3 Romeinse rijk 500 v Christus 500 na Christus Rome de eeuwige stad : deze stad bestaat al eeuwenlang. De tijdlijn Het Romeinse rijk begint 500v Chr. En eindigt 500 na Christus.
Nadere informatieJezus, de Leidsman van ons geloof
Warffum seizoen 2018-2019 Jezus, de Leidsman van ons geloof 29 sep Jezus, de Zoon van God Hebreeën 1 27 okt Jezus, de Zoon des Mensen,, 2 24 nov Jezus, de Zoon over Gods huis,, 3-4 15 dec Jezus, de Hogepriester,,
Nadere informatieDe exodus. Foto s van het materiaal
De exodus Focus van dit verhaal De focus van dit verhaal ligt bij de uittocht van het volk van God (Exodus 11:1 15:21). Het verhaal is één van de heilige verhalen en behoort tot de kernpresentatie. Lesdoelen
Nadere informatieNo of No-Amon was een oude hoofdstad van Egypte. De plaats wordt ook Thebe en thans Luxor genoemd. Het was de beroemde koningsstad van Opper-Egypte.
No of No-Amon was een oude hoofdstad van Egypte. De plaats wordt ook Thebe en thans Luxor genoemd. Het was de beroemde koningsstad van Opper-Egypte. De plaatsnaam No is van Egyptische herkomst, komt 5x
Nadere informatieProject Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC
Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Prehistorie De geschiedenis in Nederland begint al heel lang geleden. Lang voordat de Romeinen in Nederland kwamen, waren er al mensen.
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Ro Samenvatting door S. 1180 woorden 29 maart 2016 6,4 11 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 5 De Ro Paragraaf 1 t/m 7 1 Van dorp
Nadere informatieDatum: Ons koningshuis. 1. Hoe heet onze huidige koning? 3. Hij volgde zijn broer na diens dood op. Hoe heette hij?
Ga naar deze website: www.monarchie.be Klik op de koninklijke familie. 1. Hoe heet onze huidige koning? 2. Hoe oud was hij toen zijn moeder, koningin Astrid, omkwam bij een auto-ongeluk? 3. Hij volgde
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1, Nomaden worden stedelingen
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1, Nomaden worden stedelingen Samenvatting door een scholier 1514 woorden 10 augustus 2010 5,3 24 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Par. 1.1 *Archeologen
Nadere informatieDE UITTOCHT UIT EGYPTE
Bijbel voor Kinderen presenteert DE UITTOCHT UIT EGYPTE Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Janie Forest Aangepast door: Lyn Doerksen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd door:
Nadere informatieVerslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen
Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag door Lotte 1570 woorden 19 juni 2017 3 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van Grieken
Nadere informatieMateriaal: kwartsiet Afkomstig uit Abydos, 19de Dynastie (1260 v.chr.) Collectie: British Museum
FACT SHEET TOPSTUKKEN UIT DE TENTOONSTELLING Beeld van priester Chaemwas, zoon van farao Ramses II Materiaal: kwartsiet Afkomstig uit Abydos, 19de Dynastie (1260 v.chr.) Over prins en priester Chaemwas,
Nadere informatieDe Bijbel Open (22-12)
1 De Bijbel Open 2012 50 (22-12) In onze serie over mensen in het licht van advent valt het licht vandaag op Mozes. Hij is de vierde persoon uit het OT, die toeleefde naar de komst van Christus en van
Nadere informatieLiederen voor zondag 1 oktober 2017
Liederen voor zondag oktober 07 HEMELHOOG 399 / Opwekking 67 Samen in de naam van Jezus Heffen wij een loflied aan Want de geest spreekt alle talen En doet ons elkaar verstaan Samen bidden, samen zoeken
Nadere informatieAfgelopen week werd de kerstboom hier op het Kerkplein. De Kerst-allerhande viel bij ons op de mat: aha, om onze
Verkondiging Maartenskerk 10 december 2017 (2 e adventszondag) Lukas 1, 26-38 en 1 Samuel 16, 1 en 6-13 Teun Kruijswijk Jansen Afgelopen week werd de kerstboom hier op het Kerkplein geplaatst, en het ging
Nadere informatieLes 30. Bingo bij het verhaal van de bevrijding uit Egypte. zesde. vader en moeder. tien. jongens. Mozes. mandje. heilige der heilige.
vader en moeder heilige der heilige dochter van de Farao Nieuwe Nijl brood wat niet gerezen is Beantwoord de vragen bij het lijden, sterven en opstanding van. Zoek op internet deze Farao site op: www.surfbijbel.nl
Nadere informatieChristendom. Wat uit dit geloof spreekt je aan?
Christendom In Christendom zijn de Bijbel en Jezus het belangrijkste. In de wereld is het de grootste godsdienst, gevolgd door de Islam. In het Christendom geloven de mensen in één God, die uit Drie Personen
Nadere informatieVIERDE LES: + DIA1: Het christelijke wereldbeeld is als volgt: God en de wereld is niet hetzelfde. Als Schepper staat Hij aan het begin ervan en gaat
VIERDE LES: + DIA1: Het christelijke wereldbeeld is als volgt: God en de wereld is niet hetzelfde. Als Schepper staat Hij aan het begin ervan en gaat Hij erbovenuit. En tegelijkertijd maakt Hij wel contact
Nadere informatie3000 v. Chr v. Chr v. Chr v. Chr.
6 prehistorie oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Jagers en Boeren De oudste bewoners Jos en Mirthe fietsen in de zomervakantie op de Elspeetse heide. Ze maken met hun ouders een
Nadere informatieWij belijden één geloof en één Heer ; zijn geroepen tot één hoop, tot Uw eer. Heer, geef vrede die ons samenbindt. Vader, maak ons één!
Pinksterfeest Zondag 4 juni 2017 Heer, ik hoor van rijke zegen, die Gij uitstort keer op keer Heer, ik hoor van rijke zegen, die Gij uitstort keer op keer. Laat ook van die milde regen, dropp len vallen
Nadere informatieTijd van jagers en boeren
1.1 Van jagers verzamelaars naar tot 3000 v. Chr. De prehistorie : levenswijze van jagers verzamelaars ontstaan van landbouw, landbouwsamenlevingen Onderzoeksvraag: Welke gevolgen had de Neolithische Revolutie
Nadere informatie3 Stof wordt tot muggen =>Thot, de heer van de magie, kon de Egyptische magiërs niet helpen.
Uitleg over de tien plagen in Egypteland 1 De Nijl en andere wateren veranderden in bloed. =>Nijlgod Hapi onteerd 2 Kikvorsen => Kikvorsgodin Heket kon plaag niet verhinderen 3 Stof wordt tot muggen =>Thot,
Nadere informatieChronologie - Koningen, Juda, Israël
Deze pagina is overgezet naar een nieuw softwaresysteem en kan in de laatste versie tijdelijk worden bekeken en verder worden bewerkt op: https://christipedia.miraheze.org/wi...c3%abl_en_juda De onderstaande
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis De farao's
Werkstuk Geschiedenis De farao's Werkstuk door een scholier 2434 woorden 14 maart 2006 5,9 350 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud Inleiding De hoofdstukken 1. Wat is een farao? 2. Welke farao s waren
Nadere informatie5,8. Werkstuk door een scholier 1909 woorden 13 december keer beoordeeld. Geschiedenis. Toetanchamon. Hoofdstuk indeling
Werkstuk door een scholier 1909 woorden 13 december 2006 5,8 405 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Toetanchamon Hoofdstuk indeling Hoofdstuk 1 Wie was Toetanchamon Hoofdstuk 2 Zijn graf Hoofdstuk 3 De vloek
Nadere informatieToetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 3 Toetsvragen
Tijdvak 3 Toetsvragen 1 Op veel afbeeldingen wordt de Romeinse keizer Constantijn als een heilige afgebeeld met een stralenkrans om zijn hoofd. Welke reden was er om Constantijn als christelijke heilige
Nadere informatieSeptember 2017 / Ik hef mijn ogen op naar de bergen / OTH 2015 nr 56 / Opwekking 640
Tekst lied van de maand bovenbouw 2017-2018 September 2017 / Ik hef mijn ogen op naar de bergen / OTH 2015 nr 56 / Opwekking 640 Ik hef mijn ogen op naar de bergen, waar komt mijn hulp vandaan? ik hef
Nadere informatieVraag 96 : Wat eist God in het tweede gebod?
Zondag 35 Zondag 35 gaat over het tweede gebod. Lees de tekst van Zondag 35. Vraag 96 : Wat eist God in het tweede gebod? Antw : Dat wij God in generlei wijze afbeelden en op geen andere wijze vereren,
Nadere informatieDe aanbidding van het gouden kalf Een feest voor de HEER? Een gouden kalf voor de HEER?
De aanbidding van het gouden kalf Een feest voor de HEER? Een gouden kalf voor de HEER? Een geschiedenis om van te leren Dit alles strekt ons tot voorbeeld: wij moeten niet uit zijn op het kwade, zoals
Nadere informatieDE UITTOCHT UIT EGYPTE
Online Bijbel voor kinderen presenteert DE UITTOCHT UIT EGYPTE Geschreven door Edward Hughes Illustraties door Janie Forest and Lazarus Aangepast door Lyn Doerksen Alle Bijbelcitaten zijn afkomstig uit
Nadere informatieIiturgie voor de -12 jeugddienst van zondagmorgen 28 Juni in de Westerkerk te Veenendaal
Iiturgie voor de -12 jeugddienst van zondagmorgen 28 Juni in de Westerkerk te Veenendaal Op Toon Hoogte 182 Door Uw genade Vader Door Uw genade, Vader, mogen wij hier binnengaan. Niet door rechtvaardige
Nadere informatieHet verbond op de Sinaï
Het verbond op de Sinaï blok F - nivo 2 - avond 4 Tijd Wat gaan we doen 19.00 Mentorkwartiertje 19.15 Terugblik 19.20 Uit de actualiteit 19.25 Bijbelstudie Deuteronomium 7:6-11 19.30 Verschil met het verbond
Nadere informatieBiddag Brouwershaven
Biddag 2018 03-12 Brouwershaven Votum en groet Zingen Ps 29: 1,4,5 Gebed Schriftlezing Lukas 10: 1,2; 38-42 Zingen Ps 127: 1,2 Prediking Lukas 10: 42 Zingen Opw 462 (of luisteren) Zingen GK 22 Belijden
Nadere informatieWaar was Mozes mee bezig, welke berg naderde hij en tot welk inzicht kwam Mozes?
Waar was Mozes mee bezig, welke berg naderde hij en tot welk inzicht kwam Mozes? Exodus 3:1 1 En Mozes hoedde het kleinvee van zijn schoonvader Jethro, de priester van Midian. Hij dreef het kleinvee tot
Nadere informatieOntmoetnngsdiengt 19 mei 2019 Paulugeere Wezep Thema: Voornanner: M.m.v: Voor sde sdiengt Weleom Samenzann:
Ontmoetnngsdiengt 19 mei 2019 Paulugeere Wezep Thema: Voornanner: M.m.v: Tegeltjes-wijsheid Ds. E.P. v.d. Veen Joyce van Boven en band Voor sde sdiengt Joyce van Boven Weleom door commissielid Samenzann:
Nadere informatieWelke les moesten de Egyptenaren leren?
De eerste vier plagen. Welke les moesten de Egyptenaren leren? Exodus 7:2-5 2 U moet alles wat Ik u gebieden zal tegen Aäron zeggen, en Aäron, uw broer, moet tot de farao spreken, dat hij de Israëlieten
Nadere informatieIn deze dienst wordt gedoopt: Tijn Bouter. Van harte welkom!
In deze dienst wordt gedoopt: Tijn Bouter Van harte welkom! Welkom en gebed Weet Je Dat De Lente Komt Weet je dat de lente komt, lente komt, lente komt Weet je dat de lente komt, alles loopt weer uit De
Nadere informatieORDE. voor afscheidsdienst van. Theo Cornelis Heus. Theo. Maranathakerk, Lunteren 30 november 2017
ORDE voor afscheidsdienst van Theo Cornelis Heus Theo Maranathakerk, Lunteren 30 november 2017 Voorganger: ds. Jaap Hansum Orgel: mw. Margret Spelt Intochtsmuziek: George Samphire - The Lonely Shepherd
Nadere informatieWij hebben thuis een kleine, maar mooie kerststal. k Heb hem vanmorgen meegebracht naar de kerk en hier op tafel gezet.
1 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Wij hebben thuis een kleine, maar mooie kerststal. k Heb hem vanmorgen meegebracht naar de kerk en hier op tafel gezet. Het kind - Maria en Jozef, de herders, de
Nadere informatie2. De bewoners van de aarde. Degenen die dronken zijn van de valse leer van Babylon. Ze aanbidden het beest en zijn beeld.
Les 12 voor 23 maart 2019 Er zullen drie hoofdgroepen of allianties zijn in de laatste momenten van de aarde: 1. Een alliantie van religies, bekend als Babylon de grote hoer. 2. Een verbond van politieke
Nadere informatieHoop in onzekere tijden. Daniël: God Regeert
Hoop in onzekere tijden Daniël: God Regeert Daniëls Reputatie Daniël 5:11-12 Er is een man in uw koninkrijk, in wie de geest der heilige goden woont, en in wie in de dagen van uw vader verlichting, verstand
Nadere informatieTijd van jagers en boeren
Tijd van jagers en tot 3000 v. Chr. De prehistorie Prehistorie 3000 v. Chr. Evolutietheorie: Eerste mensen ong. 3 miljoen jaar geleden in Afrika ontstaan. Hij is geëvolueerd (Theorie Charles Darwin) en
Nadere informatieLiturgie. zondag 11 juni :30 uur Ds H D Bondt. 14:15 uur Ds R Prins
zondag 11 juni 2017 Liturgie 09:30 uur Ds H D Bondt 14:15 uur Ds R Prins 09:30 uur 11-jun Ds H D Bondt NLB 217 : 1-5 Ps 101 : 1, 2, 3 Exodus 34 : 4-9 NLB 195 : Matt 28 : 16-20 2 Kor 13 : 11-13 Opw 661
Nadere informatieHebreeën 4, Bidden dankzij Jezus onze hogepriester
Hebreeën 4,14-16 - Bidden dankzij Jezus onze hogepriester Biddag voor gewas en arbeid Liturgie Voorzang: Gez 172,1.4 Stil gebed Votum Zegengroet Zingen: Gez 149 Gebed Lezen uit de Bijbel - Hebreeën 2,14-18
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Piramides en farao's
Werkstuk Geschiedenis Piramides en farao's Werkstuk door een scholier 3544 woorden 23 mei 2005 5,6 261 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Deelvraag 1: Wie waren belangrijke farao s in het Oude en het nieuwe
Nadere informatieLes 1 de Nijl. De seizoenen in Egypte. De Nijl overstroomt. Zaaien en oogsten
Les 1 de Nijl Woestijn Egypte bestond voor het grootste deel uit een zandwoestijn. Planten en dieren hadden het daar moeilijk. Veel leefde er dan ook niet in de woestijn. Maar dwars door de woestijn van
Nadere informatieLiederen voor zondag 5 februari 2017
Liederen voor zondag 5 februari 2017 Hemelhoog 429 / Opwekking 599 Nog voordat je bestond Kende Hij je naam Hij zag je elk moment En telde elke traan Omdat Hij van je hield Gaf Hij zijn eigen zoon Hij
Nadere informatieLiturgie kerkdienst God maakt vrij! Kindslaven uit de seksindustrie 16 oktober 2016
Liturgie kerkdienst God maakt vrij! Kindslaven uit de seksindustrie 16 oktober 2016 Samenzang 1 Opw 720 God maakt vrij In de naam van de Vader, in de naam van de Zoon, in de naam van de Geest voor Uw troon,
Nadere informatieTabernakel Kindvriendelijke dienst op 23 maart 2014.
Tabernakel Kindvriendelijke dienst op 23 maart 2014. Orde van dienst: Welkom Tienduizend redenen Opw. 773 Wat houd ik van uw huis (Psalmen voor nu) Zie, de koning komt! Architect! Votum/Zegen Laat het
Nadere informatieUniek Egypte. Djoser BV Breestraat CM Leiden
Uniek Egypte Egyptisch Museum Na aankomst in de nacht van 10 op 11 augustus kwamen we aan. De volgende dag gingen we van start in Cairo met het Egyptische museum. Ramses II In het openluchtmuseum van Memphis
Nadere informatieSaqqara-dag 17 juni 2017 veiling IK BIED!
IK BIED! 15 e Saqqara-dag, 17 juni 2017 Veiling: catalogus en regels Op de volgende pagina s vindt u korte beschrijvingen en afbeeldingen van de voorwerpen die op 17 juni vanaf 16.15u geveild worden. Veilingmeester
Nadere informatieVoorganger: ds. Werner Gugler Ouderling: A. Bos Koster: H. van Polen/ J. Hijmissen Muziek: José & Glenn Witterland
Voorganger: ds. Werner Gugler Ouderling: A. Bos Koster: H. van Polen/ J. Hijmissen Muziek: José & Glenn Witterland Welkom Opwekking 720 In de naam van de Vader, in de naam van de Zoon, in de naam van de
Nadere informatieHoor het Woord Groep 1-2 2015-2016 Dit rooster is ook te vinden op www.konwilhelminaschool.nl
Hoor het Woord Groep 1-2 2015-2016 Dit rooster is ook te vinden op www.konwilhelminaschool.nl Psalm van de maand september is psalm 25:2 T 1: Bidden 24.08-28.08 Les 1. Aanleren lied Les 2. Salomo: bidden
Nadere informatieDE TEMPEL ALS WEG NAAR BINNEN
Het oude Egypte had een rijke cultuur die in nauwe verbinding stond met de goddelijke wereld. Om zich voor te bereiden op hun taken werden de farao en hogepriesters geschoold om te worden ingewijd in de
Nadere informatieWIE VERMOORDE KONING TOET??
WIE VERMOORDE KONING TOET?? De persmedewerker van het Rijksmuseum voor Volkenkunde uit Leiden betrad het podium. Op de Röntgenfoto s is duidelijk een gat in het achterhoofd van de schedel te zien. Wij
Nadere informatiehandleiding 18.1 DE KERKDIENST
handleiding 18.1 DE KERKDIENST leerdoel wat je gaat behandelen bijbelstudie Heb. 10:19-25 en Num. 6:22-27. lesstof De kerkdienst, een hoogtepunt In de dagen van Enos kwamen de mensen voor het eerst georganiseerd
Nadere informatieFeest van het Koninkrijk
Feest van het Koninkrijk H and -out 1 e t h ema - a v o n d IN GODS AANWEZIGHEID Tijd voor gebed Neem de tijd om stil te worden door een moment van stilte te nemen voor je het gebed als opening van de
Nadere informatieVerslag Geschiedenis Het oude Egypte
Verslag Geschiedenis Het oude Egypte Verslag door A. 2402 woorden 3 jaar geleden 7 3 keer beoordeeld Vak Geschiedenis https://www.scholieren.com/verslag/verslag-geschiedenis-het-oude-egypte-96011 Pagina
Nadere informatieETS-Bijbelcursus. Exodus. Inhoud van de les. Doelstellingen van deze les
ETS-Bijbelcursus Exodus Inhoud van de les Opening Inleiding en achtergrond Exodus Indeling en inhoud Exodus Pauze Pesach De tabernakel Afsluiting Doelstellingen van deze les De cursisten hebben een globale
Nadere informatieOntmoeting met God in de Tabernakel. Zondag 6 juli 2014
Ontmoeting met God in de Tabernakel Zondag 6 juli 2014 1 Ex 29: 43 Daar zal Ik dan de Israëlieten ontmoeten, en zij zullen door Mijn heerlijkheid geheiligd worden. Daar: bij de Tabernakel 2 De Tabernakel
Nadere informatieWelk rijk gezegend bericht ontving David?
De ark op weg naar Jeruzalem. Welk rijk gezegend bericht ontving David? 2 Samuel 6: 12, eerste deel 12 Koning David werd de boodschap gebracht: De HEERE heeft het gezin van Obed-Edom en al wat hij heeft,
Nadere informatieGeprezen zij de Heer die eeuwig leeft. Die vol ontferming ieder troost en alle schuld vergeeft. Die heel het aards gebeuren vast in handen heeft.
Lied 01 Titel: Amen amen Arrangement: Martin Zonnenberg Eerste componist: Henry Smart (Nederlandse) : André Floris Troost Uitvoering: Samenzang Amen, amen, amen, amen! Stralend komt de hemel uit die ons
Nadere informatie