Resultaten enquête (grond)wateroverlast Hoogeveen

Transcriptie

1 Resultaten enquête (grond)wateroverlast Hoogeveen Samenvatting Uitgebracht aan: Gemeente Hoogeveen Raadhuisplein NP HOOGEVEEN

2 samenvatting

3 samenvatting Projecttitel : Resultaten enquête (grond)wateroverlast Hoogeveen Projectcode : KL44 Soort document : samenvatting Kenmerk : KL44, RAP Opdrachtgever : Gemeente Hoogeveen Opgesteld door : ir. F.A.A.R. Aalbers en ir. H.J. Krajenbrink Senior projectleider : ir. J.H. Bouma Paraaf opsteller : Paraaf senior projectleider : Datum : 23 augustus 2012

4 samenvatting Inhoudsopgave Tekst pagina 1. Inleiding Aanleiding onderzoek De enquête Inhoud Verspreiding Samenvatting resultaten Kernresultaten Algemeen Respons Woningen met vochtproblemen in de kruipruimte Woningen met wateroverlast in de tuin Wateroverlast in het openbaar gebied Bereidheid vervolgonderzoek Prioritering aandachtsgebieden Algemeen Afweging... 13

5 1 samenvatting 1. Inleiding 1.1. Aanleiding onderzoek In het grondwaterbeleidsplan van Hoogeveen zijn 20 aandachtsgebieden ten aanzien van grondwater vastgesteld. Deze gebieden zijn tot stand gekomen aan de hand van eerdere klachten over grondwater, ervaringen, gegevens van het grondwatermeetnet en stromingsmodellen. Een grondwateraandachtsgebied is een gebied waarvan de gemeente verwacht dat te hoge grondwaterstanden kunnen voorkomen. Te hoge grondwaterstanden kunnen vernatting van openbaar groen maar ook natte kruipruimtes tot gevolg hebben. In onderstaande tabel is een overzicht weergegeven van de vastgestelde aandachtsgebieden. Nummer Naam aandachtsgebied 1 Kinholt 2 Schutlanden-West 3 Schutlanden-Oost 4 Schoonvelde-West 5 Schoonvelde-Oost 6 Noord (Stationsgebied) 7 West 8 Venesluis-zuid 9 Oost 10 Zuid 11 Bentinckspark 12 Wolfsbos 13 Krakeel 14 Stuifzand 15 Tiendeveen 16 Noordscheschut 17 Hollandscheveld 18 Nieuweroord 19 Elim 20 Nieuwlande De aard en de omvang van de (grond)wateroverlast in de aandachtsgebieden zijn echter niet goed bekend. In alle grondwateraandachtsgebieden is door de gemeente in het voorjaar van 2012 een enquête over (grondwater)overlast uitgevoerd. Met de enquête wordt beoogd meer detailinformatie te verkrijgen over de mate van (grond)wateroverlast die in de aandachtsgebieden wordt ervaren. Met de uitkomst van de enquête kan de gemeente prioriteit geven aan een grondwateraandachtsgebied Doelstelling onderzoek Het doel van dit project is het via een digitale bewonersenquête in beeld krijgen waar, wanneer en in welke mate er door de bewoners (grond)wateroverlast wordt ervaren. Op basis van deze informatie kan worden bepaald welke aandachtsgebieden met voorrang opgepakt dienen te worden (prioritering). Daarnaast dienen de enquêteresultaten als onderbouwing voor de uit te voeren veldwerkzaamheden in het vervolgonderzoek.

6 2 samenvatting Tot slot kan een enquête bijdragen aan het informeren van bewoners en daarmee de betrokkenheid bij en het draagvlak voor de uit te voeren maatregelen vergroten Werkzaamheden De gemeente heeft in het voorjaar van 2012 een digitale enquête onder de bewoners van de 20 grondwateraandachtsgebieden uitgezet naar de overlast door (grond)water voor woningen en naar wateroverlast in tuinen. Hierbij is de gemeente ondersteund door MWM2, een bureau voor online onderzoek. Voor de vervolgstrategie heeft Wareco de resultaten van de enquête geïnterpreteerd en geanalyseerd. De belangrijkste bevindingen hiervan zijn vastgelegd in dit document. Op basis van de verkregen informatie is aangegeven welke grondwateraandachtsgebieden de hoogste prioriteit hebben voor vervolgonderzoek en welke gebieden minder urgent zijn.

7 3 samenvatting 2. De enquête 2.1. Inhoud De vragen van de enquête zijn opgesteld om de overlast in de woningen en de tuin te bepalen. Om de overlast bij de woning en in de tuin in kaart te brengen is in eerste instantie geïnventariseerd of en hoe er per huis en/of tuin overlast ondervonden wordt en daarna of er lokale maatregelen getroffen zijn door de bewoners Verspreiding Onder alle bewoners van laagbouw in de vastgestelde grondwateraandachtsgebieden is in de periode 13 maart tot en met 3 april 2012 een digitale enquête uitgezet, met uitzondering van de bewoners van de woningen in de straten De Kievit, De Plevier en De Wulp in de wijk Wolfsbos. Deze bewoners zijn reeds in december 2010 en januari 2011 geënquêteerd. In totaal zijn de bewoners van woningen in 20 aandachtsgebieden uitgenodigd om mee te doen aan de digitale enquête. Bewoners van huurwoningen zijn niet bij de enquête betrokken Samenvatting resultaten De respons op de vragenlijst is 27 procent. Dit is een hoge score voor een enquête op deze schaal. De meeste woningen hebben een kruipruimte, die veelal tussen de 50 en 70 cm diep is. Bij woningen met een ondiepe kruipruimte treden de meeste problemen met (grond)water op bij hevige of langdurige regenval. Bij woningen met een diepere kruipruimte treedt overlast veelal het gehele jaar voor. Bij woningen met kruipruimte is een hoog vochtgehalte en/of muffe geur in huis het meest genoemde probleem. Circa 42 procent van de respondenten heeft zelf maatregelen onder de woning getroffen om de wateroverlast te verhelpen. Bij de meeste woningen hebben de maatregelen geen effect gehad of zijn de problemen wel minder geworden, maar nog niet volledig verdwenen. De meeste respondenten ervaren tevens problemen met water in de tuin. Het voorkomen van vochtige of natte grond is hierbij het meest genoemde probleem. De problemen met wateroverlast in de tuin komen vooral voor na hevige of langdurige regenval. Meest genomen maatregelen zijn het ophogen en/of doorspitten van de tuin. Bij de meeste tuinen hebben de maatregelen geen effect gehad of zijn de problemen wel minder geworden, maar nog niet volledig verdwenen. De meeste respondenten ervaren geen (grond)wateroverlast in het openbaar gebied. Het merendeel van de ondervraagden geeft aan bereid te zijn mee te werken aan een nader onderzoek naar de (grond)wateroverlast. Tot deze groep behoren meestal ook de respondenten die aangegeven hebben (grond)wateroverlast te ervaren.

8 4 samenvatting 3. Kernresultaten 3.1. Algemeen De bewoners van woningen zijn in het voorjaar 2012 uitgenodigd mee te doen aan een digitale enquête over (grondwater)overlast. In deze kernresultaten wordt ingegaan op overlast door (grond)water voor woningen met kruipruimte en op wateroverlast in tuinen. Hieronder zijn de kernresultaten beschreven Respons De enquête is door bewoners ingevuld. Dit is een respons van 27 procent. De respons per aandachtsgebied verschilt sterk. Gebieden met de hoogste respons zijn de gebieden 1, 2, 4, 8 (respons 30 procent of hoger). Gebieden met een relatief lage respons zijn 7 en 15 (respons 20 procent of lager). De volgende tabel geeft inzicht in de respons. Tabel 1. Overzicht van de verdeling van het aantal aangeschreven adressen en van de respons, in absolute aantallen en in percentages van het totale aantal en de berekende respons per gebied. Nummer Aandachtsgebied Aangeschreven adressen Respons aantal % aantal % %respons per gebied 1 Kinholt 170 2, ,8 1,2 2 Schutlanden-West 127 2, ,3 0,7 3 Schutlanden-Oost 131 2, ,5 0,6 4 Schoonvelde-West 342 5, ,2 2,0 5 Schoonvelde-Oost 135 2, ,7 0,5 6 Noord (Stationsgebied) 262 4, ,7 1,2 7 West 41 0,7 8 19,5 0,1 8 Venesluis-zuid 112 1, ,4 0,7 9 Oost 179 3, ,0 0,7 10 Zuid , ,8 7,0 11 Bentinckspark 118 2, ,9 0,4 12 Wolfsbos 440 7, ,8 1,6 13 Krakeel , ,7 4,5 14 Stuifzand 74 1, ,7 0,3 15 Tiendeveen 5 0,1 1 20,0 0,0 16 Noordscheschut 453 7, ,1 2,2 17 Hollandscheveld 517 8, ,3 1,9 18 Nieuweroord 91 1, ,4 0,4 19 Elim 75 1, ,0 0,4 20 Nieuwlande 61 1, ,6 0,3 totaal , ,8

9 5 samenvatting 3.3. Woningen met vochtproblemen in de kruipruimte Diepte van de kruipruimte In totaal beschikken respondenten (93 procent) over een woning met kruipruimte. Zij hebben vervolgvragen gekregen over vochtproblemen in de kruipruimte. Bij 95 respondenten (7 procent) is de kruipruimte ondieper dan 50 cm. Bij 761 respondenten (52 procent) is de kruipruimte tussen de 50 en 70 cm diep. Bij 456 respondenten (31 procent) is de kruipruimte tussen de 70 en 90 cm diep. Nog dieper is de kruipruimte bij 109 respondenten (7 procent). De resterende 3 procent heeft aangegeven dat de kruipruimte niet toegankelijk is. In onderstaande tabel zijn de resultaten per aandachtsgebied weergegeven. Tabel 2. Diepte kruipruimte Nr. Aandachtsgebied 50 cm cm cm >90 cm kruipruimte niet toegankelijk aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % 1 Kinholt Schutlanden-West Schutlanden-Oost Schoonvelde-West Schoonvelde-Oost Noord (Stationsgebied) 7 West Venesluis-zuid Oost Zuid Bentinckspark Wolfsbos Krakeel Stuifzand Tiendeveen Noordscheschut Hollandscheveld Nieuweroord Elim Nieuwlande totaal Water in de kruipruimte In totaal hebben 895 respondenten (63 procent) af en toe te maken met water in de kruipruimte. In ongeveer de helft van deze gevallen gaat het om meer dan 10 cm water. In onderstaande tabel zijn de resultaten per aandachtsgebied weergegeven.

10 6 samenvatting Tabel 3. Hoeveelheid water in kruipruimte Nummer Aandachtsgebied <10 cm >10 cm Kruipruimte altijd droog aantal % aantal % aantal % 1 Kinholt Schutlanden-West Schutlanden-Oost Schoonvelde-West Schoonvelde-Oost Noord (Stationsgebied) 7 West Venesluis-zuid Oost Zuid Bentinckspark Wolfsbos Krakeel Stuifzand Tiendeveen Noordscheschut Hollandscheveld Nieuweroord Elim Nieuwlande totaal Periode van (grond)wateroverlast Bij 388 respondenten (43 procent) staat water in de kruipruimte tijdens hevige of langdurige regenval. 295 respondenten (33 procent) geven aan de problemen het gehele jaar te ervaren. Bij 133 respondenten (15 procent) treden de problemen op in de wintermaanden. In onderstaande tabel zijn de resultaten per aandachtsgebied weergegeven.

11 7 samenvatting Tabel 4. Periode dat water in kruipruimte staat Nr. Aandachtsgebied Gehele jaar In de winter Na hevige of langdurige revenval Anders aantal % aantal % aantal % aantal % 1 Kinholt Schutlanden-West Schutlanden-Oost Schoonvelde-West Schoonvelde-Oost Noord (Stationsgebied) 7 West Venesluis-zuid Oost Zuid Bentinckspark Wolfsbos Krakeel Stuifzand Tiendeveen Noordscheschut Hollandscheveld Nieuweroord Elim Nieuwlande totaal Er is onderzocht of de diepte van de kruipruimte een verklarende variabele is voor overlast door (grond)water. Geconcludeerd is dat er een relatie is tussen de kruipruimtediepte en water in de kruipruimte. In de diepere kruipruimtes zijn procentueel meer klachten dan in ondiepere kruipruimtes, maar deze relatie is niet heel duidelijk. Verder valt op dat de overlast bij de diepere kruipruimtes veelal het gehele jaar optreedt, terwijl bij de ondiepere kruipruimtes met name tijdens hevige regenval overlast optreedt. Bij de vraag welke gevolgen men ervaart als gevolg van water in de kruipruimte, waren meerdere antwoorden mogelijk. Een hoog vochtgehalte en/of een muffe geur in huis werd met 42 procent het meest genoemd. Ander veel voorkomende gevolgen zijn optrekkend vocht door de vloer (24 procent), schimmelvorming aan muren en/of andere objecten (27 procent) en beschadiging aan leidingen of andere zaken in de kruipruimte (26 procent). Getroffen maatregelen Van de 895 respondenten die problemen in de kruipruimtes hebben met water- of vochtoverlast, hebben er 371 maatregelen genomen om het probleem op te lossen (42 procent). Meerdere antwoorden waren mogelijk. Meest genomen maatregelen zijn het aanbrengen van een pomp (19 procent) en het aanbrengen van isolatie onder de vloer en/of ventilatie in de kruipruimte (10 procent). 76 respondenten geven aan drainage te hebben aangelegd (9 procent). Indien een pomp of drainage is toegepast, voert het water in de meeste gevallen af op de riolering. Maatregelen die bijna niet worden toegepast zijn

12 8 samenvatting het gebruik van schelpen (of een ander soortgelijk product) en het ophogen van de kruipruimtevloer. Tabel 5. Getroffen maatregelen in de kruipruimte. Betreft percentage van de respondenten die problemen in de kruipruimtes hebben met water- of vochtoverlast. Nr. Aandachtsgebied Pomp aangesloten Drainage aangelegd Isolatie en/of ventilatie toegepast Overige maatregelen 1 Geen maatregelen aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % 1 Kinholt Schutlanden-West Schutlanden-Oost Schoonvelde-West Schoonvelde-Oost Noord (Stationsgebied) West Venesluis-zuid Oost Zuid Bentinckspark Wolfsbos Krakeel Stuifzand Tiendeveen Noordscheschut Hollandscheveld Nieuweroord Elim Nieuwlande totaal Dit betreft maatregelen zoals het aanbrengen van schelpen (of een ander soortgelijk product), het ophogen van de kruipruimtevloer, etc. De helft van de respondenten die maatregelen hebben getroffen geeft aan dat de genomen maatregelen geen effect hebben gehad. Bij een ander deel van de respondenten zijn de problemen wel minder geworden, maar niet verdwenen (37 procent). Slechts bij een klein deel zijn de problemen opgelost (13 procent) Woningen met wateroverlast in de tuin Vrijwel alle respondenten (97 procent) beschikken over een tuin. Ruim zestig procent hiervan ervaart problemen met wateroverlast in de tuin. Aan deze 922 respondenten zijn vervolgvragen over overlast voorgelegd.

13 9 samenvatting 539 respondenten (58 procent) ervaren overlast in de vorm van vochtige of natte grond na hevige of langdurige regenval. 19 procent ervaart problemen in de winter en 15 procent ervaart het gehele jaar overlast. In onderstaande tabel zijn de resultaten per aandachtsgebied weergegeven. Tabel 6. Periode van vochtige of natte tuin Nr. Aandachtsgebied Gehele jaar In de winter Na hevige of langdurige revenval Anders Geen overlast aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % 1 Kinholt Schutlanden-West Schutlanden-Oost Schoonvelde-West Schoonvelde-Oost Noord (Stationsgebied) West Venesluis-zuid Oost Zuid Bentinckspark Wolfsbos Krakeel Stuifzand Tiendeveen Noordscheschut Hollandscheveld Nieuweroord Elim Nieuwlande totaal Van de 923 respondenten die aangeven wateroverlast in de tuin te ervaren, hebben 527 respondenten (57 procent) maatregelen genomen om het probleem op te lossen. Hierbij waren meerdere antwoorden mogelijk. Meest genomen maatregelen zijn het ophogen van de tuin (24 procent) en het goed doorspitten van de grond (22 procent). 145 respondenten geven aan drainage te hebben aangelegd (16 procent). Indien een drainage is toegepast, voert het water in de meeste gevallen af op de riolering. In onderstaande tabel zijn de resultaten per aandachtsgebied weergegeven.

14 10 samenvatting Tabel 7. Getroffen maatregelen in de tuin. Betreft percentage van de respondenten die wateroverlast in de tuin hebben. Nr. Aandachtsgebied Doorspitten grond Drainage aangelegd Ophogen tuin Overige maatregelen Geen maatregelen aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % 1 Kinholt Schutlanden-West Schutlanden-Oost Schoonvelde-West Schoonvelde-Oost Noord (Stationsgebied) West Venesluis-zuid Oost Zuid Bentinckspark Wolfsbos Krakeel Stuifzand Tiendeveen Noordscheschut Hollandscheveld Nieuweroord Elim Nieuwlande totaal Iets minder dan de helft (49 procent) van de respondenten die maatregelen hebben getroffen geeft aan dat de genomen maatregelen geen effect hebben gehad. Bij een ander deel van de respondenten zijn de problemen wel minder geworden, maar niet verdwenen (39 procent). Slechts een klein deel geeft aan dat de problemen zijn verholpen (12 procent) Wateroverlast in het openbaar gebied In totaal hebben 587 respondenten (37 procent) aangegeven soms overlast te ervaren in het openbare gebied, zoals in groenstroken, speeltuinen en grasvelden. In onderstaande tabel zijn de resultaten per aandachtsgebied weergegeven.

15 11 samenvatting Tabel 8. Wateroverlast in het openbaar gebied Nr. Aandachtsgebied Overlast door natte plek Geen overlast aantal % aantal % 1 Kinholt Schutlanden-West Schutlanden-Oost Schoonvelde-West Schoonvelde-Oost Noord (Stationsgebied) 7 West Venesluis-zuid Oost Zuid Bentinckspark Wolfsbos Krakeel Stuifzand Tiendeveen Noordscheschut Hollandscheveld Nieuweroord Elim Nieuwlande totaal Bereidheid vervolgonderzoek In totaal hebben respondenten (69 procent) aangegeven mee te willen werken aan vervolgonderzoek. In de meeste gevallen zijn dit respondenten die op enige manier (grond)wateroverlast ervaren.

16 12 samenvatting Tabel 9. Bereidheid vervolgonderzoek Nummer Aandachtsgebied Bereidheid vervolg onderzoek aantal % van respons 1 Kinholt Schutlanden-West Schutlanden-Oost Schoonvelde-West Schoonvelde-Oost Noord (Stationsgebied) West Venesluis-zuid Oost Zuid Bentinckspark Wolfsbos Krakeel Stuifzand Tiendeveen Noordscheschut Hollandscheveld Nieuweroord Elim Nieuwlande 8 53 totaal

17 13 samenvatting 4. Prioritering aandachtsgebieden 4.1. Algemeen Via de bewonersenquête is een beeld verkregen van wanneer en in welke mate er door de bewoners (grond)wateroverlast wordt ervaren. In dit hoofdstuk worden de aandachtsgebieden onderling vergeleken op basis waarvan een kwalitatieve afweging is gemaakt in de mate van overlast in een gebied Afweging In overleg met de gemeente zijn criteria vastgesteld waarop de aandachtsgebieden onderling zijn vergeleken. De aandachtsgebieden zijn afgewogen op de volgende criteria: - Mate van wateroverlast in de kruipruimte In hoeverre wordt wateroverlast in de kruipruimte ervaren. Gebieden met veel wateroverlast in de kruipruimte hebben meer prioriteit dan gebieden met weinig problemen. - Moment van wateroverlast in de kruipruimte Hoe lang wordt de wateroverlast in de kruipruimte ervaren. Gebieden waar langdurige overlast optreedt, bijvoorbeeld het gehele jaar of in winter, hebben meer prioriteit dan gebieden met wateroverlast na hevige of langdurige regenval. - Mate van wateroverlast in de tuin In hoeverre wordt wateroverlast in de tuin ervaren. Gebieden met langdurige wateroverlast in de tuin hebben meer prioriteit dan gebieden met weinig problemen. - Mate van wateroverlast in het openbaar gebied In hoeverre wordt wateroverlast in het openbaar gebied ervaren. Gebieden met veel wateroverlast in het openbaar gebied hebben meer prioriteit dan gebieden met weinig problemen. Aan de verschillende criteria zijn de volgende gewichtsfactoren toegekend. Tabel 10. Afwegingsfactoren Afwegingsfactor Toetscriteria % van respondenten % van respondenten % van respondenten % van respondenten % van respondenten In onderstaande tabel zijn de aandachtsgebieden onderling vergeleken. De gebieden zijn gerangschikt op score.

18 14 samenvatting Tabel 11. Afweging aandachtsgebieden Aandachtsgebieden* Mate van wateroverlast in de kruipruimte Moment van wateroverlast in de kruipruimte Mate van wateroverlast in de tuin Zuid Noordscheschut Oost Nieuweroord Schoonvelde-West Wolfsbos Schoonvelde-Oost Mate van wateroverlast in het openbaar gebied Noord (Stationsgebied) Elim Stuifzand Krakeel Kinholt Schutlanden-Oost Bentinckspark West Hollandscheveld Venesluis-zuid Schutlanden-West Nieuwlande * Tiendeveen is niet meegenomen in de afweging. Er is één respondent die overlast ervaart in kruipruimte en tuin. Op basis van de kwalitatieve afweging zijn de grondwateraandachtsgebieden ingedeeld in de volgende drie klassen: 1. Gebieden met een veel wateroverlast. 2. Gebieden met wateroverlast. 3. Gebieden met een beperkte wateroverlast. Klasse 1: Gebieden met veel wateroverlast In deze gebieden wordt door veel bewoners langdurige wateroverlast ervaren in zowel de kruipruimte, de tuin als het openbaar gebied. Tot deze klasse behoren de volgende aandachtsgebieden: Zuid, Noordscheschut, Oost, Nieuweroord en Schoonvelde-West. Klasse 2: Gebieden met gemiddelde wateroverlast In deze gebieden door bewoners overlast ervaren in zowel de kruipruimte, de tuin als het openbaar gebied. Tot deze klasse behoren de volgende aandachtsgebieden: Wolfsbos, Schoonvelde-Oost, Noord (Stationsgebied), Elim, Stuifzand, Krakeel, Kinholt, Schutlanden- Oost, en Bentinckspark. Klasse 3: Gebieden met een beperkte wateroverlast In deze gebieden wordt door beperkt aantal bewoners overlast ervaren. Tot deze klasse behoren de volgende aandachtsgebieden: West, Hollandscheveld, Venesluis-zuid, Schutlanden-West en Nieuwlande.