Quickscan. Onkruidbestrijding op verharding

Transcriptie

1 Quickscan Onkruidbestrijding op verharding

2

3 blad 1 van 15 Quickscan Onkruidbestrijding op verharding verkenning naar de mogelijkheid van het toepassen van chemische onkruidbestrijding op verharding in het kader van bezuinigingen overleg directie en portefeuillehouder concept rapport datum omschrijving Afdeling Realisatie en Beheer woonomgeving revisienr vrijgave J. van de Vrie authorisatie C. Hamers

4 blad 2 van 15 Inhoudsopgave 1.Inleiding Bestrijding Waarom Historie Huidige situatie Onderhoud Preventie Bestrijdingsmethoden Milieueffect DOB-methode Analyse Vergelijking toepasbaarheid Chemisch Branden Heet water Borstelen Conclusie Omvang Grondwaterbescherming Verhardingstypen Gebruiksintensiteit Preventie Financiële omvang Implementatie Aanbesteding Kaders onkruidbestrijding...14

5 1. blad 3 van 15 Inleiding In het kader van de ombuigingsoperatie Stofkam is een groot aantal uitwerkingsopdrachten voorgesteld. Voor deze posten kon op het moment van vaststelling van Stofkam nog geen concreet ombuigingsbedrag worden opgenomen, aangezien hiervoor een uitgebreider onderzoek noodzakelijk was. Wel zijn de opdrachten ingekaderd en de uitwerkingsopdrachten zijn dan ook zeker niet vrijblijvend. Het kader van operatie Stofkam, waarbij elk product opgewogen wordt tegen nut en offer, is leidend bij de uitwerking van deze opdrachten. Voorliggende notitie geeft inzicht in de aspecten die voor de beantwoording van de vragen: of chemische onkruidbestrijding op verhardingen toelaatbaar is en welke besparing met deze inzet zou kunnen worden bereikt, noodzakelijk zijn. Hoofdstuk 2 gaat in op de noodzaak voor onderhoud en geeft een kort historisch overzicht van beleidskeuzes in de gemeente Oosterhout. Hoofdstuk 3 beschouwt verschillende bestrijdingsmethoden en voor- en nadelen. Ook onderhoudskosten komen in dit hoofdstuk aan de orde. De laatste paragraaf in dit hoofdstuk concludeert of invoering van chemische onkruidbestrijding op verharding toelaatbaar is. Hoofdstuk 4 beschrijft de omvang, areaal en kosten van de onkruidbestrijding op verharding in de gemeente. Hoofdstuk 5 benoemt de gemeentelijke beleidskaders die voor implementatie van chemische onkruidbestrijding zullen gelden.

6 2. blad 4 van 15 Bestrijding 2.1. Waarom Onkruidbestrijding op verharding vindt plaats op basis van functionele eisen en netheidseisen. Een forse onkruidgroei op de straat of stoep kan de begaanbaarheid hinderen en aanleiding geven tot gladheid. Onkruidgroei vangt ander vuil, zoals stof en bladeren, en houdt dat vast. Dat biedt weer een voedingsbodem voor nieuwe onkruidgroei, zodat het effect zichzelf versterkt. Door de onkruidgroei kan de afwatering van de weg of in de goot worden geremd of belemmerd. Dat levert plassen op straat op die hinderlijk of gevaarlijk kunnen zijn. Als zich houtige gewassen in de verharding vestigen en zich daar langdurig kunnen ontwikkelen ontstaat schade aan de verharding door opdruk. Schade of slijtage aan de verharding werkt onkruidgroei in de hand, maar omgekeerd kan onkruidgroei ook schade in de hand werken. Bewoners storen zich in het algemeen aan onkruidgroei, ook bijvoorbeeld in plantvakken. Men stelt een opgeruimde en nette woonomgeving op prijs. Op verharding is onkruidgroei nog opvallender dan in groenvoorzieningen. Daarom worden onkruiden op verhardingen vaak zeer negatief beoordeeld Historie Met ingang van 2002 voert gemeente Oosterhout onkruidbestrijding uit zonder gebruik van chemische middelen. Voordien vond bestrijding vooral plaats met gebruik van chemische middelen. In een periode van ca. 10 jaar voorafgaand aan de invoering zijn vrij kleinschalige proeven gedaan op verschillende locaties in Oosterhout en met verschillende systemen om ervaring op te doen met toepasbaarheid en resultaten. Belangrijke redenen voor de overstap waren: de oproep van waterleidingbedrijven om te stoppen met chemisch onkruidbeheer; het te verwachten milieurendement door het voorkomen van emissie van bestrijdingsmiddelen; het aflopen van de toelating van Roundup, op dat moment het enige praktisch toegelaten middel voor onkruidbestrijding op verharding. De begroting is bij de overstap aanzienlijk verhoogd, omdat de nieuwe bestrijdingsmethode duidelijk duurder was en nog steeds is Huidige situatie Onderhoud Het onderhoud is door middel van een RAW-bestek aanbesteed. Hierbij is gebruik gemaakt van de beeldsystematiek waarbij het streefbeeld en de ondergrenzen voor de kwaliteit zijn beschreven. De omvang en frequentie van de onkruidbestrijding zijn niet bepaald, maar de aannemer past zijn inzet aan op de mate van onkruidgroei gedurende het jaar. Het

7 blad 5 van 15 (onkruid)beeld moet tijdens de contractperiode steeds minimaal aan de beschreven kwaliteit voldoen. In het beeldbestek, met een kwaliteitsniveau B als streefbeeld, is de wijze van uitvoeren vrijgelaten met dien verstande dat chemische of biologische bestrijding is verboden. De aannemer zet op dit moment drie bestrijdingsmethoden in, afhankelijk van de omstandigheden van de locatie: borstelen en vegen, op het grootste deel van het te onderhouden areaal; heet water, op plaatsen waar borstelen te veel (kans op) schade zou opleveren; branden, incidenteel op moeilijk bereikbare plaatsen Preventie Als we kunnen voorkomen dat zich onkruid in verharding vestigt, hoeven we het ook niet te bestrijden. De winst daarvan is evident. In planvoorbereidingen wordt steeds zo veel mogelijk rekening gehouden met onkruidbestrijding. Waar mogelijk en verantwoord wordt de aanleg van verhardingen voorkomen of worden verhardingen toegepast met weinig of geen voegen, zoals printbeton. Rondom obstakels in trottoirs, zoals paaltjes, verkeersborden en lichtmasten zijn vaak grote verhardingsvoegen aanwezig, die ruimte bieden aan onkruidgroei en omdat die plekken ook niet belopen worden ontwikkelt het onkruid zich daar vaak heel goed. Om dit te voorkomen en om beschadiging van het meubilair door de onkruidbestrijding te voorkomen, worden die voegen wel gevuld met een afsluitende kunststofmortel. Omdat nog onvoldoende duidelijk is wat de levensduur van de afdichting is, wordt deze nog niet op grote schaal toegepast. Bovendien zijn sommige mortels (waarschijnlijk) sterk milieubelastend.

8 3. blad 6 van 15 Bestrijdingsmethoden 3.1. Milieueffect DOB-methode De Kaderrichtlijn Water (2000) stelt eisen aan de kwaliteit van watersystemen en zet in op bescherming van deze systemen. Met name vanwege gezondheidsaspecten zijn eisen opgelegd met betrekking tot de waterkwaliteit. Doel daarvan is dat de waterkwaliteit niet verder achteruit gaat en drinkwater minder hoeft te worden gezuiverd. Een belangrijk deel van de verontreiniging van oppervlaktewater met bestrijdingsmiddelen bleek afkomstig van het gebruik daarvan op verhardingen, terwijl slechts een beperkt deel van de totale hoeveelheid verbruikte bestrijdingsmiddelen werden ingezet op verhardingen. Hierop is door de rijksoverheid een aantal chemische bestrijdingsmiddelen verboden en is het gebruik van andere middelen op verhardingen sterk gelimiteerd. Vanuit de Rijksoverheid wordt duurzaam beheer aangemoedigd. Daarvoor is de DOB-methode gedefinieerd (Duurzaam OnkruidBeheer op verhardingen): effectieve onkruidbestrijding tegen een redelijke kostprijs waarbij voorkomen wordt dat de negatieve aspecten op het milieu worden afgewenteld. streeft naar een zo efficiënt mogelijk onderhoud: een maximaal resultaat voor zo laag mogelijke kosten, maar ook naar een zo groot mogelijk milieurendement (Milieubeleidsplan) Analyse Onkruidbestrijding door middel van borstelen (mechanisch) of door middel van branden of heet water (thermisch) is niet gebonden aan wettelijke beperkingen en is vrij toepasbaar. Deze bestrijdingsmethoden zijn echter niet perse milieuvriendelijk. Mechanische en thermische onkruidbestrijding vergen direct en indirect een forse inzet van fossiele brandstoffen, die bijdragen aan de uitstoot van broeikasgassen en smogvorming. Bij het borstelen komen metalen in het milieu terecht. Door het borstelen treedt versnelde slijtage van de verhardingen op en is de kans op beschadiging van straatmeubilair groot. De productie daarvan is milieubelastend en vervroegde vervanging daarmee ook. De inzet van chemische bestrijdingsmiddelen is alleen toegestaan volgens de DOB-methode. De kaders daarvan zijn met name gericht zijn op de bescherming van oppervlaktewater. Er is een maximum gesteld aan de jaarlijks toe te passen hoeveelheid bestrijdingsmiddel en er moet bij verwerking rekening gehouden worden met weersverwachtingen (neerslag). Het toepassen van bestrijdingsmiddelen in het grondwaterbeschermingsgebied is verboden. De productie en verwerking van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen vraagt een aanzienlijk lagere inzet van brandstoffen. Daar staat tegen over dat afspoeling van het bestrijdingsmiddel of binding aan bodemdeeltjes leidt tot vergiftiging van het water- en bodemmilieu. Om de onderlinge milieubelasting te kunnen beoordelen is een levenscyclus analyse voor de verschillende bestrijdingsmethoden. Een levenscyclusanalyse of Life Cycle Assessment (LCA) is een internationaal gestandaardiseerde

9 blad 7 van 15 methode die wordt toegepast om de milieu-impact van een product en/of dienst te berekenen door het product te bekijken over zijn gehele levenscyclus (van de wieg tot aan het graf ). Uit de analyse blijkt dat de milieubelastingen van de alternatieve bestrijdingsmethoden onderling niet significant afwijken. Borstelen valt iets negatiever uit, omdat de verhardingsmaterialen c.a. versneld slijten en moeten worden vervangen. De resultaten van deze analyse zijn in de onderstaande figuur weergegeven. toegevoegd gemeente Oosterhout milieueffect van verschillende bestrijdingsmethoden op basis van een LCA bron: Update milieuanalyse Onkruidbestrijding op verhardingen ; IVAM 2005, De meest linkse staaf in het diagram geeft de milieubelasting aan van de chemische onkruidbestrijding zoals die ook in het verleden in Oosterhout werd toegepast. De onderdelen voor DOB-laag en DOB-hoog geven het milieueffect weer van de DOB-methode bij verschillende omstandigheden. DOB-hoog staat voor verwerking in minder gunstige omstandigheden, zoals bijvoorbeeld een regenachtige zomer. Er vindt dan verhoudingsgewijs veel afspoeling van bestrijdingsmiddel plaats. De DOB-laag figuur geeft weer hoe het milieueffect is bij optimale toepassing. In werkelijkheid zal de LCA-uitkomst van de DOB-methode het midden houden tussen deze twee figuren. In het onderzoek is een werkpakket t.a.v. borstelen beschouwd waarin om obstakels chemische onkruidbestrijding wordt toegepast. Als dat effect wordt geëlimineerd bedraagt het milieueffect van enkel borstelen een waarde van ongeveer 3,0*10-9; iets ongunstiger dan heet water en branden. Deze waarde is ter indicatie in de figuur opgenomen. Op basis van het milieueffect is geen duidelijke voorkeur voor één van de bestrijdingsmethoden DOB, heet water, branden uit te spreken. Ten opzichte van de onkruidbestrijding van voor 2002 is met de nieuwe werkmethoden een forse winst geboekt en is duidelijk sprake van een kleiner milieueffect (LCA).

10 blad 8 van Vergelijking toepasbaarheid Chemisch toelating Het gebruik van bestrijdingsmiddelen is bij wet geregeld. Alleen als bestrijdingsmiddelen door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) zijn toegelaten, is gebruik toegestaan. Zo n toelating is zeer specifiek; het product, het toepassingsgebied en de duur van de toelating zijn vastgelegd. In het toelatingsproces wordt onderzoek gedaan naar de schadelijkheid van het middel voor mens en milieu op korte en langere termijn. Een toelating betekent niet dat middelen onschuldig zijn, maar dat er sprake is van positieve uitkomst in een belangenafweging tussen nut enerzijds en risico en schades anderzijds. Het besluit van het Ctgb is nauw afgestemd op Europese regelgeving. Op dit moment is op verhardingen praktisch alleen het gebruik van Roudup-evolution toegestaan. Het gebruik van MCPA is zeer beperkt en in zeer specifieke situaties toegestaan en daarmee is de toepassingsmogelijkheid nihil. Het gebruik van andere middelen is verboden. De toelating van Roundup loopt tot 1 juli Over de langetermijneffecten op mens en milieu bestaat discussie; Roundup is niet onverdacht. Evaluatie en daarmee eventueel vernieuwde toelating moet worden uitgevoerd voor 31 december Praktisch gezien betekent dit dat de toelating tot die datum loopt. In het verleden is toelating van Roundup, een voorloper van de huidig gebruikte Roundup-evolution en met dezelfde werkzame stof (glyfosaat), reeds verschillende malen niet verlengd. Na aanpassing van de samenstelling (concentraties en andere hulpstoffen) zijn varianten ervan echter wel toegelaten (en weer verlopen). Op basis hiervan wordt verwacht dat een vervangend bestrijdingsmiddel ook op langere termijn beschikbaar zal zijn toepassing Chemische onkruidbestrijding kent weinig knelpunten in de wijze van uitvoering. Het is op grote en kleine terreinen en bijvoorbeeld ook rondom geparkeerde auto s toepasbaar. In grondwaterbeschermingsgebieden is de toepassing verboden. De kosten per eenheid per jaar ( /m2.jaar) zijn laag. Chemische bestrijding is alleen mogelijk als er voldoende groot onkruid aanwezig is met voldoende blad. Na bespuiting wordt het middel opgenomen in en getransporteerd door de gehele plant die vervolgens afsterft omdat de synthese van voor de plant noodzakelijke stoffen wordt belemmerd. Om het dode gewas vervolgens te verwijderen is een veegronde noodzakelijk. Gedurende een bepaalde tijd staat er dus afstervend en dood onkruid in de verharding (negatiever beeld). Niet alle onkruid is gevoelig voor chemische bestrijding. Ook kan op lange termijn resistentie ontstaan. De bestrijdingswijze is goed in bestek-vorm te vertalen en aan te besteden. Wel vraagt het een uitgebreide registratie door de aannemer en stelt het relatief hoge opleidingseisen aan het uitvoerende personeel. Dit is opgenomen in een verplicht certificeringssysteem. De gemeente hoeft niet te worden gecertificeerd, maar om een goed toezicht uit te kunnen voeren is kennis van zaken wel noodzakelijk Branden Bij thermische onkruidbestrijding door middel van branden (vlam of infrarode straling) worden de cellen in de plant verhit zodat deze afsterven. De methode kent wat meer nadelen. Het effect op groter onkruid valt tegen; het is te groot om door

11 blad 9 van 15 en door te verhitten. Het gebruik rondom kwetsbare objecten en auto s is niet goed mogelijk. De kosten per beurt zijn vrij laag, maar voor een voldoende resultaat zijn relatief veel beurten nodig, waarmee de jaarlijkse onderhoudskosten vrij hoog zijn. Na behandeling sterft het onkruid af en wordt alleen met een veegronde verwijderd; tijdelijk staat er afstervend of dood onkruid in de verharding. Sinds kort is er een nieuwe hete-lucht-methode beschikbaar, waarvan de kosten lager en de bestrijdingsresultaten beter lijken te zijn. De bestrijdingswijze is goed in bestek-vorm te vertalen en aan te besteden Heet water Thermische onkruidbestrijding door middel van heet water werkt op vergelijkbare wijze maar is op de meeste plaatsen goed toepasbaar. De kans op schade rondom geparkeerde auto s is wat kleiner. Op groot en klein onkruid is de bestrijdingsmethode effectief. De kosten per beurt zijn vrij hoog, het aantal onderhoudsbeurten is vrij laag. Na behandeling sterft het onkruid af en wordt alleen met een veegronde verwijderd. De bestrijdingswijze is goed in bestek-vorm te vertalen en aan te besteden Borstelen Mechanische onkruidbestrijding is toepasbaar op groot en klein onkruid. Rondom obstakels en geparkeerde auto s is bestrijding op deze wijze moeilijk; de kans op forse beschadigingen is groot. Ook treedt versnelde slijtage op aan de verhardingen. De kosten zijn vrij hoog. Na borstelen moet de verharding worden geveegd om het losgeborstelde materiaal af te voeren. Het onkruid is wel direct na behandeling weg; dat levert een verzorgd beeld Conclusie Voor alle bestrijdingsmethoden geldt dat een verlaging van het onderhoudsniveau praktisch niet mogelijk is. Het aantal onderhoudsbeurten is reeds eer beperkt en bij een toename van de hoeveelheid onkruid wordt bestrijding minder effectief. In tabelvorm komt de vergelijking er als volgt uit te zien: toepasbaarheid pleinen paden effectiviteit kans op schade kosten (per m 2.ja ar) milieueffect eindbeeld uitbesteedbaarheid DOB-chemie Branden Heet Water Borstelen + 0 0,05-0,10 -/ ,21-0, / 0,22-0, ,19-0,38 -/-0/+ Op basis van deze tabel ligt het voor de hand om, buiten de grondwaterbeschermingsgebieden, chemische onkruidbestrijding volgens de DOB-methode toe te staan. De onderhoudskosten zijn duidelijk lager en er zijn geen geobjectiveerde criteria om tot een andere keuze te komen.

12

13 4. blad 11 van 15 Omvang 4.1. Grondwaterbescherming Zoals eerder aangegeven is het gebruik van de DOB-methode in grondwaterbeschermingsgebieden verboden. Oosterhout heeft binnen haar gemeentegrenzen twee drinkwaterproductiebedrijven; één in Dorst en één op de rand van Vrachelseheide aan de Bredaseweg. Het gebied direct rondom de bronnen waaruit water wordt gewonnen, het waterwingebied, is planologisch streng beschermd. Een ruim gebied daar omheen is aangewezen als grondwaterbeschermingsgebied. Ook daar gelden behoorlijke strenge beschermingsmaatregelen om de kwaliteit van het grondwater, en daarmee van het drinkwater, te garanderen. In de figuur hiernaast zijn voor de locaties Dorst en Oosterhout de betreffende waterwin- en grondwaterbeschermingsgebieden aangegeven. Een aanzienlijk deel van de bebouwde kom valt binnen deze gebieden. Een groot deel van de wijken Slotjes, Oud West, Vrachelen en het grootste deel van de stad ten zuiden van het kanaal vallen binnen het beschermingsgebied. Dorst valt bijna geheel binnen het beschermingsgebied Verhardingstypen Niet op alle verhardingen worden onkruiden bestreden. Asfaltverhardingen kennen nauwelijks onkruidgroei omdat de bovenlaag vrijwel geheel dicht is; we noemen dit gesloten verhardingen. Onkruid groeit vrijwel alleen in voegen omdat ze daar doorheen kan wortelen naar de ondergrond om voldoende water en voedingsmiddelen te vinden voor groei. Op asfaltverhardingen vindt daarom geen onkruidbestrijding plaats. Elementenverharding bestaat bijvoorbeeld uit klinkers, tegels of natuursteen. De afzonderlijke stenen (elementen) vormen samen één verhardingslaag. Tussen die elementen zitten voegen, waarin onkruid kan groeien. Halfverharding, zoals wij die in parken wel toepassen, bestaat uit los materiaal met grove en fijne delen dat zoveel mogelijk tot een samenhangende verhardingslaag is gewalst. Dit verhardingsmateriaal kent geen echte voegen maar wel veel poriën. Planten kunnen vaak in de toplaag van halfverhardingen wortelen en vinden daar voldoende voedsel en water. Beide typen verharding worden tot de open verhardingen gerekend. Op open verhardingen is onkruidbestrijding in principe noodzakelijk Gebruiksintensiteit Rijbanen worden zo intensief bereden dat het onkruid hierin geen kans krijgt zich te ontwikkelen tot een maat dat ze functionele of esthetische problemen oplevert. In Oosterhout plegen we daarom geen onkruidbestrijding op rijbanen. Goten langs rijbanen worden echter bijna niet bereden. Daarom vindt in goten, ook langs asfaltwegen, wel onkruidbestrijding plaats. Bovendien worden de goten regelmatig geveegd om ophoping van vuil tegen te gaan.

14 blad 12 van 15 Op voetpaden, fietspaden, parkeerplaatsen, speelterreinen en pleinen is de mate en vorm van het gebruik in het algemeen minder intensief zodat onkruid wel de mogelijkheid krijgt zich te ontwikkelen. Vaak ontstaat langs de randen of in hoeken langzaam maar zeker onkruidgroei. Bestrijding richt zich vooral op deze plekken. Verkeersgeleiders worden niet bereden en vrijwel niet betreden; de gebruiksintensiteit is vrijwel nihil. Op vrijwel de gehele geleider ontwikkelt zich vrij makkelijk onkruid, bestrijding vindt dus ook over de gehele geleider plaats Preventie aanleg Een belangrijk aspect van onkruidbestrijding en zeker van duurzame onkruidbestrijding is preventie. Als voorkomen kan worden dat zich onkruid vestigt, hoeft het ook niet bestreden te worden. In nieuwe aanleg en reconstructies worden daarom zoveel mogelijk verhardingen en constructies toegepast waarin of -op geen onkruid kan groeien. Een voorbeeld hiervan zijn bijvoorbeeld de verkeersgeleiders die vaak in een gesloten betonnen (gekleurde) verharding worden uitgevoerd. Ook wordt er in stedelijke ontwikkelingsplannen naar gestreefd om de hoeveelheid verharding te beperken tot wat werkelijk noodzakelijk is, bijvoorbeeld door slechts aan één zijde in een voetpad te voorzien. Omdat verschillende beleidsvelden verschillende eisen stellen aan vorm en aard van de inrichting, is niet altijd een vanuit beheeroogpunt ideale inrichting te bereiken. Zo moeten kabels en leidingen onder trottoirs bereikbaar blijven voor de nutsbedrijven. Verhardingen zonder voegen zijn bijvoorbeeld boven gasleidingen daarom niet toegestaan. Een duurzaam-veilig-inrichting van woonbuurten vraagt een duidelijk onderscheid in rijbanen en trottoirs. De gebruiksintensiteit van beide is echter laag en praktisch gezien zou met één verhardingsbaan kunnen worden volstaan. Bij nieuwe ontwikkelingen worden vanwege de herkenbaarheidseisen toch trottoirs aangelegd. In de eerder genoemde verkeersgeleiders moeten verkeersborden, lichtmasten etc. Daardoor ontstaan voegen waarin toch weer onkruid kan groeien. Preventie in het ontwerp is daarom maar tot op zekere hoogte mogelijk. Het omvormen van voorziening buiten reconstructies en renovaties is om is economisch niet verantwoord. De terugverdientijd van de investeringen van zulke omvormingen is zeer lang. onderhoud Door regelmatig te vegen (machinale straatreiniging ) wordt voorkomen dat vuil zich verzamelt in voegen, goten en randen. Door het regelmatig afvoeren van veegvuil wordt een deel van de voedingsbodem van onkruid weggenomen en wordt tevens een deel van het onkruidzaad dat op straat valt, verwijderd. Daarom is vegen, preventief onderhoud, een belangrijk onderdeel van duurzame onkruidbestrijding. Bezuinigen op het vegen werkt averechts.

15 blad 13 van Financiële omvang In de onderstaande tabel is een berekening opgenomen van welke besparing kan worden bereikt met de invoering van chemische onkruidbestrijding in Oosterhout. Ongeveer 1/3 van het areaal verhardingen waarop onkruidbestrijding plaatsvindt, valt binnen het grondwaterbeschermingsgebied. Hier is geen besparing te behalen. Binnen en buiten het grondwaterbeschermingsgebied zullen goten langs rijbanen regelmatig moeten worden geveegd om afstroming van regenwater naar kolken zeker te stellen. Eventueel chemische onkruidbestrijding heeft geen effect op de kosten van onderhoud aan goten. oppervlak oppervlak buiten grondwaterbescherming binnen grondwaterbescherming onderhoud goten m m km bij volledig chemievrij beheer DOB-methode eenheidsprijs eenheidsprijs kosten kosten 0,20 0,20 135, , , ,00 totaal , ,00 gemiddelde onderhoudskosten ( /m2.jaar) 0,27 0,18 0,07 0,20 135, , , ,00 Uit deze berekening volgt dat met invoering van de DOB-chemische onkruidbestrijding maximaal ,-- kan worden bespaard. Dit is ca. 35% minder dan in het kader van de operatie Stofkam werd verwacht. Het onderhoud op verhardingen wordt aanbesteed op basis van een RAW-beeldbestek. Door deze marktwerking zijn de eenheidsprijzen van de inschrijvers laag; ca. 20% lager dan de gemiddelde normbedragen zoals die in publicaties worden genoemd. De te behalen besparing wordt daardoor kleiner. Het areaal te onderhouden verhardingen binnen het grondwaterbeschermingsgebied is iets groter dan op voorhand is ingeschat. Binnen het grondwaterbeschermingsgebied is geen besparing te bereiken. De begeleiding van chemische onkruidbestrijding vraagt jaarlijks een extra inspanning ten opzichte van de huidige onderhoudsmethoden van de ambtelijke organisatie (begeleiding, controle en registratie) van ca per jaar.

16 5. blad 14 van 15 Implementatie 5.1. Aanbesteding Uitgangspunt is dat de gemeente niet zelf de onkruidbestrijding uitvoert maar, net zoals dat nu gebeurt, de onkruidbestrijding laat uitvoeren door marktpartijen op basis van een bestek. Door in ons huidige bestek de bepaling dat chemische bestrijding uitgesloten is, te laten vervallen, kan chemische onkruidbestrijding in Oosterhout worden ingevoerd. Omdat chemische onkruidbestrijding duidelijk goedkoper is, zal door het toestaan van het gebruik op die locaties waar dat mogelijk is, de laagste inschrijver er vrijwel zeker gebruik gaan maken. De druk van de markt betekent daarmee dat wij "indirect actief" het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen invoeren. Door aanbesteding van het werk onder de DOB-methode kan optimaal worden geprofiteerd van marktwerking (prijskwaliteitverhouding) en expertise van de markt. De DOB-methode verlangt certificering van de aannemer, waarmee naleving van de wettelijke voorschriften is gewaarborgd. Invoering van DOB-chemisch vraagt een beperkte organisatorische aanpassing. Het merendeel van de registratie vindt plaats door de aannemer. De opdrachtgever voert toezicht uit. De DOB-methodiek verlangt een planmatigheid van het beheer en stelt eisen aan registratie en archivering. Daarvoor zijn de volgende shortlists opgesteld: shortlist 0; beleidsmatige en beheersmatige aspecten shortlist 1; uitvoeringsplanning shortlist 2; uitvoeringstechnische aspecten Voor het toepassen van glyfosaat op verhardingen zijn de shortlists 1 en 2 verplicht, shortlist 0 is facultatief. De shortlist 1 en 2 worden door de aannemers verzorgd en vragen van de gemeentelijke organisatie maar een beperkte extra inzet. Met het vaststellen van de beleidskaders in de volgende paragraaf is ook aan shortlist 0 vrijwel geheel voldaan Kaders onkruidbestrijding Voor de onkruidbestrijding op verharding zullen de volgende beleidskaders worden gehanteerd. Het onderhoudsniveau van de onkruidbestrijding zal worden ingezet op niveau B van de kwaliteitscatalogus (CROW en gemeente Oosterhout). Voor de onkruidbestrijding staan thermische, mechanische en chemische middelen ter beschikking, met dien verstande dat het gebruik van chemische middelen in het grondwaterbeschermingsgebied niet is toegestaan. Omdat chemische onkruidbestrijding een financieel voordeel betekent, zal de begroting worden verlaagd met ,--. De onkruidbestrijding volgens de DOB-methode zal met behulp van een bestek worden aanbesteed (openbaar). Een belangrijk deel van de administratie omtrent gebruik (tijdstip, hoeveelheid etc.) moet daarbij door de aannemer worden uitgevoerd. Alleen voor dit type werk gecertificeerde bedrijven komen in aanmerking voor het werk.

17 blad 15 van 15 Het werk zal voor een periode van 1 jaar worden aanbesteed, met de optie tot verlenging voor nog eens 3 jaar, zijnde periode dat de praktische toelating van het huidig beschikbare bestrijdingsmiddel loopt. Voordat tot verlenging wordt overgegaan zal een evaluatie met de aannemer worden uitgevoerd. Deze is bepalend voor de verlenging van het contract.. Aanpassing van de inrichting van de openbare ruimte in het kader van preventie zal zeer beperkt worden doorgevoerd in het kader van renovatie- en reconstructiewerken. Vaststelling van de PLICHT-variant door de raad in het kader van de behandeling van het PRIO-rapport maakt ruimte voor verbeteringen zeer klein. Standaard inrichtingsdetails ter beperking van de onkruidgroei zullen worden opgenomen in het LIOR (Leidraad Inrichting Openbare Ruimte) mits deze niet strijdig zijn met de keuze voor de PLICHT-variant. Aanleg van "overbodige" verhardingen of zeer extensief gebruikte verhardingen moet zo veel mogelijk worden voorkomen.

18