Kinkhoest in Nederland
|
|
- Sofie de Meyer
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Stand van zaken Kinkhoest in Nederland Sabine C. de Greeff, Hester E. de Melker en Frits R. Mooi Ondanks een hoge vaccinatiegraad is de laatste jaren een toename van de incidentie van kinkhoest waargenomen, vooral bij volwassenen. Met name bij kinderen jonger dan 3 maanden kan kinkhoest leiden tot ernstige complicaties of zelfs overlijden. De toename van kinkhoest in Nederland wordt behalve aan toegenomen alertheid, toegeschreven aan een combinatie van wegebbende immuniteit en veranderingen in de pathogeenpopulatie. Veranderingen in het vaccinatieschema, een toevoeging van een boostervaccinatie en een aanpassing van het vaccin spelen een belangrijke rol in de aanpak van dit probleem. Tijdige diagnose van kinkhoest door de huisarts gevolgd door een behandeling met antibiotica kan mogelijk ernstige kinkhoest bij zuigelingen en verspreiding van de bacterie voorkómen. Door ouders en zorgverleners die contact hebben met zuigelingen te vaccineren kan de transmissie van kinkhoest naar zuigelingen worden voorkómen. Voordat vaccinatie halverwege de vorige eeuw in Nederland werd ingevoerd, stierven jaarlijks honderden kinderen aan kinkhoest (pertussis). 1 Hoewel vaccinatie de morbiditeit en mortaliteit aanzienlijk heeft teruggebracht overlijden wereldwijd, vooral in ontwikkelingslanden, elk jaar nog steeds circa kinderen aan kinkhoest ( Van de ziekten waartegen in westerse landen routinematig gevaccineerd wordt, komt kinkhoest nog steeds het vaakst voor. 2 In veel landen, waaronder Nederland, is vooral bij volwassenen de laatste jaren zelfs een toename van de incidentie van kinkhoest waargenomen. In dit artikel bespreken we oorzaken van de persistentie en de toename van kinkhoest in Nederland. Daarnaast geven we wegen aan om de ziektelast te verminderen. Indien kinkhoest niet tijdig wordt herkend kan dat, met name in een gezin met een zuigeling, ernstige consequenties hebben. Kinkhoest: terug van weggeweest RIVM, Centrum voor Infectieziektebestrijding, Bilthoven. Afd. Epidemiologie en Surveillance: ir. S.C. de Greeff, epidemioloog, dr. H.E. de Melker, epidemioloog. Laboratorium voor Infectieziekten en Screening: prof.dr. F.R. Mooi. Contactpersoon: dr. S.C. de Greeff (sabine.de.greeff@rivm.nl). Vaccinatieprogramma Kinkhoest wordt veroorzaakt door Bordetella pertussis en minder frequent door Bordetella parapertussis. Een kinkhoestinfectie kenmerkt zich door een atypische catarrale beginfase waarna ongeveer een week later een langdurige paroxismale hoestfase volgt. Vooral bij kinderen jonger dan 3 maanden kan kinkhoest leiden tot langdurige en hevige hoestbuien waardoor zuurstoftekort en hersenbloedingen kunnen ontstaan. Meer dan 60% van de zuigelingen met kinkhoest wordt opgenomen in een ziekenhuis en een deel van hen moet beademd worden. 3 In Nederland wordt sinds 1952 gevaccineerd tegen kink- NED TIJDSCHR GENEESKD. 2010;154:A1383 1
2 hoest. Aanvankelijk werd een vaccin gebruikt dat bestond uit gedode bacteriën. In 2005 is dit vaccin vervangen door een acelullair vaccin dat 3 gezuiverde B. pertussisantigenen bevat. Vaccinatie wordt aan alle kinderen aangeboden via het Rijksvaccinatieprogramma en de primaire vaccinatiegraad in het eerste levensjaar is al jaren ruim 96%. 4 Ondanks deze hoge vaccinatiegraad werd er in 1996 met name onder gevaccineerden een epidemie van kinkhoest waargenomen. 5 Uit de klinische surveillance (zie uitlegkader) van de wettelijke meldingen en ziekenhuisopnamen blijkt dat in de jaren na 1996 de incidentie van kinkhoest hoog is gebleven met elke 2 à 3 jaar een toename van de incidentie (figuur 1). Jaarlijks meldt de GGD tot kinkhoestpatiënten in het kader van de meldingsplicht. Van deze patiënten worden er circa 200 opgenomen in het ziekenhuis, voornamelijk kinderen jonger dan 3 maanden, en overlijdt gemiddeld 1 zuigeling per jaar. Oorzaken van de toename Met name bij volwassenen is de incidentie in de laatste jaren toegenomen. 6 Dit verschijnsel is ook in andere landen met een hoge vaccinatiegraad waargenomen. In de literatuur worden verschillende verklaringen gegeven voor de wederopkomst van kinkhoest: toegenomen alertheid en verbeterde diagnostiek, gebruik van weinig effectieve vaccins, wegebbende immuniteit, en veranderingen van de pathogeenpopulatie. 7 De mate waarin deze factoren de epidemiologie van kinkhoest hebben beïnvloed, verschilt per land. Rapportage Ongetwijfeld leiden de toegenomen aandacht voor kinkhoest, als gevolg van de epidemie van 1996, en verbetering van de diagnostiek ertoe dat kinkhoest vaker wordt gemeld in Nederland. Men suggereerde daarom wel dat er geen sprake is van een werkelijke toename, maar dat een verborgen epidemie beter zichtbaar is geworden. Trends in ziekenhuisopnamen lopen echter parallel aan trends in wettelijke meldingen, wat bevestigt dat er sprake is van een reële toename (zie figuur 1). 6 Deze trends zijn namelijk minder gevoelig voor veranderingen in aangiftegedrag en diagnostiek. Immuniteit Naast de betere rapportage is het aannemelijk dat de toename van kinkhoest in Nederland wordt veroorzaakt door een combinatie van wegebbende immuniteit en veranderingen in de pathogeenpopulatie. 7 Bescherming opgebouwd door een natuurlijke infectie of vaccinatie duurt niet levenslang en na 3 tot 12 jaar zijn mensen weer vatbaar voor kinkhoest. 8 Studies in verschillende landen hebben aangetoond dat de B. pertussispopulatie enkele decennia na introductie van de vaccinatie veranderde. 7 Deze veranderingen hebben ertoe geleid dat de huidige pathogeenpopulatie in een aantal cruciale incidentie van wettelijke meldingen en ziekenhuisopnamen frequentie van vóórkomen P3-stammen (in %) jaar 0 FIGUUR 1 Incidentie van wettelijke meldingen ( ; per ) en ziekenhuisopnamen van kinkhoest ( ; per ) en de frequentie van nieuwe pertussisstammen ( ; P3-stammen), in Nederland in NED TIJDSCHR GENEESKD. 2010;154:A1383
3 antigenen afwijkt van de vaccinstammen. In diermodellen is aangetoond dat, hoewel deze mismatch klein is, hij van invloed is op de vaccineffectiviteit. 9 Pathogeniteit Uit een recentelijk door de RIVM uitgevoerde kiemsurveillance (zie uitlegkader) blijkt dat de B. pertussis-populatie zich niet alleen heeft aangepast door verandering in oppervlakte-antigenen, maar dat ook de toxineproductie in huidige bacteriestammen is verhoogd. 10 De toename in het voorkomen van dit type stammen ( P3-stammen ) is, in de tijd, geassocieerd met de toename van het aantal ziektemeldingen en ziekenhuisopnamen. Dit doet een causaal verband vermoeden (zie figuur 1). Wij vermoeden dat B. pertussis zich beter kan handhaven in gevaccineerde populaties door de combinatie van antigeenvariatie en verhoogde toxineproductie, vooral nadat de immuniteit is weggeëbd. 10 Pertussistoxine onderdrukt de gastheerimmuniteit en speelt een rol bij het ontstaan van leukocytose en pulmonale hypertensie, een belangrijke doodsoorzaak van kinkhoest. 11 Er zijn dan ook aanwijzingen dat de opkomst van deze P3-stammen geassocieerd is met een verhoogde letaliteit. 10 Dat de adaptatie van de kinkhoestbacterie nog steeds gaande is, blijkt uit een recente Franse studie waarin isolaten zijn gevonden die twee belangrijke vaccincomponenten missen. 12 Als blijkt dat deze stammen in staat zijn zich te verspreiden kan de effectiviteit van het huidige vaccinatieprogramma in het geding zijn. Beleid Belang van snelle diagnose Op basis van seroprevalentiegegevens uit 1996 is geschat dat jaarlijks 6% van de 3- tot 79-jarigen een kinkhoestinfectie doormaakte. Het aantal gemelde patiënten is echter een factor 100 kleiner. 13 Dit verschil wordt ten dele veroorzaakt doordat de huisarts niet geconsulteerd wordt omdat de infectie mild of asymptomatisch verloopt. 3 Zulke infecties dragen overigens wel bij aan de transmissie van de ziekte. 3 Omdat de symptomen weinig specifiek kunnen zijn, wordt bij kinkhoestpatiënten die wel bij de huisarts komen vaak niet de juiste diagnose gesteld. Van 2006 tot 2008 werd door het RIVM de BINKI-studie ( Baby s geïnfecteerd met kinkhoest ) uitgevoerd. 14 Ze onderzochten hierin de transmissie van kinkhoest binnen gezinnen. Veel ouders vertelden dat artsen vaak laat in het ziektebeloop pas de diagnose kinkhoest stelden. Bij oudere kinderen en volwassenen werd vaak niet aan kinkhoest gedacht, waarschijnlijk omdat bij sommige artsen het idee heerst dat vaccinatie volledig en levenslang beschermt. Het stellen van de diagnose kinkhoest is niet zozeer belangrijk vanwege therapiemogelijkheden. Behandeling met antibiotica heeft immers alleen effect in een vroeg stadium van de infectie. 15 Een juiste diagnose is echter van belang om onnodige diagnostiek of medisch handelen bij verdenking op andere aandoeningen te voorkómen en bovenal om zuigelingen te beschermen. Uit de BINKI-studie blijkt dat de meeste zuigelingen hun infectie oplopen via een broertje of zusje (41%), moeder (38%) of vader (17%). Met name in jonge gezinnen is dus veel gezondheidswinst te behalen door vroegtijdige diagnose. 3 Huisartsenbeleid Gezien de ernstige risico s voor zuigelingen dienen deze beschermd te worden indien er een kinkhoestinfectie in de omgeving is. De standaard Acuut hoesten van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) adviseert dan antimicrobiële behandeling. 16 De richtlijn van de Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding (LCI), bedoeld voor GGD s, schrijft chemoprofylaxe voor aan alle gezinsleden indien een zuigeling of hoogzwangere in de naaste omgeving van een patiënt aanwezig is. 17 Uit de BINKI-studie blijkt dat slechts 9% van de geïnfecteerde gezinsleden van een zuigeling na bezoek aan de huisarts worden behandeld met antibiotica voordat de zuigeling zelf ziek wordt. Slechts in één van de 164 onderzochte gezinnen hadden alle gezinsleden profylactisch antibiotica ontvangen conform het LCI-protocol. Zoals beschreven door Niessen et al. in dit tijdschrift, 18 is melding bij de GGD vaak te laat om nog effectief chemoprofylactische behandeling in te zetten bij een gezin. Hoewel een duidelijke definitie voor kinkhoest ontbreekt, is er een goede correlatie tussen de definitie opgesteld door de WHO en de uitkomsten van laboratoriumdiagnostiek. Deze WHO-definitie is: minimaal 14 dagen hoesten en één van de volgende symptomen: paroxismaal hoesten, hoesten met piepende ademhaling of braken na hoesten ( diseases/pertussis_surveillance/en). Naast deze typische symptomen presenteren veel patiënten met kinkhoest zich bij de huisarts met slaapproblemen door het hoesten, zweetaanvallen en verkoudheidsklachten. 19 Het is belangrijk dat huisartsen bij iedere persoon met minimaal een week aanhoudende hoest in combinatie met een van bovengenoemde symptomen actief navraagt of er zuigelingen of hoogzwangeren in de omgeving van de patiënt aanwezig zijn. Indien de verdenking op kinkhoest hoog is, bijvoorbeeld omdat er meerdere gevallen in de praktijk zijn, kan overwogen worden direct met antibiotica te starten zoals beschreven in de NHG-standaard acuut hoesten. 16 Tijdige diagnose en behandeling van kinkhoest kunnen mogelijk ernstige kinkhoest bij zuigelingen en verspreiding van de bacterie voorkómen. NED TIJDSCHR GENEESKD. 2010;154:A1383 3
4 Uitleg Klinische surveillance Opsporen, registreren en bewaken van infectieziekten op basis van meldingen uit de kliniek. Kiemsurveillance Onderzoek naar veranderingen van circulerende pathogenen in de tijd. Om de diagnose te bevestigen en andere ziekten uit te sluiten kan met behulp van PCR binnen 3 weken na aanvang van de hoest een nasofarynxuitstrijkje worden getest. 20 Indien de hoestklachten reeds langer dan 3 weken duren, kan een serologische test de diagnose uitwijzen. 21 Ook advies over goede hygiëne kan helpen de transmissie van kinkhoest te verminderen. 22 Vaccinatiebeleid Naast een actieve aanpak door de curatieve zorg kan verdere verbetering van de kinkhoestbestrijding worden bewerkstelligd door optimalisatie van de vaccinatie tegen kinkhoest. Als gevolg van de hoge incidentie zijn er de afgelopen jaren op het gebied van de kinkhoestvaccinatie reeds enkele veranderingen doorgevoerd. Vaccinatieschema Om de immuniteit van de zuigelingen eerder op te bouwen, is vanaf januari 1999 het primaire vaccinatieschema veranderd. De eerste 3 vaccinaties zijn met een maand vervroegd naar toediening op een leeftijd van 2, 3, 4 en 11 maanden. Boostervaccinatie Sinds het najaar van 2001 wordt aan kinderen op 4-jarige leeftijd een boostervaccinatie met acellulair kinkhoestvaccin aangeboden. Vaccin In januari 2005 is voor de primaire serie het DwKTP-Hib-combinatievaccin met een cellulaire kinkhoestcomponent (wk) vervangen door een DaKTP-Hibcombinatievaccin met een acellulaire kinkhoestcomponent (ak). Dit vanwege de verwachte hogere effectiviteit en lagere kans op bijwerkingen van acellulaire kinkhoestvaccins met 3 of meer pertussisantigenen. Dankzij de langlopende nationale surveillance op basis van de meldingsplicht en registratie van ziekenhuisopnamen, kunnen de effecten van deze veranderingen goed worden geëvalueerd. Na de invoering van de boostervaccinatie is het aantal wettelijke meldingen gedaald in de leeftijdscohorten die voor deze boostervaccinatie in aanmerking kwamen. 6 Ook de incidentie van ziekenhuisopnamen bij kinderen van 0-5 maanden laat een dalende trend zien sinds de invoering van de boostervaccinatie voor 4-jarigen. 6 Door de daling in het aantal ziektegevallen bij 4-9-jarigen, is mogelijk de transmissie van kinkhoest van broertjes en zusjes naar zuigelingen verminderd. Ze zijn namelijk nog te jong om direct door vaccinatie beschermd te worden. Recente incidentiecijfers laten zien dat na invoering van het acellulaire vaccin in de primaire serie, de incidentie van wettelijke meldingen bij 1-4-jarige kinderen nog verder is afgenomen (figuur 2). Ook de incidentie van zie incidentie van wettelijke meldingen mnd 6-11 mnd 1-4 jr 5-9 jr jr jr 60 jr FIGUUR 2 Jaarlijkse incidentie van wettelijke meldingen (per ) van kinkhoest per leeftijdsgroep, : = 2004; = 2005; = 2006; = 2007; = NED TIJDSCHR GENEESKD. 2010;154:A1383
5 kenhuisopnamen was in deze leeftijdsgroepen in lager dan in voorgaande jaren. Bij de jongste kinderen is geen of nog geen effect te zien, hetgeen suggereert dat de circulatie van de pathogeen niet of nauwelijks is afgenomen. Uit Canadese cijfers blijkt ook een beperkt effect van de invoering van acellulaire vaccins en het uitbreiden van het aantal boostervaccinaties op de circulatie van de pathogeen. In Canada, waar al in 1997 is overgegaan op een acellulair vaccin, is in de gevaccineerde cohorten het aantal ziekenhuisopnamen afgenomen. Bij kinderen jonger dan 2 maanden was echter geen verandering waarneembaar ten opzichte van de periode vóór invoering van het acellulaire vaccin. 23 Toekomstperspectieven In aanvulling op het huidige vaccinatiebeleid zijn voor de toekomst verschillende strategieën denkbaar om zuigelingen direct of indirect beter te beschermen tegen kinkhoest. Door mensen in de omgeving van een zuigeling te vaccineren, vermindert de transmissie van kinkhoest naar zuigelingen. Hierbij moet men niet alleen aan gezinsleden denken maar ook aan zorgverleners die regelmatig contact hebben met zuigelingen. 24 De huidige generatie acellulaire vaccins is veilig en effectief gebleken voor het opbouwen van een immuunrespons bij volwassenen. Vaccinatie van jonge ouders kan naar schatting 35 tot 55% van het aantal ziektegevallen bij zuigelingen voorkómen. 3 Directe bescherming van de neonaat kan bereikt worden door vaccinatie van moeders in het derde trimester van de zwangerschap. 25 Hoge antistoftiters tegen pertussiseiwitten zijn geassocieerd met bescherming tegen ziekte, en antistoffen worden actief overgedragen van moeder op kind. 25 De grootste belemmering voor invoering van maternale vaccinatie is ongerustheid om de veiligheid. Volgens het Amerikaanse adviescomité voor vaccinaties (Advisory Committee on Immunization Practices) is zwangerschap weliswaar geen contra-indicatie voor kinkhoestvaccinatie, maar is ook nog niet aangetoond dat het vaccin geen nadelige gevolgen heeft voor moeder en foetus. 26 Verder is nog niet goed bekend hoe hoog de antistoftiters moeten zijn om de zuigeling voldoende te beschermen. Ten slotte kunnen zuigelingen mogelijk eerder worden beschermd door al op 6 weken of direct na de geboorte te starten met vaccineren. 27,28 Onderzoek moet echter nog uitwijzen of deze vroeg opgebouwde immuniteit niet interfereert met de vervolgvaccinaties of resulteert in een verminderde immuunrespons tegen andere vaccincomponenten. 29 Conclusie Het onderzoek aan B. pertussis onderstreept het grote belang van klinische en kiemsurveillance in het kader van de evaluatie van het Rijksvaccinatieprogramma. De kiemsurveillance leert dat pathogenen zich onder druk van vaccinatie kunnen aanpassen. Uit de klinische surveillance blijkt dat de ziektelast door kinkhoest nog altijd aanzienlijk is, maar dat de ziekte niet altijd herkend wordt. Dit illustreert het belang van goede communicatie over kinkhoest naar zowel de medische beroepsgroep als de ouders. Veranderingen in het vaccinatieschema kunnen de ziektelast van kinkhoest bij zuigelingen verminderen. Toch is ook op de langere termijn de invoering noodzakelijk van kinkhoestvaccins die zijn aangepast aan de veranderde pathogeenpopulatie en die een langdurige immuniteit induceren. Op korte termijn kan de ziektelast bij zuigelingen worden verminderd door een hogere alertheid van artsen op het vóórkomen van kinkhoest, met name in gezinnen met zuigelingen. Daarnaast kan overwogen worden om de immuniteit van bepaalde zorgverleners en aanstaande ouders te verhogen door het geven van boostervaccinaties aan deze groepen. Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld. Aanvaard op 30 november 2009 Citeer als: Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A1383 Leerpunten De laatste jaren is, onder meer in Nederland, een toename van de incidentie van kinkhoest waargenomen. De toename van kinkhoest wordt deels toegeschreven aan een combinatie van wegebbende immuniteit en veranderingen in de pathogeenpopulatie. Veranderingen in het vaccinatieprotocol, zoals een extra boostervaccinatie op latere leeftijd, kunnen helpen bij de aanpak van het probleem. Tijdige diagnose van kinkhoest door de huisarts, gevolgd door behandeling met antibiotica kan mogelijk ernstige kinkhoest bij zuigelingen en verspreiding van de bacterie voorkomen. Door ouders en zorgverleners die contact hebben met zuigelingen te vaccineren wordt de transmissie van kinkhoest naar zuigelingen voorkomen. > Meer op NED TIJDSCHR GENEESKD. 2010;154:A1383 5
6 Literatuur 1 Ratulangie CJ. De sterfte aan kinkhoest en de betekenis van de vaccinatie hiertegen. Ned Tijdschr Geneeskd. 1957;101: Roush SW, Murphy TV. Historical comparisons of morbidity and mortality for vaccine-preventable diseases in the United States. JAMA. 2007;298: de Greeff S, Mooi F, Westerhof A, Verbakel J, Peeters M, Heuvelman C, et al. Pertussis disease burden within the household: how to protect young infants. Clin Infect Dis. [ter perse] 4 van Lier EA, Oomen PJ, Oostenbrug MW, Zwakhals SL, Drijfhout IH, de Hoogh PA, et al. Hoge vaccinatiegraad van het Rijksvaccinatieprogramma in Nederland. Ned Tijdschr Geneeskd. 2009;153: de Melker HE, Schellekens JF, Neppelenbroek SE, Mooi FR, Rumke HC, Conyn-van Spaendonck MA. Reemergence of pertussis in the highly vaccinated population of the Netherlands: observations on surveillance data. Emerg Infect Dis. 2000;6: de Greeff SC, Mooi FR, Schellekens JF, de Melker HE. Impact of acellular pertussis preschool booster vaccination on disease burden of pertussis in The Netherlands. Pediatr Infect Dis J. 2008;27: Mooi FR. Bordetella pertussis and vaccination: The persistence of a genetically monomorphic pathogen. Infect Genet Evol. [ter perse] 8 Wendelboe AM, Van Rie A, Salmaso S, Englund JA. Duration of immunity against pertussis after natural infection or vaccination. Pediatr Infect Dis J. 2005;24:S King AJ, Berbers G, van Oirschot HF, Hoogerhout P, Knipping K, Mooi FR. Role of the polymorphic region 1 of the Bordetella pertussis protein pertactin in immunity. Microbiology. 2001;147: Mooi F, Van Loo I, Van Gent M, He Q, Bart M, Heuvelman K, et al. Bordetella pertussis strains with increased toxin production associated with pertussis resurgence. Emerging Infectious Diseases. 2009;15: Paddock CD, Sanden GN, Cherry JD, Gal AA, Langston C, Tatti KM, et al. Pathology and pathogenesis of fatal Bordetella pertussis infection in infants. Clin Infect Dis. 2008;47: Bouchez V, Brun D, Cantinelli T, Dore G, Njamkepo E, Guiso N. First report and detailed characterization of B. pertussis isolates not expressing Pertussis Toxin or Pertactin. Vaccine. 2009;27: de Melker HE, Versteegh FG, Schellekens JF, Teunis PF, Kretzschmar M. The incidence of Bordetella pertussis infections estimated in the population from a combination of serological surveys. J Infect. 2006;53: de Greeff SC, Westerhof A. Kinkhoest op een roze wolk: de BINKI-studie. Infectieziekten Bulletin. 2008;2: von Konig CH. Use of antibiotics in the prevention and treatment of pertussis. Pediatr Infect Dis J. 2005;24:S Nederlands Huisartsen Genootschap. NHG-Standaard Acuut hoesten. Huisarts en Wetenschap. 2003;9: ( kenniscentrum/k_richtlijnen/k_nhgstandaarden/samenvattingskaartje- NHGStandaard/M78_svk.htm) 17 Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding. Protocol Pertussis (infectieziektebestrijding). infectieziekten/pertussis/. 18 Niessen WJ, Broer J, Schellekens JF. Meldingsplicht voor kinkhoest niet effectief om ongevaccineerde kinderen te beschermen. Ned Tijdschr Geneeskd. 2008;152: De Serres G, Shadmani R, Duval B, Boulianne N, Dery P, Douville Fradet M, et al. Morbidity of pertussis in adolescents and adults. J Infect Dis. 2000;182: van der Zee A, Agterberg C, Peeters M, Mooi F, Schellekens J. A clinical validation of Bordetella pertussis and Bordetella parapertussis polymerase chain reaction: comparison with culture and serology using samples from patients with suspected whooping cough from a highly immunized population. J Infect Dis. 1996;174: de Melker HE, Versteegh FG, Conyn-Van Spaendonck MA, Elvers LH, Berbers GA, van Der Zee A, et al. Specificity and sensitivity of high levels of immunoglobulin G antibodies against pertussis toxin in a single serum sample for diagnosis of infection with Bordetella pertussis. J Clin Microbiol. 2000;38: Chatterjee A, Plummer S, Heybrock B, Bardon T, Eischen K, Hall M, et al. A modified cover your cough campaign prevents exposures of employees to pertussis at a children s hospital. Am J Infect Control. 2007;35: Bettinger JA, Halperin SA, De Serres G, Scheifele DW, Tam T. The effect of changing from whole-cell to acellular pertussis vaccine on the epidemiology of hospitalized children with pertussis in Canada. Pediatr Infect Dis J. 2007;26: Zwart B, van Veenendaal M, Vandenbroucke-Grauls C, Kok J, Visser C. Kinkhoestuitbraak op een neonatologieafdeling. Infectieziekten bulletin. 2007;18: Mooi FR, de Greeff SC. The case for maternal vaccination against pertussis. Lancet Infect Dis. 2007; 7: Murphy TV, Slade BA, Broder KR, Kretsinger K, Tiwari T, Joyce PM, et al. Prevention of pertussis, tetanus, and diphtheria among pregnant and postpartum women and their infants recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR Recomm Rep. 2008;57: Knuf M, Schmitt HJ, Wolter J, Schuerman L, Jacquet JM, Kieninger D, et al. Neonatal vaccination with an acellular pertussis vaccine accelerates the acquisition of pertussis antibodies in infants. J Pediatr. 2008;152: Shinall MC, Jr., Peters TR, Zhu Y, Chen Q, Poehling KA. Potential impact of acceleration of the pertussis vaccine primary series for infants. Pediatrics. 2008;122: Siegrist CA. Blame vaccine interference, not neonatal immunization, for suboptimal responses after neonatal diphtheria, tetanus, and acellular pertussis immunization. J Pediatr. 2008;153: NED TIJDSCHR GENEESKD. 2010;154:A1383
8 Kinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM ( )
8 Kinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM (1998-2012) Inleiding Kinkhoest is een acute, zeer besmettelijke infectie van de bovenste luchtwegen die veroorzaakt wordt door de bacterie Bordetella
Nadere informatieKinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM ( )
Kinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM (1998-2013) Inleiding Kinkhoest is een acute, zeer besmettelijke infectie van de bovenste luchtwegen die veroorzaakt wordt door de bacterie Bordetella
Nadere informatie1 Kinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM ( )
1 Kinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM (1998-2016) Inleiding Kinkhoest is een acute, zeer besmettelijke infectie van de bovenste luchtwegen die veroorzaakt wordt door de bacterie Bordetella
Nadere informatieKinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM ( )
Kinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM (1998-2014) Inleiding Kinkhoest is een acute, zeer besmettelijke infectie van de bovenste luchtwegen die veroorzaakt wordt door de bacterie Bordetella
Nadere informatieKinkhoest niet onder controle.
Kinkhoest niet onder controle. Een overzicht van de epidemiologische situatie. 2 18 absoluut aantal meldingen 16 14 12 1 8 6 4 2 199 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 jaar 22 23 24 25 26
Nadere informatieKinkhoest. Inleiding. Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM ( )
Kinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM (1998-2017) Inleiding Kinkhoest is een acute, zeer besmettelijke infectie van de bovenste lucht-wegen die veroorzaakt wordt door de bacterie Bordetella
Nadere informatieKinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM ( )
Kinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM (1998-2015) Inleiding Kinkhoest is een acute, zeer besmettelijke infectie van de bovenste luchtwegen die veroorzaakt wordt door de bacterie Bordetella
Nadere informatieHoe beschermen we jonge baby s beter tegen kinkhoest? 1 23 april 2015; Nicoline van der Maas
Hoe beschermen we jonge baby s beter tegen kinkhoest? 2500 2000 1500 1000 500 0 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 1 Disclosure Ik heb geen
Nadere informatieEpidemiology of pertussis in the Netherlands and implications for future vaccination strategies de Greeff, S.C.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Epidemiology of pertussis in the Netherlands and implications for future vaccination strategies de Greeff, S.C. Link to publication Citation for published version
Nadere informatieKinkhoest en zwangerschap
Kinkhoest en zwangerschap www.jijwij.nl Kinkhoest is een besmettelijke ziekte van de luchtwegen die vooral gevaarlijk is voor niet of onvolledig gevaccineerde baby s. Daarom maakt kinkhoestvaccinatie al
Nadere informatieRijksvaccinatieprogramma Kinkhoest, terug van weggeweest
Rijksvaccinatieprogramma Kinkhoest, terug van weggeweest N.A.T. van der Maas, F. Mooi, G.A.M. Berbers, C. Swaan, S. de Greeff, H.E. de Melker Sinds 1996 is er een aanzienlijke toename van kinkhoestmeldingen.
Nadere informatieKinkhoest. Kinkhoest of pertussis is een acute bacteriële infectie van de luchtwegen.
Kinkhoest Ziektebeeld Kinkhoest of pertussis is een acute bacteriële infectie van de luchtwegen. Het ziektebeeld kan variëren van een milde hoest tot ernstige ziekte. Klassiek wordt kinkhoest gekenmerkt
Nadere informatieKinkhoest: niet alleen een kinderziekte!
Kinkhoest: niet alleen een kinderziekte! Informatiefolder over kinkhoest (preventie) Kinkhoest niet alleen een kinderziekte Kinkhoest is een infectie van de luchtwegen die wordt veroorzaakt door de bacterie
Nadere informatieKinkhoest is gevaarlijk voor zuigelingen en jonge kinderen
Samenvatting Kinkhoest is gevaarlijk voor zuigelingen en jonge kinderen Kinkhoest is een gevaarlijke ziekte voor zuigelingen en jonge kinderen. Hoe jonger het kind is, des te vaker zich restverschijnselen
Nadere informatieLCI-richtlijn Kinkhoest
LCI-richtlijn Kinkhoest Diagnostiek (met medewerking van de NVMM) Microbiologische diagnostiek Directe diagnostiek Voor detectie van infectie met B.pertussis is PCR van nasofaryngeaal materiaal aanzienlijk
Nadere informatiePreventie van kinkhoestmorbiteit
Preventie van kinkhoestmorbiteit Waarom zijn pediaters paranoia? Welke kink zit er in de kabel? Vlaams infectieziektebulletin 85/2013/3 Koen De Schrijver Voorkomen van kinkhoest, nieuwe gevallen 2008-2012
Nadere informatieKinkhoest: Van Kiemsurveillance naar Interventie.
1 Kinkhoest: Van Kiemsurveillance naar Interventie. 2 Kinkhoestvaccinatie in NL. 1953 ingevoerd. Hele cel vaccin ontwikkeld door RIVM. 2002 boostervaccinatie voor 4-jarigen met acellulair vaccin. Sinds
Nadere informatieNederlandse samenvatting Samenvatting K inkhoest is een ernstige infectie aan de bovenste luchtwegen, veroorzaakt door de bacterie Bordetella pertussis. Kinkhoest was in het begin van de 20 e eeuw een
Nadere informatiePhotomicrograph of Bordetella pertussis. Bordetella pertussis. Halperin S. N Engl J Med 2007;356:
Photomicrograph of Bordetella pertussis Bordetella pertussis Halperin S. N Engl J Med 2007;356:110-113 Antigenen voor serodiagnostiek van luchtweginfectie met Bordetella pertussis Whole cell sonicaat
Nadere informatieEffect van vaccinatie tegen kinkhoest op de incidentie van kinkhoest in Nederland,
oorspronkelijke stukken Effect van vaccinatie tegen kinkhoest op de incidentie van kinkhoest in Nederland, 1996-23 S.C.de Greeff, J.F.P.Schellekens, F.R.Mooi en H.E.de Melker Doel. Nagaan of opname van
Nadere informatieKinkhoestsurveillance in 2013 en RIVM Briefrapport N. van der Maas et al.
Kinkhoestsurveillance in 2013 en 2014 RIVM Briefrapport 2014-0165 N. van der Maas et al. Kinkhoestsurveillance in 2013 en 2014 RIVM Briefrapport 2014-0165 N. van der Maas et al. Colofon RIVM 2014 Delen
Nadere informatieCentrum Immunologie van Infectieziekten en Vaccins
Centrum Immunologie van Infectieziekten en Vaccins Het centrum Immunologie van Infectieziekten en Vaccins (IIV) is het kenniscentrum op het gebied van immunologie en vaccinologie. IIV adviseert de overheid
Nadere informatiebiologie pilot vwo 2015-II
Kinkhoest Kinderziektes zijn in Nederland gelukkig zeldzaam geworden. Dat komt doordat bijna elke baby tegen die ziektes wordt gevaccineerd. Een vroeger beruchte kinderziekte is kinkhoest, waar vooral
Nadere informatieVaccinatie van ouderen tegen pneumokokken. Nr. 2018/05. Samenvatting
Vaccinatie van ouderen tegen pneumokokken Nr. 2018/05 Vaccinatie van ouderen tegen pneumokokken pagina 2 van 6 Veel mensen dragen pneumokokken bij zich zonder ziek te worden. De pneumokok kan echter ernstige
Nadere informatieKinkhoest Richtlijn Meldingsplichtige ziekte groep B2
Kinkhoest Richtlijn Meldingsplichtige ziekte groep B2 Laboratorium en behandelend arts melden binnen 1 werkdag aan de arts infectieziektebestrijding van de GGD. De GGD meldt anoniem conform de Wet publieke
Nadere informatie(Kinkhoest) vaccinatie tijdens de zwangerschap
(Kinkhoest) vaccinatie tijdens de zwangerschap Prof Dr Elke Leuridan Doctoraatsbursaal Kirsten Maertens Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties Vaccin- en Infectieziekten Instituut No conflict of interest
Nadere informatieVragen en antwoorden; invoering nieuw inentingsschema tegen pneumokokken. Versie 1. 27.11.2013
Vragen en antwoorden; invoering nieuw inentingsschema tegen pneumokokken. Versie 1. 27.11.2013 De achtergrond van de overgang naar het nieuwe inentingsschema met 1 prik minder Waarom is het niet meer nodig
Nadere informatieEffectiviteit van BMR-vaccinatie gegeven voor de leeftijd van 14 maanden op korte en lange termijn: een afweging
Effectiviteit van BMR-vaccinatie gegeven voor de leeftijd van 14 maanden op korte en lange termijn: een afweging Voor kinderen met een hoog risico op blootstelling aan mazelen weegt het positieve aspect
Nadere informatieKINKHOEST KINDERGENEESKUNDE FRANCISCUS VLIETLAND
KINKHOEST KINDERGENEESKUNDE FRANCISCUS VLIETLAND Kinkhoest In Nederland krijgen kinderen van drie, vier, vijf en elf maanden de zogenoemde DKTP-vaccinatie voor difterie, kinkhoest, tetanus en polio. Door
Nadere informatieVragen en antwoorden over het besluit van de minister van VWS van 28 april 2004 over een combinatievaccin met een acellulaire kinkhoestcomponent
Vragen en antwoorden over het besluit van de minister van VWS van 28 april 2004 over een combinatievaccin met een acellulaire kinkhoestcomponent Algemeen 1. Waarom besluit de minister om het DKTP-Hib-vaccin
Nadere informatieBoostervaccinatie tegen kinkhoest: BERT-studie. Onderzoek naar langdurige bescherming tegen kinkhoest
Boostervaccinatie tegen kinkhoest: BERT-studie Onderzoek naar langdurige bescherming tegen kinkhoest Wat is kinkhoest? Kinkhoest wordt door een bacterie veroorzaakt en kan leiden tot een acute en ernstige
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Nederlanse samenvatting Kinkhoest is een ernstige en zeer besmettelijke ziekte van de bovenste luchtwegen welke wordt veroorzaakt door de bacterie Bordetella pertussis. In de
Nadere informatieUitnodiging voor deelname aan VIKING-studie. Onderzoek naar bescherming tegen kinkhoest door vaccinatie bij volwassenen
Uitnodiging voor deelname aan VIKING-studie Onderzoek naar bescherming tegen kinkhoest door vaccinatie bij volwassenen Waarom dit onderzoek? Met deze studie wordt onderzocht hoe de bescherming tegen kinkhoest
Nadere informatieHans Houweling. Commissie Rijksvaccinatieprogramma Gezondheidsraad
Hans Houweling Commissie Rijksvaccinatieprogramma Gezondheidsraad Vasteprik-dag 26 april 2011 Advies: algemene vaccinatie tegen hepatitis B achtergrond implementatie Lage prevalentie, maar grote impact:
Nadere informatieUitnodiging voor deelname aan KIM-studie
Uitnodiging voor deelname aan KIM-studie Geachte ouder(s) / verzorger(s), Met deze folder willen wij uw kind vragen deel te nemen aan een onderzoek naar de afweer tegen kinkhoest door vaccinatie op de
Nadere informatieKinkhoest kiemsurveillance: verklaren en voorspellen?
1 Kinkhoest kiemsurveillance: verklaren en voorspellen? 2 Aangiften 1991 2012 1800 Aangiften NL 1991 2012 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 3 Kinkhoest: niet alleen een NLs probleem. VS: aangiften
Nadere informatieAntwoorden op kamervragen van de Kamerleden Van Gerven en Langkamp over vaccinatie tegen polio, bof, mazelen en rodehond.
Antwoorden op kamervragen van de Kamerleden Van Gerven en Langkamp over vaccinatie tegen polio, bof, mazelen en rodehond. (2080910270) 1 Wat is uw reactie op het bericht dat de gepromoveerde arts P. uit
Nadere informatieVerandering pneumokokkenvaccinatie: van 7-valent naar 10-valent
1 Verandering pneumokokkenvaccinatie: van 7-valent naar 10-valent Inhoud Pneumokokkenziekte Achtergrond Ziektelast Achtergrond introductie 7-valent vaccin (Prevenar) Impact Prevenar Achtergrond introductie
Nadere informatieDe Belgische Vereniging voor Kindergeneeskunde
De Belgische Vereniging voor Kindergeneeskunde De Belgische Vereniging voor Kindergeneeskunde (BVK) ondersteunt deze sensibileringsbrochure. De BVK is een wetenschappelijke vereniging zonder winstoogmerk
Nadere informatieDe Belgische Vereniging voor Kindergeneeskunde
De Belgische Vereniging voor Kindergeneeskunde De Belgische Vereniging voor Kindergeneeskunde (BVK) ondersteunt deze sensibileringsbrochure. De BVK is een wetenschappelijke vereniging zonder winstoogmerk
Nadere informatieKinkhoest in Vlaanderen anno 2014. Dr. Luc Pattyn
Kinkhoest in Vlaanderen anno 2014 Dr. Luc Pattyn Kinkhoest bordetella sp *Gram negatieve bacterie *species : pertussis, parapertussis,holmesii, hinzii.. *Virulentie : productie van pertussistoxine, filamentair
Nadere informatieRijksvaccinatieprogramma Terugblik en blik vooruit
Rijksvaccinatieprogramma Terugblik en blik vooruit Tweede Vasteprik-dag Amersfoort, 26 april 2012 Marina Conyn-van Spaendonck Programmamanager RVP RVP in 2011 Van pneu-7 naar pneu-10 Van selectieve naar
Nadere informatieHet Rijksvaccinatie Programma
Het Rijksvaccinatie Programma Hoe ziet het er uit? Wat zijn de problemen? Hoe pakt de Rijksoverheid die aan? Wat zijn de doelstellingen van het huidige programma? Wat is er nodig voor de toekomst? Nicoline
Nadere informatieRijksvaccinatieprogramma
Rijksvaccinatieprogramma Bijwerkingen van de kinkhoestboostervaccinatie op 4jarige leeftijd J.M. Kemmeren, N.A.T. van der Maas, L.H. Hendrikx, G.A.M. Berbers, H.E. de Melker, A.M. Buisman Sinds 2008 neemt
Nadere informatieVeelgestelde vragen over mazelen
Veelgestelde vragen over mazelen Inhoud Wat is er aan de hand? Over de ziekte mazelen Vragen voor ouders met kinderen Vragen voor volwassenen Vragen voor werknemers in gezondheidszorg Vaccin tegen mazelen
Nadere informatieAcute gastro-enteritis Rubriekhouder: Dr. W. van Pelt, (RIVM-CIE) (1992-1993) (1996-2013)
Acute gastro-enteritis Rubriekhouder: Dr. W. van Pelt, (RIVM-CIE) (1992-1993) (1996-2013) Inleiding Gastro-enteritis behoort tot de top tien van aandoeningen in Nederland wat betreft incidentie en draagt
Nadere informatieCentrum Epidemiologie en Surveillance van Infectieziekten
Centrum Epidemiologie en Surveillance van Infectieziekten Het Centrum Epidemiologie en Surveillance van Infectieziekten (EPI) bewaakt en analyseert de staat van infectieziekten voor de publieke gezondheid.
Nadere informatie9 Acute gastro-enteritis Rubriekhouder: Dr. W. van Pelt, (RIVM-CIE) ( ) ( )
9 Acute gastro-enteritis Rubriekhouder: Dr. W. van Pelt, (RIVM-CIE) (1992-1993) (1996-2012) Inleiding Gastro-enteritis behoort tot de top tien van aandoeningen in Nederland wat betreft incidentie en draagt
Nadere informatiePneumonie Rubriekhouder: Mw. Dr. R. van Gageldonk, RIVM ( , )
Pneumonie Rubriekhouder: Mw. Dr. R. van Gageldonk, RIVM (2007-2010, 2012-2014) Inleiding Dankzij de peilstations bestaat er al vele jaren een goed inzicht in het vóórkomen van influenza-achtig ziektebeeld
Nadere informatieGezondheid Actueel juni 2019
Gezondheid Actueel juni 2019 GEMEENTEN ZIJN VERANTWOORDELIJK VOOR VACCINATIEPROGRAMMA Gemeenten zijn sinds 1 januari 2019 verantwoordelijk voor de uitvoering van het Rijksvaccinatieprogramma (RVP). De
Nadere informatieVaccinatie tegen meningokokken. Nr. 2018/28, Den Haag 19 december Samenvatting
Vaccinatie tegen meningokokken Nr. 2018/28, Den Haag 19 december 2018 Vaccinatie tegen meningokokken pagina 2 van 5 Meningokokkenziekte is een ernstige infectieziekte die hersenvliesontsteking en bloedvergiftiging
Nadere informatieRubella Synoniemen: rodehond, German measles, Röteln
Rubella Synoniemen: rodehond, German measles, Röteln B06 Bijlage I Rubella en zwangerschap, richtlijnen voor de praktijk Beleid naar aanleiding van een (mogelijk) contact (zie toelichting 1) Inventariseer
Nadere informatieNRC Bordetella pertussis: verslag van het Nationaal Referentiecentrum voor het jaar 2012.
NRC Bordetella pertussis: verslag van het Nationaal Referentiecentrum voor het jaar 2012. Inleiding In 2012 bevestigden de twee laboratoria van het Nationaal Referentie Centrum Bordetella pertussis een
Nadere informatieVaccinatie tegen kinkhoest
Vaccinatie tegen kinkhoest Gezondheidsraad Health Council of the Netherlands Voorzitter Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Onderwerp : aanbieding advies over vaccinatie tegen kinkhoest
Nadere informatieDuiding Vaccinatiegraad
Duiding Vaccinatiegraad Gelderland-Midden Trendgegevens verslagjaren 2006-2018 27 september 2018 -Bestuurlijk Overleg Publieke Gezondheid Gelderland Midden 27-09-2018 1 Aanleiding: Verandering verantwoordelijkheden
Nadere informatieJaap T. van Dissel Afdeling Infectieziekten. Neuraminidaseremmers bij pandemie door Mexicaanse Griep Influenza A(H1N1)
Jaap T. van Dissel Afdeling Infectieziekten Neuraminidaseremmers bij pandemie door Mexicaanse Griep ofwel Nieuwe ofwel Pandemische Influenza A(H1N1) griep (H1N1) 2009 Influenza Mexicaanse griep Wat is
Nadere informatieKinkhoest. Ziektebeeld
137 Kinkhoest Ziektebeeld Kinkhoest of pertussis is een acute, heel besmettelijke, bacteriële infectie van de luchtwegen. Het klinisch beeld is afhankelijk van de leeftijd en de vaccinatiestatus van de
Nadere informatieMazelen surveillance overzicht, 1 mei 4 dec 2013 (week 49)
Mazelen surveillance overzicht, 1 mei 4 dec 2013 (week 49) Bron gegevens: Osiris/CIb-LCI/CIb-IDS. Auteurs: Esther Swart, Susan Hahné (CIb-EPI). Met dank aan Annemarijn van Ginkel, Tessa van t Klooster,
Nadere informatieHet RVP, waar staan we nu? Hans van Vliet, programmamanager RVP
Het RVP, waar staan we nu? Hans van Vliet, programmamanager RVP Het RVP, waar staan we nu? Vasteprikdag 13 april 2017 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling bijeenkomst mogelijk
Nadere informatieInfluenza vaccinatie van ziekenhuismedewerkers
Influenza vaccinatie van ziekenhuismedewerkers Achtergrond Het RIVM en Vernet Verzuimnetwerk B.V. hebben een onderzoek uitgevoerd onder ziekenhuismedewerkers naar de relatie tussen de influenza vaccinatiegraad
Nadere informatieMazelen. Coschap Huisarts- en Sociale geneeskunde Huisartsenpraktijk P.A.J. van de Kar Jiske Sloekers
Mazelen Coschap Huisarts- en Sociale geneeskunde Huisartsenpraktijk P.A.J. van de Kar Jiske Sloekers 25-04-2019 Wat is mazelen? Virusinfectie morbellivirus Aerogene druppel verspreiding Primaire infectie
Nadere informatieForse toename van geregistreerde kinkhoestgevallen bij kinderen en volwassenen in provincie Antwerpen
Forse toename van geregistreerde kinkhoestgevallen bij kinderen en volwassenen in provincie Antwerpen Samenvatting Koen De Schrijver 1, Danni Van den Branden 1, Kristel Eilers 1, Hilde Boeckx 1, Linda
Nadere informatieMazelen surveillanceoverzicht, 1 mei 18 dec 2013 (week 51)
Mazelen surveillanceoverzicht, 1 mei 18 dec 2013 (week 51) Bron gegevens: Osiris/CIb-LCI/CIb-IDS. Auteurs: Annemarijn van Ginkel, Esther Swart, Susan Hahné (CIb-EPI). Met dank aan Tessa van t Klooster,
Nadere informatieZiekenhuizen. Cytomegalovirusinfecties bij zwangeren
Ziekenhuizen Cytomegalovirusinfecties bij zwangeren Werkgroep Infectie Preventie Vastgesteld: februari 2007 Revisie: februari 2012 Dit document mag vrijelijk worden vermenigvuldigd en verspreid mits de
Nadere informatieHumane salmonellose overgedragen door reptielen
Humane salmonellose overgedragen door reptielen Feiten en cijfers Lapo Mughini-Gras, DVM, PhD Wilfrid van Pelt, PhD 1 2 december 2014 Salmonella en reptielen - basics Salmonella is een natuurlijke darmbewoner
Nadere informatieInputparameters voor de kosteneffectiviteitanalyse
Inputparameters voor de kosteneffectiviteitanalyse Nr. 2018/05A, Den Haag 28 februari 2018 Achtergronddocument bij: Vaccinatie van ouderen tegen pneumokokken Nr. 2018/05, Den Haag 28 februari 2018 Inputparameters
Nadere informatieDe mensheid lijdt het meest. Door vaccinaties? Infectieziekten?
De mensheid lijdt het meest Door vaccinaties? Infectieziekten? Corien Heemstra, huisarts in Veldhoven belangenverstrengeling: eenmalig betaald een praatje gehouden voor het personeel van MSD Kees Verduin,
Nadere informatieMeldingsplicht voor kinkhoest niet effectief om ongevaccineerde kinderen te beschermen
Om de blootstelling van risicokinderen aan B. pertussis te verminderen en daarmee de morbiditeit en de sterfte verder te verlagen is kinkhoest in Nederland een meldingsplichtige ziekte (type B; meldingsplicht
Nadere informatieMazelen surveillance overzicht, 1 mei jan 2014 (week 1)
Mazelen surveillance overzicht, 1 mei 2013 1 jan 2014 (week 1) Bron gegevens: Osiris/CIb-LCI/CIb-IDS. Auteurs: Tessa Schurink-van t Klooster, Mirjam Knol (CIb-EPI). Met dank aan Annemarijn van Ginkel,
Nadere informatieAcute gastro-enteritis Rubriekhouder: Dr. W. van Pelt, (RIVM-CIE) ( ) ( )
Acute gastro-enteritis Rubriekhouder: Dr. W. van Pelt, (RIVM-CIE) (1992-1993) (1996-2016) Inleiding Gastro-enteritis behoort tot de top tien van aandoeningen in Nederland wat betreft incidentie en draagt
Nadere informatieHepatitis B Inleiding Hepatitis A Preventie hepatitis B Preventie hepatitis A
Naast deze infokaart over hepatitis zijn er ook infokaarten beschikbaar over: infectieziekten algemeen, tuberculose, seksueel overdraagbare aandoeningen, jeugd en onveilig vrijen en jeugd en vaccinatie.
Nadere informatieNRC Bordetella pertussis: verslag van het Nationaal Referentiecentrum voor het jaar 2013.
NRC Bordetella pertussis: verslag van het Nationaal Referentiecentrum voor het jaar 2013. Inleiding In 2013 bevestigden de twee laboratoria van het Nationaal Referentie Centrum Bordetella pertussis een
Nadere informatieVaccinatie tegen rotavirus. Nr. 2017/16. Samenvatting
Vaccinatie tegen rotavirus Nr. 2017/16 Samenvatting Vaccinatie tegen rotavirus pagina 3 van 6 Rotavirus is zeer besmettelijk en veroorzaakt braken en diarree. Vooral jonge kinderen kunnen er ernstig ziek
Nadere informatieOpname van pneumokokkenvaccinatie in het RVP heeft geleid tot aanzienlijke daling van pneumokokkenziekte
Samenvatting Opname van pneumokokkenvaccinatie in het RVP heeft geleid tot aanzienlijke daling van pneumokokkenziekte Pneumokokken kunnen ernstige ziekten veroorzaken, zoals hersenvliesontsteking, bloedvergiftiging
Nadere informatieWijziging Rijksvaccinatieprogramma. Vervroegde vaccinatie
Wijziging Rijksvaccinatieprogramma Vervroegde vaccinatie Wijziging Rijksvaccinatieprogramma Vervroegde vaccinatie Nr 1999/09, Den Haag, 1 juli 1999 Deze publicatie kan als volgt worden aangehaald: Gezondheidsraad.
Nadere informatieInfluenza de cijfersop eenrij
Influenza de cijfersop eenrij voorlopige schattingen influenza surveillance in Nederland 2017/2018 Rianne van Gageldonk-Lafeber RIVM - Centrum Infectieziektebestrijding Epidemiologie& Surveillance van
Nadere informatieFeiten en cijfers. Beroerte. Aantal nieuwe patiënten met een beroerte. Definitie. Uitgave van de Nederlandse Hartstichting.
Feiten en cijfers Uitgave van de Nederlandse Hartstichting November 211 Beroerte Definitie Beroerte (in het Engels Stroke ), ook wel aangeduid met cerebrovasculaire aandoeningen/accidenten/ziekte (CVA),
Nadere informatieMazelen surveillance overzicht, 1 mei jan 2014 (week 5)
Mazelen surveillance overzicht, 1 mei 2013 29 jan 2014 (week 5) Bron gegevens: Osiris/CIb-LCI/CIb-IDS. Auteurs: Tessa Schurink-van t Klooster, Susan Hahné (CIb-EPI). Met dank aan Annemarijn van Ginkel,
Nadere informatieBescherm je kind tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm je kind tegen infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma Bescherm je kind tegen ernstige infectieziekten Bijna alle kinderen in Nederland worden gevaccineerd tegen ernstige infectieziekten. Daarom
Nadere informatieNederlandse samenvatting 161. Samenvatting. Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden
Nederlandse samenvatting 161 1 2 3 Samenvatting Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Nederlandse samenvatting 163 Wereldwijd is het percentage kinderen dat te vroeg geboren
Nadere informatieKinkhoest (in de eerste lijn)
Kinkhoest (in de eerste lijn) Algemeen Medisch Laboratorium Antwerpen Dr. M. Berth Kinkhoest (in de eerste lijn) Algemeen Medisch Laboratorium Antwerpen Dr. M. Berth Kinkhoest (in de eerste lijn) Algemeen
Nadere informatieVaccinaties nu en in de toekomst
Vaccinaties nu en in de toekomst Gezondheidsconferentie Vaccinaties tijdens de Europese Vaccinatieweek. Mechelen, 21 april 2012 1 Marina Conyn-van Spaendonck Programmamanager RVP Vaccinaties, succesvolle
Nadere informatieBijwerkingen onderzoek binnen het RVP: van melding tot aanpassing. Jeanet Kemmeren Epidemiologie en Surveillance
Bijwerkingen onderzoek binnen het RVP: van melding tot aanpassing Jeanet Kemmeren Epidemiologie en Surveillance Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk
Nadere informatieBescherm je kind tegen infectieziekten
Bescherm je kind tegen infectieziekten Bijna 95% van alle kinderen in Nederland is gevaccineerd tegen infectieziekten. Door betere hygiëne, een betere gezondheidszorg én door vaccinaties komt sterfte door
Nadere informatieRijksvaccinatieprogramma Terugblik en blik vooruit
Rijksvaccinatieprogramma Terugblik en blik vooruit Eerste Vasteprik-dag Bilthoven, 26 april 2010 Marina Conyn-van Spaendonck Programmamanager RVP Resultaat van RVP Hoge vaccinatiegraad Veel ziekte en sterfte
Nadere informatieMazelen surveillance overzicht, 1 mei jan 2014 (week 3)
Mazelen surveillance overzicht, 1 mei 2013 15 jan 2014 (week 3) Bron gegevens: Osiris/CIb-LCI/CIb-IDS. Auteurs: Annemarijn van Ginkel, Susan Hahné (CIb-EPI). Met dank aan Tessa Schurink-van t Klooster,
Nadere informatieMazelen en rubella surveillance overzicht, 1 mei 14 aug 2013 (week 33)
Mazelen en rubella surveillance overzicht, 1 mei 14 aug 2013 (week 33) Bron gegevens: Osiris/CIb LCI/CIb IDS. Auteurs: Esther Swart, Mirjam Knol (CIb EPI). Met dank aan Henriette Giesbers, VZP, en Irmgard
Nadere informatieKinkhoest vaccinatie. Ann Buyens. 16 november 2013
Kinkhoest vaccinatie Ann Buyens 16 november 2013 Kinkhoest Gramnegatieve coccobacillus Species: Bordetella pertussis, Bordetella parapertussis, Bordetella bronchiseptica, Bordetella avium, Bordetella hinzii,
Nadere informatieRegistratieprotocol incidentiemeting Surveillance Netwerk Infectieziekten Verpleeghuizen (SNIV)
Registratieprotocol incidentiemeting Surveillance Netwerk Infectieziekten Verpleeghuizen (SNIV) A. van Leeuwenhoeklaan 9 3721 MA Bilthoven Postbus 1 3720 BA Bilthoven www.rivm.nl T 030 274 91 11 F 030
Nadere informatieMeningokokken ACWY-vaccinatie Richtlijn 1. Achtergrond
Meningokokken ACWY-vaccinatie Richtlijn Sinds 2010 is een conjugaatvaccin tegen meningokokken ACWY geregistreerd voor gebruik in Nederland. Het doel van vaccinatie met dit vaccin is om iemand te beschermen
Nadere informatieDe Q koorts epidemie in Nederland
De Q koorts epidemie in Nederland Coxiella burnetii Wim van der Hoek, artsepidemioloog, Centrum Infectieziektebestrijding 1 Huisarts Herpen Toename Q koorts? Microbioloog Huisarts Sint Oedenrode Mei Juni
Nadere informatieVSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties
VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties Doel Het doel van dit protocol is preventie, herkenning, optimalisering van diagnostiek en behandeling van early-onset
Nadere informatieHoge vaccinatiegraad van het Rijksvaccinatieprogramma in Nederland*
Hoge vaccinatiegraad van het Rijksvaccinatieprogramma in Nederland* E. Alies van Lier, Petra J. Oomen, M.W.M. (Wytze) Oostenbrug, S.L.N. (Laurens) Zwakhals, Ingrid H. Drijfhout, Pieter A.A.M. de Hoogh
Nadere informatieKinkhoestvaccinatie voor zwangere vrouwen
Kinkhoestvaccinatie voor zwangere vrouwen Effectieve kinkhoestpreventie voor zuigelingen? mw drs M.A.E. Nieuwhof Nr 10 2018 (52) Pagina 81-88 Nieuw Tags kinkhoestvaccinatie zwangeren DKTP-vaccin blunting-effect
Nadere informatieVaccinaties voor kinderen van 9 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar Rijksvaccinatieprogramma Als je kind 9 jaar oud is, heeft het voor een aantal infectieziekten al bescherming opgebouwd. Vaccinaties tegen hib-ziekten, kinkhoest en
Nadere informatieRSV en influenza seizoen
RSV en influenza seizoen 2017-2018 1. Huidige epidemiologie 1.1 WIV Het WIV stelt een wekelijkse update beschikbaar voor de opvolging van het influenza seizoen, aan de hand van de klinische surveillance
Nadere informatieRijksvaccinatieprogramma De pijlers van het RVP borgen veiligheid en effectiviteit
Rijksvaccinatieprogramma De pijlers van het RVP borgen veiligheid en effectiviteit M.A.E. Conyn-van Spaendonck, M. van Blankers-Zanders, T. van Dijk Sinds de start in 1957 is het Rijksvaccinatieprogramma
Nadere informatieHet Rijksvaccinatieprogramma, vrijwillig maar niet vrijblijvend
Het Rijksvaccinatieprogramma, vrijwillig maar niet vrijblijvend Marina Conyn-van Spaendonck Programmamanager RVP Nijmegen, 14 september 2012 Symposium bij de promotie van Helma Ruijs Vaccinatie acceptatie
Nadere informatieKinkhoest bij jonge zuigelingen
Klinische les Kinkhoest bij jonge zuigelingen Een gevaarlijke ziekte met aspecifieke verschijnselen Judith E. Nooitgedagt, Adilia Warris, K.D. (Djiem) Liem, Louis van t Hek en Stefanie S. Henriet Dames
Nadere informatieKinkhoestvaccinatie tijdens de zwangerschap: rationale voor de huidige aanbevelingen in België
Tijdschr. voor Geneeskunde, 71, nr. 8, 2015 497 doi: 10.2143/TVG.71.08.2001839 Gezondheidszorg: actualiteit Kinkhoestvaccinatie tijdens de zwangerschap: rationale voor de huidige aanbevelingen in België
Nadere informatie