Een open deur??? Toegankelijke scholen in Amsterdam Oud Zuid:

Transcriptie

1 Toegankelijke scholen in Amsterdam Oud Zuid: Een open deur??? Een inventarisatie en advies over de bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid van onderwijsinstellingen in Amsterdam Oud Zuid voor mensen met een lichamelijke beperking. In opdracht van Contactpersoon opdrachtgever Caroline Gorissen Junioradviseurs Sandra Bos Marit Geel Mirjam Holen Karin Veenstra Senioradviseur Eric Tigchelaar Bachelo r Ergotherapie nuari 2005

2 Toegankelijke scholen in Amsterdam Oud Zuid: Een open deur??? Een inventarisatie en advies over de bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid van onderwijsinstellingen in Amsterdam Oud Zuid voor mensen met een lichamelijke beperking. Opdrachtgever Samenwerking tussen Stichting Gehandicapten Overleg Amsterdam Werkgroep toegankelijkheid Oud Zuid Pa ramedische Opleidingen Begeleidingscommissie Mw. C. Gorissen: Sector Welzijn, Onderwijs en Sport stadsdeel Amsterdam Oud Zuid Dhr. A. Kroes: Sector Vastgoed Beheer stadsdeel Amsterdam Oud Zuid Mw. C. Steinbusch: Stichting Gehandicapten Overleg Amsterdam Dhr. B. Weggeman: Stichting Gehandicapten Overleg Amsterdam Mw. M. Riechelmann: Werkgroep toegankelijkheid Oud Zuid Dhr. J. Marsman: Werkgroep toegankelijkheid Oud Zuid Junioradviseurs Sandra Bos Marit Geel Mirjam Holen Karin Veenstra Senioradviseur Eric Tigchelaar nuari 2005 Trefwoorden: Toegankelijkheid, Lichamelijke beperking, Scholen Amsterdam Oud Zuid, Ergotherapie

3 Voorwoord In september 2004 zijn wij, 4 studenten van de Bachelor Ergotherapie aan de, gestart met onze afstudeeropdracht Inventarisatie en advies bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid van onderwijsinstellingen in stadsdeel Amsterdam Oud Zuid. Onze afstudeeropdracht hebben wij in opdracht van, en in samenwerking met, stadsdeel Amsterdam Oud Zuid gedaan. Tevens hebben wij samengewerkt met de Stichting Gehandicapten Overleg Amsterdam (SGOA) en de Werkgroep toegankelijkheid Oud Zuid. In 20 weken tijd, waarin wij als projectteam hebben samengewerkt met diverse organisaties en personen, zijn wij gekomen tot een inventarisatie- en adviesrapport voor de bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid (BTB) van onderwijsinstellingen in Amsterdam Oud Zuid. Wij willen een ieder bedanken die zowel van dichtbij als zijdelings betrokken is geweest bij het project en een bijdrage heeft geleverd aan het tot stand komen van dit inventarisatie- en adviesrapport. Dit inventarisatie- en adviesrapport vormt het eindresultaat van onze afstudeeropdracht. Amsterdam, januari 2005 Sandra Bos Marit Geel Mirjam Holen Karin Veenstra 3

4 Inhoudsopgave Hoofdstuk Pagina Inleiding 6 Deel 1 Inventarisatie 1. Opzet van de inventarisatie Achtergrond van de inventarisatie Doelstelling Onderzoeksvraag Onderzoekstype Onderzoekspopulatie Methode van dataverzame ling Resultaten Geïnventariseerde scholen Verwerking van gegevens Basisonderwijs Bereikbaarheid Toegankelijkheid Bruikbaarheid voortgezet onderwijs Bereikbaarheid Toegankelijkheid Bruikbaarheid Nooduitgangen en vluchtro utes Conclusies Discussie Inhoud Methode 30 4

5 Deel 2 Advies 1. Opvallende punten uit inventarisatie Huidige en gewenste situatie Algemene gehandicaptenparkeerplaatsen Trottoir Entree Gangen en hallen Trappen Liften Deuren Toiletten Douches bij gymzaal Garderobe Geluidsversterking Nooduitgangen en vluchtroutes Verantwoordelijkheid aanpassingen Wettelijke verplichtingen Verantwoordelijkheid aanpassingen basisonderwijs Verantwoordelijkheid aanpassingen voortgezet onderwijs Adviezen Algemene aanbevelingen Aanpasbaarheid basis- en voortgezet onderwijs Samenvatting inventarisatie- en adviesrapport Literatuurlijst 49 Bijlagen - Bijlage 1: Operationalisatielijst - Bijlage 2: Checklist - Bijlage 3: Brief scholen 5

6 Inleiding In dit inventarisatie- en adviesrapport wordt in het eerste deel beschreven op welke manier de inventarisatie uitgevoerd is en welke uitkomsten en conclusies er uit de inventarisatie van de toegankelijkheid van scholen in Amsterdam Oud Zuid zijn gekomen. In het tweede deel, het advies, worden de gewenste situatie genoemd en worden algemene aanbevelingen gedaan. Daarnaast wordt er beschreven welke scholen makkelijk, redelijk, moeilijk en niet aanpasbaar zijn. De inventarisatie en het bijbehorende advies is uitgevoerd in opdracht van stadsdeel Amsterdam Oud Zuid in samenwerking met de Bachelor Ergotherapie van de, de Stichting Gehandicapten Overleg Amsterdam (SGOA) en de Werkgroep Toegankelijkheid Oud Zuid. De inventarisatie en het bijbehorende advies is uitgevoerd in het kader van een afstudeerproject in de periode van september 2004 tot en met januari Het projectteam dat verantwoordelijk is voor de inventarisatie en het advies bestaat uit Sandra Bos, Marit Geel, Mirjam Holen en Karin Veenstra (junioradviseurs) en Eric Tigchelaar (senioradviseur). Het doel van de inventarisatie is dat het stadsdeel, de scholen en de inwoners van Amsterdam Oud Zuid zicht krijgen op de mate waarin de scholen bereikbaar, toegankelijk en bruikbaar zijn voor mensen met een lichamelijke beperking. Ook de SGOA, de Werkgroep toegankelijkheid Oud Zuid en de afdeling Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling (van de centrale stad) ontvangen het rapport. In het rapport zal voortaan de term BTB gebruikt worden. De term BTB staat voor bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid. 6

7 Deel 1 Inventarisatie 7

8 1. Opzet van de inventarisatie 1.1 Achtergrond van de inventarisatie De aanleiding van de inventarisatie komt bij de werkgroep Toegankelijkheid Oud Zuid vandaan. In deze werkgroep liep één van de leden tegen het probleem aan dat zowel het basis- als het voortgezet onderwijs in stadsdeel Amsterdam Oud Zuid niet goed toegankelijk is voor haar zoon die een beperking heeft. De jongen moest noodgedwongen uitwijken naar een school in stadsdeel Zuidoost. Dit is in strijd met de Wet op het Leerling Gebonden financiering (LGF) (zie deel 2: 3.1 Wettelijke verplichtingen) die in 2003 in werking is getreden. Met dit probleem is de werkgroep Toegankelijkheid Oud Zuid vervolgens naar de wethouder gestapt. In een gesprek heeft de werkgroep voorgesteld dat studenten Ergotherapie van de een inventarisatie zouden kunnen houden naar de toegankelijkheid van scholen. Vervolgens is een werkgroep opgericht waar onder andere de Stichting Gehandicapten Overleg Amsterdam (SGOA), sector We lzijn, Onderwijs en Sport van stadsdeel Amsterdam Oud Zuid en de werkgroep Toegankelijkheid Oud Zuid deel van uitmaken. De opdrachtformulering is vervolgens opgesteld. De SGOA is vanaf het begin betrokken geweest bij het proces. De SGOA is een bundeling van achttien categoriale gehandicaptenorganisaties. Zij is in 1981 opgericht om te ijveren voor een Amsterdam dat bereikbaar, toegankelijk en bruikbaar is voor rolstoelergebruikers, mensen die slecht ter been zijn, doven, slechthorenden, blinden, slechtzienden en mensen met astma ( is één van de 15 stadsdelen van de gemeente Amsterdam ( Het aantal inwoners van het stadsdeel Amsterdam Oud Zuid bedraagt ruim inwoners (Bemmel, et al., 2004). De werkgroep Toegankelijkheid Oud Zuid bestaat uit bewoners van dit stadsdeel. In de werkgroep worden problemen uit de buurt gesignaleerd en wordt gezocht naar oplossingen voor deze problemen. Dit gebeurt vaak in overleg met de SGOA ( vamsterdam.nl). Inhoudelijke oriëntatie Relevante onderzoeken Onze inventarisatie sluit aan bij de huidige ontwikkelingen om leerlingen met een (lichamelijke) functiebeperking te integreren in het regulier onderwijs. Zo is het vanaf 1 augustus 2002 door middel van de regeling Leerling Gebonden Financiering (LGF, ook wel het rugzakje genoemd) op wettelijke basis mogelijk voor kinderen met een (lichamelijke) beperking om te kunnen kiezen voor regulier onderwijs. Er zijn momenteel een aantal lopende onde rzoeken en plannen voor nog te starten onderzoeken. Deze onderzoeken worden hieronder beschreven. 8

9 - De Dienst Maatschappelijke Ontwikkelingen (DMO) gaat een stedelijk onderzoek doen naar de fysieke en de mentale (de wil van de scholen om aanpassingen te doen) toegankelijkheid van het basisonderwijs. Omdat er recent andere prioriteiten zijn gesteld door DMO zal een dergelijke inventarisatie voorlopig nog niet worden uitgevoerd. - Prisma, een organisatie in Amsterdam Oud Zuid voor mensen met een verstandelijke handicap, bekijkt op dit moment de deelname van verstandelijk gehandicapten aan reguliere welzijnsvoorzieningen en wat hieraan verbeterd kan worden. De organisatie kan wellicht de resultaten van onze inventarisatie gebruiken. - In de te ontwikkelen wijk IJburg wil de centrale stad een stadsdeel maken zonder grenzen, welke voor iedereen toegankelijk is. Ons project zou aan kunnen sluiten bij deze plannen. Inclusief onderwijs De inventarisatie sluit aan bij de visie van het inclusief onderwijs. Inclusief onderwijs betekent dat de gewone onderwijsinstellingen op een zinvolle manier tegemoet komen aan de behoeften van iedereen, dus ook mensen met een lichamelijke beperking. Inclusief onderwijs is een internationale beweging. De Standard Rules for Equal Opportunities for the disabled van de Verenigde Naties (1993) ter voorkoming van discriminatie van kinderen en volwassenen met een belemmering stellen dat inclusief onderwijs eerder regel dan uitzondering zou moeten zijn. Op 20 november 1989 namen de Verenigde Naties het Verdrag inzake de rechten van het kind aan. Artikel 23 pleit voor maatregelen ter bevordering van integratie: Art Deze bijstand dient erop gericht te zijn te waarborgen dat het kind daadwerkelijk toegang heeft tot onderwijs, opleiding, / op een wijze dat het kind een zo volledig mogelijke integratie in de maatschappij en persoonlijke ontwikkeling bereikt met inbegrip van zijn of haar culturele en intellectuele ontwikkeling. Inclusie is een fundamenteel recht om gelijke kansen te waarborgen. Het voorkomt latere discriminatie en het bevordert sociale zin. Wanneer kinderen samen naar school gaan, dan zal integratie in het arbeidscircuit makkelijker worden, wanneer iedereen is opgegroeid in een sfeer van tolerantie voor verschillen. (van Bael, et all.) Segratie maakt kinderen bang en onverschillig voor elkaar en kweekt vooroordelen. Inclusie kan kan angsten verminderen en leidt tot vriendschappen, respect en begrip (Stichting Inclusief Onderwijs, 2002). Wij vinden het belangrijk dat schoolgebouwen in Amsterdam Oud Zuid BTB zijn voor mensen met een lichamelijke beperking. Als scholen BTB zijn dan kan er ook inclusief onderwijs gegeven worden. 9

10 1.2 Doelstelling In overleg met de opdrachtgever zijn wij gekomen tot de volgende doelstelling van de inventarisatie:, de Werkgroep Toegankelijkheid Oud Zuid, de SGOA en de inwoners van stadsdeel Amsterdam Oud Zuid hebben zicht op de mate waarin de geïnventariseerde onderwijsinstellingen bereikbaar, toegankelijk en bruikbaar zijn voor een aantal doelgroepen met een lichamelijke beperking zodat zij deel kunnen nemen aan onderwijs en daaraan gerelateerde activiteiten die door de scholen aangeboden worden. Tevens heeft de Werkgroep Toegankelijkheid Oud Zuid ee n document in handen waarmee ze problemen met betrekking tot de BTB aan de orde kunnen stellen. Daarnaast krijgen de directeuren van de scholen een indruk welke aanpassingen er in de schoolgebouwen gedaan kunnen worden om deze toegankelijker te maken voor mensen met een lichamelijke beperking. 1.3 Onderzoeksvraag In hoeverre zijn de openbare en bijzondere basis- en middelbare scholen in stadsdeel Amsterdam Oud Zuid bereikbaar, toegankelijk en bruikbaar voor een aantal doelgroepen met een lichamelijke beperking, zodat zij deel kunnen nemen aan onderwijs en de daaraan gerelateerde activiteiten die in de scholen aangeboden worden? Definitie toegankelijkheid en omschrijving van de gehanteerde begrippen Hieronder worden de begrippen uit de onderzoeksvraag nader omschreven. Als eerste wordt de definitie van toegankelijkheid gegeven zoals deze in het Handboek voor Toegankelijkheid beschreven staat. Vervolgens hebben wij de definitie onderverdeeld in de drie begrippen bereikbaarheid, toegankelijkheid en br uikbaarheid die wij gedurende het project gehanteerd hebben. Deze zullen hieronder uitgewerkt worden. Definitie toegankelijkheid Toegankelijkheid is de eigenschap van gebouwde voorzieningen (buitenruimten, gebouwen en woningen), die maakt dat mensen de voor gebruik bestemde onderdelen, waaronder inrichting- en bedieningselementen, kunnen bereiken en gebruiken. (Ditmarsch van, et al., 2003) 10

11 Omschrijving van de gehanteerde begrippen tijdens het project? Bereikbaarheid Gegevens over het trottoir voor de school, waarbij gelet wordt op het loopoppervlak, de breedte van het trottoir en aanwezige obstakels. Tevens wordt gekeken naar de aanwezigheid van parkeerplaatsen en de afstand van de parkeerplaats tot de entree.? Toegankelijkheid Gegevens over het kunnen verplaatsen naar en in verschillende ruimtes binnen de school, waarbij gelet wordt op de entree, binnendeuren, gangen en hallen, trappen, liften en hoogteverschillen.? Bruikbaarheid Gegevens over de bediening en het gebruiksgemak van ruimtes (inclusief de deuren) en/of voorzieningen in de school, zoals toiletten, wasbakken, klaslokalen, gymzalen en geluidsversterking.? Doelgroepen De doelgroepen waarop wij ons hebben gericht tijdens de inventarisatie zijn kinderen en ouders met een lichamelijke beperking.? Lichamelijke beperking Omdat de term lichamelijke beperking vele aspecten kan omvatten zijn we in overleg met de begeleidingscommissie tot de volgende afbakening gekomen. De doelgroepen bestaan uit mensen met een mobiliteitsbeperking en mensen met een visus- of auditieve beperking. Onder mobiliteitsbeperkingen vallen mensen die slecht ter been zijn en rolstoelgebruikers. Onder mensen die slecht ter been zijn verstaan wij mensen die problemen hebben met het evenwicht en/of mensen die gebruik maken van een loophulpmiddel (rollator, stok, krukken, enz). Onder mensen met een visus- of auditieve beperking verstaan wij slechtzienden respectievelijk mensen die slechthorend zijn. In de inventarisatie wordt gebruik gemaakt van de term 'lichamelijke beperking'. Deze term is niet in overeenstemming met de International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF). De ICF is een begrippenkader, gepubliceerd door de World Health Organisation (WHO), waarmee het mogelijk is het functioneren van mensen en de eventuele problemen die mensen in het functioneren ervaren te beschrijven ( 2003). Volgens de omschrijving van de ICF zouden wij de term functioneringsproblemen moeten gebruiken. Wij zijn echter van mening dat mensen met functio neringsproblemen dit niet altijd als een probleem hoeven te ervaren. Daarom kiezen wij ervoor om de term lichamelijke beperking te gebruiken. Tevens is de term lichamelijke beperking bij meer mensen bekend. Hoewel wij niet de terminologie van de ICF gebruiken, maken wij wel gebruik van de gedachte erachter. De inventarisatie richt zich op participatie aan het maatschappelijk leven, namelijk het deelnemen aan onderwijs en daaraan gerelateerde activiteiten. 11

12 1.4 Onderzoekstype De inventarisatie die wij hebben uitgevoerd is kwantitatief beschrijvend. Het gaat hierbij om een nauwkeurige beschrijving van kenmerken van gegevens aan de hand van een vooraf gegeven systematiek zonder nadere aanduiding van relaties of verklaringen (Baarda & Goede de, 2001). De inventarisatie is kwantitatief, omdat wij feiten in plaats van meningen in kaart brengen. De inventarisatie die wij uitgevoerd hebben is praktijkgericht. De inventarisatie vindt zijn oorsprong in de praktijk: een lid van de werkgroep Toegankelijkheid Oud Zuid liep tegen het probleem aan dat de scholen van het basis- en voortgezet onderwijs in stadsdeel Amsterdam Oud Zuid niet goed toegankelijk zijn voor haar zoon die een beperking heeft. De inventarisatie kan een bijdrage leveren aan de verbetering van de praktijk. De uitkomsten van de inventarisatie zijn de basis voor een advies. Dit advies kan worden gebruikt om de BTB van de geïnventariseerde scholen te verbeteren zodat ook gebruikers met een lichamelijke beperking kunnen deelnemen aan activiteiten die door de scholen aangeboden worden. 1.5 Onderzoekspopulatie Onze onderzoekspopulatie bestaat uit 9 scholen voor openbaar basisonderwijs, 15 scholen voor bijzonder basisonderwijs, 1 school voor openbaar voortgezet onderwijs en 12 scholen voor bijzonder voortgezet onderwijs. Wij hebben ons bij de selectie van de genoemde scholen gebaseerd op de Wijkgids van Amsterdam Oud Zuid Dit brengt het totaal van onze onderzoekspopulatie uit 37 scholen. Wij hebben de volgende twee criteria opgesteld naar aanleiding waarvan wij tot de uiteindelijke onderzoekspopulatie zijn gekomen. 1. We hebben ervoor gekozen om geen scholen te inventariseren die binnen vijf jaar afgebroken worden of van locatie veranderen. 2. Bij scholen die gerenoveerd worden, hebben we nagegaan of de bouwplannen al vastgesteld zijn of niet. Wanneer de bouwplannen nog niet vastgesteld waren en wij nog invloed zouden kunnen hebben op deze plannen met ons advies, dan hebben wij deze scholen meegenomen in onze inventarisatie. Door het toepassen van de twee criteria zijn er 31 scholen in Amsterdam Oud Zuid overgebleven die wij voor de inventarisatie hebben bezocht. 12

13 1.6 Methode van dataverzameling Wij hebben gekozen voor een kleinschalige maar diepgaande inventarisatie. Wij hebben de scholen zelf bezocht en de gegevens over de BTB met behulp van een checklist verzameld. Door middel van een brief is aan de scholen medewerking aan de inventarisatie gevraagd. Deze brief hebben wij als projectteam namens de opdrachtgever geschreven. Na een week hebben wij telefonisch contact opgenomen met de scholen waarbij nogmaals gevraagd werd om medewerking. Gelijktijdig hebben wij een afspraak gemaakt voor de inventarisatie. Wij hebben een checklist opgesteld om de benodigde gegevens over de scholen te kunnen inventariseren. Het gebruik van een checklist heeft een aantal voordelen en een nadeel. Voordelen zijn dat bij het gebruik van een checklist een omvangrijk aantal kenmerken onderzocht kan worden en dat gegevens ter plekke rechtstreeks verzameld kunnen worden (directe waarneming) (Hart t, et al.,1998). Daarnaast zullen de respondenten waarschijnlijk eerder meewerken, omdat ze zelf weinig werk hoeven te verrichten. Tevens hebben wij doordat we op locatie zijn geweest een beter beeld van de knelpunten gekregen, dan dat we de informatie via een enquête hadden verkregen. Een nadeel is dat je een beperkt aantal locaties kunt inventariseren (Hart t, et al., 1998). De checklist hebben we opgesteld met behulp van het Handboek voor Toegankelijkheid en de checklist van de Nederlandse Informatiebank Toegankelijkheid (NIT). We zijn begonnen met het operationaliseren van de begrippen BTB in verschillende items die we aan bod wilden laten komen in de checklist. (deze operationalisatielijst is te vinden in bijlage 1) Vanuit deze items hebben we de vragen op gesteld. Op het voorblad van de checklist kunnen algemene gegevens over de school ingevuld worden. De checklist is onderverdeeld in de onderwerpen bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid. Hieronder vallen verschillende items die met behulp van de checklist geïnventariseerd kunnen worden. (Zie bijlage 2 voor de checklist) Voorafgaand aan de inventarisatie hebben wij een pilot gedaan in het gebouw van de aan de Tafelbergweg. Dit hebben wij gedaan zodat wij de opgestelde checklist konden uitproberen en nagaan in hoeverre de genoteerde gegevens op de checklist op een eenduidige manier genoteerd worden (de interbeoordelaar betrouwbaarheid). Op basis van de verkregen informatie hebben wij de checklist op details bijgesteld. Wij hebben in groepjes van twee in wisselende samenstellingen gemeten. Het voordeel hiervan was dat we elkaar tijdens het meten konden controleren en corrigeren. Hierdoor zijn de gegevens zoveel mogelijk op een eenduidige manier verzameld. 13

14 2. Resultaten 2.1 Geïnventariseerde scholen Aanvankelijk wilden wij 31 scholen gaan inventariseren. Omdat 2 scholen aangaven geen tijd te hebben om mee te werken aan onze inventarisatie zijn deze afgevallen. Tijdens de inventarisatie kwamen wij er chter dat er een school waarschijnlijk binnen een jaar gaat verhuizen. Uiteindelijk bleven er 28 scholen over. Hiervan zijn er 19 basisscholen en 9 middelbare scholen. 2.2 Verwerking van de gegevens Om de verkregen gegevens te kunnen verwerken hebben wij twee lijsten opgesteld. Als eerste hebben we een codelijst opgesteld, waarin alle geïnventariseerde gegevens in categorieën worden onderverdeeld. Vervolgens hebben wij door middel van een prioriteitenlijst per item de mate van BTB vastgesteld. In de onderstaande tekst worden regelmatig de termen items en aspecten van items gebruikt. Met items bedoelen wij de overkoepelende kopjes in de checklist zoals trottoir, entree, binnendeuren, toiletten, trappen, enz. Met aspecten van items bedoelen wij de vragen die bij een bepaald item horen. Onder het item entree zijn aspecten van items bijvoorbeeld breedte van de deur, hoogte van de drempel, enz. De codelijst is opgesteld op basis van de bovenwettelijke normen uit het Handboek voor Toegankelijkheid en de wettelijke eisen van het Bouwbesluit. Naar aanleiding van de normen en eisen uit het Handboek en Bouwbesluit hebben we aan elk aspect behorend bij een item de kleurcodes groen, oranje of rood gegeven. Als aan de bovenwettelijke normen uit het Handboek wordt voldaan krijgt het de code groen. Wanneer het aspect van een item aan het Bouwbesluit voldoet krijgt het de code oranje. Als een aspect aan beide eisen niet voldoet, dan krijgt het de code rood. Wanneer een gebouw op alle aspecten aan de normen van het Handboek voldoet, dan betekent dit dat de BTB van een gebouw uitstekend is. De eisen die in het Bouwbesluit genoemd worden zijn minimaal. Wanneer een gebouw op alle aspecten aan het Bouwbesluit voldoet is de BTB matig. Vervolgens hebben we de prioriteitenlijst gebruikt. We hebben per doelgroep een aparte prioriteitenlijst opgesteld, omdat voor elke doelgroep andere items van belang zijn. In de lijsten hebben we vastgesteld welke aspecten het belangrijkst zijn voor een item. Op basis van het belang van de aspecten hebben we er verschillende waarden aan toegekend. Zo tellen de breedte van de vrije doorgang en de hoogte van de drempel bij een toilet zwaarder mee dan de hoogte van een wasbak, omdat een toegankelijke deur essentieel is om het toilet te kunnen gebruiken. We hebben de verschillende waarden meegenomen in een berekening waarbij elk item een kleurcode heeft gekregen. 14

15 De items die de kleurcodes, groen, oranje en rood hebben gekregen. De kleuren zijn hetzelfde gebleven als bij de aspecten van items maar hebben een andere betekenis gekregen. (de betekenis van de kleuren is hieronder beschreven) De kleurcodes komen niet overeen met de eisen die in het Handboek voor Toegankelijkheid en in het Bouwbesluit genoemd worden. De kleurcodes van de items zijn een optelsom van de genoemde eisen en zeggen wel iets over de mate waarin de items BTB zijn. De kleuren groen, oranje en rood komen terug in de grafieken in de volgende paragrafen. Betekenis van de kleuren voor de items: Groen = De meeste of belangrijkste onderdelen voldoen aan de eisen uit het Handboek voor Toegankelijkheid. Kleine aanpassingen zijn noodzakelijk Oranje = De meeste of belangrijkste onderdelen voldoen aan de eisen van het bouwbesluit. Aanpassingen zijn noodzakelijk. Rood = De meeste of belangrijkste onderdelen voldoen niet aan zowel het handboek voor toegankelijkheid als het bouwbesluit. Grote aanpassingen zijn noodzakelijk. De volgende vragen uit de checklist hebben wij niet meegenomen in de verwerking van de gegevens: Hoe wordt de deur benaderd?, Vrije opstelruimte bij frontale benadering en Vrije opstelruimte bij zijwaartse benadering Deze 3 vragen hebben wij uit de checklist gehaald omdat wij op verschillende manieren gemeten hebben en de gegevens hierdoor niet betrouwbaar zijn. Het hele item Nooduitgang hebben wij niet meegenomen bij het coderen omdat wij niet genoeg tijd hadden om alle vluchtroutes volledig te inventariseren. Wij hebben het daarom niet consequent gemeten. Bij sommige scholen zijn alleen de deuren op de begane grond gemeten en in andere gebouwen is er gekeken naar de brandtrap op een verdieping. Omdat wij een aantal knelpunten zijn tegengekomen, hebben wij voor alle scholen een algemeen stuk over de nooduitgangen en vluchtroutes geschreven in het inventarisatieverslag. In het advies hebben wij de punten aangegeven die verbetering behoeven. Verder hebben wij de vraag Zijn er versmallingen in de gang aanwezig? uit de checklist gehaald. De vraag moet een antwoord geven over de vrije doorgang in een gang. Dit komt al aan bod bij de vraag over de vrije breedte langs obstakels. Ook de vraag Zijn er leuningen aanwezig in de gangen? is uit de check list gehaald. In geen van de scholen is een leuning in de gangen. De vraag coderen en meenemen in de overkoepelende kopjes betekent dat het kopje "Gangen en hallen" voor iedere school de code rood zou krijgen voor slechtzienden en mensen die slecht ter been zijn. In de onderstaande tekst wordt regelmatig gesproken over afwijkende klaslokalen, gangen en hallen en binnendeuren. Onder afwijkende lokalen verstaan wij de lokalen die qua maten afwijken van de meest voorkomende klaslokalen. Deze afwijkende klaslokalen 15

16 zijn meestal lokalen met een andere functie zoals computerlokalen, speelruimtes en handvaardigheidlokalen. Onder afwijkende deuren en afwijkende gangen en hallen verstaan we de deuren en gangen en hallen die afwijken van de meest gangbare deuren en gangen en hallen in het gebouw. De afwijkende binnendeuren en gangen en hallen zijn niet ingevuld wanneer al duidelijk was dat de deur en/of gang toegankelijk was. De resultaten zullen door middel van een grafiek per doelgroep worden weergegeven. Vervolgens volgt een toelichting bij de grafieken. De resultaten voor de doelgroep slechthorenden wordt niet in een grafiek weergegeven, omdat slechts één item belangrijk is. 16

17 1 0 Toegankelijke scholen in Amsterdam Oud Zuid: Een open deur??? 2.3 Resultaten basisonderwijs Slechthorenden Voor slechthorenden is één item belangrijk, namelijk de aanwezigheid van geluidsversterkende apparatuur in de bijvoorbeeld in de vorm van een ringleiding. Geen van de geïnventariseerde scholen is voorzien van geluidsversterkende apparatuur voor leerling gebruik Bereikbaarheid Rolstoelgebruikers Slecht ter been Slechtzienden Grote aanpassingen noodzakelijk Aanpassingen noodzakelijk Kleine aanpassingen noodzakelijk Legenda 1. Algemene gehandicaptenparkeerplaats 2. Algemene parkeerplaats 3. Trottoir Rolstoelgebruikers en mensen slecht ter been Parkeergelegenheid Bij geen van de 19 basisscholen is een algemene gehandicaptenparkeerplaats of een officiële parkeerplaats behorend bij de school aanwezig. Er zijn wel parkeerplaatsen in de straat aanwezig. Bij 12 scholen is de afstand van entree tot parkeerplaats gelijk of minder dan 25 meter. Bij de overige 7 scholen is deze afstand meer dan 25 meter. Bij één school liggen de parkeerplaatsen langs een drukke weg. Hier moet vaak dubbel geparkeerd worden, wat onveilige situaties kan opleveren. Trottoir Bij 14 basisscholen is het trottoir toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Bij 5 basisscholen voldoet het trottoir niet. Oorzaken hiervan zijn dat er minder dan 90 vrije doorgang langs obstakels is of dat er geen trottoirafrit of verlaagd trottoir aanwezig is om het hoogteverschil van de straat/parkeerplaats tot het trottoir te overbruggen. Voor mensen slecht ter been voldoen alle trottoirs. Van de 19 scholen is er één school waarbij de weg van trottoir naar entree niet voldoet. Dat komt doordat er een hek aanwezig is met een te smalle doorgang voor rolstoelgebruikers en een te hoge drempel. 17

18 1 0 Toegankelijke scholen in Amsterdam Oud Zuid: Een open deur??? Slechtzienden Trottoir De trottoirs bij alle 19 basisscholen zijn begaanbaar voor slechtzienden, omdat de tegels van het trottoir gelijk liggen en de vrije doorgang breed genoeg is. Bij één school is de het pad van het trottoir naar de entree van de school niet toegankelijk. Hierbij moet namelijk een te hoge drempel overbrugd worden en liggen sommige tegels ongelijk Toegankelijkheid Rolstoelgebruikers Slecht ter been Grote aanpassingen noodzakelijk Aanpassingen noodzakelijk B3 B10 B B3 B9 B10 Kleine aanpassingen noodzakelijk Slechtzienden B3 B9 B10 Legenda 1. Entree 2. Binnendeuren 4. Gangen en hallen B3. Andere entrees B9. Trappen B10. Kooiliften B11. Plateauliften Rolstoelgebruikers en mensen slecht ter been Entree Van de 19 scholen hebben 4 scholen een toegankelijke hoofdentree voor rolstoelgebruikers. Er is één school waarbij de hoofdentree niet toegankelijk is, maar de school wel via een andere entree te bereiken is. Bij de meeste van de 14 scholen waarvan de entree niet toegankelijk is komt dat doordat er voor de entree een opstap, trapje of een drempel van meer dan 2 is. Daarnaast hangt de bel bij deze 15 scholen te hoog voor rolstoelgebruikers. De te hoge drempel, opstap en het trapje kunnen ook voor mensen die slecht ter been zijn problemen opleveren. Daarnaast kost het bij een aantal scholen veel kracht om de entreedeur te openen. 18

19 Binnendeuren Van de 19 scholen zijn er 14 scholen waarvan de binnendeuren toegankelijk zijn voor rolstoelgebruikers. Als de afwijkende binnendeuren meegeteld worden zijn er in totaal 9 gebouwen waarvan alle binnendeuren toegankelijk zijn. De overige binnendeuren zijn niet toegankelijk, voornamelijk omdat de drempel onder de deur hoger is dan de maximale hoogte van 2. Voor mensen slecht ter been zijn alle binnendeuren in de 19 scholen toegankelijk. Gangen en hallen Van de 19 scholen zijn er 5 scholen waarvan de gangen en hallen niet toegankelijk zijn voor rolstoelgebruikers. In een aantal Gevallen komt dit doordat er geen ruimte is voor een keerruimte met een diameter van 150. Daarnaast komt het voor dat de vrije doorgang langs obstakels smaller is dan 90 of dat er hoogteverschillen van meer dan 2 aanwezig zijn. Als de afwijkende gangen en hallen worden meegeteld zijn er in totaal 8 scholen waarvan één of meer gangen niet toegankelijk zijn. In geen van de scholen is in de gangen en hallen een leuning aanwezig. Dit is wel wenselijk voor mensen die slecht ter been zijn omdat zij gebruik kunnen maken van de leuning als houvast. Liften en trappen Er zijn 2 scholen met een kooilift. Deze kooiliften zijn beide te gebruiken door rolstoelgebruikers en mensen slecht ter been. Eén van deze 2 scholen heeft ook 2 plateauliften. Deze voldoen niet vanwege een te klein vloeroppervlak. Alle trappen binnen de 19 scholen zijn toegankelijk voor mensen slecht ter been. Slechtzienden Entree Van de 19 scholen zijn er 2 met een hoofdentree die niet goed toegankelijk is voor slechtzienden. Dit komt door een slecht kleurcontrast van de deuren met het kozijn of de muur en doordat de bel niet duidelijk zichtbaar is. Daarnaast zijn er opstapjes en trappen die niet aangegeven zijn door middel van kleurmarkering/voelstrip, waarbij geen leuning aanwezig is en zijn er te hoge drempels. Bij één van deze 2 scholen is het gebouw wel goed te bereiken via een andere entree. De overige 17 scholen voldoen niet optimaal, oder andere omdat er daar opstapjes en trapjes voor de entree s zijn en kleurmarkering- /voelstrip ontbreekt en er geen leuning aanwezig is. Binnendeuren Van de 19 scholen zijn 3 scholen niet goed toegankelijk als het om de binnendeuren gaat. Ook hier ontbreekt een duidelijk kleurcontrast tussen de deur en het kozijn en/of de muur. Er zijn 2 scholen met afwijkende binnendeuren die niet voldoen vanwege het onduidelijke kleurcontrast. Gangen en hallen De gangen en hallen voldoen bij alle 19 scholen. Het komt regelmatig voor dat er veel obstakels langs de kant staan, bijvoorbeeld tafels, stoelen en kasten. Als er desondanks genoeg vrije doorgangsbreedte is, hoeft dit geen probleem te zijn. Het kan wel problemen geven als er losse obstakels midden in de looproute staan. In geen van de gangen en hallen zijn leuningen aanwezig. Dit is wel wenselijk voor slechtzienden omdat zij de leuningen als geleidelijn gebruiken kunnen. 19

20 1 0 Toegankelijke scholen in Amsterdam Oud Zuid: Een open deur??? Liften en trappen Bij 4 van de 19 scholen zijn de trappen toegankelijk voor slechtzienden. De trappen in de overige 15 scholen voldoen niet, omdat hierbij het begin of einde van de trap niet duidelijk aangegeven wordt door middel van een voelstrip. Van de 19 scholen hebben de meeste trappen aan beide kanten leuningen, maar deze lopen meestal niet voor de onderste en na de bovenste trede horizontaal door. In 2 scholen is een kooilift aanwezig die toegankelijk is voor Slechtzienden Bruikbaarheid 20 Rolstoelgebruikers Slecht ter been 20 Grote aanpassingen noodzakelijk Aanpassingen noodzakelijk B Kleine aanpassingen noodzakelijk Legenda 1. Aangepaste toiletten 3. Klaslokalen 4. Gymzaal 5. Kantine B6. Overige klaslokalen Rolstoelgebruikers en mensen slecht ter been Toiletten In 4 van de 19 scholen is er een aangepast toilet aanwezig. Van deze 4 scholen hebben er 2 een toilet dat bruikbaar is voor rolstoelgebruikers. Bij de 2 scholen waarvan het toilet niet bruikbaar is, komt dit door onvoldoende opstelruimte. Hierdoor kan er geen transfer naar de toiletpot gemaakt worden. Daarnaast is bij één aangepast toilet de vrije doorgang van de deur te smal. Er zijn in geen van de 19 scholen algemene toiletten die bruikbaar zijn voor rolstoelgebruikers. Er zijn 6 scholen waarvan het toilet niet goed bruikbaar is voor mensen die slecht ter been zijn, omdat er geen verhoogd toilet en geen steunen aanwezig zijn. Lokalen In 7 schoolgebouwen zijn er klaslokalen die niet toegankelijk zijn, omdat er een te smalle vrije doorgang of een te hoge drempel is. Daarnaast zijn er 12 scholen die een afwijkend lokaal hebben, zoals muziek-, computer- of bevolokaal, dat niet toegankelijk is. 20

21 Gymzalen Van de 19 scholen zijn er 16 gymzalen met bijbehorende kleedkamers en douche die we geïnventariseerd hebben. Van 3 gymzalen zijn de kleedkamer en gymzaal wel toegankelijk, maar de douches niet. 13 gymzalen zijn niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers, omdat de drempels te hoog zijn en de breedte van de vrije doorgang te smal is. Daarnaast is er in geen enkele douche zitgelegenheid aanwezig, wat een probleem vormt voor mensen die slecht ter been zijn. Overig Van de 19 scholen hebben er 3 een kantine/aula. Deze zijn alle drie toegankelijk. De geïnventariseerde garderobes zijn allemaal bruikbaar. 21

22 2 0 0 Toegankelijke scholen in Amsterdam Oud Zuid: Een open deur??? 2.4 Resultaten voortgezet onderwijs Slechthorenden Voor slechthorenden is slechts één item belangrijk, namelijk de aanwezigheid van geluidsversterkende apparatuur. Geen van de geïnventariseerde scholen is voorzien van geluidsversterkende apparatuur. Één middelbare school heeft ervaring met slechthorenden. Op de school is een coördinator aanwezig die zich bezighoudt met dove en slechthorende kinderen. Er wordt gebruik gemaakt van tolken tijdens de lessen Bereikbaarheid Rolstoelgebruikers Slecht ter been Slechtzienden Grote aanpassingen noodzakelijk Aanpassingen noodzakelijk Kleine aanpassingen noodzakelijk Legenda 1. Algemene gehandicaptenparkeerplaats 2. Algemene parkeerplaats 3. Trottoir Rolstoelgebruikers en mensen slecht ter been Parkeergelegenheid Bij geen van de 9 scholen is een algemene gehandicapten parkeerplaats aanwezig. Er kan bij de scholen in de straat geparkeerd worden. Hierbij komt het 4 keer voor dat de afstand tot de entree meer dan 25 meter is. Er is één school met officiële parkeerplaatsen die horen bij de school. Vanaf deze parkeerplaatsen is de afstand meer dan 25 meter naar de entree. Bij deze school is de afstand van de parkeerplaatsen in de straat tot de entree minder dan 25 meter. Trottoir Bij 6 scholen is het trottoir niet optimaal toegankelijk. Dit komt voornamelijk omdat het trottoir geen afrit heeft. De trottoirband is in de meeste gevallen rond de 10 hoog. Dit hoogteverschil is een probleem voor rolstoelgebruikers en mogelijk ook voor mensen die slecht ter been zijn. Daarnaast staan er bij middelbare scholen vaak fietsen op het trottoir, waardoor de vrije doorgang langs obstakels te smal is voor rolstoelgebruikers. Bij een enkele school liggen de tegels ongelijk. 22

23 2 0 0 Toegankelijke scholen in Amsterdam Oud Zuid: Een open deur??? Slechtzienden Trottoir Het trottoir is bij 9 scholen toegankelijk. Bij één school zijn er gids-/geleidelijnen op het schoolplein die naar de verschillende entree s van de school leiden. Deze gids- /geleidelijnen zijn alleen zichtbaar en niet voelbaar Toegankelijkheid Rolstoelgebruikers B3 B10 B Slecht ter been 1 B3 B9 B10 Grote aanpassingen noodzakelijk Aanpassingen noodzakelijk Kleine aanpassingen noodzakelijk Slechtzienden B3 B9 B10 Legenda 1. Entree 2. Binnendeuren 4. Gangen en hallen B3. Andere entrees B9. Trappen B10. Kooiliften B11. Plateauliften Rolstoelgebruikers en mensen slecht ter been Entree Van de 9 scholen zijn er 2 met een toegankelijke hoofdentree. 7 scholen hebben een hoofdentree die niet toegankelijk is doordat er opstappen en trapjes voor de entree aanwezig zijn. Daarnaast is de vrije doorgang vaak te smal en is er een te hoge drempel aanwezig. Tevens hangt de bel in veel gevallen te hoog voor rolstoelgebruikers. Van de 2 scholen met een toegankelijke hoofdentree zijn ook de andere entree s toegankelijk. Bij de overige scholen zijn de andere entree s niet toegankelijk. Er is één entree niet toegankelijk voor mensen die slecht ter been zijn, omdat er voor de entree een opstap van meer dan 18,5 aanwezig is. 23

24 Binnendeuren Bij 8 van de 9 scholen zijn de binnendeuren toegankelijk. Bij 2 scholen met toegankelijke algemene binnendeuren, zijn er één of meer afwijkende binnendeuren niet toegankelijk. Dit komt door een te smalle vrije doorgang, doordat de deur te zwaar opengaat of door een te hoge drempel. In totaal zijn 6 van de 9 scholen toegankelijk wat betreft (afwijkende) binnendeuren. Gangen en hallen Bij 3 scholen zijn de gangen en hallen niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Oorzaken hiervan zijn onder andere te smalle vrije doorgangen en hoogteverschillen. De overige 6 scholen hebben toegankelijke gangen en hallen. In geen van de gangen en hallen zijn leuningen aanwezig. Dit is wel wenselijk voor mensen die slecht ter been zijn, omdat zij gebruik kunnen maken van de leuning als houvast. Liften en trappen Er zijn 3 scholen met kooiliften. Hiervan is er één niet toegankelijk. Dit komt doordat het vloeroppervlak te klein is, de bedieningsknoppen in de lift te hoog zijn en er een te grote ruimte tussen het vloeroppervlak binnen de lift en het vloeroppervlak buiten de lift is. Er is één school met meerdere plateauliften. Van deze school voldoen de plateauliften niet, omdat ze een te klein vloeroppervlak hebben. Daarnaast is er bij één plateaulift onvoldoende opstelruimte bovenaan de trap. De trappen zijn toegankelijk voor mensen die slecht ter been zijn. Slechtzienden Entree Er zijn 2 van de 9 scholen met een hoofdentree die niet goed toegankelijk is voor slechtzienden. Oorzaken hiervan zijn een slecht kleurcontrast van de deuren met het kozijn of de muur en een niet duidelijk zichtbare bel. De overige 7 scholen hebben een entree met een kleurcontrast. Bij de meeste scholen zijn er opstapjes, trappen of te hoge drempels waarbij geen kleurmarkering/voelstrip en leuning aanwezig is. Binnendeuren Bij alle scholen voldoen de meest voorkomende binnendeuren aan de eisen. Er is één school waarbij er afwijkende binnendeuren zijn die niet voldoen. Dit komt doordat er geen kleurcontrast tussen de deur en het kozijn en/of de muur is. Gangen en hallen De gangen en hallen zijn toegankelijk voor slechtzienden. Bij enkele scholen zijn er echter trapjes in de gangen. Wij gaan er vanuit dat slechtzienden deze kunnen zien of voelen met een taststok. Ook zijn er geen leuningen bij de trapjes. Dit alles maakt de doorgang door gangen en hallen wel lastig voor slechtzienden. In geen van de gangen en hallen zijn leuningen aanwezig. Dit is wel wenselijk voor slechtzienden omdat zij de leuningen als geleidelijn gebruiken kunnen. Liften en trappen Bij alle scholen zijn de trappen niet goed toegankelijk, omdat bij bijna geen enkele trap het begin of einde duidelijk aangegeven wordt door een voelstrip. Wel zijn er aan beide 24

25 2 0 0 Toegankelijke scholen in Amsterdam Oud Zuid: Een open deur??? kanten leuningen aanwezig, maar deze lopen meestal niet voor de onderste en na de bovenste trede horizontaal door. Bij een aantal trappen zaten er een soort van knoppen op de leuningen wat hinderlijk kan zijn voor slechtzienden. Het komt wel regelmatig voor dat er aan de voorkant op de traptrede een markering is door helderheidcontrast. Van de 9 scholen zijn er 3 scholen met een lift. Bij 2 scholen is de lift niet goed bruikbaar voor slechtzienden. Dit komt doordat er geen kleurcontrast is bij de bedieningsknoppen en er geen auditieve geluidsaanduiding aanwezig is Bruikbaarheid Rolstoelgebruikers B6 Slecht ter been Grote aanpassingen noodzakelijk Aanpassingen noodzakelijk Kleine aanpassingen noodzakelijk Legenda 1. Aangepaste toiletten 3. Klaslokalen 4. Gymzaal 5. Kantine B6. Overige klaslokalen Rolstoelgebruikers en mensen slecht ter been Toiletten Er zijn 3 van de 9 scholen met een aangepast toilet. Hiervan is er slechts één bruikbaar. Bij een andere school wordt het aangepast toilet als opbergruimte gebruikt. Als deze toiletruimte opgeruimd wordt voldoet het aan de eisen van het Handboek en kan de toiletruimte gebruikt worden. Het derde toilet is niet bruikbaar vanwege een te hoge drempel en een naar binnen draaiende deur. Hierdoor kan de rolstoelgebruiker wel het toilet in, maar vervolgens niet de deur dichtdoen, omdat de rolstoel in het draaivlak van de deur staat. Er zijn geen algemene toiletten die bruikbaar zijn voor rolstoelgebruikers. Bij 6 scholen is het toilet niet goed bruikbaar voor mensen die slecht ter been zijn, omdat er geen verhoogd toilet en steunen aanwezig zijn. Lokalen Bij 6 van de 9 scholen zijn de algemene klaslokalen niet of slecht toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Dit komt voornamelijk door een te smalle vrije doorgang en een te hoge drempel. Daarnaast zijn er 4 scholen die één of meerdere afwijkende lokalen hebben die niet toegankelijk zijn. 25

26 Deze afwijkendeklaslokalen zijn vaak lokalen met een specifieke functie, zoals handvaardigheidlokalen, computerlokalen, muzieklokalen. Ook hier is de oorzaak een te smalle vrije doorgang of te hoge drempel. Omdat een lokaal met een specifieke functie vaak op een afwijkende plek in een school is, komt het ook regelmatig voor dat er een trapje of opstap overbrugd moet worden om het lokaal te bereiken. In een aantal scholen zijn sommige lokalen niet bereikbaar voor mensen die slecht ter been zijn, omdat er een opstap hoger dan 18,5 overbrugd moet worden. Gymzalen De 6 gymzalen die we geïnventariseerd hebben zijn niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers. In 3 gevallen is de gymzaal niet toegankelijk vanwege de douche. Hierbij zijn vooral de te smalle breedte van de vrije doorgang en de te hoge drempel het probleem. De deuren in de kleedkamer en naar de gymzaal voldoen niet vanwege te hoge drempels en te smalle vrije doorgangen. De 6 gymzalen en de bijbehorende kleedkamers zijn bruikbaar voor mensen die slecht ter been zijn. Het is lastig dat de drempels soms aan de hoge kant zijn. De douches zijn niet bruikbaar, omdat er geen zitgelegenheid aanwezig is. Kantines Van de 9 kantines zijn er 5 toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Oorzaken waardoor een kantine niet toegankelijk is, is de aanwezigheid van een opstapje of trapje. Daarnaast is de vrije doorgang van de deur vaak te smal en is er een te hoge drempel. 2.5 Nooduitgangen en vluchtroutes Tijdens de inventarisatie is gebleken dat veel nooduitgangen en vluchtroutes niet goed toegankelijk zijn voor de verschillende doelgroepen. Het item nooduitgang omvat veel aspecten zoals, brandtrappen, vluchtwe gen en bijbehorende deuren. Bij veel scholen zat de deur van de nooduitgang op slot. Daarnaast zijn bij veel scholen te hoge drempels en/of opstapjes en trappen aanwezig bij de deuren naar buiten en in de vluchtroute. Bij een aantal scholen zijn de brandtrappen erg stijl en zijn de nooduitgangen en vluchtroutes niet duidelijk aangegeven. Daarnaast komt het regelmatig voor dat de breedte van de vrije doorgang van de vluchtroute en van de deuren te smal is. Tevens kwamen de nooduitgangen een aantal keer op een onlogische plek uit, onder andere in de struiken, op het dak of buiten op een trapje of hoge opstap. De gebouwen met een lift hebben geen voorzieningen voor rolstoelgebruikers om vanaf een verdieping naar de begane grond te komen in noodgevallen omdat de lift dan niet gebruikt mag worden. 26

27 3. Conclusies Geen van de scholen voldoet volledig aan de eisen uit het Handboek voor Toegankelijkheid. Er zijn weinig verschillen tussen de scholen voor basis- en voortgezet onderwijs. De grootste knelpunten zijn de entree, de bereikbaarheid van verdiepingen en het ontbreken van een aangepast toilet. De meeste entree s zijn niet toegankelijk, omdat er vaak opstapjes of trapjes voor de deur zijn. Daarnaast komt het regelmatig voor dat drempels te hoog zijn, de breedte van de vrije doorgang te smal is en de deuren zwaar te openen zijn. De verdiepingen zijn in het merendeel van de scholen niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers, omdat er geen lift aanwezig is. De trappen zijn voor mensen die slecht ter been zijn toegankelijk, maar vormen voor slechtzienden een probleem. De reden daarvan is dat er geen voelstrip aan het begin en het einde van de trap aanwezig is. Daarnaast wordt de voorkant van de trede niet gemarkeerd door helderheidcontrast of voelstrip en lopen de leuningen niet voor de onderste en na de bovenste traptrede horizontaal door. Een ander knelpunt zijn de deuren van klaslokalen, kantines en gymzalen. De breedte van de vrije doorgang is vaak niet voldoende en er is regelmatig een drempel aanwezig die hoger is dan de maximale hoogte van 2. Daarnaast is er bij geen van de scholen een algemene gehandicaptenparkeerplaats. Voor slechthorenden is er geen geluidsversterking aanwezig. De nooduitgangen en vluchtvoorzieningen voldoen niet. Positieve punten zijn de binnendeuren en de gangen en hallen. De breedte van de vrije doorgang van de deuren is voldoende en er is meestal geen of een drempel van minder dan 2 aanwezig. In de gangen en hallen is er ook voldoende breedte van de vrije doorgang. Daarnaast is de garderobe, die alleen bij basisscholen aanwezig is, in elke school bruikbaar. Een verschil tussen basis- en voortgezet onderwijs zijn de trottoirs. Deze voldoen bij het basisonderwijs grotendeels en bij het voortgezet onderwijs niet, vooral omdat er bij het voortgezet onderwijs veel fietsen van de leerlingen op het trottoir staan. Slotconclusies basisonderwijs Uiteindelijk zijn er in het basisonderwijs 2 scholen die redelijk aan de eisen van het Handboek voor Toegankelijkheid voldoen. Eén van de 19 basisscholen heeft een lift, een aangepast toilet en een toegankelijke entree. Er zijn echter kleine punten waardoor deze school niet helemaal BTB is. Verder is er één school met een lift, een aangepast toilet en entree waarvan de laatste twee punten een aantal aanpassingen behoeven. 27

28 Slotconclusies voortgezet onderwijs In het voortgezet onderwijs heeft één van de scholen een toegankelijke entree, een lift en een aangepast toilet. Het trottoir is bij deze school een knelpunt. Verder is er een school waarbij het voor de toegankelijkheid noodzakelijk is dat de lift doorgetrokken wordt naar de derde verdieping. Tevens zullen er een aantal kleinere aanpassingen aan de entree en het aangepast toilet gerealiseerd moeten worden. Daarnaast is er nog een school met een lift. Toch is de toegankelijkheid niet optimaal, doordat de lift niet voldoet aan de eisen uit het Handboek voor Toegankelijkheid en er ruimtes in de school zijn die niet toegankelijk zijn. Bij de overige 7 scholen ontbreekt een lift, een toegankelijke entree en een aangepast toilet. 28

29 4. Discussie Hieronder stellen wij de keuzes die wij gemaakt hebben tijdens het project ter discussie. 4.1 Inhoud De keuze voor de te inventariseren instelingen (onderzoekspopulatie) Aan het begin van ons project zijn we gestart met de vraag: Breng de bereikbaarheid, toegankelijkheid en doorgankelijkheid van onderwijs- en welzijnsvoorzieningen in stadsdeel Amsterdam Oud Zuid in kaart. Wij hebben ervoor gekozen om alleen onderwijsinstellingen te inventariseren. Wij hadden er ook voor kunnen kiezen om alleen de welzijnsinstellingen te inventariseren bijvoorbeeld omdat er veel ouderen gebruik maken van welzijnsinstellingen en die vaker lichamelijke beperkingen hebben. We hadden er ook voor kunnen kiezen om de BTB van de welzijnsinstellingen of een combinatie van beide te inventariseren omdat dat de oorspronkelijke vraag was. De keuze voor de doelgroep Wij hebben in overleg met de begeleidingscommissie besloten dat we ons richten op mensen met mobiliteitsbeperkingen, slechthorenden en slechtzienden. Bij mensen met mobiliteitsbeperkingen hebben wij een onderscheid gemaakt tussen mensen die slecht ter been zijn en rolstoelgebruikers. De groep van mensen slecht ter been is een groep met veel verschillen; er zijn mensen die met een rollator lopen en mensen die een stok of krukken nodig hebben om zich voort te bewegen ook is er verschil in de afstand die mensen kunnen afleggen. Voor al deze mensen gelden andere eisen om het gebouw BTB te maken. We hadden er ook voor kunnen kiezen om ons alleen op mensen met mobiliteitsproblemen (rolstoelgebruikers) te richten. We hadden kunnen zeggen dat als een gebouw voor een rolstoelgebruiker BTB is dat het dan ook voor mensen slecht ter been BTB is. De keuze voor de indeling op BTB Wij hebben ervoor gekozen om het verslag in te delen in bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid. Door de indeling op BTB wordt de nadruk gelegd op de postitieve- en negatieve punten en de aanpassingen die er gedaan moeten worden ter verbetering van bijvoorbeeld de bereikbaarheid voor alle doelgroepen We hadden het verslag ook kunnen indelen op doelgroepen. Door de indeling op doelgroepen wordt de nadruk gelegd op de postitieve- en negatievepunten en de aanpassingen die er gedaan moeten worden ter verbetering van bijvoorbeeld rolstoelgebruikers. 29