Een feniks verrijst uit zijn as

Transcriptie

1 188 JUNI 2012 Hydropeuma Dé referetie voor aadrijf- e besturigstechiek Ee feiks verrijst uit zij as Het Bolshoi-theater i Moskou straalt gradeur uit e evoceert de glorierijke periode va het Russische Rijk. Maar achter de scherme laat het de voorbije eeuwe ver achter zich e maakt het gebruik va de meest modere techologieë. Driemaadelijks tijdschrift va FIMOP e BELGITRANS - 2de trimester - 42e jaargag - Afgiftekatoor Atwerpe X - P ,50 EUR 17 - Redemet va reductore e riemaadrijvige 26 - Hybride systeme zij aa opmars bezig 34-8ste Fluid Power Coferetie i Dresde

2 100 - Lezersdiest

3 FIMOP Belgische Vereigige va Fabricate, Ivoerders e Verdelers va Materiaal voor Idustriële Hydraulica, Pematica, Automatisatie e aaverwate techieke. Lid va het Europese comité CETOP vzw FIMOP Tel: +32 (0) Fax: +32 (0) ifo@fimop.be BELGITRANS Belgische beroepsvereigig voor idustriële aadrijftechieke (mechaisch, elektrisch, mechatroisch e hydro-dyamisch) vzw BELGITRANS Tel: +32 (0) ifo@belgitras.be JUNI 2012 Hydropeuma Dé referetie voor aadrijf- e besturigstechiek RAAD VAN BESTUUR JEAN-PIERRE VAN DER KELEN, Testo Philippe Vaseveat, Olaer M. DE WINTER, Service Hydro PHILIPPE CONSIGLIO, Bosch Rexroth R. DECLEER, Decleer, Gaeles & Part. Y. Meuleijzer, LiMotio RAAD VAN BESTUUR G.Heyvaert, MGH L.De Groef, Esco Coupligs L.Roeladt, GKN Stromag BNL L.Va Hoyladt, Act I Time Dick ter Welle, Hase Idustrial Trasmissios Steve Cassiers, Siemes Bart Vahaverbeke, Voith Turbo TOEZICHTHOUDERS Jea Schauss, Atlas Copco Maciej Szygowski, Doedijs Fluidap TOEZICHTHOUDERS Steve Bergia, MEA Marc Goos, Trasmo COMMISSIES Cofederatie Toetredige Algemee voorwaarde CETOP Oderwijs - IHP Evets & Beurze Repertorium Tijdschrift Automatio-HP MARCOM GROUP MARKTONDERZOEK - HYDRAULICA - PNEUMATICA - AFSLUITERS E-News - Webstek Beroepsethiek COORDINATEUR LEDEN 2012 AB Flex AF BELGIUM ASCO NUMATICS BENELUX ATLAS COPCO COMPRESSEURS BOGE COMPRESSEURS BOSCH REXROTH Brevii Fluid Power BURKERT CONTROMATIC CLIPPARD EUROPE CQS TECHNOLOGIES COMPAIR GEVEKE DECLEER-GAELENS & PARTNERS DINAMIK COMPRESSOR Doedijs Fluidap DONALDSON ULTRAFILTER EFC ERIKS + BAUDOIN Euregio Hydraulics FESTO BELGIUM FLUIDTECH GATES EUROPE Hasaflex HOGESCHOOL WEST-VLAANDEREN (PIH) HYDAC HYDRAULIC ASSISTANCE HYDRAUMEC INTERNATIONAL HYDRAUVISION Hydro Tools INGERSOLL RAND BENELUX LiMotio Mauli Fluicoecto v NORGREN OLAER BENELUX PALL BELGIUM PARKER HANNIFIN PIRTEK BENELUX REM B SAUER DANFOSS SERVICE HYDRO SMC PNEUMATICS TESTO VAN DE CALSEYDE Va Heck Iterpieces/Ipar VEMOFLEX WTS COMMISSIES MARKETING EXPOSITIONS MEDIA WEBSITE LEDEN 2012 ABB ACT IN TIME ATB AUTOMATION AVD BELGIUM AZ HOLLINK BELGIUM BEGE AANDRIJFTECHNIEK BRAMMER BREVINI BELGIO CALDIC TECHNIEK BELGIUM Eriks Motio Cotrol ESCO TRANSMISSIONS GKN SERVICE BENELUX HABASIT BELGIUM HANSEN TRANSMISSIONS INT. L. TAS & CO KTR MEA MGH OPTIBELT RENOLD CONTINENTAL REXNORD ROTERO BELGIUM SEW SIEMENS SKF GKN STROMAG BNL TRANSMO VOITH TURBO WEG BENELUX Omslagverhaal COLOFON SECRETARIAAT Wielstraat 12 B Borem Tel Fimop: +32 (0) Tel Belgitras: +32 (0) Fax: +32 (0) automatio@hydropeuma.be VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Reé Decleer, FIMOP p/a KHNB, Louisalaa 500, B 1050 Brussel REDACTIECOMITE Ig. Reé Decleer, Ig. Roger Stas REALISATIE CxO Europe Wielstraat 12 - B Borem PUBLICITEIT Dirk Vermat gsm: +32 (0) dirk.vermat@skyet.be Redactie Stij Dom - tel: +32 (0) automatio@hydropeuma.be DRUKKERIJ Artoos, Kampehout Verspreidig ex. NL ex FR Automatio Magazie is ee uitgave va de beroepsvereigige Fimop e Belgitras. De adverteties i Automatio Magazie worde ter goedkeurig aa het redactiecomité voorgelegd. Alle adverteties die betrekkig hebbe op de techieke e de producte voor idustriële automatiserig kome i aamerkig voor publicatie. Alle artikels e berichte i de redactioele bijdrage va dit tijdschrift werde door de redactie geselecteerd. Zij verschije gratis e bevatte gee adverteties. De auteurs zij veratwoordelijk voor hu tekste. Volged ummer: september 2012 AUTOMATION paraît aussi e fraçais Lid va de Uie va de uitgevers va de Periodieke Pers. Copyright FIMOP Ee feiks verrijst uit zij as Ihoud REPORTAGE Sirius-apparatuur voor eergie-efficiët producere 9 Ee tweejarige doorlichtig door Howest 17 Hybride systeme zij aa opmars bezig 26 8ste Fluid Power Coferetie i Dresde 34 ADVERTORIAL IAI elektrische actuators e robots 31 TOEPASSING Goed gekoppeld e pas da de lucht i 5 Efficiëtere pompbesturig voor lakstraat 7 Structuurdempers e meettechiek 11 TOPJOB S DIN-rail klemme (direct isteektechiek) 13 De otzwaveligsistallatie va de cokesfabriek i Ougrée 14 Ee feiks verrijst uit zij as 22 Wied Partership tusse Festo e Plastivore 25 P4- e PARAMAX -oplossige 25 Veiligheid op beweegbare brugge 33 ACTUALITEIT: Nieuw assortimet kw oliegeïjecteerde schroefcompressore 21 Kuststoffe voor meer veiligheid bij levesmiddele 21 BIBLIO-TECH: JUNI P 3

4 Voorwoord Cijfers e procete... de bewijze... De baas (gouvereur) va de Natioale Bak slaat e zalft. De groeicijfers zij opmerkelijk goed, zowel dit als volged jaar. E toch waarschuwt hij (Luc Coee) dat er og 3,5 miljard extra moet gevode worde (DS ). I plaats va 0,1% krimp die eerder werd voorspeld, ket os lad ee groei va 0,6%. Dat zou veel meer zij da het gemiddelde va de eurozoe, dat op 0,1% staat. Oze buurlade zoals Duitslad, dat voor 0,7% staat, is os ipt voor. De Nederladers (mi 0,9 %) e de Frase (mi 0,5%) geve we het akijke. I 2013 wordt dit 1,7% voor de Duitsers e bij os wordt 1,4% voorspeld. Daartegeover zou i 2013 het tekort oplope tot 3,1%, wat 1% meer is da de 2,15% die de regerig Di Rupo i het Europese Stabiliteitspact ischreef. Daarvoor moet 3,5 miljard iet allee gezocht maar ook gevode worde. De Tijd ( ) meldt: De wid waait gustig voor België Ecoomische Iflatie Rete (10 jaar) groei Ramig maart 0,1% Spilidex oktober 3,8% Huidige ramig 0,6% Spilidex december 2,9% Jobat 13 mei 2012: Meer stijgers da Dalers Meer da 55 procet va de bedrijve i België groeide i de periode Eé op de tie zelfs meer da 60%. Daarvoor werde oderemige geaalyseerd (Du & Bradstreet). Zelfs i ee ecoomisch mider gustig klimaat zulle er meestal meer bedrijve zij die groeie da bedrijve die dat iet doe. 1. Meeste groei i chemie, gas e elektriciteit. Groeibedrijve eme meer risico s We eme risico s, maar bereked 2. Grote bedrijve groeie mider sel. I totaal zij er bedrijve (45,05%) zoder groei bedrijve (45,34%) met 0 60% groei bedrijve ( 9,61%) bove 60% 3. Opleidigsiveau heeft gee impact op groei. 4. Sterke groei gaat vaak had i had et hoge schuld. FIMOP CETOP viert 50ste verjaardag i Parijs op 14 e 15 jui E Eurotras viert mee. Fimop is aawezig met haar voorzitter, die volgede cijfers voorlegt: België: BBP ste Q miljoe euro (ref. 2009) Iflatie: 3,4% (maart 2012) Werkloosheidsgraad: 7,2% (februari 2012) FIMOP Omzet 2011 Idustriële Hydraulica: euro Idustriële Peumatiek: euro Verwachtige 2012: Hydraulica (5%) e Peumatica (2%) R.P.A.Decleer Veratwoordelijke uitgever P JUNI 2012

5 TOEPASSING De cotactdoze blijve steeds oder stroom staa e biede bij het aa- e otkoppele ee veilige belastig. Ze levere ook ee ooderbroke eergietoevoer voor i de vloer bijvoorbeeld op de gagpade e steigers. Goed gekoppeld e pas da de lucht i Oderhoudswerke aa toestelle uit de vloot va Air Frace vide ogeacht grootte e type va activiteit of exploitatie plaats i de loodse va Air Frace Idustries te Roissy-CDG 95. Capaciteit e mobiliteit va het materieel zij ee uitdagig die zich elke dag weer aadiet bij het techisch persoeel dat het hele etwerk va systeme e apparate op de toestelle, vooral da de A380, aa cotroles oderwerpt. Air Frace Idustries, reeds parter sids 1953, heeft ter odersteuig va de talrijke activiteite op haar sites voor de idustriële cotactdoze e kaste va MARECHAL Electric gekoze. Die activiteite vide vooral op drie locaties plaats, l. Roissy, Orly e Toulouse, waar me telkes met eige istallaties werkt e cotactdoze odig heeft voor: - Voedig te behoeve va de warmloop- e/of afkoelcyclus va toestelle die ver va de termial verwijderd staa (kleppe i de vloer uitgerust met cotactdoze va MARECHAL om mobiele aggregate oderaa het toestel aa te koppele); - Mobiele verlichtigseehede voor de A380 e de beveiligig zolag toestelle aa de grod staa, om ze zo te kue lade e losse; - Aasluitig va bradweerwages op de luchthaves va Parijs; - Termials: kleppe met DS9 op looppade met microschakelaar voor oodverwarmig (comfort va passagiers) of koelig (oodvoedig via mobiele apparate), bij defect verwarmigse koelleidige om het toestel voor de otvagst va passagiers klaar te krijge; - Oderhoud (gereedschap e uitrustig koppele) va toestelle i de loodse va Air Frace Idustries (H6 i Roissy voor de zes A380-toestelle va Air Frace). Plaig e voedig va de oderhoudsactiviteite I loods H6, waar de oderhoudswerke plaatsvide aa de lageafstadsvloot va AIR FRANCE, e da met ame aa de A380, bestaat het oderhoudsteam uit ee hoderdtal techici. Deze Decotactor TM : i metale behuizig met igebouwd uitschakelvermoge, weerstad tege schokke IK09. techische teams wissele elkaar gedurede twee weke i ee drieploegestelsel om de acht uur af e zette de cotactdoze om beurte oder gemiddelde of zware stroom. Deze cotactdoze staa opgesteld op: Decotactor TM met klemsluitige om motore of frequetieomzetters veilig e eevoudig aa te koppele. Aasluitklemme of pits Met cotactdoze voor oderhoud, IT-doeleide, telefoie, optische vezel, water, lucht. Zij moete zorge voor de vereiste eergievoorzieig zodat de circuits i ee toestel dat aa de grod staat goed werke. Zitte de kleppe dicht, da zij ze bestad tege voorbijvliegede toestelle. Steigers (eus, bagageruimte, bovebouw, stuurvlak e vleugels...) Platforme op grodhoogte e hoogtewerkers om het toestel tijdes oderhoudswerke overal te kue bereike. Bewegige kue met of zoder ladig plaatsvide. Schakelkaste Plaatsig op de verschillede steigers e gagpade voor toegag tot de A380. Kleppe i de vloer (i totaal 23 i loods H6) Biede de mogelijkheid om verschillede kleiere vliegtuigtypes (gee A380) te otvage. Het oderhoudspersoeel ka dus al zij werkzaamhede i loods H6 uitvoere e zich tot helemaal bij het toestel begeve. Draagbare verdeelkaste Voedig i de gagpade va het toestel voor draagbaar gereedschap e mobiele verlichtig. Ee overal izetbare e flexibele cotactdoos Lezersdiest JUNI P 5

6 102 - Lezersdiest

7 TOEPASSING Rittal-CSM verdiet kostede WEG-VSD s voor CO2- reductie a retrofit door specialist DREW & CO i ekele maade terug. Efficiëtere pompbesturig voor lakstraat Rittal-CSM uit Plymouth heeft de laatste fase va haar eergiebesparede CO2-reductieprogramma afgerod. Same met de gespecialiseerde istallateur Drew & Compay is ee efficiëtere pompbesturig voor de lakstraat geïstalleerd. De koste va het project - WEG leverde voor aa CFW-11 iverterbesturige - zij i ekele maade terugverdied. Rittal-CSM is ee producerede dochteroderemig va de Rittal Group, die weer behoort tot de Friedhelm Loh Group. Rittal is de grootste fabrikat va schakelkaste voor de idustrie e datacommuicatie. Het gamma bestaat uit ruim producte: va geormeerde grote schakelkaste tot op maat gemaakte oplossige. Het bedrijf streeft aar ee CO2-reductie i de hele productie e heeft ee aatal projecte uitgevoerd om het eergieverbruik e de uitstoot va broeikasgasse va de fabriek i Plymouth te vermidere. I het kader va ee loped programma otdekte het bedrijf ee evetuele eergieverspillig i het circulatiesysteem e de pompe va de lakstraat. Elke pomp draaide met ee costat toeretal via ee covetioele aasturig. Zowel het debiet als de spuitkopvolumes werde met hadbediede kleppe geregeld. Uit ee eergie-audit bleek dat het vaste toeretal va de pompmotore iefficiët was. Eergie-audit Nigel Brewer is lid va het Maiteace Team bij Rittal-CSM e vertelt hierover: Na de eergie-audit besefte we dat de pompmotor ee variabele toereregelig odig had. We beaderde ee leveracier va iverters e slote ee deal om als proef ee VSD (Variable Speed Drive) op éé va de motore te zette, dat was ee WEG CFW-11. De proef duurde ee aatal maade e bleek erg geslaagd, maar toe we de overige pompmotore wilde retrofitte, kwame we i probleme. Op dat momet zochte we cotact met Drew & Co, omdat we vaker met he hadde gewerkt e sommige va hu techici oze fabriek goed kee. We hebbe veel ervarig i het vermidere va de koolstofvoetafdruk e het eergieverbruik waeer het gaat om fabrieke, gereedschapsmakers of de procesbeheersig e ware dus erg blij dat Rittal CSM juist bij zo project oze hulp iriep, aldus Adrew Botterill va Drew & Co. I overleg met de klat beslote we 10 WEG CFW-11 variabele toereregelaars va 3KW tot 45KW op de pompmotore te zette. Elke toereregelaar werd aast de betreffede pomp geplaatst i ee IP65 Rittal-omkastig met ee geforceerde vetilatie e filterig. Terugverdietijd Drew & Co modificeerde al oze bedieigspaele e heeft al het istallatiewerk gedaa terwijl we de fabriek voor éé weeked hebbe stilgezet. De lakstraat draaide de maadag erop weer de volle productie. De istallatie va het ieuwe systeem hield i dat alle voorhee gebruikte hadbediede kleppe helemaal werde opegezet e dat de regelig werd overgeome door de VSD va WEG. Elke WEG-regelaar is igesteld op ee eevoudige lokale toereregelig, waardoor de fabrieksoperators het optimale debiet e volume voor de specifieke toepassige kode afregele. Na de istallatie hebbe de regelaars ee aazielijke eergiebesparig opgeleverd. Het totale eergieverbruik va de lakstraat wordt bijgehoude door ee itelliget doseersysteem e dataregistratiesoftware. Het verbruik va de lakstraat is gedurede ee aatal maade vóór e a de istallatie va de WEG-VSD s geregistreerd. De effectiviteit va het project blijkt uit het feit dat de verwachte terugverdietijd va de aavakelijke ivesterig slechts ekele maade is. Daara ka de hele eergiebesparig va de istallatie direct va de bedrijfskoste worde afgetrokke Lezersdiest JUNI P 7

8 104 - Lezersdiest

9 REPORTAGE Dakzij uitermate efficiëte aadrijvige, motore, software e automatiserigstechologie kue de eergiekoste met zowat 40 % worde vermiderd. Sirius-apparatuur voor eergie-efficiët producere Dat idustriële bedrijve meer da ooit ispaige doe om hu eergieverbruik oder cotrole te houde, is duidelijk. Daarbij worde oder adere methodes gezocht waarmee eergiezuiiger ka worde geproduceerd. Logisch dat leveraciers met ieuwe techologieë daar graag wille op ispele. Zo reist Siemes met zij Eergy Efficiecy Roadshow Europa rod om idustriële producete te overtuige va zij ieuwste eergiebesparede producte. Siemes trekt met zij Eergy Efficiecy Roadshow Europa rod om idustriële producete te overtuige va zij ieuwste eergiebesparede producte. I ee derde fase kue ieuwe techologieë worde geïtroduceerd, gaade va aadrijvige met vaste selhede tot frequetieomvormers met eergieterugkoppelig. Voorspellige make duidelijk dat het wereldwijde eergieverbruik tege 2050 verdubbele, terwijl de traditioele eergiebroe geleidelijk aa uitgeput gerake. Voor de idustrie is het dus va uitermate groot belag dat oplossige worde gevode die de beschikbare eergiebroe optimaal gebruike. Dat beteket met ee maximaal redemet e ee miimale ivesterig. Siemes gaat daarbij uit va ee potetiële globale besparig va 300 terawattuur per jaar i de sectore va de idustriële automatiserigs- e aadrijvigtechologie. Dit komt overee met de jaaruitstoot va zo 50 steekoolcetrales (700 megawatt) of ee CO2-emissie va ogeveer 90 miljoe to. Geïtegreerde aapak I oze reizede tetoostellig toe we hoe idustriële processe kue worde geoptimaliseerd door middel va ee geïtegreerde eergie-efficiëte aapak, zegt Patrick New, Product Maager Drive Techologies. We hatere daarbij ee driestappemodel. I ee eerste fase gaa de eergiebeheerssysteme de eergiestrome va ee istallatie/productievestigig visualisere. Daara gaa we het eergiebesparigspotetieel aalysere e bepale. I ee derde fase kue ieuwe techologieë worde geïtroduceerd, gaade va aadrijvige met vaste selhede tot frequetieomvormers met eergieterugkoppelig die het eergieverbruik cotrolere. Aa de had va de juiste igrepe kue we zowat 40% va de eergiekoste te vermidere. Nieuwe apparatuur Zo is er te eerste de ieuwe geeratie Sirius-schakelapparatuur die wordt gekemerkt door ee zeer zwak itrisiek stroomverlies e ee lage hitte-opwekkig i de schakelkast. Daardoor ka het stroomverbruik voor koelig worde verlaagd. Deze schakelapparatuur vormt ee itegraal bestaddeel va het eergiebeheersysteem. Ze zorgt voor de idetificatie va het eergiebesparigspotetieel door middel va voor commuicatie geschikte beveiligigs-, schakel-, meet- e bewakigsapparate. Sirius-motorstarters, softstarters e schakelapparate vorme de betaalbare, plaatsbesparede e eergie-efficiëte oplossig voor toepassige met vast toeretal. De Sitop-voedige bespare da weer eergie door hu hoge redemet e lage obelaste verlieze. Simatic powerrate e B.Data Maar er is og meer. Met Simatic powerrate e B.Datapowermaager kome gebruikers da weer te wete a hoeveel tijd ze eergie-efficiëte motore, die werde aageslote op de lijbevoorradig of ee frequetieomvormer voor activiteite bij variabele selhede, kue terugverdiee. Normaal gezie bedraagt die terugverdietijd slechts ekele maade. Simatic powerrate is ee WiCC Premium add-o die zorgt voor ee trasparat eergieverbruik va de eergieleveracier tot aa de gebruiker. Eergiedata worde cotiue verzameld, gearchiveerd e verder verwerkt. Exacte keis va het gebruikersprofiel e gedetailleerde iformatie over de aawezige koste maakt het mogelijk om besparige te idetificere, eergie import te optimalisere e zo eergiekoste te verlage. Simatic B.Data is ee modulair e bracheeutraal eergiebeheersysteem, dat alle relevate sectore va aakoop over plaig tot cotrollig dekt e daardoor ee efficiëte eergie- e kostesturig toelaat. B.Data te slotte is de krachtige maagemettool voor duurzaam eergiebeheer. Het is ee flexibele software-oplossig die wordt igezet voor ee duurzame eergieoptimaliserig Lezersdiest JUNI P 9

10 106 - Lezersdiest

11 TOEPASSING Naast de pure video-meetmachies e multisesorsysteme heeft Schut ook pure aftastmachies otworpe zoals de met luchtlagerig e ee beweegbare brug uitgevoerde DeMeet-A7. Structuurdempers e meettechiek Schut Geometrische Meettechiek beschermt de eidposities va de ieuwe voeler-meetmachie. I het puur tactiele 3D-CNC-coördiatesysteem DeMeet-A7 voorkome structuurdempers ogeweste itere cotacte met materiale. DeMeet-A7 s uitgerust met ee speciaal klemsysteem voor solide fixerig va de te mete objecte. Naast het aftastsysteem, dat stadaard is uitgerust met ee vijf-wegs sesorcofiguratie, kue ee optioele module-wisselaar of idexeerbare sesorsysteme worde gebruikt. Dit vergroot het scala aa mogelijke toepassige. De meegeleverde multisesor-software garadeert daarbij ee selle e gemakkelijk bedieig bij de uitvoerig va de meetopgave. Hoewel de DeMeet-A7 bereked is op aarakig bij het mete, moet met dit puur tactiele 3D-CNC-coördiatesysteem het iwedige cotact met bepaalde materiale oder alle omstadighede worde vermede. De drie asse va de meetmachie zij va graiet vervaardigd e zij luchtgelagerd om zowel ee solide costructie als ee optimale positioerig te garadere. Het meetbereik va 715 mm x 500 mm x 400 mm is CNC-gestuurd. Waeer het computerprogramma Eé va de zes TUBUS-families: de radiaal dempede type voor ee lage, zachte afremmig met ee progressieve eergieafbouw aa het eide va de slag. ee keer zou fale, hebbe de eidposities va de machie betrouwbare beschermig odig. Om de DeMeet-A7-meetmachie og veiliger te make, was Schut op zoek aar schokdempers e ook aar voordelige alteratieve. Hoewel techologisch leider i idustriële schokdempers, kwame zij al sel op de TUBUSstructuurdempers va ACE dat duurzame machie-elemete met uitstekede eergie-absorptie-eigeschappe ka voorlegge. Remeigeschappe e levesduur Sids elf jaar heeft het i dempigsoplossige gespecialiseerde bedrijf ACE uit Lagefeld de hier toegepaste structuurdempers i zij programma. Deze vide iet allee ee goede toepassig als dempigsoplossig voor cotiu gebruik, maar ook, zoals i dit geval, als oodstopper waeer gee precies remme op ee bepaald put odig is. Aazielijk goedkoper da schokdempers, gaa zowel de remeigeschappe als hu levesduur de waarde va bijvoorbeeld rubbere buffers e stale vere vele male te bove, machie-elemete, die op voorhad iet geschikt zij voor het bovestaade geval. I elke afmetig geoeg veiligheid De op de eise va de DeMeet-A7 aagepaste iovatieve dempigselemete va co-polyester elastomeer zij theoretisch i staat het uitvalle va de bedieigselemete ee miljoe keer veilig op te vage. I dit geval moest ee speciale uitvoerig va de TR-serie worde gebruikt om de betreffede massa met ee maximale selheid va 400 mm/sec. af te kue remme. Zoals alle TUBUS-dempers worde ook de hier gebruikte dempers gekemerkt door ee laag gewicht, goede weerstad tege UV e ozo e tege agressieve omgevige met zeewater, olie e dergelijke. Bereked op ee temperatuurbereik va -40 C tot 90 C, kue de aar keuze axiaal of radiaal dempede, gemakkelijk te motere elemete i ageoeg alle bedrijve, machies e operatioele omstadighede worde gebruikt Lezersdiest JUNI P 11

12 108 - Lezersdiest

13 TOEPASSING TOPJOB S DIN-rail klemme (direct isteektechiek) Direct isteektechiek va massieve geleiders e soepele geleiders met adereidhuls. Het gebruik va TOPJOB S veerklemme verhoogt de veiligheid va uw verdeelbord. Voordele: - 1 ader / aasluitig - Selle aasluitig (direct isteektechiek) - Compacte bouwvorm - Eevoudig brugsysteem - Sel e flexibel markeersysteem - Trilligsbestedig - Aasluitig va 0,14-25mm 2 - Duidelijke e traceerbare eergieverdelig (weg met de wirwar va vele drade op ee zekerig). Toepassige: Uiversele istallaties, reovatie e domotica projecte. 1) Uiversele toepassig: 2- polige veerklem va 0,25mm 2 tot 16 (25)mm 2 (76A) Serie 2001 / 2002 / 2004 / 2006 / 2010 / 2016 Extra voordeel: - Selle aasluitig (tijdswist). 3) Domotica: 3 etageklem: L/N/PE op 1 klem Serie 2003: va 0,25-2,5 (4)mm 2 IN 32 A Serie 2005: va 0,5-4 (6)mm 2 IN 36 A Extra voordele: - Ka gebruikt worde i modulair elektrisch verdeelbord (zoder uitsijdig va de afdekplaat). - Volledig circuit op 1 klem (plaatswist). 2) Reovatie: 3- polige klem: va 0,25mm 2 tot 16 (25)mm 2 (76A) Serie 2001 tot polige klem: va 0,25 tot 4mm 2 (32A) Serie 2001 tot 2004 Extra voordele: - 1 pool wordt gebruikt voor aasluitig automaat, rest (2 of 3 p) voor aasluitig istallatie. - Selle aasluitig (tijdswist) Lezersdiest JUNI P 13

14 TOEPASSING Coceptueel is het de eerste keer dat de cokesfabriek ee project met dergelijke omvag realiseert. Aagezie het project de eergiedistributie, de automatiserig e de istrumetatie omvat, zij de voorzorgsmaatregele betrouwbaarheid e kwaliteit va de istallatie va primordiaal belag. De otzwaveligsistallatie va de cokesfabriek i Ougrée De cokesfabriek i Ougrée, i de Luikse regio, behoort tot de groep va staalproducet ArchelorMittal. Om aa de milieueise te voldoe werd olags geïvesteerd i ee otzwaveligsistallatie va het cokes(ove)gas. De igeieurs e de techici va het studiebureau va ArchelorMittal hebbe ee belagrijke succesvolle bijdrage aa het project geleverd e daarvoor vertrouwde ze op de automatiserigsoplossig PlatStruxure va Scheider Electric. Sids het begi va de idustriële revolutie is het Luiks bekke steeds de zetel geweest va ee itese staalactiviteit. Talrijke ieuwe techieke die i de staalidustrie gebruikt worde zage er het leveslicht. Dit juweeltje va de Luikse idustrie is zeer auw verbode met éé ma, Joh Cockerhill. De Egelse idustrieel vestigde zich i 1817 i Seraig, door het gebruik va cokes i plaats va kole zorgde hij als eerste i 1821voor ee echte revolutie i de staalproductie. Deze iovatie is og steeds éé va de belagrijkste stappe i de productie va hoogovestaal, i ertsvoorbereidigsistallaties e i staalfabrieke. Na meer da ee eeuw fusies werd het staalbedrijf Cockerill-Sambre tusse de jare 1970 e 1980 gesticht. Uit de recete geschiedeis othoude we dat de cokesfabriek i Ougrée, die tot de groep Cockerill-Sambre behoorde, i 2002 i de groep Archelor geïtegreerd werd, die zelf i 2006 door de groep Mittal werd overgeome om de groep ArchelorMittal te vorme, die we vadaag de dag og kee. De cokesfabriek i Ougrée bestaat uit 4 batterije met 139 oves die i het totaal to metallurgische cokes producere. Deze reportage behadelt het otzwaveligsproces i de cokesfabriek va Ougrée. Ee blaco blad De uitdagig bestod eri om ee otzwaveligsistallatie te bouwe die bie het budget bleef! De techische veratwoordelijke va de site i Ougrée met ame : Berard D Hodt project maager voor multi techiek projecte, Fracis Comero project maager voor elektrische e istrumetatie projecte, Fraçois Bourguigo cotactpersoo tusse het studiebureau e de cokesfabriek e Beoît Sio veratwoordelijke voor de bijproducte e voor het beheer va de istallatie e hu respectievelijke teams, krege carte blache va hu directie om het project i goede bae te leide. Ze krege als opdracht het uit werke va het cocept va het proces e P JUNI 2012

15 TOEPASSING de keuze va het te gebruike procedé. De volledige fuctioele aalyse va het proces, de voorbereidede studies, de keuze va de apparatuur (uitrustig), het lasteboek, de plaig e coördiatie va de bouw, de ibedrijfstellig, alles werd uitgevoerd door de multidiscipliaire teams va ArchelorMittal. Het Stretford procedé voor de otzwavelig va het cokesgas Het atte otzwaveligsproces werd als oplossig gekoze. Deze methode staat beked oder de aam Stretford procedé, hiermee bekomt me ee drastische vermiderig va het zwavelgehalte i het gas, dat op zij beurt door de stadaardbraders i het proces gebruikt wordt. De eerste fase va het proces gebeurt i de wasser, ee tore va 35 m hoog, waari me oderaa het gas ijecteert e waar me boveaa het gas met ee oplossig besprekelt om zo de waterstofsulfide te bide. Daara wordt de oplossig aar ee oxydatie-reductie istallatie gestuurd. De luchtaajagers (turbocompressore) op iedere oxydator, zorge voor schuimvormig dat me extraheert om vervolges aar de zwavelbehadelig te voere. De laatste stap is de scheidig va de oplossig e de zwavel door middel va cetrifuge. De oplossig wordt terug i het circuit geïjecteerd terwijl de zwavel i vloeibare vorm wordt afgevoerd. Naast deze belagrijke faze restere de bereidig va de oplossig, de behadelig va het slib e de residue, de aavoer va gedemieraliseerd water, Het is duidelijk dat ee dergelijke istallatie robuuste apparatuur vergt voor zij automatiserig. Betrouwbaar, modulair, oderhoudsvriedelijk e respect voor veiligheid Door de probleme te gevolge va de omgevigsomstadighede (stof e corrosieve omgevig), werd ee techisch lokaal igeplat e verdeeld i twee zoes. I de ee zoe werd de voedigstrasformator va 1600 KVA (Trihal va Frace Trasfo) geplaatst die met Caalisrailkokers met de adere zoe verbode is. I de tweede zoe bevide zich het ALSB e de proceskaste. Ee Masterpact vermogesschakelaar va 2500A beveiligt de 400 V elektrische istallatie. Het voedigset werd als IT-et uitgevoerd. Alle motorstarters met ee vermoge groter da 30 KW zij direct met het ALSB gekoppeld (verbode). De adere zij i de proceskaste geïstalleerd, de kaste zij ook door Scheider Electric geleverd. Voor het prevetief oderhoud zij de motore met groot vermoge met ee PTC sode uitgerust, bij de turbocompressore zij stroomsesore gebruikt. De samebouw va de kaste e het trekke va de kabels is uitgevoerd door de istallateur (itegrator) Fabricom, Idustriezoe Zuid te As. De PlatStuxure automatiserigsoplossig Door het groot aatal te cotrolere digitale e aaloge I/O s (992 I/O s TOR,152 aaloge I/O s) die over de gase site verspreid zij, werd er voor het Modicom Premium platform gekoze. De eevoud om de racks gedecetraliseerd op te stelle zorgt ervoor dat het hart, ee processor, 8 racks via zij X-bus stuurt. Om de sesore e actuatore per proceszoe (i zoes va 10 m) te kue opdele e om hu koppelig te vereevoudige, make de I/O module va de programmeerbare PLC gebruik va de Telefast koppelig. Zes ATV71 frequetieomvormers gekoppeld via het Etheret make de regelig optimaal. Het Modbus TCP/IT protocol e de koppelig i ster zorge voor ee performate commuicatie tusse de selheidsregelaars e de Etheretkaart va de Modicom Premium, die op zij beurt met ee XBTGT Magelis touch scree gekoppeld is. De fuctie I/O scaig verzekert de gegeves uitwisselig tusse de selheidsregelaars e de PLC. De cotrole va de istallatie wordt door twee bijkomede 15 Magelis touch screes e ee supervisie PC uitgevoerd. Dak zij de software Web Gate, die stadaard beschikbaar is i de Magelis scherme, ka het persoeel va ArchelorMittal steeds het proces visualisere e er ook op igrijpe va op gelijk welke PC, die op het etwerk aageslote is e die ee Iteret browser ter beschikkig heeft. De gebruikers zij tevrede met de gebruiksvriedelijkheid va het Uity platform waarmee de PLC s geprogrammeerd werde. Ee derde Etheret-etwerk verzorgt de commuicatie met de eergieregulator i Ougrée. Het laatste vierde et verzorgt de commuicatie met de diest chromatografie. Adere apparate, zoals de cetrifuge va Alpha Laval zij via ee veldbus Profibus DP gekoppeld. Alle apparate (PLC, selheidsregelaars, touch screes, ) zij met ee laklaag beschermd om ee goede werkig i deze specifieke omgevig te verzekere Lezersdiest JUNI P 15

16 111 - Lezersdiest

17 DOSSIER Redemet va reductore e riemaadrijvige. Ee tweejarige doorlichtig door Howest Volges het IEA (Iteratioal Eergy Agecy) zij elektrische aadrijfsysteme veratwoordelijk voor 43 tot 46% va de wereldwijde elektrische cosumptie. Idie gee maatregele worde geome zal het totaal verbruik va elektrische aadrijfsysteme bovedie tege 2030 bija verdubbele tot TWh per jaar. Ee verhogig va het redemet va aadrijfsysteme met 20 tot 30% lijkt volges IEA oodzakelijk om deze eergievraag bie de perke te houde. De miimum redemetsklasse IE2 voor ieuwe iductiemotore, die sedert juli 2011 verplicht is i Europa, is alvast ee belagrijke maatregel om deze expoetieel stijgede vraag wat i te tome. Ee aadrijvig bestaat echter uit meer da ekel ee elektromotor. Waar mometeel heel wat mider aadacht aa wordt besteed, is het redemet va de overbregig tusse motor e last (reductiekast, riemoverbregig, ). Ee ieuw IWT-tetraproject aa de Hogeschool West-Vlaadere tracht hier i de komede twee jaar ee atwoord op te biede. Efficiëte motore Ee eerste tetraproject (Techology Trasfer project) rod dit eergiethema werd bie de afdelig elektromechaica aa Howest opgestart i september Met de opkomede verplichtig va de miimum redemetsklasse werd agegaa wat de zi of ozi erva is. Daar waar de wetgevig opgeeft wat het miimum motorredemet diet te zij bij omiale belastig, werd i het project het volledig werkigsgebied i kaart gebracht. Hierbij werd het redemet va 52 motor-drivecombiaties geaalyseerd. Ee 2000-tal testure op drie testbake tot 15kW resulteerde i zogeaamde iso-redemetscotoure met heel wat iteressate iformatie voor de machiebouwer. Figuur 1 : Testbake met 2 asse va 4kW e éé va 15kW. Idie ee isoredemetscotour gecombieerd wordt met de iformatie uit het lastprofiel va ee machie ka het totaalredemet va ee motor-drivecombiatie worde bepaald. Figuur 2 levert voor ee 4kW IE2 motor-drivecombiatie op ee machie met 10 werkigspute zo ee totaalredemet va 76% op. Ook de ecoomische relevatie va het izette va hoogredemetsmotore is geaalyseerd. Ee tool werd otwikkeld die de haalbaarheid aatoot va ee motor met ee hogere redemetsklasse. Figuur 2 : Isoredemetscotour IE2-4kW-motor-drivecombiatie met lastprofiel machie. Tetra ETEA 2012 Naar het eide va het vorige tetraproject bego zich ee ieuwe vraag te vorme. Wat baat het immers om te ivestere i ee hoogredemetsmotor idie de overbregig tusse motor e last het misschie veel slechter doet? Is het da iet meer aageweze om te ivestere i ee adere overbregig of om meer aadacht te bestede aa de motage erva? Dit alles zorgde voor ee ieuw voorstel dat same met ee groep va 17 bedrijve werd igedied bij het IWT Vlaadere. Aagezie het omogelijk is om alle types overbregige te aalysere, wordt gekoze om de adruk te legge op reductore e rieme. Het voorstel werd goedgekeurd e i jauari va dit jaar werd het officiële startsei gegeve voor het project. Hierdoor kue twee voltijdse projectmedewerkers gedurede twee jaar oderzoek e diestverleig verrichte i deze materie. Marktoverzicht rieme e reductore Net zoals het voorgaade project is het i kaart brege va de beschikbare iformatie op de markt ee eerste belagrijke stap. Wat hierbij omiddellijk opvalt is het grote cotrast met de wereld va de motore. Daar waar redemetsklasse bij motore zeer strikt vastligge door orme e reglemeterige, otbreekt ee dergelijk systeem volledig bij rieme e reductore. Ook de redemetsbepalig staat i groot cotrast met de motorwereld waar via orme zeer gedetailleerd wordt vastgelegd hoe het redemet va iductiemotore moet bepaald worde. Dergelijke orme bestaa iet bij rieme e reductore waardoor het zeer moeilijk is om bewerige va verschillede fabrikate met elkaar te vergelijke. Waeer wordt voortgegaa op de fabrikatgegeves da varieert het opgegeve redemet va 95% voor de V-hexagoale rieme tot 99% voor de sychroe rieme. t JUNI P 17

18 DOSSIER t Ook bij de reductore zij er ivloedsfactore zoals overdimesioerig e uitlijig die ee rol spele bij het redemet. Dit effect op het redemet zou afhakelijk zij va het type reductor. Ook dit wordt i kaart gebracht i het verdere verloop va het project oder meer met behulp va ee ieuwe reductortestbak waarmee isorededemetscotoure va reductore zulle opgemaakt worde. Cases als basis Zeer sel is duidelijk geworde dat het omogelijk is om alle types rieme e reductore bie de tijdsspae va dit project te teste. Daarom wordt gekoze om iformatie te verzamele vauit ee aatal typische praktijkcases die voorkome bij de idustriële parters uit het project. Naast ee techische aalyse wordt eveees per case ee ecoomische aalyse uitgevoerd oder de vorm va ee payback aalyse. De cases zulle ook ee grote herkebaarheid hebbe bij adere parters zodat de resultate ook daar vlot izetbaar zij. Mometeel zij de eerste twee cases opgestart waarbij eerzijds de riemoverbregig va ee stofvetilator e aderzijds de reductorkeuze va ee trasportbadaadrijvig wordt geaalyseerd. Figuur 3 : Opgegeve fabrikatsredemet rieme. Gee ekele catalogus vermeldt echter oder welke omstadighede e bij welke toeretalle e koppels deze redemete tot stad zij gekome. E da zij er ook og tal va ivloedsfactore zoals uitlijig, dimesioerig e riemspaig die ee ivloed hebbe op dit redemet. Het is echter og te vroeg i het verloop va dit project om hier eige meetresultate rod vrij te geve, maar door oder meer de bouw va ee riemtestbak wordt dit hiaat i de keis de komede twee jaar weggewerkt. Literatuurstudies geve alvast aa dat bijvoorbeeld ee overdimesioerig va 50% ee redemetsdalig va 6% als gevolg ka hebbe. Bij reductore is het redemet sterk afhakelijk va het type tadwiel. Hierbij hale de rechte vertadige de hoogste redemete per trap (95%-99%). Het redemet va wormwieloverbregige ka dale oder de 50%. Hierbij worde ze da wel zelfremmed, maar producere ook eorme hoeveelhede warmte wat i omgevige zoals de voedselidustrie iet altijd gewest is. Idie de zelfremmede eigeschap gee absolute oodzaak is of op ee adere maier ka worde verkrege, zij kegeltadwiele met ee redemet va 95% tot 98% per trap ee goed alteratief voor de wormwieloverbregige. De testbake Om de productieprocesse zo weiig mogelijk te oderbreke e om metige oder gecotroleerde omstadighede te late gebeure, worde twee ieuwe testbake otwikkeld. Met de reductortestbak (Figuur 4) kue vermoges va 0,12kW tot 15 kw met respectievelijk ee maximale overbregigsverhoudig i va 1059 tot 10 getest worde e dit zowel voor rechte als haakse reductore. Het redemet va de reductor wordt bepaald door koppelmetige aa igaade as (10/100Nm) e uitgaade as (100/1000Nm). Ook de otwikkelde riemtestbak (Figuur 5) ka ee vermoge va 15kW, 3000RPM via testrieme overbrege waarbij twee speciale riemkoppelmeters va 200Nm toelate om het redemet te bepale. Deze speciale koppelmeters worde i de riemschijf geïtegreerd om zo auwkeurig mogelijk te kue mete e het effect va asbelastige op de koppelmeters door het opspae va de rieme te miimalisere. Effecte zoals de impact va uitlijig e riemspaig op het redemet kue teves gesimuleerd worde op de riemtestbak. Tabel 1 : Redemetswaarde uit literatuur bij verschillede tadwieloverbregige. Figuur 4 : Reductortestbak met i het midde ee te teste wormwielreductor. I de aaloop va dit project is ee voorbereidede praktische case uitgevoerd om het ut va de doelstellige duidelijk te stelle. Ee trasportbad wordt aagedreve door ee klassieke 1,5kW kegelwielreductor met ee overbregigsverhoudig va 49,89 e ee uitgaad koppel va 495Nm. De motor is ee selheidsgeregelde 1,5kW iductiemotor met de stadaard redemetsklasse IE1. De trasportbad heeft ee legte va 3,5m. t P JUNI 2012

19 DOSSIER t Bij de hoogredemetsoplossig daalt het eergieverbruik i ullast tot 16% va het origiele verbruik. I de belaste toestad eemt de aadrijvig slechts 30% va het origiele verbruik op. Zowel het hogere redemet va de aadrijvede motor als de reductor zorge hier voor de spectaculaire dalig va het verbruik. Op techologisch vlak is dit uiteraard ee zeer geslaagde oplossig. Waeer het ecoomische luik wordt bekeke is dit teves ee verdedigbare ivesterig. Waeer ee volcotiue werkig wordt beschouwd (8000h per jaar) is de meerivesterig terugverdied i iets meer da éé jaar ogeacht de belastigstoestad. Hiera volgt ee jaarlijkse besparig va ogeveer E500/ jaar. (figuur 7) Figuur 5: Riemtestbak i opbouw. Iovatie bij ee trasportbadaadrijvig Zowel de techische als de ecoomische haalbaarheid va ee oplossig met hoger redemet wordt agegaa. Na de odige dimesioerigsoefeige is beslist om de kegelwielreductor te vervage door ee reductor met tadwiele met rechte vertadig aagezie deze ee hoger redemet belove. De gekoze reductor heeft ee uitgaad koppel va 400Nm. Teves is de motor vervage door ee permaet mageet motor met redemetsklasse IE4. Het gebruik va deze permaet mageet motor laat bovedie ee veel lagere reductiefactor va 6,34 toe waardoor het aatal trappe i de reductor wordt gereduceerd. Ook dit heeft ee gustig effect op het redemet va de reductor. De motor draait hierbij aa ee relatief laag toeretal va ogeveer 300RPM. Metige uit het eerste tetraproject hebbe echter uitgeweze dat het redemet va permaet mageet motore ook i deze gebiede zeer hoog blijft, dit i tegestellig tot de selheidsgeregelde iductiemotore. Eergiemetige zij uitgevoerd bij de origiele kegelwielaadrijvig e de hoogredemetsoplossig, dit zowel bij ullast (gee massa op de trasportbad) als belaste toestad (figuur 6). Voor de belaste toestad wordt ee gewicht va 150 kg cotiu hee e weer bewoge. Origiele aadrijvig Verieuwde aadrijvig Figuur 6 : Vergelijked gemiddeld verbruik i ullast e belaste toestad. Figuur 7 : Terugverdietijd voor hoogredemetsoplossig trasportbadaadrijvig bij 8000 draaiure/jaar. Besluit De aagehaalde case bewijst dat het totaalredemet va de aadrijvig va heel wat factore afhakelijk is. Zowel het redemet va de aadrijvede motor als de overbregig diet i beschouwig te worde geome om de optimale oplossig te bekome. Het is ook duidelijk dat beide best same worde beschouwd. Door bijvoorbeeld het aadrijved toeretal te reducere, ka het aatal trappe i de reductor gereduceerd worde. Dit resulteert i ee hoger redemet va de reductor. Hierdoor daalt evewel het redemet va de motor die op ee lager toeretal diet te werke. Ee afwegig va beide factore is da ook oodzakelijk om het maximum redemet te behale. De testbake die i volle otwikkelig zij moete deze verschillede factore i kaart brege tijdes de komede twee jaar. Teves worde ze igezet als demostrator om de bewustwordig va het besparigspotetieel te vergrote. Uiteidelijk is het de bedoelig om de keis uit het lopede project rod overbregige te combiere met de keis uit het eerste project rod het redemet va motore e selheidsregelige zodat ee volledig beeld ka gevormd worde va de meest efficiëte eergiebesparede ivesterige. Zowel de Howest studete als de idustriële parters zulle op deze maier het odige izicht verwerve om i de toekomst het redemet va hu aadrijvige te optimalisere e hu cocurretiekracht te versterke. Door Steve Dereye, Kurt Stockma, Pieter Defreye, Elewij Algoet & Paul-Emmauel Sabbe. Voor meer iformatie: Steve.Dereye@howest.be Lezersdiest JUNI P 19

20 113 - Lezersdiest Wilt u doelgericht uw klate e ieuwe prospecte bereike? Wacht da iet lager e doe ee beroep op Automatio Magazie. Cotacteer os: bel 02/ of aar automatio@hydropeuma.be Lezersdiest Lezersdiest