Duurzaam ondernemen in een dynamische markt

Transcriptie

1 Duurzaam ondernemen in een dynamische markt Maatschappelijk jaarverslag

2 Colofon Redactie: BAM Techniek Marketing & Communicatie Tekstuele bijdrage: Tekstbureau Opus 1, Utrecht Business - Hans Hajée Illustraties: Studio Csany, Rob Melchior fotograaf e.a. Vormgeving: Canon studio, BAM Bunnik Drukwerk: Drukkerij Elkaland Het is niet toegestaan om zonder voorafgaande toestemming van BAM Techniek Marketing & Communicatie gepubliceerde artikelen over te nemen, te publiceren of anderszins openbaar te maken. Voor meer informatie contact m&c@bamtechniek.nl.

3 Inhoudsopgave Voorwoord 4 Wie wij zijn 6 Beleidsverklaring 8 Markt 10 Verbinding met de markt 10 Wat vraagt de markt van ons? 11 Ontwikkelingen in de techniek 15 Antwoorden en oplossingen 19 Mensen 24 Bedrijfscultuur 24 Medezeggenschap 26 Opleidingenbeleid 27 Gezondheidsmanagement 28 Cijfers & feiten 29 Veiligheid 32 Milieu 36 Onze ambities 36 Onze partners in duurzaamheid en innovatie 40 De praktijk: duurzame projecten 42 Maatschappelijke betrokkenheid en verder 50 2

4 Het is ons een genoegen om dit eerste maatschappelijk jaarverslag van BAM Techniek te presenteren. Met dit verslag willen wij onze duurzame ambities, onze manier van werken en onze prestaties zichtbaar maken. Dit verslag is in de eerste plaats bestemd voor onze opdrachtgevers, onze partners en leveranciers en allen waarmee wij samenwerken en verantwoordelijkheid dragen voor de optimale en duurzame inzet van installatietechniek in gebouwen en processen. 3 Vanaf links: Jaap Hazeleger, Ruud van Zijl en Jan Al.

5 Voorwoord BAM Techniek is een trots lid van Koninklijke BAM Groep, een onderneming die zich onderscheidt met een sterk op duurzaamheid gerichte strategie. Hoewel de bouwsector zwaar wordt getroffen door de financiële crisis, blijft duurzaamheid een belangrijke pijler in onze ontwikkeling. Dit wordt opnieuw bevestigd in de nieuwe strategische agenda voor Voor BAM Techniek is duurzaamheid - net als techniek - een tweede natuur. Vele jaren hebben wij gewerkt aan het versterken van onze kennis en ervaring op het gebied van energiereductie en het opwekken van duurzame energie. Het uiteindelijke doel van deze inspanningen is het terugdringen van CO 2 uitstoot. Met bestaande en nieuwe technieken, materialen en methodieken ondersteunen wij onze opdrachtgevers in het behalen van hun ambities op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Zowel bij nieuwbouw als in bestaande gebouwen en installaties hebben wij de ambitie om CO 2 -neutraal te realiseren. Dit bereiken wij door energiereductie en het inzetten van duurzame energie. ESCo s (Energy Service Companies) voor het ontwerpen, realiseren, financieren en exploiteren van energielevering in nieuwbouw wooncomplexen, gebouwen en voorzieningen. Deze vorm van financieren is ook toepasbaar in bestaande gebouwen voor het verlagen van het energieverbruik en de uitstoot van CO 2. BAM Techniek speelt landelijk een vooraanstaande rol in deze ontwikkeling. Een betrouwbare partner zijn in duurzaamheid betekent dat wij ook ons eigen huis op orde moeten hebben. BAM Techniek investeert daarom langs vier sporen om haar maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen: realiseren van een veilige bouwplaats, bieden van duurzame oplossingen, reductie van de eigen CO 2 -productie en aantrekkelijk werkgeverschap. Wij beseffen dat wij deel uitmaken van de bouwketen. Goed samenwerken met onze partners is een voorwaarde voor het realiseren van onze doelstellingen op het gebied van duurzaamheid. Wij hopen dat dit maatschappelijk jaarverslag over 2012 daaraan een zinvolle bijdrage levert. In de huidige economische situatie blijft duurzaamheid een thema van waarde. De eisen die worden gesteld aan gebouwen en installaties sluiten daarop aan. Maar eigenlijk gaat het om andere zaken, zoals Het Nieuwe Werken, een veilige omgeving, de flexibiliteit naar de toekomst, mobiliteit, communicatie en gebruikscomfort. Het is voor BAM Techniek vanzelfsprekend om aan de behoeften van de klanten te voldoen en slim om te gaan met de benodigde energie. Daarnaast willen onze opdrachtgevers graag hun duurzaamheidsprestaties meten en optimaliseren. Op die manier geven ze invulling aan hun verantwoordelijkheid en kunnen ze gebruikers motiveren. Directie BAM Techniek Jan Al Jaap Hazeleger Ruud van Zijl Door de toenemende waarde van duurzaamheid zijn de afgelopen jaren nieuwe financieringsvormen bereikbaar geworden. Een voorbeeld hiervan is het inzetten van 4

6 5

7 Wie wij zijn BAM Techniek is dé installateur met verstand van bouwen. Als dochteronderneming van Koninklijke BAM Groep ontwerpen, installeren, exploiteren en beheren wij technische installaties voor zowel utiliteitsbouw, industrie, woningbouw als infra. Dankzij onze veelzijdigheid en integrale aanpak kunnen we onze klanten de best mogelijke oplossing bieden. Techniek zit stevig verankerd in ons DNA. Ontwikkelen, installeren en beheren, daar zijn we goed in. Maar vooral: slimme oplossingen bedenken die het werk gemakkelijker, efficiënter en winstgevender maken. Bijzonder aan BAM Techniek is de open, collegiale cultuur en de platte organisatie. Onze mensen zijn flexibel, authentiek en toegankelijk. Ze kunnen snel schakelen en staan dicht bij de klanten. Wij streven ernaar een hechte en langdurige relatie met onze klanten op te bouwen. Opdrachtgevers zien ons als een integere en betrouwbare partner die doet wat hij belooft. Dankzij ons landelijke netwerk van regiokantoren is er altijd een locatie dichtbij. Koninklijke BAM Groep BAM Techniek is veelzijdig en multidisciplinair. Techniek is onze tweede natuur en wij hebben verstand van alle technische disciplines. De kennisdeling en uitgebreide ervaring binnen BAM is onze grootste kracht. BAM Techniek werkt samen met andere BAM-bedrijven aan het concretiseren en realiseren van duurzaamheidsdoelstellingen van haar opdrachtgevers, zoals ontwikkelaars, zorginstellingen, gemeenten en andere overheden. Dankzij deze intensieve samenwerking tussen de verschillende BAM-bedrijven zijn wij een unieke partij die, zowel door bouwkundige- als installatietechnische maatregelen, een belangrijke bijdrage kan leveren aan het behalen van duurzaamheidsdoelstellingen. De wereld van BAM Techniek is nauw verbonden met de wereld van BAM. We zijn trots op onze binding met Koninklijke BAM Groep, een van de grootste bouw ondernemingen van Europa. BAM hoort bij ons. Door de samenwerking binnen de Groep worden we steeds uitgedaagd om innovatief en toekomstgericht te zijn. 6

8 7 Vanaf links: Arjan van Meeuwen, Jeroen Patijn en Ronald van Drongelen.

9 Beleidsverklaring Beleid en strategie Mensen BAM Techniek bv wil als toonaangevende integrale installatieondernemer haar bijdrage leveren aan de optimale en duurzame inzet van installatietechniek voor gebouwen en processen. Wij willen onze passie voor de klant en gedrevenheid in techniek steeds beter benutten en verder uitbouwen. Dat is de basis voor ons denken en handelen. Vanuit onze kernwaarden kwaliteit, samenwerking en innovatie willen wij ons onderscheiden bij onze opdrachtgevers. Door een gezond rendement waarborgen wij onze continuïteit in de toekomst. Markt Kwaliteit leveren is voor ons de belangrijkste drijfveer in onze relatie met onze opdrachtgevers. Vanuit onze expertise en onze ambitie maken we duidelijk wat we willen betekenen voor de klant. Wij willen onze kennis en ervaring inzetten voor slimme oplossingen en voor optimaal functionerende installaties. Onze focus ligt daarbij op de gebruikers van gebouwen en processen. Door onze open en eerlijke opstelling zijn wij in staat om vroeg aan tafel te zitten bij de opdrachtgever en betrouwbaar te zijn gedurende het proces van installatie en exploitatie. Wij zijn bereid langdurig te investeren in belangrijke thema s voor onze markten, zoals energiebesparing, systeemintegratie en exploitatieconcepten. Ieder die voor of met ons werkt, heeft recht op veilige en gezonde werkomstandigheden. Wij zullen ons actief inzetten om risico s te verkleinen en ongevallen te voorkomen. Respect tonen en zorg dragen is onze manier van doen, zowel intern als extern. Wij zijn transparant en eerlijk in onze houding naar de klant en naar onze medewerkers. In een sfeer van plezier en motivatie komen de talenten van onze mensen maximaal tot hun recht. Wij streven naar de juiste persoon op de juiste plaats en combineren dit met voldoende ontplooiings- en opleidingsmogelijkheden. In ons personeelsbeleid is ruimte geven aan meer diversiteit een speerpunt. Door het stimuleren van onderlinge kennisuitwisseling ontwikkelen we ons tot een lerende organisatie. Milieu Duurzaamheid is een leidend principe bij de installaties die wij ontwikkelen, realiseren en onderhouden. Bij onze werkzaamheden trachten we het milieu zoveel mogelijk te beschermen of zelfs te versterken. Onze processen zijn zo ingericht dat materiële schade en milieuschade zoveel mogelijk worden voorkomen of tot een minimum worden beperkt. Wij zullen de juiste mensen en middelen beschikbaar stellen om deze doelen te bereiken en te voldoen aan alle wettelijke bepalingen en voorschriften. Wij borgen onze processen en proberen ze continu te verbeteren. Daarbij voldoen we niet alleen aan de eisen, maar beoordelen we ook kritisch de doeltreffendheid van onze processen. Binnen de strategische kaders van Koninklijke BAM Groep wordt via middellange termijnplanning en operationele plannen het beleid van BAM Techniek concreet gemaakt. De uitvoering daarvan wordt periodiek geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. 8

10 BAM Techniek is actief in markten die dynamisch en uitdagend zijn. Zowel de marktontwikkelingen als de technische ontwikkelingen gaan snel. Dominante thema s zijn: milieubewust bouwen en renoveren, verbetering van de woon-, werk- en leefomstandigheden. Maar ook verbetering van de bedrijfsvoering en de efficiëntie van bedrijfsprocessen. We kijken boven en onder het oppervlak 9

11 Markt Verbinding met de markt Gebouwen zullen in de toekomst meer functies en faciliteiten hebben dan nu het geval is. Ook wordt bouwen steeds meer maatwerk: een gebouw aanpassen aan de specifieke eisen van bewoners, klanten en werknemers wordt de norm. Voor de gebruikers heeft deze benadering van bouwen grote voordelen. Daarnaast leidt dit ook tot winst voor het milieu, omdat de gebouwen van de toekomst energiezuiniger zijn en er zorgvuldiger omgesprongen wordt met schaarser wordende materialen. BAM Techniek verwacht dat de markt voor renovatie verder zal groeien. Energie is daarbij het sleutelwoord: renovaties worden vooral uitgevoerd om gebouwen energiezuiniger te maken. Daarnaast worden verouderde gebouwen gerenoveerd vanwege de veranderende behoeften van de gebruikers. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een betere beveiliging, zorg op afstand en het realiseren van de juiste infrastructuur voor diverse ICT-diensten. De vraag naar energie zal de komende jaren blijven toenemen. Duurzame, decentraal opgewekte energie zal daarbij een belangrijke rol spelen. Deze energie wordt niet door grote kolen-, kern- en gascentrales opgewekt, maar kleinschaliger en door het hele land. Bijvoorbeeld met zonnepanelen, windmolens en warmtekrachtkoppelingen. Juist in de industriële markt zijn veiligheid en duurzaamheid van installaties momenteel sleutelwoorden. Toenemende veiligheidseisen en veranderingen in toepassing, maar ook reductie van energieverbruik vragen onder meer renovatie van veel middenspanningsinstallaties. Ook worden steeds hogere eisen gesteld aan brandbeveiliging en -detectie in specialistische omgevingen als industriële afvalverwerking en de olie- en gasindustrie. BAM Techniek verwacht een toenemende vervangings- en onderhoudsvraag in de industriële procesindustrie. In het technisch beheer verschuift de rol van BAM Techniek: van een reactieve functie krijgt technisch beheer een meer beheersmatige, adviserende rol. De relatie met onze klanten verandert ook. Steeds vaker zijn niet de hoofden van de technische dienst, maar directie en facility managers de beslissers over het beheercontract. Contracten worden voor langere periodes afgesloten en ze bevatten steeds vaker prestatie-indicatoren. Dit hangt deels samen met de economische situatie, waardoor er veel nadruk ligt op kostenbesparing. 10

12 Wat vraagt de markt van ons? In een snel veranderende markt is het zaak om adequaat in te spelen en te anticiperen op ontwikkelingen in de vraag. BAM Techniek signaleert een aantal trends in zowel nieuwbouw als bestaande bouw. Bij de bestaande bouw zijn de activiteiten van BAM Techniek vaak gericht op regulier onderhoud en beheer, energiemanagement en besparen op de energierekening. Door een bestaand pand te moderniseren en aan te passen, blijft het langer aantrekkelijk voor huurders. In de wensen en eisen van huurders zijn individuele voorkeuren vaak doorslaggevend. Vooral in de nieuwbouw zoekt BAM Techniek steeds meer de samenwerking met andere partijen. Het integraal ontwikkelen, bouwen, beheren en exploiteren van grootschalige projecten vraagt om een intensieve samenwerking van meerdere disciplines en bedrijven. Bij dergelijke projecten kiest de overheid steeds vaker voor een constructie met publiek-private samenwerking (PPS). Ook DBFMO-projecten, zoals ziekenhuizen, zijn interessant voor BAM Techniek. Binnen BAM Groep zijn veel mogelijkheden tot samenwerking. Steeds vaker bundelen BAM Utiliteitsbouw en BAM Techniek hun kennis en kunde binnen grootschalige PPS- en DBFMO-projecten. Exploitatie en Life Cycle Management Met behulp van Life Cycle Management kan al in een vroeg stadium een inschatting worden gemaakt van de kosten van installaties en systemen in het gebouw, inclusief onderhoud en vervanging. Op die manier worden de kosten inzichtelijk gemaakt en de consequenties van keuzes verduidelijkt. Het gaat niet zozeer om de aanschafkosten, maar om een compleet overzicht van de kosten gedurende de levensduur van de installaties en systemen. Uitgangspunt voor BAM Techniek is altijd de behoefte van de klant. Op basis van grondige analyses kunnen wij de klanten verschillende scenario s voorleggen. Bijvoorbeeld een variant waarbij een hoog onderhoudsniveau wordt gegarandeerd, zodat storingen vrijwel uitgesloten zijn. Een alternatieve optie is een contract met lagere kosten, maar ook minder onderhoud en dus meer kans op storingen. De keuze is aan de klant. PPS-trajecten omvatten het gehele spectrum, van ontwikkelen en bouwen, tot beheren en exploiteren. De laatste fase van een PPS-traject is de exploitatiefase. BAM verzorgt gedurende een bepaalde periode voor de opdrachtgever de complete huisvesting, inclusief het onderhoud van installaties, energiemanagement en beveiliging. De exploitatie wordt in een nauwe samenwerking verzorgd door BAM Utiliteitsbouw en BAM Techniek. 11

13 Samen voor één merk, één bedrijf De nieuwbouw en renovatie van het gemeentehuis in Brummen is een voorbeeld van een succesvolle samenwerking binnen BAM Groep. De uitdaging: realiseer duurzame huisvesting voor de gemeente Brummen voor een periode van 20 jaar tegen een vooraf vastgesteld budget. BAM Utiliteitsbouw en BAM Techniek gingen gezamenlijk de uitdaging aan. Een dergelijk DBFMO-project kent veel vrijheid, omdat er niet volgens bestek wordt gewerkt. Zaken die bij gewone bouw vanzelfsprekend zijn, vergen hier extra aandacht. Duurzaamheid is het sleutelwoord in dit project, zegt Dinant te Brinke, directeur BAM Utiliteitsbouw Regio Arnhem. We zetten in op beperking van het energieverbruik en een efficiënt gebruik van de beschikbare ruimte. Ook gebruiken we veel duurzame materialen, zoals hout. De nadruk op duurzaamheid maakt een integrale benadering noodzakelijk. Dat begint al in de ontwerpfase: architect, bouwer en installateur werkten gezamenlijk het model in 3D uit. Samenwerking tussen BAM-bedrijven is vanzelfsprekend, dat zit echt in de hoofden van onze medewerkers. We staan voor één merk, voor één bedrijf. Bij elk gezamenlijk project raken we beter op elkaar ingespeeld, besluit Dinant te Brinke. Vanaf links: Arno Uiterweerd en Dinant te Brinke. 12

14 Duurzame energie binnen handbereik: ESCo s Een nieuw fenomeen in de energiesector is de ESCo. BAM Techniek maakt het mogelijk om de duurzame energievoorziening via een ESCo-constructie te exploiteren. De verschillende fasen van het project worden dan gebundeld in één contract: advies, ontwerp, aanleg, financiering, onderhoud en exploitatie. Het grote voordeel van dit one-stop-shopping principe is dat de klant een vast aanspreekpunt heeft. BAM Techniek wordt geheel verantwoordelijk voor de duurzame energievoorziening. Voor de klant betekent dit: betrouwbare en zekere levering, minder financiële risico s en vooraf duidelijkheid over de kosten (vastrecht en een verbruiksvergoeding). Op deze manier ontzorgt BAM Techniek klanten die een duurzame energievoorziening wensen, zonder zelf verantwoordelijk te zijn voor het beheer ervan. Met een ESCo-constructie is het bovendien mogelijk om de kosten van de duurzame energievoorziening te beperken. Energy Service Companies (ESCo s) Energy Service Companies (ESCo s) zijn energiebedrijven, die de aanleg, maar ook het onderhoud en het beheer van de energie-installaties van gebouwen overnemen. Meestal richten ESCo s zich op lokale duurzame energieoplossingen. Een ESCo zorgt zo voor een gegarandeerde energie besparing inclusief financiering ervan. Een ESCo ontwerpt en realiseert de revitalisatie van vastgoed. Een gebouw wordt moderner, energiezuiniger, comfortabeler en dus aantrekkelijker voor huurders. Op die manier neemt de waarde van het vastgoed toe en kan het langer verhuurd worden. Een ESCo combineert deze revitalisatie met meerjarig onderhoud, beheer en energiemanagement. 13

15 ESCo s in de praktijk In 2012 is bij een aantal projecten gebruik gemaakt van ESCo s. Een voorbeeld is een project in het noorden van het land. Aan een zijtak van het Winschoterdiep te Groningen rijzen twee appartemententorens op: de Stoker en de Brander. Deze twee torens van 70 meter hoog huisvesten 180 appartementen. De Stoker en de Brander combineren de voordelen van stads wonen met gemak, ontspanning en comfort. BAM Techniek is hier verantwoordelijk voor ontwerp, realisatie en 30-jarige exploitatie van de duurzame energievoorziening voor de twee appartemententorens. Ook het ontwerp, de realisatie en de exploitatie (technisch beheer, onderhoud, monitoring bronsysteem en energieverbruik, energiebeheer en energieinkoop) van de duurzame energievoorziening voor circa m2 BVO commerciële ruimte wordt verzorgd door BAM Techniek. 14

16 Ontwikkelingen in de techniek BAM Techniek investeert in onderzoek en ontwikkeling van de techniek. We hebben de blik gericht op de techniek van morgen en lopen voorop als het gaat om het bedenken en toepassen van nieuwe technieken. De integratie van technische disciplines stelt ons in staat om met slimme en innovatieve oplossingen te komen. Daarbij staat de techniek nooit op zichzelf, maar gaat het ons allereerst om praktische toepassingen die het werk van onze klanten gemakkelijker en efficiënter maken. Kennis die wij hebben ontwikkeld in een innovatieve branche, wordt ook in andere branches geïntroduceerd en toegepast. Hieronder enkele voorbeelden van nieuwe technische toepassingen, die in onze projecten worden geïntegreerd. Katalysator voor modulair bouwen Binnen BAM Techniek is er veel aandacht voor de opbouw van kennis over modulair bouwen. Het modulaire proces krijgt vorm vanuit de integrale gedachte: van concept naar detail, van grof naar fijn. Ook ketenintegratie is een speerpunt voor BAM Techniek. Zo vragen wij onze leveranciers om alle relevante kennis en informatie over hun producten in te brengen in ons centrale bouwwerkinformatiemodel BIM. BIM is als een katalysator voor modulair ontwikkelen, realiseren en beheren niet meer weg te denken uit de werkplaatsen en kantoren waar BAM Techniek actief is. De informatie is belangrijk voor het standaardiseren van installatiecomponenten en het automatiseren van processen en berekeningsmethodieken. In alle fasen van een project kan de informatie over objecten en diensten gebruikt worden. Dankzij de handige tools waarmee we kosten kunnen inschatten en calculeren kunnen we al vroeg in het proces keuzes maken. Kortom: BIM helpt ons om op het juiste moment en in de goede volgorde de juiste dingen te doen. Met andere woorden: in de goede volgorde de juiste dingen doen door het standaardiseren van componenten en processen. 15 3D-cad presentatie Tom Stolker.

17 ICT uit de muur Zonder gas, water en licht is een gebouw niet compleet. Maar geldt datzelfde niet voor communicatie via IP? Meer en meer wordt IP gezien als de vierde utiliteit in gebouwen. In verschillende projecten wordt de complete basisinfrastructuur al bij de bouw in - bijvoorbeeld - een kantoorpand aangelegd. Door al bij het ontwerp en de constructie van een gebouw rekening te houden met de IP-infrastructuur, zijn geavanceerde toepassingen mogelijk. De IP-infrastructuur wordt gekoppeld aan de gebouwgebonden systemen: toegangscontrole, koeling, verwarming, telefoon, klimaatregelsystemen enzovoort. Op die manier wordt IP ingezet om het gebouw intelligent te maken, terwijl de aansturing en het beheer eenvoudig en overzichtelijk blijven. Wanneer een werknemer de toegangspoort met zijn pasje opent, gaat bijvoorbeeld de verlichting en de verwarming of luchtverversing aan op zijn of haar werkplek. In een gebouw met flexibele werkplekken kan de werknemer zien welke plaatsen nog vrij zijn, of van tevoren een werkplek reserveren. Bij vaste werkplekken kunnen de pc, de IP-telefoon en andere apparatuur automatisch worden in- of uitgeschakeld. Zo zijn aanzienlijke besparingen mogelijk op de energiekosten. Voor het facility management van kantoorgebouwen biedt dit een keur aan nieuwe mogelijkheden. Het begrip turn-key krijgt een nieuwe betekenis. Bedrijven hebben geen omkijken meer naar de diverse zakelijke faciliteiten die ze afnemen: ze betalen een vast bedrag en zijn vervolgens geen tijd en energie meer kwijt aan beheer, upgrades, onderhoud, bandbreedte en dergelijke aspecten van hun IP-systemen. Met BAM Techniek als vast aanspreekpunt ontbreekt ook de rompslomp van het coördineren van beheer, onderhoud en levering ervan. Een ideale oplossing voor organisaties die Het Nieuwe Werken willen invoeren. Watermistsystemen Brand blussen met zo min mogelijk water, dus: weinig waterschade. Een watermistinstallatie maakt het mogelijk. Een van onze opdrachtgevers had in 2012 de primeur. Hier werd de brandbeveiligingsinstallatie in de dealingroom uitgerust met een watermistinstallatie. Het is de eerste keer dat wij een dergelijke duurzame oplossing realiseerden, vertelt projectleider Geurt van Kouterik. De opdrachtgever had een duidelijke voorkeur voor een dergelijk systeem, vanwege het uitsluiten van de kans op waterschade. Bij een watermistinstallatie produceren de spinklers, als ze in werking treden, een groot aantal minuscule druppels. Het waterverbruik is tienmaal lager dan bij een gewone sprinklerinstallatie. Het systeem is droog uitgevoerd; de leidingen bevatten stikstof. Pas als er twee rookmelders geactiveerd zijn komt het water in de installatie. De primeur krijgt navolging: We hebben inmiddels al bij drie andere projecten een watermistinstallatie geïnstalleerd, besluit Van Kouterik. 16

18 Smart Energy Collective De energievoorziening verandert de komende jaren sterk. Dat komt doordat we steeds meer elektriciteit gaan gebruiken en doordat de hoeveelheid decentraal opgewekte energie sterk groeit. Pieken in onze energieconsumptie kunnen leiden tot overbelasting van het elektriciteitsnet. Denk bijvoorbeeld aan het gelijktijdig opladen van elektrische auto s op werkdagen. BAM Techniek zet in op de ontwikkeling van intelligente energiesystemen die een antwoord vormen voor deze problematiek. Denk hierbij bijvoorbeeld aan nieuwe opslagtechnieken voor energie, slimme gebouwen, lokale balancering van energie tussen gebouwen en ontsluiting van techniek via ICT. Om dit te bereiken werken we samen met anderen in het Smart Energy Collective (SEC). SEC wil de energievoorziening betaalbaar en betrouwbaar houden. Doel is ook om de eindgebruikers in staat te stellen om op een comfortabele manier zélf regie te voeren over hun energiehuishouding. Binnen deze innovatie omgeving werken partijen uit meerdere branches samen. Technologische innovaties en nieuwe diensten worden verder ontwikkeld en gedemonstreerd. Intelligente energiesystemen worden in de praktijk getest. BAM Techniek en BAM Infratechniek zijn - samen met 26 andere partijen die deel uitmaken van SEC - gestart met verschillende proeftuinen waarin de initiatieven verder worden ontwikkeld. De centrale vraag is daarbij: hoe gedragen de slimme netten en diensten zich onder verschillende omstandigheden? Door ze te testen op vijf locaties en bij vijf gebruikersgroepen ontstaat een realistisch beeld. 17

19 Ontwikkelingen in Industriële brandbeveiliging. 18

20 Antwoorden en oplossingen Hoe anticipeert BAM Techniek op de ontwikkelingen in de markt? Hoe worden de zich snel uitbreidende technische mogelijkheden ingezet in onze projecten? Onze visie: door verder te kijken dan de techniek zelf kom je tot slimme oplossingen met meerwaarde voor opdrachtgevers van BAM Techniek. BAM Techniek reageert en anticipeert met nieuwe werkvormen en uitgekiende producten. Daarnaast hebben wij in 2012 een interne organisatie gerealiseerd die perfect aansluit bij de vraag van de markt. LEAN bouwen BAM Techniek bouwt LEAN. Deze manier van bouwen wint terrein in de verschillende nieuwbouw- en renovatieprojecten waarin BAM Techniek de installaties verzorgt. LEAN bouwers streven naar foutloze producten en diensten die op aanvraag en snel geleverd kunnen worden. Het bouwproces wordt ingericht volgens de specificaties van de klant, zonder verspilling van materiaal, arbeidsuren, energie, ruimte en menselijk talent. Kortom: LEAN bouwen is snel, efficiënt en effectief. BAM Techniek is al geruime tijd vertrouwd met LEAN bouwen. In 2012 is een duidelijke toename te zien van het aantal projecten waarbij LEAN gebouwd is. Ons doel is om een optimale samenwerking met alle betrokken partijen te creëren. Dit vergroot de meerwaarde van onze activiteiten voor onze opdrachtgevers. Daarom worden zowel de leveranciers als de opdrachtgevers actief betrokken bij en ingevoerd in de principes van LEAN bouwen. Ook in 2012 hebben we in verschillende projecten bewezen dat samenwerken en afstemmen op de LEAN-manier voordeliger, efficiënter en effectiever is. Fouten, wachttijden en onnodig transport worden voorkomen of sterk teruggebracht. BAM Techniek beschouwt LEAN bouwen als een proces van continuous improvement. In onze LEAN-filosofie gaat het niet alleen om het tegengaan van verspilling en het op elkaar afstemmen van de processen. Een cultuur van continue verbetering kan alleen ontstaan in een veilige werkomgeving: fysiek, emotioneel en professioneel. Dit geldt voor elke medewerker van BAM Techniek. Anticiperen op kostenontwikkeling in de toekomst Bij BAM Techniek - Technisch Beheer draait het om het inspecteren, onderhouden en verbeteren van de faciliteiten die het primaire proces van opdrachtgevers ondersteunen. Het is een actieve rol, die veel meer omvat dan alleen het verhelpen van storingen. Door continu te anticiperen op klantprocessen en wensen kunnen we storingen in veel gevallen vóór zijn, zodat werkprocessen niet onderbroken hoeven te worden. Life Cycle Management speelt een belangrijke rol bij technisch beheer. De keuzes in de ontwerpfase zijn van doorslaggevende invloed op de exploitatie in de jaren die volgen. Een goede analyse laat zien dat de goedkoopste variant op de lange termijn zeker niet altijd de beste is. Life Cycle Management helpt de organisatie om de economisch optimale oplossing op de lange termijn te kiezen. BAM Techniek voert de analyses uit en kan opdrachtgevers hierbij adviseren. 19

21 Integraal installeren: kruisbestuiving van kennis en kunde Geen losse oplossingen voor energie, warmte en water, maar geïntegreerde oplossingen die met behulp van ICT aan elkaar gekoppeld worden. Dát is integraal installeren. Integraal installeren heeft veel voordelen. Bij BAM Techniek werkten de disciplines Meet- & Regel - techniek, Security en ICT al in een vroeg stadium samen bij de nieuwbouw van SoZaWe in Groningen. Al in de ontwerpfase is onderzocht waar de verschillende disciplines elkaar kunnen versterken. Dit leidt tot betere resultaten. Door systemen aan elkaar te koppelen, kunnen we gebouwen slimmer en energiezuiniger maken, zegt ICT-engineer Michiel van der Veeken. En als je disciplines vooraf op elkaar afstemt, zijn in de loop van het proces minder aanpassingen nodig. Deze kruisbestuiving heeft meerwaarde voor alle betrokken partijen. Gerard Boskma en Richard Gnodde. Tijdwinst door LEAN bouwen Bij de nieuwbouw van het Laboratorium voor Infectieziekten (LVI) in Groningen zijn de principes van LEAN bouwen met succes in de praktijk gebracht. Voor de start van het project brachten alle bouwpartners drie dagen intensief met elkaar door. Na een introductie van de LEAN-filosofie is een complete planning gemaakt, waarbij de werkzaamheden van alle bouwpartners zorgvuldig op elkaar werden afgestemd. Dit leverde een forse verkorting van de bouwtijd op. Al aan het begin van het project werden keuzes gemaakt over de uitvoering. Daarom betrok BAM Techniek ook de montageleiders bij deze planningssessies. Op die manier ontstaat bij alle partijen commitment om tijdens het project als co-makers op te treden. Dit levert tijdwinst op en vergemakkelijkt de communicatie in de loop van het project. Hans van Voorthuijsen. 20

22 Drie nieuwe business units BAM Techniek wil de toegevoegde waarde voor opdrachtgevers vergroten. Zo blijven wij een aantrekkelijke partner voor nieuwbouw- en renovatieprojecten. Om dit ook in de toekomst te kunnen realiseren is een slagvaardige organisatie een voorwaarde. BAM Techniek wil beter in kunnen spelen op de vragen en behoeften van onze opdrachtgevers, nu en in de toekomst. Daarom is in 2012 de organisatiestructuur aangepast. BAM Techniek kreeg er drie nieuwe business units bij: BAM Techniek - Energy Systems, BAM Techniek - Fire Protection en BAM Techniek - Integrated Works. Het bestaande bedrijfsonderdeel Interflow, specialist in schone lucht, past als business unit geheel in deze organisatiestructuur. 21