Dossier: Energy Efficiency

Transcriptie

1 Hydropeuma 191 MAART 2013 Dé referetie voor aadrijf- e besturigstechiek Dossier: Eergy Efficiecy Hoe ispele op toeemede vraag aar eergie-efficiëte machies? DOSSIER INDUMATION.BE p.15 Driemaadelijks tijdschrift va FIMOP e BELGITRANS - 1ste trimester - 43e jaargag - Afgiftekatoor Atwerpe X - P ,50 EUR 7 - Duizede motorreductore op luchthave Frakfurt 40 - Zij hydrauliek filters gelijk wat efficiëtie betreft? 45 - SMC Peumatics ivesteert i Europees distributiecetrum

2

3 FIMOP Belgische Vereigige va Fabricate, Ivoerders e Verdelers va Materiaal voor Idustriële Hydraulica, Pematica, Automatisatie e aaverwate techieke. Lid va het Europese comité CETOP vzw FIMOP Tel: +32 (0) Fax: +32 (0) ifo@fimop.be RAAD VAN BESTUUR JEAN-PIERRE VAN DER KELEN, Testo Philippe Vaseveat, Parker Haifi Beelux Marcel De Witer, Service Hydro PHILIPPE CONSIGLIO, Bosch Rexroth Reé Decleer, Decleer, Gaeles & Part. Yves Meuleijzer, LiMotio BELGITRANS Belgische beroepsvereigig voor idustriële aadrijftechieke (mechaisch, elektrisch, mechatroisch e hydro-dyamisch) vzw BELGITRANS Tel: +32 (0) ifo@belgitras.be RAAD VAN BESTUUR Geert Heyvaert, MGH NV Ludo De Groef, ESCO DRIVES NV Luc Va Hoyladt, ACT IN TIME SPRL Luc Roeladt, GKN STROMAG BENELUX NV Bart Vahaverbeke, VOITH TURBO NV Steve Cassiers, SIEMENS NV Dick ter Welle, HANSEN INDUSTRIAL TRANS- MISSIONS NV 191 MAART 2013 Hydropeuma Dé referetie voor aadrijf- e besturigstechiek TOEZICHTHOUDERS Jea Schauss, Atlas Copco Maciej Szygowski, Doedijs Fluidap TOEZICHTHOUDERS Steve Bergia, MEA Marc Goos, Trasmo COMMISSIES Cofederatie Toetredige Algemee voorwaarde CETOP Oderwijs - IHP Evets & Beurze Repertorium Tijdschrift Automatio-HP MARCOM GROUP MARKTONDERZOEK - HYDRAULICA - PNEUMATICA - AFSLUITERS E-News - Webstek Beroepsethiek LEDEN 2013 ABFlex Group AF BELGIUM ASCO NUMATICS BENELUX Atlas Copco Compressors Boge Compressors BOSCH REXROTH Brevii Fluid Power BURKERT CONTROMATIC CLIPPARD EUROPE CQS TECHNOLOGIES COMPAIR GEVEKE DECLEER-GAELENS & PARTNERS Doedijs Fluidap DONALDSON ULTRAFILTER EFC ERIKS + BAUDOIN Euregio Hydraulics FESTO BELGIUM FLUIDTECH GATES EUROPE Hasaflex HYDAC HYDRAULIC ASSISTANCE HYDRAUMEC INTERNATIONAL HYDRAUVISION Hydro Tools INGERSOLL RAND BENELUX IPAR Idustrial Parters b.v. LiMotio Mauli Fluicoecto v NORGREN PALL BELGIUM PARKER HANNIFIN PIRTEK BENELUX Poclai Hydraulics REM B SERVICE HYDRO SMC PNEUMATICS Stäubli TESTO VAN DE CALSEYDE VB Parts Hydraulic VEMOFLEX WTS Hydraulics COMMISSIES MARKETING EXPOSITIONS MEDIA WEBSITE LEDEN 2013 ABB - ASEA BROWN BOVERI NV ACT IN TIME SPRL ATB AUTOMATION NV AVD BELGIUM SPRL AZ HOLLINK BELGIUM BVBA BAUER GEAR MOTOR BEGE AANDRIJFTECHNIEK BVBA BRAMMER NV BREVINI BENELUX CET MOTOREN NV ERIKS NV - ERIKS+BAUDOIN ESCO DRIVES NV GKN SERVICE BENELUX GKN STROMAG BENELUX NV HABASIT BELGIUM NV HANSEN INDUSTRIAL TRANSMISSIONS NV KTR BENELUX BV MEA BVBA MGH NV OPTIBELT GMBH RB SOLUTIONS RENOLD PLC ROTERO BELGIUM BVBA SEW - EURODRIVE BELUX NV SIEMENS NV SKF BELGIUM NV/SA TAS L & CO BVBA TRANSMO NV VIALEC BVBA VOITH TURBO NV WEG BENELUX NV YASKAWA EUROPE GmbH Omslagverhaal COLOFON SECRETARIAAT Wielstraat 12 B Borem Tel Fimop: +32 (0) Tel Belgitras: +32 (0) Fax: +32 (0) automatio@hydropeuma.be VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Reé Decleer, FIMOP p/a KHNB, Louisalaa 500, B 1050 Brussel REDACTIECOMITE Ig. Reé Decleer, Ig. Roger Stas, Steve Cassiers REALISATIE CxO Europe Wielstraat 12 - B Borem PUBLICITEIT Dirk Vermat gsm: +32 (0) dirk.vermat@cxoet.be Redactie Ar Borstlap - tel: +32 (0) automatio@hydropeuma.be DRUKKERIJ Artoos, Kampehout Verspreidig ex. NL ex FR Automatio Magazie is ee uitgave va de beroepsvereigige Fimop e Belgitras. De adverteties i Automatio Magazie worde ter goedkeurig aa het redactiecomité voorgelegd. Alle adverteties die betrekkig hebbe op de techieke e de producte voor idustriële automatiserig kome i aamerkig voor publicatie. Alle artikels e berichte i de redactioele bijdrage va dit tijdschrift werde door de redactie geselecteerd. Zij verschije gratis e bevatte gee adverteties. De auteurs zij veratwoordelijk voor hu tekste. Volged ummer: jui 2013 AUTOMATION paraît aussi e fraçais Lid va de Uie va de uitgevers va de Periodieke Pers. Copyright FIMOP ; Dossier Eergy efficiecy: eergiesysteme, eergie-efficiëtie e duurzaamheid i de productie-omgevig Ihoud REPORTAGE Motorreductore op luchthave Frakfurt p 5 DOSSIER Eergy efficiecy p 11 DOSSIER Idumatio.be 2013 p 15 DOSSIER Hydrauliekfilters p 40 REPORTAGE Techologie i ee leerkist p 47 DOSSIER Eergy efficiecy p 48 ACTUALITEIT p 53 NIEUWS EN BIBLIO p MAART P 3

4 Voorwoord Idumatio 2013: FIMOP e Belgitras zij op de afspraak FIMOP is og steeds de Vereigig va Fabrikate e Ivoerders va Materiaal voor Idustriële Hydraulica, Peumatiek e Automatiserig. Automatiserig blijft het trefwoord va de techologiesector maar het codewoord wordt steeds meer iovere. Ook i de hydraulica e de peumatiek e zelfs de perslucht is Iovere ee ieuw hoofdstuk i het Automatiserigsboek. De opzet va de tweede Idumatio beurs ziet er idrukwekked uit. De thema s va belag i de idustrie zij eergie-efficiëtie, het herdeke va aadrijfmethodes, systeemitegratie e iovere, maar ook smart iovatio e het verschil make. Beste lezer, kijk ees aar de rode Δ i het blauwe FIMOP-logo: dit is de delta va differece. Bij de evaluatie va de eerste Idumatio beurs, twee jaar gelede, werde ee aatal opmerkelijke gegeves geoteerd, zoals: bezoekersdata per fuctie/departemet. Op 1. staat Egieerig (28 %), op 2. Maiteace (14 %) e op 8. Systeemitegratie (4%). I al deze techologieë zij de FIMOP lede zeer goed tot expert. Bij bezoekersdata per bezoekersobjectieve staat op ummer 1. ieuwe techologieë e producte (38%). Ook hieri zij de FIMOP lede zeer goed tot expert. E last but ot least: 96,7% va de bezoekers i 2011 komt zeker of waarschijlijk terug i Het is werkelijk de moeite, zelfs i crisistijde, om aar Kortrijk te kome e éé of meerdere va de Idumatio trajecte te volge. Oze hydraulica-, peumatica- e persluchtexperts staa klaar om alle bezoekers te woord te staa. Wij zij op de afspraak. Ig. Reé DECLEER MSc. Voorzitter FIMOP vzw. Belgitras heeft het geoege u welkom te hete op de beurs Idumatio.be Belgitras heeft de laatste jare ee ieuwe dyamiek otwikkeld die zich vertaald i ee groeied aatal lede, waarva ruim ee derde aa deze beurs deeleemt. De Belgische Vereigig Voor Aadrijftechiek is éé va de drie iitiatiefemede e odersteuede parters va dit marktrepresetatief vaktreffe. Dit jaar wordt de tweede editie va deze atioaal overkoepelede beurs voor factory-, process- e ifrastructure automatio i Kortrijk Xpo gehoude va 24 t/m 26 april Wij hope dat uw bezoek aa deze beurs te Kortrijk u toelaat ieuwe producte e werkmethode te otdekke. De bij Belgitras aageslote bedrijve zij stuk voor stuk deskudige op het gebied va mechaische, elektrisch e hydrodyamische idustriële aadrijftechieke. Ook voor het oderhoude va bestaade e het aakope va ieuwe cotacte is Idumatio.be ee uitstekede gelegeheid. Wij wille u da ook uitdrukkelijk uitodige oze lede op de beurs te bezoeke. Bovedie bet u meer da welkom op de gemeeschappelijke vereigigsstad aa de igag va hall 2 tegeover de Atrium bar. Na de drie dage Idumatio.be zij de vereigig e haar lede bereikbaar via odermeer het gespecialiseerde tijdschrift Automatio Magazie, de iteret site e haar secretariaat te Brussel. Names alle Belgitras lede, wese wij u ee geslaagd e iformatief bezoek aa de Idumatio.be Geert Heyvaert Voorzitter Belgitras P MAART 2013

5 REPORTAGE The place to be is de Hero Tower, het hoogste gebouw i de City of Lodo, 46 verdiepige, 230 m hoog iclusief de mast e 242 m tot het hoogste put. Het restaurat Duck & Waffle op de 40ste verdiepig vormt het decor om de Uidrive M voor te stelle, specifiek otworpe voor de productieautomatiserig. Nieuwe besturige voor productieautomatiserig Cotrol Techiques had mistes vijf jaar odig om twee te veradere i acht e het was iet zo eevoudig als twee tot de derde macht (2 3 ). Om dat te bewijze gige we aar Lode om os te overtuige va de creatie va ee reeks drives die aaleue bij wat de markt-de klatgebruiker odig heeft om zelf te kue iovere. De Uidrive M is iet zomaar ee modere drive, maar ee groep, ee hele familie va acht drives, waarva er eetje (M500) og i otwikkelig is e bie afziebare tijd de verrassig zal zij va de familie. Vijf jaar oderzoek werd besteed aa het luistere aar alle mogelijke e omogelijke wese e vrage va de gebruiker. De meest veratwoorde wese ware: 1) ee ope architectuur, 2) ee hogere productiviteit, 3) veiligheid e 4) selle foutdiagose. Daaruit kwam da de zevedelige familie Uidrive M. Voor elke toepassig ee drive Waar vroeger slechts twee drives bestode waarbij éé (SK) i het oderste segmet e de tweede (SP) i het boveste segmet werd gebruikt. Die ee i het oderste segmet was veelal te groot voor de kleiste toepassige e te klei voor de complexere toepassige. Voor het boveste segmet had deze drive dezelfde tekortkomige of was overgekwalificeerd. De oplossig: voor elke toepassig ee drive e zo geschiedde. M100 e M200 Waeer we de rij afgaa da is de kleiste e eevoudigste de M100, de M200 heeft iets meer e zo verder. De kleiste, M100 (tot 7,5 kw) is typisch voor ope lus toepassige, zoals de frequetiegeregelde aadrijvig va trasportbae, vetilators, pompe e megers. Voor de M200 is de typische toepassig: selheidsregelig va trasportbae, vetilators, verdrigerpompe e megers, waarbij hu fuctie afstadgeregeld is via Veldbus of Etheret. De M300 is typisch: selheidsregelig voor materiaaltrasport, verspae, houtbewerkig, werktuigmachies; waar de beschermig va mese e goedere odig is. M400 is typisch voor de selheidsregelig va trasportbae, verdrigerpompe, materiaaltrasport, verspae, houtbewerkig, waar ee selle diagose is vereist. Daarbij heeft de M400 ee boord-plc. Complexere besturige Voor het tweede segmet, M600,M700 e M800 zij de besturige og complexer, uiteraard voor de meer complexe e meer precieze aadrijvige. De M600 heeft ook ee boord-plc met daarbij og ee digital Lock Coptrol De M700 heeft daarbij als extra ee Advaced Motio Cotroller. Het topmodel M800 heeft als extra ee Mci200 Machie Cotroller e wordt beschreve als the ultimate performace through advaced oboard motio cotrol. Combiaties va drives Combiaties va drives zij ook mogelijk. Bijvoorbeeld: ee drukpers heeft ee M800 aa de offset, voor het sychroisere va pers e papier, waarbij ee M600 iets verder ka geplaatst worde om de selheid op iveau te houde e cotiu de veiligheid te waarborge. Ee derde drive ka diee voor ee gecotroleerde veilige stop. Eevoudige bedieig Wat betreft de bedieig, die is eevoudig. Elke drive heeft ee keypad om de parameters te kue istelle. Vaaf de M400 heeft iedere drive ee afeembaar keypad e ka aldus via etheretkabel verbode worde aa de drive. Alle drives hebbe ee SD Card Slot; alle parameters e adere data kue opgeslage waardoor ee selle e efficiët foutaalyse ka gemaakt worde. Foute hebbe gee cijfer- of lettercode meer, foute worde i klare tekst aagegeve. Reé Decleer MAART P 5

6

7 REPORTAGE Het uitgebreide bagageafhadeligsysteem op de ieuwe pier va de luchthave va Frakfurt wordt aagedreve door motorreductore va NORD DRIVESYSTEMS. Duizede motorreductore zorge voor selle doorstromig op luchthave va Frakfurt De luchthave va Frakfurt verwacht ee sterke groei i volume va zowel vracht- als passagiersvervoer. Olags opede de luchthave de A-Plus pier, waardoor ee toeemed aatal A380 megaliers simultaa ka worde verwerkt. Om de bagage ilaadtijd ook bij itesiever vliegverkeer e bij aagescherpte veiligheidsmaatregele oder de 45 miute te houde, is efficiëte e uiterst betrouwbare hadligtechologie vereist. Selle bagageafhadelig De luchthave va Frakfurt ka op dit momet tot tie widebodied vliegtuige tegelijk verwerke. Met de ieuwe A-Plus pier wordt dit aatal verhoogd met zeve waarbij og geoeg ruimte wordt gebode voor de verwerkig va diverse kleiere vliegtuige. Logistiek leveracier BEUMER bouwde ee ieuw bagagetrasportsysteem dat meer da zeve kilometer lag is e is aageslote op het bestaade systeem. Deze trasporttechiek moet iet allee 100% operatioeel zij, maar moet ook i staat zij om de bagagestukke op betrouwbare wijze bie 45 miute aar de juiste bestemmig te trasportere. NORD DRIVESYSTEMS istalleerde da motorreductore i het uitgebreide systeem met bija trasportelemete e meer da 100 kooppute. Als gevolg va het ieuwe otwerp e costructie, kue op vele pute kleiere aadrijvige worde toegepast, wat leidt tot lagere istallatie- e operatioele koste. Tegelijkertijd zij de bouwgroottes va de aadrijvige zo veel mogelijk geharmoiseerd e is het aatal toegepaste modelle vermiderd ter verbeterig va de logistiek e om de voorraad reserveoderdele terug te brege e de kosteefficiecy te verbetere. Voor makkelijk oderhoud e reparatie wordt ook gezorgd: de uitwisselbare aadrijfuits worde met slechts ee paar schroeve e éé elektrische coector bevestigd, e kue bie zeer korte tijd worde vervage. Voor dit project heeft NORD ee team va verkoop, egieerig e logistiek medewerkers samegesteld die altijd voor os beschikbaar ware e sel reageerde op oze vrage, zegt Klaus Ruhe, projectmaager bij BEUMER. Met met betrekkig tot de logistieke eise va de luchthave werd zorgvuldig e flexibel rekeig gehoude. Efficiët otworpe aadrijvige De vermogesprestaties va de motore variëre tusse 0,55 e 3 kw. Alle motore va 0,75 kw e hoger zij IE2 modelle die bij toepassig op de trasportbad ee hoger redemet biede e mider eergie verbruike da de vroeger vaak toegepaste aadrijvige va de EFF2 efficiecyklasse (u aageduid als IE1). Overeekomstig de Ecodesig richtlij, past NORD hoog kwalitatieve blikpakkette toe met kleiere verlieze e actievere materiale i de stator. Bovedie wordt meer koper toegepast i de stator gleuve e is het wikkelschema geoptimaliseerd. Als gevolg va deze otwerpaapassige, biede de NORD IE2-motore Uitgekiede beuttig va de ruimte, met behoud va volledige toegakelijkheid: de meerdere verdiepige tellede bagageopslagruimte is volledig geautomatiseerd e gekoppeld met de trasportarchitectuur. ee breder werkgebied, waarmee rekeig wordt gehoude i de aadrijfcofiguratie. Oder bepaalde omstadighede is het mogelijk om kleiere motore te istallere da voorhee mogelijk was, als gevolg va de grotere vermogesreserves. Afhakelijk va de motorbouwgrootte kue sommige modelle belast worde tot 150% va de omiale stroomcapaciteit met behoud va ee hoge efficiecy. I vergelijkig met hu directe voorgagers, levere de IE2-type motore hogere start- e remkoppels e otwikkele ze mider restwarmte. Expertise bij de productie va tadwielkaste De reductore die hier worde toegepast voor selheidsregelig zij meestal SK kegeltadwielreductore, aagevuld met ekele SK372.1 tadwielreductore. Ogeveer de helft va de aadrijfuits zij uitgerust met remme. NORD is iet allee ee full-scale leveracier va aadrijfproducte e -oplossige, maar beschikt ook over ee opvalled grote productierage va motore, omvormers e reductor oderdele - va behuizige e asse tot rodsels e worm e wormwiele. De behuizige zij gebouwd volges het UNICASE pricipe dat door NORD i 1981 werd geïtroduceerd. De uit éé stuk vervaardigde behuizig Zoder lasade, schroefverbidige of afgedichte oppervlakke is voorzie va geïtegreerde lagerzittige e zorgt voor maximale torsiesterkte e ee uitstekede radiale e axiale belastbaarheid. Voor meer auwkeurigheid e ter voorkomig va slijtage, worde alle lageroppervlakke i éé keer bewerkt. Zo zorge de reductore iet allee voor ee lagere levesduur da de covetioeel vervaardigde modelle, maar zij ze ook bijzoder stil dakzij ee soepelere loop MAART P 7

8

9 ACTUALITEIT De laatste otwikkelig i de digitale elektroica heeft betrekkig op de itegratie va elektroica voor asregelfucties voor proportioele stuurkleppe, Dit te behoeve va ee ieuwe wijze va automatisere op basis va etwerkcommuicatie. Kracht-positie regelig met behulp va hydraulische stuurkleppe voorzie va digitale elektroica Deze oplossig voor kracht/positie regelig is uitgevoerd met itelliget digitale servoactuator bestaade uit servo cilider met lage itere wrijvig, geïtegreerde positie- e kracht opemers, aagestuurd door proportioele stuurklep voorzie va digitale versterkerkaart e axiale regelig (Fig. 1). (Fig. 1) Met deze verbeterde iovatieve cofiguratie ka éé ekel item zowel de dyamische bewegig als de kracht/druk cotrole regele dakzij de otwikkelig va ieuwe e krachtige algoritme (Fig. 2). Slave Cotrol: volgt auwkeurig i real-time de geslote bewegigs regelkrig, op basis va extere aaloge of va veldbus afkomstige positie referetiesigale. Motio Cycle Cotrol: uitvoerig i geslote regelkrig va cyclus met vooraf geprogrammeerde positie/tijd parameters. De machie besturigseeheid geeft digitale commado s (start/ stop/overschakele) voor de sychroisatie va de bewegige te behoeve va de machiecyclus. Veldbus commuicatie Digitale besturige verbetere de prestaties va de bewegige e vereevoudige de automatiserig va de machie door veldbus commuicatie met de machie besturig via de protocolle CANope of PROFIBUS-DP. Teves zij ze gemakkelijk programmeerbaar met behulp va ee PC e Atos software ES-SW. Vele afbeeldige vergemakkelijke het gebruik va deze software bij het istelle va de parameters. Type RI-TEZ digitale positie besturigs elektroica geïtegreerd op 4-weg proportioele stuurklep, voorziet i de basis versterker fucties e de positie cotrole via geslote regelkrig va de lieaire (cilider)/roterede (motor) hydraulische actuator waarmee de proportioele stuurklep is aageslote (Fig. 3) Type Z-ME-KZ digitale positie besturigs elektroica uitgevoerd als Eurokaart formaat (Fig. 4) (Fig. 3) (Fig. 2) De geïtegreerde axiale regelig bepaalt va tijd tot tijd automatisch welke besturig actief is, op basis va feedback sigale va positie-, druk- of loadcell sesore. De ieuwe complete lij va digitale elektroica beheert, i geslote regelkrig, positie, selheid of kracht va elke willekeurige hydraulische actuator, beschikbaar geïtegreerd op proportioele stuurklep of uitgevoerd als Eurokaart formaat voor motage i ee schakelkast. Zij zij zelfstadige eehede met twee operatioele basis modes: (Fig. 4) MAART P 9

10

11 DOSSIER ENERGY EFFICIENCY Hoe ispele op toeemede vraag aar eergie-efficiëte machies? Stijgede eergiefacture zorge ervoor dat machiebouwers steeds meer worde gecofroteerd met klate die het eergieverbruik va hu istallaties wille reducere. Naast selheid e flexibiliteit i gebruik, wordt eergieverbruik ee steeds belagrijkere performatiekarakteristiek va de machie. Machiebouwers staa voor ee grote uitdagig, wat het bepale va de eergie-efficiëtie va ee machie is gee siecure. Bovedie mag ee mider verbruik iet te koste gaa va ee verlies aa selheid, kracht of auwkeurigheid. Maar hoe diee machiefabrikate de problematiek aa te pakke? I eerste istatie ka het aageweze zij de eergiestrome va ee bestaade machie te aalysere. Ee hadig middel is de EcoMechatroics Audit die Sirris e FMTC bie het kader va het EcoMechatroics-traject otwikkelde. Via de drie ecopijlers (eergie-efficiëtie, performatie e gebruikscomfort) bregt deze, op metige gebaseerde, audit de eco-impact va ee machie i kaart e doet aabevelige voor ee meer ecologisch machieotwerp. Aje Va Vlierberghe, Programma Maager bij Sirris: De EcoMechatroics Audit richt zich ekel op de gebruiksfase va ee machie e iet op de adere levesfase, zoals otwerp of otmatelig. Niet allee het eergieverbruik (elektrische eergie, bradstof, ) wordt oder de loep geome, maar ook de performatie (selheid, kracht, auwkeurigheid ) e het gebruikscomfort (reductie va trillige e geluidsiveaus,..). Wat deze twee laatste twee topics zij sterk aa de eergiestrome va de machie gekoppeld. De audit bekijkt de verschillede gebruikersprofiele va het systeem: het verbruik tijdes volcotiue mode, pauzes va operatore, i stad-by,... Vauit de aabevelige va de audit ka vervolges ee ieuw machieotwerp worde opgebouwd. Itusse werde al audits uitgevoerd e sleutele de machiebouwers volop aa de eerste prototypes. Ze verwachte dat de ieuwe systeme met eezelfde eergiefactuur gemiddeld 20 % meer output zulle kue levere. Via de drie ecopijlers eergie-efficiëtie, performatie e gebruikscomfort wordt de impact va ee machie i kaart gebracht. Compoete vervage door eergiezuiige alteratieve Ee eerste mogelijke aabevelig betreft het vervage va compoete (zoals motore) door eergiezuiigere alteratieve. Zo verbruikt ee IE3-motor ( premium efficiecy class ) i zij omiaal werkigsput ogeveer 50 % mider da ee IE1-type ( ormal efficiecy class ). Vaak zij aadrijvige overgedimesioeerd, waardoor de motore tijdes het gebruik zelde i ee eergetisch optimaal werkigsput kome. Bij het otwerp va de istallaties gaa machiebouwers er og al te vaak vauit dat hu klate de machies steeds bij vollast gebruike. Hierdoor wordt meestal gee rekeig met adere verbruiksprofiele (stad-by, stilstade, deellast ) gehoude. Flik besparigspotetieel Maar precies daar schuilt ee flik besparigspotetieel, e dit zowel op het vlak va hoofdaadrijvig als periferie (bijvoorbeeld ee afzuigig die eergie verbruikt terwijl de machie tijdelijk stilstaat). Aje Va Vlierberghe: Waeer er sprake is va ee combiatie va piek- e deellastverbruike ka het de moeite loe om eergie lokaal op de machie op te slaa, om deze bij de volgede piek te recuperere. Dit ka via supercapaciteite: supercodesatore die ee bijzoder hoge opslagcapaciteit hebbe, tot duized keer groter da die va ee elektrolytische codesator. Ze zij geschikt voor toepassige die ee hoog vermoge e selle laadcycli vereise. Mometeel vide deze compoete hu toepassig i spoor- e hybride voertuige. I de machiebouw zulle vooral systeme met hoogdyamische bewegige i aamerkig kome. Daaraast zie we potetieel voor het gebruik va hogeselheidsvliegwiele. Deze werke als mechaische batterije: iertie ligt aa de basis va de opslagmethode, waarbij (elektrische) eergie wordt omgezet i de kietische eergie va ee rotered wiel. Deze oude techiek kreeg ee boost door recete otwikkelige i oder meer vacuümtechologie e composietmateriale. Teslotte ka de sturig itelligeter worde gemaakt, zodat deze bijvoorbeeld actief zal remme, de werkig va ee machie beter cotroleert of de gepaste combiatie va vermogebroe (bijvoorbeeld uit de batterij of de verbradigsmotor) selecteert. Nieuwe otwerpmethodes Belagrijk is om al bij het machieotwerp rekeig met het eergieverbruik te houde. Marc Egels va FMTC: Allee zij de huidige methodes meestal louter e allee toegespitst op performatiecriteria, zoals kracht, selheid e auwkeurigheid. Het eergieverbruik wordt i het beste geval bij het teste va ee eerste prototype opgemete. Om eergie-efficiëte machies te kue realisere, oderzoeke Sirris e FMTC same met de Vlaamse machiebouw hoe eergieverbruik tijdes otwerp systematischer i rekeig ka worde gebracht. Het oderzoek richt zich i eerste istatie op de aadrijflij, aagezie precies daar vaak veel eergie verlore gaat. Hoge productieselhede e ee eergiezuiige productie stelle dikwijls tegestrijdige eise aa de aadrijvig va de machie. Ee afwegig tusse beide criteria is da ook oodzakelijk. FMTC otwikkelde methodes die toelate deze afwegig systematisch te make. I veel gevalle ka de verhoudig tusse beide criteria tijdes het gebruik va de istallat MAART P 11

12 DOSSIER ENERGY EFFICIENCY t tie og worde gewijzigd door de regelparameters te variëre. Dit heeft als voordeel dat de gebruiker zelf de machie optimaal ka istelle i fuctie va de specifieke situatie die zich voordoet. FMTC heeft dit recet gedemostreerd i ekele elektromechaische e hydraulische aadrijfsysteme. Zo werd het eergieverbruik va FMTC s badmitorobot geaalyseerd e de coclusies ware verbluffed: maar liefst 35 % va het eergieverlies is te wijte aa wrijvig (hoofdzakelijk i de lagers) e meer da 60 % aa koperverlieze i de motore. Dit laatste ka met de helft worde teruggedroge door de settigs va de regelaar aa te passe (va tijd- aar eergieoptimale sturig), met miimale verlieze i de respostijd die slechts ee gerig effect op het terugspeelgedrag hebbe. Sirris e FMTC Sirris is het collectief cetrum va de techologische idustrie met als doel het cocurretievermoge va de bedrijve i de sector te vergrote. Ruim 2500 Belgische bedrijve zij lid va Sirris e krijge zo toegag tot de diestverleig va het keiscetrum. Bij Sirris werke meer da 130 igeieurs, weteschappers e techici die bedrijve helpe bij het ivoere va ieuwe techologieë. Zij geve techologisch advies, starte e begeleide iovatietrajecte tot bij de implemetatie. Voor het verwerve va de oodzakelijke keis worde regioale, atioale e iteratioale oderzoeksprojecte uitgevoerd met verschillede parters. FMTC is ee o-profit orgaisatie opgericht om bedrijve uit de machiebouwsector te helpe bij hu toepassigsgericht oderzoek izake mechatroica. Bedrijve die het FMTC-lidmaatschap eme, bepale mee de richtig waari het cetrum mechatroische competeties opbouwt. Op basis va de projecte hebbe FMTC oderzoekers aast hu theoretische keis ook praktijkervarig, wat hu wapet om bedrijve professioeel te begeleide i mechatroica. Mider eergieverbruik is fiaciële wist WEG is ee Braziliaase fabrikat va elektrische motore e toebehore (frequetieregelaars, softstarters, trasformatore, schakelmateriaal, kastebouw, motorreductore) e ee va de belagrijke modiale spelers i haar domei. Dat ze deze positie ieemt, heeft vooral met haar cotiue streve aar iovatie te make. Jaarlijks wordt 2,5 % va de omzet i R&D geïvesteerd. E sids geruime tijd ligt het accet hierbij op eergiebesparig. Omer Vaheer, Directeur va WEG Beelux: Dat is ook logisch, wat de aakoopprijs va ee elektrische motor bedraagt amper 1 à 2 % va de totale kostprijs aa elektriciteit over de totale levesduur va dit machiecompoet. Zelfs de kleiste reductie i eergieverbruik leidt dus al tot grote fiaciële wiste voor de gebruikers. Maar er is og meer. De Europese wetgever stelt dat de elektrisch geïstalleerde motore met ee hoog redemet vaaf 2015 IE3 moete zij. E i 2017 is dat ook het geval voor kleiere vermoges. Voor oze klate is het dus uitermate belagrijk dat ze tijdig over motore kue beschikke die aa deze regelgevig voldoe. Vadaar dat we al ekele jare doelgericht op eergie-efficiëtie izette. E met succes, wat we wille de wetgever ee stapje voor zij. Zo zulle we tijdes de vakbeurs Haover Messe i april met trots oze IE4 motor voorstelle. Deze heeft opieuw circa 20 % mider eergieverlieze te opzichte va de huidige IE3-orm. Belagrijk is dat alle motore of dat u IE2, IE3 of IE4 is zoveel mogelijk dezelfde afmetig behoude, waardoor ze zoder eige aapassig uitwisselbaar zij. Bepaalt aakoop va istallaties Va oderzoek tot revolutioaire oplossige I elk geval is eergie-efficiëtie hot i de wereld va machiebouwers e toeleveraciers va machiecompoete. Wat overal wordt er flik geïvesteerd i R&D om de systeme e oderdele eergiezuiiger te make. Bij de ee zit het oderzoek og i ee begistadium, terwijl adere itusse al met revolutioaire oplossige op de markt kome. We selecteerde ekele va de bedrijve die op dit vlak het meest i het oog sprige. DE IE4 motor va WEG verliest circa 20 procet mider eergie te opzichte va va de huidige IE3-orm. Bij Scheider Electric staat eergie-efficiëtie hoog op de ageda. Eergiebeheer is vadaag voor elk bedrijf belagrijk, aldus Commuicatio Maager Yves Roy. De ode maifestere zich op verschillede iveaus: mete, aalysere e het vide va oplossige om de cosumptie te beheerse e te vermidere, automatiserig,... E atuurlijk het mete om a te gaa of de P MAART 2013

13 DOSSIER ENERGY EFFICIENCY geïmplemeteerde oplossige wel degelijk tot het beoogde resultaat leide. Eergie-efficiëtie is éé va de drie belagrijkste keuzecriteria geworde bij de aakoop va ieuwe istallaties. Scheider Electric speelt hierop i met geïtegreerde oplossige voor verschillede marktsegmete, waaroder idustriële processe. We egagere os om eergie betrouwbaarder, veiliger, efficiëter e productiever te make. i de schakelkast afgestemd. Teste hebbe uitgeweze dat met deze wijzigige tot 45 % eergie ka worde bespaard op de klimatisatie va schakelkaste met igebouwde vermogesapparatuur. Teslotte make we gebruik va radiaalvetilatore. Deze kue lager ee costat luchtdebiet levere (ook met vervuilde filtermatte), wat tot ee meer costat eergieverbruik leidt. Teves is er de optie om de eergiezuiige EC-vetilatore toe te passe. Els Jockheere 4EE efficiëte compoete. 4EE-besturigstool Ee adere wereldspeler die op eergie-efficiëtie izet, is Bosch Rexroth. Deze oderemig otwikkelde oder meer de aalyse-tool 4EE. Michael Brockhas, 4EE adviseur voor België: Afzoderlijke maatregele bij complexe systeme zorge meestal slechts voor kleie successe. Rexroth begrijpt hoe fabrieke het potetieel va alle aadrijf- e besturigstechologieeë kue beutte. Deze kowhow is de basis voor os 4EE-systeem. Dit maakt gebruik va vier hefbome om eergie te bespare: de desig va het eergiesysteem, efficiëte compoete, eergierecuperatie e eergie op vraag (bijvoorbeeld via stadby modus). I cocreto bregt het systeem alle mogelijkhede i kaart om eergie te bespare tijdes de machielevescyclus: va cocept e costructie, over egieerig e i gebruik ame, tot productie e moderiserig. Ekele voorbeelde va dergelijke besparige zij: verlaagde toeretalle, gereduceerde bekabelig met decetrale eehede, gebruik va remeergie voor de versellig, aagepast koelvermoge, gebruike va miimale druk,... Klimatisatie va schakelkaste zorgt voor ee costat eergieverbruik. Klimatisatie va schakelkaste Ook Rittal odersteut haar klate e itegratore i de zoektocht aar ee maximale eergie-efficiëtie. Product Maager Day Forré: Eé va de domeie waari we de laatste jare optimalisaties hebbe doorgevoerd, is de klimatisatie va schakelkaste. Zo zij alle koelaggregatore aar de Blue-e -uitvoerig overgeschakeld. Hierbij wordt stadaard op de codesor ee ao-coatig toegepast, waardoor de aggegregate mider gevoelig aa vervuilige zij. E dit zorgt da weer voor ee costat eergieverbruik. Teves passe we i de mate va het mogelijke eergie-efficiëte ECvetilatore toe. Deze zij trouwes ook beter op de temperatuur MAART P 13