Deel 2: Werkwoordspelling persoonsvorm verleden tijd en voltooid deelwoord

Transcriptie

1 Deel 2: Werkwrdspelling persnsvrm verleden tijd en vltid deelwrd In deze les leer je: Persnsvrm in de verleden tijd juist spellen. spellen van het vltid deelwrd; de juiste spelling van een bijveglijk gebruikt vltid deelwrd te hanteren. In het schema werkwrdspelling leer je 3, 5 en 6 p te lssen. Zie figuur 1. Bendigde vrkennis Je bent al bekend met de regels van t ex kfschip. Je herkent een persnsvrm en een vltid deelwrd en je weet wanneer een werkwrd in de verleden tijd staat geschreven. Ok weet je wat een bijveglijk naamwrd is. t Ex kfschip t Ex kfschip mag je bij punt 3, 5 en 6 wel gebruiken. He zat het k alweer? Als de laatste letter van de stam van een werkwrd eindigt met een letter uit t ex kfschip dan met er een t achter kmen. De stam is het hele werkwrd min -en. Ok hier is een uitspraakcrrectie p het laatst sms ndig. Verder gaat het alleen m de medeklinkers uit: t e x k f s ch i p. Je kunt dit ged nthuden als je nderstaande figuur in je pneemt. Zit de laatste letter van de stam in het kfschip, dan wrdt het een t. Zit die letter niet in het kfschip dan wrdt het een d. Vrbeeld Hij heeft zijn kansen verspeeld. Verspeeld is hier een vltid deelwrd (zie verderp in deze les). Verspelen is het hele werkwrd. De stam is verspel (hele ww min -en). De l zit niet in t ex kfschip dus het wrdt een d. 1

2 Figuur 1. Schema werkwrdspelling t tt 4 PV? ja 1 2 vt - 5 te ten de den nee vd 3 vd bijv. d t 6 2

3 PV Verleden tijd 5 Bij de verleden tijd vlg je de vlgende rute in het schema: 1 Is het een persnsvrm? Antwrd: ja. Dan is de vlgende vraag: 2 tegenwrdige tijd f verleden tijd. Antwrd: verleden tijd. Ik ga ervan uit dat je antwrd weet p de eerst twee vragen. Als je hebt vastgesteld dat het m de verleden tijd gaat dan is de vlgende vraag: 5 te, ten, de f den achter de stam van het werkwrd schrijven. De stam is het hele werkwrd min -en. Bekijk filmpje 6 van spellingjuf.nl Vrbeelden 1. Gisteren strandden wij met de aut in de berm. 2. De directeur tbde de hele dag ver het ntslag van een medewerker. 3. Hij juichte te vreg want hij werd tch ng ingehaald. Kun je van bvenstaande vrbeelden uitleggen waarm de verleden tijd z gespeld met wrden? Juw uitleg: 1. twee d s mdat: -en mdat: 2. geen t maar een d mdat: -e en geen -en mdat: 3. geen d maar een t mdat: -e en geen -en mdat: Wat is er fut aan nderstaande vrbeelden in de verleden tijd en vral waarm? *Sneijder mistte de strafschp ruim. Fut: *De chauffeurs laden de vrachtwagen uit. Fut: *De wningen die meer dan een jaar te kp stnden daalde in prijs. Fut: 3

4 Vltid deelwrd 6 In deze lessen wrden de belangrijkste twee deelwrden uitgelegd. Het vltid deelwrd (VD) en het bijveglijk gebruikt vltid deelwrd (VDB). Een vltid deelwrd heeft twee belangrijke kenmerken: 1. Het is een werkwrd met vrvegsels zals ge-, ver-, nt- f be-. Sms zijn deze midden in het werkwrd geplaatst. 2. Er staat altijd ng een werkwrd in de zin naast het vltid deelwrd. Dit is het hulpwerkwrd en is altijd de persnsvrm. Rute naar het vltid deelwrd Bij het vltid deelwrd vlg je de vlgende rute in het schema: 1 Is het een persnsvrm? Antwrd: nee. Dan is het een deelwrd. 3 Vltid deelwrd bijveglijk gebruikt (VDB wrdt later uitgelegd) f een 6 vltid deelwrd (VD). Als je hebt vastgesteld dat het m een deelwrd gaat, dan kan het dus een gewn vltid deelwrd zijn f een vltid deelwrd dat bijveglijk is gebruikt. Vr de uitleg van de spelling van een gewn vltid deelwrd: bekijk filmpje 8 van spellingjuf.nl en/f lees nderstaande instructie. Schrijf het hele werkwrd p en haal de -en eraf. De laatste letter van de ntstane stam bepaalt f je een t f een d schrijft aan het eind van het vltid deelwrd. Je mag hiervr t ex kfschip gebruiken. 4

5 Vrbeelden van een gewn vltid deelwrd 1. Het eten wrdt te kud pgediend. 2. Vader heeft drie keer pgeschept. 3. Het is tegen twaalf uur vanmiddag gebeurd. Kun je van bvenstaande vrbeelden uitleggen waarm het vltid deelwrd in die zin z gespeld meten wrden? Juw uitleg: 1. een d mdat: 2. een t mdat: 3. een d mdat: Wat is er fut aan nderstaande vrbeelden van vltid deelwrden en vral waarm? *Sneijder heeft de strafschp ruim gemisd. Fut: *Wij zijn vrige week verhuist. Fut: *Het is nu al vr de vierde keer gebeurt. Fut: 5

6 Het vltid deelwrd als bijveglijk naamwrd gebruikt 3 Een bijveglijk naamwrd zegt iets ver een zelfstandig naamwrd. Dit heb je it eerder geleerd. Vrbeeld: Die mie hed staat je ged. In deze zin is mie het bijveglijk naamwrd. Bij een vltid deelwrd dat bijveglijk is gebruikt is de standaardregel dat het vltid deelwrd z krt mgelijk geschreven met wrden en verlengd wrdt met een extra e. Bij sterke werkwrden wrdt het verlengd met -en. Vltid deelwrd De aardappelen zijn aangebrand. De wielrenner is gestpt. Dit is nbespten grente. Het varken is geslacht. Het vliegtuig is veilig geland. Hij heeft de cadeaus verlt. Bijveglijk naamwrd De aangebrande aardappelen kunnen weg. De gestpte wielrenner verdient een nderscheiding. De nbespten grente is geznd. Het geslachte varken is dd. Het veilig gelande vliegtuig rijdt naar de hangaar. De verlte cadeaus hebben geld pgeleverd. Maar let ged p de uitspraakcrrectie Een vltid deelwrd als bijveglijk naamwrd gebruikt, heeft dus altijd één t f één d en wrdt z krt mgelijk geschreven. Bvenstaande regel gaat alleen p als de uitspraak het te laat. Als de uitspraak het niet te laat dan pas je een uitspraakcrrectie te. Vltid deelwrd De brn was vlledig uitgeput. Bijveglijk naamwrd De uitgeputte brn staat al maanden drg. -De uitspraakcrrectie is bij het bvenstaande vrbeeld ndzakelijk want anders staat er uitgepute* en dat spreek je anders uit dan dat je het schrijft. Het zakgeld is belfd. Het belfde zakgeld kreeg ik niet. -De uitspraakcrrectie is bij het bvenstaande vrbeeld ndzakelijk want anders staat er belvde* en dat spreek je anders uit dan dat je het schrijft. 6

7 Oefeningen Vltid deelwrd als bijveglijk naamwrd gebruikt 3 Landen gelande Het [?] vliegtuig rijdt naar de hangaar. Z krt mgelijk Z krt mgelijk met uitspraakcrrectie Sterk werkwrd aanraken aangeraakte Het [?] beeld werd snel verplaatst. Z krt mgelijk Z krt mgelijk met uitspraakcrrectie Sterk werkwrd Vul nderstaande tabellen in vlgens bvenstaand vrbeeld en vergelijk juw antwrden met die van je buurman. 1. aanleggen 2. afkeuren 3. bewaren 4. belven 5. verslepen 6. We reden vr het eerst ver de nieuw [?] snelweg. met uitspraakcrrectie Het team ging tch trainen p het [?] veld. met uitspraakcrrectie De kinderen hebben de [?] kaartjes eerlijk verdeeld. met uitspraakcrrectie Eindelijk heeft nze secretaresse de [?] brief getikt. met uitspraakcrrectie Twee sterke mannen hebben de [?] tafel mgedraaid. met uitspraakcrrectie kiezen 7. mhakken Na een maand beviel de [?] kleur tch niet. met uitspraakcrrectie De tuinman heeft de [?] bm helemaal pgeruimd. met uitspraakcrrectie 7

8 8. plukken 9. uitputten De [?] tmaten deed hij netjes in een grte mand. met uitspraakcrrectie De ber gebruikte veel mest p de bijna [?] grnd. met uitspraakcrrectie 10. verbieden Vader ging niet zwemmen in het [?] water. Z krt mgelijk Z krt mgelijk met uitspraakcrrectie Sterk werkwrd 11. bespuiten 12. missen 13. mdraaien 14. verstppen De [?] grenten zagen er tch niet mi uit. met uitspraakcrrectie Het publiek jelde na de [?] kans van de spits. met uitspraakcrrectie De [?] leerling kreeg strafwerk van de leraar. met uitspraakcrrectie De [?] kleuter kwam pas na een half uur tevrschijn. met uitspraakcrrectie 15. slachten Het [?] varken werd aan het spit gehesen. Z krt mgelijk Z krt mgelijk met uitspraakcrrectie Sterk werkwrd 8

9 Reflectiefrmulier werkwrdspelling vt en vd Naam Klas Datum Was dit een meilijke efening vr ju? Z ja leg uit. Kn je met deze werkwijze de vt van werkwrden futls plssen na deze efening? Z nee, leg uit Kn je met deze werkwijze vd van werkwrden futls na deze efening? Z nee, leg uit Kn je met deze werkwijze het bijveglijk gebruikt vd plssen? Z nee, leg uit Ja Nee Werkwrdspelling vind ik niet z belangrijk. Ik haal znder k wel gede cijfers Het kst te veel tijd m er ged ver na te denken Anders:.. Z.O.Z. 9

10 Wat zu je kunnen helpen m dit k in de praktijk futls te te passen? Kruis aan: Ik maak bijna geen futen meer in de praktijk bij vd en vt Ng een paar efeningen maken Ng veel efenen Ik heb een andere srt efeningen ndig Ik met eerst leren het O van een zin te benemen Ik met eerst leren de PV van een zin te benemen Ik met eerst leren m een VD te herkennen Ik met eerst de regels van het kfschip ng leren Ik met eerst leren m een bijveglijk naamwrd te herkennen Anders. 10