Vergelijkingen tussen vroege en late tweede taalverwerving

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Vergelijkingen tussen vroege en late tweede taalverwerving"

Gert de Wit
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Vergelijkingen tussen vroege en late tweede taalverwerving Sharon Unsworth Utrecht Institute of Linguistics Inhoud van dit praatje I. Tweede taalverwerving vergeleken met eerste taalverwerving II. Vroege tweede taalverwervers vergeleken met late tweede taalverwervers III. De verwerving van scrambling in het Sheet 1

Tweede taalverwerving vergeleken met eerste taalverwerving II.

2 I. Tweede taalverwerving vergeleken met eerste taalverwerving Eerste taalverwerving het logische probleem het taalaanbod = eindig, verarmd, degéneré het ontwikkelingsprobleem Voorbeeld: woordvolgorde in het Duits (Clahsen & Muysken 1986: # 1-11) Stadium I ich bau ein mast der teddy zu dick ist ich schaufel haben rausholt hier Stadium II deckel drauftun Purzel (pa)pierkorb rausräum Sheet 2

woordvolgorde in het Duits (Clahsen & Muysken 1986: 98-99 # 1-11) Stadium I ich bau ein mast der

3 I. Tweede taalverwerving vergeleken met eerste taalverwerving Stadium III die schere hat Julia ein schiff muss du erst jetzt bauen hab ein wurst macht Staduim IV guck was ich in mein tasche hab ich will mal segen ob das schwarz ist Oplossing voor deze twee problemen: Universele Grammatica Sheet 3

macht Staduim IV guck was ich in mein tasche hab ich will mal segen ob das

4 I. Tweede taalverwerving vergeleken met eerste taalverwerving Tweede taalverwering Bestaat het logische probleem in tweede taalverwerving? Nee e.g. Bley-Vroman (1989) ultimate attainment fossilisation Ja e.g. Coppieters (1987), Dekydspotter, et al (1999), Kanno (1998), White & Genesee (1996) Schwartz (1990): cruciale vraag = bezitten T2ers dezelfde soort kennis als native-speakers? Sheet 4

g. Coppieters (1987), Dekydspotter, et al (1999), Kanno (1998), White & Genesee (1996) Schwartz

5 I. Tweede taalverwerving vergeleken met eerste taalverwerving Bestaat het ontwikkelingsprobleem in tweede taalverwerving? Gebruiken van ontwikkelingsstadia in onderzoek naar tweede taalverwerving (Schwartz 1992) Vergelijkingen tussen eerste en tweede taalverwervers van taal X Zijn de ontikkelingsstadia dezelfde? JA Î T2ers hebben toegang tot UG NEE Î T2ers hebben geen toegang tot UG Vergelijkingen tussen tweede taalverwervers van taal X met verschillende eerste talen Zijn de ontikkelingsstadia dezelfde? JA Î T2ers hebben toegang tot UG NEE Î T2ers hebben geen toegang tot UG Sheet 5

van taal X Zijn de ontikkelingsstadia dezelfde?

6 II. Vroege tweede taalverwervers vergeleken met late tweede taalverwervers Schwartz (1992, 2002) Vroege T2 verwerving van taal X vergeleken met late T2 verwerving van taal X met dezelfde moedertaal Assumpties: 1. vroege T2 taalverwervers maken gebruik van UG 2. cognitieve leerprincipe s zijn alleen relevant voor volwassen T2ers Sheet 6

taal X met dezelfde moedertaal Assumpties: 1.

7 Schwartz (1992, 2002) Voorspellingen: 1. ontwikkelingsstadia in vroege T2 verwerving = ontwikkelingsstadia in late T2 verwerving Î late T2ers hebben toegang tot UG 2. ontwikkelingsstadia in vroege T2 verwerving ontwikkelingsstadia in late T2 verwerving Î late T2ers hebben geen toegang tot UG Sheet 7

T2 verwerving Î late T2ers hebben toegang tot UG 2.

8 Wat is scrambling? (1) Nijntje gaat niet de bloem plukken [niet gescrambelde definiete NP] (2) Nijntje gaat de bloem niet plukken [gescrambelde definiete NP] (3) Nijntje gaat geen bloem plukken [niet gescrambelde referentiele indefiniete NP] (4) Nijntje gaat een bloem niet plukken [referentiele indefiniete NP] Sheet 8

Nijntje gaat de bloem niet plukken [gescrambelde definiete NP] (3) Nijntje gaat

9 Taak: combinatie van truth value judgement taak en elicited production taak Karel de Kikker = stom, luistert niet goed (5) Voorbeeld van scenario met definiete NP Dit is een verhaaltje over Bert. Context: Bert is aan het knutselen. Hij wil iets uitknippen. Bert: Kijk, zegt ie, een teddybeer. Nou, die vind ik helemaal niet mooi. Dus die ga ik NIET uitknippen. Karel de Bert gaat de teddy beer uitknippen. Kikker: Exp: Proefpersoon: Nee hé? Wat gebeurt er echt? Bert gaat de teddybeer NIET uitknippen. * Bert gaat NIET de teddybeer uitknippen. Sheet 9

Bert: Kijk, zegt ie, een teddybeer. Nou, die vind ik helemaal niet mooi. Dus die ga ik NIET uitknippen.

10 (6) Voorbeeld van scenario met nietreferentiele indefiniete NP Dit is een verhaaltje over Koekiemonster. Koekiemonster: heb zin om iets uit te knippen. Mmm, zegt Koekiemonster, ik Kijk, bomen, heel veel bomen. Ik kan een boom uitknippen maar dat vind ik te moeilijk. Dus dat Karel de Kikker: Proefpersoon: ga ik NIET doen. Oh, ik heb het niet goed verstaan. WAT gaat Koekiemonster niet doen? Koekiemonster gaat GEEN boom (uit)knippen. * Koekiemonster gaat een boom NIET (uit)knippen. Sheet 10

Ik kan een boom uitknippen maar dat vind ik te moeilijk. Dus dat Karel de Kikker: Proefpersoon: ga ik NIET doen.

11 (7) Voorbeeld van scenario met referentiele indefiniete NP Dit is een verhaaltje over Beertje Paddington. Beertje Paddington heeft zin om iets uit te Paddington: mooie hartjes. Er zijn roze hartjes en knippen. Kijk, zegt Paddington, blauwe hartjes. Uitknippen vind ik héél leuk. Maar het is zonde ze allemaal in een keer uit te knippen. Dus een blauw hartje ga ik NIET uitknippen. Karel de Ik hoorde je niet goed. Kikker: Proefpersoon: WAT gaat Paddington niet doen? Paddington gaat een (blauw) plaatje NIET uitknippen. * Paddington gaat GEEN plaatje uitknippen. Sheet 11

Uitknippen vind ik héél leuk. Maar het is zonde ze allemaal in een keer uit te knippen. Dus een blauw hartje ga ik NIET uitknippen.

12 Schaeffer (2000): Eerste taalverwerving Proefpersonen: ƒ49 monolinguale L1 Nederlands lerende kinderen, leeftijd 2;4-6;10 ƒ23 volwassen native-speaker als controle Resultaten: ƒvolwassene scrambelen meestal (96% (105/109)) ƒ2-jarigen scrambelen meestal niet (30% (7/21)) ƒ3-jarigen gedragen zich significant meer zoals de volwassenen (72% (26/36) scrambling) Sheet 12

ƒvolwassene scrambelen meestal (96% (105/109)) ƒ2-jarigen scrambelen meestal niet (30%

13 Ontwikkelingsstadia voor eerste taalverwerving van scrambling in het Nederlands: n (meestal) geen scrambling (Nijntje gaat niet de bloem plukken) o wel scrambling (Nijntje gaat de bloem niet plukken) Sheet 13

scrambling (Nijntje gaat niet de bloem plukken) o

14 Unsworth (in press): Tweede taalverwerving Proefpersonen: ƒ36 native-speakers van het Engels, leeftijd 5;3-50;6, in Nederland wonend ƒ11 native speaker als controle Experiment: ƒ18 test items, 6 per conditie, gebruikend volgende werkwoorden: lezen, opeten, plukken, uitknippen, vangen,natekenen ƒ20 fillers ƒ(onafhankelijke) taalvaardigheidsmaat: plaatjes beschrijven Î Taalvaardigheidscijfer percentage foutloze uitingen percentage Engels-vrije uitingen gemiddelde uitingslengte (MLU) Sheet 14

werkwoorden: lezen, opeten, plukken, uitknippen, vangen,natekenen ƒ20 fillers ƒ(onafhankelijke) taalvaardigheidsmaat:

15 Resultaten: Controles: 98.3% (59/60) scrambling Table 1. Patterns in L2ers responses to definite NP condition Word order in subjects responses No. of subjects Age of Arrival Range of proficiency scores niet-plukken-de bloem 4 5-5; niet-plukken-de bloem & 4 3; niet-de bloem-plukken niet-de bloem-plukken niet-de bloem-plukken & de bloem-niet-plukken de bloem-niet-plukken Total 34 (8) Nijntje gaat niet plukken de bloem Sheet 15

of subjects Age of Arrival Range of proficiency scores niet-plukken-de bloem 4 5-5;2 0-16.

16 Ontwikkelingsstadia voor tweede taalverwerving van scrambling in het Nederlands: n transfer van het Engels (Nijntje gaat niet plukken de bloem) o (meestal) geen scrambling (Nijntje gaat niet de bloem plukken) p wel scrambling (Nijntje gaat de bloem niet plukken) Sheet 16

plukken de bloem) o (meestal) geen scrambling (Nijntje gaat niet de

17 Schwartz (1992, 2002) Voorspellingen: 1. ontwikkelingsstadia in vroege T2 verwerving = ontwikkelingsstadia in late T2 verwerving 9 Î late T2ers hebben toegang tot UG 2. ontwikkelingsstadia in vroege T2 verwerving ontwikkelingsstadia in late T2 verwerving Î late T2ers hebben geen toegang tot UG Sheet 17

T2 verwerving 9 Î late T2ers hebben toegang tot UG 2.

Vergelijkbare documenten

Inleiding Cognitiewetenschap: Taalverwerving

Inleiding Cognitiewetenschap: Taalverwerving Centrale vraag: Hoe leren kinderen hun moedertaal? Mogelijke antwoorden: Empiricisme: Neuro-constructivisme: Nativisme: algemeen leermechanisme interactie tussen