De blijvende betekenis van de offerwetten. Presentatie

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "De blijvende betekenis van de offerwetten. Presentatie"

Magdalena de Vries
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 De blijvende betekenis van de offerwetten. Presentatie Inleiding Het hoeft geen betoog dat offers in het Oude Testament een grote plaats innemen. Het eerste deel van het boek Leviticus (hs. 1 t/m 16) staat geheel in het teken van de offerwetgeving. Ook in Exodus, Numeri en Deuteronomium vinden we in de Pentateuch wetgeving gerelateerd aan de offerdienst. Buiten de Pentateuch geldt dat alleen voor het slotvisioen van Ezechiël. Het grote doel van de offerwetgeving Wat was in Israël onder de oude bedeling het doel van het brengen vanoffers? Waarom ontving Israël een heiligdom? De relatie tussen de schepping, het paradijs en het heiligdom Tussen het heiligdom enerzijds en de schepping en het paradijs anderzijds bestaat een relatie. Om de betekenis van de offerdienst te begrijpen is het zicht op deze relatie van groot belang. We kunnen zeggen dat het heiligdom een afbeelding is van de schepping en het paradijs en omgekeerd ook dat de schepping als een heiligdom is bedoeld. Heilig gewoon, rein, onrein In de wetgeving wordt een verschil gemaakt tussen heilig (ק ד ו ש) (qādôsj) en gewoon (ח ל) (chôl) en tussen rein ( ט ה ר ) (tāhôr) en onrein מ א) (ט (tammē). In feite gaat het om een driedeling. Iets is heilig of gewoon en als gewoon is, kan het rein of onrein zijn. Iets moet rein zijn om geheiligd te kunnen en mogen worden. De offers en de reinheidswetten zijn er op gericht te voorkomen dat het onreine in contact komt met het heilige. De plaats van de offerwetten in de Pentateuch In Exodus vinden we eerst de aanwijzingen voor de bouw van de tabernakel (Exodus 25-31) en na de geschiedenis van het gouden kalf (Exodus 32-34) wordt de bouw van de tabernakel vermeld. Deze loopt uit op het feit dat de heerlijkheid van de HEERE de tabernakel vervult. De offerwetten (Leviticus 1-7) staan na de aanwijzingen voor en de beschrijving van de bouw van de tabernakel. Dan volgt de beschrijving van de wijding Aäron en zijn zonen (Leviticus 8-10). Nadat Aäron de eerste offers voor het volk en voor zichzelf gebracht, verschijnt de heerlijkheid van de HEERE aan het gehele volk. De boodschap is dat het volk los van de dienst van de verzoening de heerlijkheid van de HEERE niet kan zien.

Buiten de Pentateuch geldt dat alleen voor het slotvisioen van Ezechiël. Het grote doel van de offerwetgeving Wat was in Israël onder de oude bedeling het doel van het brengen vanoffers?

2 Op de beschrijving van de wijding van Aäron en zijn zonen volgen de reinheidswetten (Leviticus 11-15). De zondoffers moesten vaak in combinatie de brandoffers worden gebracht na onder andere cultische verontreiniging. De offerwetgeving wordt afgesloten met die over de Grote Verzoendag (Leviticus 16). Deze dag was het jaarlijkse hoogtepunt van de oudtestamentische feestkalender De grammatica van de offerdienst in relatie tot de offers die gebracht mochten worden De offerdienst in Israël is aan bepaalde regels gebonden. Er is wel een vergelijking gemaakt met de regels van een grammatica. Zo kan je spreken van de regels van de offerwetgeving. Allereerst kan worden opgemerkt dat allen reine dieren mogen worden geofferd. Een rein dier was per definitie geen vleeseter. Op de tortelduiven na zijn het ook alle gedomesticeerde dieren. Ook de tortelduif was gedomesticeerd, maar kwam daarnaast ook in het wild voor. De verschillende offers en hun betekenis De theologische betekenis van de verschillende rituelen wordt in Leviticus zelden expliciet uitgelegd. Die theologische betekenis wordt echter wel voorondersteld. Het is van belang als lezer daarop te zijn bedacht. Alle wetten in Leviticus hebben te maken met de heiligheid van de HEERE en de betekenis daarvan voor Zijn volk. Leviticus kan worden getypeerd als de rituele grammatica van de heiligheid van de HEERE. Wat is de betekenis van כ פר (kippēr) (verzoenen)? Op deze vragen zijn meerdere antwoorden gegeven. Antwoorden die elkaar meer aanvullen dan uitsluiten. Het dragen van de zonde Het dragen van de zonde ( שא ע ון (נ (nāsjā āwôn) is een uitdrukking die in het Oude Testament vooral in de context van de offerdienst en de heiligheidwetgeving voorkomt. De Grote Verzoendag Hoogtepunt van de offerwetgeving was de Grote Verzoendag. In oudtestamentisch perspectief werd dan op allesomvattende wijze verzoening en reiniging tot stand gebracht. Het is dan ook niet toevallig dat Leviticus 16 het centrum is niet alleen van Leviticus maar ook van de gehele Pentateuch.

Deze dag was het jaarlijkse hoogtepunt van de oudtestamentische feestkalender De grammatica van de offerdienst in relatie tot de offers die gebracht mochten worden De offerdienst in Israël is aan

3 De reikwijdte van de verzoening op de grote verzoendag Wat voegt de Grote Verzoendag nu toe aan de offers die gedurende het gehele jaar werden gebracht? De tempel van Ezechiël Buiten de Pentateuch vinden we alleen offerwetgeving in het slotvisioen van Ezechiël. Zowel als het gaat om het heiligdom zelf als de offerwetgeving zijn er een aantal opvallende verschillen met de Pentateuch. Hoe moeten we de oudtestamentische kritiek op of relativering van het brengen van offers zien? Bij de oudtestamentische profeten en psalmisten komt ingrijpende kritiek op het brengen van offers voor. Hoe moeten wij die kritiek interpreteren? Zijn er oudtestamentische aanknopingspunten voor afschaffing van de offerdienst? De oudtestamentische offerdienst beeldde geestelijke realiteiten uit. Wij mogen zeggen dat heel de offerdienst een sacramentele betekenis had. Geeft het Oude Testament zelf al aanleiding voor een typologische duiding? Of anders geformuleerd: doet het Oude Testament ons al vermoeden dat de offerdienst overtroffen en daarmee afgeschaft zal worden? De vervulling van de offerdienst in de HEERE Jezus Christus en Zijn gemeente Jezus is tempel, priester en offer tegelijk. Zijn gemeente is een tempel en de leden ervan brengen geestelijke dankoffers. De brief aan de Hebreeën In deze brief wordt de Heere Jezus heel in het bijzonder als de vervulling van de oudtestamentische offerdienst getekend en wel in het bijzonder van het ritueel op de Grote Verzoendag. Het boek Openbaring Het boek Openbaring toont de vervulling van de offerdienst in het Lam staande als geslacht en de stad zonder tempel. Een stad die de vorm heeft van een kubus. Dezelfde vorm als het heilige der heiligen van de tabernakel en de tempel.

Zowel als het gaat om het heiligdom zelf als de offerwetgeving zijn er een aantal opvallende verschillen met de Pentateuch.

4 BIJLAGEN Tweedeling van de offers Offers Niet-dierlijke offers dierenoffers Graanoffer reukoffer viervoeters duiven Rund kleinvee schaap geit dier mannetje vrouwtje volwassen in het eerste levensjaar volwassen in het eerste levensjaar Graanoffer (altijd met zout) olie en wierook (als het zelfstandig wordt gebracht) olie en wijn (als het gekoppeld aan een brandoffer wordt gebracht)

eerste levensjaar volwassen in het eerste levensjaar Graanoffer (altijd met zout) olie en

6 Het ritueel van de Grote Verzoendag I. 16:1-2a INLEIDING II.16:2b-28 HET RITUEEL VAN DE GROTE VERZOENDAG A. vv. 2b-c Op onjuist naderen tot de HEERE volgt de dood B. vv.3-10 De voorbereiding om het heilige der heiligen in te gaan door de hogepriester 1. Met een jonge stier als zondoffer en een ram als brandoffer moet Aäron voor zichzelf en zijn huis het heilige der heiligen ingaan (v. 3) 2. Ritueel baden en linnen kleding aandoen (v. 4) 3. Van het volk moet de hogepriester twee bokken als zondoffer en een ram als brandoffer nemen (v. 5) 4. De hogepriester biedt de jonge stier aan die het zondoffer voor hemzelf en zijn huis is (v. 6) 5. Het nemen van de twee bokken van het volk, het selecteren van de bok voor de HEERE en voor Azazel (de weggaande bok) (vv. 7-9) 6. De hogepriester biedt de bok die het zondoffer voor het volk zal zijn (v. 10) C. vv De verzoening en reiniging van het heiligdom 1. Het bloedritueel in het heilige der heiligen (vv a) a. De jonge stier als zondoffer (vv.11-14) i. Het slachten van de jonge stier (v. 11) ii. Het wierookvat met wierook in het heiligdom gedragen (vv ) iii. Het besprenkelen van het verzoendeksel en het gebied tussen het verzoendeksel en het voorhangsel (v. 14) b. De bok voor het volk (v. 15) i. Het slachten van de bok (v. 15a) ii. Het besprenkelen van het verzoendeksel en het gebied tussen het verzoendeksel en het voorhangsel (v. 15b). c. Het doel: verzoening het heilige der heiligen (v. 16a) 2. Het bloedritueel in de tent van samenkomst (vv. 16b-17) a. Het herhalen van het dubbele bloedritueel (v. 16b) b. Geen priester mag in de tent van samenkomst zijn (v. 17a) c. Het doel: verzoening van de tent van samenkomst (v. 17b) 3. Het bloedritueel van het brandofferaltaar (vv ) D. vv Het ritueel van het wegdragen van de zonde 1. Het aanbieden van de nog levende bok aan de hogepriester (v. 20) 2. De belijdenis van alle zonden over de nog levende bok (v. 21a) 3. Het wegsturen van de bok in de woestijn door een assistent (v. 21b) 4. Het loslaten van de bok in de woestijn (v. 22)

Van het volk moet de hogepriester twee bokken als zondoffer en een ram als brandoffer nemen (v. 5) 4. De hogepriester biedt de jonge stier aan die het zondoffer voor hemzelf en zijn huis is (v. 6) 5.

7 E. vv Het offeren van de brandoffers 1. Het afleggen van de linnen kleding (v. 23) 2. Baden en het aandoen van de gebruikelijke hogepriesterlijke kleding (v. 24a) 3. Het brengen van de twee brandoffers (v. 25) 4. Het aansteken van het vet van het zondoffer (v. 26) F. vv Het toelaten tot het legerkamp van de assistent die de levende bok in de woestijn heeft uitgelaten, en van de assistent die het vlees van jonge stier en de bok die als zondoffer dienst deden, buiten het legerkamp heeft verbrand 1. Het zich baden van de assistent die de levende bok in de woestijn heeft uitgelaten (v. 26) 2. Het verbranden van het vlees van de jonge stier en de bok buiten het legerkamp (v. 27) 3. Het zich baden van de assistent die het vlees van jonge stier en de bok buiten het legerkamp heeft verbrand (v. 28) III. 16:29-34a INSTRUCTIES VOOR HET VOLK MET BETREKKING TOT DE GROTE VERZOENDAG 1. De datum van de dag verootmoediging en rust (vv ) 2. Het doen van verzoening door de opvolgers van Aäron (vv ) 3. Afsluitende opmerking (v. 34a) IV. 16:34b INSTEMMING MET WAT DE HEERE MOZES HAD GEBODEN

26-28 Het toelaten tot het legerkamp van de assistent die de levende bok in de woestijn heeft uitgelaten, en van de assistent die het vlees van jonge stier en de bok die als zondoffer dienst deden,

Vergelijkbare documenten

Brandoffer; (Leviticus 1) Spijsoffer; (Leviticus 2) Dank of vredesoffer; (Leviticus 3) Zondoffer; (Leviticus 4) Schuldoffer; (Leviticus 5)

De verschillende offers: het zondoffer. Hoeveel offers worden in de Bijbel genoemd? Zie Leviticus 1-9 Brandoffer; (Leviticus 1) Spijsoffer; (Leviticus 2) Dank of vredesoffer; (Leviticus 3) Zondoffer; (Leviticus