Jaarrekening 2014 ANWB BV. Den Haag, 24 februari 2015

Transcriptie

1 Jaarrekening 2014 ANWB BV Den Haag, 24 februari 2015

2 Inhoudsopgave Wit regel 2 Jaarverslag 2 1 Bericht van de hoofddirecteur 3 2 Directieverslag ANWB in het kort Doelstelling ANWB BV Samenhang Vereniging en Bedrijf Profiel Kernactiviteiten Ambitie Het jaar Ledenontwikkeling Financiële resultaten Highlights HRM Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Risicomanagement Corporate Governance Vooruitzichten 13 3 Bericht van de Raad van Commissarissen van ANWB BV Verslag over boekjaar Samenstelling Raad van Commissarissen Wit regel 18 Geconsolideerde jaarrekening 18 4 Geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december Geconsolideerde winst-en-verliesrekening ANWB BV over Geconsolideerd kasstroomoverzicht ANWB BV over Overzicht totaalresultaat ANWB BV over Toelichting algemeen 24 9 Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening ANWB BV over Additionele informatie Toelichting op de verzekeringsactiviteiten Samengevoegde balans verzekeringsactiviteiten per 31 december Samengevoegde winst-en-verliesrekening verzekeringsactiviteiten over Wit regel 50 Enkelvoudige jaarrekening Vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening ANWB BV over Toelichting op de vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december Toelichting op de vennootschappelijke winst-en-verliesrekening ANWB BV over Wit regel 65 Overige gegevens Overige gegevens Controleverklaring 67 1

3 Wit regel Jaarverslag 2

4 1 Bericht van de hoofddirecteur Voor de ANWB was 2014 een goed maar bewogen jaar. Hoofddirecteur Guido van Woerkom nam na 15 jaar afscheid van de ANWB, en werd op 1 augustus 2014 opgevolgd. Per die datum werd ook een nieuwe besturingsstructuur van kracht. De heer Van Woerkom heeft zich steeds met hart en ziel ingezet voor de organisatie. Onder zijn leiding werd het producten- en dienstenassortiment aanzienlijk verbreed, en werd sterk ingezet op innovatie. Alle onderdelen van de ANWB passeerden daarbij de revue. De heer Van Woerkom laat bij zijn vertrek een solide organisatie achter die goed voorbereid is op de toekomst. De ANWB is hem veel dank verschuldigd hiervoor en heeft hem, samen met de leden van de Bondsraad en externe relaties, op gepaste wijze uitgezwaaid. Voor de ANWB breekt hiermee een nieuw hoofdstuk aan. Het nieuwe directieteam is enthousiast aan de slag gegaan met de implementatie van het meerjarenplan Ambitie Vernieuwing en verbreding van de dienstverlening staan daarin centraal. Het is verheugend dat de omzet van de ANWB weer een stijging laat zien. Hiermee is de dalende trend van de afgelopen jaren doorbroken. Vrijwel alle bedrijfsonderdelen droegen hieraan bij. Het bedrijfsresultaat laat ten opzichte van 2013 een lichte daling zien. De ANWB is haar leden erkentelijk voor hun vertrouwen en doet er alles aan om hen ook in de toekomst van dienst te zijn met passende producten en diensten. In het najaar heeft de ANWB een majeure verandering van het lidmaatschapsmodel doorgevoerd, en dat is niet onopgemerkt gebleven. De Wegenwachtpakketten werden eenduidiger ingedeeld en in aantal teruggebracht. Met deze aanpassing wil de ANWB haar leden helpen bij het maken van de juiste pakketkeuze en misverstanden langs de weg voorkomen. Om de band met de gezinsleden te versterken werden de ANWB Partnerpas en ANWB Jongerenpas geïntroduceerd. Omdat zijn termijn in januari 2015 afliep, heeft ANWB-voorzitter Diederik Laman Trip de voorzittershamer tijdens de eerste Bondsraadvergadering van 2015 neergelegd. De ANWB is de heer Laman Trip zeer erkentelijk voor zijn persoonlijke betrokkenheid bij de organisatie en de enorme toewijding waarmee hij invulling gaf aan zijn taken. De zoektocht naar een nieuwe voorzitter is inmiddels gestart en het voorzitterschap van de ANWB zal in de tussentijd worden waargenomen door Karla Peijs. De directie van de ANWB bedankt haar medewerkers voor hun inzet tijdens dit roerige jaar. Zij hebben zich zeer betrokken getoond, bij de leden én bij de organisatie, en hebben hun werk op een uitstekende wijze ingevuld. Dat de ANWB in 2014 werd uitgeroepen tot het meest klantvriendelijke bedrijf van Nederland, en zich bovendien een Great Place to Work mag noemen, is niet voor niets en vervult ons met trots! Onze leden willen in vrijheid en met plezier reizen en bewegen. En de ANWB maakt dat mogelijk. In een wereld die gekenmerkt wordt door digitalisering en nieuwe technologie ontstaan nieuwe mogelijkheden om leden en samenleving vooruit te helpen. Daar zal de ANWB zich, als moderne vereniging, ook in 2015 voor inzetten. Frits van Bruggen Hoofddirecteur ANWB 3

5 2 Directieverslag 2.1 ANWB in het kort Doelstelling ANWB BV ANWB BV voert alle activiteiten uit voor de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB. Op deze basis zet de ANWB zich bij overheden, bedrijven en branche-organisaties in voor de belangen van haar leden en voor een aantrekkelijk en breed assortiment producten en diensten, met name in de sfeer van hulpverlening, reizen, verzekeringen en informatie Samenhang Vereniging en Bedrijf De Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB heeft al haar activiteiten ondergebracht in de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid ANWB BV. Daarnaast is een deel van het vermogen ondergebracht in de beleggingsinstelling ANWB Beleggingen BV. Alle aandelen van de twee besloten vennootschappen worden gehouden door de Stichting Administratiekantoor ANWB. De stichting heeft daarvoor certificaten op naam van aandelen uitgegeven, die alle in het bezit zijn van de vereniging. Sinds deze structuur bestaat, geldt een personele unie tussen de (hoofd)directie van de vereniging en de (hoofd)directie van het bedrijf ANWB BV en tussen de raad van toezicht van de vereniging en de raad van commissarissen van ANWB BV. De voorzitter van de raad van toezicht is tevens voorzitter van de vereniging. De leden van de (hoofd)directie van de vereniging worden benoemd door de bondsraad op bindende voordracht van de raad van toezicht (gehoord de raad van advies). De leden van de (hoofd)directie van ANWB BV worden benoemd door de raad van commissarissen van ANWB BV. De bondsraad bestaat uit afgevaardigden van de leden van de twaalf provinciale afdelingen waaruit de vereniging bestaat. De bondsraad is de algemene ledenvergadering van de vereniging. Het aantal bondsraadsleden per afdeling is afhankelijk van het aantal leden per afdeling. De bondsraad keurt begroting en jaarrekening van de vereniging goed, stelt wijzigingen vast in de statuten en de reglementen, en stelt de contributie vast Profiel De samenleving verandert doorlopend en mensen veranderen mee. Ook de werkvelden van de ANWB mobiliteit, vakantie en vrije tijd zijn volop in beweging en zijn dat ook altijd geweest. Het is een dynamisch samenspel van belangen, van zowel het individu als het collectief, dat zich inmiddels uitstrekt tot ver voorbij onze landsgrenzen. Duurzaamheid speelt daarbij een steeds grotere rol. Binnen dit speelveld behartigt de ANWB de belangen van haar ruim vier miljoen leden. Mensen willen in vrijheid en met plezier kunnen reizen en bewegen, zowel zakelijk als privé. De ANWB ondersteunt haar leden in hun mobiliteitsbehoeften en recreatieve wensen met een uitgebreid pakket aan producten en diensten. Daarnaast spant zij zich in voor een duurzame ontwikkeling van de samenleving als geheel. Het bevorderen van de verkeersveiligheid en het behoud van natuurlijk en cultureel erfgoed zijn daarbij belangrijke onderdelen. Om de verschillende belangen zo goed mogelijk op elkaar af te kunnen stemmen, staat de ANWB in voortdurend contact met haar leden en volgt zij maatschappelijke ontwikkelingen op de voet. Zo kunnen samen met de leden én met andere partijen de gewenste stappen worden gezet. Door met elkaar belemmeringen weg te nemen en mogelijkheden te optimaliseren, bewegen we ons gezamenlijk in de goede richting. En dat is in het belang van iedereen. Met deze werkwijze heeft de ANWB leden en samenleving meer dan 130 jaar goed kunnen bedienen en zal zij ook in de toekomst een rol van betekenis spelen. 4

6 2.1.4 Kernactiviteiten De wens om leden en samenleving verder te helpen heeft geresulteerd in een breed producten- en dienstenpakket dat steeds wordt aangepast aan de eisen van de moderne tijd. Daarnaast speelt de ANWB een actieve rol in het maatschappelijk debat, waarbij niet alleen de wensen van de leden worden ingebracht, maar tevens wordt gezocht naar oplossingen die ook de samenleving als geheel ten goede komen. Mensen gaan graag met een gerust gevoel op pad. En als zich onverhoopt problemen voordoen, willen zij goed en snel geholpen worden. Dit is waar de ANWB voor zorgt. Onze leden kunnen met hun hulpvraag bij ons terecht, waar ter wereld zij zich ook bevinden. De hulpverleningsactiviteiten zijn onder te verdelen in de ANWB Wegenwacht, de ANWB Alarmcentrale, de hulpverleningsactiviteiten voor onze zakelijke partners (Zakelijke Markt), ANWB Rechtshulp en de activiteiten van onze dochterondernemingen Logicx en ANWB Medical Air Assistance. Ook kunnen zij verzekeringen afsluiten via de ANWB. Daarnaast worden de leden bediend met goede informatie en met producten en diensten die aansluiten op hun persoonlijke wensen en beleving. Daarbij maken wij gebruik van drie verschillende kanalen: onze winkels waar wij de leden dagelijks ontmoeten, telefonische dienstverlening via ons Leden Service Center en online dienstverlening, die plaats vindt via onze website, onze apps en de social media. Binnen alle drie de kanalen worden zowel het assortiment als de wijze waarop dit wordt aangeboden doorlopend afgestemd op de veranderende ledenwensen en het ter beschikking komen van nieuwe technologie. Ook via haar belangenbehartigingsactiviteiten speelt de ANWB een actieve en ondersteunende rol. De leden willen zich verplaatsen, maar ervaren bereikbaarheidsproblemen; zij willen zich kunnen ontspannen, maar ervaren een gebrek aan recreatiemogelijkheden. Met hun wensen lopen onze leden onvermijdelijk tegen maatschappelijke vraagstukken aan in de sfeer van mobiliteit, ruimtelijke ordening, landschapsontwikkeling, natuurbeheer, leefbaarheid en duurzaamheid. Vraagstukken waar vaak geen eenvoudige oplossing voor is, die onderling met elkaar verweven zijn en de inzet van uiteenlopende partijen vereisen. De ANWB is binnen dit krachtenveld een deskundige en gewaardeerde gesprekspartner die naar een goede oplossing zoekt - voor haar individuele leden, maar ook voor het collectief Ambitie Met de Ambitie heeft de ANWB eind 2011 een visie voor de middellange termijn neergelegd. De kern daarvan staat nog steeds overeind: activiteiten van de ANWB moeten toegevoegde waarde hebben voor leden en samenleving, én bijdragen aan de continuïteit van de ANWB. Dit zogenoemde win-winwinprincipe past goed bij onze aard en doelen. Natuurlijk wil de ANWB al haar producten en diensten verantwoord (laten) produceren en aanbieden, dat wil zeggen: sociaal, duurzaam en veilig. Ook moet hiermee kwaliteit worden geleverd en een duurzaam financieel resultaat worden bereikt. Omdat de wereld om ons heen razendsnel verandert, is de Ambitie in 2014 bijgesteld. De strategische thema s blijven voor de komende jaren min of meer dezelfde: mobiliteit hulpverlening voor jou verkeersveiligheid vrije tijd Nieuw is dat deze thema s zullen worden ingevuld aan de hand van 4 ledenvragen: ik ben onderweg, ik wil eropuit, ik wil op vakantie, ik wil/heb een vervoermiddel. Om de samenhang tussen de producten en diensten van de ANWB te vergroten, wordt gewerkt aan de hand van één integrale ledenstrategie. Dit proces is geborgd met het instellen per 1 augustus 2014 van een nieuw directieteam. 5

7 2.2 Het jaar Ledenontwikkeling De ANWB heeft in 2014 een majeure verandering van het lidmaatschapsmodel doorgevoerd. Om de leden te helpen bij het maken van de juiste pakketkeuze en misverstanden langs de weg te voorkomen, werden de Wegenwachtpakketten eenduidiger ingedeeld en in aantal teruggebracht. Parallel hieraan werden de ANWB Partnerpas en de ANWB Jongerenpas geïntroduceerd. Beide aanpassingen hebben de ledenstanden sterk beïnvloed, zowel in positieve als in negatieve zin. Het aantal leden met Wegenwacht Services daalde netto met leden. Daar staat tegenover dat er met de ANWB Partnerpas en de ANWB Jongerenpas leden bij kwamen. Door een wijziging van de statuten en van de voorwaarden tellen de partners en jongeren nu mee als volwaardig lid. Daarmee sloot de ANWB het jaar 2014 per saldo af met leden Financiële resultaten De omzet van de ANWB laat voor het eerst in jaren weer een stijging zien en kwam ultimo 2014 uit op 995 miljoen, een stijging van 2% ten opzichte van Hiermee is de dalende trend van de achterliggende jaren doorbroken. Dit is een belangrijke ontwikkeling, zeker met het oog op de continuïteit van de organisatie. Extra verheugend is, dat vrijwel elk bedrijfsonderdeel hieraan heeft bijgedragen. Bij Retail laten zowel de vernieuwde winkels als de webshop een mooie omzetstijging zien; bij Verzekeren hebben vooral de autoverzekeringen bijgedragen aan de hogere omzet. Ook Hulpverlening en Reizen hebben sterk gepresteerd. Het bedrijfsresultaat van de ANWB is eveneens positief en kwam uit op 6 miljoen. Een aandachtspunt is de relatief lagere brutomarge, die met name het gevolg was van een hogere schadelast bij Verzekeren als gevolg van een hogere letselschade. Om herhaling te voorkomen zijn adequate maatregelen genomen. Alhoewel de omzet en marge bij Retail een positieve ontwikkeling laten zien, blijft het noodzakelijk om verdere maatregelen te treffen om het rendement van Retail te verbeteren. De ANWB hanteert sinds 2012 een intensief kostenbesparingsprogramma en heeft daarmee de bedrijfslasten in 2014 verder kunnen terugbrengen. Dit programma zal in 2015 worden doorgezet. Om goed voorbereid te zijn op alle veranderingen die zich voordoen op haar werkterreinen, blijft de ANWB daarnaast fors investeren in vernieuwing. In 2014 telde de organisatie gemiddeld fte s, een lichte toename ten opzichte van De personeelskosten daalden met 3% naar 270 miljoen. Met aandelenkoersen die zich verder herstelden was 2014 ook voor de ANWB een goed beursjaar. Zowel op de aandelen als op obligaties werden positieve resultaten geboekt. Het financieel resultaat bedroeg 18 miljoen en daarmee kwam het nettoresultaat over 2014 uit op 21 miljoen. Het eigen vermogen steeg naar 232 miljoen. De ANWB en haar verzekeringsmaatschappijen UVM NV en Reis- en Rechtshulp NV hebben daarmee een robuuste vermogenspositie die ook benodigd is voor de continuïteit Highlights 2014 Hulpverlening Bij de ANWB Wegenwacht en ANWB Alarmcentrale wordt ingezet op verbreding en vernieuwing van de dienstverlening. De Wegenwacht heeft hard gewerkt aan de ontwikkeling van nieuwe mobiliteitsdienstverleningsconcepten waarmee het assortiment voor zowel de leden als de zakelijke klanten kan worden uitgebreid. Ook is er in 2014 flink geïnvesteerd in de ondersteunende systemen en 6

8 werden mooie efficiencyverbeteringen bereikt. Met de pilot Crossing Borders werden leden in de grensstreken bediend. Daarnaast werd ervaring opgedaan met de connected car. Aan het eind van het jaar werden 30 nieuwe Wegenwachten geworven, die begin 2015 worden opgeleid. Bij de ANWB Alarmcentrale werd gewerkt aan efficiency en procesoptimalisatie. Ook werd de samenwerking binnen de hulpverleningsketen verbeterd. De bereikbaarheid liet een mooie stijging zien ten opzichte van In de loop van het jaar werd een aanvang gemaakt met een nieuw communicatieplatform, dat in 2015 de huidige telefooncentrale moet vervangen. Verzekeren Ook bij Verzekeren werden in 2014 mooie slagen gemaakt. De fietsverzekeringen werden onder ANWBlabel gebracht en er werd geïnvesteerd in mobiele sites. Verzekeringsdochter Unigarant werd door onderzoeksbureau Market Response uitgeroepen tot meest klantvriendelijke verzekeraar van De ANWB Autoverzekering was opnieuw zeer in trek bij de leden en scoorde het hoogst van alle aanbieders op de onderdelen Vindbaarheid en Merk. Nieuw is, dat jongeren sinds augustus 2014 kunnen worden bijgeschreven op de polis van hun ouders, en op die manier schadevrije jaren kunnen opbouwen. Zo komt een betaalbare autoverzekering ook binnen hún bereik. In de top 25 van verzekeringsmerken 2014 staat de ANWB op nummer 3. Reizen ANWB Reizen heeft het in 2014 verrassend goed gedaan. In een markt waarin concurrenten het moeilijk hadden, zetten de reisdochters van de ANWB met een stabiele omzet betere resultaten neer dan in De ANWB-reisdochters FOX Vakanties, Cruise Travel en SNP Natuurreizen scoorden goed in een onderzoek van de Consumentenbond naar de tevredenheid over reisorganisaties. In de loop van het jaar werd het ledenvoordeelprogramma ANWB Reizen voor ANWB-leden gelanceerd. Alle 7 reisdochters hebben hun krachten gebundeld om, elk vanuit hun eigen specialisme, een gevarieerd en ruim aanbod samen te stellen exclusief voor leden van de ANWB. Dit aanbod is gebundeld in een speciaal door ANWB Media ontwikkelde uitgave. Retail Bij Retail laten zowel de vernieuwde winkels als de webshop een mooie omzetstijging zien. Er werden 8 nieuwe winkels geopend, waarmee het totale aantal uitkomt op 83. Om overal dicht bij haar leden te zijn werkt de ANWB toe naar een landelijk dekkend netwerk. Naast deze vernieuwingen is in 2014 besloten tot een herinrichting van de Retail Service Organisatie. Deze reorganisatie draagt bij aan het (verder) optimaliseren van de bedrijfsprocessen. Het Leden Service Center kreeg te maken met extra dynamiek tijdens de introductie van de vernieuwde wegenwachtpakketten. De bezetting werd verdubbeld om de leden uitleg te geven en de nieuwe pakketten toe te lichten. Het aantal bezoeken aan de autoportal, de reizenportal en de vrijetijdsportal is in de afgelopen jaren aanzienlijk toegenomen. Daarom is door de afdeling Online flink geïnvesteerd in de gebruiksvriendelijkheid, toegankelijkheid en de vindbaarheid van anwb.nl. Ook werd de webwinkel in 2014 toegevoegd aan de mobiele versie van onze site. Het sitebezoek via mobiele apparaten omvat nu al één derde van het totale bezoek. De ANWB Onderweg-app werd meer dan 1 miljoen keer gedownload en uitgebreid met een nieuwe functionaliteit: ANWB File Alert. Gebruikers worden daarmee geattendeerd op stremmingen op hun vaste routes. Om de leden te helpen bij het maken van een goede keuze werd gestart met het garagereviewplatform. Aan het eind van het jaar telde het platform meer dan garages, beoordelingen en bezoekers. 7

9 Media Bij ANWB Media wordt gezocht naar nieuwe manieren om de leden te voorzien van informatie en advies. De vraag naar traditionele uitgaven is sterk afgenomen. Dit heeft zowel in 2013 als in 2014 geleid tot een ingrijpende reorganisatie. Ook in 2015 zal er gereorganiseerd worden. Met het oog op de moeilijke markt is het een prestatie dat Media het jaar 2014 met een positief resultaat heeft afgesloten. Maatschappelijk Veiligheid en betaalbaarheid blijven voor leden van de ANWB belangrijke onderwerpen. In het voorjaar van 2014 heeft de ANWB de resultaten bekend gemaakt van het grootschalige onderzoek naar de veiligheid van de Nederlandse provinciale wegen dat zij eerder had uitgevoerd. Alle provincies hebben een rapport met aanbevelingen ontvangen waarmee zij de veiligheid van hun wegen gericht kunnen verbeteren. In het najaar werd door vrijwilligers van de ANWB Lichtbrigade de verlichting van meer dan kinderfietsen gecontroleerd. Hierbij werden meer dan scholen bezocht. De Feel Good Bus heeft in 2014 de FIA Innovation Award gewonnen. Deelnemers aan dit initiatief doen 1 dag lang vrijwilligerswerk voor de ANWB op een locatie die zij niet van tevoren kennen. De Feel Good Bus heeft in ritten gemaakt. De ANWB heeft zich in het afgelopen jaar kritisch uitgelaten over de Duitse tolplannen. De invoering van tol jaagt de leden op kosten en gaat in tegen de Europese gedachte van vrij verkeer van goederen en personen. Bovendien is het plan discriminerend voor buitenlanders, omdat Duitse ingezetenen via hun belasting deels gecompenseerd worden. Meer dan leden ondertekenden de petitie van de ANWB, die in september 2014 werd aangeboden aan het Europees parlement. Met staatssecretaris Wiebes van het ministerie van Financiën werd intensief gesproken over het autobelastingenstelsel. Bijna nergens anders ter wereld betalen automobilisten zoveel belasting als in Nederland. En de belastingdruk blijft maar stijgen. Daarbij komt, dat de staatsinkomsten op automobiliteit totaal niet in verhouding staan tot de uitgaven aan infrastructuur. Daarom heeft de ANWB bij de politiek opnieuw aangedrongen op een vereenvoudiging van het stelsel. Speciale aandacht moet daarbij uitgaan naar eerlijkheid en betaalbaarheid. Dit was ook de inzet van het Grote Autodebat, dat in april 2014 werd gehouden op het hoofdkantoor van de ANWB en dat live werd uitgezonden op BNR Nieuwsradio. Volgens de ANWB mogen de autobelastingen in ieder geval niet verder stijgen HRM Tijden veranderen snel, en mensen veranderen mee. Ook in hun rol als medewerker wordt dat van ze gevraagd. Globalisering, snel voortschrijdende technologische ontwikkelingen en een al jaren durende economische crisis hebben een enorme impact, ook op de activiteiten van de ANWB en daarmee op de organisatie zelf. Veel producten vragen de komende jaren om vernieuwing, terwijl de kosten sterk in de hand gehouden of verlaagd moeten worden. Ook de wetgever komt met ingrijpende wijzigingen of heeft die al doorgevoerd. Versobering van pensioenen, langer doorwerken, een nieuw ontslagrecht en het verschuiven van verantwoordelijkheden naar burgers en organisaties vragen om allerlei aanpassingen. Het hogere tempo van veranderen maakt baanzekerheid steeds kleiner. Brede inzetbaarheid en flexibiliteit kunnen de werkzekerheid echter vergroten. De bereidheid regelmatig te switchen en daartoe de vaardigheden op te doen en opleidingen te volgen vragen aandacht van medewerker en organisatie. De organisatie zal immers helder de gewenste en noodzakelijke richting moeten aangeven en de medewerkers moeten faciliteren bij hun ontwikkeling. Strategische personeelsplanning en loopbaanadvies worden steeds belangrijker. Zo is er een speciale website ingericht die medewerkers stimuleert om zich zelfstandig door de organisatie te bewegen en hen tevens ondersteunt bij het volgen van cursussen en het uitstippelen van hun loopbaan. Ook vitaliteit neemt een centrale plaats in binnen het HRM-beleid. Hier wordt op allerlei manieren invulling aan gegeven, onder meer met persoonlijke gesprekken, fitness, leefstijladvies en fysiotherapie. 8

10 In het najaar van 2014 is opnieuw een A Great Place to Work-onderzoek uitgevoerd, deze keer ANWBbreed. De score was zodanig dat de ANWB met recht een Great Place to Work genoemd kan worden. De verbeterpunten die naar voren kwamen, zullen door het management in dialoog met de medewerkers worden opgepakt Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Als maatschappelijk betrokken organisatie wil de ANWB bij alles wat zij onderneemt fatsoenlijk omgaan met mens en milieu. Wij merken tot onze tevredenheid dat MVO inmiddels een voorwaarde is voor modern ondernemen en dat het belang ervan in steeds breder verband wordt onderschreven. De werkterreinen van de ANWB - mobiliteit, vakantie en vrije tijd - zijn gebieden waarop belasting van het milieu niet volledig is te voorkomen. De ANWB voelt zich medeverantwoordelijk hiervoor en probeert de nadelige effecten die veroorzaakt worden door haar bedrijfsvoering waar mogelijk te beperken en/of te compenseren. Daarnaast helpt de ANWB haar 4 miljoen leden bij het maken van verantwoorde keuzes en stelt zij hen in staat om klimaatneutraal te reizen. Uiteraard worden ook de interne bedrijfsprocessen voortdurend getoetst aan duurzaamheidscriteria en, indien nodig, bijgestuurd. De ANWB Wegenwacht heeft in 2014 met het project Bewust Rijden in totaal liter brandstof bespaard. Bij alle Wegenwachtstations worden milieubelastende en recyclebare stoffen inmiddels apart verzameld en afgevoerd in een speciaal ingerichte milieustraat. In en om Utrecht is een lepelvoertuig in gebruik genomen dat op groen gas rijdt. In de winkels van de ANWB werd het gebruik van plastic tasjes na een succesvolle pilot aanzienlijk teruggebracht. De ANWB wil haar CO2-uitstoot verder terugdringen en streeft in 2015 naar een reductie met 4% ten opzichte van het jaar ervoor. In de Transparantiebenchmark, een jaarlijks onderzoek van het Ministerie van Economische Zaken naar de inhoud en kwaliteit van maatschappelijke verslaggeving, behaalde de ANWB in 2014 de 12e plaats. Met de invulling van haar MVO-beleid kan de ANWB rekenen op de waardering van haar leden en medewerkers, terwijl een gezonde rendementsontwikkeling ertoe bijdraagt dat de organisatie haar MVO-beleid voor de toekomst kan bestendigen en uitbreiden Risicomanagement Risicomanagement is belangrijk voor de ANWB, maar ook gecompliceerd. Die complexiteit wordt veroorzaakt door de vele verschillende bedrijfsactiviteiten binnen de ANWB die elk hun eigen omgevingsfactoren en risico s kennen. Daar komt bovenop dat alle activiteiten onderdeel zijn van de ANWB, een maatschappelijke organisatie met een solide reputatie, en dat brengt extra eisen met zich mee. Organisatie van risicomanagement Binnen de ANWB is risicomanagement centraal belegd bij de afdeling Risicomanagement, Auditing en Compliance. Op centraal en op decentraal niveau worden periodiek de risico s geïnventariseerd. Die risico s worden vervolgens in een risicokaart vastgelegd met de daarbij behorende beheersmaatregelen. De verschillende onderdelen van de ANWB zijn vervolgens verantwoordelijk voor het managen en beheersen van de risico s, en worden daarbij ondersteund door de centrale afdeling. 1 Voor een compleet overzicht van onze inspanningen op het gebied van duurzaam ondernemen verwijzen wij u graag naar ons Maatschappelijk Jaarverslag 2014 dat u binnenkort kunt vinden op onze website anwb.nl. 9

11 De directie en de raad van commissarissen hanteren de risicokaart bij het door hen te voeren bestuur en het houden van toezicht. De manager van de afdeling Risicomanagement, Auditing en Compliance heeft een directe lijn met de auditcommissie van de raad van commissarissen en voert periodiek overleg met de voorzitter van deze commissie. Risicomanagers nemen regelmatig deel aan (werk)groepen om risico s in kaart te brengen die verbonden zijn aan bepaalde activiteiten of projecten. De verzekeringsmaatschappijen die deel uitmaken van de ANWB Groep hebben hun eigen risicostrategie en risk appetite geformuleerd, conform de regels van deze sector (waaronder de Code Verzekeraars). Zij rapporteren hierover aan de centrale afdeling. Terugblik op het jaar 2014 De overtuiging van de ANWB is dat er in deze snel veranderende wereld met grote alertheid dient te worden gekeken naar de houdbaarheid van de strategie van de organisatie. De langetermijnstrategie van de ANWB (die dateert van 2011) is in het afgelopen jaar tegen het licht gehouden en herijkt (Ambitie ), waarbij er veel aandacht was voor de daaraan verbonden risico s op de lange en korte termijn. De herijkte strategie vormde vervolgens de basis voor de meerjarenplannen, die op hun beurt weer de basis vormen voor de jaarplannen. Het scenario-denken dat veelvuldig wordt gebruikt in al deze documenten helpt bij de risico-analyses. In 2014 is de risicokaart met de beheersmaatregelen geactualiseerd. Per 1 augustus 2014 werd de topstructuur gewijzigd en trad het nieuwe directieteam aan. Dit heeft geleid tot een verschuiving van de verantwoordelijkheden binnen de organisatie. Daarom is afgesproken om de risico s van de ANWB aan het begin van 2015 opnieuw integraal te bezien en passende beheersmaatregelen te formuleren. De reputatie van de ANWB heeft in 2014 door twee gebeurtenissen schade opgelopen. In het voorjaar was er commotie rond het vertrek van de heer Van Woerkom als hoofddirecteur van de ANWB. In het najaar trok de introductie van de vernieuwde Wegenwachtpakketten veel aandacht. Hoewel hieraan veel zorg was besteed, heeft dit traject geleid tot klachten van leden en negatieve publiciteit. Na een zorgvuldige evaluatie zijn de geleerde lessen vertaald naar maatregelen om dergelijke gebeurtenissen in de toekomst te voorkomen. In 2014 hebben zich enkele, relatief kortdurende, verstoringen in de IT-systemen voorgedaan, waardoor een deel van onze dienstverlening of communicatie tijdelijk uitviel. De crisisorganisatie die hiervoor is ingericht heeft bewezen effectief te kunnen opereren. Ook hier hebben evaluaties geleid tot de identificatie van leerpunten, zowel ten aanzien van de oorzaken die ten grondslag liggen aan de verstoringen als ten aanzien van het proces. Die leerpunten zijn c.q. worden meegenomen om tot een verbetering van de risicobeheersing te komen. De gebeurtenissen in 2014 onderstrepen hoe belangrijk het is om in de dagelijkse bedrijfsvoering voortdurend alert te blijven en risico s op de juiste momenten ter tafel te leggen, te bespreken en te zorgen voor passende beheersmaatregelen. Risicomanagement is geen mechanisch proces van het periodiek opleveren van risico-overzichten, maar van het bewust overwegen van het wel of niet nemen van risico s en beheersmaatregelen, en het evalueren van de effectiviteit daarvan. De risicokaart 2014 Zoals hiervoor reeds vermeld is een risicokaart 2014 opgesteld. De risicokaart 2014 bevat tien risico s. Negen risico s van de lijst uit 2013 komen daarin opnieuw voor, zij het in enkele gevallen deels aangepast. Eén risico is toegevoegd: het handelen van de ANWB wordt niet ervaren als dat van een vereniging. Het opnemen van dit risico is mede terug te voeren op de strategie Ambitie die in 2014 werd herijkt. Het uitgangspunt van deze strategie is, dat er sprake is van 10

12 één ANWB, een vereniging die kiest voor duurzame groei in de relatieontwikkeling met haar leden en haar bedrijfsmatige activiteiten heeft ondergebracht in een BV. Naast dit nieuwe risico is er één opvallende verschuiving. Het risico ten aanzien van vertrek van sleutelpersonen en onvoldoende doorstroom is gestegen op de lijst. Onder de directieleden speelt een duidelijke behoefte aan versterking van het strategisch HR-beleid. Strategische risico s Om in deze sterk veranderende wereld goed op de toekomst voorbereid te zijn, wordt veel aandacht besteed aan innovatie en wordt daar ook geld voor vrijgemaakt. Die innovatie concentreert zich rond de vier strategische thema s van de ANWB, en richt zich binnen die kaders op een nieuwe invulling van de behoeften van de leden. Imago en merknaam zijn voor de ANWB uiterst belangrijk en krijgen daarom voortdurend aandacht. De score hiervan op de risicokaart is dan ook altijd hoog. De uitgangspunten voor het imago- en merkmanagement en de structuur hiervan zijn in 2014 opnieuw bezien. Daarbij zijn ook de geactualiseerde uitgangspunten in de Ambitie meegenomen. Om de continuïteit van de ANWB ook in de toekomst optimaal te waarborgen en daarop goed te kunnen sturen, is in 2014 een intensieve discussie gevoerd over de te hanteren financiële kengetallen, de beoogde hoogte ervan en het te vormen buffervermogen dat benodigd is om tegenslagen te kunnen opvangen. Operationele risico s Hulp verlenen gebeurt 24 uur per dag, zeven dagen in de week. Het waarborgen van de continuïteit van de dienstverlening blijft uiterst belangrijk. In 2014 zijn grote slagen gemaakt om de ICT-systemen te vernieuwen en te vervangen, waarbij nadrukkelijk rekening wordt gehouden met noodscenario s. Ook het jaar 2015 zal in het teken staan van grote ICT-projecten. Dergelijke trajecten zijn niet risicoloos. Het Business Continuity Management en de crisisorganisatie zijn in 2014 verder ontwikkeld. De live-test van de ICT-uitwijk voor 2015 is inmiddels gepland. Financiële en verslagleggingsrisico s In 2014 is veel aandacht besteed aan de verbetering van de financiële administratie. Daartoe is het traject Finance 2015 ingericht en dat wordt komend jaar verder uitgerold. Inmiddels zijn al (ingrijpende) maatregelen genomen in de processen, systemen en structuur die zichtbaar tot resultaten hebben geleid. Compliance risico s Toenemende en wijzigende wet- en regelgeving leiden regelmatig tot noodzakelijke aanpassingen in interne processen. In 2014 is veel aandacht uitgegaan naar het voldoen aan de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP), de Wet financieel toezicht (Wft) en Solvency II. Vooruitblik zal in het teken staan van de verdere verbetering van het risicomanagement en de monitoring van de effectiviteit van de in werking zijnde risicomanagementsystemen, waarbij risicomanagement in toenemende mate een regulier instrument zal zijn voor de ANWB om haar rol in de samenleving op een goede manier in te vullen. 2.4 Corporate Governance De structuur van de ANWB De ANWB treedt naar buiten als één ANWB. Die ene ANWB wordt gevormd door de uit 1883 daterende vereniging Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB en de veel jongere ANWB BV. Het bestuur van 11

13 en het toezicht op de beide entiteiten wordt ingevuld door dezelfde personen, zodat de eenheid van de ANWB is gewaarborgd. De vereniging kent 4,1 miljoen leden en de activiteiten van de ANWB zijn ondergebracht in ANWB BV. De ANWB wordt als maatschappelijke organisatie gedreven door de belangen en de behoeften van de leden en de continuïteit van de ANWB. Daarop is de ANWB ingericht. De corporate governance regels binnen de ANWB In 2003 is de Nederlandse Corporate Governance Code verschenen (de Code). Hoewel de Code strikt genomen slechts geldt voor Nederlandse beursgenoteerde vennootschappen, heeft de ANWB destijds besloten de Code te vertalen binnen de ANWB omdat de ANWB zeer hecht aan goed bestuur en transparant bestuur en toezicht. Op grond van de Code zijn in 2004 reglementen voor haar raad van commissarissen en hoofddirectie opgesteld. In deze reglementen zijn de wijze waarop de ANWB wordt bestuurd en het toezicht op dat bestuur duidelijk en transparant verwoord. Vanaf 2005 wordt binnen de ANWB gewerkt met deze reglementen. De reglementen zijn vervolgens uitgewerkt in een bevoegdhedenschema ten behoeve van de hoogste managementlaag. In lijn met de Code en de ANWB-reglementen kent de raad van commissarissen van de ANWB twee commissies die te bespreken onderwerpen voor de raad van commissarissen voorbereiden. Het gaat om de audit commissie en de benoemings- selectie- en bezoldigingscommissie. Deze commissies werken op grond van een eigen reglement. Vanaf 1 augustus 2014 geldt de nieuwe topstructuur binnen de ANWB. De ANWB wordt bestuurd door negen directieleden waarvan drie statutair bestuurder zijn. Het reglement voor het bestuur is daarop aangepast. Bij de inrichting van de topstructuur is het aspect diversiteit meegenomen. Met de nieuwe samenstelling van de directie voldoet de ANWB aan de wettelijke norm voor de verhouding man - vrouw van 30%. De raad van commissarissen voldeed reeds aan deze norm. De verzekeringssector kent sinds 2011 een eigen code en die regels zijn vertaald in reglementen van de directie en raad van commissarissen van de twee verzekeringsmaatschappijen die deel uitmaken van de ANWB Groep. De Monitoring Commissie Corporate Governance Code publiceert doorgaans elk jaar in december een rapport waarin de toepassing van de Code wordt geëvalueerd en eventueel de Code wordt aangepast. In december 2008 heeft dat geleid tot een hernieuwde versie van de Code door de Commissie Frijns. Uit deze evaluaties blijkt dat de Code (en de faciliterende wetgeving) heeft geleid tot een verbeterde governance structuur bij beursgenoteerde vennootschappen. Met name het interne toezicht door commissarissen is intensiever en gespecialiseerder geworden. De evaluaties van de Code hebben in het verleden geleid tot aanpassingen van de ANWB-reglementen, maar ook is ten aanzien van bepaalde onderwerpen bewust gekozen voor afwijking van de Code. Zo is in het verleden verkozen om, in afwijking van de Code, bestuurders voor onbepaalde tijd te blijven benoemen en de beloningen van de leden van het statutaire bestuur niet gespecificeerd op te nemen in de jaarrekening. Inmiddels heeft de ANWB ervoor gekozen om deze regels van de Code onverminderd na te leven. De twee statutair bestuurders die in 2014 zijn aangetreden, zijn dan ook benoemd voor de termijn van vier jaren. En in de onderhavige jaarrekening zijn de beloningen van de statutair bestuurders per persoon gespecificeerd. De corporate governance reglementen van de ANWB zijn in 2004 geschreven en sindsdien niet meer integraal tegen het licht gehouden. Omdat de wereld om ons heen substantieel is gewijzigd, is in 2014 besloten de reglementen te herschrijven. Inmiddels is echter ook duidelijk dat de Nederlandse Corporate Governance Code integraal herschreven zal worden. Daarom zullen in 2015 de ANWB corporate governance reglementen op hoofdlijnen aangepast worden en zullen in 2016 op basis van de vermoedelijk alsdan herschreven Code ook de reglementen van de ANWB integraal herschreven worden. 12

14 2.5 Vooruitzichten De wereld om ons heen verandert razendsnel, ook voor onze leden. Wat niet verandert is dat zij mobiel willen zijn én blijven. En dat zij daarin ondersteund willen worden. Anno 2015 trekken steeds meer mensen naar de grote steden. Zij plannen hun reis via internet of via mobiele devices en maken gebruik van meerdere vervoersmodaliteiten. Het bezit van een eigen auto ligt steeds minder voor de hand. De directe woonomgeving moet voldoende ontspanningsmogelijkheden bieden, en kinderen moeten veilig naar school kunnen fietsen. Ook ouderen willen zich veilig en comfortabel kunnen verplaatsen. En het moet allemaal betaalbaar blijven. Deze wensen vormen onze opdracht voor de komende jaren. De ANWB heeft met veel van haar producten en diensten de stap richting het internet gezet en deze beweging zal in 2015 worden doorgezet. Daarnaast werken wij hard aan de verbreding van onze dienstverlening en aan nieuwe mobiliteitsconcepten. Het gebruik van apps en big data stelt ons in staat om steeds meer maatwerk te leveren. Ook betrekken wij onze leden nóg nauwer bij wat wij allemaal doen. Nieuwe technologie wordt door ons op de voet gevolgd en ingezet, ook in de ondersteunende systemen. Het rijden in de connected car heeft waardevolle informatie opgeleverd en zal in 2015 een vervolg krijgen. Toekomstbestendigheid vertaalt zich bedrijfsmatig in een voortdurende focus op omzetgroei, kostenbesparingen en margeherstel. Daarnaast zal er opnieuw geïnvesteerd worden, onder meer in de ondersteunende systemen, waarbij het investeringsniveau in lijn zal zijn met dat van voorgaande jaren. In het aantal personeelsleden wordt per saldo een lichte daling verwacht, mede omdat wij er helaas niet aan ontkomen om ook in 2015 te reorganiseren. Daartegenover staat een beperkte groei als gevolg van de opening van nieuwe winkels. Politieke ontwikkelingen zullen door de ANWB als gebruikelijk kritisch worden gevolgd. De verkiezingen voor de Provinciale Staten en de Eerste Kamer zullen niet ongemerkt voorbij gaan. Wij zullen bijzondere aandacht geven aan het autobelastingdossier. En dat geldt ook voor natuur en recreatie. Het Rijk heeft de verantwoordelijkheid hiervoor doorgeschoven naar de provincie en dat heeft in de praktijk tot versnippering geleid. Daar zien wij ruimte voor verbetering. Verkeersveiligheid tenslotte vraagt onze voortdurende aandacht. Het aantal verkeersslachtoffers moet verder omlaag, en daar zullen wij ons samen met onze partners voor blijven inzetten. Het jaar 2015 zal opnieuw veeleisend worden, maar ook een jaar van nieuwe mogelijkheden. De ANWB houdt haar blik gericht op de leden. Wij hebben ons goed voorbereid op de toekomst en 2014 met mooie resultaten afgesloten. Op basis hiervan verwachten wij dat wij onze meerwaarde voor leden en samenleving in 2015 opnieuw zullen bewijzen en dat wij de omzet en het bedrijfsresultaat van de ANWB verder zullen verbeteren. Den Haag, 24 februari 2015 Statutaire directie ANWB drs. F.J. van Bruggen (hoofddirecteur) mw. M.M. de Jager drs. R.J.X. Wanders 13

15 3 Bericht van de Raad van Commissarissen van ANWB BV 3.1 Verslag over boekjaar 2014 De raad van commissarissen kijkt terug op een jaar dat in het teken stond van grote veranderingen. Na 15 jaar werd afscheid genomen van de voorzitter van de raad van commissarissen en van de hoofddirecteur en is de directie opnieuw gestructureerd en zijn posities ingevuld. Voorts werd de strategie van de ANWB herijkt, de productenportfolio tegen het licht gehouden en herzien, de beloning van de directie tegen het licht gehouden en een nieuwe externe accountant benoemd. In 2014 waren er zeven reguliere vergaderingen van de raad van commissarissen in aanwezigheid van de leden van de hoofddirectie. Daaronder is begrepen de jaarlijkse strategiedag in oktober, waaraan een vergadering van de raad van commissarissen vooraf ging zonder aanwezigheid van de leden van de directie. Daarnaast vond vijf maal een telefonische vergadering plaats. Alle reguliere vergaderingen van de raad van commissarissen zijn vooraf gegaan door een besloten overleg van de leden van de raad. De vergaderingen van de raad van commissarissen worden voorbereid door de voorzitter en de hoofddirecteur. De voorzitter van de raad van commissarissen had tussentijds regelmatig persoonlijk en telefonisch contact met de hoofddirecteur. De voorzitter fungeert voor de hoofddirecteur als eerste aanspreekpunt binnen de raad van commissarissen. De commissarissen hebben buiten de vergaderingen regelmatig overleg met leden van de directie en het management. Alle commissarissen waren aanwezig bij alle reguliere vergaderingen, met uitzondering van één commissaris. Het aanwezigheidspercentage van de raad van commissarissen in de reguliere vergaderingen bedraagt 92%. In het najaar van 2014 heeft een externe partij de evaluatie van het functioneren van de raad, van de afzonderlijke commissies en van de individuele leden van de raad begeleid. Naar aanleiding van dit traject wordt extra aandacht besteed aan de invulling van de werkgeversrol van de raad gegeven de nieuwe topstructuur per augustus Andere aandachtspunten zijn de hoeveelheid agendapunten van de vergaderingen van de raad van commissarissen en zijn commissies en de behoefte aan korte en bondige informatievoorziening. De raad van commissarissen besprak ook dit jaar weer het functioneren van de statutaire leden van de directie en voerde daartoe gesprekken met hen. Wijzigingen in de samenstelling van de raad van commissarissen en de (hoofd)directie Conform het rooster van aftreden was de heer Laman Trip na 15 jaar aftredend per januari 2015 als voorzitter van de raad van commissarissen. De raad van commissarissen dankt hem hartelijk en is hem zeer erkentelijk voor zijn langjarige en grote inzet voor en betrokkenheid bij de ANWB, alsmede de wijze waarop hij invulling heeft gegeven aan het voorzitterschap van de raad van commissarissen. Mevrouw Peijs is bereid gevonden per januari 2015 op tijdelijke basis het voorzitterschap van de raad van commissarissen en van de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB waar te nemen. De raad van commissarissen hoopt de ontstane vacature in de raad binnen afzienbare termijn in te kunnen vullen. Alle leden van de raad van commissarissen zijn onafhankelijk in de zin van de Nederlandse Corporate Governance Code. Per 1 augustus 2014 is de topstructuur van de ANWB gewijzigd. Het nieuwe directieteam bestaat uit negen personen, waarvan drie statutair bestuurder zijn: de hoofddirecteur de heer Van Bruggen, de financieel directeur de heer Wanders en de directeur Vereniging en Marketing mevrouw De Jager. De heer Van Woerkom die 15 jaar de functie van hoofddirecteur vervulde, heeft in de nieuwe structuur plaats gemaakt voor de heer Van Bruggen. De raad van commissarissen dankt de heer Van Woerkom voor zijn enorme inzet, de betrokkenheid en de wijze waarop hij de ANWB in al die jaren heeft geleid. Commissies De raad van commissarissen kent twee commissies die de vergaderingen van de raad van commissarissen voorbereiden: de auditcommissie en de benoemings-selectie- en bezoldigingscommissie. Deze commissies vergaderden in 2014 respectievelijk vier en zes maal. 14

16 Mevrouw Peijs en de heren Harryvan en Kok vormen de auditcommissie. De heer Kok bereidt als voorzitter van de auditcommissie de vergaderingen van de auditcommissie voor met de financieel directeur. Ook daarnaast voeren beiden regelmatig overleg. De financieel directeur woonde de vergaderingen van de auditcommissie bij. De auditcommissie sprak in 2014 twee maal buiten aanwezigheid van de leden van de hoofddirectie met de externe accountant. De auditcommissie besprak in elke vergadering de financiële gang van zaken (inclusief de beleggingen), de resultaten van de uitgevoerde audits, evaluaties en onderzoeken, het audituniversum en het ingezette traject dat tot doel heeft de kwaliteit en efficiency van de financiële administratie te verbeteren. Zoals gebruikelijk werden in 2014 twee maal de risicokaart en de incidentenrapportage besproken. In aanwezigheid van de externe accountant besprak de auditcommissie de jaarrekening 2013, de bevindingen 2013, de opvolging van de management letter 2013 en de rapportage interimcontrole Voorts werd de relatie met de externe accountant geëvalueerd. Door een wetswijziging zijn de verzekeringsmaatschappijen die tot de ANWB groep behoren gehouden om een nieuwe externe accountant te selecteren, reden waarom besloten is voor de gehele groep met ingang van boekjaar 2015 te wijzigen van accountant. Dat proces (waarbij de auditcommissie nauw betrokken was) is in mei 2014 ingezet en heeft geleid tot een keuze en een besluit van de aandeelhouder in december Bijzondere aandacht besteedde de auditcommissie aan de structuur van vermogensbeheer in het licht van nieuwe Europese regels. Ook is de discussie gevoerd over de te hanteren financiële kengetallen en de omvang van het aan te houden vermogen dat dient te fungeren als een buffer om toekomstige tegenslagen op te kunnen vangen. In 2012 is op basis van een nieuwe strategie, nieuwe winkelformule en een businessplan besloten om te investeren in het gefaseerd ombouwen van de winkels. In elke vergadering heeft de auditcommissie de stand van zaken en de cijfers van de winkels besproken. De strategie van de ANWB is opnieuw bezien en ook daar was de auditcommissie nauw bij betrokken. Ten aanzien van Verzekeren besprak de auditcommissie de omvang van de herverzekeringsportefeuille en de omvang van de schadelast die hoger was dan voorzien. Mevrouw Van der Zwaan en de heren Laman Trip en Van Amerongen (voorzitter) vormden de benoemings- selectie en bezoldigingscommissie. Deze commissie heeft in haar vergaderingen veelvuldig gesproken over de topstructuur, de samenstelling van de raad van commissarissen en de doelstellingen van de directie. De zelfevaluatie van de raad van commissarissen (uitgevoerd door een externe partij) en het onderzoek naar het beloningsbeleid van de directie zijn voorbereid en begeleid door deze commissie. Voorts werd het remuneratierapport 2013 opgesteld. Beide commissies rapporteren via hun voorzitters in de vergaderingen van de raad van commissarissen. De schriftelijke verslagen van de vergaderingen van de beide commissies worden gedeeld met alle leden van de raad. Werkzaamheden van de raad van commissarissen op hoofdlijnen De raad van commissarissen heeft toezicht gehouden op het door de (hoofd)directie gevoerde beleid binnen de ANWB. Bijzondere aandacht van de raad van commissarissen is uitgegaan naar de verhouding tussen de vereniging en het bedrijf en de relatie met de bondsraad en raad van advies.. Er zijn afspraken gemaakt een proces te doorlopen om gezamenlijk opnieuw de governance van ANWB te evalueren en te zorgen dat deze zo effectief mogelijk is. De raad van commissarissen heeft in 2014 geïnvesteerd in de relatie met de ondernemingsraad. De wereld om ons heen verandert in een snel tempo. Daarom vindt de ANWB het belangrijk aandacht te besteden aan een lange termijn strategie en de daaraan verbonden risico s op de korte en langere termijn. Daarbij is het vertrekpunt de leden en de behoeften van de leden, in combinatie met de DNA van de ANWB. De raad van commissarissen besteedde in zijn vergaderingen veel aandacht aan de herijking van de strategie van de ANWB (Ambitie van 2011). De raad van commissarissen besprak, 15

17 veelal in speciaal daarvoor belegde vergaderingen, de strategie van Reizen, van Verzekeren, Hulpverlening, Media en Retail. Ook werden de producten en diensten tegen het licht gehouden. Met name bij Media zijn producten en diensten opgeheven of op een andere manier ingevuld. Bij Hulpverlening zijn de Wegenwachtpakketten vernieuwd en is de ANWB Partnerpas en ANWB Jongerenpas succesvol geïntroduceerd. Daaraan ging een statutenwijziging vooraf en een aanzienlijke investering in ICT. De nieuwe winkelformule en de ombouw van de winkels wordt nauwgezet gevolgd door de raad van commissarissen en hoewel dit goed verloopt, blijven er zorgen over het resultaat en is duidelijk dat verdere maatregelen nodig zijn. De financiële gang van zaken (inclusief de beleggingen en de stand van zaken van het kostenbesparingstraject), de nieuwe topstructuur, de ombouw van de winkels waren telkens terugkerende onderwerpen op de agenda van de raad van commissarissen. Voorts sprak de raad van commissarissen over de te hanteren financiële kengetallen, inclusief de omvang van het aan te houden vermogen, de evaluatie van de relatie met de externe accountant, de selectie van de nieuwe accountant, de beloningsstructuur voor de directie, de gang van zaken van grote IT-projecten, de stand van zaken bij het ANWB Pensioenfonds en de risicorapportage. De jaarrekening 2013 en de bevindingen die voortvloeien uit de controle van de externe accountant zijn besproken in aanwezigheid van de externe accountant. Het Meerjarenplan en de begroting 2015 zijn uitvoerig aan de orde geweest. Het jaarverslag en de jaarrekening van ANWB BV over het jaar 2014, opgesteld door de hoofddirectie en gecontroleerd door accountant EY, zijn voorgelegd aan en ondertekend door de commissarissen. De raad van advies van de vereniging Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB zal overeenkomstig artikel 35 lid 4 van de statuten worden gehoord in diens vergadering van 22 mei De raad van commissarissen biedt het jaarverslag en jaarrekening 2014 van ANWB BV aan de algemene vergadering van aandeelhouders ter vaststelling aan. Mede gelet op de accountantscontroleverklaring adviseert de raad van commissarissen de jaarrekening van ANWB BV over het jaar 2014 vast te stellen en voor het jaar 2014 decharge te verlenen aan de (hoofd)directie voor het gevoerde bestuur en aan de raad van commissarissen voor het gehouden toezicht. Ondanks de nog steeds lastige economische omstandigheden en grote wijzigingen in de organisatie, zijn de medewerkers en de directie in staat geweest goede resultaten neer te zetten. De raad van commissarissen realiseert zich dat dit geen eenvoudige opgave was en dankt alle medewerkers en de leden van de directie voor hun inzet. Den Haag, 24 februari 2015 De raad van commissarissen Mw. drs. K.M.H. Peijs (waarnemend voorzitter vanaf 24 januari 2015) Jhr. drs. D. Laman Trip (voorzitter tot 24 januari 2015) E.A. van Amerongen Drs. D. Harryvan Mr. P.J.W.G. Kok Mw. drs. M.S. van der Zwaan 16

18 3.2 Samenstelling Raad van Commissarissen Mw. drs. K.M.H. Peijs 70 jaar. Eerste benoeming Voorheen Minister van Verkeer en Waterstaat en Commissaris van de Koningin in de provincie Zeeland tot maart Thans voorzitter van de Raad van Toezicht van Deltares, lid van de Raad van Commissarissen van Q-Park en voorzitter van het bestuur van het Watersnoodmuseum en NIDV. Jhr. drs. D. Laman Trip 68 jaar. Eerste benoeming Voormalig voorzitter van het bestuur van ING Nederland. Lid Comité Ondernemerschap en Financiering in Nederland. Tevens voorzitter van de Raad van Advies van Burgers Zoo, bestuurslid van de stichting NL Financial Investments, voorzitter van Bio Kinderrevalidatie en van diverse andere organisaties. Tevens coach bij Quist Executive Coaching. E.A. van Amerongen 61 jaar. Eerste benoeming Voorheen voorzitter van de directie van Kon. Swets & Zeitlinger NV en CEO Europa, Midden Oosten en Afrika van Lucent Technologies. Vice voorzitter van de raad van commissarissen van BT Nederland NV, van Thales Nederland BV en van Kon. Wegener NV, alsmede lid van de raad van commissarissen van Essent BV en senior independent non executive board member van Shanks Plc. Drs. D. Harryvan 61 jaar. Eerste benoeming Voorheen lid van de Raad van Bestuur ING Groep NV. Lid van de Raad van Commissarissen van ING Diba (Duitsland) en lid van de Raad van Advies van het Official Monetary Financial Institutions Forum (OMFIF). Non-Executive Director van de Retail Banking Academy (UK). Partner en Investment Committee lid van Orange Growth Capital (OGC). Tevens coach en adviseur voor bedrijven in de sector financiële dienstverlening. Mr. P.J.W.G. Kok 60 jaar. Eerste benoeming Voorheen lid Raad van Bestuur Delta Lloyd Groep en van de Raad van Bestuur APG. Lid van de raad van commissarissen van Optimix Investment Funds, Vesteda en MN Services en bestuurslid van de Stichting Toetsing Verzekeraars. Mw. drs. M.S. van der Zwaan 46 jaar. Eerste benoeming Voorheen o.a. algemeen directeur Servex Retailbedrijf bij de Nederlandse Spoorwegen, directeur marketing & concept development V&D Warenhuizen en diverse functies bij Unilever. Algemeen directeur van Koninklijk Theater Carré. 17

19 Wit regel Geconsolideerde jaarrekening (voor bestemming resultaat) 18

20 4 Geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2014 (voor bestemming resultaat) (bedragen in duizenden euro's) Noot Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa 2 Gebouwen en terreinen Machines en installaties Auto's Automatisering en inventaris Activa in uitvoering Financiële vaste activa Andere deelnemingen Effecten en beleggingen Leningen en voorschotten Vlottende activa Voorraden Vorderingen Debiteuren Vorderingen inzake pensioenen Overige vorderingen Overlopende activa Liquide middelen Totaal activa