Dyslexiezorg in Drenthe

Transcriptie

1 Dyslexiezorg in Drenthe De zorgroute naar dyslexiezorg in de regio Drenthe Februari 2015 Programmateam Jeugdhulp regio Drenthe In afstemming met de samenwerkingsverbanden Primair Onderwijs in de regio Drenthe

2 Dyslexiezorg onder verantwoordelijkheid van de gemeenten. Sinds 1 januari 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de jeugdhulp. De 12 gemeenten in Drenthe dienen zorg te dragen voor een kwantitatief en kwalitatief toereikend aanbod van verschillende vormen van jeugdhulp. De dyslexiezorg maakt onderdeel uit van het totale palet aan jeugdhulp waar gemeenten vanuit de nieuwe Jeugdwet verantwoordelijk voor zijn. Dyslexie Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau (Stichting Dyslexie Nederland, 2008). Dyslexie is een specifieke leerstoornis met een neurologische basis, waarbij de kern van het probleem ligt in het niet vlot kunnen lezen en spellen van woorden. Bij dyslexie gaat lezen, spellen en ook zelf schrijven, gezien de leeftijd en het onderwijsniveau, veel te moeizaam, terwijl iemand wel een gemiddelde intelligentie heeft. Er is alleen sprake van dyslexie als er geen andere oorzaken zijn die de leesproblemen kunnen verklaren. Bij dyslexie kunnen zowel lees- als spellingsproblemen voorkomen, maar deze komen ook los van elkaar voor. Onderwijs en dyslexie Uit landelijk onderzoek blijkt dat 10% van de leerlingen in het basisonderwijs behoefte heeft aan extra ondersteuning, begeleiding bij leesproblemen en dat bij 4% van de leerlingen er sprake is van dyslexie. We beschikken nog niet over exacte cijfers in de regio Drenthe en onderzoeken de mogelijkheden voor een nulmeting In het voortraject is dan ook een belangrijke rol weggelegd voor het onderwijs. Scholen zijn verantwoordelijk voor de begeleiding van kinderen met leesproblemen. Hiermee is de school ook de plek om te signaleren of er mogelijk sprake is van ernstige enkelvoudige dyslexie(eed). Samenwerkingsverbanden hebben vanuit de wet passend onderwijs ook middelen beschikbaar om deze signaleringsfunctie en begeleiding te organiseren. Landelijke richtlijn is dat ondersteuning van leerlingen met leesproblemen plaatsvindt vanuit protocollen leerproblemen en dyslexie. Dit zijn verschillende protocollen voor zowel onderbouw als bovenbouw van het basisonderwijs en speciaal onderwijs. Daarbij wordt er gewerkt volgens onderwijscontinuüm waarbij begeleiding van kinderen met leesproblemen op 4 zorgniveaus wordt uitgevoerd: zorgniveau 1. Basisarrangement gericht op goed lees- en spellingonderwijs met aandacht voor verschillen in leerbehoeften zorgniveau 2. intensief arrangement gericht op intensivering van lees en/of spellingonderwijs door uitbreiding van instructie -en oefentijd en zorgniveau 3. Zeer intensief arrangement gericht op verdere intensivering van het lees- en/of spellingonderwijs door inzet van specifieke interventies Mocht de begeleiding, ondersteuning vanuit het onderwijs onvoldoende zijn dan is er mogelijk sprake van EED en is externe behandeling (zorgniveau 4.) gewenst. Om dit te kunnen vaststellen is het noodzakelijk dat er eerst, volgens protocol vastgelegde, diagnose plaatsvindt. Binnen zorgniveau 4. vindt de verwijzing naar de zorgaanbieder plaats. Gezamenlijke inzet op kinderen met dyslexie. Om te komen tot een goede sluitende aanpak rond dyslexiezorg is het van belang om met alle betrokken partijen tot gezamenlijke afspraken en afstemming te komen hoe kinderen met dyslexie optimaal kunnen worden ondersteund. Wanneer we spreken van betrokken partijen zijn dat het onderwijs, de gemeenten in Drenthe en de gecontracteerde zorgaanbieders (zie bijlage) van dyslexiezorg.

3 Afspraken met de zorgaanbieders voor behandeling van ernstig enkelvoudige dyslexie (EED Vanuit de gezamenlijke afspraken die gemeenten binnen het Regionaal Transitie Arrangement (RTA) hebben gemaakt ligt de opdracht om in de periode van 2 jaar een taakstelling te behalen van 20% op de totale begroting van het jeugdhulp aanbod. De gecontracteerde zorgaanbieders in de regio Drenthe hebben zich aan deze taakstelling gecommitteerd. Om deze taakstelling te behalen is het van belang om tot een transformatie van de jeugdhulp te komen. Belangrijk onderdeel hierbij is om voorliggend sneller en adequater te signaleren en meer aandacht te besteden aan preventieve interventies, zodat doorstroom naar zwaardere hulp kan worden voorkomen. Deze opdracht ligt er ook voor de zorgketen rond dyslexie. De zorgaanbieders EED hebben zich eveneens aan de afspraken in het RTA verbonden en hebben gezamenlijk een plan van aanpak opgesteld hoe zij de dyslexiezorg vorm willen geven. De transformatie van de dyslexiezorg is hier een onderdeel van. Afstemming met het onderwijs. In de aanloop naar dit document is er een aantal malen overleg geweest met de samenwerkingsverbanden Primair Onderwijs binnen de regio Drenthe om te verkennen hoe in gezamenlijkheid de route naar dyslexiezorg kan worden vormgegeven. Samenwerkingsverbanden hebben aangegeven: Zorg te dragen dat de scholen binnen het samenwerkingsverband op kwalitatieve wijze en volgens (binnen SwV) afgesproken protocol vorm en inhoud geven aan begeleiding van kinderen met leesproblemen en signalering van mogelijke EED bij leerlingen. Dat scholen/schoolbesturen bereid zijn te willen fungeren als verwijzer (toegang) naar dyslexiezorg (vanuit onderwijscontinuüm opschalen naar zorgniveau 4.) Daarnaast hebben de SwV aangegeven ook te willen participeren om transformatie binnen de Dyslexiezorg te bewerkstelligen. Verantwoordelijkheid gemeenten. Gemeenten zullen vanuit hun verantwoordelijkheid zorgdragen voor een kwantitatief en kwalitatief toereikend aanbod van dyslexiezorg. Waarbij gemeenten zorgdragen voor de financiering van de benodigde diagnose en (eventueel) daaruit voortvloeiende behandeling voor EED. Zorgroute dyslexiezorg regio Drenthe. Algemene kaders. Dyslexiezorg is in Drenthe beschikbaar voor kinderen t/m 13 jaar. Een behandeling rond EED (inclusief diagnose) valt vooralsnog binnen interventieniveau 6 van het Drentse Jeugdzorgketen model. Mocht er alleen sprake zijn van een diagnose zonder dat hier EED wordt geconstateerd dan valt dit binnen interventieniveau 3. Er kan alleen verwezen worden naar aanbieders van dyslexiezorg die door de gezamenlijke gemeenten in Drenthe zijn gecontracteerd. Diagnose en behandeling hoeven niet door verschillende zorgaanbieders plaats te vinden. In het belang van het kind kunnen wij ons voorstellen dat een vervolgbehandeling EED n.a.v. een diagnose bij dezelfde zorgaanbieder juist wenselijk is. Voortraject. Basisscholen in Drenthe dragen zorg voor de begeleiding en ondersteuning van leerlingen met lees- en spellingsproblemen. Zij doen dit vanuit de protocollen leesproblemen en dyslexie (masterplan Dyslexie) en geven dit vorm volgens het onderwijscontinuüm waarbij begeleiding van kinderen met leesproblemen op 4 zorgniveaus wordt uitgevoerd.

4 School/schoolbestuur als verwijzer naar gespecialiseerde dyslexiezorg. Mocht naar aanleiding van de uitgevoerde protocollen (testresultaten) blijken dat de problematiek zodanig is dat inzet op zorgniveau 3 niet meer toereikend is dan heeft de school of het schoolbestuur (afhankelijk van de keuze die schoolbesturen maken) de mogelijkheid om, in overleg met ouders, de leerling aan te melden voor gespecialiseerd zorgaanbod om een diagnose uit te voeren gericht op het vaststellen van EED. Verwijzing kan plaatsvinden onder een aantal voorwaarden; De school/ het schoolbestuur maakt gebruik van de verwijscriteria zoals deze binnen de jeugdhulp regio Drenthe zijn vastgelegd. De verwijzing is voorzien van het BRIN nummer van de school en ondertekend door de directeur van de school. Bij doorverwijzing wordt de keuzevrijheid van de cliënt in acht genomen en hebben ouders de mogelijkheid om zelf een keuze te maken uit de lijst van gecontracteerde zorgaanbieders. Ouders worden hierin door de school/ het schoolbestuur of het samenwerkingsverband gefaciliteerd. De verwijzing, aanmelding voor het stellen van een diagnose EED is alleen mogelijk wanneer deze voorzien is van een gedegen onderbouwing (dossier) waaruit blijkt dat het doorlopen traject vanuit school niet (meer) toereikend is en er gegronde reden is om een diagnose uit te voeren. In dit leerling-dossier moet ten minste zijn vastgelegd: basisgegevens leerlingvolgsysteem beschrijving lees- en spellingproblemen signalering lees- en spellingsproblemen: datum, toets (criteria en score), afgenomen door.. omschrijving extra begeleiding (kwaliteit en kwantiteit) resultaten extra begeleiding vaststelling toenemende achterstand ten opzicht van normgroep met vermelding gebruikte toetsen en normcriteria onderbouwde argumentatie voor het vermoeden van ernstige dyslexie en (aangetoonde) didactische resistentie indien bekend, vermelding en beschrijving van eventuele andere (leer)stoornissen Waarbij in de aangeleverde dossier voldoen aan de criteria dat: Er drie recente en achtereenvolgende meetmomenten zijn weergegeven. De leerling behoort bij de 10% zwaksten (bv. E-score) vergeleken bij de normgroep voor LEZEN (woordniveau) én bij de 10% zwaksten (bv. E-score) voor SPELLEN. Na het eerste en tweede meetmoment heeft er intensieve didactische begeleiding (zie hieronder interventieperiode) plaatsgevonden Er aanvullende toetsgegevens zijn opgenomen die het vermoeden van dyslexie ondersteunen. Denk aan: o Fonologische vaardigheden o Letters benoemen o Letters schrijven o Technisch lezen o Begrijpend lezen o Begrijpend luisteren o Woordenschat etc. Er aanvullende observatie- of achtergrondgegevens van de leerling zijn opgenomen. Denk aan: o Taak-/werkhouding en aanpakgedrag o Strategiegebruik o Familiegegevens o Gegevens over de taalontwikkeling in groep ½, etc Elke interventieperiode omvat ongeveer 12 (effectieve) weken intensieve begeleiding: o Handelingsplannen lezen aanwezig o Als spelling ook D/E dan moeten handelingsplannen spelling ook aanwezig zij Er per periode minimaal 3 x 20 minuten per week intensieve begeleiding/interventie is verzorgd. De intensieve begeleiding/interventie is uitgevoerd door een leerkracht en/of leesspecialist. De handelingsplannen waarin de inhoud van de intensieve begeleiding/interventie beschreven is, zijn toegevoegd.

5 Stellen van diagnose. Wanneer de zorgaanbieder een, volgens de vastgestelde criteria, verwijzing ontvangt van de school met daarbij een gedegen onderbouwd dossier wordt de volgende route gehanteerd: De zorgaanbieder dient volgens de afgesproken route een verzoek toewijzing zorg in voor het stellen van de diagnose (interventieniveau 3) richting de desbetreffende gemeente op basis van het woonplaatsbeginsel De gemeente geeft een akkoord op dit verzoek toewijzing zorg De zorgaanbieder voert een diagnose uit om te bepalen of er sprake is van EED De zorgaanbieder sluit het traject diagnose af door, via de afgesproken route, bij de gemeente een factuur/ declaratie in te dienen. Naar aanleiding van de diagnose zijn er twee mogelijkheden voor een vervolg: Volgens diagnose is er sprake van EED. Op basis van de diagnose dient de zorgaanbieder opnieuw een verzoek toewijzing zorg in bij de desbetreffende gemeente voor een behandeling EED (interventieniveau 6). Op basis van de diagnose zorgt de desbetreffende gemeente voor een beschikking. Deze beschikking wordt toegezonden aan de ouders en voorziet in de mogelijkheid voor een vervolg behandeltraject gericht op EED uitgevoerd vanuit interventieniveau 6. De gemeente geeft akkoord voor de behandeling Na behandeling dient de zorgaanbieder (volgens afgesproken route) een factuur/ declaratie in en wordt het traject afgesloten. Volgens de diagnose is er geen sprake van EED. Na facturering (via afgesproken route) van de diagnose aan desbetreffende gemeente vindt er geen verdere interventie plaats en wordt het traject afgesloten. Onderwijs betrokken bij het vervolgtraject. Mocht er na de diagnose gestart worden met een behandeling dan vindt er tijdens de behandeling afstemming plaats tussen behandelaar en school. Zodat ondersteuning en begeleiding vanuit school afgestemd kan worden op de behandeling. Wanneer na de diagnose blijkt dat er geen sprake is van EED vindt er eveneens een terugkoppeling plaats richting de school waarbij gekeken wordt welke andere ondersteuning, begeleiding mogelijk vanuit school gewenst is. In beide gevallen gebeurd dit uiteraard in afstemming met ouders. Monitoring van verwijzingen dyslexiezorg. Om een goed beeld te krijgen van de doorverwijzingen richting dyslexiezorg zullen de aantallen verwijzingen worden gemonitord. Hierbij zal vanuit het programmateam jeugd onder andere gekeken worden naar het aantal doorverwijzingen die n.a.v. een diagnose niet leiden tot een verdere behandeling. Mocht blijken dat bij een samenwerkingsverband afwijkende resultaten te zien zijn dan wordt vanuit het programmateam contact gelegd met het desbetreffende samenwerkingsverband. Doel is om gezamenlijk de verwijzingen te analyseren en wanneer mogelijk bij te sturen.

6 Transformatie van de dyslexiezorg. Naast de gezamenlijke inspanning om de zorgketen van leesproblematiek en dyslexie adequaat in te richten willen samenwerkingsverbanden en gemeenten, in samenspraak met zorgaanbieders van dyslexiezorg, gezamenlijk optrekken om een transformatie binnen de zorgketen rond dyslexie tot stand te brengen. Hierbij gaat het om vooralsnog om transformatie gericht op: Minder strakke inkadering van dyslexieaanbod binnen DBC systematiek Groepsgewijze aanpak van dyslexiezorg Inzet van zorgaanbod van individu gericht (kind) naar systeemgericht (betrokkenheid school) bij de behandeling van EED. Kwaliteitsborging De gezamenlijk aanbieders van dyslexiezorg hebben eveneens een aantal transformatiedoelen in hun plan van aanpak EED Drenthe opgenomen. Bevestiging afspraken memo. Vaststellen memo in OOGO jeugdhulp. Dit memo is opgesteld op initiatief van het programmateam jeugdhulp regio en tot stand gekomen na afstemming met betrokken partijen. Vanuit het programmateam zullen de in de memo opgenomen afspraken als uitgangspunt worden gehanteerd in het contact met de diverse betrokken partners. Vanuit het programmateam stellen we ook voor om de memo als formeel document vast te stellen in het Op Overeenstemming Georganiseerd Overleg (OOGO) Jeugdhulp van gemeenten en de betrokken samenwerkingsverbanden. Afstemming met zorgaanbieders. De gecontracteerde zorgaanbieders Dyslexiezorg zullen via het programmateam jeugdhulp regio Drenthe van de memo op de hoogte worden gesteld. Vanuit het programmateam zal eveneens verder inhoudelijke afstemming en voortgang omtrent aanbod van dyslexiezorg plaatsvinden. Communicatie De voorgestelde aanpak is een aanpassing ten opzicht van het tot nu toe gevoerde beleid; daarom is het belangrijk dat ook met ouders wordt gecommuniceerd. In overleg met de samenwerkingsverbanden wordt gezocht naar een goede manier om ouders duidelijk te maken dat verwijzingen voor EED niet meer via een huisarts, maar via onderwijs plaats gaan vinden. Tijdsplanning Het is belangrijk dat zaken op korte termijn duidelijk worden. Donderdag 12 februari is er een overleg met de samenwerkingsverbanden. Doel is om deze memo vast te stellen. Voor 15 februari zijn de gecontracteerde zorgaanbieders op de hoogte gebracht van de verwijzingsafspraken. Vóór de voorjaarsvakantie zijn scholen en ouders geïnformeerd. De samenwerkingsverbanden zorgen voor de informatievoorziening richting schoolbesturen. Versie 19 februari 2015/ programmateam jeugdhulp Drenthe/ Bennie Deems

7 Verwijsformulier Dyslexiezorg regio Drenthe. (versie februari 2014) DEEL VERWIJZER Gegevens ouder/ kind Naam Adres en postcode Woonplaats BSN nummer van het kind Woonplaats van het kind volgens woonplaatsbeginsel Gegevens verwijzer Naam school BRIN Nummer Contactpersoon Verwijzing Diagnostiek Ernstige Enkelvoudige Dyslexie (interventieniveau 3) De verwijzing is voorzien van een gedegen onderbouwing die voldoet aan de voorwaarden zoals opgenomen in het document Dyslexiezorg in Drenthe Datum Naam directeur Handtekening

8 DEEL ZORGAANBIEDER Gegevens zorgaanbieder Naam zorgaanbieder AGB Code Contactpersoon Telefoonnummer Diagnostiek Ernstige Enkelvoudige Dyslexie Op basis van Protocol Dyslexie Diagnose en Behandeling 2.0 Verwachte duur diagnostiek Start datum Verwachte kosten diagnostiek Vervolgtraject op basis van de uitgevoerde diagnose Ernstige Enkelvoudige Dyslexie Verwijzing Behandeling Ernstige Enkelvoudige dyslexie Op basis van Protocol Dyslexie Diagnose en Behandeling 2.0 (interventieniveau 6) Beschikking van gemeente noodzakelijk Verwachte duur behandeling Start datum behandeling Verwachte kosten behandeling Behandelende zorgaanbieder heeft eveneens diagnose gesteld? JA NEE Dit verwijsformulier is opgesteld op basis van het document Drents uitvoeringskader toegang en toeleiding Jeugd ( versie 24 september 2014) van de samenwerkende gemeenten in Drenthe. Alle in het Drentse uitvoeringskader toegang en toeleiding genoemde voorwaarden en uitgangspunten zijn van toepassing op dit verwijsformulier.