Cel voor Financiële Informatieverwerking C.F.I.

Transcriptie

1 Cel voor Financiële Informatieverwerking C.F.I. 13 e Activiteitenverslag 2006

2 Inhoudsopgave VOORWOORD... 5 I. SAMENSTELLING VAN DE CEL... 7 II. TOEPASSING VAN DE WET VERSLAG IN VERVOLG OP HET DERDE EVALUATIEVERSLAG VAN BELGIË DOOR DE FAG NIET-MEEWERKENDE LANDEN EN GEBIEDEN ONLINE MELDING CONTROLE VAN HET GRENSOVERSCHRIJDEND VERKEER VAN LIQUIDE MIDDELEN TOEPASSING VAN DE WET DOOR DE HANDELAREN IN DIAMANT UITBREIDING VAN HET TOEPASSINGSGEBIED VAN DE WET TOT LANDMETERS-EXPERTEN UITBREIDING VAN HET TOEPASSINGSGEBIED VAN DE WET TOT BEHEERSVENNOOTSCHAPPEN VAN INSTELLINGEN VOOR COLLECTIEVE BELEGGING EN HUN BIJKANTOREN III. STATISTIEKEN KERNCIJFERS Van 1 december 1993 tot 31 december Evolutie over de 5 laatste jaren Evolutie van het totaal aantal openstaande dossiers Evolutie van het totaal aantal geseponeerde dossiers Evolutie van het gemiddeld aantal meldingen per maand Evolutie van het aantal nieuwe dossiers per referentieperiode Evolutie van het aantal aan de parketten doorgemelde dossiers Verzet tegen de uitvoering van een verrichting Gerechtelijke opvolging ONTVANGEN MELDINGEN Onderverdeling per jaar van het aantal meldende ondernemingen en personen Spreiding van het aantal meldingen per sector Spreiding van de meldingen per jaar en per sector evolutie per jaar Overzicht van de verzoeken om inlichtingen ontvangen van buitenlandse meldpunten evolutie per jaar Meldingen van de casino s Verdeling van het aantal meldingen per gerechtelijk arrondissement DOSSIERS Indeling van de dossiers volgens de aard van de belangrijkste verrichtingen Geseponeerde dossiers Openstaande dossiers... 29

3 2 4. DOSSIERS DOORGEMELD AAN DE PARKETTEN Aantal doorgemelde dossiers per meldende instelling en per jaar Bedragen aangegeven in de doorgemelde dossiers Spreiding per gerechtelijk arrondissement van de dossiers die tussen 01/12/1993 en 31/12/2006 werden doorgemeld en het door de gerechtelijke overheden gegeven gevolg Verdeling van de doorgemelde dossiers volgens de aard van de verrichting Verdeling van de doorgemelde dossiers volgens witwasstadium Verdeling van de doorgemelde dossiers volgens de belangrijkste onderliggende criminaliteit Bedragen aangegeven in de doorgemelde dossiers volgens de belangrijkste criminaliteit Verdeling van de doorgemelde dossiers volgens de nationaliteit van de belangrijkste operator Verdeling van de doorgemelde dossiers volgens verblijfplaats van de belangrijkste operator IV. TYPOLOGIEËN ILLUSTRATIE VAN DE HUIDIGE TRENDS Witwassen van geld voortkomend uit ernstige vormen van financiële criminaliteit: toename van het aantal doorgemelde dossiers De rol van niet-financiële beroepen: vaker gebruikt door misdadigers Dossiers in verband met terrorisme en de financiering van terrorisme : evolutie VOORSTELLING VAN UITGEZUIVERDE GEVALLEN Optreden van een politiek prominent persoon en een advocaat in het kader van witwasverrichtingen in verband met corruptie Tussenkomst van huisjesmelkers bij witwasverrichtingen in verband met mensenhandel Financiering van terrorisme nachtwinkel namaak Schermvennootschappen offshorecentra verband met terrorisme of de financiering van terrorisme Gebruik van activiteiten in verband met internationale handel voor witwasdoeleinden Witwasverrichtingen in verband met de namaak van goederen gebruik van een veilingsite Witwasverrichtingen in verband met het verlenen van beleggingsdiensten zonder vergunning Kapitaalverhoging omzetting van schuld op rekening-courant in aandelen witwassen van geld in verband met het misbruik van vennootschapsgoederen TYPOLOGISCHE ONTLEDING VAN VONNISSEN EN ARRESTEN Typologie inzake dossiers in verband met ernstige en georganiseerde fiscale fraude met BTW-carrousels Typologie inzake de dossiers in verband met een misdrijf met betrekking tot de staat van faillissement... 80

4 Witwasverrichtingen op rekening van een derde Typologie inzake de dossiers in verband met mensenhandel en de exploitatie van prostitutie Typologie inzake de dossiers betreffende tabakhandel V. RECHTSPRAAK ARRESTEN IN 2006 UITGESPROKEN DOOR HET HOF VAN CASSATIE INZAKE WITWASSEN EN VERBEURDVERKLARING RECHTSPRAAK IN DOORGEMELDE DOSSIERS Constitutieve bestanddelen van het witwasmisdrijf Beschikkend gedeelte van de beslissingen Verbeurdverklaring Fiscale fraude Strafrechtelijke verantwoordelijkheid van rechtspersonen Financiering van terrorisme Advocaten VI. INTERNATIONALE SAMENWERKING MULTILATERALE SAMENWERKING Financiële Actiegroep Europese Unie Egmont Groep BILATERALE SAMENWERKING VII. ANDERE ACTIVITEITEN UITEENZETTINGEN OVER HET BELGISCHE SYSTEEM INZAKE DE BESTRIJDING VAN WITWASSEN EN VAN FINANCIERING VAN TERRORISME, DE ORGANISATIE EN DE WERKING VAN DE CEL EN DE INTERNATIONALE SAMENWERKING, GEHOUDEN DOOR DE VOORZITTER EN LEDEN VAN DE CEL, DOOR HAAR PERSONEEL OF DOOR DE VERBINDINGSOFFICIEREN VIII. WERKINGSKOSTEN EN ONTVANGSTEN VOOR

5

6 5 VOORWOORD In 2006 is het aantal nieuwe dossiers geopend door de CTIF-CFI (3.367) naar aanleiding van de meldingen die ze ontving, gevoelig gestegen tegenover 2005 (3.051). Deze toename is eveneens terug te vinden in het aantal dossiers die, na de verwerking van de informatie door de CTIF-CFI, werden doorgemeld aan de gerechtelijke overheden (912 in 2006 tegenover 686 in 2005 voor een totaal van respectievelijk 799,5 miljoen EUR in 2006 en 636,2 miljoen EUR in 2005). In monetaire termen vertegenwoordigen de dossiers doorgemeld in verband met ernstige en georganiseerde fiscale fraude 30,7 % van het totale aantal doorgemelde dossiers tijdens het afgelopen jaar. De dossiers doorgemeld voor terrorisme en de financiering van terrorisme vertegenwoordigen 6,6 % van dit totale bedrag. In beide gevallen gaat het over een toename in vergelijking met het jaar 2005 (3,5 % voor de witwasdossiers in verband met ernstige en georganiseerde fiscale fraude en 4 % voor de dossiers inzake terrorisme en financiering van terrorisme). Deze cijfers bevestigen dat, ook al evolueren de middelen en kanalen die worden gebruikt voor het witwassen van criminele tegoeden en de financiering van terrorisme, de opsporing in ons land van verdachte financiële verrichtingen op een behoorlijk hoog niveau staat. Het weze opgemerkt dat dit opsporingswerk bijna volledig te danken is aan de inzet van de instellingen en personen van de financiële sector (meer dan 80 %). Deze vaststellingen bevestigen het hoog niveau van overeenstemming van het preventief stelsel met de internationale normen, zoals door de FATF tijdens haar evaluatie van het Belgische preventief stelsel in 2005 vastgesteld. Het is niet overbodig dit nog eens te herhalen aangezien vaak overhaaste vergelijkingen gemaakt worden met de meldingstatistieken in buurlanden, om te proberen aan te tonen dat het aantal meldingen ontvangen door de CTIF-CFI beduidend lager is. De auteurs van dergelijke uitspraken vergeten een essentieel element in overweging te nemen, namelijk dat de nationale preventieve stelsels fundamentele karakteristieken en verschillen vertonen, onder andere wat betreft de opsporingstechnieken zelf van verdachte verrichtingen. De enen zijn louter gebaseerd op het bestaan van lijsten met objectieve indicatoren die automatisch, zonder enige analyse, aanleiding geven tot het doorstromen van informatie naar het meldpunt, de anderen werken volledig zoals in ons systeem of gedeeltelijk, op basis van een analyse die reeds moet worden uitgevoerd op het niveau van de melders.

7 6 Hieruit vloeit logisch voort dat het eerste systeem weliswaar een groter aantal meldingen oplevert dan het tweede, maar dat dit laatste in een veel vroeger stadium van het preventief proces meer informatie oplevert van veel grotere kwaliteit en relevantie. Deze kwaliteit blijkt niet alleen uit de hierboven aangehaalde cijfers, maar ook uit andere aspecten die in dit activiteitenverslag worden behandeld, in het bijzonder in de hoofdstukken gewijd aan de statistieken, de typologieën en de rechtspraak. Om de doelstelling van de wet van 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme te bereiken, is het behoud en, indien mogelijk, de verdere ontwikkeling van de operationele kwaliteit en doeltreffendheid van het systeem in zijn geheel vereist. Een multidisciplinaire kijk op markante evoluties van beide criminele fenomenen is hierbij onontbeerlijk. De CTIF-CFI, ook al is ze op de eerste plaats een operationele dienst, volgt de werkzaamheden van verschillende internationale instanties op en neemt er aan deel (zie hoofdstuk VI van dit verslag) en bovendien kan ze op nationaal niveau meewerken aan de omzetting van de supranationale normen, in het bijzonder deze die op Europees niveau worden uitgevaardigd, in de nationale wetgeving. Deze multidisciplinaire kijk steunt ook op een doordachte en weloverwogen samenwerking met de andere nationale partners, zowel van de financiële en van de niet-financiële sectoren, als van de gerechtelijke, politionele en administratieve sectoren, van de inlichtingendiensten of nog de controle- en toezichthoudende overheden. Deze samenwerking met respect voor de wettelijke voorschriften en voor éénieders specifieke opdracht blijft de voorwaarde sine qua non voor de goede werking van het globaal preventief systeem in de strijd tegen het witwassen van geld en de financiering van terrorisme. Het huidige verslag is hiervan de weerslag en schetst het werk geleverd in 2006 door het personeel, de verbindingsofficieren en de leden van de CTIF-CFI alsook door alle nationale en internationale partners. Jean-Claude DELEPIÈRE

8 7 I. SAMENSTELLING VAN DE CEL 1 Voorzitter: Dhr. Jean-Claude DELEPIÈRE Vicevoorzitter: Plaatsvervangende Voorzitters: Leden: Eerste Adviseur: Hoofd Onderzoeksdienst: Hoofd Administratie: Dhr. Philippe de MÛELENAERE HH. Boudewijn VERHELST Philippe de KOSTER HH. Michel J. DE SAMBLANX Luc BATSELIER Mevr. Lia UMANS Dhr. Kris MESKENS Dhr. Philippe BOSMAN 1 Toestand op 19 april 2007.

9

10 9 II. TOEPASSING VAN DE WET 1. VERSLAG IN VERVOLG OP HET DERDE EVALUATIEVERSLAG VAN BELGIË DOOR DE FAG Het verslag over de derde wederzijdse evaluatie door de Financiële Actiegroep (FAG) van het Belgische stelsel ter bestrijding van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme dat werd goedgekeurd tijdens haar plenaire vergadering in Singapore van 6 tot 10 juni 2005, benadrukte de hoge graad van overeenstemming van het Belgische systeem met de aanbevelingen 2. Het verslag wees echter ook op enkele gebieden waar nog inspanningen dienen te gebeuren die als volgt kunnen worden samengevat. Voor het merendeel van de niet-financiële beroepen werden de toepassingsmodaliteiten inzake de bestrijding van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme nog niet aangenomen, ook al zijn de werkzaamheden hiervoor reeds gestart. De modaliteiten zijn bedoeld om de maatregelen die zich opdringen nader te beschrijven voor cliënten die rechtspersonen zijn, hun economische begunstigden en cliënten die politiek prominente personen zijn. Ze moeten ook de specifieke en passende maatregelen verduidelijken om het verhoogde risico aan te pakken wanneer een cliënt niet fysiek aanwezig is voor zijn identificatie. Wat betreft de opvolging van de toepassing van de verplichtingen die voortvloeien uit de wet van 11 januari 1993 wees de FAG op een aantal beroepen die onderworpen zijn aan het stelsel maar die niet onderworpen zijn aan een toezicht. Naast de niet-financiële beroepen (uitgezonderd de casino s) geldt deze vaststelling ook voor bepaalde financiële sectoren zoals de hypothecaire lening (behalve de kredietinstellingen), andere instellingen die kredietkaarten uitgeven of beheren andere dan kredietinstellingen, leasingondernemingen, ondernemingen voor consumentenkrediet, alsook in zekere mate de verzekeringssector. Het FAG-verslag duidt er ook op dat de statistische gegevens die door de Cel worden gepubliceerd op zichzelf niet volstaan om een totaalbeeld te krijgen van de Belgische situatie inzake het witwassen van geld en de financiering van terrorisme. Daarnaast oordeelde de FAG dat ons land gelden of andere bezittingen van organisaties of personen, waarvan de inschrijving op de lijst voorzien door verordening (EG) nr. 2580/2001 van de Raad van 27 december 2001 niet kon worden beslist op Europees niveau, of van terroristen die onderdanen zijn van de Europese Unie, ook moet kunnen bevriezen. De FAG oordeelde ook dat België een controlesysteem moet voorzien van het verkeer van liquide middelen in de ruime zin van het woord aan de grenzen, overeenkomstig bijzondere aanbeveling IX. Inzake vennootschapsrecht pleitte ze voor een verbetering van de kennis van de eigendom en de controle van de vennootschappen die aandelen aan toonder uitgeven via een dematerialisatie van de aandelen of de afschaffing van aandelen aan toonder. Sinds de publicatie van het derde evaluatieverslag werden vele maatregelen genomen, zowel op nationaal als op Europees vlak om de vastgestelde leemtes weg te werken. Anderen worden nog uitgewerkt. 2 Het evaluatieverslag is beschikbaar op de webstek van de FAG: Zie ook Cel voor Financiële Informatieverwerking, 12de Activiteitenverslag 2005, blz

11 10 Zo werd een voorontwerp van wet opgesteld om de wet van 11 januari 1993 aan te passen aan de bepalingen van de derde Europese richtlijn 3. Deze tekst houdt ook rekening met de uitvoeringsmaatregelen inzake waakzaamheid zoals bepaald door de richtlijn 2006/70/EG van 1 augustus , evenals de richtlijn (EG) 1781/2006 van 15 november 2006 betreffende bij geldovermakingen te voegen informatie over de betaler 5, en verordening (EG) nr. 1889/2005 van 26 oktober 2005 betreffende de controle van liquide middelen die de Gemeenschap binnenkomen of verlaten 6. Het voorontwerp wil de verantwoordelijkheden wijzigen inzake de controle van de naleving van de verplichtingen ter bestrijding van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme. Er werd een werkgroep opgericht bij de Dienst voor het Strafrechtelijk beleid om jaarlijks de nodige statistieken te verzamelen bij de gerechtelijke overheden en de parketten. Met deze gegevens kan het Belgische stelsel ter bestrijding van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme in zijn geheel worden geëvalueerd. Deze evaluatie aan de hand van gedetailleerde statistieken vloeit niet enkel voort uit de evaluatie door de FAG maar ook uit de derde richtlijn. De wet van 14 december regelt de progressieve afschaffing van effecten aan toonder. De wetgever beantwoordt zo aan kritiek die hierover door de FAG werd geleverd in haar evaluatieverslag. Dit was bedoeld om misbruiken die met deze effecten worden gepleegd te vermijden en de toegang tot informatie over de economische begunstigden en de controle van de rechtspersonen te vergemakkelijken, vermits de financiële instellingen en niet-financiële beroepen deze nodig hebben om te voldoen aan de identificatieverplichtingen van de cliënten. Om de strijd tegen het terrorisme te versterken werd het koninklijk besluit van 28 december uitgevaardigd om bijzondere aanbeveling III van de FAG inzake de bevriezing van de tegoeden van de terroristen integraal toe te passen op: - Europese terroristen, m.a.w. de personen en entiteiten, die terroristische misdrijven plegen of pogen te plegen, ze vergemakkelijken of eraan meewerken en die vermeld worden op de lijst waarop het gemeenschappelijk standpunt 2001/931/GBVB van toepassing is en die niet beoogd worden door verordening (EG) nr. 2580/2001 (artikel 2 van het koninklijk besluit); en 3 Richtlijn 2005/60/EG van het Europees Parlement en de Raad van 26 oktober 2005 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme, PB L 309/15 van 25 november Richtlijn 2006/70/EG van de Commissie van 1 augustus 2006 tot vaststelling van uitvoeringsmaatregelen van Richtlijn 2005/60/EG van het Europees Parlement en de Raad wat betreft de definitie van politiek prominente personen en wat betreft de technische criteria voor vereenvoudigde klantenonderzoeksprocedures en voor vrijstellingen op grond van occasionele of zeer beperkte financiële activiteiten, PB L 214/29 van 4 augustus Verordening (EG) nr. 1781/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 15 november 2006 betreffende bij geldovermakingen te voegen informatie over de betaler, L 345/1 van 8 december Verordening (EG) Nr. 1889/2005 van het Europees Parlement en de Raad van 26 oktober 2005 betreffende de controle van liquide middelen die de Gemeenschap binnenkomen of verlaten, PB L 309/9 van 25 november Wet van 14 december 2005 houdende afschaffing van de effecten aan toonder, BS, 23 december Koninklijk besluit van 28 december 2006 inzake specifieke beperkende maatregelen tegen bepaalde personen en entiteiten met het oog op de strijd tegen de financiering van het terrorisme, BS, 17 januari 2007.

12 11 - de personen en entiteiten die terroristische misdrijven plegen of pogen te plegen, ze vergemakkelijken of eraan meewerken, die niet beoogd worden door het gemeenschappelijk standpunt 2001/931/GBVB, door Verordening (EG) nr. 2580/2001 en door verordening (EG) nr. 881/2002, en die vermeld worden op de lijst in bijlage, opgemaakt door het Ministerieel Comité voor inlichting en veiligheid 9 op basis van de evaluaties van het Coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse, na overleg met de bevoegde gerechtelijke overheid en goedgekeurd door de Ministerraad. De wet van 10 juli 2006 betreffende de analyse van de dreiging 10 richt het Coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse op. Het heeft een dubbel doel: de coördinatie bevorderen van de informatiestromen tussen de verschillende diensten en overheden in België en een gezamenlijke dreigingsanalyse uitvoeren. De wet van 27 december voegt onder andere een aantal bepalingen toe aan het Wetboek van Strafvordering en aan het Gerechtelijk Wetboek om onderzoeksrechters aan te wijzen die gespecialiseerd zijn in het onderzoek naar terrorismezaken, die hun bevoegdheden zullen kunnen uitoefenen over het ganse grondgebied van het Rijk. Overeenkomstig bijzondere aanbeveling IX van de FAG en de bovenvermelde verordening (EG) nr. 1889/2005 voert het koninklijk besluit van 5 oktober 2006 bepaalde maatregelen in ter controle van het grensoverschrijdend verkeer van liquide middelen 12 om concreet de nieuwe controlemaatregelen van het verkeer van liquide middelen, in de ruime zin van het woord aan de grenzen toe te passen. In juni 2007 moet België een verslag voorleggen met wetgevende en andere maatregelen die werden genomen of werden uitgewerkt in antwoord op de vastgestelde tekortkomingen door de FAG. Dit verslag wordt momenteel opgesteld en een eerste versie zal naar de FAG worden gestuurd in de loop van de maand april NIET-MEEWERKENDE LANDEN EN GEBIEDEN In haar toelichtingsnota s 13 van 4 augustus 2006 en van 14 december 2006 maakte de Cel melding van de op 23 juni 2006 en 13 oktober 2006 bijgewerkte lijst van niet-meewerkende landen en gebieden opgesteld door de FAG. Vermits Nigeria en Myanmar de nodige stappen hadden ondernomen om aan de vastgestelde tekortkomingen te verhelpen, werd door de FAG beslist deze landen van de lijst te schrappen, zonder daarom de opvolging van de daadwerkelijke toepassing van de voorgenomen hervormingen uit het oog te verliezen. Bijgevolg staat geen enkel land meer op die lijst. 9 Terrorismebestrijding valt onder de politieke verantwoordelijkheid van de eerste minister, die hiervoor een beleid moet uitstippelen. Hiertoe werd in 1996 het Ministerieel comité voor inlichting en veiligheid opgericht. Dit comité bepaalt het inlichtingenbeleid en meer bepaald de prioriteiten van de Staatsveiligheid en de Algemene dienst inlichting en veiligheid van de krijgsmacht en de middelen die hiervoor worden vrijgemaakt. De eerste minister is voorzitter van het Comité, waarin ook ten minste de ministers van Binnenlandse Zaken, Justitie, Landsverdediging en Buitenlandse Zaken zetelen. 10 Wet van 10 juli 2006 betreffende de analyse van de dreiging, BS, 20 juli Wet van 27 december 2005 houdende diverse wijzigingen van het Wetboek van Strafvordering en van het Gerechtelijk Wetboek met het oog op de verbetering van de onderzoeksmethoden in de strijd tegen het terrorisme en de zware en georganiseerde criminaliteit, BS, 30 december Zie infra blz De toelichtingsnota s zijn beschikbaar op de webstek van de Cel ( ).

13 12 3. ONLINE MELDING Het uitbouwen van een online meldingssysteem kadert in de initiatieven die de Cel heeft ondernomen op gebied van informatica om haar analysecapaciteit te verhogen. In de loop van 2006 nam het online meldsysteem van de Cel een daadwerkelijke aanvang. Na een vergelijkende studie met meldpunten uit naburige landen en het op punt stellen van een elektronisch meldformulier werden een zestal banken uitgenodigd mee te werken aan een online testfase. Het testen door de banken bracht een aantal bijkomende vereisten aan het licht, waardoor het systeem op een aantal punten moest worden aangepast. Zo werd de mogelijkheid ingevoerd om een elektronische melding eerst intern te bewaren en pas daarna naar de Cel te verzenden. In september 2006 werd vervolgens overgegaan tot de fase van daadwerkelijk melden via het online meldsysteem door de zes aangesloten banken. De meldingen verliepen zonder problemen zowel langs de kant van de bank als langs de kant van de Cel. De banken kregen een ontvangstbevestiging in reële tijd, terwijl voor de Cel het gevaar van fouten door overtypen van gegevens fel werd verminderd. Een aantal banken besliste om onmiddellijk een belangrijk deel van de meldingen langs elektronische weg te laten verlopen. In 2006 ontving de Cel op deze manier reeds 138 meldingen. Dit systeem zal in de loop van 2007 geleidelijk worden uitgebreid tot andere instellingen uit de financiële sector. 4. CONTROLE VAN HET GRENSOVERSCHRIJDEND VERKEER VAN LIQUIDE MIDDELEN De Europese maatregelen ter bestrijding van witwassen en de financiering van terrorisme werden op 26 oktober 2005 niet alleen aangevuld met de derde antiwitwasrichtlijn, maar tevens met een verordening die ertoe strekt een controle in te stellen op het verkeer van liquide middelen die de Europese Gemeenschap binnenkomen of verlaten 14. Deze verordening past meer bepaald de bijzondere FAG-aanbeveling IX toe, waarbij de regeringen worden opgeroepen maatregelen te nemen met het oog op het opsporen van fysieke geldbewegingen, zoals een aangiftesysteem of een andere verplichting tot bekendmaking. De ingevoerde maatregelen slaan in de eerste plaats op contant geld, maar ook op andere financiële instrumenten aan toonder. Tot nu toe pasten slechts enkele EU lidstaten een dergelijk controlesysteem toe. Vanaf 15 juni 2007 geldt dat ook voor België. Dan treedt namelijk een koninklijk besluit van 5 oktober in werking dat uitvoering geeft aan voormelde verordening. Dit besluit voorziet in een aangifteplicht voor zowel extra- als intracommunautair geldvervoer ter waarde van EUR of meer. In het eerste geval moet steeds een aangifte worden gedaan, terwijl in het tweede geval slechts een formulier dient te worden ingevuld indien uit een mondelinge aangifte naar aanleiding van een controle blijkt dat de aangever liquide middelen ter waarde 14 Verordening (EG) nr. 1889/2005 van het Europees Parlement en de Raad van 26 oktober 2005 betreffende de controle van liquide middelen die de Gemeenschap binnenkomen of verlaten, PB L 309/9, 25 november Koninklijk besluit van 5 oktober 2006 houdende maatregelen ter controle van het grensoverschrijdend verkeer van liquide middelen, BS, 27 oktober 2006, Ed. 2, blz

14 13 van EUR of meer vervoert. In beide gevallen slaat de aangifteplicht zowel op liquide middelen die de Europese Gemeenschap / België worden binnen- of buitengebracht. Indien niet wordt voldaan aan de aangifteplicht of indien er wel een geldige aangifte wordt verricht, doch aanwijzingen bestaan die laten vermoeden dat de liquide middelen afkomstig zijn uit illegale activiteiten of voor de financiering van dergelijke activiteiten zullen worden aangewend, stellen de bevoegde autoriteiten, met name de Administratie der douane en accijnzen, hiervan een proces-verbaal op. De liquide middelen worden dan in bewaring genomen gedurende maximum 14 kalenderdagen. De Cel krijgt een bijzondere rol toebedeeld in het kader van deze regeling. Zo zal zij gemachtigd zijn om kennis te nemen van alle aangiften die in het kader van voormeld besluit worden ingediend. Bovendien zal haar ter kennisgeving een kopie worden medegedeeld van alle processen-verbaal die aan de gerechtelijke overheden worden overgemaakt. Dergelijk proces-verbaal wordt met name opgesteld indien niet werd voldaan aan de aangifteplicht of indien er aanwijzingen bestaan dat de liquide middelen een illegale oorsprong hebben of dienen ter financiering van illegale activiteiten. 5. TOEPASSING VAN DE WET DOOR DE HANDELAREN IN DIAMANT Sinds begin 2004 voorziet de wet van 11 januari 1993 dat de controle-, toezichthoudende of tuchtoverheden de toepassingsmodaliteiten dienen te verduidelijken van een aantal verplichtingen uit de antiwitwaswet. Een bij koninklijk besluit goedgekeurd reglement van 22 oktober bevat een nauwkeurige omschrijving van de verplichtingen zoals die dienen te worden nageleefd door handelaren in diamant. Dit reglement behandelt voornamelijk verschillende aspecten van de identificatie van het cliënteel, met inbegrip van de identificatie op afstand en de identificatie van de uiteindelijke begunstigden, het cliënt-acceptatiebeleid en verplichtingen inzake interne organisatie. Overeenkomstig de wet van 11 januari 1993 worden deze verplichtingen gemoduleerd in functie van het risico dat de cliënt, de zakenrelatie of de verrichting vertegenwoordigt. De controle op de naleving van het reglement gebeurt door de Algemene directie Controle en Bemiddeling van de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie. 6. UITBREIDING VAN HET TOEPASSINGSGEBIED VAN DE WET TOT LANDMETERS-EXPERTEN Bij koninklijk besluit van 15 december werden de voorschriften inzake de plichtenleer van de landmeters-experten grondig herzien. Voortaan kan een landmeter-expert ook de gereglementeerde activiteit van vastgoedmakelaar uitoefenen, mits voorafgaandelijk de federale raad van de landmeters-experten hiervan in te lichten. 16 Koninklijk besluit van 22 oktober 2006 tot goedkeuring van het reglement genomen in uitvoering van de wet van 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme voor de handelaren in diamant, die geregistreerd zijn bij toepassing van artikel 169, 3 van de programmawet van 2 augustus 2002, BS, 6 november 2006, blz Koninklijk besluit van 15 december 2005 tot vaststelling van de voorschriften inzake de plichtenleer van de landmeter-expert, BS, 25 januari 2006, blz

15 14 Om geen onderscheid te maken tussen vastgoedmakelaars en landmeters-experten die dezelfde activiteiten wensen uit te voeren, werd het toepassingsgebied van de wet van 11 januari 1993 tot deze laatste categorie uitgebreid. Zo zullen zij de Cel moeten inlichten van feiten en verrichtingen waarmee ze worden geconfronteerd en waarvan ze vermoeden dat ze verband houden met witwassen of financiering van terrorisme. De controle op het naleven van de artikelen 4 tot 19 van de antiwitwaswet wordt uitgevoerd door voormelde federale raad en door de federale raad van beroep. Bovendien zullen de landmeters-experten die de activiteiten van vastgoedmakelaars wensen uit te oefenen dezelfde bijdrage verschuldigd zijn in de werkingskosten van de Cel als de vastgoedmakelaars. Deze bijdragen zullen worden geïnd door de federale raad. 7. UITBREIDING VAN HET TOEPASSINGSGEBIED VAN DE WET TOT BEHEERSVENNOOTSCHAPPEN VAN INSTELLINGEN VOOR COLLECTIEVE BELEGGING EN HUN BIJKANTOREN De beheersvennootschappen van instellingen voor collectieve belegging werden in het leven geroepen door de wet van 20 juli 2004 betreffende bepaalde vormen van collectief beheer van beleggingsportefeuilles 18. Het is deze nieuwe categorie van financiële ondernemingen toegestaan effecten van instellingen voor collectieve belegging te verhandelen, beleggingsportefeuilles te beheren en beleggingsadvies te verlenen. Een koninklijk besluit van 1 mei 2006 strekt ertoe deze beheersvennootschappen, alsook de bijkantoren in België van beheersvennootschappen van instellingen voor collectieve belegging die ressorteren onder het recht van een derde staat, onder het toepassingsgebied te brengen van de wet van 11 januari Artikel 2 van de wet werd in die zin aangepast. Bovendien worden deze beheersvennootschappen, net zoals alle andere financiële instellingen, onderworpen aan de bijdrageplicht in de werkingskosten van de Cel. 18 Wet van 20 juli 2004 betreffende bepaalde vormen van collectief beheer van beleggingsportefeuilles, BS, 9 maart 2005.

16 III. STATISTIEKEN 1. KERNCIJFERS 1.1. Van 1 december 1993 tot 31 december 2006 Aantal meldingen Aantal doormeldingen aan het parket Verhouding doormeldingen/aantal meldingen 55,3 % Aantal dossiers Aantal aan het parket doorgemelde dossiers Verhouding doorgemelde dossiers/aantal dossiers 31,7 % Bedragen aangegeven in de doorgemelde dossiers* ,2 Aantal verzetten 273 * Bedragen in miljoen EUR 1.2. Evolutie over de 5 laatste jaren Aantal meldingen Aantal nieuwe dossiers Aantal aan het parket doorgemelde dossiers Bedragen aangegeven in de 2.758, ,3 600,2 636,2 799,5 doorgemelde dossiers * Aantal verzetten * Bedragen in miljoen EUR 1.3. Evolutie van het totaal aantal openstaande dossiers op 31/12/02 op 31/12/03 op 31/12/04 op 31/12/05 op 31/12/06 Aantal openstaande dossiers Een groot aantal meldingen slaat op afzonderlijke verrichtingen die verband houden met één zaak. Verschillende meldingen die uitgaan van één meldende instelling kunnen betrekking hebben op één en dezelfde zaak. Overigens bevat eenzelfde zaak veelal meldingen vanwege verschillende instellingen. Dergelijke meldingen worden door de Cel samengebracht in één dossier. 20 De dossiers die op 31 december 2006 in behandeling waren, slaan op meldingen.

17 Evolutie van het totaal aantal geseponeerde dossiers Evolutie van het totaal aantal geseponeerde dossiers Sinds het begin van haar activiteiten seponeerde de Cel dossiers op een totaal van , geopend sinds In het kader van de terugkoppeling van informatie lichtte zij de betrokken instellingen hiervan in met de verduidelijking dat deze seponeringen voorlopig zijn en hen niet vrijstellen van bijkomende meldingen zo zich nieuwe verdachte verrichtingen voordoen. Deze geseponeerde dossiers vertegenwoordigen meldingen, hetzij 41,9 % van het totaal Evolutie van het gemiddeld aantal meldingen per maand Tussen 1 januari 2006 en 31 december 2006 ontving de Cel meldingen. Het gemiddeld aantal meldingen per maand is zodoende gedaald van 846 in 2005 naar 828 in Evolutie van het aantal nieuwe dossiers per referentieperiode Na een eerste ontleding van de meldingen werden in nieuwe dossiers geopend, wat een stijging van 10,4 % betekent in vergelijking met

18 Evolutie van het aantal aan de parketten doorgemelde dossiers In 2006 werden 912 dossiers doorgemeld aan de parketten, nadat het onderzoek door de Cel ernstige aanwijzingen van witwassen in de zin van de wet van 11 januari 1993 aan het licht had gebracht Sinds haar oprichting meldde de Cel dossiers door aan het parket. Deze vertegenwoordigen 31,7 % van de dossiers geopend sinds 1993 naar aanleiding van ontvangen meldingen. Deze doorgemelde dossiers behelzen meldingen, hetzij 55,3 % van het totaal. De doorgemelde bedragen lopen thans op tot ,16 miljoen EUR, waarvan 799,55 miljoen EUR tijdens het laatste boekjaar Verzet tegen de uitvoering van een verrichting In 273 gevallen, waarvan 41 in 2006, maakte de Cel gebruik van haar bevoegdheid om zich te verzetten tegen de uitvoering van een verrichting. De Cel bevroor tijdelijk activa voor een waarde van 149,34 miljoen EUR. Dit bedrag mag niet verward worden met de inbeslagnemingen en verbeurdverklaringen waartoe de gerechtelijke overheden zijn overgegaan ingevolge inlichtingen verstrekt door de Cel, waar het om beduidend hogere bedragen gaat Gerechtelijke opvolging Sedert haar oprichting heeft de Cel kennis van 939 veroordelingen uitgesproken door de hoven en de rechtbanken in de door haar doorgemelde dossiers. Er dient te worden opgemerkt dat tegen bepaalde vonnissen hoger beroep werd aangetekend. De in verband hiermee uitgesproken verbeurdverklaringen lopen op tot 686,1 miljoen EUR, terwijl het totaal aan opgelegde boetes thans 75,9 miljoen EUR bedraagt. In totaliteit werden personen tot jaar gevangenisstraf veroordeeld.

19 18 2. ONTVANGEN MELDINGEN 2.1. Onderverdeling per jaar van het aantal meldende ondernemingen en personen Onderverdeling van de financiële ondernemingen en beroepen Kredietinstellingen Beursvennootschappen Levensverzekeringsondernemingen Beleggingsondernemingen Wisselkantoren Hypothecaire ondernemingen Ondernemingen voor consumentenkrediet Uitgevers of beheerders van kredietkaarten Verzekeringsmakelaars* Andere Totaal * De preventieve maatregelen werden in 2004 uitgebreid tot bepaalde categorieën meldingsplichtigen Onderverdeling van de niet-financiële ondernemingen en beroepen Vastgoedmakelaars Bewakingsondernemingen Handelaren in diamant * Notarissen Gerechtsdeurwaarders Bedrijfsrevisoren Externe accountants Belastingconsulenten Boekhouders-fiscalisten Casino s Advocaten * Totaal * Het preventieve stelsel werd in 2004 uitgebreid tot bepaalde categorieën meldingsplichtigen.

20 Spreiding van het aantal meldingen per sector Onderstaande tabel geeft de spreiding weer van de meldingen naargelang de herkomst. van 01/01/06 tot 31/12/06 % Wisselkantoren ,3 % Kredietinstellingen ,0 % Casino s 969 9,7 % Buitenlandse meldpunten 435 4,4 % Notarissen 244 2,5 % De Post 215 2,2 % Levensverzekeringsondernemingen 121 1,2 % Beursvennootschappen 40 0,4 % Andere 134 1,3 % Totaal % De Post Levensverzekeringsondernemingen Beursvennootschappen Notarissen Buitenlandse meldpunten Andere Wisselkantoren Casino's Kredietinstellingen

21 Spreiding van de meldingen per jaar en per sector evolutie per jaar Nationale Bank van België Kredietinstellingen Beursvennootschappen Levensverzekeringsondernemingen De Post Vennootschappen voor makelarij in financiële instrumenten Deposito- en Consignatiekas Vermogensbeheerders Vennootschappen voor beleggingsadvies Wisselkantoren Hypothecaire ondernemingen Consumentenkrediet Uitgevers van kredietkaarten Leasingondernemingen Bijkantoren van EG-beleggingsondernemingen Bijkantoren van niet-eg beleggingsondernemingen Vastgoedmakelaars Bewakingsondernemingen Plaatsing van orders in financiële instrumenten Marktondernemingen* Handelaren in diamant* Verzekeringsbemiddelaars* Derivatenspecialisten* Notarissen Gerechtsdeurwaarders Bedrijfsrevisoren Externe accountants, externe belastingconsulenten, erkende boekhouders Casino-uitbaters Advocaten* Buitenlandse meldpunten Controleoverheden TOTAAL * De preventieve maatregelen werden in 2004 tot bepaalde categorieën meldingsplichtigen uitgebreid.

22 Overzicht van de verzoeken om inlichtingen ontvangen van buitenlandse meldpunten evolutie per jaar Algerije Andorra Antigua en Barbuda Argentinië Australië Bahama s Belize Bermuda Bolivia Bosnië en Herzegovina Brazilië Bulgarije Canada Caymaneilanden Chili Colombia Cookeilanden Cyprus Dominicaanse Republiek Duitsland Egypte Eiland Man Estland Filippijnen Finland Frankrijk Georgië Gibraltar Grenada Griekenland Groothertogdom Luxemburg Guatemala Guernsey Hongarije Hongkong Ierland IJsland Indonesië Israël Italië Jersey Kroatië Letland

23 22 Libanon Liechtenstein Litouwen Macedonië Malta Mexico Moldavië Monaco Montenegro Nederland Nederlandse Antillen Nieuw-Zeeland Noorwegen Oekraïne Oostenrijk Paraguay Peru Polen Portugal Roemenië Rusland Saint Vincent en de Grenadines Senegal Servië Singapore Slovakije Slovenië Spanje Taiwan Thailand Tsjechië Turkije Vanuatu Venezuela Verenigd Koninkrijk Verenigde Arabische Emiraten Verenigde Staten Zuid-Afrika Zuid-Korea Zweden Zwitserland TOTAAL

24 Meldingen van de casino s In 2006 ontving de Cel 969 meldingen van de casino s, die slaan op verrichtingen. In onderstaande tabel is hiervan een overzicht opgenomen Overzicht van de casinoverrichtingen in 2006 Criterium 1 Aan- of verkoop van speelpenningen door een cliënt gepaard gaande met of voorafgegaan door het gebruik van valse identiteitsstukken, van een alias of van eender welk middel waardoor zijn identificatie bemoeilijkt wordt Aantal verrichtingen Bedragen in EUR Verkoop of omruiling van speelpenningen afkomstig van andere casino s Aankoop van speelpenningen door een cliënt voor een bedrag van EUR of méér tegen betaling in speciën of door middel van bank- of kredietkaart 4 Aankoop van speelpenningen door een cliënt voor een bedrag van EUR of méér tegen buitenlandse deviezen 5 Verkoop van speelpenningen door een cliënt voor een bedrag van EUR of méér tegen één of méér cheques of overschrijvingen 6 Aankoop van speelpenningen door een cliënt voor een bedrag dat buiten verhouding staat met zijn gekende financiële toestand 7 Verkoop van speelpenningen door een cliënt, wanneer het spelgedrag van deze cliënt niet in overeenstemming te brengen is met een normaal spelpatroon en het winstoogmerk afwezig of ondergeschikt is Deposito cliënt Uitbetaling speelpenningen aan een derde Uitbetaling van speelpenningen waarbij de cliënt om een betalingsbewijs verzoekt Regelmatige aan- en verkoop van speelpenningen onder de bedragen om melding te voorkomen 0 0 Subtotaal objectieve criteria Aan de Cel gemelde verrichtingen op basis van subjectieve criteria 0 0 Algemeen totaal

25 Evolutie van het aantal meldingen per criterium over de 5 laatste jaren Totaal Evolutie van de bedragen per criterium over de 5 laatste jaren Totaal

26 Verdeling van het aantal meldingen per gerechtelijk arrondissement Cijfers voor het jaar 2006 Onderstaande tabel* geeft de verdeling weer van het aantal meldingen per gerechtelijk arrondissement in functie van de plaats waar de hoofdverrichting zich voordeed. Gerechtelijk arrondissement van 01/01/06 tot 31/12/06 % Aarlen 27 0,3 Antwerpen ,0 Bergen 79 0,8 Brugge 543 5,7 Brussel ,5 Charleroi 293 3,1 Dendermonde 96 1,0 Dinant 71 0,7 Doornik 58 0,6 Eupen 21 0,2 Gent 882 9,3 Hasselt 138 1,5 Hoei 30 0,3 Ieper 30 0,3 Kortrijk 177 1,9 Leuven 194 2,1 Luik 316 3,3 Marche 9 0,1 Mechelen 51 0,5 Namen 226 2,4 Neufchâteau 12 0,1 Nijvel 112 1,2 Oudenaarde 32 0,4 Tongeren 200 2,1 Turnhout 87 0,9 Verviers 139 1,5 Veurne 22 0,2 Totaal % * In deze tabel zijn de verzoeken vanwege de buitenlandse meldpunten niet vervat.

27 Evolutie over de 5 laatste jaren Onderstaande tabel* geeft de verdeling weer van het aantal meldingen per gerechtelijk arrondissement in functie van de plaats waar de hoofdverrichting zich voordeed. Gerechtelijk arrondissement Aarlen Antwerpen Bergen Brugge Brussel Charleroi Dendermonde Dinant Doornik Eupen Gent Hasselt Hoei Ieper Kortrijk Leuven Luik Marche Mechelen Namen Neufchâteau Nijvel Oudenaarde Tongeren Turnhout Verviers Veurne Totaal * In deze tabel zijn de verzoeken vanwege de buitenlandse meldpunten niet vervat.

28 27 3. DOSSIERS 3.1. Indeling van de dossiers volgens de aard van de belangrijkste verrichtingen Cijfers voor het jaar 2006* Verrichtingen van 01/01/06 tot 31/12/06 % Stortingen op rekening ,0 Geldverzending ,8 Internationale betalingen ,1 Opname van rekening 306 9,8 Binnenlandse betalingen 214 6,8 Onroerende goederen 213 6,8 Casinoverrichtingen 175 5,6 Manuele wissel 99 3,2 Effecten 96 3,1 Aanbieding van cheques 89 2,8 Andere ,0 Totaal % * In deze tabel zijn de verzoeken vanwege de buitenlandse meldpunten niet vervat. Aanbieding van cheques Andere Stortingen op rekening Effecten Manuele wissel Casinoverrichtingen Geldverzending Onroerende goederen Binnenlandse betalingen Opname van rekening Internationale betalingen

29 Evolutie over de 5 laatste jaren * Stortingen op rekening Geldverzending Internationale betalingen Opname van rekening Binnenlandse betalingen Onroerende goederen Casinoverrichtingen Manuele wissel Effecten Aanbieding van cheques Andere Totaal * In deze tabel zijn de verzoeken vanwege de buitenlandse meldpunten niet vervat. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Stortingen op rekening Geldverzending Internationale betalingen Opname van rekening Binnenlandse betalingen Onroerende goederen Casinoverrichtingen Manuele wissel Effecten Aanbieding van cheques Andere

30 Geseponeerde dossiers Tussen 1 januari 2006 en 31 december 2006 seponeerde de Cel dossiers. In slechts 1 geval waren de gegevens reeds door de gerechtelijke overheden gekend dossiers werden geseponeerd wegens het ontbreken van ernstige aanwijzingen van witwassen in de zin van de wet van 11 januari Deze seponeringen zijn uiteraard voorlopig. Aantal geseponeerde dossiers Aantal nieuwe % dossiers , , , , ,6 Evolutie van het percentage geseponeerde dossiers Openstaande dossiers Op 31 december 2006 waren nog dossiers in behandeling. Aantal openstaande dossiers Aantal nieuwe % dossiers op 31/12/ ,8 op 31/12/ ,5 op 31/12/ ,9 op 31/12/ ,9 op 31/12/ ,1 Evolutie van het percentage openstaande dossiers

31 30 4. DOSSIERS DOORGEMELD AAN DE PARKETTEN 4.1. Aantal doorgemelde dossiers per meldende instelling en per jaar Cijfers voor het jaar 2006 van 01/01/06 tot 31/12/06 % Kredietinstellingen ,1 Wisselkantoren ,2 Buitenlandse meldpunten 27 3,0 Notarissen 19 2,1 Casino s 19 2,1 Andere categorieën 51 5,5 Totaal % Casino's Notarissen Andere categorieën Buitenlandse meldpunten Kredietinstellingen Wisselkantoren

32 Evolutie van het aantal aan de parketten doorgemelde dossiers per categorie van meldende instellingen over de 5 laatste jaren Kredietinstellingen Wisselkantoren Buitenlandse meldpunten Notarissen Casino s Andere categorieën Totaal % 80% 60% 40% 20% 0% Kredietinstellingen Wisselkantoren Buitenlandse meldpunten Notarissen Casino s Andere

33 Bedragen aangegeven in de doorgemelde dossiers Cijfers voor het jaar 2006 Bedragen in miljoen EUR van 01/01/06 tot 31/12/06 % Kredietinstellingen 634,3 79,3 Revisoren 84,5 10,6 Wisselkantoren 24,2 3,0 Beursvennootschappen 13,4 1,7 Buitenlandse meldpunten 12,7 1,6 Andere 30,4 3,8 Totaal 799,5 100 % Buitenlandse meldpunten Andere Wisselkantoren Revisoren Beursvennootschappen Kredietinstellingen

34 Evolutie over de 5 laatste jaren Bedragen in miljoen EUR Kredietinstellingen 2.491, ,6 473,6 514,6 634,3 Revisoren 0,1 0,0 13,6 0,0 84,5 Wisselkantoren 141,4 79,8 56,1 30,7 24,2 Beursvennootschappen 35,5 12,5 10,2 3,3 13,4 Buitenlandse meldpunten 76,5 31,5 24,3 44,3 12,7 Andere categorieën 13,9 12,9 22,4 43,3 30,4 Totaal 2.759, ,3 600,2 636,2 799,5 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Kredietinstellingen Revisoren Wisselkantoren Beursvennootschappen Buitenlandse meldpunten Andere

35 Spreiding per gerechtelijk arrondissement van de dossiers die tussen 01/12/1993 en 31/12/2006 werden doorgemeld en het door de gerechtelijke overheden gegeven gevolg Gerechtelijk totaal % VO GO VCR ZG BV BO Ver* Vr arrondissement Federaal 121 1, parket** Brussel , Antwerpen , Turnhout 395 4, Luik 369 4, Gent 260 3, Brugge 240 3, Tongeren 234 2, Charleroi 188 2, Hasselt 183 2, Dendermonde 175 2, Kortrijk 113 1, Bergen 106 1, Doornik 102 1, Leuven 80 1, Namen 79 1, Mechelen 75 0, Veurne 70 0, Nijvel 69 0, Verviers 43 0, Oudenaarde 40 0, Ieper 34 0, Eupen 32 0, Dinant 26 0, Hoei 19 0, Neufchâteau 14 0, Aarlen 13 0, Marche-en-Fam. 12 0, Totaal % ,0 7,0 3,3 59,8 2,3 1,9 11,7 1,0 * Tegen bepaalde vonnissen werd hoger beroep aangetekend. ** Het federaal parket is operationeel sinds 21 mei Legende: VO : Vooronderzoek GO : Verwijzing naar correctionele rechtbank ZG : Zonder gevolg na vooronderzoek door het parket BV : Buitenvervolgingstelling BO : Dossiers door de Belgische gerechtelijke overheden overgemaakt aan een buitenlandse gerechtelijke overheid Ver : Veroordeling Vr : Vrijspraak