Vakdidactische praktijkgerichte reviews van wetenschappelijk onderzoek (SoE KP-2011)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Vakdidactische praktijkgerichte reviews van wetenschappelijk onderzoek (SoE KP-2011)"

Transcriptie

1 Vakdidactische praktijkgerichte reviews van wetenschappelijk onderzoek (SoE KP-2011)

2 Inhoud voorstelling A. Algemene voorstelling P-reviews - Job De Meyere (TMK), projectleider B. Review taal: Hoe meer woorden leren in de kleuterklas? Helena Taelman (HUB-KAHO) C. Review wetenschappen: Bestaat er evidentie voor verbeterde leerprestaties en attituden door contextgeleide benaderingen in wetenschapsonderwijs?

3 A. ALGEMENE VOORSTELLING VAN P-REVIEWS Job De Meyere (TMK)

4 P-reviews-TEAM TMK (penvoerend): Job De Meyere, Paul Janssenswillen KU LEUVEN: Bieke De Fraine KHLim: Renaat Frans, Laura Tamassia VIVES: Kristof Van de Keere, Stephanie Vervaet, Isabel Tallir HUB-KAHO: Helena Taelman CVO Limlo: Kristof Van Werde

5 Centrale doelstelling Aansluiting bij de nieuwe invulling van lerarenopleiding à onderzoek & onderwijs Doorstroming van relevante vakdidactische onderzoeksresultaten naar onderwijs Praktijkgerichte vertaling: Bijkomende praktijkvoorbeelden Vlaamse context

6 Concrete doelstellingen Ontwerpkader opstellen Hoe schrijf je een P-review? 6 P-reviews schrijven verschillende vakdomeinen verschillende onderwijsniveau s Evaluatie van de P-reviews door externen Disseminatie en valorisatie gebruikswijzer voor lerarenopleiding

7 Wat zijn P-reviews? Vakdidactische praktijkgerichte reviews van onderzoek bieden: een samenvattend overzicht van recent wetenschappelijk vakdidactisch onderzoek voor de klaspraktijk op een vlot leesbare, relevante en hanteerbare wijze voor het praktijkveld

8 Eindproducten

9 Webplatform als centrale verzamelplaats met veel extra s Korte samenvattende versie van de P-reviews Bijkomende praktijkoefeningen (Rubriek dagelijkse inname voor de praktijk ) Vrije beschikbaarheid van digitale eindproducten Boek versies in pdf E-boeken Pdf korte samenvattende versie (cf. website)

10 Handleiding Hoe schrijf je een P-review? Gebruikswijzer voor de lerarenopleiding Onderzoeksvaardigheden van studenten Gebruik van P-reviews in lessen Discussieforum

11 P-reviews in de toekomst Wens voor nieuwe bijdragen voor bijkomende vakgebieden P-reviews staat open voor bijkomende partnerschappen Volg komende presentaties via website & facebook

12 B. VOORSTELLING REVIEW TAAL Hoe meer woorden leren in de kleuterklas? Helena Taelman (HUB-KAHO, Aalst)

13 Diagnose Eensgezind: Rijk taalaanbod en responsieve, taalstimulerende interactiestijl Discussie: Bewust en planmatig woorden onderwijzen?

14 Onderzoek Web of Science en ERIC 6 meta-analyses + 1 systematische review 33 recente (pseudo-)experimentele woordenschatinterventies (vanaf 2008)

15 Wetenschappelijke conclusies Bewust en planmatig woorden onderwijzen loont. (g=0.88; Marulis & Neuman, 2010) Meest effectief mét expliciete instructie. (g=1.21 tgo g=0.62; Marulis & Neuman, 2010) Herhaling en oefening zijn cruciaal (vb. Zipoli et al., 2011: d=0.69 -> d=1.03)

16 Wetenschappelijke conclusies Interventies soms minder effectief bij de minst taalvaardige kleuters! Meertalige kleuters (tot dusver) dezelfde aanpak als eentalige kleuters Pleidooi voor doelwoorden uit het domein van wetenschap en samenleving die conceptueel uitdagend zijn

17 Een woord leren Vorm /mur'as/ (het, -en) Referentiële betekenis Conceptuele betekenis Een moeras is een plaats met veel ondiep water. Semantisch netwerk Muggen Gevaarlijk Laarzen Landschap (net zoals bos of wei)

18 Expliciete instructie

19 Praktijkgerichte conclusies 1. Kies een verhaal en selecteer gesofisticeerde doelwoorden 2. Vertel het verhaal met aandacht voor de doelwoorden 3. Herhaal en oefen 4. Evalueer en differentieer

20 Beleidsgerichte conclusies Methodes Professionalisering en coaching Klasgrootte en bestaffing

21 Onbekend terrein Vergelijking van technieken en methodes Responsieve interactiestijl Begeleiding van anderstalige kleuters Langetermijneffecten en transfer

22 C. VOORSTELLING REVIEW WETENSCHAPPEN Bestaat er evidentie voor verbeterde leerprestaties en attituden door contextgeleide benaderingen in wetenschapsonderwijs? Kristof Van Werde (CVO Limlo)

23

24

25

26

27

28

29

30

31 Effect van contexten uit onderzoek: Complexe (multi-factoriële) setting & praktische haalbaarheid!? uniek effect contexten op leerprestatie & attitude werkvorm / media / sturingsdimensie / lkr.-kenmerken Opzetten valide / betrouwbaar experimenteel design? à vraag gepaste evaluatie à vraag voldoende grote staalname à danige randomisatie (matching EG & CG) à quasi-experimenteel Variabele context meer gecontroleerd isoleren in een artificiële setting

32

33 Effect van contexten uit onderzoek: mogelijk + effect op toepassen wetenschappelijke inhouden ongeacht geslacht leerling.! lln. grote cogn. bagage profiteren (veel) meer mogelijk + effect op heroproepen wetenschappelijke inhouden bij meisjes! niet bij jongens! correlatie sit. interesse & leerprestaties meisjes uitgesproken + effect op situationele interesse van lln. blijvend + effect op situationele interesse over lessen heen! i.t.t. Betrokkenheid traditionele les verlies situationele interesse

34

35

36 * Bouwen contextrijkere les * Meten effect context

37 * Onderzoekende bril effectmeting: Betrouwbaarheid/validiteit

38

39 Contact: Coördinator: Job De Meyere Website: Review taal: Helena Taelman Review wetenschappen: Kristof Van Werde

De effectiviteit van woordenschatonderwijs in de kleuterklas

De effectiviteit van woordenschatonderwijs in de kleuterklas Ronde 6 Helena Taelman HUB-KAHO, Brussel Contact: Helena.Taelman@hubkaho.be De effectiviteit van woordenschatonderwijs in de kleuterklas 1. Inleiding Is het zinvol om in de kleuterklas al bewust bezig

Nadere informatie

Geïnspireerde en inspirerende School of Education projecten. Een bloemlezing

Geïnspireerde en inspirerende School of Education projecten. Een bloemlezing Geïnspireerde en inspirerende School of Education projecten Een bloemlezing Professioneel werken aan een kwaliteitsvolle vakdidactiek JOHAN ARDUI Erik Schrooten Renaat Frans Katrien Vyvey Mieke De Cock

Nadere informatie

P- REVIEW. Vakdidac'sche prak'jkgerichte reviews van onderzoek

P- REVIEW. Vakdidac'sche prak'jkgerichte reviews van onderzoek P- REVIEW Vakdidac'sche prak'jkgerichte reviews van onderzoek PREVIEW- team Partners met zowel prak6jk- gerichte als wetenschappelijke exper6se Engagement van verschillende onderzoeksgroepen Partners:

Nadere informatie

2. In functie van implementatie van onderzoekscompetenties in de lerarenopleiding

2. In functie van implementatie van onderzoekscompetenties in de lerarenopleiding Gebruikswijzer P- Reviews: Hoe kunnen de Reviews op een nuttige manier geïntegreerd worden in de lerarenopleiding? In deze gebruikswijzer bekijken we eerst een aantal mogelijkheden tot implementatie van

Nadere informatie

Leren is onderzoeken. Aan de slag met wetenschap in de klas.

Leren is onderzoeken. Aan de slag met wetenschap in de klas. Leren is onderzoeken. Aan de slag met wetenschap in de klas. Kristof Van de Keere & Stephanie Vervaet Lerarenopleiding Vives, Campus Tielt VELOV Conferentie, Mechelen 26 maart 2014 Situering = praktijkgerichte

Nadere informatie

De effectiviteit van woordenschatinterventies in de kleuterklas

De effectiviteit van woordenschatinterventies in de kleuterklas Job De Meyere, Bieke De Fraine, Renaat Frans, Kristof Van de Keere (eds.) Helena Taelman De effectiviteit van woordenschatinterventies in de kleuterklas ONDERZOEK KOPPELEN P--reviews AAN JE VAK Vak Taal

Nadere informatie

Uitbouw van een digitaal platform ter ontsluiting van onderzoek voor lerarenopleiders

Uitbouw van een digitaal platform ter ontsluiting van onderzoek voor lerarenopleiders Uitbouw van een digitaal platform ter ontsluiting van onderzoek voor lerarenopleiders Kristof Van De Keere, Stephanie Vervaet, Thomas Smets, Katrine Patteet, Renaat Frans en Job De Meyere Waarom Edurama?

Nadere informatie

helga.bellaert@vsko.be WAT WERKT OP SCHOOL? IN DE KLAS? R. MARZANO John Hattie Visible Learning, 2009 University of Auckland, New Zealand INHOUD Belangrijkste invloeden op leerprestaties op basis van 800

Nadere informatie

Onderwijs in wetenschappen: beter geïntegreerd of niet?

Onderwijs in wetenschappen: beter geïntegreerd of niet? Job De Meyere, Bieke De Fraine, Renaat Frans, Kristof Van de Keere (eds.) Laura Tamassia Renaat Frans Onderwijs in wetenschappen: beter geïntegreerd of niet? ONDERZOEK KOPPELEN P--reviews AAN JE VAK Vak

Nadere informatie

Interactief werken aan woordenschat Onderzoek in groep 2 tot en met groep 4

Interactief werken aan woordenschat Onderzoek in groep 2 tot en met groep 4 Interactief werken aan woordenschat Onderzoek in groep 2 tot en met groep 4 OnderwijsBewijs-programma Femke Scheltinga Maud van Druenen Karin van Usen Waarom dit onderzoek? De aanleiding - Grote verschillen

Nadere informatie

Motivatie van leerlingen binnen de lessen lichamelijke opvoeding in het lager en secundair onderwijs: Hoe pak je het aan?

Motivatie van leerlingen binnen de lessen lichamelijke opvoeding in het lager en secundair onderwijs: Hoe pak je het aan? Job De Meyere, Bieke De Fraine, Renaat Frans, Kristof Van de Keere (eds.) Isabel Tallir Motivatie van leerlingen binnen de lessen lichamelijke opvoeding in het lager en secundair onderwijs: Hoe pak je

Nadere informatie

Een taalbeleid op maat van

Een taalbeleid op maat van Een taalbeleid op maat van de lerarenopleiding Een onderzoeksproject van het expertisenetwerk voor lerarenopleidingen van de Associatie K.U.Leuven School of Education 2009-2011 Guido Cajot Partners HUBrussel

Nadere informatie

De effectiviteit van woordenschatonderwijs in de kleuterklas

De effectiviteit van woordenschatonderwijs in de kleuterklas Helena Taelman De effectiviteit van woordenschatonderwijs in de kleuterklas Helena Taelman (ODISEE, lerarenopleiding Aalst) Armoede en taalachterstand (Fernald, et al., 2013; http://news.stanford.edu/news/2013/september/toddler-languagegap-091213.html)

Nadere informatie

18/09/2013 TALENSENSIBILISERING ZEGT EEN POOLSEKOE OOK BOE? Iris Philips Europese dag van de talen 27 september 2013.

18/09/2013 TALENSENSIBILISERING ZEGT EEN POOLSEKOE OOK BOE? Iris Philips Europese dag van de talen 27 september 2013. TALENSENSIBILISERING ZEGT EEN POOLSEKOE OOK BOE? Iris Philips Europese dag van de talen 27 september 2013 Een half uurtje Coach van een implementatietraject door Centrum voor Taal en Onderwijs (KU Leuven)

Nadere informatie

Wetenschappen in het basisonderwijs, hoe ondersteunen?

Wetenschappen in het basisonderwijs, hoe ondersteunen? Wetenschappen in het basisonderwijs, hoe ondersteunen? Bieke De Fraine Leuven, 30 maart 2017 19 januari 2017 2 TIMSS 2015: Trends in International Mathematics and Science Study Wat is TIMSS? Trends in

Nadere informatie

Welke klaspraktijken bevorderen begrijpend lezen bij kansarme leerlingen?

Welke klaspraktijken bevorderen begrijpend lezen bij kansarme leerlingen? Welke klaspraktijken bevorderen begrijpend lezen bij kansarme leerlingen? Gudrun Vanlaar, Machteld Vandecandelaere, Jan Van Damme en Bieke De Fraine 16-11-2012 Centrum voor onderwijseffectiviteit en -evaluatie

Nadere informatie

De bijdrage van praktijkgerichte literatuurstudies onderwijsonderzoek (PGO-project Vlaamse Onderwijsraad)

De bijdrage van praktijkgerichte literatuurstudies onderwijsonderzoek (PGO-project Vlaamse Onderwijsraad) DIA 1 Vakdidactische STEM-competenties van schoolteams, docenten en lerarenopleiders versterken De bijdrage van praktijkgerichte literatuurstudies onderwijsonderzoek (PGO-project Vlaamse Onderwijsraad)

Nadere informatie

Bestaat er evidentie voor verbeterde leerprestaties en attituden door context-geleide benaderingen in wetenschapsonderwijs?

Bestaat er evidentie voor verbeterde leerprestaties en attituden door context-geleide benaderingen in wetenschapsonderwijs? Job De Meyere, Bieke De Fraine, Renaat Frans, Kristof Van de Keere (eds.) Kristof Van Werde Bestaat er evidentie voor verbeterde leerprestaties en attituden door context-geleide benaderingen in wetenschapsonderwijs?

Nadere informatie

STEMmige bedrijvigheid

STEMmige bedrijvigheid STEMmige bedrijvigheid Wat kan een bedrijfsbezoek betekenen voor de attitude van kinderen voor techniek? Stephanie Vervaet - Kristof Van De Keere Maaike Ugille Remko Meys Expertisecentrum Onderwijsinnovatie,

Nadere informatie

Doorstroom mbo-hbo en uitval in het hbo. Evidence-based aanbevelingen.

Doorstroom mbo-hbo en uitval in het hbo. Evidence-based aanbevelingen. Doorstroom mbo-hbo en uitval in het hbo. Evidence-based aanbevelingen. Kristof De Witte, Sofie Cabus, Eline Sneyers en Cornel Nessler (Maastricht University) Conferentie 1 juni 2017 Context Europese Horizon

Nadere informatie

Het abc van een leerlijn taalvaardigheid. Prof. Dr. Herbert De Vriese Guido Cajot, Wim De Beuckelaer, Mit Leuridan

Het abc van een leerlijn taalvaardigheid. Prof. Dr. Herbert De Vriese Guido Cajot, Wim De Beuckelaer, Mit Leuridan Het abc van een leerlijn taalvaardigheid Prof. Dr. Herbert De Vriese Guido Cajot, Wim De Beuckelaer, Mit Leuridan 1. Het abc van een leerlijn taalvaardigheid 2. Een praktijkvoorbeeld uit de opleiding wijsbegeerte

Nadere informatie

Glossarium Projectwereld

Glossarium Projectwereld Laura Tamassia Goele Cornelissen Fien Depaepe Maarten Simons Thomas Storme Kristof Van de Keere Stephanie Vervaet Glossarium Projectwereld Onderzoek in Beweging Project: als je een idee hebt en je wil

Nadere informatie

Doorkleuteren of overvaren?

Doorkleuteren of overvaren? Doorkleuteren of overvaren? Effecten van zittenblijven in de derde kleuterklas Machteld Vandecandelaere Centrum voor onderwijseffectiviteit en evaluatie KU Leuven Achtergrond Zittenblijven in het Vlaams

Nadere informatie

Onderwijsonderzoek: Vlaamse beleidsontwikkelingen voor de toekomst. Dirk Van Damme Kabinetschef onderwijs

Onderwijsonderzoek: Vlaamse beleidsontwikkelingen voor de toekomst. Dirk Van Damme Kabinetschef onderwijs Onderwijsonderzoek: Vlaamse beleidsontwikkelingen voor de toekomst Dirk Van Damme Kabinetschef onderwijs Aanzetten tot debat VIWTA-onderzoek over onderwijsonderzoek in Vlaanderen VLOR-advies OESO en Europese

Nadere informatie

OPVATTINGEN VAN LERAREN FRANS OVER LEREN EN INSTRUCTIE, HUN VAK EN INCLUSIEF ONDERWIJS

OPVATTINGEN VAN LERAREN FRANS OVER LEREN EN INSTRUCTIE, HUN VAK EN INCLUSIEF ONDERWIJS VAKGROEP ONDERWIJSKUNDE ONDERZOEKSGROEP LERARENOPLEIDING & PROFESSIONELE ONTWIKKELING ONDERZOEKSGROEP BELEID EN LEIDERSCHAP IN ONDERWIJS (BELLON) OPVATTINGEN VAN LERAREN FRANS OVER LEREN EN INSTRUCTIE,

Nadere informatie

Methodes voor dataverzameling en -analyse

Methodes voor dataverzameling en -analyse Methodes voor dataverzameling en -analyse - Identificatie problemen in sociale wetenschappen - SLO Economie, KU Leuven TIER, Maastricht University Zomerschool vakdidactisch onderzoek 9 september 2010 Identificatie

Nadere informatie

Het belang van een evidence based benadering in het onderwijs. Martin Valcke Martin.Valcke@UGent.be

Het belang van een evidence based benadering in het onderwijs. Martin Valcke Martin.Valcke@UGent.be Het belang van een evidence based benadering in het onderwijs Martin Valcke Martin.Valcke@UGent.be Structuur Vlaanderen aan de top versus Vlaanderen in de problemen Even kwaliteit testen Complexer benaderen

Nadere informatie

EFFECTIVENESS OF MATH LEARNING IN THE FIRST YEARS OF SPECIAL PRIMARY EDUCATION a Propensity Score Matching Approach

EFFECTIVENESS OF MATH LEARNING IN THE FIRST YEARS OF SPECIAL PRIMARY EDUCATION a Propensity Score Matching Approach EFFECTIVENESS OF MATH LEARNING IN THE FIRST YEARS OF SPECIAL PRIMARY EDUCATION a Propensity Score Matching Approach Gudrun Vanlaar, Machteld Vandecandelaere, Jan Van Damme, Bieke De Fraine & Katja Petry

Nadere informatie

Leren van binnenuit 2009-2011. KHLIM, KHLeuven, HuB, Groep T education college

Leren van binnenuit 2009-2011. KHLIM, KHLeuven, HuB, Groep T education college Leren van binnenuit Diversiteitsproject SoE 2009-2011 KHLIM, KHLeuven, HuB, Groep T education college Opzet van vandaag 1. Korte voorstelling van het project 2. Verkenning van de begeleidingsmethodiek

Nadere informatie

School of Education: Bruggen bouwen en onderhouden

School of Education: Bruggen bouwen en onderhouden School of Education: Bruggen bouwen en onderhouden Ter inleiding - Algemeen kader van projectwerking - Onderscheid kern vs competitieve projecten - Vragensessie met aandacht voor zowel competieve projecten

Nadere informatie

ONTWERPKADER INLEIDING

ONTWERPKADER INLEIDING INLEIDING Het School of Education- project P- REVIEW. Vakdidactische praktijkgerichte reviews van onderzoek (2011-2013) zoekt aansluiting bij de nieuwe invulling van de lerarenopleiding waarbij de inhoud

Nadere informatie

Tien jaar master(s) in het sociaal werk en sociaal beleid Een blik op het verleden, heden én de toekomst! Resultaten onderwijsproject

Tien jaar master(s) in het sociaal werk en sociaal beleid Een blik op het verleden, heden én de toekomst! Resultaten onderwijsproject Tien jaar master(s) in het sociaal werk en sociaal beleid Een blik op het verleden, heden én de toekomst! Resultaten onderwijsproject Inhoud 1. Bekendheid van de opleiding 2. Algemene tevredenheid over

Nadere informatie

Hoorzitting Commissie Onderwijs Conceptnota lerarenopleiding

Hoorzitting Commissie Onderwijs Conceptnota lerarenopleiding Hoorzitting Commissie Onderwijs Conceptnota lerarenopleiding Lerarenopleidingen versterken Visie hogescholen bij de conceptnota Johan Veeckman, voorzitter VLHORA 1 Algemene aandachtspunten Nood aan promotie

Nadere informatie

EEN VIRTUELE LEERMODULE TER

EEN VIRTUELE LEERMODULE TER EEN VIRTUELE LEERMODULE TER VERBETERING VAN DE KENNIS EN VROEGTIJDIGE DETECTIE VAN DELIRIUM DOOR VERPLEEGKUNDIGEN Detroyer Elke 1 e Vlaamse Onderzoeksdag 1 april 2011 Week van verpleegkundigen en vroedvrouwen

Nadere informatie

Een exploratieve studie naar de relatie tussen geïntegreerd STEM-onderwijs en STEM-vaardigheden op secundair niveau

Een exploratieve studie naar de relatie tussen geïntegreerd STEM-onderwijs en STEM-vaardigheden op secundair niveau Een exploratieve studie naar de relatie tussen geïntegreerd STEM-onderwijs en STEM-vaardigheden op secundair niveau dr. H. Knipprath ing. J. De Meester STEM Science Engineering Technology Mathematics 2

Nadere informatie

OVERDRACHTSKUNDE. Stichting Kwaliteitscentrum Schoonheidsverzorging Utrecht

OVERDRACHTSKUNDE. Stichting Kwaliteitscentrum Schoonheidsverzorging Utrecht OVERDRACHTSKUNDE EXAMENEISEN THEORIE SCHOONHEIDSVERZORGING B VERSIE JULI 2010 STICHTING KWALITEITSCENTRUM SCHOONHEIDSVERZORGING Exameneisen STRUCTUUR THEORIE-EXAMEN: OVERDRACHTSKUNDE Examen Overdrachtskunde

Nadere informatie

HOE SCHRIJF JE EEN P- REVIEW? Stap 1. PROTOCOL VOOR SCHRIJVEN VAN EEN REVIEW

HOE SCHRIJF JE EEN P- REVIEW? Stap 1. PROTOCOL VOOR SCHRIJVEN VAN EEN REVIEW Handleiding Hoe schrijf je een Preview? HOE SCHRIJF JE EEN PREVIEW? In deze rubriek doorloop je de verschillende stappen voor het schrijven van een Preview. Kenmerkend aan de Previews is de systematische

Nadere informatie

Pijnpunten PBS. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g

Pijnpunten PBS. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g Pijnpunten PBS Programma Welkom en voorstellen Pijnpunten SWPBS - Pijnpunten kort toelichten - World café: pijnpunten verkennen - Plenair inventariseren Wettelijk kader SWPBS Pedagogische kwaliteit van

Nadere informatie

Centrum voor Taal en Onderwijs KU Leuven_Pandora Versteden. Inzichten in taalverwervingsprocessen

Centrum voor Taal en Onderwijs KU Leuven_Pandora Versteden. Inzichten in taalverwervingsprocessen Centrum voor Taal en Onderwijs KU Leuven_Pandora Versteden Inzichten in taalverwervingsprocessen Wie zijn we? Multidisciplinair expertisecentrum rond taal, onderwijs en samenleving (verbonden aan de faculteit

Nadere informatie

HOE STEM OPTIMAAL INZETTEN IN DE LERARENOPLEIDING?

HOE STEM OPTIMAAL INZETTEN IN DE LERARENOPLEIDING? HOE STEM OPTIMAAL INZETTEN IN DE LERARENOPLEIDING? INSPIRATIE OP BASIS VAN DE LEERGEMEENSCHAP STEM VOOR DE BASIS EN STEM+ VLOR-Studiedag Krachtlijnen voor een sterk basisonderwijs: de lerarenopleidingen

Nadere informatie

Taalontwikkelend Lesgeven

Taalontwikkelend Lesgeven Taalontwikkelend Lesgeven Een didactische methode voor álle docenten Conferentie Thema Leren van elkaar 15 maart 2018 Ria Chin-Kon-Sung Matti Gortemaker (Hogeschool Rotterdam) Kennismaken Inclusief onderwijs

Nadere informatie

Vakdidactiek: inleiding

Vakdidactiek: inleiding Vakdidactiek: inleiding Els Tanghe 1 1. Inleiding Een specialist in de wiskunde is niet noodzakelijk een goede leraar wiskunde. Een briljant violist is niet noodzakelijk een goede muziekleraar. Een meester-bakker

Nadere informatie

EXAMEN LEREN EN ONDERWIJZEN (voor wie de lessen heeft gevolgd in )

EXAMEN LEREN EN ONDERWIJZEN (voor wie de lessen heeft gevolgd in ) K.U. Leuven 6 juni 2009 EXAMEN LEREN EN ONDERWIJZEN (voor wie de lessen heeft gevolgd in 2008-09) B. De Fraine, J. Elen, S. Janssens, J. Van Damme en L. Verschaffel Naam en voornaam (in drukletters!) Duid

Nadere informatie

De onderzoekende leraar: kansen voor een kwaliteitsvolle vakgroepwerking Greet Decin en Ine Bogaerts

De onderzoekende leraar: kansen voor een kwaliteitsvolle vakgroepwerking Greet Decin en Ine Bogaerts De onderzoekende leraar: kansen voor een kwaliteitsvolle vakgroepwerking Greet Decin en Ine Bogaerts Praktijkonderzoek: wat en waarom? Praktijkonderzoek: wat? Praktijkonderzoek fundamenteel onderzoek MIJN

Nadere informatie

Achtergrond transities als natuurlijk experiment voor de publieke gezondheid

Achtergrond transities als natuurlijk experiment voor de publieke gezondheid 21 mei 2015 NVAG themamiddag: Gemeentelijke transities als een natuurlijke experiment? Achtergrond transities als natuurlijk experiment voor de publieke gezondheid Prof. dr. Anton Kunst Afdeling Sociale

Nadere informatie

Het vierde leerjaar lager onderwijs in Vlaanderen: Resultaten van TIMSS 2011 in internationaal perspectief en in vergelijking met TIMSS 2003

Het vierde leerjaar lager onderwijs in Vlaanderen: Resultaten van TIMSS 2011 in internationaal perspectief en in vergelijking met TIMSS 2003 Het vierde leerjaar lager onderwijs in Vlaanderen: Resultaten van TIMSS 2011 in internationaal perspectief en in vergelijking met TIMSS 2003 11 December 2012 KU Leuven, Centrum voor Onderwijseffectiviteit

Nadere informatie

MWidW bij peuters en kleuters met TOS

MWidW bij peuters en kleuters met TOS MWidW bij peuters en kleuters met TOS Prof. dr. Paul Leseman, promotor (UU) Dr. Maartje Kouwenberg, copromotor (Auris) Dr. Connie Fortgens, copromotor (Auris) Marike Kempen MSc, promovenda (Auris & UU)

Nadere informatie

Workshop NGO congres. VGN Masterclass. de gehandicaptenzorg: betekenis voor beroepsuitoefening en het werkveld. Programma

Workshop NGO congres. VGN Masterclass. de gehandicaptenzorg: betekenis voor beroepsuitoefening en het werkveld. Programma Workshop NGO congres VGN Masterclass wetenschappelijk onderzoek in de gehandicaptenzorg: betekenis voor beroepsuitoefening en het werkveld 27 september 2013 Dr. Joop Hoekman; Joop Hoekman Training Advies

Nadere informatie

15 16 Evaluatie Korte Docentencursus Zuyd, april Inhoudsopgave. 1 Algemeen...1

15 16 Evaluatie Korte Docentencursus Zuyd, april Inhoudsopgave. 1 Algemeen...1 15 16 Evaluatie Korte Docentencursus Zuyd, april 2016 Inhoudsopgave 1...1 2 Hoofdsectie...2 1 Geef bij de onderstaande stellingen aan of u ermee zeer mee oneens/oneens/eens/zeer mee eens bent, dan wel

Nadere informatie

LESVOORBEREIDINGSFORMULIER (LVF)

LESVOORBEREIDINGSFORMULIER (LVF) LESVOORBEREIDINGSFORMULIER (LVF) Stationsstraat 36 3590 Diepenbeek tel 011 350429 fax 011 350428 e-mail info@cvolimlo.be www.cvolimlo.be Naam en voornaam student Onderwijsvorm, afdeling, graad, leerjaar,

Nadere informatie

Begrijpend Lezen APPRIS

Begrijpend Lezen APPRIS Begrijpend Lezen Inhoud Begrijpend lezen Doelen, voorwaarden, problemen en strategieën Modelen Voordoen, hardop denken, oefenen Doelen van begrijpend lezen Het vinden van informatie, het thema en de hoofdgedachte

Nadere informatie

GROEPSSAMENSTELLINGS- EFFECTEN IN HET LAGER ONDERWIJS Een propensity score matching onderzoek. Barbara Belfi, Carla Haelermans & Bieke De Fraine

GROEPSSAMENSTELLINGS- EFFECTEN IN HET LAGER ONDERWIJS Een propensity score matching onderzoek. Barbara Belfi, Carla Haelermans & Bieke De Fraine GROEPSSAMENSTELLINGS- EFFECTEN IN HET LAGER ONDERWIJS Een propensity score matching onderzoek Barbara Belfi, Carla Haelermans & Bieke De Fraine GROEPSSAMENSTELLINGSEFFECTEN IN HET LAGER ONDERWIJS Een

Nadere informatie

beheerst de volgende vaardigheden, kan deze onderwijzen en vaardigheden

beheerst de volgende vaardigheden, kan deze onderwijzen en vaardigheden Checklist vakdidactisch Kennisbasis Biologie Voor het begin van de 3 e jaars stage vullen de studenten deze checklist in. De studenten formuleren leerdoelen die aansluiten op de uitkomst van deze list.

Nadere informatie

DIDaCtIsCHe tips Voor DoCenten

DIDaCtIsCHe tips Voor DoCenten DIDaCtIsCHe tips Voor DoCenten les re id mijn les voor Ik bere r Ik geef InLeIDInG PraKtIJKGerICHt CoMPetentIeGerICHt arbeidsmarktgericht Ik evalueer KwaLIteItsGerICHt Vier begrippen die de SYNTRA-opleidingen

Nadere informatie

Danielle Cools Gorik Van Helleputte

Danielle Cools Gorik Van Helleputte A Danielle Cools Gorik Van Helleputte Lerarenopleiding UC Leuven (Limburg) Lector binnen opleiding Leraar Kleuter- & Leraar Lager Onderwijs Onderzoekers binnen expertisecel Art of Teaching Project OutdAre

Nadere informatie

Genderspecifieke studiekeuze in het hoger onderwijs

Genderspecifieke studiekeuze in het hoger onderwijs Genderspecifieke studiekeuze in het hoger onderwijs Ilse Laurijssen & Ignace Glorieux Onderzoeksgroep TOR - Vrije Universiteit Brussel Studiedag SSL: 'Hoger onderwijs: kiezen en winnen? X www.steunpuntssl.be

Nadere informatie

Mogelijkheden tot differentiatie binnen de SLO voor (toekomstige) leraren die (willen) werken met laaggeschoolde volwassenen

Mogelijkheden tot differentiatie binnen de SLO voor (toekomstige) leraren die (willen) werken met laaggeschoolde volwassenen Mogelijkheden tot differentiatie binnen de SLO voor (toekomstige) leraren die (willen) werken met laaggeschoolde volwassenen Voorstelling resultaten ENW SoE 2008/7 Aanleiding/ Algemeen doel Aanleiding/

Nadere informatie

Werken aan diversiteit, gelijke kansen en. hoger onderwijs

Werken aan diversiteit, gelijke kansen en. hoger onderwijs Werken aan diversiteit, gelijke kansen en taalbeleid in het hoger onderwijs Een procesmatige aanpak in de hoop op duurzame resultaten 18 mei 2011 Oriëntatie op divers talent in de lerarenopleiding 1. Context

Nadere informatie

kennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer

kennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer kennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer Domein B1.1 Biologie leren Begripsontwikkeling en jargon Leren van biologische vaardigheden Verschillen

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 7 van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.- m.a.v.o.- v.b.o.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 7 van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.- m.a.v.o.- v.b.o. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 9161 26 mei 2011 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 27 april 2011, nr. VO/289008, houdende

Nadere informatie

Geschiedenisonderwijs en etnisch-culturele diversiteit: hoe begin je eraan?

Geschiedenisonderwijs en etnisch-culturele diversiteit: hoe begin je eraan? Job De Meyere, Bieke De Fraine, Renaat Frans, Kristof Van de Keere (eds.) Paul Janssenswillen Geschiedenisonderwijs en etnisch-culturele diversiteit: hoe begin je eraan? ONDERZOEK KOPPELEN P--reviews AAN

Nadere informatie

Een wereld vol getallen! Hoe spontane aandacht voor getallen herkennen en integreren in de praktijk?

Een wereld vol getallen! Hoe spontane aandacht voor getallen herkennen en integreren in de praktijk? Een wereld vol getallen! Hoe spontane aandacht voor getallen herkennen en integreren in de praktijk? Wie zijn jullie? Wie ben ik? Leerkracht lager onderwijs Master Pedagogische Wetenschappen Doctoraatsstudent

Nadere informatie

EINDTERMEN Bosbiotoopstudie

EINDTERMEN Bosbiotoopstudie EINDTERMEN Bosbiotoopstudie Eerste graad A-stroom Vakgebonden eindtermen aardrijkskunde De mens en het landschap Het landelijk landschap 22 milieueffecten opnoemen die in verband kunnen gebracht worden

Nadere informatie

Professionele leeromgeving. Inleiding

Professionele leeromgeving. Inleiding Professionele leeromgeving Het onderwijs aan studenten is gebaat bij betrokken en professionele onderwijsteams. Het bieden van professionele ruimte geeft teams de gelegenheid om het onderwijs op een optimale

Nadere informatie

Een academische omgeving voor het basisonderwijs NRO-Congres 4 november 2015

Een academische omgeving voor het basisonderwijs NRO-Congres 4 november 2015 Een academische omgeving voor het basisonderwijs NRO-Congres 4 november 2015 Bernard Teunis & Nienke van der Steeg b.teunis@poraad.nl n.vandersteeg@poraad.nl Opzet workshop 1. Voorstellen 2. Answergarden

Nadere informatie

Onderzoekbevindingen en Good practices

Onderzoekbevindingen en Good practices Onderzoekbevindingen en Good practices 3e GoLeWe-projectconferentie Hasselt, 9 december 2010 Geert Speltincx Gert Vanthournout Vincent Donche Samenwerking tussen Universiteit Antwerpen (Onderzoeksgroep

Nadere informatie

Aanbieden van aantrekkelijk STEM-onderwijs

Aanbieden van aantrekkelijk STEM-onderwijs Aanbieden van aantrekkelijk STEM-onderwijs Vlor & Artevelde: Zin in wetenschappen wiskunde en techniek publicatie april 2013(zie actieplan STEM thema 2, OD 1) Vlor: reflectie-/screeningsinstrument voor

Nadere informatie

Module 4 Thema 2 Meertaligheid

Module 4 Thema 2 Meertaligheid Module 4 Thema 2 Meertaligheid Meertaligheid: een mythe In welke mate zijn de volgende talen maatschappelijk nuttig (0-10)? Meertaligheid: een mythe Bias wat betreft Europese talen. Bias naar SN Standaard

Nadere informatie

Professionele leergemeenschap in het primair onderwijs. Myriam Lieskamp CNV Onderwijs

Professionele leergemeenschap in het primair onderwijs. Myriam Lieskamp CNV Onderwijs Professionele leergemeenschap in het primair onderwijs Myriam Lieskamp CNV Onderwijs Programma Wat is onderwijs 2032? Vijf niveaus van hoog betrouwbare scholen Wat is een professionele leergemeenschap

Nadere informatie

Diversiteit, gelijke kansen en taalbeleid. Lenteconferentie NDN 13 mei 2011 Hilde Imberechts Xios Hogeschool Limburg

Diversiteit, gelijke kansen en taalbeleid. Lenteconferentie NDN 13 mei 2011 Hilde Imberechts Xios Hogeschool Limburg Diversiteit, gelijke kansen en taalbeleid in de lerarenopleiding l Lenteconferentie NDN 13 mei 2011 Hilde Imberechts Xios Hogeschool Limburg Kader en doelstellingen Netwerk voor de Ontwikkeling van Expertise

Nadere informatie

Taalvaardigheid Preventie en remediëring. -betrokkenheid verhogende werkvormen creëren -een maximale -herformuleren de lln het probleem

Taalvaardigheid Preventie en remediëring. -betrokkenheid verhogende werkvormen creëren -een maximale -herformuleren de lln het probleem Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET LEREN LEREN EN GOK Voet@2010 leren leren en thema s gelijke onderwijskansen Socio-emotionele ontwikkeling (1ste graad)

Nadere informatie

1. Voorkennis 2. Recente inzichten en dilemma s 3. Begeleiding 4. Uitwisseling in groepjes 5. Slot: visie op ontwerpgericht onderzoek in de eigen

1. Voorkennis 2. Recente inzichten en dilemma s 3. Begeleiding 4. Uitwisseling in groepjes 5. Slot: visie op ontwerpgericht onderzoek in de eigen * 1. Voorkennis 2. Recente inzichten en dilemma s 3. Begeleiding 4. Uitwisseling in groepjes 5. Slot: visie op ontwerpgericht onderzoek in de eigen begeleiding/organisatie * Studentonderzoek? Eigen onderzoek?

Nadere informatie

21ste-eeuwse vaardigheden:

21ste-eeuwse vaardigheden: INLEIDING 21ste-eeuwse vaardigheden Het helpen ontwikkelen van 21ste-eeuwse vaardigheden bij studenten vraagt het nodige van docenten. Zowel qua werkvormen als begeleiding. In hoeverre neem je een voorbeeldrol

Nadere informatie

KIJKWIJZER VOOR PAV-BUNDELS

KIJKWIJZER VOOR PAV-BUNDELS KIJKWIJZER VOOR PAV-BUNDELS Inleiding Uitgeverijen brengen heel wat publicaties op de markt die nuttig kunnen zijn voor leraren PAV en hun leerlingen. Daarnaast verkiezen veel leraren om volledig of gedeeltelijk

Nadere informatie

De (mogelijke) rol van LO in het stimuleren van fysieke activiteit

De (mogelijke) rol van LO in het stimuleren van fysieke activiteit De (mogelijke) rol van LO in het stimuleren van fysieke activiteit Een beknopt overzicht van studies Menno Slingerland Lars Borghouts Matthijs Hesselink Lichamelijke Opvoeding als aspirine? Claims voor

Nadere informatie

Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1

Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1 Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1 Bijlage 1: Het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs: Stadium van het instructie model Oriëntatiefase

Nadere informatie

Het belangrijkste doel van de studie in hoofdstuk 3 was om onafhankelijke effecten van visuele preview en spellinguitspraak op het leren spellen van

Het belangrijkste doel van de studie in hoofdstuk 3 was om onafhankelijke effecten van visuele preview en spellinguitspraak op het leren spellen van Samenvatting Het is niet eenvoudig om te leren spellen. Om een woord te kunnen spellen moet een ingewikkeld proces worden doorlopen. Als een kind een bepaald woord nooit eerder gelezen of gespeld heeft,

Nadere informatie

Sessie 1.1 Scholing i.v.m. taalinitiatie het vroeg leren van talen

Sessie 1.1 Scholing i.v.m. taalinitiatie het vroeg leren van talen Sessie 1.1 Scholing i.v.m. taalinitiatie het vroeg leren van talen Liesbeth Martens liesbeth.martens@ucll.be Korte kennismaking Op het menu in deze sessie Op het menu Opmerking vooraf Vroeg vreemdetaalonderwijs:

Nadere informatie

Klasbetrokkenheid bij jongens en meisjes bij de start van het secundair onderwijs: de cruciale rol van leerkrachtstijl

Klasbetrokkenheid bij jongens en meisjes bij de start van het secundair onderwijs: de cruciale rol van leerkrachtstijl Klas bij jongens en meisjes bij de start van het secundair onderwijs: de cruciale rol van leerkrachtstijl Sofie Lietaert Debora Roorda Bieke De Fraine Karine Verschueren Ferre Laevers Centrum voor Onderwijseffectiviteit

Nadere informatie

Academische taal & gesprekken over techniek met kleuters

Academische taal & gesprekken over techniek met kleuters Academische taal & gesprekken over techniek met kleuters Masterclass in het kader van WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE ALS GRONDHOUDING EN VAKOVERSTIJGENDE BENADERING Lotte Henrichs 1 Academische taal??? Ik???

Nadere informatie

Implementatie van klinische richtlijnen

Implementatie van klinische richtlijnen Implementatie van klinische richtlijnen Leen De Coninck en Sarah Vanderstraeten Inleiding Theoretisch kader Toepassing in de klinische praktijk Referenties Implementatie van klinische richtlijnen Inleiding

Nadere informatie

Eerste graad A-stroom

Eerste graad A-stroom EINDTERMEN en ONTWIKKELINGSDOELEN Vijverbiotoopstudie Eerste graad A-stroom Vakgebonden eindtermen aardrijkskunde Het natuurlijk milieu Reliëf 16* De leerlingen leren respect opbrengen voor de waarde van

Nadere informatie

Deze brochure is een uitgave van het Programmabureau Onderwijs Bewijs in samenwerking met het Ministerie van OCW.

Deze brochure is een uitgave van het Programmabureau Onderwijs Bewijs in samenwerking met het Ministerie van OCW. Deze brochure is een uitgave van het Programmabureau Onderwijs Bewijs in samenwerking met het Ministerie van OCW. Programmabureau Onderwijs Bewijs Agentschap NL Postbus 93144 2509 AC Den Haag onderwijsbewijs@agentschapnl.nl

Nadere informatie

Lijst van gebruikte tabellen 13. Lijst van gebruikte figuren 14. Voorwoord 15 Met dank aan 18

Lijst van gebruikte tabellen 13. Lijst van gebruikte figuren 14. Voorwoord 15 Met dank aan 18 Inhoudsopgave Lijst van gebruikte tabellen 13 Lijst van gebruikte figuren 14 Voorwoord 15 Met dank aan 18 Hoofdstuk 1 De uitdaging: werkt alles in het onderwijs? 19 1. Inleiding 21 2. Een schat aan onderzoeksresultaten

Nadere informatie

1. Soorten wetenschappelijke informatiebronnen

1. Soorten wetenschappelijke informatiebronnen 1. Soorten wetenschappelijke informatiebronnen Wanneer je als student in het hoger onderwijs de opdracht krijgt om te zoeken naar wetenschappelijke informatie heb je de keuze uit verschillende informatiebronnen.

Nadere informatie

kijkwijzer hoger onderwijs de les de docent taalontwikkelend lesgeven

kijkwijzer hoger onderwijs de les de docent taalontwikkelend lesgeven kijkwijzer hoger onderwijs taalontwikkelend lesgeven de docent 1. Is het taalaanbod van de docent rijk, verzorgd en afgestemd op de studenten? Zijn de formuleringen op het niveau van studenten? Drukt de

Nadere informatie

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO 1. Persoonlijke gegevens Naam school:.. Provincie school: o Antwerpen o Limburg o Oost- Vlaanderen o Vlaams- Brabant o West- Vlaanderen Wat is je functie?

Nadere informatie

Taalbeleidsplan Geel kleuter en lager onderwijs. Deel 1

Taalbeleidsplan Geel kleuter en lager onderwijs. Deel 1 Taalbeleidsplan Geel kleuter en lager onderwijs. Deel 1 Doel 1: Het aantal kinderen met een voldoende taalvaardigheid (luisteren, spreken, schrijven en begrijpend lezen in functionele contexten) vermeerderen.

Nadere informatie

bewegingsonderwijs Kennisbasis bewegingsonderwijs op de Pabo

bewegingsonderwijs Kennisbasis bewegingsonderwijs op de Pabo bewegingsonderwijs Belang van het vak Het bewegingsonderwijs aan de Pabo is exclusief gericht op de bevoegdheid voor groep 1 en 2, voorts op bewegen in brede context: bewegingsactiviteiten die op de basisschool

Nadere informatie

Peiling wereldoriëntatie: natuur en techniek in het basisonderwijs. dr. Eef Ameel Colloquium 16 juni 2016

Peiling wereldoriëntatie: natuur en techniek in het basisonderwijs. dr. Eef Ameel Colloquium 16 juni 2016 Peiling wereldoriëntatie: natuur en techniek in het basisonderwijs dr. Eef Ameel Colloquium 16 juni 2016 Overzicht De peiling wereldoriëntatie natuur en techniek Achtergrondinformatie Resultaten van de

Nadere informatie

Het Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie:

Het Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie: BIJGESTELDE VISIE OP HET LEERGEBIED DIGITALE GELETTERDHEID Digitale geletterdheid is van belang voor leerlingen om toegang te krijgen tot informatie en om actief te kunnen deelnemen aan de hedendaagse

Nadere informatie

Voorbij het binaire. Hoe de meertalige realiteit op school en in de klas integreren met het leren van de schooltaal?

Voorbij het binaire. Hoe de meertalige realiteit op school en in de klas integreren met het leren van de schooltaal? WELWIJS Schaarbeek 02 oktober 2018 Voorbij het binaire. Hoe de meertalige realiteit op school en in de klas integreren met het leren van de schooltaal? Piet Van Avermaet Antwoorden op sociale ongelijkheid

Nadere informatie

Effectiviteit en bruikbaarheid van verschillende werkvormen EVS in de opleiding van jeugdsportbegeleiders

Effectiviteit en bruikbaarheid van verschillende werkvormen EVS in de opleiding van jeugdsportbegeleiders Effectiviteit en bruikbaarheid van verschillende werkvormen EVS in de opleiding van jeugdsportbegeleiders J. De Bouw, K. De Martelaer, K. Struyven en L. Haerens 31/12/2011 Inleiding Aanleiding onderzoek:

Nadere informatie

AABOD VORMING

AABOD VORMING NIEUWE SESSIES muzische vorming frans zorg ict AABOD VORMING 2009-2010 NIEUW AANBOD BASISSCHOOL!! CREATIEVE MUZISCHE VORMING!!! WIJ SPREKEN FRANS!!!! WERKEN MET FRANSE VERTELBOEKEN!! CREATIVITEIT IN FORMEEL!

Nadere informatie

Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs

Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs Vakdocumenten Frans (2004) Visie en accenten leerplan Frans BaO 1 De eerste stappen zetten - Basiswoordenschat

Nadere informatie

Gepersonaliseerd leren realiseren met tablets

Gepersonaliseerd leren realiseren met tablets Gepersonaliseerd leren realiseren met tablets VUB 4 JULI 2017 Persoonlijke voorstelling Lerarenopleider PXL-Education Onderzoeker Leren in beweging kleuter- en lager onderwijs Gepersonaliseerd leren realiseren

Nadere informatie

Leerplan 2007/ De mogelijkheden van de ontwikkelomgeving gebruiken om de oplossing te implementeren, te testen en te verbeteren

Leerplan 2007/ De mogelijkheden van de ontwikkelomgeving gebruiken om de oplossing te implementeren, te testen en te verbeteren FACULTEIT PSYCHOLOGIE EN PEDAGOGISCHE WETENSCHAPPEN Vakgroep Onderwijskunde Lerarenopleiding LEIDRAAD VOOR OBSERVATIE LESSEN MENTOR 1. ADMINISTRATIEVE RUBRIEK - Naam van de student: De Kuyper Jirka - Naam

Nadere informatie

Opleiding van leraren in de informaticawetenschappen

Opleiding van leraren in de informaticawetenschappen Opleiding van leraren in de informaticawetenschappen Studienamiddag Informaticawetenschappen in het leerplichtonderwijs Paleis der Academiën, Brussel, 2015-04-29 Bern Martens Lerarenopleiding Sec. Onderwijs

Nadere informatie

Probleemstelling: Hoe kunnen we de siroop* in de grote kom verdelen over kleine flesjes?

Probleemstelling: Hoe kunnen we de siroop* in de grote kom verdelen over kleine flesjes? Siroop verdelen Auteur: Vanessa Maes & Stephanie Vervaet Probleemstelling: Hoe kunnen we de siroop* in de grote kom verdelen over kleine flesjes? Duur van de STEM-activiteit: 30 à 40 minuten Leeftijdsgroep:

Nadere informatie

Checklist kwaliteitsvolle binnenklasdifferentiatie

Checklist kwaliteitsvolle binnenklasdifferentiatie Checklist kwaliteitsvolle binnenklasdifferentiatie Workshop Debbie De Neve Wouter Smets Zomerdriedaagse binnenklasdifferentiatie 5 juli 2017 Doelstelling Deelnemers zullen: inzicht krijgen in de complexiteit

Nadere informatie