behandelwijzer chemotherapie longgeneeskunde

Transcriptie

1 behandelwijzer chemotherapie longgeneeskunde

2 Eigendom van Apotheek Overgevoelig voor Bij verlies wordt de vinder dringend verzocht contact op te nemen met de eigenaar van dit boekje. 2

3 Inhoud 1 Algemene informatie 4 2 De behandeling De cytostaticakuur in het ziekenhuis Telefonische nazorg Mondverzorging bij chemotherapie Hygiënevoorschriften na een chemokuur Controle van het bloed 8 3 Meer informatie Voeding bij kanker Adressen en websites Voorlichtingscentrum OLVG 10 4 Wie kunt u bellen indien u vragen heeft 10 Opmerkingen en klachten 11 Redenen om een arts te waarschuwen 15 3

4 1 Algemene informatie Op korte termijn begint u met een behandeling met chemotherapie. Uw specialist en een oncologieverpleegkundige heeft u inmiddels voorgelicht over deze behandeling. Er wordt tijdens deze gesprekken erg veel informatie gegeven. Om er voor te zorgen dat u alles thuis op een later tijdstip nog eens rustig na kunt lezen is deze behandelwijzer samengesteld. De behandelwijzer is ook bedoeld om alle hulpverleners met wie u contact heeft, over uw situatie te informeren. Tijdens de behandelperiode kan het voorkomen dat u behalve met de specialisten en de verpleegkundigen in het ziekenhuis, ook contact heeft met de huisarts, diëtist of fysiotherapeut. Wij raden u aan dit boekje bij ieder bezoek aan het ziekenhuis, de huisarts en overige hulpverleners mee te nemen. 2 De behandeling 2.1 De cytostaticakuur in het ziekenhuis De cytostaticakuur of chemokuur bestaat uit medicijnen die de kankercellen doden of niet verder laten groeien. Deze medicijnen kunt u via het infuus of als pillen mee naar huis krijgen. Specifieke informatie over uw chemokuur krijg u als bijlage bij deze behandelwijzer. Waar vindt de behandeling plaats Uw behandeling vindt plaats op zaal 1 van verpleegafdeling B8 Longgeneeskunde. Als u dit prettig vindt en als dit mogelijk is bij uw chemokuur, kunt u de kuur ook krijgen in de behandelstoel op kamer 15. Verpleegafdeling B8 Op de afdeling verblijven patiënten met verschillende aandoeningen aan de longen. De afdeling heeft 27 bedden. Op deze afdeling wordt gemengd verpleegd. Dit betekent dat mannen en vrouwen samen op een kamer kunnen verblijven. U komt meestal op een kamer te liggen samen met andere patiënten die een behandeling tegen kanker krijgen. Wij verwachten u afhankelijk van uw kuur om uur of om uur op de afdeling voor de start van de behandeling. U kunt zich melden bij de balie. De verpleegkundige controleert uw bloeddruk, gewicht, temperatuur en het zuurstofgehalte van uw bloed. Als dit goed is geven wij aan de apotheek door dat de chemokuur kan worden bereid. Het duurt maximaal twee uur voor de kuur op afdeling B8 wordt geleverd. In de tussentijd brengt de arts een infuus bij u in. In overleg mag u iemand meebrengen die bij u blijft. Er is een broodmaaltijd rond 8.00 en rond uur. De warme maaltijd krijgt u rond uur. 4

5 Het tijdstip van ontslag is afhankelijk van het tijdstip waarop de chemokuur is afgesloten. Bezoek U kunt dagelijks bezoek ontvangen tussen en uur en tussen en uur. Op zaterdag, zondag en feestdagen gelden dezelfde bezoektijden. Indien het tijdstip problemen oplevert voor uw directe naasten, kunt u dit bespreken met de verpleegkundige. Gezamenlijk zoeken we naar een oplossing. Verlaten van de afdeling Het is mogelijk een wandeling te maken in de algemene ruimten van het ziekenhuis. Tijdens de behandeling met chemotherapie mag u de afdeling alleen verlaten op het moment dat de cytostatica niet inloopt via het infuus. Als u de afdeling verlaat, wilt u dit dan doorgeven aan de verpleegkundige of de afdelingssecretaresse? Zij kunnen u dan bereiken als het nodig is. Het is niet toegestaan het ziekenhuis te verlaten zonder toestemming van de arts. Behandelaar Op de polikliniek en de verpleegafdeling ziet u veel verschillende artsen en verpleegkundigen. Wij willen u erop wijzen dat u onder behandeling blijft van één van de longartsen. Dit is uw vaste behandelaar. Helaas is het niet altijd mogelijk om uw eigen longarts te zien tijdens de opname. Er is echter uitgebreid contact onderling, zodat uw behandeling gewoon door kan gaan. Wie komt u nog meer tegen Diëtist Het kan voorkomen dat u door uw ziekte al een tijd slechter eet of dat het eten tijdens de chemokuren moeilijker gaat door verminderde eetlust, verandering van smaak of misselijkheid. Het is belangrijk dat u tussen de chemokuren in zo optimaal mogelijk eet. Als u in een goede conditie bent en blijft, voelt u zich beter en kunt u de behandeling beter aan. Wat kan de diëtist voor u doen? De diëtist kan allerlei vragen beantwoorden over voeding. Ook kan de diëtist samen met u uw voeding aanpassen, zodat u ondanks klachten zo optimaal mogelijk kunt blijven eten. Uw behandelend arts kan u verwijzen naar de diëtist die op de verpleegafdeling komt of naar een diëtist van de polikliniek. Mondhygiënist De mondhygiënist kan aanvullende adviezen geven over de mondverzorging gedurende de behandelperiode. Als het nodig is reinigt de mondhygiënist uw gebit professioneel. Hij verwijdert tandsteen en polijst de tanden en kiezen. Zie ook de volgende bladzijde, onder het kopje Extra informatie behandeling. Geestelijk verzorger Een behandeling met een chemokuur kan veel gedachten, gevoelens of vragen oproepen. Vragen over de zin of onzin van 5

6 uw ziekte of behandeling. Gevoelens van verdriet, angst of eenzaamheid. Gedachten over het verleden, het heden en de toekomst. Misschien wilt u hierover met iemand in gesprek. Misschien wilt u alleen dat iemand luistert. Hiervoor zijn in het OLVG drie geestelijk verzorgers werkzaam waarop iedereen een beroep kan doen. Zij werken vanuit een christelijke achtergrond. Zij kunnen u echter ook naar andere geestelijke verzorgers verwijzen. Transferverpleegkundige/wijkverpleegkundige Soms is het nodig om thuis extra (lichamelijke of geestelijke) hulp te krijgen van thuiszorg of wijkverpleging. Indien u poliklinisch behandeld wordt, kunt u dit regelen via uw eigen huisarts. Voor het aanvragen van wijkverpleging kunt u tijdens een opname terecht bij de transferverpleegkundige. De transferverpleegkundige is een wijkverpleegkundige die met u samen kan bespreken welke hulp er thuis nodig is en deze vervolgens kan regelen bij Amsterdam Thuiszorg of één van de andere thuiszorginstellingen in Noord-Holland. Tijdens uw opname kunt u de afdelingsverpleegkundige vragen contact met haar op te nemen. 2.2 Telefonische nazorg Als u na de opname voor de chemokuur weer thuis bent, komen er mogelijk nog allerlei vragen bij u op, met name als het de eerste keer is dat u een chemokuur moet ondergaan. U krijgt dan heel veel informatie en het is soms moeilijk om dat allemaal te onthouden of te plaatsen. De telefonische nazorg is bedoeld om die vragen alsnog te beantwoorden. U hoeft daarvoor niet naar de huisarts of specialist, maar wordt door de (oncologie) verpleegkundige thuis gebeld. De (oncologie)verpleegkundige beantwoordt voor zover mogelijk uw vragen en geeft u adviezen ten aanzien van mogelijke klachten of bijwerkingen van de chemokuur. Bij elke opname voor een chemokuur vragen wij u of u behoefte heeft aan een telefonische afspraak. Als u aangeeft dat u hierop prijs stelt, belt de (oncologie)-verpleegkundige u drie tot vier dagen nadat u het ziekenhuis heeft verlaten op. 2.3 Mondverzorging bij chemotherapie De cytostatica verlagen niet alleen uw weerstand tegen infecties. Ook zorgen de cytostatica voor veranderingen in de celstructuur van het mondslijmvlies. Dit betekent dat u kans heeft om vervelende, pijnlijke infecties of schimmels in de mond op te lopen. Deze infecties of schimmels kunnen ervoor zorgen dat eten, drinken en spreken moeilijker gaat en kunnen zelfs de chemotherapeutische behandeling vertragen. U kunt zelf proberen deze vervelende verschijnselen te voorkomen door voor een goede mondhygiëne te zorgen. 6

7 Wij adviseren u daarom onderstaande instructies te volgen. Natuurlijk kunt u daarnaast altijd met vragen of opmerkingen terecht bij uw verpleegkundige of de mondhygiëniste. Mondverzorging bij een eigen gebit 2 tot 3 maal per dag: tandenpoetsen met een fluoridetandpasta 4 maal per dag: mond grondig spoelen met zoutoplossing (NaCl 0,9%). U kunt dit ook zelf maken door aan 1 liter water een theelepel zout toe te voegen. 3 maal per dag: lipverzorging met vaseline uit een tube (liever geen labellostick) eenmaal per dag: tussen de tanden reinigen met een tandenstoker eenmaal per week: een nieuwe tandenborstel!! Mondverzorging bij een gebitsprothese 4 maal per dag: mond grondig spoelen met zoutoplossing (NaCl 0,9%). U kunt dit ook zelf maken door aan 1 liter water een theelepel zout toe te voegen. 2 tot 3 maal per dag: prothese reinigen met tandenborstel en water 3 maal per dag: lipverzorging met vaseline uit een tube (liever geen labellostick) eenmaal per dag: het (afsluitbare) gebittenbakje en water verschonen s nachts: de prothese uitlaten Mochten zich toch problemen voordoen, dan kan de mondhygiëniste helpen. 2.4 Hygiënevoorschriften na een chemokuur De cytostatica verlaten uw lichaam via urine, ontlasting, zweet, braaksel en lichaamsvocht. Na ongeveer een week is alle chemo uit uw lichaam. Uit onderzoek blijkt dat het voor gezonde mensen schadelijk kan zijn om in aanraking te komen met cytostatica omdat het gezonde cellen beschadigt. Voor de mensen thuis zijn de risico s klein. Toch willen we u op een aantal zaken wijzen: Lichamelijk contact Lichamelijk contact is, voor zover bekend, niet schadelijk. U hoeft het dus niet te mijden. Toch willen we wel adviseren om tijdens seks een condoom te gebruiken gedurende de tijd dat chemo via het lichaamsvocht wordt uitgescheiden. Indien u zwanger wilt worden, is het raadzaam om dit met uw longarts te overleggen. Chemotherapie kan aangeboren afwijkingen veroorzaken. Urine en ontlasting Wij raden u aan om zittend te plassen om spatten op de bril te voorkomen. Mochten deze er toch zitten, verwijder ze dan met toiletpapier. Spoel het toilet tweemaal door met het deksel dicht. Was uw handen na toiletgebruik. Maak het toilet een keer per dag schoon. 7

8 Braaksel Wanneer u overgeeft in het toilet, gelden dezelfde adviezen als hierboven bij urine en ontlasting. Indien het niet mogelijk is in het toilet te braken, maakt u dan schoon met wegwerpmateriaal. Gooi het wegwerpmateriaal in een plastic tas in een vuilniszak. Wees extra voorzichtig als u de cytostatica in tabletvorm of drank hebt gekregen. Als u binnen twee uur na gebruik gaat braken is het cytostaticum nog niet uit de maag weg. Wasgoed Spoel de kleding en beddengoed die in aanraking zijn geweest met besmette urine, ontlasting, braaksel en lichaamsvocht eerst koud voor. Daarna kunt u alles bij elkaar wassen. Schoonmaken U kunt schoonmaken met een gewone zeepoplossing. Rond de 20e dag na de chemokuur heeft u ook een afspraak met uw behandelend longarts. Wanneer het bloed niet voldoende is hersteld wordt de chemokuur een week uitgesteld. 3 Meer informatie 3.1 Voeding bij kanker De behandeling van kanker kan veel van uw lichaam vergen. U kunt problemen krijgen met eten, bijvoorbeeld omdat u misselijk bent of omdat u last heeft van smaakveranderingen. Lekker eten is dan niet meer vanzelfsprekend. Om in een goede conditie te blijven, is het wel belangrijk om goed te blijven eten. Een stabiel lichaamsgewicht helpt om de behandeling te doorstaan en er beter van te herstellen. Wanneer u kanker heeft (gehad), is het meestal niet nodig om anders te gaan eten. Mensen met kanker hebben over het algemeen dezelfde voedingsstoffen nodig als vóór hun ziekte. 2.5 Controle van het bloed De chemokuur heeft effect op uw beenmerg. Uw bloed wordt daarom voor de volgende kuur gecontroleerd om te kijken of het aantal witte bloedcellen, bloedplaatjes en rode bloedcellen niet teveel is gedaald. En of uw bloed voldoende is hersteld om met de volgende kuur te starten. U moet hiervoor rond de 10e en rond 20e dag na uw chemokuur in het ziekenhuis bloed laten prikken. 8 Test zelf uw voedingstoestand Is uw gewicht in 1 maand meer dan 3 kilo of in 6 maanden meer dan 6 kilo afgenomen? Heeft u moeite om voldoende te drinken? (ten minste 1,5 liter per dag) Gebruikt u regelmatig minder dan de aanbevolen hoeveelheden? ja/nee ja/nee ja/nee

9 Heeft u een van deze vragen met ja beantwoord? Praat dan met uw behandelend arts of verpleegkundige over uw voeding. Zij kunnen u voor een persoonlijk voedingsadvies verwijzen naar een diëtist. Doe de test regelmatig, bijvoorbeeld eens per maand. Uw situatie kan immers wijzigen. Alternatieve voeding Er is veel onderzoek gedaan om te kijken of voeding, eventueel aangevuld met vitamines en mineralen, een effect op reeds ontstane kanker zou hebben. Helaas is dat niet zo. Er zijn geen betrouwbare onderzoeksgegevens bekend waaruit blijkt dat kanker bestreden kan worden door een speciaal dieet, al dan niet aangevuld met vitamines en mineralen. Dit is de reden dat het OLVG dit soort diëten niet adviseert. Deze dieettherapieën worden beschouwd als aanvullend of alternatief. Iets anders is de vraag of een bepaald dieet kwaad kan naast de reguliere medische behandeling. Dat lijkt meestal niet het geval. In sommige situaties is het echter nodig het alternatieve dieet aan te passen, zoals na een operatie of wanneer er klachten zijn ten gevolge van chemotherapie of bestraling. U kunt hierover overleggen met uw behandelend arts of met een diëtist. Extra vitamines en mineralen Bij alternatieve voeding wordt vaak het gebruik van extra vitamines en mineralen geadviseerd. Hierbij is de dosering en het soort vitamines of mineralen belangrijk. Een multivitaminepreparaat tot 100 procent van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) is over het algemeen veilig te gebruiken. Een overdosering echter kan wel degelijk schadelijk zijn en mogelijk averechts werken. Als u na het lezen van deze informatie graag een persoonlijk voedingsadvies wilt krijgen, bespreek dit dan met uw behandelend arts of verpleegkundige. Zij kunnen u verwijzen naar een diëtist. Lees voor meer informatie de folder Voeding bij kanker of Aanvullende of alternatieve behandelingen bij kanker van KWF Kankerbestrijding, of bel KWF Kanker infolijn (gratis). 3.2 Adressen en websites Voorlichtingscentrum KWF Kankerbestrijding Sophialaan BR Amsterdam (gratis) op werkdagen tussen uur en uur

10 Integraal Kankercentrum Amsterdam (IKA) (020) op werkdagen tussen uur. Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenverenigingen (NFK) (gratis) Longkanker: Chemotherapie: Ingeborg Douwes Centrum voor hulp op psychosociaal gebied (020) van maandag tot en met donderdag tussen uur. Thuiszorg Kan via de huisarts geregeld worden. Zie ook Herstel en balans Revalidatie bij kanker. Vermoeidheid: Stichting jongeren en kanker Postbus AE Baarn (020) Kinderen: Alternatieve behandeling Stichting Kuria, buddy-project Valeriusplein BG Amsterdam (020) Voorlichtingscentrum OLVG Voor aanvullende informatie en een uitgebreid aanbod aan voorlichtingsmateriaal kunt u terecht in het Voorlichtingscentrum van het OLVG, locatie Oosterpark. Openingstijden maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot en van tot uur, telefoon (020) , informatie@olvg.nl. 4 Wie kunt u bellen indien u vragen heeft Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, neem dan contact op met de afdeling Longgeneeskunde via telefoonnummer (020) U kunt ook de website raadplegen. Op pagina 15 staat een lijstje met redenen om een arts te waarschuwen. 10

11 Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (algemeen) (020) Polikliniek Longgeneeskunde (maandag tot en met vrijdag van 8.00 tot uur en van tot uur) Afdeling B8 Longgeneeskunde (24 uur per dag bereikbaar) Diëtist (maandag tot en met vrijdag van 8.45 tot 9.45 uur) Mondhygiënist (maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot uur) Dienst Geestelijke Verzorging (maandag tot en met vrijdag van 9.00 tot uur) (020) (020) (020) (020) (020) (020) Opmerkingen en klachten Wij doen er alles aan uw bezoek aan ons ziekenhuis zo goed mogelijk te laten verlopen. Het kan echter voorkomen dat u niet tevreden bent. Wij raden u aan uw opmerkingen of klachten direct te bespreken met de betrokkene(n) of de leidinggevende van onze afdeling. Andere mogelijkheden vindt u in de folder Klachtenopvang en -behandeling. Deze folder is verkrijgbaar op de afdeling, bij het Voorlichtingscentrum of via 11

12 Ruimte voor aantekeningen 12

13 13

14 14

15 Redenen om een arts te waarschuwen Bij de volgende klachten de dienstdoende arts waarschuwen via telefoonnummer (020) : temperatuur boven 38.5 C koude rillingen langdurige bloedneuzen (langer dan 30 minuten) blauwe plekken, zonder dat u bent gevallen of u hebt gestoten aanhoudend bloeden van een wondje (langer dan 30 minuten) bloed in de ontlasting of urine braken langer dan 24 uur diarree langer dan 48 uur obstipatie (verstopping) langer dan 4 dagen plotselinge huiduitslag 15

16 onze lieve vrouwe gasthuis amsterdam locatie oosterpark oosterpark 9 locatie prinsengracht prinsengracht 769 postadres postbus hm amsterdam telefoonnummer (020) website algemene voorwaarden op behandelingen in het olvg zijn de algemene voorwaarden van het olvg van toepassing zie Redactie en uitgave Communicatie en Patiëntenvoorlichting november 2008/longgeneeskunde/