1. Inleiding Transities Sociaal Domein Visienota Participatiewet... 3

Transcriptie

1 1

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Transities Sociaal Domein Visienota Participatiewet Wetswijzigingen per 1 januari Inleiding Wet hervorming kindregelingen Wet maatregelen Wet werk en bijstand en enkele andere wetten Invoeringswet Participatiewet Visienota Participatietwet Richting bepaling Concretisering Uitvoering van de Participatiewet Uitvoering van de Wsw Uitgangspunten bij een aantal concrete onderwerpen Verordeningen Participatiewet Wettelijke bepalingen verordeningen Verordeningen uitkeringen Verordeningen re-integratievoorzieningen en tegenprestatie Overige verordeningen Invulling verordeningsplicht Inleiding Afstemmingsverordening Verordening individuele inkomenstoeslag Verordening individuele studietoeslag Verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive Re-integratieverordening Verordening tegenprestatie Handhavingsverordening Verordening cliëntenparticipatie Verordening toeslagen en verlagingen Verordening maatschappelijke participatie schoolgaande kinderen Uitwerking verordeningen Financiën Lijst van afkortingen

3 1. Inleiding 1.1 Transities Sociaal Domein Op 1 januari 2015 worden drie grote transities in het sociale domein doorgevoerd. Het gaat hierbij om de transitie Jeugdzorg, de transitie AWBZ-Wmo en de Participatiewet. De transities betekenen dat de rol die de gemeente heeft binnen het sociaal domein wordt vergroot. De verantwoordelijkheid voor ondersteuning van burgers komt nog meer dan voorheen bij de gemeente te liggen. Achterliggende gedachte hierbij is dat de gemeente het overheidsorgaan is dat het dichtst bij de burger staat en hierdoor het best in staat is ondersteuning op maat en afgestemd op de lokale situatie te leveren. Verder moeten de transities de gemeente de mogelijkheid geven om verbindingen te leggen tussen de verschillende onderdelen binnen het sociaal domein. Hierdoor kan ondersteuning efficiënter plaatsvinden en kunnen de kosten beter in de hand gehouden worden. De kern van de drie transities in het sociale domein is dat de eigen verantwoordelijkheid van de burger voorop staat. Alleen als de burger niet in staat is de eigen verantwoordelijkheid zelf of met zijn netwerk te nemen, kan een beroep worden gedaan op de gemeente. Indien een burger de eigen verantwoordelijkheid wel kan maar niet wil nemen, dan zal hij de consequenties hiervan ondervinden. Een burger die problemen ondervindt kan indien dit nodig is door de overheid wel ondersteund worden bij het vinden van een oplossing voor dit probleem, maar de burger blijft zelf de probleemeigenaar die de verantwoordelijkheid draagt voor de oplossing van het probleem. De Participatiewet is een van de drie transities. De Participatiewet is feitelijk een wijziging van de Wet werk en bijstand (WWB), waarbij de WWB wordt samengevoegd met de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) en een gedeelte van de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong) Met de invoering van de Participatiewet is er geen instroom in de Wet sociale werkvoorziening meer mogelijk. Het zittende Wsw-bestand behoudt wel zijn huidige rechten. Vanaf 1 januari 2015 is instroom in de Wajong alleen nog maar mogelijk voor personen die volledig en duurzaam arbeidsongeschikt zijn. Personen die al een Wajong-uitkering ontvange behouden deze uitkering. Er zal wel een herkeuring plaatsvinden van het zittende Wajongbestand. Personen die niet volledig en duurzaam arbeidsongeschikt zijn kunnen niet meer instroom in de Wajong. Deze groep kan in het kader van de Participatiewet voor ondersteuning een beroep doen op de gemeente. Evenals de WWB kent de Participatiewet twee componenten, namelijk een werkcomponent en een uitkeringscomponent. Indien het noodzakelijk is om een uitkering te verstrekken, is het uitgangspunt dat deze uitkering van tijdelijke aard is. De burger dient zo snel mogelijk weer in staat te zijn om in zijn eigen inkomen te voorzien. Primair geldt hierbij de eigen verantwoordelijkheid van de burger, maar de gemeente kan hierbij ondersteunen. 1.2 Visienota Participatiewet Op 21 januari 2014 heeft de gemeenteraad de Visienota Participatiewet, de springplank naar zelfstandigheid vastgesteld. De visienota bevat een beschrijving van het proces dat in Nederland werd doorlopen om te komen tot grote veranderingen in de sociale zekerheid. Met de inmiddels door het parlement aangenomen Participatiewet wil de regering bereiken dat een groter aantal burgers met arbeidsbeperkingen toch kan meedoen op de (reguliere) arbeidsmarkt. Belangrijke wijzigingen zijn dat de instroom in de Wsw stopt, terwijl de Wajong slechts toegankelijk blijft voor mensen die duurzaam en volledig arbeidsongeschikt zijn. De Wet werk en bijstand wordt gewijzigd en krijgt een nieuwe naam: Participatiewet Daar komen ook de mensen onder te vallen die voorheen in de Wsw of in de Wajong zouden ko- 3

4 men. Uitgezonderd daarvan zijn degenen die volledig en duurzaam arbeidsongeschikt zijn; zij blijven recht houden op Wajong. De Visienota is tot stand gekomen in een samenwerking tussen de Dongemond-gemeenten (Aalburg, Drimmelen, Geertruidenberg, Oosterhout, Werkendam en Woudrichem). De visienota geeft op verschillende onderdelen de richting weer waarop de Dongemond gemeenten de Participatiewet gestalte gaan geven. Uitgangspunt is dat iedereen mee moet kunnen doen binnen onze samenleving. Op het moment van vaststelling van de visienota was het voorstel voor de invoeringswet Participatiewet nog in behandeling bij de Tweede Kamer. De visienota werd dus vastgesteld voordat de wet definitief was. De parlementaire behandeling heeft geleid tot enkele aanpassingen in de wet. Een belangrijke wijziging is dat de wetgever heeft bepaald dat personen die al een Wajonguitkering ontvangen, ook na invoering van de Participatiewet hun Wajong-uitkering houden. De huidige groep Wajong-ers met arbeidsvermogen komt dus na 1 januari 2015 niet over naar de gemeente. Voor hen blijft UWV verantwoordelijk. In de Visienota staat dat een aantal punten nader uitgewerkt zal worden. Dat gebeurt met deze beleidsnota. De invoering van de Participatiewet heeft ook gevolgen voor de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijke arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW) en de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ). Een aantal verordeningen heeft ook betrekking op deze wetten. Voor de leesbaarheid van deze nota is er echter voor gekozen om de IOAW en de IOAZ niet steeds te noemen. 4

5 2. Wetswijzigingen per 1 januari Inleiding Op 1 januari 2015 treedt een aantal wetswijzigingen in werking. Deze wetswijzigingen hebben grote invloed op de sociale zekerheidsregeling die de gemeente uitvoert. Belangrijke wetten die op 1 januari 2015 in werking treden zijn: - Wet hervorming kindregelingen (Staatsblad 2014, 227) - Wet maatregelen Wet werk en bijstand en enkele andere wetten (Staatsblad 2014, 269) - Invoeringswet Participatiewet (Staatsblad 2014, 270) Uiteindelijk leiden deze wetten gezamenlijk tot de Participatiewet, die vanaf 1 januari 2015 in de plaats komt van de Wet werk en bijstand (WWB). 2.2 Wet hervorming kindregelingen Met deze wet wil de wetgever komen tot een vereenvoudiging van het verstrekken van bijdragen in de kosten van kinderen. Van de tien bestaande regelingen blijven er vier over: - Kinderbijslag; - kindgebonden budget; - kinderopvangtoeslag; - inkomensafhankelijke combinatiekorting. De overige regelingen verdwijnen of gaan op in andere regelingen. De wijzigingen maken de regelingen eenvoudiger en zorgen ervoor dat werken meer loont. De wijzigingen betekent onder ander dat de aanvulling van 20 procent verdwijnt voor alleenstaande ouders in de WWB, de IOAW en de IOAZ. De uitkeringshoogte van alleenstaande ouders is in het vervolg gelijk aan die van een alleenstaande. De alleenstaande ouderkorting vervalt op 1 januari Deze hoeft dus niet meer te verrekenen met de uitkering. De alleenstaande ouders krijgen via de Belastingdienst voortaan een extra kindgebonden budget, de zogeheten alleenstaande ouderkop, als zij geen toeslagpartner hebben. Dit hogere kindgebonden budget compenseert het verlies aan inkomen door de lagere WWB-, IOAWen IOAZ-uitkering overigens niet helemaal. De alleenstaande ouders hebben vanaf 1 januari 2015 een lager inkomen dan in Voor een beperkte groep komt er een overgangsregeling tot 1 januari Het gaat om alleenstaande ouders met een bijstandsuitkering die geen recht hebben op de alleenstaande ouderkop op het kindgebonden budget. Voor deze groep geldt dat de uitkering pas per 1 januari 2016 verlaagd wordt tot de norm van een alleenstaande. 2.3 Wet maatregelen Wet werk en bijstand en enkele andere wetten Deze wet brengt een groot aantal wijzigingen aan in onder andere de WWB. De belangrijkste wijzigingen zijn: - In de WWB, maar ook in een aantal andere sociale zekerheidswetten, wordt de kostendelersnorm ingevoerd. Deze kostendelersnorm houdt in dat de hoogte van de (individuele) uitkering afhankelijk wordt van het aantal meerderjarigen dat in dezelfde woning verblijft. - Met de invoering van de kostendelersnorm komt het gemeentelijk toeslagen en verlagingenbeleid voor het grootste deel te vervallen. De gemeentelijke verordening toeslagen en verlagingen komt hiermee te vervallen. De wet kent nog maar twee mogelijkheden om de norm te verlagen. De verlaging als er sprake is van lagere algemeen noodzakelijke kosten van bestaan als gevolg van de woonsituatie blijft mogelijk (artikel 27 5

6 WWB). Daarnaast kan de uitkering van een schoolverlater tot zes maanden na beëindiging van het onderwijs worden verlaagd (artikel 28 WWB) - De arbeids- en re-integratieverplichtingen worden aangescherpt. Uitgangspunt is dat er geen ontheffing van de re-integratieverplichting meer mogelijk is. De mogelijkheden om ontheffing van de arbeidsverplichting te verlenen worden beperkt. - De arbeidsverplichtingen worden geharmoniseerd. In de wet worden vanaf 1 januari 2015 acht arbeidsverplichtingen genoemd waarvoor geldt dat het niet of onvoldoende nakomen hiervan leidt tot een verlaging van de uitkering. - De hoogte van de verlaging bij het niet of onvoldoende nakomen van de geüniformeerde arbeidsverplichtingen is in de wet gesteld op 100%. De gemeente heeft alleen nog de mogelijkheid om de duur van de verlaging vast te stellen, maar deze moet minimaal één maand zijn en mag maximaal drie maanden zijn. - Bij verordening moet het opleggen van een significante tegenprestatie worden geregeld. Het college is verplicht expliciet beleid te ontwikkelen betreffende de inhoud, omvang en duur van de tegenprestatie. - De mogelijkheden van categoriale bijzondere bijstand worden beperkt. Er is nog maar een vorm van categoriale bijzondere bijstand mogelijk, namelijk de collectieve ziektekostenverzekering. - De langdurigheidstoeslag verdwijnt en wordt vervangen door een individuele inkomenstoeslag. 2.4 Invoeringswet Participatiewet Het proces van de Participatiewet is als Wet werken naar vermogen in 2009 begonnen. De aanleiding was een rapport van de commissie De Vries over de toekomst van de sociale werkvoorziening. De commissie stelt voor om iedereen die niet in staat is om het wettelijk minimumloon te verdienen, maar wel in staat is om betaalde arbeid te verrichten, dezelfde mogelijkheden tot ondersteuning bij werk te geven. Dat betekent dat de ondersteuning niet langer afhankelijk is van de regeling waarin iemand zit. Het advies van de commissie de Vries is de basis geweest voor het wetsvoorstel tot wijziging van de Wet werk en bijstand, de Wet sociale werkvoorziening, de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten en enige andere wetten gericht op bevordering deelname aan de arbeidsmarkt voor mensen met arbeidsvermogen en harmonisatie van deze regelingen (Invoeringswet Wet werken naar vermogen). Dit wetsvoorstel werd op 1 februari 2012 ingediend bij het parlement. Met dit wetsvoorstel wilde het kabinet komen tot één regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt. In de Wet werken naar vermogen (WWNV), feitelijk de nieuwe naam van de WWB, werden de WWB en gedeelten van de Wsw en de Wajong samengevoegd. In het wetsvoorstel werden de Wsw en de Wajong gewijzigd. Als gevolg van de val van het kabinet Rutte-Verhagen sneuvelde het wetsvoorstel van de WWNV voordat hierover gestemd zou worden in de Tweede Kamer. Het kabinet Rutte-Asscher paste het voorstel voor de WWNV aan tot de Participatiewet. Er is overigens geen sprake van een wetsvoorstel Participatiewet, maar van de Invoeringswet Participatiewet. Deze invoeringswet wijzigt een groot aantal wetten waaronder de WWB, de Wsw en de Wajong. Met de invoeringswet wordt ook de citeertitel van de WWB gewijzigd in Participatiewet. Met de Participatiewet wil de wetgever komen tot één regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt. Het doel is dat meer personen met een arbeidsbeperking aan het werk gaan bij reguliere werkgevers. Uiteindelijk moet dit ook leiden tot het terugdringen van de sociale zekerheid, zodat de sociale zekerheid ook naar de toekomst betaalbaar kan blijven. De oorspronkelijk insteek van de WWNV / Participatiewet was om de Wet werk en bijstand (WWB), de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) en een gedeelte van de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong) samen te brengen in één wet. 6

7 Gedurende het wetgevingsproces zijn er echter de nodige wijzigingen aangebracht in de definitieve wet, waardoor dit oorspronkelijke plan is afgezwakt. Voor de Wajong heeft de invoeringswet Participatiewet de volgende gevolgen: - De mogelijkheid tot instroom in de Wajong is vanaf 1 januari 2015 beperkt tot personen die duurzaam en volledig arbeidsongeschikt zijn. - Personen die op 31 december 2014 een Wajong-uitkering ontvangen zullen worden herkeurd. Hierbij wordt beoordeeld in hoeverre er arbeidsmogelijkheden zijn. - Personen die op 31 december 2014 een Wajong-uitkering ontvangen, behouden deze Wajong-uitkering. Voor personen die arbeidsmogelijkheden hebben geldt dat de uitkering zal worden verlaagd van 75% naar 70% van het minimumloon. In tegenstelling tot eerdere plannen betekent dit dus dat deze groep niet onder de verantwoordelijkheid van de gemeente zal komen. De Participatiewet betekent dat jongeren met een arbeidsbeperking die nog wel arbeidsvermogen hebben geen Wajong meer krijgen. Deze groep zal voor uitkering en ondersteuning bij re-integratie onder de Participatiewet en dus onder de verantwoordelijkheid van de gemeente gaan vallen. Voor het recht op uitkering gelden de voorwaarden voor een bijstandsuitkering. Er vindt dus een vermogenstoets plaats en het inkomen van de partner wordt meegenomen. Daarnaast geldt bij vaststelling van de uitkering de berekening van de kostendelersnorm. Voor Oosterhout is de inschatting dat het om ongeveer 20 à 25 personen per jaar gaat. Dit zijn personen die nog arbeidsvermogen hebben en dus vanaf 1 januari 2015 niet meer kunnen instromen in de Wajong. Deze groep valt in het kader van de Participatiewet onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. Dit betekent overigens niet dat al deze personen ook recht zullen hebben op een uitkering Participatiewet. Als er geen recht op uitkering is, heeft de gemeente wel de re-integratieverantwoordelijkheid voor deze groep. Voor de Wet sociale werkvoorziening betekent de Invoeringswet Participatiewet dat er vanaf 1 januari 2015 geen nieuwe instroom mogelijk is. Voor personen die op 31 december 2014 een Wsw-dienstbetrekking hebben, geldt dat ze hun huidige rechten behouden. Dit betekent dus dat deze groep een Wsw-dienstverband behoudt waarop de Wsw-CAO van toepassing is. Voor deze groep betekent de invoering van de Participatiewet geen verandering. Vanaf 1 januari 2015 is er geen nieuwe instroom in de Wsw mogelijk. Dit bekent ook dat personen met een Wsw-indicatie die op de wachtlijst staat geen Wsw-dienstverband meer kunnen krijgen. De Participatiewet kent wel een participatievoorziening beschut werk. Deze voorziening kan worden ingezet voor de persoon die alleen in een beschutte omgeving onder aangepaste omstandigheden mogelijkheden tot arbeidsparticipatie heeft. Deze nieuwe voorziening beschut werk valt niet onder de Wsw en hierop is de Wsw-CAO dus niet van toepassing. Gevolg van de stop op de instroom van de Wsw is dat er een uitstroominstrument voor personen met een arbeidsbeperking wegvalt. Het doel van de participatiewet is ook dat deze doelgroep meer dan nu het geval is een dienstbetrekking krijgt bij een reguliere werkgever. Het zal extra inspanning vragen om voor deze groep werk te vinden op de reguliere arbeidsmarkt. Ter ondersteuning hiervan zijn in het sociaal akkoord afspraken gemaakt over extra banen voor deze doelgroep. 7

8 3. Visienota Participatiewet 3.1 Richting bepaling Op 21 januari 2014 heeft de gemeenteraad de Visienota Participatiewet de springplank naar zelfstandigheid vastgesteld. In deze visienota is op verschillende onderdelen richting aan de vormgeving van de Participatiewet gegeven. Op de volgende onderdelen heeft deze richting bepaling plaatsgevonden: Wat verstaan we onder participatie? In het kader van de Participatiewet verstaan we onder participatie primair de participatie op de arbeidsmarkt. Ondersteuning richt zich dan ook in eerste instantie op vergroting van de kansen op de arbeidsmarkt. Als participatie op de arbeidsmarkt nog niet mogelijk is, dan vindt alleen ondersteuning plaats als dit beschouwd kan worden als eerste stap richting de arbeidsmarkt. Als het primaire doel maatschappelijke participatie is, dan wordt zo veel mogelijk aangesloten bij de instrumenten die in het kader van het reguliere Welzijnsbeleid of de Wmo beschikbaar zijn. Indeling cliëntgroepen Voor de indeling van het cliëntenbestand zullen de zes Dongemond-gemeenten gebruik maken van de participatieladder. Verantwoordelijkheid voor participatie De burger is primair zelf verantwoordelijk voor de voorziening in zijn bestaanskosten. Indien een beroep op uitkering wordt gedaan, is het de eigen verantwoordelijkheid van de cliënt om door middel van een betaalde baan weer uitkeringsonafhankelijk te worden. Indien de cliënt deze verantwoordelijkheid niet zelf kan nemen, wordt hij hierin ondersteund. Een cliënt die de verantwoordelijkheid niet wil nemen, zal de consequenties hiervan ondervinden door een verlaging van of (tijdelijke) uitsluiting uit de uitkering. Indien een beroep op uitkering onvermijdelijk is, is het de primaire verantwoordelijkheid van de cliënt om naar vermogen een tegenprestatie te leveren voor zijn uitkering. Hierbij wordt niet verwacht dat de cliënt regulier werk doet zonder hiervoor regulier betaald te krijgen. Wel mag worden gevraagd om vrijwilligerswerk of mantelzorg uit te voeren. Werkgeversbenadering De werkgeversbenadering op lokaal niveau zal worden vormgegeven via WerkLink. De individuele gemeenten kunnen ook contacten leggen met werkgevers. WerkLink en de individuele gemeenten stemmen dit onderling af. De benadering van werkgevers die het lokale niveau overschrijden, zal binnen de arbeidsmarktregio vormgegeven worden. Ondersteuning van werkgevers Om een werkgever te bewegen om een persoon met een arbeidsbeperking in dienst te nemen, is een maatwerk aanpak nodig. Hierbij wordt beoordeeld welke instrumenten in een concreet geval ingezet moeten worden om de arbeidsgehandicapte aan een baan te helpen. Hierbij kunnen verschillende instrumenten zoals proefplaatsing, loonkostensubsidie, noriskpolis, werkplekaanpassing en begeleiding ingezet worden. Het uiteindelijke doel is om de arbeidsgehandicapte duurzaam aan het werk te krijgen. Mogelijkheden social return Bezien in hoeverre social return effectief vormgegeven kan worden in opdrachtverlening aan bedrijven en bij subsidieverlening aan organisaties. Als gemeenten een voorbeeldfunctie vervullen bij het werk bieden aan arbeidsgehandicapten. Preventie Preventie dient een belangrijk rol te spelen in de Participatiewet. Zo veel mogelijk dient voorkomen te worden dat een beroep op een uitkering wordt gedaan. Dit betekent dat al voorafgaand aan de toekenning van een uitkering actief wordt ingezet op het voorkomen van een beroep op een uitkering. 8

9 Handhaving Misbruik en oneigenlijk gebruikt van uitkeringen dient te worden voorkomen en te worden bestreden. Hierbij is zowel aandacht voor preventieve- als voor repressieve maatregelen. Ten aanzien van schending van de inlichtingenplicht wordt een strikte lik-op-stuk aanpak gehanteerd. De cliënt zal de gevolgen van zijn handelen direct voelen en er is sprake van een strikt invorderingsbeleid. Het handhavingsbeleid zal in een later stadium verder worden uitgewerkt in een handhavingsplan. Positie dienstverlening Als uitgangspunt wordt gehanteerd dat de dienstverlening zo dicht mogelijk bij de burger plaatsvindt, Het credo hierbij is: lokaal waar het kan, (sub)regionaal waar het moet. Daarbij kijken we naar het belang van de cliënt, de voordelen van het collectieve en de vrijheden voor het lokale. Op welke schaal de uitvoering concreet gaat plaatsvinden, komt in deze visienota nog niet aan de orde. Dit wordt in een latere fase uitgewerkt. Dat geldt ook voor de vraag wie de mensen met arbeidsbeperkingen gaat bemiddelen en begeleiden. Toekomst WAVA Wij zullen op korte termijn een keuze maken welke van de scenario s 2, 3 en 4 we nader willen laten uitwerken. We zullen WAVA bij deze uitwerking betrekken. Op het moment van vaststelling van de visienota was het voorstel voor de invoeringswet Participatiewet nog in behandeling bij de Tweede Kamer. Dit betekent dus dat de visienota is vastgesteld voordat de wet definitief was. De parlementaire behandeling heeft geleid tot enkele aanpassingen in de wet. Een belangrijke wijziging is dat de wetgever nu heeft bepaald dat personen die al een Wajong-uitkering ontvangen ook na invoering van de Participatiewet de Wajong-uitkering houden. De groep Wajongers met arbeidsvermogen komt dus na 1 januari 2015 niet over naar de gemeente, maar blijft onder verantwoordelijk van het UWV. De Invoeringswet Participatiewet is inmiddels vastgesteld door het parlement en gepubliceerd in het Staatsblad. Dit betekent echter niet dat nu op alle onderdelen van de Participatiewet duidelijkheid bestaat over de regelgeving. Op verschillende onderdelen biedt de wet de regering mogelijkheden om nadere regels te stellen. Deze nadere regels zullen worden gesteld in Algemene Maatregelen van Bestuur of in Ministeriële Regelingen. Deze zullen echter pas in de loop van het vierde kwartaal worden vastgesteld. Dit betekent dat er bij het opstellen van de verordeningen op sommige onderdelen sprake was het onzekerheid over de definitieve regelgeving. 3.2 Concretisering In de Visienota Participatiewet (hoofdstuk 8) staat dat een aantal concrete onderwerpen nader zal worden uitgewerkt. In paragraaf 3.3 gaan we dieper op deze punten in. De Visienota zegt het volgende over de uitvoering van de Participatiewet: - de dienstverlening moet zo dicht mogelijk bij de burger plaatsvinden - lokaal waar het kan, (sub)regionaal waar het moet - relevant hierbij zijn: het belang van de cliënt, de voordelen van het collectieve en de lokale vrijheden - de werkgeversbenadering laten plaatsvinden door WerkLink, maar gemeenten kunnen in afstemming met WerkLink, zelf ook contacten leggen met werkgevers - de benadering van bovenlokale werkgevers gebeurt vanuit de arbeidsmarktregio Uitvoering van de Participatiewet Bij de uitvoering van de Participatiewet is er sprake van vijf belangrijke onderdelen: a. Werkgeversbenadering, plaatsing en begeleiding (jobcoaching) op de werkplek 9

10 b. Toeleiding / ondersteuning (re-integratie) van burgers richting de arbeidsmarkt c. Inkomensondersteuning d. Uitvoering van de oude Wsw (waarin ook de punten a. en b. voorkomen) e. Uitvoering nieuwe voorziening beschut werk in het kader van de Participatiewet Over de opzet en de rol van het regionaal Werkbedrijf in de arbeidsmarktregio West-Brabant is op dit moment nog geen definitieve duidelijkheid. Het is de wens van de colleges dat het Werkbedrijf een netwerkorganisatie wordt en aanhaakt bij het Regionaal Platform Arbeidsmarktbeleid (RPA) West-Brabant. De concrete werkgeversbenadering zal daarbij plaatsvinden vanuit vier of vijf subregionale eenheden. Eén daarvan is er dan voor de zes Dongemond gemeenten, zijnde WerkLink. De werkgeversorganisaties en vakbonden, die ook deelnemen in het Werkbedrijf, willen echter een zelfstandig kantoor opzetten van waaruit het regionaal Werkbedrijf opereert. De gesprekken hierover tussen gemeenten, werkgevers en vakbonden zijn nog niet afgerond. Ook het UWV en onderwijsinstellingen zijn bij het Werkbedrijf betrokken. Op 21 oktober werd bekend dat het rijk elke arbeidsmarktregio 1 miljoen verstrekt voor het opzetten van de werkbedrijven. In voorbereidende gesprekken gaven de Dongemond gemeenten aan de werkzaamheden concreet als volgt te willen uitvoeren: De werkgeversbenadering subregionaal uitvoeren, via WerkLink. In afstemming met WerkLink kunnen de consulenten van de gemeenten ook zelf werkgevers benaderen. De werkgevers die het sub-regionale niveau overschrijden, worden benaderd vanuit de arbeidsmarktregio. De re-integratie (toeleiding en ondersteuning richting de arbeidsmarkt voor uitkeringsgerechtigden voor wie dat nodig is), de plaatsing op een werkplek en de begeleiding, wordt lokaal uitgevoerd door de gemeenten. De wijze van uitvoering van de inkomensondersteuning (verstrekken van uitkeringen) is minder relevant voor het proces rondom het plaatsen van mensen bij werkgevers. Mogelijk kunnen de Dongemond-gemeenten op termijn (op onderdelen) tot een gezamenlijke uitvoering komen. De uitvoering van de nieuwe voorziening beschut werk zal mede afhangen van de keuze van een scenario voor de Wsw Uitvoering Wsw In de Visienota Participatiewet staat dat drie scenario s voor de toekomstige uitvoering van de Wsw verder worden uitgewerkt en met elkaar worden vergeleken. Op basis daarvan kan dan besluitvorming plaatsvinden over de toekomstige uitvoering van de Wsw. Op dit moment wordt met ondersteuning van Iroko BV gewerkt aan de verdere uitwerking en de doorrekening van deze drie scenario s. De rapportage van Iroko wordt voor het einde van 2014 verwacht. Op basis van deze rapportage kan vervolgens een besluit genomen worden over de toekomst van WAVA. In het eerste halfjaar 2015 zal dit voorgelegd worden aan de gemeenteraad. 3.3 Uitgangspunten bij een aantal concrete onderwerpen De Visienota Participatiewet noemt een aantal onderwerpen die in een vervolgnota aan de orde moeten komen. Hieronder volgt een opsomming van de belangrijkste punten, met hierbij de voorgestelde richting. Wie gaan de klanten van de gemeenten bemiddelen naar werkgevers? Zoals in de visienota is vastgesteld is de cliënt primair zelf verantwoordelijk voor het verkrijgen van betaald werk. Als hij niet volledig in staat is deze verantwoordelijkheid te nemen kan hij hierbij ondersteund worden. De klantmanager Werk en Inkomen is hiervoor het eerste aanspreekpunt voor de klant. Waar nodig kunnen op basis van de re-integratieverordening ondersteunende voorzieningen worden ingezet. Via een gecoördineerde werkgeversbenadering (in onze subregio via WerkLink) worden contacten gelegd met werkgevers. 10

11 Hoe wordt het arbeidsvermogen van de klant vastgesteld? Het UWV bepaalt welke cliënt niet in staat is zelfstandig het minimumloon te verdienen. Het arbeidsvermogen van de persoon die niet het minimumloon kan verdienen, zal mede afhankelijk zijn van de functie die de betreffende persoon gaat vervullen. Het regionaal Werkbedrijf zal een instantie aanwijzen die in de regio West-Brabant de loonwaarde gaat vaststellen. Wat is de afstemming tussen de gemeenten en WerkLink? De samenwerking tussen de gemeenten en WerkLink is het afgelopen jaar sterk gegroeid. De medewerkers van de gemeenten en WerkLink hebben wekelijks overleg en informeren elkaar over vacatures. WerkLink heeft de taakstelling voor 2014 reeds overschreden. De gemeenten zullen daarom de samenwerking in 2015 voortzetten. Het is wel van belang dat er hierbij extra aandacht komt voor cliënten met een arbeidsbeperking. Welke taken blijven de gemeenten lokaal uitvoeren en welke regionaal en op welke schaal willen gemeenten dit organiseren Vooralsnog wordt de huidige werkwijze voortgezet. Dit betekent dat de uitvoering van de Participatiewet door de individuele gemeente plaatsvindt en de werkgeversbenadering via Werk- Link. Er zal wel bezien worden of bij de uitvoering van de Participatiewet op onderdelen gekomen kan worden tot een grote samenwerking binnen de Dongemond-gemeenten. Daarnaast zal op een aantal onderdelen een nauwere samenwerking binnen de arbeidsmarktregio plaatsvinden. In ieder geval voor wat betreft het regionale werkbedrijf. Worden er afspraken gemaakt met het voortgezet speciaal onderwijs over de aansluiting tussen onderwijs en de arbeidsmarkt? Leerlingen van het voortgezet speciaal onderwijs zijn vaak de jongeren die tot 2015 in de Wajong terecht kwamen. Deze groep, met gedeeltelijke arbeidsbeperkingen, valt voortaan onder de Participatiewet. Op het niveau van het regionaal Werkbedrijf vindt overleg plaats met vertegenwoordigers van het speciaal onderwijs. Er worden afspraken gemaakt over de overdracht van de leerlingen van het onderwijs naar de Participatiewet. Ook wordt er voorlichting gegeven over de mogelijkheden om loonkostensubsidie in te zetten. Welke instanties willen de gemeenten gaan inschakelen voor beschutte arbeid en dagbesteding? In de wet staat dat gemeenten beschutte arbeid kunnen aanbieden. Het is een zogenaamde kan bepaling. Het is geen verplichting. Gemeenten kunnen potentiële kandidaten voor beschut werk voordragen voor een indicatiestelling bij het UWV. Oosterhout heeft het uitgangspunt dat personen die zijn aangewezen op beschutte arbeid hiervoor ook de mogelijkheid krijgen. De vraag hoe dit vormgegeven wordt is mede afhankelijk van de keuze die gemaakt wordt over de toekomstige positie van WAVA. Tot deze keuze gemaakt is zal per individu gekeken worden hoe beschut werk vormgegeven wordt, waarbij het in eerste instantie het meest voor de hand ligt om hierbij naar de mogelijkheden bij WAVA te kijken. Hoe worden de verbindingen met de Wmo nader uitgewerkt? Het jaar 2015 kan beschouwd worden als overgangsjaar van de drie transities. In dit jaar zal gewerkt moeten worden aan het verder leggen van verbindingen tussen de transities. Hierbij is ook rol weggelegd voor de sociale wijkteams, omdat daar in de praktijk naar voren komt in welke gevallen er verbindingen noodzakelijk zijn. Wat doen we met de Wsw-ers met een tijdelijk dienstverband? Op dit moment is bij WAVA een relatief grote groep werknemers in dienst met een tijdelijk dienstverband. Het zijn mensen die korter dan drie jaren werkzaam zijn bij het SW-bedrijf. Na drie jaren dient een besluit te worden genomen om het dienstverband al dan niet om te zetten naar een vast dienstverband. Waarschijnlijk wordt het toekomstig Participatiebudget hoger, wanneer deze personen vast in dienst zouden komen. Daar komt bij dat de medewerkers bij het niet verlenen van een vast dienstverband waarschijnlijk binnen niet al te lange tijd (Na WW-periode) in de Participatiewet komen en dus weer onder verantwoordelijkheid van de gemeente komen. Het vormt dan een moeilijke categorie om aan een betaalde baan te komen. 11

12 WAVA zal binnenkort een voorstel doen aan de zes gemeenten hoe om te gaan met de personen met een tijdelijk dienstverband. Dit zal opgenomen worden in het bedrijfsplan 2015 van WAVA/!GO. Hoe willen we de mensontwikkeling in de Wsw vormgeven? WAVA heeft een eigen beleid ontwikkeld op dit gebied en voert dit beleid uit. Wij hebben op dit moment geen voornemens om hier verandering in te brengen. Wel is het van belang dat de beleid voldoende effectief is, waardoor meer Wsw-ers via begeleid werken of detachering doorstromen naar een reguliere werkgever. Wat zijn de financiële consequenties? De financiële aspecten komen aan bod in hoofdstuk 5. 12

13 4. Verordeningen Participatiewet 4.1 Wettelijke bepalingen verordeningen De Participatiewet draagt de gemeenteraad op om op een aantal onderdelen bij verordening regels te stellen. Hieronder staat een overzicht van de onderdelen waarop deze regels gesteld moeten worden. Hierbij is tevens vermeld in welke verordening dit wordt geregeld Verordeningen uitkeringen Ten aanzien van de verstrekking van uitkeringen moet de gemeenteraad op grond van artikel 8 van de Participatiewet de volgende zaken bij verordening regelen. - Het verlagen van de bijstand, bedoeld in artikel 18, tweede lid en de periode van verlaging van de bijstand bedoeld in artikel 18, vijfde en zesde lid. Dit betreft de verlaging van de uitkeringen indien de uitkeringsgerechtigde niet voldoet aan de verplichting die aan de uitkering zijn verbonden. Dit wordt geregeld in de Afstemmingsverordening. - Het verlenen van een individuele inkomenstoeslag als bedoeld in artikel 36. Dit is de opvolger van de langdurigheidstoeslag en geeft een toeslag aan personen die langdurig een laag inkomen hebben. De verordening individuele inkomenstoeslag stelt de regels hiervoor. - Het verlenen van een individuele studietoeslag als bedoeld in artikel 36b. Op grond van artikel 36b kan aan de persoon die niet in staat is tot het verdienen van het wettelijk minimumloon een studietoeslag worden verleend als deze persoon een studie volgt die recht geeft op studiefinanciering. Hiervoor is de verordening individuele studietoeslag opgesteld. - De uitoefening van de bevoegdheid tot verrekening, bedoeld in artikel 60b Indien een cliënt de inlichtingenplicht in het kader van de Participatiewet schendt dient het college een bestuurlijke boete op te leggen. Indien er sprake is van recidive mag bij invordering van de boete de beslagvrije voet gedurende een periode van drie maanden buiten beschouwing gelaten worden. De wijze waarop hiervan gebruik gemaakt wordt dient in een verordening geregeld te worden. Hieraan is uitvoering gegeven met de verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive Verordeningen re-integratievoorzieningen en tegenprestatie Ook ten aanzien waarop de gemeente vormgeeft aan haar re-integratiebeleid stelt de wetgever dat een aantal zaken bij verordening geregeld dient te worden. Bepalingen hierover zijn opgenomen in artikel 8a van de Participatiewet. Het gaat om de volgende onderwerpen: - Het ondersteunen bij arbeidsinschakeling en het aanbieden van voorzieningen gericht op arbeidsinschakeling. Het aanbieden van re-integratievoorziening wordt geregeld in de re-integratieverordening. - Het opdragen van een tegenprestatie. De wet biedt de mogelijkheid om de persoon die uitkering ontvangt op te dragen een tegenprestatie naar vermogen te verrichten. De wijze waarop dit in Oosterhout wordt vormgegeven wordt geregeld in de verordening tegenprestatie - De scholing en opleiding bedoeld in artikel 10a, vijfde lid en de premie bedoeld in artikel 10a, vijfde lid. In artikel 10a wordt de participatieplaats geregeld. Deze kan worden ingezet voor een persoon waarvan is vastgesteld dat de kans op inschakeling in het arbeidsproces gering is. Ook dit aspect ins opgenomen in de reintegratieverordening. - Het verrichting van werkzaamheden in een beschutte omgeving bedoeld in artikel 10b. De Participatiewet kent de participatievoorziening beschut werk. Dit is min of meer de opvolger van beschut werk in het kader van de Wsw. Deze voorziening wordt geregeld in de re-integratieverordening. 13

14 4.1.3 Overige verordeningen Naast de verordeningen met betrekking tot uitkeringen en re-integratie dient de gemeenteraad nog de volgende verordeningen vast te stellen. - Op grond van artikel 8b van de Participatiewet dient de gemeenteraad bij verordening regels te stellen over de bestrijding van het ten onrechte ontvangen van bijstand alsmede van misbruik en oneigenlijk gebruik van de wet. Dit wordt gedaan met de Handhavingsverordening. - De wijze waarop vormgegeven wordt aan cliëntenparticipatie dient op grond van artikel 47 van de wet in een verordening geregeld te worden. Hiervoor is de verordening cliëntenparticipatie opgesteld. 4.2 Invulling verordeningsplicht Inleiding Ook de Wet werk en bijstand droeg de gemeenteraad op om op verschillende onderdelen regels te stellen in een verordening. Een groot aantal verordeningen dat nu op grond van de Participatiewet wordt gevraagd, komt overeen met verordeningen die door de Wet werk en bijstand werden gevraagd. Vanwege het feit dat de nieuwe wetgeving pet 1 januari 2015 op verschillende onderdelen een grote wijziging betekent, is er niet voor gekozen om de oude verordeningen te wijzigen, maar is de keus gemaakt om nieuwe verordeningen op te stellen. De oude verordening kunnen vervolgens worden ingetrokken. Hierna wordt in het kort ingegaan op de verschillende verordeningen en worden deze vergelijken met de oude verordeningen die in het kader van de Wet werk en bijstand waren vastgesteld. Voor een uitgebreide toelichting wordt verwezen naar de verordening zelf waarbij zowel een algemene als een artikelsgewijze toelichting is opgenomen Afstemmingsverordening De invoering van de Wet maatregelen WWB maakt het noodzakelijk om de afstemmingsverordening aan te passen. Vanaf 1 januari 2015 kent de Participatiewet namelijk een aantal geüniformeerde arbeidsverplichtingen. De wet bepaalt tevens de hoogte van de afstemming van de uitkering bij schending van deze verplichtingen. De gemeente heeft alleen nog beleidsvrijheid bij de bepaling van de duur van deze afstemming. De wet bepaalt dat bij schending van een geüniformeerde arbeidsverplichting een verlaging van de bijstand van 100% dient plaats te vinden voor een periode van minimaal een maand en maximaal drie maanden. Bij een herhaalde schending binnen 12 maanden dient de duur verlengd te worden, waarbij het maximum van drie maanden blijft gelden. Indien vervolgens binnen een periode van 12 maanden een nieuwe schending van de verplichtingen plaatsvindt bedraagt de periode van verlaging drie maanden. Aan de gemeentelijke beleidsruimte ten aanzien van de duur van de verlaging is in de afstemmingsverordening invulling gegeven. Hierbij is er voor gekozen om bij de eerste schending van de geüniformeerde arbeidsverplichting de duur van de verlaging vast te stellen op een maand. Bij een tweede schending wordt deze duur verdubbeld tot twee maanden. Bij een derde schending is de duur conform de wettelijke bepaling vervolgens drie maanden. Voor wat betreft de verdere bepalingen in de afstemmingsverordening is aangesloten bij de verordening zoals deze voor 1 januari 2015 gold. 14

15 4.2.3 Verordening individuele inkomenstoeslag Met ingang van 1 januari 2015 komt de langdurigheidstoeslag te vervallen. In plaats hiervan komt er een individuele inkomenstoeslag. Evenals de langdurigheidstoeslag is de individuele inkomenstoeslag bedoeld voor personen die langdurig een laag inkomen hebben en geen zicht hebben op inkomensverbetering. Gelet op het feit dat de individuele inkomenstoeslag in het verlengde ligt van de langdurigheidstoeslag is er in de verordening voor gekozen om deze in lijn met de verordening langdurigheidstoeslag op te stellen Verordening individuele studietoeslag De individuele studietoeslag is nieuw voor gemeenten. Deze toeslag is bedoeld voor personen met een arbeidsbeperking die een studie volgen. De wetgever wil hiermee personen met een arbeidshandicap een extra steuntje in de rug geven als ze gaan studeren. Achterliggende gedachte is dat deze groep, in vergelijking met studerenden zonder arbeidsbeperking, minder mogelijkheden heeft om de studie te combineren met een bijbaan. De wetgever heeft de bepaling over de individuele studietoeslag evenals de individuele inkomenstoeslag opgenomen in de paragraaf Bijzondere bijstand Vanwege deze keuze van de wetgever is er voor gekozen om de individuele studietoeslag in lijn met de individuele inkomenstoeslag op te stellen Verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive Op het onderdeel bestuurlijke boete en de wijze waarop verrekening plaatsvindt bij recidive is er geen wijziging in de wet gekomen. De verordening wijkt dan ook niet af van de verordening zoals deze in het kader van de WWB gold Re-integratieverordening De invoering van de Participatiewet heeft grote invloed om de re-integratieverordening. De wet bepaalt op verschillende onderdelen dat de gemeenteraad op dit onderdeel regels moet stellen in een verordening. Daarnaast verlangt de wet dat op een aantal belangrijke onderdelen samenwerking plaatsvindt in de arbeidsmarktregio. Deze onderdelen zijn: - Regioanaal werkbedrijf - Gecoördineerde werkgeversbenadering - Systematiek bepaling loonwaarde Gelet op deze noodzakelijke samenwerking binnen de arbeidsmarktregio is er voor gekozen om de re-integratieverordening binnen het samenwerkingsverband van de regio op te stellen. Het streven is dat alle gemeenten binnen de arbeidsmarktregio West-Brabant dezelfde reintegratieverordening vaststellen. Hiermee kan bereikt worden dat werkgevers binnen de arbeidsmarktregio op eenzelfde wijze benaderd kunnen worden en dezelfde ondersteuningsmogelijkheden geboden kunnen worden. Vanuit deze samenwerking binnen de regio wordt in alle regio-gemeenten dezelfde concept re-integratieverordening voorgelegd. Dit betekent overigens niet dat alle gemeente ook daadwerkelijk dezelfde verordening zullen vaststellen. Iedere gemeente maakt uiteindelijk haar eigen afwegingen en dit kan leiden tot wijziging van de concept-verordening door een individuele gemeente. De re-integratieverordening beschrijft de verschillende ondersteuningsmogelijkheden die de gemeente in het kader van re-integratie kan bieden. Dit kan zowel gaan om instrumenten die kunnen worden ingezet voor de individuele werkzoekende als om instrumenten die kunnen worden ingezet voor een werkgever die een werkzoekende een dienstverband aanbiedt. Het uiteindelijke doel van de inzet van de re-integratie instrumenten is dat de werkzoekende weer een betaalde baan krijgt en hierdoor weer onafhankelijk kan worden van de verstrekking van een uitkering. 15

16 Met de invoering van de Participatiewet krijgt de gemeente de mogelijkheid om een structurele loonkostensubsidie te verstrekken aan een werkgever die een persoon met een arbeidsbeperking in dienst neemt. De hoogte van deze loonkostensubsidie is afhankelijk van de loonwaarde van deze persoon. Het regionale werkbedrijf binnen de arbeidsmarktregio zal moeten vaststellen welke loonwaardesystematiek hiervoor wordt vastgesteld. Naast de structurele loonkostensubsidie is er in de re-integratieverordening voor gekozen om ook de mogelijk te bieden tot verlening van een incidentele loonkostensubsidie. Deze is tijdelijke loonkostensubsidie is gericht op personen die geen arbeidsbeperking hebben, maar door een grotere afstand tot de arbeidsmarkt wel moeilijk een baan kunnen vinden. De financiering van de structurele en de incidentele loonkostensubsidie verschilt overigens. Een structurele loonkostensubsidie voor een persoon met een arbeidsbeperking wordt bekostigd uit het uitkeringsbudget dat de gemeente ontvangt. De structurele subsidie is ook een open eind regeling. Als er sprake is van een dienstverband tussen een werkgever en een persoon met een arbeidsbeperking dan moet de gemeente op basis van de loonwaarde een loonkostensubsidie verstrekken. Eventuele andere kosten die voortvloeien uit het dienstverband, zoals begeleiding of werkplekaanpassing, moeten bekostigd worden uit het participatiebudget. De incidentele loonkostensubsidie dient bekostigd te worden uit het participatiebudget. Hierbij heeft de gemeente wel de mogelijkheid om vanuit oogpunt van kostenbeheersing een plafond voor het aantal verstrekking vast te stellen. In de verordening is ook de mogelijkheid opgenomen tot een aanbieden van beschut werk. Op grond van het bepaalde in de wet zal het UWV de gemeente adviseren of een persoon is aangewezen op beschut werk. De inzet van beschut werk verloopt overigens ook via de inzet van een structurele loonkostensubsidie. De organisatie die het beschut werk uitvoert ontvangt op basis van de loonwaarde een loonkostensubsidie. Hierbij moet wel opgemerkt worden dat de maximale loonkostensubsidie 70% van het minimumloon bedraagt. Als de loonwaarde lager is dan 30% betekent dit dus dat de loonkostensubsidie niet toereikend is. De gemeente bekostigt deze loonkostensubsidie uit het uitkeringsbudget. Kosten van begeleiding dienen bekostigd te worden uit het participatiebudget. De arbeidsmarkt en hiermee de re-integratiemarkt is dynamisch. Dit maakt het noodzakelijk dat snel ingespeeld kan worden op nieuwe ontwikkelingen die de kansen van werkzoekenden kunnen vergroten. Dit kan betekenen dat er nieuwe re-integratievoorzieningen ontstaan die niet volledig passen binnen de in de verordening genoemde voorzieningen. Om deze reden is ook een bepaling opgenomen dat het college de mogelijkheid heeft om andere voorzieningen in te zetten. Uiteraard dienen deze dan wel te passen binnen de (financiële) kaders die de raad heeft vastgesteld Verordening tegenprestatie Op het onderdeel tegenprestatie is de visienota Participatiewet geamendeerd. Hierbij is expliciet in de visienota opgenomen dat niet van een cliënt verwacht mag worden dat hij in het kader van een tegenprestatie regulier werk doet zonder hiervoor regulier betaald te worden. Wel mag worden gevraagd om vrijwilligerswerk of mantelzorg uit te voeren. Ook in het coalitieakkoord is aandacht besteed aan de tegenprestatie. Hierin is bepaald dat aan bijstandsgerechtigden die wel kunnen maar niet willen een tegenprestatie wordt opgelegd. Hiervoor gelden de volgende voorwaarden: - Er mag geen verdringing van regulier werk plaatsvinden - De tegenprestatie kan niet worden ingezet in de lijfgebonden (mantel)zorg - De tegenprestatie is erop gericht de afstand tot de arbeidsmarkt te verkleinen - Er is altijd maatwerk nodig: geen standaardoplossingen, maar per individu bepalen wat de juiste route is. 16

17 In de verordening zijn de geamendeerde visienota en het coalitieakkoord als uitgangspunt genomen. De verordening kent hierbij twee categorieën tegenprestatie. De verplichte tegenprestatie voor de categorie wel-kunners niet-willers. De tweede categorie betreft de vrijwillige tegenprestatie, uitkeringsgerechtigden die zelf aangeven iets (terug) te willen doen. Deze groep kan ondersteund worden bij het vinden van een geschikte activiteit Handhavingsverordening Voor de handhavingsverordening geldt dat deze in lijn met de bestaande handhavingsverordening is opgesteld Verordening cliëntenparticipatie De huidige wijze waarop we vorm hebben gegeven aan cliëntenparticipatie voldoet goed. Er is op dit moment dan ook geen aanleiding om hierin wijzigingen aan te brengen. De nieuwe verordening is dan ook (nagenoeg) gelijk aan de oude Verordening toeslagen en verlagingen Door de invoering van kostendelersnorm is deze verordening niet meer opgenomen in de wet. Deze verordening dient dan ook te worden ingetrokken. Voor personen die op 31 december 2014 een WWB-uitkering ontvangen geldt een overgangsrecht. Voor deze groep geldt de kostendelersnorm pas vanaf 1 juli Tot dat moment in de verordening toeslagen en verlagingen nog van toepassing. De verordening dient dus nog tot 1 juli 2015 geldigheid te hebben voor personen die op 31 december 2014 uitkering ontvangen. Intrekking van de verordening kan dus met ingang van 1 juli 2015 plaatsvinden. De Participatiewet biedt het college nog twee mogelijkheden om de uitkering te verlagen, maar deze dienen niet meer in een verordening vastgelegd te worden. Het college heeft de zelfstandige bevoegdheid om dit in beleidsregels vast te leggen. De mogelijkheden die de wet nog biedt om tot een verlaging van de uitkering te komen zijn: - Woonsituatie De norm kan verlaagd worden als belanghebbende lagere algemeen noodzakelijke kosten van bestaan heeft dan waarin de norm voorziet als gevolg van zijn woonsituatie, waaronder het niet aanhouden van een woning. - Schoolverlaters Indien de deelname aan onderwijs recent is beëindigd kan de norm gedurende zes maanden na het tijdstip van de beëindiging van het onderwijs lager vastgesteld worden. Op dit moment is de gemeente Oosterhout van mening dat de invoering van de kostendelersnorm het niet meer noodzakelijk maakt om nog specifieke verlagingen van de uitkeringsnorm toe te passen. Van de bovengenoemde mogelijkheden zal dan ook geen gebruik gemaakt worden. Overigens stelt artikel 18, lid 1, van de Participatiewet dat het college de bijstand afstemt op de omstandigheden, mogelijkheden en middelen van belanghebbende. In bijzondere situaties blijft dus de mogelijkheid bestaan om de bijstand lager vast te stellen als er sprake is van lagere bestaanskosten Verordening maatschappelijke participatie schoolgaande kinderen Vanwege de beperking van de mogelijkheden van categoriale bijzondere bijstand is deze verordening niet meer opgenomen in de wet. Dit betekent dat deze verordening moet worden ingetrokken. 17

18 4.3 Uitwerking verordeningen Evenals bij de verordeningen in het kader van de Wet werk en bijstand is er voor gekozen om in de verordeningen de kaders te stellen. Vervolgens geven de verordeningen het college de mogelijkheid om nadere regels te stellen. Het college zal deze nadere regels vaststellen in een of meerdere uitvoeringsbesluiten. De uitvoering van onderdelen van de Participatiewet is voor een belangrijk deel afhankelijk van economische ontwikkelingen en de hiermee gepaard gaande ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Dit vereist in sommige situaties dat snel wordt ingespeeld op ontwikkelingen. Om deze reden is Voor deze systematiek gekozen. Aanpassing van een uitvoeringsbesluit kan namelijk sneller plaatsvinden dan aanpassing van een verordening. Daarnaast speelt een rol dat ook de wet op verschillende onderdelen de mogelijkheid biedt om nadere regels te stellen via Algemene Maatregel van Bestuur of Ministeriële Regeling. Door alleen de kaders te regelen in de verordeningen kan ook sneller gereageerd worden op wijzigingen in deze nadere regelgeving. 18