EMPOWERMENT, IDENTITEIT, EN GELIJKE (ONDERWIJS)KANSEN: PERSPECTIEVEN VAN DOVE/ GEBARENTALIGE PERSONEN

Transcriptie

1 EMPOWERMENT, IDENTITEIT, EN GELIJKE (ONDERWIJS)KANSEN: PERSPECTIEVEN VAN DOVE/ GEBARENTALIGE PERSONEN 2012 De Clerck, G Goedele De Clerck, UGent, Fevlado

2 Aansluiting bij emancipatieproces van de Vlaamse Dovengemeenschap! Sinds de jaren 1990: ontwaken van de Vlaamse Doven-/ Gebarentaalgemeenschap! Situering van deze identiteitsprocessen in Noordwest-Europa: breed gebruik van gebarentaal in het gezin, op school, in de werkomgeving en in de maatschappij = noodzakelijke voorwaarde voor verdere stap in het emancipatieproces! Bredere waaier van toekomstmogelijkheden! Ontwaken: vraag naar een mentaliteitsverandering voor d/doof- en Gebarentaalvriendelijke samenleving met maximale ontwikkelingsmogelijkheden leerproces in het omgaan met verschil en democratisch burgerschap

3 Partners in onderwijs?! 2010: 21ste International Congress on the Education of the Deaf (ICED): Intentieverklaring Verwerping van de resoluties van het Congress in Milaan in1880, waarbij het gebruik van gebarentaal werd verboden in onderwijsprogramma s wereldwijd, en erkenning van negatieve invloed op: de ontwikkeling van Dove mensen en Dovengemeenschappen wereldwijd; de participatie van Dove mensen in de beleidsvorming rond het onderwijs aan dove leerlingen en studenten; de tewerkstelling van Dove volwassenen en hun mogelijkheden om carrière te maken;

4 Partners in onderwijs? 2010: 21ste International Congress on the Education of the Deaf (ICED): Toekomstovereenkomst roept alle landen op tot! ratificatie en implementatie van de UN conventies, vooral de Conventie inzake de Rechten van Personen met een Handicap;! instemming met de resoluties van het WFD congress in Madrid met betrekking tot gelijkwaardige en adequate toegankelijkheid tot meertalig en multicultureel onderwijs;! aanmoediging van de participatie van Dove burgers rond alle overheidsbeleidsvormingsprocessen met betrekking tot alle aspecten van hun leven;! inclusie van gebarentalen als erkende en gelijkwaardige talen

5 Partners in onderwijs?! Betrekken van Dove burgers in het voorzien van adequate informatie rond gebarentaal en dovencultuur aan ouders van Dove kinderen en jongeren! hantering van een kind- en familiegericht perspectief in ondersteuningsdiensten! Doorverwijzing van Dove kinderen naar Dovenorganisaties, scholen en programma s voor Doven met ondersteuning van vroege interventie! Sensibilisering van Dove burgers rond hun mensenrechten! Erkenning van alle Dove burgers als trotse, creatieve, en productieve burgers met zelfvertrouwen en handelingsmogelijkheden

6 Uitdaging van partnerschap en participatie Dove mensen vormen niet alleen een bijzondere casus, maar ook een casus waarin degenen die het meest betrokken zijn dove mensen zelf historisch grotendeels zijn genegeerd in beleidsvorming, en hieronder valt ook beleid rond gebarentaal. Een groot deel van taalplanningsactiviteiten gerelateerd aan gebarentalen blijft voornamelijk gecontroleerd door en in de handen van horende mensen, vaak horende opvoeders en onderwijsverstrekkers van dove kinderen. (Reagan, 2010, p. 181)

7 Uitdaging van partnerschap en participatie Op welke manier kunnen we in Vlaanderen bewegen naar een sterker partnerschap in onderwijs? Is er, naast de uitdagingen van CI en geïntegreerd onderwijs, ook ruimte voor de uitdaging van het omgaan met diversiteit, leren, en Vlaamse Gebarentaal vanuit een emancipatorisch perspectief? Cfr. Veroordeling Vlaamse Overheid voor discriminatie van Dove leerlingen door Hof van Beroep in Gent; TOEGANKELIJK ONDERWIJS WANNEER Cfr. Erkenning van Vlaamse Gebarentaal (2006): VGT-decreet en oprichting van de Adviescommissie Vlaamse Gebarentaal

8 Deaf epistemologies! Doel van het onderwijs = optimale (academische) ontplooiingsmogelijkheden voor horende en d/dove kinderen! De praktijk van het onderwijs kan verschillend zijn! epistemologies: manier waarop we de wereld begrijpen, kennen, ermee interageren Dove burgers zijn grotendeels uitgesloten geweest van onderzoek, bekeken als minderwaardig, hebben geen toegang gekregen tot macht ze hebben dus weinig baat gehad bij de productie van kennis Oplossingen: toegang tot besluitvorming, in vraag stellen van bestaande systemen, inclusie in bestaande systemen

9 Deaf epistemologies! ICED Congress 2010: openheid voor deaf epistemologies! Consensus rond:! Belang van een gebarentaalaanbod in onderwijs! Visuele leerprocessen! De aanwezigheid van d/dove professionals! d/doof- en gebarentaalvriendelijke omgeving! Belang van positieve beeldvorming! Peer contact en interactie met Doven-/Gebarentaalgemeenschap cfr. Leren, deaf epistemologies, en duurzame ontwikkeling: documentatie best practices - De Clerck, FWO-Vlaanderen

10 Naar een alternatief? Voor de optimale ontwikkeling van d/dove kinderen, moeten dovenscholen en reguliere scholen nieuwe paradigma s en modellen aangrijpen; ze moeten allebei flexibel genoeg zijn om te experimenteren met nieuwe modellen. (Moores, 2012) Verkenning van alternatief in samenwerking met gemeenschapssenator Helga Stevens (artikel in voorbereiding): aanmoedigen van clusteren van d/dove kinderen in scholengemeenschappen in stedelijke regio s

11 Sterke punten! breed aanbod: doven-/gebarentaalschool in combinatie met inclusietrajecten, VGT-aanbod ook voor horende kinderen! peer contact van d/dove kinderen en contact d/dove professionals! inclusief voor broers/zussen en CODA s! investeringsmogelijkheden voor curriculumontwikkeling en lerarenopleiding: erkenning unieke leerprocessen d/dove kinderen! meer optimale arbeidsomstandigheden voor tolken VGT; mogelijkheden voor specialisatie! ontwikkeling van sociaal kapitaal via invulling als brede school (interactie met partnerorganisaties, ouders, lokale gemeenschap) met gebarentaalprofiel! engagement om kansen te creëren voor d/dove leerlingen

12 Referenties en contact! De Clerck G. (in press). Exploring Deaf Epistemologies: Comparative Studies in Identity, Empowerment en Learning. Washington, DC: Gallaudet University Press.! De Clerck, G. (2012). Contributing to an era of epistemological equity: A critique and alternative to the practice of science. In: P. V. Paul and D. F. Moores: Deaf Epistemologies: Multiple Perspectives on the Acquisition of Knowledge. Washington, DC: Gallaudet University Press.! De Clerck, G. & Pinxten, R. (Eds.) (2011). Gebarentaal zegt alles. Leuven: Acco.! Reagan, T. (2010). Language policy and planning for sign languages. Washington, DC: Gallaudet University Press.! Moores, D. (2011). Partners in education. Washington, DC: Gallaudet University Press.! Moores, D. (2012). Duelling epistemologies: Between Scylla and Charybdis in the Education of Deaf Learners. In: P. V. Paul and D. F. Moores: Deaf Epistemologies: Multiple Perspectives on the Acquisition of Knowledge. Washington, DC: Gallaudet University Press.! Steeds welkom om contact op te nemen: Goedele.DeClerck@UGent.be