College bouw ziekenhuisvoorzieningen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "College bouw ziekenhuisvoorzieningen"

Transcriptie

1 College bouw ziekenhuisvoorzieningen Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus EJ DEN HAAG Postbus GB Utrecht T (030) F (030) E cbz@bouwcollege.nl I Datum 5 juli 2004 Kenmerk Bi Uw brief van Afdeling Economie Uw kenmerk Betreft Effecten van bedrijfstijdverlenging in ziekenhuizen Op verzoek van het Bouwcollege heeft de Universiteit van Maastricht onderzoek gedaan naar een aantal effecten van bedrijfstijdverlenging in de curatieve zorg. Het Bouwcollege heeft in zijn vergadering van 5 juli 2004 ingestemd met de conclusies uit het rapport, dat u bijgaand aantreft. Het Bouwcollege heeft vorig jaar tot dit onderzoek besloten omdat de indruk bestond dat de benutting van onderzoeks- en behandelfaciliteiten in ziekenhuizen uitgebreid zou kunnen worden. (Het onderzoek is opgenomen in het door u goedgekeurde Werkprogramma 2004.) Dit zou gevolgen kunnen hebben voor de hoeveelheid voorzieningen die op grond van bouwmaatstaven hiervoor geclaimd kan worden. Ook voor ziekenhuizen zelf is het belangrijk in een meer concurrerende omgeving over passende maar vooral ook niet te grote en te kostbare infrastructuur te beschikken. Recent verscheen ook een rapport van TPG over de logistiek in de zorg ( Het kan écht: betere zorg voor minder geld, 7 juni 2004). De uitkomsten van het onderzoek van de Universiteit van Maastricht, waarin met andere technieken en op een ander niveau is gekeken naar de logistieke processen in het ziekenhuis kan gezien worden als een aanvulling op c.q. ondersteuning van het TGP-rapport. Bij het onderzoek van de Universiteit van Maastricht is gebruik gemaakt van simulatietechnieken waarmee op microniveau het logistieke proces in kaart wordt gebracht en vervolgens met alternatieven wordt vergeleken. Door deze aanpak wordt niet alleen geanalyseerd wat het effect van bedrijfstijdverlenging is, maar wordt tevens gekeken of het te onderzoeken bedrijfsproces verder geoptimaliseerd kan worden. Een tweetal processen is nader onderzocht, namelijk de activiteiten in de polikliniek traumatologie alsmede de processen voor liesbreuk en darmpatiënten op de OK. Met andere woorden twee uiteenlopende processen wat betreft standaardisatie en voorspelbaarheid. Cbz/nr Bezoekadres Churchilllaan GV Utrecht

2 Effecten van bedrijfstijdverlenging in ziekenhuizen De concrete vraagstelling waarop een antwoord gezocht is, luidt als volgt: Wat zijn de effecten van het verlengen van de geplande bedrijfstijd in ziekenhuizen? Wat zijn de effecten van het optimaliseren van de organisatie van een zorgproces op de gerealiseerde bedrijfstijd en de utiliteit van capaciteiten? De onderzoekers hebben de processen op de betreffende afdelingen gedetailleerd in kaart gebracht, waarna op basis van een computersimulatie is nagegaan of alternatieve oplossingen tot een beter resultaat leiden. Deze simulatie kan uiteraard een aantal malen op verschillende varianten worden toegepast. In financieel opzicht is door de onderzoekers gebruik gemaakt van de zogenaamde target costing methode. Hierdoor kan een instelling van te voren een randvoorwaarde formuleren met betrekking tot de kosten. In het onderzoek is als voorwaarde meegenomen dat het financiële resultaat voor het ziekenhuis gunstiger wordt dan wel gelijk blijft. Voor de onderzochte afdelingen leiden de computersimulaties tot de conclusie dat bedrijfstijdverlenging op de polikliniek niet nodig is. Een verbetering van de efficiency door processen te standaardiseren maakt een verlenging van de bedrijfstijd overbodig. Op de OK leverde een verlenging van de bedrijfstijd wel duidelijke voordelen op. Ook daar is het noodzakelijk gebleken om processen verder te standaardiseren omdat anders de kans op overschrijdingen van de langere bedrijfstijd te groot zou zijn. Mogelijkheden voor het verlengen van geplande bedrijfstijd zijn overigens in sterke mate afhankelijk van arbeidsrechtelijke aspecten, met name de maximum arbeidstijd en wettelijke rustpauzes. Deze aspecten worden in het rapport gememoreerd, maar niet verder uitgewerkt. Uit de vergelijking van de diverse onderzochte varianten blijkt dat een besluit tot bedrijfstijdverlenging niet kan worden genomen zonder tevens naar de efficiency van het proces te kijken. Soms leidt een efficiencyverbetering dan al tot een voldoende toename van de behandelcapaciteit, waardoor bedrijfstijdverlenging, laat staan capaciteitsuitbreiding, niet aan de orde is. In andere gevallen brengt bedrijfstijdverlening de noodzaak met zich mee het proces zodanig te stroomlijnen dat de kans op overschrijding van de te plannen bedrijfstijd binnen de perken blijft. Op basis van de vormgeving van de simulaties is bovendien zichtbaar te maken hoe een aantal varianten van gebouwindelingen ten opzichte van elkaar scoren op het punt van efficiency. De getoonde simulatietechniek kan dan een waardevolle bijdrage leveren aan de ontwerpen van ziekenhuizen. In theorie zouden zelfs de kostengevolgen van inefficiënte herindelingen in kaart kunnen worden gebracht ten einde na te gaan of opheffing van knelpunten een positief rendement heeft. Op basis van het onderzoek kan een aantal conclusies worden getrokken: Het beter in kaart brengen van processen in het ziekenhuis en het vervolgens beter op elkaar afstemmen, kan tot aanzienlijke efficiencyvoordelen leiden. De in dit onderzoek gebruikte technieken afkomstig uit complexe industriële processen kunnen deze efficiencyverbeteringen krachtig ondersteunen. Op dit punt lijkt het eerdergenoemde onderzoek naar efficiencyverbetering in de zorg van de heer Bakker van TPG bevestigd te worden. Bij afwezigheid van nauwkeurige gegevens over de productiecapaciteit is het in het rapport gedemonstreerde onderzoek een goed alternatief om te bezien hoeveel ruimte de bestaande voorzieningen nog bieden alvorens capaciteitsuitbreiding moet worden overwogen. Onderdeel van het onderzoek is het herinrichten van processen gebruikmakend van de target costing methode. Hierdoor kan direct een verbetering van het financiële resultaat zichtbaar gemaakt worden. Cbz/nr

3 Effecten van bedrijfstijdverlenging in ziekenhuizen De simulatietechniek kan ook gebruikt worden om gebouwontwerpen zo in te richten dat efficiëntere logistieke processen mogelijk zijn. In de Nederlandse architectenwereld zijn dergelijke instrumenten nog geen gemeen goed. Het Bouwcollege neemt zich voor een aantal workshops met de Universiteit van Maastricht te organiseren om hieraan meer bekendheid te geven. Indien methodieken zoals die in het rapport van de universiteit van Maastricht te zijner tijd gemeengoed zijn geworden, mag van instellingen verwacht worden dat zij, als zij een aanvraag voor het uitbreiden van functies indienen, eerst een onderzoek hebben verricht naar de mogelijkheden van een verdere optimalisatie van de efficiëntie met inbegrip van een eventuele aanpassing van de bedrijfstijd. Uiteraard zal in een dergelijk onderzoek rekening moeten worden gehouden met de arbeidsrechtelijke consequenties van langere bedrijfstijden voor met name de personeelskosten. Overigens moet opgemerkt worden dat de in het rapport gehanteerde tools zich puur richten op het logistieke proces. De vraag of de onderzochte medische handelingen tot good practice behoren, wordt in dit onderzoek niet gesteld, maar het is in de praktijk natuurlijk wel wenselijk dat ook hierbij wordt stilgestaan. In het conceptwerkprogramma voor 2005 heeft het Bouwcollege opgenomen dat verder onderzoek zal worden gedaan naar de vormgeving van operatiekamercomplexen. Dit onderzoek zal zich met name richten op de optimale omvang van een operatiekamercomplex en het scheiden van productiestromen, eventueel door het decentraliseren van operatiekamers. Uiteindelijk moet dit leiden tot uitspraken over wat de meest kosteneffectieve concepten zijn van operatiekamerafdelingen. Daarnaast is het Bouwcollege in het kader van het Werkprogramma 2004 begonnen met een onderzoek naar het effect van toepassing van care pathways voor de bouwkundige zorginfrastructuur. Deze activiteit vindt in nauwe samenspraak met het CBO plaats. Hoogachtend, de algemeen secretaris, de voorzitter, mr. T. Vroon drs. R.L.J.M. Scheerder Cbz/nr

4 De effecten van bedrijfstijdverlenging in ziekenhuizen Een onderzoek in opdracht van het College Bouw Ziekenhuisvoorzieningen Universiteit Maastricht Capaciteitsgroep Beleid, Economie en Organisatie van Zorg Faculteit der Gezondheidswetenschappen Postbus MD Maastricht Opgesteld door: Mw. Drs. J.J.W. Molema Mw. M. Kleinschiphorst Dr. S. Groothuis Mw. Dr. M.I. Pavlova Prof. Dr. W.N.J. Groot Prof. Dr. G.G. van Merode (projectleider)

5 Samenvatting Inleiding Door het College Bouw Ziekenhuisvoorzieningen is aan de Universiteit Maastricht gevraagd te onderzoeken wat de effecten van het verlengen van bedrijfstijden zijn. In het kader van dit onderzoek zijn de volgende hoofdvragen geformuleerd: Wat zijn de effecten van het verlengen van de geplande bedrijfstijd in ziekenhuizen? En Wat zijn de effecten van het optimaliseren van de organisatie van een zorgproces op de gerealiseerde bedrijfstijd en de utiliteit van capaciteiten? Specifiek zijn de volgende onderzoeksvragen onderzocht: 1. Op welke wijzen kan de geplande bedrijfstijd worden verlengd? 2. Voor welke functies en zorgprocessen ligt de bedrijfstijdverlenging in de rede? 3. Op welke wijzen kan een zorgproces worden georganiseerd? 4. Wat kan geleerd worden van de aanpak van private aanbieders in binnen- en buitenland? 5. Welke doelmatigheidswinst wordt bereikt met optimalisatie van een zorgketen? 6. Welke doelmatigheidswinst wordt met het verlengen van de geplande bedrijfstijd in ziekenhuizen gerealiseerd? Onder geplande bedrijfstijd wordt verstaan het aantal uren per dag dat een capaciteit gebruikt kan worden, de geplande openingstijd. In hoeverre de geplande bedrijfstijd daadwerkelijk de openingstijd voor een capaciteit is geweest, wordt uitgedrukt in de gerealiseerde bedrijfstijd, het aantal uren per dag dat de capaciteit uiteindelijk opengesteld is, dat wil zeggen de tijd verlopen tussen het begin van de eerste handeling tot het einde van de laatste handeling. Het gebruik van de capaciteit tijdens de gerealiseerde bedrijfstijd kan worden uitgedrukt in de utiliteit, ofwel het deel van de tijd dat, terwijl de capaciteit opengesteld was, daadwerkelijk gebruik is gemaakt van de capaciteit. Achtergrond Mogelijkheden voor het verlengen van geplande bedrijfstijd zijn in sterke mate afhankelijk van arbeidsrechtelijke aspecten, met name de maximum arbeidstijd en wettelijke rustpauzes. Voor de gezondheidszorg zijn daarbij ook de bepalingen in de CAO van belang. Hierin komen ook financiële consequenties van het verlengen van bedrijfstijden naar voren, zoals toeslagpercentages voor aanwezigheids- en bereikbaarheidsdiensten. Een recente uitspraak van het Europese Hof in casu het Jaeger arrest heeft echter gevolgen de wijze waarop

6 dergelijke diensten kunnen worden ingevuld. Mede als gevolg hiervan is een vereenvoudiging van de Arbeidstijdenwet voorgesteld welke inhoud dat de maximum arbeidstijd van een dienst 12 uur is. Dit geeft meteen de grens aan voor een werknemer wanneer bedrijfstijden worden verlengd. Echter, wanneer in ploegendienst zou worden gewerkt, kunnen personeelsgebonden capaciteiten langer dan 12 uur worden opengesteld. De effecten van verlenging van bedrijfstijd voor capaciteiten kunnen wellicht worden versterkt door een optimalisatie van processen. Zowel binnen als tussen processen ontstaan bij het toewijzen van capaciteiten vaak afstemmingsproblemen. Deze problemen worden veroorzaakt door onzekerheid in vraag en/of aanbod, complexiteit van inhoud of organisatie en inflexibiliteit, en leiden tot keteninefficiëntie. Het is wenselijk keteninefficiëntie te verminderen en waar mogelijk te voorkomen, opdat de gerealiseerde bedrijfstijd zo veel mogelijk overeenkomt met de geplande bedrijfstijd en de utiliteit van een capaciteit optimaal is. Welke factoren moeten worden gereduceerd hangt van de doelen van een organisatie en van wat een organisatie centraal stelt. Hierbij kan onderscheid worden gemaakt in twee dimensies, te weten mate van standaardisatie van het proces en mate waarin behoeften van patiënten centraal staan. Dit onderscheid leidt tot verschillende organisatietypen, waarvan de vier belangrijkste zijn archipel structuur, procedure based factory, focused factory en virtuele integratie. Organisaties met meer standaard processen kunnen beter plannen welke capaciteiten wanneer en voor wie nodig zijn. Methode Het onderzoek heeft zich gericht op de afdeling Heelkunde van een academisch Ziekenhuis, in het bijzonder de polikliniek traumatologie en de patiëntengroepen liesbreuk, darm en traumatologie op de OK. Bij het uitvoeren van dit onderzoek zijn de stappen van het target costing proces gevolgd, wat inhoudt dat de kosten van het herinrichten van het proces input zijn geweest voor het onderzoek. Hiertoe is eerst het netto resultaat van de huidige situatie bepaald en vervolgens van de nieuwe situatie. De effecten van herinrichting op de gerealiseerde bedrijfstijd en de utiliteit van de capaciteiten is onderzocht met behulp van discrete event simulation. Resultaten In de eerste stap is het proces op de polikliniek en de OK van in kaart gebracht. Voor beide situaties zijn de target kosten bepaald door het netto resultaat van de huidige situatie te

7 berekenen. Voor de OK is ook de uitvoer van de huidige situatie in termen van gerealiseerde bedrijfstijd en utiliteit is bepaald. Dit laatste is gedaan met behulp van computer simulatie. In de tweede stap van het target costing proces zijn de kosten van de nieuwe situatie, na herinrichting van het proces, bepaald. Voor de polikliniek is hiertoe het proces van de traumatologie patiënten heringericht. Gekozen is om het tweede consult voor patiënten die een röntgenfoto moeten laten maken te laten vervallen en alle patiënten een röntgenfoto te laten maken voorafgaand aan het eerste consult. Het proces wordt hiermee meer gestandaardiseerd. Het netto resultaat van deze herinrichting valt hoger uit dan het netto resultaat van de herinrichting. In termen van inzet van capaciteit zal het ook een verbetering betekenen, omdat één consult op de polikliniek komt te vervallen. Ook voor de OK is het proces heringericht. De geplande bedrijfstijd voor de werkdag op de OK is verlengd van 8 naar 12 uur. Ten opzichte van de target kosten is het netto resultaat van de herinrichting hoger. Echter, de uitkomsten met betrekking tot de gerealiseerde bedrijfstijd en de utiliteit vragen om een verdere optimalisatie van het proces. Nagegaan is of de kans op overschrijding kan worden teruggedrongen door een OK die zijn eigen programma al heeft afgerond een deel van het programma van een andere OK, die nog niet klaar is, over te nemen. Het blijkt dat het laten overnemen van een programma van de ene OK door de andere OK geen invloed heeft op de kans op overschrijding van de geplande bedrijfstijd. Ook voor de utiliteit van de OK biedt deze interventie geen oplossing. Verschillende scenario s voor optimalisatie van de werkdag op de OK laten zien dat het wel mogelijk is de overschrijding van de geplande bedrijfstijd te minimaliseren en de utiliteit van de operatiekamers tijdens de gerealiseerde bedrijfstijd te optimaliseren en de spreiding binnen de utiliteit te minimaliseren. Allereerst blijkt het nauwkeuriger schatten van de duur van de operatie invloed te hebben op zowel de overschrijdingskans als de utiliteit. De overschrijdingskans neemt af, gelijk de spreiding in de utiliteit van de OK. Uitgaande van de meer nauwkeurige operatie tijden voor de verschillende patiëntengroepen is het proces op de werkdag van de OK verder worden geoptimaliseerd. Wanneer de aanvang van de OK s meer flexibel is, dat wil zeggen dat de ene OK een half uur na de andere aanvangt, blijkt dat kans op het overschrijden van de geplande bedrijfstijd afneemt. Tevens neemt de spreiding in de utiliteit af. Een simulatie van een scenario waarbij in plaats van één anesthesist met een dubbel bed systeem twee anesthesisten worden ingezet, laat zien dat dit leidt tot een sterke afname van de kans op het overschrijden van de werkdag. Ook de spreiding in utiliteit neemt af. Deze oplossing lijkt dus geschikt voor het realiseren van een geplande bedrijfstijd. Echter, deze extra toename in de vraag naar anesthesiepersoneel is wellicht moeilijk op te lossen en

8 brengt hoge kosten met zich mee. Een oplossing is dan ook bedacht om dit personeelsprobleem te vóórkomen en de overschrijdingskans te minimaliseren uitgaande van één anesthesist per twee bedden. Uitgaande van een scenario waarin de operatie duren nauwkeuriger worden geschat en de aanvangstijd van de twee OK s flexibel is, is een tijdsgrens bepaald tot wanneer een nieuwe patiënt mag worden ingeleid. Dit is gedaan om de kans op het overschrijden van de geplande werkdag te minimaliseren. Een simulatie van dit laatste scenario laat zien dan de overschrijdingskansen voor beide OK s verder afnemen ten opzicht van de uitgangssituatie. Wat betreft de spreiding van utiliteit van de OK s geldt dat deze iets is toegenomen ten opzichte van de andere optimalisatie scenario s. Ten opzichte van de uitgangssituatie is de spreiding in utiliteit wel afgenomen. Wat betreft de kosten van het verlengen van bedrijfstijden is uitgegaan van de DBC tarieven zoals deze door het ziekenhuis waar het onderzoek plaatsvond voorlopig zijn opgesteld. Deze tarieven zijn geanalyseerd en de vaste kosten zijn bepaald. De kosten analyses laten zien dat het verlengen van bedrijfstijden leidt tot een positiever netto resultaat dan de gestelde target kosten. Dit betekent dat bedrijfstijdverlenging van het proces op de OK voldoet aan de voorwaarden van het target costing proces, namelijk dat het netto resultaat van de herinrichting positiever is dan het netto resultaat van de uitgangssituatie (de target kosten).. De optimalisatie van processen leidt verder tot minder spreiding in het netto resultaat van de werkdag op de OK. Gemiddeld valt het netto resultaat van de werkdag na optimalisatie van het proces lager uit dan wanneer enkel de bedrijfstijden zijn verlengd. Echter, door de afname in spreiding van het netto resultaat geldt dat met meer zekerheid een bepaald netto resultaat kan worden voorspeld. In verhouding tot de target kosten is ook het netto resultaat na optimalisatie van het proces hoger dan het netto resultaat in de uitgangssituatie (de target kosten). De toename in het netto resultaat na het verlengen van bedrijfstijd kan in de praktijk worden aangewend om eventuele toeslagen in personele kosten te dekken. Binnen dit onderzoek is geen rekening gehouden met dergelijke toeslagen. Conclusies Het onderzoek heeft aangetoond dat de mogelijkheden tot het verlengen van bedrijfstijden in ziekenhuizen afhankelijk zijn van een aantal factoren, te weten arbeidsrechtelijke aspecten, infrastructuur en flexibiliteit in bijvoorbeeld de aanpasbaarheid van werkroosters.

9 Voor het proces op de polikliniek is duidelijk geworden dat meer standaardisatie van het proces het minder noodzakelijk maakt de bedrijfstijd te verlengen. In het geval van de polikliniek traumatologie blijkt dat na standaardisatie van het proces minder capaciteiten hoeven worden ingezet en deze dus ten behoeve van andere processen kunnen worden ingezet. Bedrijfstijdverlenging ligt wel in de rede voor de werkdag op de OK. Hier leidt het verlengen van de duur van de werkdag tot een toename in de productie. Nadelige gevolgen zijn dat de geplande bedrijfstijd vaak wordt overschreden en dat er een grote spreiding is in de utiliteit van de OK. Om optimaal van de bij verlengde bedrijfstijd extra ingezette capaciteiten gebruik te maken is het van belang het proces te optimaliseren. Dit is binnen dit onderzoek op verschillende manieren gedaan. Hieruit blijkt dat meer standaardisatie in operatie duren voor de planning en meer flexibiliteit in de aanvang van OK s bijdragen aan een doelmatiger verloop van de processen. Binnen dit onderzoek zijn de processen op de polikliniek en de OK afzonderlijk van elkaar onderzocht. Wanneer de patiëntenstroom verder geoptimaliseerd zou worden, is het van belang de activiteiten van het gehele proces op elkaar af te stemmen. Dus ook de polikliniek en de OK. Op basis van een voorbeeld uit het buitenland kan worden gesteld dat processen waar vergaande standaardisatie tot de mogelijkheden behoort positieve resultaten opleveren voor patiënten. De kans op complicaties wordt geminimaliseerd, lange wachttijden zijn niet aanwezig en de patiënt weet van tevoren wat er met hem gaat gebeuren. Voor die processen waar vergaande standaardisatie niet mogelijk is, blijkt dat een aanpak in teamverband ook voor de patiënt bevredigende resultaten oplevert. De patiënt dient hierbij wel onderdeel uit te maken van dat team, zodat hij kan mee beslissen over zijn behandeltraject.

10 Inhoudsopgave SAMENVATTING INLEIDING BEDRIJFSTIJDEN VERLENGEN Voorwaarden voor het verlengen van geplande bedrijfstijd Arbeidsrechtelijke aspecten Europese en Nederlandse regelgeving ten aanzien van arbeidstijd Regelgeving rondom arbeidstijd medisch specialisten Samenvatting: mogelijkheden voor het verlengen van geplande bedrijfstijd ORGANISATIE VAN ZORGPROCESSEN Ketenefficiëntie Verschillende vormen van zorgorganisatie Organisatietypen Voorbeelden in binnen- en buitenland Optimalisatie van zorgorganisaties Mate waarin behoeften patiënt centraal staan Mate van standaardisatie Samenvatting: mogelijkheden voor het optimaliseren in de praktijk TARGET COSTING Setting en onderzoekspopulatie Target costing proces Stap 1 market driven costing Stap 2 product level costing Stap 3 component level costing Stap 4 chained target costing Gebruikte technieken Process mapping Computer simulatie Kosten analyses Samenvatting: het onderzoeksmodel

11 5. RESULTATEN As is situatie van het proces Polikliniek OK Target kosten Polikliniek OK Bedrijfstijdverlenging Polikliniek OK Optimalisatie van proces DISCUSSIE CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN GERAADPLEEGDE BRONNEN...86 DANKWOORD...88 BIJLAGE I BIJLAGE II FLOWCHARTS VAN DE POLIKLINIEK...89 FLOWCHART VAN DE OK...92 BIJLAGE III RESULTATEN SIMULATIE OK...94 BIJLAGE IV DOORLOOPTIJDEN PATIËNTENGROEPEN

12 1. Inleiding In de notitie Optimalisatie bedrijfstijden ziekenhuizen, zoals opgesteld door het College Bouw Ziekenhuisvoorzieningen, wordt gesteld dat bij de opstelling van bouwmaatstaven en bij het beoordelen van bouwprojecten voor het ruimtebeslag van onderzoeks- en behandelafdelingen uitgegaan kan worden van kantooruren. Geconstateerd wordt dat de ruimtes gedurende deze tijden niet altijd effectief gebruikt kunnen worden en dat dus de feitelijke bedrijfstijd per dag minder is dan acht uur. Door het College Bouw Ziekenhuisvoorzieningen is aan de Universiteit Maastricht gevraagd te onderzoeken of verlenging van bedrijfstijd voor onderzoeks- en behandelafdelingen een verbetering oplevert wat betreft het effectief gebruik. Bedrijfstijd kan op verschillende manieren worden gedefinieerd, bijvoorbeeld als openingstijd van een afdeling of als de tijd waarbinnen patiënten worden ingepland. Bedrijfstijd kan dan worden gezien als de periode op een dag dat capaciteit gebruikt kan worden. Bedrijfstijd kan ook worden gezien als de tijd dat daadwerkelijk zorg wordt verleend, de tijd dat een capaciteit dus daadwerkelijk wordt gebruikt. In dit onderzoek wordt bedrijfstijd uitgesplitst naar geplande bedrijfstijd en gerealiseerde bedrijfstijd, waarbij onder geplande bedrijfstijd wordt verstaan het aantal uren per dag dat een capaciteit gebruikt kan worden. Dit aantal is vooraf bepaald en begrenst de tijd waarbinnen van de betreffende capaciteit gebruik kan worden gemaakt. Een verlenging van de geplande bedrijfstijd betekent een openstelling buiten de huidige grenzen waarbinnen een capaciteit kan worden gebruikt. In de praktijk betekent dit vaak een openstelling buiten kantooruren of op andere dan de normale werkdagen. Dit gaat meestal gepaard met extra kosten. In hoeverre de geplande bedrijfstijd ook daadwerkelijk de tijd is dat de capaciteit open is geweest, kan worden uitgedrukt in de gerealiseerde bedrijfstijd. Onder gerealiseerde bedrijfstijd wordt verstaan het aantal uren per dag dat de capaciteit uiteindelijk opengesteld is, dat wil zeggen de tijd verlopen tussen het begin van de eerste handeling tot het einde van de laatste handeling. Het gebruik van de capaciteit tijdens de gerealiseerde bedrijfstijd kan worden uitgedrukt in de utiliteit, ofwel het deel van de tijd dat, terwijl de capaciteit opengesteld was, daadwerkelijk gebruik is gemaakt van de capaciteit. 3

13 De geplande bedrijfstijden zijn bepalend voor de gerealiseerde bedrijfstijd en de capaciteitsbenutting. Een voorbeeld hiervan is het volgende. Wanneer een capaciteit 8 uur per dag gepland beschikbaar is en volledig wordt gebruikt, is de utiliteit 100% gedurende openingstijd en 33% gedurende de hele dag. Wanneer dezelfde capaciteit maar 4 uur per dag wordt gebruikt dan is de utiliteit 50 % gedurende openingstijd en 16,77 % gedurende de hele dag. Binnen dit onderzoek gaat het er om de geplande bedrijfstijd te verlengen, de utiliteit te optimaliseren en de gerealiseerde bedrijfstijd zoveel mogelijk te laten overeenkomen met de geplande tijd. Dit laatste omdat overschrijding van de geplande bedrijfstijd niet wenselijk is. In het bijzonder lijken arbeidsrechtelijke aspecten met betrekking tot werkdagen en werkweken sterk bepalend voor de mogelijkheid van het plannen van capaciteit. Dit komt tot uitdrukking in de beschikbaarheid van personeel en het gebruik van polikliniek ruimtes, diagnostiek ruimtes (bijvoorbeeld voor röntgenfoto s en bloedonderzoek) en behandel ruimtes (m.n. operatiekamers). Ziekenhuizen worden gekenmerkt door een veelheid aan dergelijke capaciteiten. Door een slechte planning van capaciteiten en een slechte afstemming tussen capaciteiten onderling, beperkte bedrijfstijden en genoemde arbeidsrechtelijke afspraken is vaak sprake van niet optimale bezettingspercentages van onder andere onderzoeks- en behandelafdelingen. Met andere woorden, niet optimale utiliteit van de capaciteit. Daarnaast leidt een slechte afstemming tot klantonvriendelijke situaties zoals lange wacht- en doorlooptijden en is de gerealiseerde bedrijfstijd soms hoger dan de geplande bedrijfstijd. Wanneer de planning van aanwezige capaciteiten of de beschikbaarheid daarvan in de keten niet goed op elkaar is afgestemd of wanneer sprake is van een slechte planningsmethodiek, is sprake van keteninefficiëntie [1]. Wanneer in een organisatie, waar sprake is van niet optimale stromen in een keten, bedrijfstijden worden verlengd zonder daarnaast de planning van capaciteiten in die keten aan te passen en af te stemmen op de nieuwe situatie, dan is opnieuw sprake van ineffectief gebruik van capaciteiten. Naast het verlengen van de geplande bedrijfstijden is het voor een organisatie dan ook van belang de planning en afstemming van extra capaciteiten in de stroom te analyseren en te optimaliseren. Dit leidt tot een grotere efficiency en mogelijk tot minimalisering van de kosten, welke gepaard kunnen gaan met een verlenging van de geplande bedrijfstijd. Bovendien zou een effectiever gebruik van capaciteiten binnen de huidige geplande bedrijfstijden kunnen leiden tot een grotere productie en dus een hogere utiliteit. Het effect dat kan worden bereikt door de geplande bedrijfstijden te verlengen zou hier dan bovenop komen. 4

14 Op basis van bovenstaande zijn de volgende twee hoofdvragen geformuleerd, welke centraal staand in dit onderzoek: Wat zijn de effecten van het verlengen van de geplande bedrijfstijd in ziekenhuizen? Wat zijn de effecten van het optimaliseren van de organisatie van een zorgproces op de gerealiseerde bedrijfstijd en de utiliteit van capaciteiten? Specifiek worden in dit onderzoek de volgende onderzoeksvragen beantwoord: 1. Op welke wijzen kan de geplande bedrijfstijd worden verlengd? 2. Voor welke functies en zorgprocessen ligt bedrijfstijdverlenging in de rede? 3. Op welke wijzen kan een zorgproces worden georganiseerd? 4. Wat kan geleerd worden van de aanpak van private aanbieders in binnen- en buitenland? 5. Welke doelmatigheidswinst wordt bereikt met optimalisatie van een zorgketen? 6. Welke doelmatigheidswinst wordt met het verlengen van de geplande bedrijfstijd in ziekenhuizen gerealiseerd? Bij het verlengen van de geplande bedrijfstijd is binnen dit onderzoek rekening gehouden met arbeidsrechtelijke aspecten, aangezien een verlenging van bedrijfstijd een openstelling buiten huidige kantooruren of op andere dan de normale werkdagen betekent. Daarnaast zijn ook de financiële gevolgen geanalyseerd. Voor verschillende organisatievormen is nagegaan op welke wijze de geplande bedrijfstijd kan worden uitgebreid en welke consequenties dit heeft voor de organisatie van het proces. Ook is geanalyseerd wat de effecten zijn van het optimaliseren van het plannen van capaciteiten in een keten op de gerealiseerde bedrijfstijd en de utiliteit. De verschillende analyses worden kwantitatief ondersteund met behulp van computer simulatie. Computer simulatie is een techniek die kan worden toegepast bij het meer inzichtelijk maken en kwantificeren van processen, welke daartoe vertaald worden naar simulatie modellen [2]. Eerder onderzoek naar de effecten van planningsmethodiek op onder meer de lengte van de werkdag bij katheterisatiekamers heeft aangetoond dat computer simulatie een goede techniek is om bijvoorbeeld verschillende planningsmethodieken te evalueren [3]. In het betreffende onderzoek werden planningsmethodieken als een vast aantal procedures per dag of geen nieuwe procedures beginnen na 16:00 vergeleken op uitkomstmaten als het aantal procedures per dag, lengte van de werkdag. Ook de effecten van 5

15 organisatorische veranderingen, zoals het eerder brengen van de volgende patiënt, werden met behulp van computer simulatie bepaald [3]. Het rapport is als volgt opgebouwd. In hoofdstuk 2 wordt besproken op welke wijzen geplande bedrijfstijd kan worden verlengd in ziekenhuizen. In het hoofdstuk 3 wordt nader ingegaan op de organisatie van zorg, hoe binnen de gezondheidszorg processen kunnen worden georganiseerd. Tevens wordt ingegaan op waar en waarom er binnen zorgprocessen sprake kan zijn van keteninefficiëntie en wat geleerd kan worden van zorgorganisaties uit het buitenland. Hoofdstuk 4 beschrijft de methode van onderzoek en de in het onderzoek gebruikte technieken waarna in hoofdstuk 5 de resultaten van het onderzoek worden besproken. Een discussie van de resultaten vindt plaats in hoofdstuk 6. In hoofdstuk 7 worden de conclusies geformuleerd en worden verschillende aanbevelingen beschreven, die op basis van deze conclusies kunnen worden gedaan. 6

16 2. Bedrijfstijden verlengen De geplande bedrijfstijden van een organisatie bepalen de grenzen waarbinnen de verschillende capaciteiten van een organisatie of proces gepland kunnen worden, waarbij een proces een opeenvolging van toestanden is en zich voltrekt binnen systemen [4]. De geplande bedrijfstijd van een organisatie kan op verschillende manieren worden verlengd. Onder verlengen wordt hier verstaan: het openstellen van capaciteiten buiten de huidige grenzen van openingstijden. Binnen een ziekenhuis gelden geplande bedrijfstijden waarbinnen reguliere zorg wordt verleend en waarbinnen gebruik wordt gemaakt van een verscheidenheid aan capaciteiten. De geplande bedrijfstijden, openingstijden, verschillen per afdeling, maar liggen in Nederland meestal tussen 7.30 en Buiten deze tijden wordt eventueel zorg voor spoedgevallen verleend, maar de meeste capaciteiten worden dan niet opengesteld. Het verlengen van geplande bedrijfstijd binnen ziekenhuizen heeft verschillende organisatorische en financiële gevolgen voor de organisatie. Zo kan meer zorg worden verleend, omdat meer capaciteit beschikbaar is. Echter, de extra zorg vraagt ook om extra inzet van personeel. 2.1 Voorwaarden voor het verlengen van geplande bedrijfstijd Voor een zorgorganisatie, zoals een ziekenhuis, geldt dat veel capaciteiten in principe de gehele dag aanwezig zijn, bijvoorbeeld operatiekamers, behandelruimtes en personeel, maar dat zij slechts gedurende beperkte uren kunnen worden gepland. Dit, omdat sprake is van beperkende factoren, zoals arbeidsrechtelijke afspraken. Wanneer bedrijfstijden worden verlengd, is het dan ook van belang rekening te houden met dergelijke factoren. Deze beperken de mogelijkheden voor het aanpassen van de geplande bedrijfstijd binnen de organisatie. Een ander voorbeeld dan arbeidsrechtelijke afspraken, die bij het verlengen van bedrijfstijden in overweging moeten worden genomen, is dat het ziekenhuis zorg moet dragen voor goede interne afspraken, zodat de verschillende capaciteiten goed op elkaar zijn afgestemd. Verlenging van de bedrijfstijd van één afdeling, kan gevolgen hebben voor een andere afdeling, die onderdeel uitmaakt van de zorgketen van patiënten. Verder moeten de roosters van het personeel aanpasbaar zijn. Ook moet intern de mogelijkheid bestaan voor 7

17 bijvoorbeeld same day admission. Door het verlengen van bedrijfstijden kunnen patiënten wellicht binnen één dag worden geopereerd en voldoende herstellen om weer naar huis te kunnen. Hiertoe moeten echter wel voldoende faciliteiten aanwezig zijn en moeten wederom de verschillende afdelingen rekening houden met elkaar. Naast interne afspraken is het voor ziekenhuizen ook van belang een aantal externe afspraken te maken. Wanneer een ziekenhuis besluit buiten de huidige openingstijden voor reguliere patiënten bijvoorbeeld spreekuren te houden, is het van belang dat de infrastructuur deze verlenging in bedrijfstijd ondersteunt. Hiermee wordt bedoeld dat het ziekenhuis goed toegankelijk moet blijven voor patiënten. 2.2 Arbeidsrechtelijke aspecten Naast de voorwaarden die, wanneer er niet voldoende rekening mee wordt gehouden, beperkingen kunnen opleveren, is het voor organisaties van belang goed de arbeidsrechtelijke aspecten van het verlengen van geplande bedrijfstijd onder de loep te nemen. Het wettelijk karakter van de arbeidsrechtelijke afspraken zijn beperkend voor de mogelijkheden tot verlenging. Echter, recente ontwikkelingen bieden ook mogelijkheden tot het verlengen van geplande bedrijfstijd Europese en Nederlandse regelgeving ten aanzien van arbeidstijd Binnen de richtlijn van de Europese Raad betreffende een aantal aspecten van de organisatie van arbeidstijd, richtlijn 93/104/EG, worden kaders opgesteld voor de nationale regelgeving [5]. Het doel van de richtlijn is het bepalen van minimumvoorschriften inzake veiligheid en gezondheid op het gebied van de organisatie van arbeid. Ook worden een aantal definities gegeven waarvan de belangrijkste hier worden beschreven. Onder arbeidstijd wordt verstaan de tijd waarin de werknemer werkzaam is, ter beschikking van de werkgever staat en zijn werkzaamheden of functie uitoefent, overeenkomstig de nationale wetten en/of gebruiken. Rusttijd wordt omschreven als de tijd die geen arbeidstijd is. Nachttijd wordt omschreven als een tijdvak van tenminste zeven uren, als vastgesteld bij de nationale wetgeving, dat in ieder geval de periode tussen vierentwintig uur en vijf uur omvat. Ploegarbeid is tot slot een regeling van arbeid in ploegen, waarbij de werknemers na elkaar op dezelfde werkplek werken, volgens een bepaald rooster, ook bij toerbeurt al dan niet continu, met als gevolg dat de werknemers over een bepaalde periode van dagen of weken op verschillende tijden moeten werken [5]. 8

18 In Nederland is de organisatie van een aantal aspecten van de organisatie van arbeidstijden grotendeels volgens de Europese richtlijn vastgelegd in de Arbeidstijdenwet [6]. Hierin zijn onder meer verplichtingen opgenomen over arbeidstijd en arbeidstijd inclusief overwerk. In Tabel 2-1 zijn zowel de standaard als de overleg regeling, welke alleen mag worden toegepast nadat daarover in collectief overleg overeenstemming is bereikt, ten aanzien van de maximum arbeidstijd uit de huidige Arbeidstijdenwet opgenomen. Tabel 2-1: maximum arbeidstijd volgens de huidige Arbeidstijdenwet Maximum arbeidstijd Standaard regeling Overleg regeling Per dienst 9 uur 10 uur Per week 45 uur -- Per 4 weken -- Gemiddeld 50 uur Per 13 weken Gemiddeld 40 uur Gemiddeld 45 uur In Tabel 2-2 zijn deze regelingen ook opgenomen maar dan voor de maximum arbeidstijd bij overwerk overdag. Tabel 2-2: maximum arbeidstijd bij overwerk overdag volgens de huidige Arbeidstijdenwet Maximum arbeidstijd Standaard regeling Overleg regeling Per dienst 11 uur 12 uur Per week 54 uur 60 uur Per 13 weken Gemiddeld 45 uur Gemiddeld 48 uur De EG richtlijn maakt geen onderscheid naar arbeidstijd met en zonder overwerk [5]. Daarnaast heeft een recente uitspraak van het Europese Hof over de definitie van arbeidstijd, het Jaeger arrest, gevolgen voor de regelgeving voor aanwezigheidsdiensten die zijn opgenomen in het Arbeidstijdenbesluit [6-8]. Als reactie hierop is door het Nederlandse ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) een vereenvoudiging van de Nederlandse wetgeving ten aanzien van.de arbeidstijd voorgesteld [6]. Het doel van deze vereenvoudiging is volgens het ministerie tweeledig. De Arbeidstijdenwet moet meer ruimte bieden aan werkgevers en werknemers om op individueel niveau afspraken te maken over arbeids- en rusttijden. Tevens dient de Arbeidstijdenwet niet méér beperkingen op te leggen en regels te bevatten dan voor de bescherming van de veiligheid, gezondheid en welzijn van werknemers nodig is. De vereenvoudiging gaat onder meer uit van een verandering in de pauzeregeling en een begrenzing aan de totale arbeidstijd. Wat betreft de vereenvoudiging van de pauzeregeling stelt het ministerie dat een verplichting bestaat tot pauze bij een arbeidstijd van tenminste zes uur (voorheen vijf en een half uur). Een pauze wordt voorts gedefinieerd als een onderbreking 9

19 van het werk van ten minste 15 minuten. Het invullen van onder andere de frequentie en het moment van pauze zal aan de werkgevers en werknemers worden overgelaten. Ten aanzien van een vereenvoudiging van de begrenzing van de arbeidstijd is een maximum arbeidstijd voorgesteld waarbij geen verdere uitzonderingen zoals overwerk worden gemaakt. De voorgestelde maximum arbeidstijd is opgenomen in Tabel 2-3. Tabel 2-3: maximum arbeidstijd na vereenvoudiging Arbeidstijdenwet Maximum arbeidstijd Per dienst Per week Per 13 weken 12 uur 60 uur Gemiddeld 48 uur Ten aanzien van bijzondere diensten, zoals consignatiediensten (het aanwezig zijn tussen twee diensten), bereikbaarheids- en afwezigheidsdiensten, is bepaald in de Arbeidstijdenwet dat deze alleen kunnen worden opgelegd wanneer dit bij CAO of individuele arbeidsovereenkomst is afgesproken en de aard van arbeid of de bedrijfsomstandigheden dit noodzakelijk maken. Dit geldt ook voor de CAO voor medisch specialisten, waarin aparte regelingen over diensten zijn opgenomen [9, 10] Regelgeving rondom arbeidstijd medisch specialisten Voor medisch specialisten geldt dat onderscheid wordt gemaakt in een CAO overeenkomst voor medisch specialisten en academisch specialisten [9-11]. De regelingen voor medisch specialisten zijn opgenomen in de CAO ziekenhuizen, in het bijzonder het deel over de arbeidsvoorwaarden medisch specialisten [11]; voor academisch specialisten is een en ander opgenomen in de CAO academische ziekenhuizen [10]. Een medisch specialist wordt in de arbeidsvoorwaarden medisch specialisten (AMS) gedefinieerd als een arts die blijkens inschrijving in het BIG register en het register van de Medisch Specialisten Registratie Commissie (MSRC) van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG), is erkend als medisch specialist in het daarbij vermelde onderdeel van de geneeskunde. Wat betreft de arbeidsduur geldt dat op verzoek van de medisch specialist het bestuur een arbeidsduur kan overeenkomen die uitgaat boven de 40 uur gemiddeld per week tot maximaal 45 uur gemiddeld per week (exclusief de uren arbeid tijdens de avond-, nacht- of weekenddiensten). Inclusief de uren arbeid tijdens diensten geldt een maximale arbeidsduur van gemiddeld 52 uur per week. Incidenteel mag de arbeidsduur, inclusief de uren arbeid tijdens de avond-, nacht- of weekenddiensten, de 52 uur gemiddeld per week overschrijden tot een maximum van gemiddeld 55 uur per week. 10

20 Wat betreft de arbeidsduur voor academisch specialisten geldt dat, vanwege de komst van de DBC systematiek, recent aanpassingen zijn doorgevoerd wat betreft de honorering. Deze hebben ook betrekking op de arbeidsduur. De aanpassingen hebben geleid tot een herziening van een aantal onderdelen van hoofdstuk 15 van de CAO voor academische ziekenhuizen, het hoofdstuk met de bepalingen over de academisch specialisten. Een belangrijke herziening is de vervanging van het begrip academisch specialist door academisch medisch specialist. Onder een academisch medisch specialist wordt verstaan een medisch specialist die is aangesteld bij het ziekenhuis voor de vervulling van zijn taak, zijnde een samenstel van werkzaamheden, bestaande uit patiëntenzorg in combinatie met de specialistenopleiding, onderwijs en onderzoek en voor ten minste gemiddeld 18 uur per week in de patiëntenzorg in combinatie met de specialistenopleiding werkzaam [12]. In de herziening is verder opgenomen dat de arbeidsduur gemiddeld per week op jaarbasis tenminste 40 en ten hoogste 48 uur bedraagt (exclusief diensten, arbeid verricht tijdens diensten en opdracht gewerkte uren waarmee de arbeidsduur wordt overschreden). Voor de gewerkte uren tussen 40 en 48 uur op jaarbasis kan de academisch medisch specialist geen compensatie claimen. De andere bepalingen met betrekking tot de arbeidsduur voor academisch medisch specialisten zijn vooralsnog niet aangepast. In hoofdstuk 15 van de CAO academische ziekenhuizen staat opgenomen dat de arbeidsduur van de academisch specialist inclusief arbeid verricht tijdens diensten ten hoogste 55 uur gemiddeld per week op jaarbasis bedraagt [10]. Deze tijden zijn ruimer dan in de Arbeidstijdenwet, waar een maximum arbeidstijd voor werken overdag inclusief overwerk 48 uur gemiddeld per week over 13 weken wordt gemeld. Niet alleen verschilt de arbeidstijd, maar ook de referentieperiode, de tijd waarover de gemiddelde arbeidstijd wordt berekend, is ruimer. De CAO academisch specialisten biedt door de ruimere referentieperiode meer ruimte aan werkgevers en werknemers om op individueel niveau afspraken te maken over arbeids- en rusttijden. Het verrichten van avond-, nacht- of weekenddiensten is onlosmakelijk verbonden aan de functie van medisch specialist. Voorbeelden zijn bereikbaarheids- en aanwezigheidsdiensten, waarbij onder bereikbaarheidsdienst wordt verstaan het door de medewerker, buiten de werktijden vastgesteld krachtens een werktijdregeling, op afroep bereikbaar dienen te zijn voor het verrichten van onvoorzienbare, spoedeisende werkzaamheden op de werkplek en onder aanwezigheidsdienst wordt verstaan bereikbaarheidsdienst, waarbij de medewerker aanwezig dient te zijn in het ziekenhuis. Ter compensatie zijn toeslagen gekoppeld aan deze diensten. Voor het vaststellen van de hoogte van de toeslagen zijn criteria met betrekking tot 11

ARBEIDSTIJDEN VOOR AIOS EN ANIOS

ARBEIDSTIJDEN VOOR AIOS EN ANIOS ARBEIDSTIJDEN VOOR AIOS EN ANIOS 2 inhoud BELANGRIJKE DEFINITIES 4 ARBEIDS- EN RUSTTIJDEN OVERZICHT 6 CAO S 8 CAO GGZ 14 SLOTWOORD 19 Per 1 augustus 2011 is het Arbeidstijdenbesluit gewijzigd. De wijziging

Nadere informatie

Checklist Arbeidstijdenwet

Checklist Arbeidstijdenwet Checklist Arbeidstijdenwet Overtreding van de arbeidstijdenregels heeft doorgaans een bedrijfseconomisch motief. De I-SZW streeft er daarom na om overtreders in hun portemonnee te raken. U kunt dit voorkomen

Nadere informatie

JUS. Jaarurensystematiek. een inhoudelijke toelichting bij de invoering in de gehandicaptenzorg. JaarUrenSystematiek (JUS)

JUS. Jaarurensystematiek. een inhoudelijke toelichting bij de invoering in de gehandicaptenzorg. JaarUrenSystematiek (JUS) JUS Jaarurensystematiek een inhoudelijke toelichting bij de invoering in de gehandicaptenzorg JaarUrenSystematiek (JUS) Inleiding In de CAO Gehandicaptenzorg 2007-2008 (CAO) is opgenomen dat per 1 januari

Nadere informatie

Een werknemer mag maximaal 12 uur per dienst werken. Per week mag hij maximaal 60 uur werken.

Een werknemer mag maximaal 12 uur per dienst werken. Per week mag hij maximaal 60 uur werken. DE NIEUWE ARBEIDSTIJDENWET Op 1 april 2007 is de nieuwe arbeidstijdenwet in werking getreden. De regels in de Arbeidstijdenwet zijn vereenvoudigd. Hierdoor krijgen werkgever en werknemer meer mogelijkheden

Nadere informatie

Arbeidstijden voor aios en anios

Arbeidstijden voor aios en anios Arbeidstijden voor aios en anios powered by: Mercatorlaan 1200 Postbus 20057 3502 LB Utrecht info@dejongespecialist.nl www.dejongespecialist.nl @jongespecialist 3 4 Arbeidstijden voor aios en anios Belangrijke

Nadere informatie

Arbeids- en rusttijden voor artsen en arts-assistenten

Arbeids- en rusttijden voor artsen en arts-assistenten Arbeids- en rusttijden voor artsen en arts-assistenten Werken kost energie, zowel fysiek als mentaal. Als het te lang duurt kan het leiden tot oververmoeidheid en verminderde alertheid. Dit is niet goed

Nadere informatie

Hoe hou je Werk en Privé in Balans?

Hoe hou je Werk en Privé in Balans? Hoe hou je Werk en Privé in Balans? Sandra Stalmeier (LAD) Wouter van Wijhe 28 oktober 2016 Programma Deel A: Werktijden voor aios en medisch specialist Deel B: Ouderschapsverlof Parttime werken Folder

Nadere informatie

Werktijden 2 Vaststelling van werkroosters geschiedt voor voltijders met inachtneming van de volgende voorwaarden:

Werktijden 2 Vaststelling van werkroosters geschiedt voor voltijders met inachtneming van de volgende voorwaarden: HOOFDSTUK 3 ARBEIDSDUUR EN ARBEIDSTIJDEN ARTIKEL 8 ARBEIDSDUUR, WERKTIJDEN EN COMPENSATIE-UREN Arbeidsduur 1 Op kalenderjaarbasis bedraagt de arbeidsduur van een voltijdwerknemer gemiddeld 36 uur per week.

Nadere informatie

Arbeidstijden voor aios en anios

Arbeidstijden voor aios en anios Arbeidstijden voor aios en anios 2 3 Arbeidstijden voor aios en anios Belangrijke definities 5 Arbeids- en rusttijden overzicht 7 Cao Ziekenhuizen 11 Cao Universitaire Medische Centra 15 Cao GGZ 18 Tot

Nadere informatie

Notitie Arbeidstijden Uitvaartbranche

Notitie Arbeidstijden Uitvaartbranche Notitie Arbeidstijden Uitvaartbranche I Waar is de regelgeving over arbeidstijden te vinden? In de Arbeidstijdenwet (ATW) staan de algemene wettelijke bepalingen (normen) voor werknemers van 18 jaar en

Nadere informatie

De brandweervrijwilliger en de Arbeidstijdenwet VNG februari 2010

De brandweervrijwilliger en de Arbeidstijdenwet VNG februari 2010 De brandweervrijwilliger en de Arbeidstijdenwet VNG februari 2010 Inhoud Inleiding 1. De Arbeidstijdenwet en de brandweervrijwilliger 1.1 Hoofdbetrekking en de brandweervrijwilliger 1.2 Uitzonderingen

Nadere informatie

2 Arbeidstijdenwet: hoofdlijnen en ontwikkelingen

2 Arbeidstijdenwet: hoofdlijnen en ontwikkelingen 2 Arbeidstijdenwet: hoofdlijnen en ontwikkelingen 2.1 De Arbeidstijdenwet 1996 De Arbeidstijdenwet (ATW) dateert van 1 januari 1996. De wet kwam in de plaats van de Arbeidswet 1919 en een groot aantal

Nadere informatie

Jaarurensystematiek CAO-Sport

Jaarurensystematiek CAO-Sport Jaarurensystematiek CAO-Sport Werkgeversorganisatie in de Sport Arnhem, november 2007 Jaarurensystematiek CAO-Sport 1 Werkgeversorganisatie in de Sport Postbus 185 6800 AD Arnhem Papendallaan 50 T: 0264834450

Nadere informatie

Werk en rusttijden. Wat regelt de Arbeidstijdenwet? Wat regelt de CAO GHZ? Wat regel je met de werkgever? CNV Vakcentrale

Werk en rusttijden. Wat regelt de Arbeidstijdenwet? Wat regelt de CAO GHZ? Wat regel je met de werkgever? CNV Vakcentrale Werk en rusttijden Wat regelt de Arbeidstijdenwet? Wat regelt de CAO GHZ? Wat regel je met de werkgever? Sonja Baljeu Eur. Erg. Beleidsadviseur CNV Vakcentrale Drs. A. Mellema Bestuurder Zorg Wat regelt

Nadere informatie

In onderstaande tabel is de jaarlijkse arbeidsduur van een reeks jaren weergegeven:

In onderstaande tabel is de jaarlijkse arbeidsduur van een reeks jaren weergegeven: BIJLAGE IX VORMGEVING 36-URIGE WERKWEEK 1 Inleiding: In artikel 8 is de arbeidstijd gedefinieerd. Per week werkt een werknemer met een fulltime contract gemiddeld 36 uur. Er zijn diverse mogelijkheden

Nadere informatie

Regeling arbeidsduur en werktijden gemeente Waddinxveen 2014

Regeling arbeidsduur en werktijden gemeente Waddinxveen 2014 GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Waddinxveen. Nr. 23928 30 april 2014 Burgemeester en wethouders van Waddinxveen; gelet op hoofdstuk 3 en 4 CAR-UWO; gelet op het instemmende advies van de Ondernemingsraad

Nadere informatie

Artikel 54a, onder b: Begrip aangepast aan het begrip zoals opgenomen is in ATW, hierdoor eenduidigheid tussen de Wet en AMAR.

Artikel 54a, onder b: Begrip aangepast aan het begrip zoals opgenomen is in ATW, hierdoor eenduidigheid tussen de Wet en AMAR. NOTA VAN TOELICHTING OP AMAR HOOFDSTUK 7 Georganiseerd overleg sector Defensie (SOD) verzonden 27-2-2014 briefnummer AFR/14.00110_ bijlage 2 zaaknummer ZD.018.3 status x Behandel Informatie Pieptermijn

Nadere informatie

Provinciaal blad. vast te stellen de Algemene werktijdenregeling provincie Noord-Holland 2008

Provinciaal blad. vast te stellen de Algemene werktijdenregeling provincie Noord-Holland 2008 Provinciaal blad 2007 Besluit van Gedeputeerde Staten van Noord- Holland van 1 november 2007, nr. 2007-64538, tot afkondiging van hun besluit inzake de vaststelling van de Algemene werktijdenregeling provincie

Nadere informatie

De Jonge Orde parttime werken

De Jonge Orde parttime werken PARTTIME werken 2 3 inhoud Relevante wet- en regelgeving 4 Kaderbesluit 6 Geldende cao 8 Ouderschapsverlof 14 Diensten 19 Opleidingsfonds 19 conclusie 19 inleiding In Nederland is parttime werken in uiteenlopende

Nadere informatie

AANGEPASTE CAO TEKST Op de volgende pagina s staat de vanaf 1 januari 2017 geldende cao artikelen in dit verband.

AANGEPASTE CAO TEKST Op de volgende pagina s staat de vanaf 1 januari 2017 geldende cao artikelen in dit verband. AANGEPASTE CAO TEKST Op de volgende pagina s staat de vanaf 1 januari 2017 geldende cao artikelen in dit verband. Artikel 3.3 Binnendienst Tot de categorie Binnendienst behoren de werknemers die uitsluitend

Nadere informatie

EUROPEES PARLEMENT. Commissie verzoekschriften MEDEDELING AAN DE LEDEN

EUROPEES PARLEMENT. Commissie verzoekschriften MEDEDELING AAN DE LEDEN EUROPEES PARLEMENT 2004 Commissie verzoekschriften 2009 25.11.2008 MEDEDELING AAN DE LEDEN Betreft: Verzoekschrift 1103/2007, ingediend door Laurent Hermoye (Belgische nationaliteit), namens de vereniging

Nadere informatie

Reglement Flexibele Werktijden Damen Shipyards Den Helder b.v. 2017

Reglement Flexibele Werktijden Damen Shipyards Den Helder b.v. 2017 Reglement Flexibele Werktijden Damen Shipyards Den Helder b.v. 2017 1. De onderneming: De regeling is van toepassing op alle productie afdelingen van Damen Shipyards Den Helder (locaties Den Helder en

Nadere informatie

Overzicht normen Arbeidstijdenwet en Arbeidstijdenbesluit 2007

Overzicht normen Arbeidstijdenwet en Arbeidstijdenbesluit 2007 Overzicht normen Arbeidstijdenwet en Arbeidstijdenbesluit 2007 De Arbeidstijdenwet (Atw) is van toepassing op alle personen die onder het gezag van de werkgever arbeid verrichten (werknemer, leerlingen,

Nadere informatie

Handleiding arbeidstijdenwet AIOS s van het azm

Handleiding arbeidstijdenwet AIOS s van het azm Handleiding arbeidstijdenwet AIOS s van het azm Stafdirectoraat Personeelszaken/ARBO Datum: november 2010 1 Handleiding roosteren van arbeidstijden van artsassistenten azm De regels over hoe lang een werknemer

Nadere informatie

Provinciaal blad van Noord-Brabant

Provinciaal blad van Noord-Brabant Provinciaal blad van Noord-Brabant ISSN: 0920-1408 Onderwerp Regeling werktijden Noord-Brabant Bijlage(n) Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant; Gelet op artikel D.2, eerste lid, van de Collectieve Arbeidsvoorwaardenregeling

Nadere informatie

FACTSHEET. Voorlegger bij rapport Schaal- en synergieeffecten bij de spoedeisende hulp, IPSE studies, juli 2013

FACTSHEET. Voorlegger bij rapport Schaal- en synergieeffecten bij de spoedeisende hulp, IPSE studies, juli 2013 FACTSHEET Voorlegger bij rapport Schaal- en synergieeffecten bij de spoedeisende hulp, IPSE studies, juli 2013 De spoedeisende hulp (SEH) staat volop in de belangstelling van het beleid. Het aantal SEH-locaties,

Nadere informatie

CAO UITVAARTBRANCHE Aangepaste cao tekst inzake werkdruk, roosters en beschikbaarheid geldend vanaf 1 januari 2017

CAO UITVAARTBRANCHE Aangepaste cao tekst inzake werkdruk, roosters en beschikbaarheid geldend vanaf 1 januari 2017 CAO UITVAARTBRANCHE Aangepaste cao tekst inzake werkdruk, roosters en beschikbaarheid geldend vanaf 1 januari 2017 INLEIDING De bonden ontvangen vanuit hun achterban signalen over werkdruk in relatie tot

Nadere informatie

WERKT IJD ENR EG ELING

WERKT IJD ENR EG ELING WERKTIJDENREGELING Artikel 1 Algemene bepalingen Voor de toepassing van deze regeling wordt verstaan onder: 1. medewerker: diegene die op basis van een ambtelijke aanstelling of arbeidsovereenkomst in

Nadere informatie

PICA seminar 22 april 2013. Presentatie naar aanleiding van proefschrift Paul Joustra

PICA seminar 22 april 2013. Presentatie naar aanleiding van proefschrift Paul Joustra PICA seminar 22 april 2013 Presentatie naar aanleiding van proefschrift Paul Joustra Hoe om te gaan met fluctuaties in ziekenhuisprocessen teneinde de toegankelijkheid op een efficiënte manier te verbeteren?

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)

Nadere informatie

College bouw ziekenhuisvoorzieningen

College bouw ziekenhuisvoorzieningen College bouw ziekenhuisvoorzieningen Postbus 3056 3502 GB Utrecht T (030) 298 31 00 F (030) 298 32 99 E cbz@bouwcollege.nl I www.bouwcollege.nl SIGNALERINGSRAPPORT inzake WONEN EN ZORG OP MAAT Uitgebracht

Nadere informatie

Toelichting op de jaarurensystematiek

Toelichting op de jaarurensystematiek Toelichting op de jaarurensystematiek Toelichting op de jaarurensystematiek Toelichting Artikel 4.3 CAO Kinderopvang Opgesteld door CAO-partijen in de Kinderopvang 1 van 8 Toelichting op de jaarurensystematiek

Nadere informatie

Het Arbeidstijdenbesluit: uitzonderingen op de ATW

Het Arbeidstijdenbesluit: uitzonderingen op de ATW Het Arbeidstijdenbesluit: uitzonderingen op de ATW De regels in de ATW zijn in de meeste gevallen voldoende. Er zijn echter situaties, bepaalde werkzaamheden en beroepsgroepen denkbaar waarbij gezien de

Nadere informatie

Nedap healthcare CAO signaleringen voor het roosteren in Ons

Nedap healthcare CAO signaleringen voor het roosteren in Ons CAO signaleringen voor het roosteren in Ons In Ons Planning en in het zelfroosterscherm van het medewerkerportaal worden, mits niet uitgeschakeld bij de instellingen van de dienst, signaleringen getoond

Nadere informatie

18 Beloning overwerk/feestdagen

18 Beloning overwerk/feestdagen 18 Beloning overwerk/feestdagen DE ARBEIDSREGELING 2000 Niet-Schemawerk(er) v/s Schemawerk(er) De Arbeidsregeling 2000 geeft voorschriften met betrekking tot ondermeer: de arbeidsduur, pauze, rusttijden,

Nadere informatie

COMMISSIE WERKTIJDENMODALITEITEN SECTOR POLITIE

COMMISSIE WERKTIJDENMODALITEITEN SECTOR POLITIE COMMISSIE WERKTIJDENMODALITEITEN SECTOR POLITIE Gegevens Bevoegd gezag Naam ambtenaar : Dienst @ i.o. : De heer @ Datum 12 mei 2014 Advies betreffende het voorgenomen besluit tot afwijzing van het verzoek

Nadere informatie

Nummer: 11.0001183. Versie: 1.1. Vastgesteld door het DB d.d. Instemming OR RAV d.d.

Nummer: 11.0001183. Versie: 1.1. Vastgesteld door het DB d.d. Instemming OR RAV d.d. Uitvoeringsregeling artikel 6.10 van de CAO sector Ambulancezorg ( vergoeding consignatiediensten ten behoeve van GHOR-taken ) Regionale Ambulancevoorziening Nummer: 11.0001183 Versie: 1.1 Vastgesteld

Nadere informatie

Gelet op artikel F. 4, eerste lid, van de Collectieve Arbeidsvoorwaardenregeling Provincies;

Gelet op artikel F. 4, eerste lid, van de Collectieve Arbeidsvoorwaardenregeling Provincies; Besluit van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland van 8 december 2015, nr. 690296, tot wijziging van de Regeling werktijden en rechtspositie chauffeurs Noord-Holland Gedeputeerde Staten van Noord-Holland;

Nadere informatie

ACHTERGROND 48-URIGE WERKWEEK

ACHTERGROND 48-URIGE WERKWEEK ACHTERGROND 48-URIGE WERKWEEK 2010 Policy Research Corporation, namens de sociale partners inhet beroepsgoederenvervoer over de weg en de logistiek (CNV, FNV, TLN en VVT) Meer informatie over deze en andere

Nadere informatie

Wijzigingsvoorstellen NVZ

Wijzigingsvoorstellen NVZ Wijzigingsvoorstellen NVZ Cao Ziekenhuizen 2014 tot expiratiedatum 1. Looptijd De NVZ stelt voor te komen tot een meerjarige cao. 2. Persoonlijk Levensfase Budget (PLB) Het in 2009 ingevoerde Persoonlijk

Nadere informatie

16. Werktijden in het voortgezet onderwijs

16. Werktijden in het voortgezet onderwijs 16. Werktijden in het voortgezet onderwijs Inhoudsopgave Inleiding De arbeidstijdenwet Pauzes Rust Nachtdiensten Zondag Zwanger Weektaak van onderwijsondersteunend personeel Vakantieverlof voor onderwijsondersteunend

Nadere informatie

Arbeidstijden- en rusttijdenregeling Onderwijs Ondersteunend Personeel Purmerendse ScholenGroep

Arbeidstijden- en rusttijdenregeling Onderwijs Ondersteunend Personeel Purmerendse ScholenGroep Arbeidstijden- en rusttijdenregeling Onderwijs Ondersteunend Personeel Purmerendse ScholenGroep Kenmerk : DB/skc/2015-3 Datum : 10 maart 2015 Betreft : Arbeids- en rusttijdenregeling Onderwijs Ondersteunend

Nadere informatie

Arbeidstijdenbesluit. Arbeidstijdenbesluit Verpleging en verzorging

Arbeidstijdenbesluit. Arbeidstijdenbesluit Verpleging en verzorging Arbeidstijdenbesluit Arbeidstijdenbesluit Verpleging en verzorging stelsel Arbeidstijdenwet (Atw) en Arbeidstijdenbesluit (Atb) Verpleging en Verzorging Rusttijden minimumrusttijden Wekelijkse rust Dagelijkse

Nadere informatie

Huidige wettelijke regeling en kabinetsvoorstellen

Huidige wettelijke regeling en kabinetsvoorstellen Huidige wettelijke regeling en kabinetsvoorstellen Deze bijlage bevat een beschrijving van huidige normen voor arbeids- en rusttijden in de ATW en van de kabinetsvoorstellen. Hierna komen onderwerpsgewijs

Nadere informatie

Flexibiliteit binnen grenzen. Platformstudiedag 2017

Flexibiliteit binnen grenzen. Platformstudiedag 2017 Flexibiliteit binnen grenzen Platformstudiedag 2017 Achtergrond informatie Regeerakkoord 2017 Arbeidsrecht en flexibiliteit Arbeidstijdenwet Wet op de ondernemingsraad Cao-bibliotheken ARBO-catalogus Wet

Nadere informatie

SAMENVATTING UITSPRAAK. A, B, C, D, E, F, G, werknemers van ROC H, gevestigd te I, verzoekers, hierna te noemen de werknemers gemachtigde: de heer J

SAMENVATTING UITSPRAAK. A, B, C, D, E, F, G, werknemers van ROC H, gevestigd te I, verzoekers, hierna te noemen de werknemers gemachtigde: de heer J SAMENVATTING 106262 - Geschil over toepassing vakantieregeling werkgever; BVE Het geschil is in goed overleg tussen partijen aan de Commissie voorgelegd (N-7 cao bve). De werkgever heeft gaandeweg het

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 20 februari 2004 (27.02) (OR. en) 6548/1/04 REV 1 SOC 83 SAN 34 TRANS 82 MAR 24

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 20 februari 2004 (27.02) (OR. en) 6548/1/04 REV 1 SOC 83 SAN 34 TRANS 82 MAR 24 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 20 februari 2004 (27.02) (OR. en) 6548/1/04 REV 1 SOC 83 SAN 34 TRANS 82 MAR 24 NOTA van: het voorzitterschap aan: het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e deel)

Nadere informatie

S A M E N V A T T I N G

S A M E N V A T T I N G 5 6 Samenvatting In dit advies doet de Sociaal-Economische Raad voorstellen voor vereenvoudiging van de Arbeidstijdenwet (ATW). De kern van deze wet bestaat uit een stelsel van normen voor arbeids- en

Nadere informatie

Vragen en Antwoorden over het onderhandelingsakkoord cao Zelfstandige Klinieken Nederland

Vragen en Antwoorden over het onderhandelingsakkoord cao Zelfstandige Klinieken Nederland Pagina 1 van 6 Vragen en Antwoorden over het onderhandelingsakkoord cao Zelfstandige Klinieken Nederland 2019-2020 A. Loonstijgingen 1. In het filmpje zeggen jullie dat deze loonstijgingen echt nodig waren.

Nadere informatie

Logistiek management in de gezondheidszorg

Logistiek management in de gezondheidszorg Katholieke Universiteit Leuven Faculteit Geneeskunde Departement Maatschappelijke Gezondheidszorg Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap Master in management en beleid van de gezondheidszorg

Nadere informatie

Uitwerkingen proeftijd en concurrentiebeding

Uitwerkingen proeftijd en concurrentiebeding proeftijd en concurrentiebeding Antwoord 1 In casu is een arbeidsovereenkomst tussen Gert en Plas tot stand gekomen met een proeftijd van twee maanden. Indien een proeftijd is bedongen conform artikel

Nadere informatie

Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Siderius (SP) over de huishoudelijke hulp toelage (2015Z01571).

Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Siderius (SP) over de huishoudelijke hulp toelage (2015Z01571). > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP DEN HAAG T 070 340 79 11 F 070 340 78

Nadere informatie

COMMISSIE WERKTIJDENMODALITEITEN SECTOR POLITIE

COMMISSIE WERKTIJDENMODALITEITEN SECTOR POLITIE COMMISSIE WERKTIJDENMODALITEITEN SECTOR POLITIE Gegevens Bevoegd gezag Naam ambtenaar : Dienst @ : De heer @ Datum 17 november 2014 Advies betreffende het voorgenomen besluit tot afwijzing van het verzoek

Nadere informatie

WET WERKBAAR WENDBAAR WERK

WET WERKBAAR WENDBAAR WERK WET WERKBAAR WENDBAAR WERK 07.03.2017 Inleiding 2 achtergrond volgens de minister nood aan maatwerk en flexibiliteit voor werkgever en werknemer want ingrijpende veranderingen in aantal sectoren huidig

Nadere informatie

Vereenvoudiging Bijzondere Beloningen (hoofdstuk 5 cao)

Vereenvoudiging Bijzondere Beloningen (hoofdstuk 5 cao) Vereenvoudiging Bijzondere Beloningen (hoofdstuk 5 cao) 12 april 2017 1. De invoeringsdatum van de nieuwe set bijzondere beloningen is 1 januari 2018. 2. De salarissen en salarisschalen van de groepen

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4

Nadere informatie

Bijlage gemeente Houten: IS

Bijlage gemeente Houten: IS Bijlage gemeente Houten: IS18.00294 Burgemeester en wethouders van Houten; Gelet op artikel 160, eerste lid sub c van de Gemeentewet; Gelet op hoofdstuk 4, 4a en 6 van de Collectieve arbeidsvoorwaardenregeling

Nadere informatie

COMMISSIE WERKTIJDENMODALITEITEN SECTOR POLITIE

COMMISSIE WERKTIJDENMODALITEITEN SECTOR POLITIE COMMISSIE WERKTIJDENMODALITEITEN SECTOR POLITIE Gegevens Bevoegd gezag Naam ambtenaar : Dienst @ : De heer @ Datum 17 november 2014 Advies betreffende het voorgenomen besluit tot afwijzing van het verzoek

Nadere informatie

Handleiding arbeidstijdenwet AIOS s van het azm

Handleiding arbeidstijdenwet AIOS s van het azm Handleiding arbeidstijdenwet AIOS s van het azm Stafdirectoraat Personeelszaken/ARBO Versie: 2 definitief Datum: januari 2015 Handleiding arbeidstijdenwet AIOS s van het azm jan 2015 Handleiding roosteren

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 1 september 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 1 september 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Landelijke arbeidstijden regeling Politie 2017

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Landelijke arbeidstijden regeling Politie 2017 STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 57437 11 oktober 2017 Landelijke arbeidstijden regeling Politie 2017 Een beleidsregel Inhoudsopgave 1. Inleiding 1 2.

Nadere informatie

Huidige tekst NRGA Nieuwe tekst NRGA Toelichting bij wijziging. Toelichting artikel 1.1, onder n en p

Huidige tekst NRGA Nieuwe tekst NRGA Toelichting bij wijziging. Toelichting artikel 1.1, onder n en p Bijlage bij B&W-flap d.d. 15 december 2015, BD2015-010709 Wijzigingen van hoofdstuk 1, 4 en 6 van de Nieuwe Rechtspositieregeling Gemeente Amsterdam in verband met de invoering van de Nieuwe Werktijdenregeling:

Nadere informatie

Groente- en fruitsector is gebaat bij toekomstgerichte cao. Cao met eerlijke arbeidsvoorwaarden trekt nieuw talent aan

Groente- en fruitsector is gebaat bij toekomstgerichte cao. Cao met eerlijke arbeidsvoorwaarden trekt nieuw talent aan Groente- en fruitsector is gebaat bij toekomstgerichte cao Cao met eerlijke arbeidsvoorwaarden trekt nieuw talent aan Inleiding De groente- en fruitsector biedt werkgelegenheid aan ongeveer 20.000 medewerkers.

Nadere informatie

GEMEENTEBLAD. Nr Werktijdenregeling gemeente Lingewaal 2016

GEMEENTEBLAD. Nr Werktijdenregeling gemeente Lingewaal 2016 GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Lingewaal. Nr. 5662 12 januari 2017 Werktijdenregeling gemeente Lingewaal 2016 Burgemeester en wethouders van de gemeente Lingewaal; gelet op de schriftelijke

Nadere informatie

Kader wet- en regelgeving

Kader wet- en regelgeving Kader wet- en regelgeving De inzet van medewerkers in consignatie dient binnen de grenzen van de Arbeidstijdenwet en bepalingen uit de cao plaats te vinden. In dit instrument wordt de relevante regelgeving

Nadere informatie

Behandeld door Telefoonnummer E-mailadres Kenmerk SBES/djon/GGZ 088 770 8770 vragencure@nza.nl 0146749/0204428

Behandeld door Telefoonnummer E-mailadres Kenmerk SBES/djon/GGZ 088 770 8770 vragencure@nza.nl 0146749/0204428 Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport T.a.v. mevrouw drs. E.I. Schippers Postbus 20350 2500 EJ 'S-GRAVENHAGE Newtonlaan 1-41 3584 BX Utrecht Postbus 3017 3502 GA Utrecht T 030 296 81 11

Nadere informatie

Regeling bereikbaarheids- en beschikbaarheidsdienst gemeente Overbetuwe 2014

Regeling bereikbaarheids- en beschikbaarheidsdienst gemeente Overbetuwe 2014 GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Overbetuwe. Nr. 26527 13 mei 2014 Regeling bereikbaarheids- en beschikbaarheidsdienst gemeente Overbetuwe 2014 Ons kenmerk: 12BB00004 De burgemeester van de

Nadere informatie

Ir. Jeroen van Oostrum PhD kandidaat Econometrisch Instituut, Erasmus School of Economics

Ir. Jeroen van Oostrum PhD kandidaat Econometrisch Instituut, Erasmus School of Economics Optimaliseren van patiëntplanning met behulp van zorgpaden en cyclische planningsmethoden Ir. Jeroen van Oostrum PhD kandidaat Econometrisch Instituut, Erasmus School of Economics (vanoostrum@few.eur.nl)

Nadere informatie

GEMEENTEBLAD 2002 nr. 121

GEMEENTEBLAD 2002 nr. 121 GEMEENTEBLAD 2002 nr. 121 Burgemeester en wethouders van de gemeente Maassluis; gezien de instemming van de plaatselijke commissie voor georganiseerd overleg; besluiten: vast te stellen de volgende: VERORDENING,

Nadere informatie

College Geneeskundige Specialismen

College Geneeskundige Specialismen KONINKLIJKE NEDERLANDSCHE MAATSCHAPPIJ TOT BEVORDERING DER GENEESKUNST College Geneeskundige Specialismen Besluit van 12 september 2012 houdende de voorwaarden voor het experiment voor de erkenning van

Nadere informatie

Werktijdenregeling Tilburg University

Werktijdenregeling Tilburg University Werktijdenregeling Tilburg University Artikel 1 Inhoud regeling Naast algemene regels voor de invulling van de werktijden bevat deze regeling nadere regels ter uitwerking van de CAO-bepalingen over de

Nadere informatie

Overzicht Normen Arbeidstijdenwet (Atw) en Arbeidstijdenbesluit (Atb)

Overzicht Normen Arbeidstijdenwet (Atw) en Arbeidstijdenbesluit (Atb) Cao Ziekenhuizen 2017-2019 / 83 Bijlage B Overzicht enwet (Atw) en enbesluit (Atb) De enwet (Atw) is van toepassing op alle personen die onder het gezag van de werkgever arbeid verrichten (werknemer, leerlingen,

Nadere informatie

FLEXIBEL WERKEN RECHTEN EN PLICHTEN WERKGEVER. mr. Karen Maessen en dr. mr. Steven Jellinghaus De Voort Advocaten I Mediators

FLEXIBEL WERKEN RECHTEN EN PLICHTEN WERKGEVER. mr. Karen Maessen en dr. mr. Steven Jellinghaus De Voort Advocaten I Mediators FLEXIBEL WERKEN RECHTEN EN PLICHTEN WERKGEVER mr. Karen Maessen en dr. mr. Steven Jellinghaus De Voort Advocaten I Mediators Wet flexibel werken 1. 2. 3. Aanpassing arbeidsduur Aanpassing werktijden Aanpassing

Nadere informatie

Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst

Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst CENTRAAL COLLEGE MEDISCHE SPECIALISMEN BESLUIT CCMS NO. 4-1999 OPHEFFING VAN HET MEDISCHE SPECIALISME KLINISCHE CHEMIE Het Centraal

Nadere informatie

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid AV/IR/2003/20105. Datum 10 maart 2003

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid AV/IR/2003/20105. Datum 10 maart 2003 Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1a DEN HAAG Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4 Telefoon (070) 333

Nadere informatie

College Geneeskundige Specialismen

College Geneeskundige Specialismen College Geneeskundige Specialismen Besluit van 12 december 2018 houdende de wijziging van de volgende besluiten: Besluit profielen maatschappij en gezondheid van 11 november 2015; Besluit spoedeisende

Nadere informatie

Wat regelt de Arbeidstijdenwet?

Wat regelt de Arbeidstijdenwet? Info Arbeidstijden 1. Wettelijk kader 2. CAO VVT 3. CAO Thuiszorg Wettelijk kader Wat regelt de Arbeidstijdenwet? In de Arbeidstijdenwet staat hoe lang u per dag en per week mag werken en wanneer u recht

Nadere informatie

Aanpassing van de CAO Energie 2009 2010 als gevolg van de invoering van het Benefit Budget

Aanpassing van de CAO Energie 2009 2010 als gevolg van de invoering van het Benefit Budget Aanpassing van de CAO Energie 2009 2010 als gevolg van de invoering van het Benefit Budget Gewijzigde CAO-artikelen Artikel 1.3 Structuur 1. Voor de bedrijven geldt tevens een bedrijfs-cao waarin nadere

Nadere informatie

Wettelijk roosteren: de context en de principes Arbeidsduur in het ziekenhuis

Wettelijk roosteren: de context en de principes Arbeidsduur in het ziekenhuis Wettelijk roosteren: de context en de principes Arbeidsduur in het ziekenhuis 29 april 2010 Mr. Peter Roosens Mr. Liesbeth te Rijdt 1 Overzicht I. Waarom is arbeidsduur een actueel thema? II. III. IV.

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 33 244 Wijziging van de Arbeidstijdenwet in verband met de nadere aanduiding van enige begrippen uit deze wet en enige andere wijzigingen Nr. 6

Nadere informatie

BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING

BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING Officiële uitgave van de gemeenschappelijke regeling 1Stroom Nr. 242 6 maart 2018 Besluit van de Stuurgroep ambtelijke fusie Duiven en Westervoort houdende regels omtrent

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 32 889 Voorstel van wet van de leden Van Gent en van Hijum tot wijziging van de Wet aanpassing arbeidsduur ten einde flexibel werken te bevorderen

Nadere informatie

Benchmark. Efficiëntie op de CSA. Jeroen de Geus (SVN) Marjolijn Kroon (AT Osborne) 5 oktober 2012. Deel 2: conclusies en aanbevelingen

Benchmark. Efficiëntie op de CSA. Jeroen de Geus (SVN) Marjolijn Kroon (AT Osborne) 5 oktober 2012. Deel 2: conclusies en aanbevelingen Benchmark Efficiëntie op de CSA Deel : conclusies en aanbevelingen Jeroen de Geus (SVN) Marjolijn Kroon (AT Osborne) 5 oktober Foto: UMC Utrecht Voorwoord Voor u ligt deel : conclusies en aanbevelingen

Nadere informatie

gelet op de artikelen 4:1, 4:2, 4:3, 4:4, 4:5 en 4:6 van de CAR-UWO, zoals die per 1 januari 2014 luiden;

gelet op de artikelen 4:1, 4:2, 4:3, 4:4, 4:5 en 4:6 van de CAR-UWO, zoals die per 1 januari 2014 luiden; BESLUIT WERKTIJDENREGELING GEMEENTE HEUSDEN 2014 Het college van burgemeester en wethouders van Heusden; gezien de afspraken die in de CAO Gemeenten 2011-2012 zijn gemaakt over modernisering en flexibilisering

Nadere informatie

Nederlandse Zorgautoriteit

Nederlandse Zorgautoriteit Nederlandse Zorgautoriteit Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG Newtonlaan 1-41 3584 BX Utrecht Postbus 3017 3502 GA Utrecht T 030 296 81 11 F 030 296 82

Nadere informatie

Mitsubishi Elevator Europe Toolbox 2008-XX (alle afdelingen) XX-X Toolbox-meeting De nieuwe Arbeidstijdenwet

Mitsubishi Elevator Europe Toolbox 2008-XX (alle afdelingen) XX-X Toolbox-meeting De nieuwe Arbeidstijdenwet Mitsubishi Elevator Europe Toolbox 2008-XX (alle afdelingen) XX-X-2008 Toolbox-meeting De nieuwe Arbeidstijdenwet Mitsubishi Elevator Europe Toolbox 2008-XX (alle afdelingen) XX-X-2008 Inleiding Werken

Nadere informatie

Regeling vergoeding consignatiediensten en telefonische bereikbaarheid

Regeling vergoeding consignatiediensten en telefonische bereikbaarheid Regeling vergoeding consignatiediensten en telefonische Nummer: 10.0003457 Versie: 1.0 Vastgesteld door het AB d.d. 7 april 2011 Instemming GO d.d. 7 april 2011 Deze regeling treedt in werking op 1 mei

Nadere informatie

Gids arbeidstijden en gladheidbestrijding

Gids arbeidstijden en gladheidbestrijding Gids arbeidstijden en gladheidbestrijding Chauffeurs die in de winterperiode worden ingezet om te strooien, kunnen dit niet zomaar doen. Zij moeten rekening houden met wet- en regelgeving, zoals de zogenoemde

Nadere informatie

EUROPEES PARLEMENT. Commissie werkgelegenheid en sociale zaken PE v01-00

EUROPEES PARLEMENT. Commissie werkgelegenheid en sociale zaken PE v01-00 EUROPEES PARLEMENT 2004 ««««««««««««2009 Commissie werkgelegenheid en sociale zaken 5.4.2005 PE 357.512v01-00 COMPROMISAMENDEMENTEN A-G Ontwerpverslag (PE 353.651v01-00) Alejandro Cercas Voorstel voor

Nadere informatie

Leidraad wijziging acuut zorgaanbod Midden-Nederland

Leidraad wijziging acuut zorgaanbod Midden-Nederland Leidraad wijziging acuut zorgaanbod Midden-Nederland APRIL 2015 1. Inleiding Het doel van het Regionaal Overleg Acute Zorgketen (ROAZ) is het borgen en optimaliseren van de beschikbaarheid, de bereikbaarheid

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 32 855 Modernisering regelingen voor verlof en arbeidstijden Nr. 2 VOORSTEL VAN WET Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden,

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2003 2004 29 376 Vereenvoudiging Arbeidstijdenwet Nr. 2 BRIEF VAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELE- GENHEID Den Haag, 7 april 2004 Met deze brief

Nadere informatie

vast te stellen de 19e wijziging van de Rechtspositieregeling Brandweer Brabant Noord als volgt:

vast te stellen de 19e wijziging van de Rechtspositieregeling Brandweer Brabant Noord als volgt: AGP 4e DBVRBN 20140430, bijlage 1 Het Dagelijks Bestuur van de Veiligheidsregio Brabant-Noord, - gelet op het bepaalde in de Gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Brabant-Noord 2011; - gelet op

Nadere informatie

REGELING WERKTIJDEN EN VERLOF GEMEENTE MARUM 2015

REGELING WERKTIJDEN EN VERLOF GEMEENTE MARUM 2015 GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Marum. Nr. 60111 30 oktober 2014 REGELING WERKTIJDEN EN VERLOF GEMEENTE MARUM 2015 Burgemeester en wethouders van de gemeente Marum; gelet op het bepaalde in

Nadere informatie

Burgemeester en wethouders van de gemeente Haren; gelet op de instemming van de Ondernemingsraad;

Burgemeester en wethouders van de gemeente Haren; gelet op de instemming van de Ondernemingsraad; Burgemeester en wethouders van de gemeente Haren; gelet op de instemming van de Ondernemingsraad; gelet op artikel 160 van de gemeentewet alsmede artikel 4:1 en 4:2 van de Collectieve arbeidsvoorwaardenregeling

Nadere informatie

SAMENVATTING PRINCIPE AKKOORD OVERGANGSAFSPRAKEN KPN GETRONICS

SAMENVATTING PRINCIPE AKKOORD OVERGANGSAFSPRAKEN KPN GETRONICS SAMENVATTING PRINCIPE AKKOORD OVERGANGSAFSPRAKEN KPN GETRONICS KPN en vakorganisaties hebben overeenstemming over de overgangsafspraken voor de ZM medewerkers die door de integratie in 2009 hun werk volgen

Nadere informatie

Artikel Wijzigingen (V) Communicatie Artikel 19B.1, onder definitie consignatie is ter verduidelijking

Artikel Wijzigingen (V) Communicatie Artikel 19B.1, onder definitie consignatie is ter verduidelijking Hoofdstuk 19B Arbeidsvoorwaarden personenchauffeurs Voorblad A. Opmerkingen Artikel Wijzigingen (V) Communicatie Artikel 19B.1, onder definitie consignatie is ter verduidelijking Ja, P&O FBA b opgenomen

Nadere informatie

STICHTING VAN DE ARBEID. Aan decentrale cao-partijen. Geachte mevrouw, mijnheer,

STICHTING VAN DE ARBEID. Aan decentrale cao-partijen. Geachte mevrouw, mijnheer, Bezuidenhoutseweg 60 Postbus 90405 2509 LK DEN HAAG Aan decentrale cao-partijen 070-3 499 577 070-3 499 796 info@stvda.nl www.stvda.nl Den Haag : 30 juni 2015 Ons kenmerk : S.A.5.015.00 EH/JS Uw kenmerk

Nadere informatie

PROTOCOLLAIRE BEPALINGEN

PROTOCOLLAIRE BEPALINGEN PROTOCOLLAIRE BEPALINGEN P1 EINDDATUM IN PROTOCOLLAIRE BEPALINGEN P-bepalingen zijn in principe tijdelijk van aard. Per P-bepaling wordt bepaald of er sprake is van een einddatum, die vervolgens in de

Nadere informatie