K Kerngegevens 5. V voorwoord 7. 1 Inleiding Verantwoording Richtlijnen voor het opstellen van de jaarrekening 11 1.

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2013

2

3 INHOUDSOPGAVE K Kerngegevens 5 V voorwoord 7 I 1 Inleiding Verantwoording Richtlijnen voor het opstellen van de jaarrekening Leeswijzer 11 2 Ontwikkelingen in Resultaten in De financiële positie per Inleiding Het rekeningresultaat De ontwikkeling van het risicoprofiel en het weerstandsvermogen De ontwikkeling van het financieel perspectief De solvabiliteitspositie van Breda Het rekeningresultaat in relatie tot de prognose bij de 2e Bestuursrapportage De financiële positie anders belicht Algemene inleiding Lokale lasten en overige tarieven Weerstandsvermogen en risicobeheersing Kapitaalgoederen Grondbeleid Verbonden partijen Paragraaf Financiering Bedrijfsvoering Rechtmatigheid (Concern)control 71 4 Financiële Rekening grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Balans met toelichting Totaalbeeld taakvelden met toelichting Controleverklaring v11 p 003

4 5 De programma s en de taakvelden Inleiding De beleidsverantwoording De programma s 99 Programma 1 Wijkontwikkeling 100 Programma 2 Via Breda De taakvelden 117 Taakveld 1 Beheer van de stad 118 Taakveld 2 Werk en inkomen 126 Taakveld 3 Ontwikkeling van de stad fysiek 131 Taakveld 4 Ontwikkeling van de stad maatschappij 139 Taakveld 5 Dienstverlening aan de burger 150 Taakveld 6 Veiligheid en bestuur 154 Taakveld 7 Algemene baten en lasten Investeringen en subsidies Investeringen Subsidies Bijlagen 167 Bijlage 7.1 Taakvelden 167 Bijlage 7.2 Overzicht reserves, voorzieningen en jaaroverstijgende subsidies 186 Bijlage 7.3 Overzicht van verbonden partijen Bijlage 7.4 SiSa bijlage verantwoordingsinformatie 2013 op grond van artikel 3 van de Regeling informatieverstrekking sisa 195 Bijlage 7.5 bijlage jaarrekening 2013 Breda t.b.v. samen investeren-projecten 211 Bijlage 7.6 Overzicht incidentele lasten en baten 214 Bijlage 7.7 Overzicht beschikbare kredieten 216 Bijlage 7.8 Lijst van afkortingen 218 C Colofon 223 p 004

5 KERNGEGEVENS Het grondgebied en de inwoners (per 1 januari) Grondgebied oppervlakte gemeente ha ha ha waarvan historische stadskern 42 ha 42 ha 42 ha aantal ha verharding ha ha 998 ha aantal ha openbaar groen ha ha ha aantal woonruimten K Inwoners totaal aantal inwoners Leeftijdsklasse (in %) 0-14 jaar 16,60% 16,70% 16,80% jaar 13,60% 13,50% 13,40% jaar 27,50% 27,70% 28,00% jaar 25,90% 26,00% 26,10% 65 jaar en ouder 16,40% 16,10% 15,70% aantal uitkeringsgerechtigden gemiddeld Financiële structuur Uitgaven 503 mln 481 mln 533 mln - per inwoner boekwaarde vaste activa 608 mln 627 mln 611 mln - per inwoner vaste schuld 477 mln 494 mln 506 mln - per inwoner Reserves 137 mln 117 mln 103 mln - per inwoner Voorzieningen 30 mln 21 mln 22 mln - per inwoner Renteomslagpercentage 4,5% 4,5% 4,5% p 005

6 p 006

7 VOORWOORD Het jaar 2013 sluiten we af met een positief rekeningresultaat van 21,2 miljoen. Als we daar het resultaat van 2012, namelijk 7,6 miljoen positief naast leggen, zien we dat naast het realiseren van de bezuinigingsopgave het sober en doelmatig omgaan met gemeentelijke middelen gemeengoed is geworden. Met een versnelling in 2013, is in deze coalitieperiode de volledige bezuinigingsopgave zoals afgesproken in 2010 gerealiseerd. In vier jaar tijd hebben we de stad weer een gezonde financiële basis gegeven. Ondanks dat we moeilijke besluiten moesten nemen zijn we trots op dat resultaat. V Van de vastgestelde visies en plannen en uitgevoerde projecten in 2013, kan de stad de komende jaren de vruchten plukken. Zo zorgt het strategisch onderwijshuisvestingsplan voor de basis van het doordecentraliseren van het budget voor onderwijshuisvesting van het basisonderwijs naar de schoolbesturen. De taken die gemeenten vanaf 2015 vanuit het rijk opgelegd krijgen op het gebied van participatie, zorg en jeugd, de drie decentralisaties, bieden kansen voor innovatie en nieuwe manieren van samenwerken. Zo coördineert Breda in de regio West-Brabant Oost de transitie van de Jeugdzorg en bereidt zich daarmee voor op haar nieuwe taak. De notitie Dienstverlening@Breda was een belangrijke stap naar op weg naar verdere deregulering en verbetering van dienstverlening aan burgers en ondernemers. De regionale Baan Bonus is een uitwerking van het regionale actieplan voor de bestrijding van jeugdwerkloosheid in West-Brabant. In 2013 zag het Toeristisch Fonds het levenslicht, met als doel meer toeristen die vaker komen én langer blijven. De komst van Achter de Lange Stallen kwam een stap dichterbij door besluitvorming in de gemeenteraad. Met verschillende activiteiten heeft Breda zich samen met de onderwijspartners als Nationale Onderwijsstad van Nederland laten zien. In de Structuurvisie Breda 2030 zijn de opgaven bepaald voor wonen, werken, bereikbaarheid en sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen. De Woonvisie legt de prestatieafspraken voor met de drie corporaties in Breda vast en er zijn regionale afspraken gemaakt over de huisvesting van arbeidsmigranten. In het kader van het Stedelijk Kompas, worden in opdracht van de gemeenteraad de mogelijkheden verkend voor een permanente opvang in de huidige locatie de Vliet. En het Breda s Museum zit in een traject naar verzelfstandiging. p 007

8 De bouw van het nieuwe station is in volle gang. Het uitvallen van de Fyra-treinstellen heeft niet geleid tot het vervallen van de snelle treinverbinding tussen Breda en België. In het najaar van 2013 ging de Tweede Kamer akkoord met het alternatief, waarin vanuit Breda één keer per uur een hoge snelheidstrein rijdt naar Antwerpen, Zaventem en Brussel en meerdere snelle treinen naar Eindhoven, Rotterdam, Den Haag, Schiphol en Amsterdam. Vanuit het Uitvoeringsprogramma Klimaat voeren gemeente en marktpartijen samen verschillende projecten uit om de ambitie CO2 neutraal in 2044 te kunnen halen. De pilot stedelijke distributie voor de inzet van minder én schone voertuigen is in volle gang. Een mooie samenwerking tussen vervoerders, verladers, winkeliers, webwinkels, klanten en bewoners. De afvalstoffenheffing werd lager door onder andere betere afvalcontracten en lagere verwerkingskosten. Voor het beheer van de openbare ruimte is een meerjareninvesteringsplan opgesteld en ook het landelijke thema Stadslandbouw vindt zijn weg in Breda. Ondanks en misschien wel dankzij de crisis, hebben we de afgelopen vier jaar zorgvuldig en weloverwogen geïnvesteerd in onze mooie stad. Keuzes waren niet makkelijk, maar door betrokkenheid van de stad en door de inzet van vrijwilligers, inwoners en ondernemers, hebben we samen een solide basis kunnen leggen voor de toekomst. Een mooi resultaat waarmee we de stad overdragen, zodat ook het volgende college van burgemeester en wethouders flexibel, tijdig en alert kan inspringen op nieuwe ontwikkelingen, op de dynamiek en op de kracht van mensen in de negende stad van Nederland! Namens het college van burgemeester en wethouders, Saskia Boelema Wethouder Financiën Breda, 15 april 2014 p 008

9

10 1

11 Inleiding 1.1 VERANTWOORDING Met het Jaarverslag 2013 legt het College van burgemeester en wethouders verantwoording af over het inhoudelijk en financieel beleid in De doelstellingen van dit beleid staan in het De Begroting 2013 vertaalt de thema s naar de Bredase programma s en taakvelden en zijn de kaders die de Gemeenteraad stelt aan uitvoering van beleid. 1 Naast de inhoudelijke verantwoording legt het college ook een financiële verantwoording af en geeft inzicht in de gemeentelijke financiële positie en de besteding van de middelen. Het financieel resultaat 2013 is 21,2 miljoen positief. Hoofdstuk 4 van deze jaarrekening gaat in op de achtergronden van dit resultaat. Bij het aanbieden van het jaarverslag aan de raad doet het college ook een voorstel voor de verdeling van het resultaat. 1.2 RICHTLIJNEN VOOR HET OPSTELLEN VAN DE JAARREKENING De financiële rapportages van de gemeente zijn gebonden aan de voorschriften van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV 2004) en de Financiële Verordening van de Gemeente Breda (ex artikel 212 Gemeentewet). Het belangrijkste oogmerk van de voorschriften is meer transparantie in verslaglegging en kaderstelling voor de gemeenteraad en bijvoorbeeld het Rijk, de Provincie Noord-Brabant en het Centraal Bureau voor de Statistiek. Dit document bestaat uit enerzijds het jaarverslag en anderzijds de jaarrekening. Het jaarverslag bestaat daarbij uit de beleidsverantwoording (Hoofdstuk 5) en de paragrafen (hoofdstuk 3). De jaarrekening bestaat uit de financiële rekening (balans met toelichting, overzicht lasten en baten en waarderingsgrondslagen) (hoofdstuk 4) en de bijlage in het kader van Single Information Single Audit (SiSa). 1.3 LEESWIJZER Hoofdstuk 2 is een overzicht van noemenswaardige inhoudelijke resultaten van Hoofdstuk 3 geeft een beeld van de financiële positie van de gemeente en gaat kort in op de financiële resultaten van In hoofdstuk 4 van dit jaarverslag staan de financiële rekening en alle onderwerpen van de controleverklaring van de accountant. De beleidsverantwoording van de programma s en taakvelden uit de Begroting 2013 staat in hoofdstuk 5, met een gedetailleerde weergave van de voortgang per doelstelling en de resultaten van de beleidsactiviteiten. Hoofdstuk 6 gaat in op de ontwikkelingen rond investeringen en subsidies in De bijlagen staan in hoofdstuk 7. p 011

12 p 012

13

14 2

15 ONTWIKKELINGEN IN Resultaten in 2013 Wat wilde het college in 2013 bereiken? Wat waren de doelen van het In dit hoofdstuk een greep uit de resultaten. 2 Bestuur@Breda Eind 2013 is fase drie van het Antwoord concept gerealiseerd. Het doel van Businesscase Dienstverlening is daarmee bereikt en deze is afgesloten en geïmplementeerd in de bestaande bedrijfsvoering. Daarnaast zijn de afgelopen periode resultaten behaald met het lean maken van processen, bijvoorbeeld verkorten van de doorlooptijd van omgevingsvergunningen, verhogen van het aantal calls bij het Servicepunt en reduceren van de behandeltijd bij huwelijkse aangiften. Het subsidieregister staat online en geeft per beleidsdoel wat welke subsidieontvangers aan subsidie kregen voor Sinds 2013 heeft Breda een nieuwe Klachtenverordening en werkt met een lokale ombudscommissie in plaats van de gevestigde Nationale Ombudsman. Daarmee ligt het accent bij klachtenbehandeling meer op de inzet van mediation. Leren@Breda Er is een strategisch onderwijshuisvestingsplan opgesteld. Budget met randvoorwaarden voor huisvesting van het basisonderwijs wordt verder gedecentraliseerd naar de schoolbesturen. Het bestuurlijke accoord op deze doordecentralisatie is een feit sinds begin Breda Onderwijsstad : een schooljaar lang mocht Breda deze nationale titel dragen. Samen met partners uit het onderwijs en kinderopvang zijn verschillende events georganiseerd in het teken van het thema Taal doet t. De bouw van de scholen Viandenlaan en de Spoorzoeker zijn vorig jaar van start gegaan. De Gemeenteraad heeft besloten tot de start van de school in Geeren-Zuid. Er waren feestelijke momenten op onder andere de Dirk van Veen, maar ook de Nassau, het Stedelijk Gymnasium en het Newman College namen nieuwe ruimtes in gebruik. De weekendschool Pet je Af opende in Breda op vier locaties haar deuren. In 2013 deden 39 kinderen mee, in 2014 ligt de verwachting op ongeveer 60 deelnemers. Werken@Breda Vaststelling van de notitie was een belangrijke stap naar verdergaande deregulering en verbetering van dienstverlening aan burgers en ondernemers. Breda doet het bovengemiddeld goed op dienstverlening aan ondernemers bleek in 2013 uit onafhankelijk onderzoek van de Kamer van Koophandel. In 2013 is het regionale actieplan vastgesteld voor bestrijding van jeugdwerkloosheid in West- Brabant in 2013 en Onderdeel van deze aanpak is de regionale BaanBonus. Ook is de gecoördineerde werkgeversbenadering in West-Brabant verder uitgewerkt. Eind 2013 was er een tweedaagse conferentie over dit thema met de belangrijkste stakeholders in de regio. In het voorjaar sloot de gemeente een overeenkomst met de logiessector voor oprichting van een Toeristisch Fonds. Dit versterkt de huidige en toekomstige toeristische mogelijkheden van de stad. Doel van het fonds is meer toeristen, een langere verblijfsduur en groter herhaalbezoek. Het fonds beschikt over een deel van de opbrengst van de toeristenbelasting. In november won de gemeente met deze werkwijze (opbrengst vloeit terug naar de toeristensector) de ToeristenbelastingAward Het project Human Capital in de Wijk stimuleert ondernemerschap en bedrijvigheid in de wijk en blijkt in 2013 opvallend succesvol. Sinds de start van het project in 2011 zijn 322 ondernemers gestart waarvan 96% nog steeds actief is. Van deze 322 deelnemers is 8% inmiddels p 015

16 uitgebreid, wat de werkgelegenheid met nog eens 190 arbeidsplaatsen ten goede komt. 42% van de ondernemers startte vanuit een uitkeringssituatie. Het project draagt bij aan hogere slagingskans op de arbeidsmarkt, zorgt voor extra werkgelegenheid en verhoogt de kwaliteit van het ondernemerschap. Belangrijk onderdeel is de Incubator Breda aan de Oranjeboomstraat, een voormalig schoolgebouw. Drie maanden na opening is het hele gebouw al verhuurd aan startende ondernemers. In de nota zijn voor 2013 middelen gereserveerd voor innovatieve projectvoorstellen die bijdragen aan het begeleiden van werkzoekenden met een uitkering naar werk. Eind 2013 zijn acht projecten succesvol gestart. Het armoedebeleid is in 2013 verruimd. Met een schoolstarterspakket voor gezinnen met schoolgaande kinderen en uitbreiding van de mogelijkheden van de BredaPas. De visie Binnenstad, Welkom in Breda, is vastgesteld, met de centrale kernwaarden gastvrijheid, Bourgondische uitstraling en beeldcultuur. Voor een aantrekkelijkere binnenstad stuurt de gemeente aan op een scherper profiel, betere kwaliteit en samenhang en samenwerking in de binnenstad. Achter de Lange Stallen, ontwikkeling van de Molsparking tot winkelgebied, kwam in 2013 een stap dichterbij door besluitvorming in de raad over de ruimtelijke en economische ontwikkeling. In september 2013 is de Structuurvisie Breda 2030 vastgesteld door de raad. Het beleidskader voor de stedelijke programmering is integraal opgenomen in de structuurvisie. Het stedelijke herprogrammeringsproces is geborgd in de processen rondom de stedelijke ontwikkeling. De Structuurvisie kwam interactief tot stand en is bewust breder en getrapt ingestoken dan alleen ruimtelijk. In de uiteindelijke Structuurvisie worden de gewijzigde opgaven bepaald voor wonen, werken, bereikbaarheid en sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen. Er is ook aandacht voor de bestaande stad, de dorpen en het buitengebied, klimaatadaptatie, ondergrond en energietransitie en de positie en rol van Breda in de regio en (inter)nationaal. De raad is intensief betrokken bij alle stappen in het proces. In 2013 zijn tien bestemmingsplannen geactualiseerd: Bavel, Driesprong, Princenhage-Haagpoort, Teteringen, Buitengebied Noord, Zandberg, Slingerweg, Belcrum, Doornbos Oost en Steenakker. Dit maakt deel uit van een grote opschoonactie om alle bestemmingsplannen te actualiseren. Als gevolg van de gewijzigde marktomstandigheden en de stedelijke programmering zijn voor diverse projecten postzegel bestemmingsplannen opgestart om de herontwikkelingen te kunnen faciliteren. In nauwe samenwerking met de raad is de nota Grondbeleid 2014 opgesteld, met een herijking van het gemeentelijk instrumentarium, het risicomanagement en de rol van de raad. In relatie tot Koers Gezet zijn de boekwaarden terug gebracht, zodat nu sprake is van een realistische portefeuille. De raad is integraal geïnformeerd over de ontwikkelingen met een Meerjaren Prognose Grondbeleid (MPG). Deze eerste MPG geeft een financieel meerjarenbeeld van de ontwikkelingen waartoe de raad heeft besloten. Op basis van de Woonagenda is gewerkt aan tien speerpunten. De Woonvisie is door de raad vastgesteld en is het kader voor actualisatie van de woonagenda. In Woonvisie staan ook de prestatieafspraken die met de drie corporaties in Breda gemaakt worden. De Woonvisie is in 2013 vastgesteld en volledig afgestemd met de corporaties. Het thema Betaalbaarheid is hierin nader geformuleerd. De Woonvisie is het kader voor het uitvoeringsprogramma. Er zijn regionale afspraken gemaakt over de huisvesting van arbeidsmigranten. De totale opgave voor Breda is ongeveer plaatsen, waarvan 25% nieuw te realiseren. In overleg met corporaties en particulieren volgt verder onderzoek naar de mogelijkheden. p 016

17 Actieplan studentenhuisvesting is in mei 2013 vastgesteld. Campus Easystreet is geopend. Aan de Ettensebaan/Tuinzigtlaan verhuurt AlleeWonen 200 studentenwoningen. Ook zijn er diverse initiatieven ontwikkeld voor ombouwen van leegstaande kantoorpanden naar studentenhuisvesting. De bouw van het nieuwe HSL-station is in volle gang. Diverse woningbouwprojecten zijn gestart of in de planontwikkelingsfase. Bijvoorbeeld de oplevering van DrieHoefijzers Zuid en de ontwikkeling in het noordwestelijk gebied van de Spoorzone door Dura Vermeer. Daarnaast zijn gesprekken gestart met ProRail en NS over realisatie van de fietsenstalling aan de zuidkant van het nieuwe station. Het nieuwe busstation voor HOV en de stad- en streekbussen wordt momenteel gerealiseerd aan de noordkant van het NS-station. De aansluiting Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV)- binnenstad is gerealiseerd en HOV inclusief fietspad langs het spoor richting Oosterhout wordt gerealiseerd. In de Structuurvisie Breda 2030 is vastgelegd dat Cultuur en erfgoed het DNA zijn van de stad en dat beeldcultuur onderwijs en bedrijfsleven kan verbinden. Brabant wordt in 2018 geen Culturele Hoofdstad van Europa. De afgelopen periode ontstonden in opmaat naar 2018Eindhoven Brabant in de stad allerlei initiatieven, die het culturele leven in de stad nieuwe energie geven. De inzet is om de ontwikkeling van deze voedingsbodem voor vernieuwing vast te houden. BredaBroeit maakt het met versoepelende regels voor diverse initiatieven makkelijker om in het stationsgebied voet aan de grond te krijgen. Belcrum Beach is daarvan een mooi resultaat. Voor Breda s Museum is een traject naar verzelfstandiging ingezet. Na een impasse van tientallen jaren is de restauratie gereed van de toren, de entree en het eerste deel van het schip van de Heilig Hartkerk aan de Baronielaan. De voorbereidingen zijn nu in volle gang voor herbestemming van de kerk en de restauratie van het overige deel van de kerk en de aangrenzende pastorie. Er zijn overeenkomsten gesloten voor herontwikkeling van het kloostercomplex aan de Nieuwstraat. Een eerste uitwerking van de visie Binnenstad is de nota Richting aan evenementen, die in december is vastgesteld. Breda richt zich in de toekomst sterker op evenementen, die betrekking hebben op het water in de stad, beeldcultuur, profilering van de historische binnenstad en topsport. Doel is om een optimaal klimaat te creëren voor evenementen en om ambities beter te laten aansluiten bij die van de stad. Een belangrijk project uit de visie Bruisend Waterplein is de transformatie van de haven naar een aantrekkelijk verblijfsgebied. Een belangrijke randvoorwaarde is de toegankelijkheid en bereikbaarheid van de haven voor grotere boten recreatietoervaarders. Hier is in 2013 mee gestart. Vanaf medio april is dit mogelijk door de nieuwe Koning Willem Alexanderbrug. De haven is daarmee geschikt voor nieuwe (boot-)evenementen en passantenplaatsen. Ook is een tenderprocedure gestart voor voorzieningen als een passantenhaven. De nota over het nieuwe sportaccommodatiebeleid is vastgesteld en het beleid voor kunstgrasvelden geactualiseerd. Het maatschappelijk vastgoed van de Gemeente Breda, waaronder de wijkcentra, is in 2013 verder geoptimaliseerd. Vanaf 2015 decentraliseren verschillende taken rond participatie, zorg en jeugd naar de gemeenten. De voorbereidingen daarvan zijn in 2013 begonnen en worden in 2014 afgerond. Breda coördineert in de regio West Brabant Oost de transitie van de Jeugdzorg. In 2013 is het Regionaal Transitie Arrangement opgesteld in overleg met de zorgaanbieders in de regio en de huidige financiers van de jeugdzorg, zoals de Provincie en het Zorgkantoor. Dit waarborgt de continuïteit van zorg in Ook is in het arrangement vastgelegd dat de gemeenten, p 017

18 jeugd, ouders, organisaties zoals het CJG (Centrum Jeugd en Gezin) en zorg aanbieders, samen aan de slag gaan met het uitbouwen van een nieuwe werkwijze. Op de buitenspeeldag in juni openden kinderen van de basisschool de Boomgaard het eerste gedeelte van de Speelzone in de wijk Tuinzigt. De Speelzone is een uitwerking van de opdracht uit het Actieplan Spelen en ontworpen door de kinderen, een ontwerper en Jantje Beton. In het kader van het Stedelijk Kompas is in oktober besloten om geen definitieve locaties voor daklozenopvang aan te wijzen. In opdracht van de gemeenteraad wordt onderzocht of de huidige locatie de Vliet permanent kan worden. In 2013 sloten gemeenten en hulpverleningsinstanties in West-Brabant een convenant met afspraken om de komende jaren de aanpak van huiselijk geweld te intensiveren en verbeteren. Het gaat om activiteiten op het gebied van voorlichting, preventie en (vroegsignalering), activiteiten om geweld te stoppen en een focus op herstel en nazorg. Het regionale beleidskader Van Handelingsverlegen naar Verantwoordelijkheid is de basis voor het convenant. Ook zijn in 2013 belangrijke stappen gezet voor integratie van het huidige Steunpunt Huiselijk Geweld met het Algemeen Meldpunt Kindermishandeling. In 2013 begon de bouw van het nieuwe Dierenasiel aan de Oude Baan. Het asiel is in 2014 gereed voor gebruik. De beweging van wijkontwikkeling naar wijkgericht werken is gestart en leidde tot wijkplannen voor verschillende wijken, die samen met de bewoners zijn opgesteld. De wijkontwikkelingsopgave voor de Heuvel nadert de afronding. In Driesprong is inmiddels begonnen met de bouw van nieuwe woningen. In Breda-Noord is het Wijkavontuur gestart: een samenwerkingsprogramma tussen bewoners, corporaties, gemeente en andere partijen. Een meerjareninvesteringsplan voor beheer van de openbare ruimte is opgesteld. In 2013 is een projectenboek opgesteld met een overzicht van lopende en toekomstige projecten op het gebied van groen en water (natuurontwikkeling en ecologie). Lopende natuurontwikkelingsprojecten worden (onder andere) gefinancierd uit het Groenfonds. Waterakkers wordt op een natuurlijke manier gezuiverd en er is een gecombineerde vleermuiskelder en oeverzwaluwwand aangelegd. De Vierde Bergboezem is gerealiseerd, het project Gilzewouwerbeek leidde tot een natuurgebied van 18 ha, met recreatieve voorzieningen en ruimte voor waterberging. Bij de Klokkenberg wordt geïnvesteerd in groen en water, voor het projectgebied Hoeveneind is een groen inrichtingsplan opgesteld, de Bethlehemloop wordt heringericht en gemeentebreed wordt ingezet op waterspelen waarbij de beleving van de jeugd voor het kennismaken met water wordt gestimuleerd. Ook is een start gemaakt met stimulering van Stadslandbouw. De bestemmingsplannen Buitengebied-Zuid en Klokkenberg zijn het juridisch kader voor tegengaan van verdere verstening van de natuur. Over de parkeeroverlast aan de oostkant van het Mastbos zijn met alle betrokkenen afspraken gemaakt die inmiddels effect hebben. Het Uitvoeringsprogramma Klimaat ( ) voor de komende 4 jaar is door de gemeenteraad vastgesteld. Het omvat veel projecten op diverse thema s, waar de gemeente en marktpartijen samen (stimuleren, faciliteren) aan de slag gaan. De reductie van CO2 ligt op schema. Breda sleepte verschillende prijzen in de wacht op het gebied van duurzaamheid. Door het uitvallen van de V250 Fyra-treinstellen kwam de verbinding Breda-België weer op losse schroeven te staan. Bij de uitwerking van het alternatief van NS en NMBS is intensief campagne gevoerd om de belangen van Breda veilig te stellen. In het najaar van 2013 ging de Tweede Kamer akkoord met het alternatief, waarin vanuit Breda één keer per uur een HSLtrein p 018

19 rijdt naar Antwerpen, Zaventem en Brussel en meerdere snelle treinen naar Eindhoven, Rotterdam, Den Haag, Schiphol en Amsterdam. De toerit van de A16 naar Rotterdam is verbeterd. De overlast van geparkeerde fietsen werd minder door meer stallingscapaciteit rondom het station en in de binnenstad en door intensieve handhaving. Ook is het aantal parkeerplekken in enkele betaalde fietsenstallingen fors uitgebreid en is het serviceniveau in de stallingen verhoogd. Er is een fiets-app ontwikkeld met de naam Positive drive, er is een nieuw fiets-logo en er start een communicatietraject voor specifieke doelgroepen (marketingstrategie). De pilot stedelijke distributie is gestart, voor inzet van minder en schone voertuigen. Vervoerders, verladers, winkeliers, webwinkels, klanten en bewoners zijn bij de pilot betrokken. De afvalheffing is aanzienlijk lager als gevolg van onder meer betere afvalcontracten, lagere verwerkingskosten en versobering van dienstverlening. Ook is een meer rechtvaardige verhouding tussen de afvalstoffenheffing voor één- en meerpersoonshuishoudens ingevoerd. Het definitieve herstel van de gevel van de brandweerkazerne is begonnen. In 2013 zijn 11 buurtpreventieprojecten opgestart. Daarmee komen we op een totaal van 35 projecten van januari 2010 tot eind december In die 35 projecten zijn inmiddels 512 straatcontactpersonen actief, verdeeld over 313 straten en adressen. Het streven is om eind 2014 op 35 projecten uit te komen en 500 straatcontactpersonen te hebben. Als dit lukt, dan is dit een jaar eerder dan gepland. De volledige bezuinigingsopgave is gerealiseerd. p 019

20 p 020

21

22 3

23 DE FINANCIËLE POSITIE PER INLEIDING Primair doel van het Jaarverslag 2013 is verantwoordingsinformatie geven over gevoerd beleid en beheer in Naast een algemeen beeld staan in dit hoofdstuk ook de paragrafen. Deze gaan op onderdelen uitgebreider in en lichten de financiële positie toe vanuit een andere insteek. 3 In 2010 begon de coalitieperiode met een forse bezuinigingsopgave en grote verliezen op grondexploitaties. Versterking van de reservepositie was noodzakelijk. Op dit moment is de conclusie, dat de bezuinigingsopgave versneld is gerealiseerd en bij de Begroting 2013 in het meerjarenperspectief is ingevuld. Door proactief handelen zijn de (grote) verliezen binnen het Grondbedrijf opgevangen. Het laatste deel van de doelstelling, versterken van het weerstandsvermogen, is in de Begroting 2014 gerealiseerd. Een periode van grote dynamiek en verandering is proactief aangepakt, maar we zijn er nog niet. Een belangrijke les voor de toekomst is om voortdurend flexibel te zijn en zo tijdig en alert op nieuwe ontwikkelingen en dynamiek in te kunnen gaan. 3.2 HET REKENINGRESULTAAT 2013 Het jaar 2013 sluit met een positief resultaat van 21,2 miljoen. In september 2013 werd bij de 2e Bestuursrapportage 2013 een positief resultaat verwacht van minimaal 17,9 miljoen. Paragraaf 6 van dit hoofdstuk licht de afwijkingen toe ten opzichte van deze prognoses. Aan het eind van hoofdstuk 4 staat op hoofdlijnen een toelichting van de onderdelen en de behaalde resultaten. De grondexploitaties, die afgelopen jaren aanzienlijke verliezen lieten zien, hebben in 2013 weer een positief resultaat. 3.3 DE ONTWIKKELING VAN HET RISICOPROFIEL EN HET WEERSTANDS- VERMOGEN Het gemeentebreed risicoprofiel verbeterde ten opzichte van de Begroting In de Begroting 2014 was een prognose meegenomen van het jaarrekeningresultaat in de ontwikkeling van de reserves. In de praktijk blijkt de werkelijke ontwikkeling van de algemene reserve 0,2 miljoen hoger uit te vallen. Het gemeentebrede risicoprofiel daalde na de Begroting 2014 in omvang. Dit komt vooral door vervallen van risico s binnen het Stationskwartier en minder risico s bij wijkontwikkeling waar de uitvoering van de plannen inmiddels vordert. In het profiel is wel een nieuw risico opgenomen voor de financiële positie van de culturele instellingen. Daarnaast brengen ook de drie D s (decentralisatieopgaven) risico s met zich mee. Paragraaf geeft een uitgebreide toelichting op het risicoprofiel en zet de ontwikkelingen uiteen van het Grondbedrijf. Het weerstandsvermogen voor resultaatbestemming verbetert, ten opzichte van de Begroting 2014, als gevolg van een afnemend risicoprofiel en een licht toegenomen weerstandscapaciteit. Een belangrijke doelstelling uit de Begroting 2014 is hiermee behaald, namelijk de versterking van het weerstandsvermogen. p 023

24 3.4 DE ONTWIKKELING VAN HET FINANCIEEL PERSPECTIEF Bij de Begroting 2014 is het meerjarenperspectief geactualiseerd. De decembercirculaire van het Rijk over het Gemeentefonds gaf echter aanleiding om opnieuw naar de cijfers te kijken. Het meerjarenperspectief laat een positieve ontwikkeling zien voor de jaren 2014 tot en met Voor 2018 geldt nog een tekort van circa 1,3 miljoen, vanwege de effecten uit voorgaande jaren. Meerjarenperspectief ,45 2,38 2,58 2,92-1, Het rijk werkt op dit moment aan het groot onderhoud van het gemeentefonds. Naar verwachting zijn de effecten hiervan eind mei/begin juni bekend en verwerkt in de meicirculaire. Een eerste indicatie laat een beperkte verlaging voor Breda zien. De financiële informatie van het rijk over de decentralisaties (de 3D s) komt gefaseerd beschikbaar. Hoewel de eerste cijfers bekend zijn, wordt ook hierover pas eind mei/begin juni meer duidelijkheid verwacht. De vertaling van de financiële middelen naar het Bredase voorzieningenniveau gaat ervan uit dat de uitvoering van nieuwe regelingen gebeurt binnen de vanuit het rijk beschikbare middelen. 3.5 DE SOLVABILITEITSPOSITIE VAN BREDA Solvabiliteit geeft aan in hoeverre een organisatie haar betalingen aan verschaffers van leningen (vreemd vermogen) kan nakomen met behulp van alle bezittingen (activa). In een definitie van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) wordt solvabiliteit bepaald door het eigen vermogen te delen op de totale passiva. Er is geen objectieve maatstaf voor de gewenste/benodigde hoogte van de solvabiliteit voor gemeenten. Gemeenten zijn inkomensbestedende organisaties, budgetgestuurd, met een vrij constante omzet. Goed beheersen van budgetten maakt grote schommelingen in verplichtingen onwaarschijnlijk. Dat bepaalt mede de hoogte van de benodigde solvabiliteit. Breda heeft een lagere solvabiliteit dan de gemiddelde gemeente. Dit betekent dat Breda meer geleend kapitaal heeft dan gemiddeld en dus een relatief hoge rentelast. CBS-cijfers tot en met 2012 tonen een dalend landelijk gemiddelde van de solvabiliteit van 35% in 2011 naar 33% in De solvabiliteit van Breda steeg in die periode van 13% naar 15% en tot eind 2013 verder naar 17%. p 024