Handleiding Public-Private Comparator (PPC) Rijkswaterstaat Handleiding Kennispool PPS

Transcriptie

1 Handleiding Public-Private Comparator (PPC) Handleiding Kennispool PPS

2 Inhoudsopgave Wat en waarom MIRT Spelregelkader Uitgangspunten Opbouw PPC Ervaringen Modulen Besluitvorming Budgettaire inpassing Tips en valkuilen 2 PPS Kennispool

3 Public Private Comparator Wat en waarom Eerste financiële vergelijking van verschillende contractvormen voordat het project wordt aanbesteed; Een vergelijking over de gehele projectduur waarbij (alle) kosten, opbrengsten en risico s (o.b.v. een netto contante waarde berekening) worden meegenomen; De vergelijking resulteert in een uitkomst! Doel van de PPC-vergelijking is de meest aantrekkelijke uitvoeringsvariant te identificeren; Verplicht voor alle MIRT/SNIP-projecten in planuitwerkingsfase > 60 mln euro. 3 PPS Kennispool

4 Waarom is de PPC belangrijk? Wat en waarom Geeft beter inzicht in de integrale kosten van een project omdat zowel investeringen als onderhoud en alle daarmee samenhangende risico s worden meegenomen; Uniformiteit bij vergelijking; Omslag in denken: van (korte termijn) begrotingsdenken naar (lange termijn) lifecycle-denken; Aandachtspunt: Kwaliteit PPC staat of valt met kwaliteit van de inputgegevens. 4 PPS Kennispool

5 Wat is een PPC? Wat en waarom Instrument, bedoeld om een financiële afweging tussen twee (of meer) contractvormen inzichtelijk te maken en de besluitvorming te faciliteren; Publieke wijze van marktbenadering (=publieke referentievariant) wordt vergeleken met private variant over gekozen levensduur en gegeven bepaalde scope; Publieke wijze van marktbenadering hoort bij een DB-contract. Dit is de publieke referentievariant! De private variant van marktbenadering betreft in de regel een DBFMcontract. Ook een andere contractvariant kan worden meegenomen. 5 PPS Kennispool

6 Wat is een PPC? Wat en waarom Kern voor RWS is zoeken naar meerwaarde (optimale inkoop); Doel is meerwaarde kwantificeren in tijd en geld; Bij financiële meerwaarde ook budgettaire inpassingsmodel invullen; PPS Kennispool zorgt voor coaching van projectteams die een PPC opstellen. Coördinator is Helena Hernandez ( ; Zij zorgt voor een of twee ervaren coaches die participeren in het projectteam. 6 PPS Kennispool

7 Plaats PPC in MIRT spelregelkader MIRT Spelregelkader Marktscan is bedoeld om: in de planfase met meerdere oplossingen meerwaarde van vroege marktbetrokkenheid afwegen. Verplicht voor: Alle MIRT/SNIP projecten in de verkenningsfase, gekoppeld aan beslismoment 2 Public Private Comparator (PPC) is bedoeld om: na vaststellen van een voorkeursvariant een contractafweging te maken, PPS of niet. Verplicht voor: Alle MIRT/SNIP projecten in de planuitwerkingsfase > 60,0 mln Public Sector Comparator (PSC) is bedoeld om: in een aanbestedingsproces biedingen van een private aanpak (DBFM contract) te beoordelen t.o.v. een publieke aanpak. Verplicht voor: Alle DBFM-contracten Model Budget Inpassing is bedoeld om: effect van financieringskosten en begrotingsinpassing van een DBFM-contract inzichtelijk te maken. Verplicht voor: Alle DBFM-contracten 7 PPS Kennispool

8 Meerwaardetoetsen: plaats in het MIRT MIRT Spelregelkader VERKENNING Startbeslissing Voorkeursbeslissing Marktscan PLANUITWERKING Projectbeslissing PPC REALISATIE Uitvoeringsbeslissing Opleveringsbeslissing PSC 8 PPS Kennispool

9 Plaats in het inkoopproces MIRT Spelregelkader Voorbereidingsfase: Marktscan PPC Overige inkoopafwegingen Inkoopplan Start inkoopproces Transactiefase: PSC Gunning als PPS 9 PPS Kennispool

10 Uitgangspunten Uitgangspunten Kennis van DBFM onder deelnemers DBFM netwerkspel; Betrokkenheid projectmanager is noodzakelijk; Beschikbaarheid projectgegevens (projectbreakdown, areaal, etc.); Hulpmiddelen: Spilter, het financieel (PPC) model en de DBFM netwerk simulatie; Analyse van kosten te maken door opdrachtnemer en opdrachtgever. 10 PPS Kennispool

11 11 PPS Kennispool

12 Uitgangspunten Uitgangspunten De publieke referentie-aanpak gaat uit van een bewezen aanpak; De verschillen zijn geclusterd naar fase waarin het verschil zich manifesteert. Met andere woorden: de fase waarin de kosten worden gemaakt of eventuele opbrengsten beschikbaar komen. 12 PPS Kennispool

13 Uitgangspunten Uitgangspunten Zowel de referentie-aanpak als de PPS-uitvoering gaat standaard uit van een zgn niet-openbare procedure uit de ARW Dat betekent een voor iedereen toegankelijke inschrijving met voorselectie en een individuele inlichtingenronde; Indien er sprake is van een vervlechtingsproject of anderszins complex, kan gebruik worden gemaakt van de concurrentiegerichte dialoog. Daarbij is de aard van het project onderscheidend (er zijn onzekerheden die een dialoog noodzakelijk maken), niet de aard van het contract; Het effect van de financieringskosten maakt geen onderdeel uit van de PPC. Wel moet, indien DBFM meerwaarde oplevert, na afronding van de PPC het effect van de financieringskosten (o.a. betalingsregeling, rente, indexatie) met behulp van het model budgettaire inpassing inzichtelijk worden gemaakt; Voor wat betreft onderhoud gaat de publieke variant uit van prestatiebestekken voor vast onderhoud en losse bestekken (op ad hoc basis) voor variabel onderhoud (inclusief alle ad hoc reparaties). 13 PPS Kennispool

14 Uitgangspunten Uitgangspunten Er wordt geen rekening gehouden met Maatschappelijke Meerwaarde (daar is de MKBA voor); Er wordt geen rekening gehouden met markteffecten (snel op de markt zetten i.v.m. tijdelijke dip); Er wordt geen rekening gehouden met sunk costs (kosten die je als RWS al kwijt bent als je van contractvorm wisselt). 14 PPS Kennispool

15 Opbouw PPC Opbouw PPC 1. Intake met projectmanager (en anderen); 2. Dagdeel uitleg DBFM en gedachtevorming t.a.v. startnotitie; 3. Dag DBFM netwerksimulatie; 4. Bijeenkomst t.b.v. vaststellen startnotitie (koppelen aan 2 of 3); 5. Start PPC analyse m.b.t. Spilter kwalitatieve vragenlijst; 6. Bespreking uitkomsten kwalitatieve analyse (te koppelen aan 5); 7. Vervolg PPC analyse m.b.v. Spilter benoemen belangrijkste value drivers ; 8. Bespreking value drivers en waardering verschillen; 9. Invullen financieel model; 10.Bespreken financiële uitkomsten en benoemen belangrijkste gevoeligheden; 11.Toelichting PPC aan brede groep betrokkenen; 12.Afronding en evt. bespreking concept eindrapportage (incl. toetsing coaches). 15 PPS Kennispool

16 Werkwijze PPC Opbouw PPC Public Private Comparator Stap 1: Startnotitie opstellen wat wordt er vergeleken? Stap 2: Kwalitatieve vergelijking beschrijven verschillen; Stap 3: Kwantificering kwalitatieve verschillen, opstellen financieel model en gevoeligheidsanalyse berekenen verschillen; Stap 4: Eindrapportage samenvatting en conclusies. 16 PPS Kennispool

17 Modulaire opbouw Module 1: Startnotitie (1,5 dag) - Uitleg DB & DBFM - Netwerkspel Module 2: Kwalitatieve analyse (1 dag) - Inventariseren variabelen die verschil maken - Selectie van value drivers Module 3: Kwantitatieve analyse (1 dag) - Kwantificeren value drivers in tijd en euro s - Kasstroomanalyse Module 4: Eindrapportage (0,5 dag) - Presentatie en toetsing - Samenvatting en conclusies Resultaat Goede basiskennis van DB en DBFM Lijst met value drivers Kasstroom analyse Wel/geen meerwaarde Opbouw PPC 17 PPS Kennispool

18 Resultaten PPC PPC Projecten Contractvorm als uitkomst van PPC /2010 Extra Spuicapaciteit Afsluitdijk Omleiding Zuid Willemsvaart Noordwaard A7 Zuidelijke Ringweg Groningen fase 2 DB(M) A2/A76 Verdubbeling RW33 A9 Omlegging Badhoevedorp ViA15 29% DBFM A2 Maastricht A1/A6 Driehoek A27/A1/A28 46% In besluitvorming A50 Ewijk - Valburg - Grijsoord A12 Utrecht - Maarsbergen - Veenendaal A12 Utrecht West benutting (i.s.m. DZH, Gouda Woerden Oudenrijn) N18 Varsseveld - Enschede Schiphol Amsterdam Almere Haak om Leeuwarden Sluis IJmuiden Ring Utrecht 17% 8% Nog te starten/lopend A4 Steenbergen Legenda A12 Ede Duitse Grens (Grijsoord) Afgeronde PPC s DB(M) contract A13 / A16 Naam project Contractvorm Meerwaarde PPS Niet PPS DBFM contract In besluitvorming A27 Hooipolder - Lunetten Wilhelminakanaal Extra Spuicapaciteit Afsluitdijk A2/A76 A2 Maastricht A50 Ewijk Valburg - Gijsoord DBM DB DB DB 1,5% 3% 9,5% 2% Nog te starten/lopend Julianakanaal A2 Maasbracht- Geleen HWBP Houtribdijk A12 Utrecht Maarsbergen Veenendaal A4 Steenbergen Omleiding Zuid Willemsvaart DBFM DB DB 4% 5% 0% Kanaal KGT (Internationaal) Vliegveld Eelde Verkeerscentrale Geldrop Verdubbeling RW33 A1/ A6 A12 Utrecht West, benutting (i.s.m. DZH, Gouda - Woerden Oudenrijn) A9 Omlegging Badhoevedorp DBFM DB DB DB 5% 0% 0% 0% 18 PPS Kennispool

19 Ervaringen met PPC in Nederland Ervaringen Tweede Coentunnel: - 5% (DBFM t.o.v. DB contract) A4 Delft - Schiedam: - 5% (DBFM t.o.v. DB contract) A15 Maasvlakte Vaanplein: - 5% (DBFM t.o.v. DB contract) A12 Utrecht Veenendaal: - 2% (DBFM t.o.v. DB contract) Hanzelijn: - 2% (DBFM t.o.v. DB contract) Belastingkantoor Doetinchem: - 12,5 tot 15% (DBFMO t.o.v. traditionele uitvoering) Rechtbank Zwolle: - 7,5 tot 10% (DBFMO t.o.v. traditionele uitvoering) Eerdere PPC s bij RWS (bijv. voor N31 en A4 Leiden Burgerveen) gingen ook uit van een vergelijking tussen DBFM en een traditioneel contract. Er was in die PPC s sprake van een efficiencywinst > 5%. Sinds 2006 vergelijken PPC s bij RWS doorgaans DBFM met een DBcontract. 19 PPS Kennispool

20 Voorbeeld: DBFM in Nederland Ervaringen Tweede Coentunnel - 15% t.o.v. PSC Delfland: - 13% t.o.v. PSC A59: - 14% t.o.v. PSC N31: - 31% t.o.v. PSC Montaigne Lyceum: - 16% t.o.v. PSC Ministerie van Financiën - 15% t.o.v. PSC Er blijkt sprake van financiële meerwaarde ten opzichte van een integrale projectraming bestaande uit een aanlegraming, een onderhoudsraming en een waardering van de risico s gedurende de levensduur van het contract. 20 PPS Kennispool

21 Voorbeeld: DBFM in Engeland (=PFI) Ervaringen Onderzoek National Audit Office: PFI (=DBFM) Traditioneel PPS leidt tot duidelijk lagere kans op kostenoverschrijding; PPS leidt tot duidelijk lagere kans op tijdsoverschrijding. 22% 73% Kostenoverschrijding Tijdsoverschrijding 24% 70% 21 PPS Kennispool

22 Startnotitie - aanpak Modulen Beschrijving doelstelling; Beschrijving scope; Beschrijving varianten (te analyseren contractvormen); Beschrijving planning (duur analyseperiode); Beschrijving partijen (mobiliseren mensen: inhoudelijk en procesmatig). 22 PPS Kennispool

23 Startnotitie - uitdagingen Modulen Duidelijk omschrijven van de te vergelijken contracten/varianten; 1 DB+ 6x M Fase/ jaren Voorbereiding Transactie Realisatie 1 D&B Variabele onderhoud scontracten Onderhoud Prestatiebestek M Prestatiebestek M Prestatiebestek M Prestatiebestek M Prestatiebestek M Pres. M 1 DBFM Fase/jaren Voorbereiding Transactie Realisatie 1 DBFM-contract Onderhoud Mobiliseren van de juiste kennis en kunde (ook inzake exploitatiefase); Goede afspraken over scope van het project; Duidelijke taakverdeling mensen in PPC-team. 23 PPS Kennispool

24 Kwalitatieve analyse - aanpak Modulen Verschillen beschrijven en weergeven per fase incl. risico s (denk aan raakvlakken tussen contracten): Voorbereiding; Transactie (aanbesteding); Realisatie (bouw); Exploitatie (beheer en onderhoud). Inventariseren verschillen tussen DB vs. DBFM: Benchmark uit andere projecten (bijv. Tweede Coentunnel/ A59/ N31 etc.); Literatuur/onderzoeken over bijv. levenscycluseffecten; Deskundigen raadplegen (soms ook extern). Schatten plus/min per verschilpunt tussen DB vs. DBFM. 24 PPS Kennispool

25 Kwalitatieve analyse - uitdagingen Modulen Goed doordenken tijdspad/planning; Invulling IPM-model; Sommige dingen weten we, andere zaken onderwerp van onderzoek; Hoe optimaliseert Inschrijver de levenscycluskosten? Hoe beperken we kostenoverschrijdingen? 25 PPS Kennispool

26 Kwalitatieve analyse - invalshoeken Modulen Gedachtevorming Bekostiging en financiering - Dienstverlening banken - Budget inpassingen - Betalings mechanismen - Vergoedingen Aanbesteding - Ontwerpvergoedingen - Effect op competitie Nadruk op kennisoverdracht Mensen IPM rollen - Projectmanagement - Contractmanagement - Technisch management - Omgevingsmanagement - Projectbeheersing Nadruk op ervaring coaches en projectspecifiek aanvullen Middelen Levenscyclus management - Ontwerpvernuft - Uitvoerings keuzes - Onderhoudsstrategie Scope management - Scope- en contract wijzigingen - Interface / raakvlakken - Overdrachtsmomenten Netwerkmanagement - Beschikbaarheid - Kwaliteit areaal - Nat en droog Nadruk op projectspecifiek en aanvullen met ervaring coaches 26 PPS Kennispool

27 Kwalitatieve analyse - invalshoeken per fase Voorbereidings- en transactiefase Modulen Gedachtevorming Mensen Nadruk op gedachtevorming en mensen Middelen Realisatie- en exploitatie fase Gedachtev. Mensen Nadruk op mensen en middelen Middelen 27 PPS Kennispool

28 Kwalitatieve analyse - hulpmiddel Modulen Hulpmiddel: rws.spilter.nl 31 PPS Kennispool

29 Kwalitatieve analyse - hulpmiddel Modulen 32 PPS Kennispool

30 Kwalitatieve analyse - hulpmiddel Modulen 33 PPS Kennispool

31 Kwalitatieve analyse - hulpmiddel Modulen 34 PPS Kennispool

32 Kwantitatieve analyse - aanpak Kwantificeren discriminerende verschillen in termen van geld en/of tijd; Modulen Opstellen overzicht kosten DB per fase (voorbereiding, transactie, realisatie en exploitatie); Input: investeringsraming, onderhoudsraming, (bouw)planning, etc.; Kosten uitzetten in de tijd DB; Kwantificeren verschillen DB vs. DBFM uit module 2, op basis daarvan is een inschatting te maken van de DBFM kosten en eventuele DBFM risico s; Via netto contante waarde methode rekening houden met tijdswaarde geld. Euro nu is meer waard dan euro over 5 jaar (o.a. inflatie, tijdsvoorkeur, geld, consumenten, etc.); Gevoeligheidsanalyse; is bedoeld om robuustheid resultaat inzichtelijk te maken. 35 PPS Kennispool

33 Kwantitatieve analyse - uitdagingen Modulen Issues: - goede inschatting van de onderhouds- en exploitatiekosten; - kwantificeren levenscyclusoptimalisaties; - kwantificeren kostenoverschrijdingen. Model aannames en toelichting / onderbouwing. Model verifieerbaar en reproduceerbaar houden. 36 PPS Kennispool

34 Resultaten Modulen Hulpmiddel: financieel model , , ,00 kasstroom DB-variant kasstroom DBFM-variant , , , , , , , PPS Kennispool

35 Resultaten Modulen Samenvatting financiële effecten in een tabel; Mogelijk met toevoeging van een minimale en maximale inschatting; Geeft indicatie van de te verwachten spreiding. verschillen voorbereidingsfase geld minimaal geld maximaal geld gemiddeld tijd in maanden toelichting V1 kosten projectorganisatie gedurende voorbereiding DBFM duurder V5 risico's ten aanzien van PvE DBFM goedkoper V7 concept contract / inhuur derden DBFM duurder V9 opstellen PSC / contractraming DBFM duurder Totaal voorbereidingskosten DBFM duurder 38 PPS Kennispool

36 Eindrapportage - Inhoud Modulen Samenvatting; Conclusies; Gevoeligheden: - welke gevoeligheden; - weging effect op uitkomst. 39 PPS Kennispool

37 Eindrapportage - Conclusie Modulen Kosten DB+M Gekwantificeerde verschillen Kosten DBFM + Meerwaarde! 40 PPS Kennispool

38 Eindrapportage - Gevoeligheidsanalyse Modulen Belangrijk om einduitkomsten te toetsen; Robuustheid van de aannames; Inzicht in spreiding rondom de uitkomsten; Prikkel op actief risico-management; Mogelijk zelfs Monte Carlo simulaties. Scope Uitkomst PPC 4,5% Aanname hoger 6,0% Forecast: H Trials Frequency Chart Displayed, ,018,012,006 91, ,5 Aanname lager 3,0%, Euro d) Cell: H53 41 PPS Kennispool

39 Resultaten Modulen De eindrapportage bevat: Samenvatting: korte beschrijving aanleiding, uitgangspunten, kwalitatieve verschillen en kwantificering verschillen; Conclusies en aanbevelingen; Geachte besluitvormer, Op basis van de PPC adviseren wij u om een...-contract op de markt te zetten omdat we dan een betere prijs verwachten of minder tijd nodig hebben dan bij een keuze voor een...-contract. Gevoeligheidsanalyse. 42 PPS Kennispool

40 Wat levert de PPC op? Modulen Inzicht in mogelijke meerwaarde; Goede uitvoering PPC goede voorbereiding op contract; Gezamenlijk optrekken projectteams; Leuk & leerzaam; Uitkomst van de PPC is bindend. 43 PPS Kennispool

41 Besluitvorming PPC Besluitvorming Elke PPC wordt procesmatig en inhoudelijk getoetst door coaches meerwaardetoetsen. Na toetsing is de PPC definitief; Uitkomst van de PPC is bindend; De projectmanager zal de rapportage van de PPC aanbieden aan de HID en aan het Tenderboard, met een afschrift aan de PPS Kennispool; Binnen een maand na ontvangst van de PPC maakt de HID samen met de DP een voorstel tot de inkoopafweging alsmede de motivering van de (keuze van) aanbestedings-/contractvorm; Vervolgens wordt deze inkoopafweging besproken met DG. De beslissing met motivering wordt gestuurd aan Staf DG/Productie en de PPS Kennispool; M.b.t. de PPC wordt aan de Tweede Kamer gemeld: - Uitkomst van de PPC; - Afweging m.b.t. de contractvorm. 44 PPS Kennispool

42 Besluitvorming PPC Besluitvorming Marktscan PPC Voorstel HID / DP Inkoopbesl.DG PPS Kennispool: Coach Toets PPS Kennispool: Coach Toets Tenderboard Advies: Staf DG 45 PPS Kennispool

43 Budgettaire inpassing - aanpak Budgettaire inpassing Beoordelen of er voldoende budget beschikbaar is voor het volledige contract: Verplicht voor: Alle PPC s met financiële meerwaarde voor DBFM; Alle DBFM-contracten. Wanneer? Na afronding van de PPC; Bij DBFM-contract: voor gunning. 46 PPS Kennispool

44 Budgettaire inpassing - Uitdagingen Budgettaire inpassing Van een budget conform het MIRT en de beschikbare onderhoudsbudgetten naar een budget passend bij een DBFM-aanbieding; Model maakt het mogelijk om in een vroeg stadium een prognose van de DBFM aanbieding op te stellen; Model is na gunning te gebruiken om de budget inpassing van het definitieve contract inzichtelijk te maken. 47 PPS Kennispool

45 Grafische weergave Budgettaire inpassing 49 PPS Kennispool

46 Budgettaire inpassing 50 PPS Kennispool

47 Tips en valkuilen Begin PPC Tips en valkuilen Beschrijven van de publieke (referentie) en de private (DBFM-)variant in module 1 is belangrijke stap: Scherpe afbakening vooraf is handig bij het analyseren van de verschillen; Doorgronden van de varianten helpt bij analyse. Opstellen van een LCC-raming van de publieke variant vergt tijd en aandacht: Binnen RWS veel ervaring in opstellen van investeringsraming; Minder ervaring in opstellen van engineering-, beheer- en onderhoudsramingen; NB: Welk detailniveau? Expliciet maken risico s/post onvoorzien. 51 PPS Kennispool

48 Tips en valkuilen - Contractvormen Tips en valkuilen Verschillen tussen contractvormen: Opstellen lijst met verschillen vraagt veel kennis van verschillende contractvormen (en dus PPS) en van het specifieke project; Niet iedereen behoeft ervaring te hebben met beide contractvormen: wel moet iedereen serieus proberen de beide varianten te doorgronden; Garbage in, garbage out; Praktisch ervaring met PPS groeit gestaag, toch is elke PPC weer anders en uniek. Het gaat om een projectspecifieke analyse. 52 PPS Kennispool

49 Tips en valkuilen - kwantificeren Tips en valkuilen Het kwantificeren (verschillen en risico s): - Koppel percentages aan posten in raming of beter nog absolute bedragen; - Probeer waar mogelijk inschattingen te onderbouwen bij voorkeur m.b.v. een toelichting of een bronvermelding; - Prioriteer bij kwantificering de verschillen die waarschijnlijk een grote impact hebben; - Kwantificering belangrijkste verschillen is niet eenvoudig omdat er slechts beperkt gegevens beschikbaar zijn over gerealiseerde NL PPS-projecten en recente DB-contracten; - Een duidelijke toelichting en onderbouwing bij alle kwantitatieve inschattingen is noodzakelijk om een goede PPC op te kunnen stellen. 53 PPS Kennispool