RISICOMANAGEMENT BIJ GROTE PROJECTEN STIJNVAN DEVONDER, PHD. IPMA SIG Risicomanagement Amersfoort, 10 januari 2011
|
|
- Pepijn van Dijk
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 RISICOMANAGEMENT BIJ GROTE PROJECTEN STIJNVAN DEVONDER, PHD IPMA SIG Risicomanagement Amersfoort, 10 januari
2 WAAROM RISICOMANAGEMENT? Elke projectuitvoering is onzeker (= truïsme) Mede door deze onzekerheid slagen de meeste projecten er niet in om de projectdoelen te halen Toch worden veel plannen gemaakt, alsof er zekerheid is. Terwijl bewezen alternatieve werkwijzen voorhanden zijn 100% 75% 50% 25% 0% Percentage of successful IT projects (Standish Group)
3 PRESTIGEPROJECTEN Sidney Opera House The Big Dig (Boston) Budget X 15 Budget X 3,5 Dodelijk ongeval, fraude, 7 miljard interestbetalingen 3
4 RISICO S? 4
5 WAARDE RISICOMANAGEMENT Zeer moeilijk te bewijzen (project = uniek) Empirische waarde enkel aan te tonen op macroniveau: Positieve correlatie (R=0.25) tussen investering in kwantitatieve risicoanalyse en return on equity (Lamb, 2000) in de olie-en gasindustrie Een studie van de NASA (100 projecten) toont dat de fout op schattingen met gebruik van Monte Carlo simulatie minder dan de helft zijn dan zonder het gebruik van deze techniek. Een studie (187 respondenten) van de RM Special Interest Group van PMI (Voetsch, 2004) toont een significant verband tussen het gebruik van een formele vorm van RM en het slagen van het project. 5
6 WAAROM RISICOMANAGEMENT? RM onderbouwt het inzicht in het risicoprofiel RM geeft inzicht in de onzekerheden RM helpt om creatief na te denken over risico s RM helpt om vroeger (en goedkoper) in te grijpen RM stimuleert proactief nadenken over bestrijdingsacties Waardevol communicatietool in contractuele omgeving 6
7 GOED RISICOMANAGEMENT VEREIST! De ultieme faaloorzaak van een project, is het falen van de risicomanagementprocedure zelf Douglas W. Hubbard PMI definieert: 1. Plan risicomanagement 2. Risico-identificatie 3. Kwalitatieve risicoanalyse 4. Kwantitatieve risicoanalyse 5. Risicobestrijding 6. Risicocontrole 7
8 GOED RISICOMANAGEMENT Ondersteund door topmanagement Gebaseerd op empirische observaties Focus op de bronoorzaken van de onzekerheid Focus op de bedrijfsresultaten (bottom line) Focus op actieve risicobestrijding Leer uit schattingsfouten Kwalitatief EN kwantitatief 8
9 RISICO-IDENTIFICATIE Gestructureerde workshops rond risico-identificatie Invullen van risicoregister door experts Belangrijk: focus op bronoorzaken. Waarom? Waarom? Waarom? Project Omgeving Mens Materiaal Natuur Fysiek 9
10 RISICOANALYSE: KWALITATIEF Rough Order risicomanagement: 10% provisie voor risico s Voeg 2% risicopremie toe aan de verdisconteringsvoet Heilige getallen Risicomatrices Het zijn placebo s! (Hubbard) Een noodzakelijkeeerste stap (onze mening) Risicoregister Impact Kans Prioriteren risico s (20/80 regel) 10
11 FLAW OF AVERAGES Sam Savage A statistician drowns in a river withanaverage depthof 3 Ft Sam Savage(Stanford)
12 RISICOANALYSE: KWANTITATIEF Kwantitatieve risico-inschatting Kwantitatieve risico-evaluatie Inschatten van risico s per definitie onderhevig aan fouten Verschil tussen systematische en toevallige fout belangrijk Waarom bestaan systematische schattingsfouten? Redeneerfouten (Tversky& Kahneman) Motivatievertekening Systematische fouten kunnen bestreden worden 12
13 VEELVOORKOMENDE SYSTAMTISCHE FOUTEN Overconfidence effect Optimism bias Anchoring Availability heuristic Conjunction fallacy Confirmation bias Typisch gezien vallen 30% der realisaties binnen een 90% betrouwbaarheidsinterval Slechts 20% van de chauffeurs denken dat ze slechter dan gemiddeld rijden Hoe veris de markt? 30 minuten? Wat is de kans op een double dip? Het Linda Probleem Black swans
14 HET LINDA PROBLEEM Linda is 31. Ze is vrijgezel, welbespraakt en zeer verstandig. Ze heeft een masterin filosofie. Als studente was ze sterk begaan met de problematiek rond discriminatie en sociale gelijkheid. Ze nam ook deel aan betogingen tegen kernenergie. Groep A: Groep B: Schat de kans dat Linda in een bank werkt? Schat de kans dat Linda in een bank werkt enactief is in de feministische beweging.
15 RICHTLIJNEN RISICO-INSCHATTINGEN Vraag naar herkenbare situaties NIET: Wat is de standaarddeviatie van de duurtijd van deze activiteit? MAAR: Indien de leverancier te laat is, wat zal dan in het slechtste geval de vertraging zijn? Gebruik data, indien mogelijk: Risicomanagementdatabank Empirische waarnemingen Beurs (options, futures, wagers, ) DISTs: bibliotheek met goedgekeurde shapes Bestrijd de systematische fouten.
16 RISICO-EVALUATIE: MONTE CARLO SIMULATIE Impact van (geschatte) risico op projectobjectieven berekenen! Hele complexiteit van project (schedule) meenemen (kritische activiteiten, buffers, boeteclaims, overhead, ) Te complex voor het menselijk brein! MonteCarlo simulatie: Uitstekende techniek om inzicht te krijgen in het project Uitstekende techniek om risico s te evalueren I have two ways of learning from history: from the past, and from the future, thanks to my Monte Carlo engine Nicholas Taleb. 16
17 HOE WERKT HET? 1. Stel deterministisch model op (project schedule) 2. Definieer KPI s 3. Modeleer en kwantificeer de risico s 4. Genereer meerdere (b.v ) alternatieve scenario s 5. Aggregeer KPI s in shapes Think! Decide! Communicate! in shapes 17
18 OUTPUT: HAALBAARHEID DEADLINE 18
19 OUTPUT: TOPRISICO S& KRITISCHE ACTIVITEITEN Focus! Wat is het echte kritische pad?
20 RISICOBESTRIJDING Analyse zonder actie is tijdsverlies Creatief nadenken over risicobestrijding van toprisico s PMI definieert drie subprocessen: Identificatie van acties voor risicobestrijding Selectie van de meest effectieve acties Plannen van de uitvoering van acties Pre-mitigated Post-mitigated 20
21 HULPMIDDEL: RISICO-ACTIE MATRIX 5 strategieën om risico s te bestrijden 8 W's Reduceer Transfer Anticipeer Behandel Accepteer Waarom? Doel 8 risicofactoren Wat? Taak beïnvloedende Welke wijze? Techniek risico s Waar? Locatie Waarmee? Middelen Wie? Leveranciers Wanneer? Planning Welkekosten? Budget Actieplan 21
22 OUTPUT RISICOBESTRIJDING Waarde RM Verwachte winst voor RM Verwachte wint na RM 22
23 OPMERKING: BEREKENEN WAARDE RM Boekhoudkundige waarde: Gebaseerd op foutieve assumptie van risiconeutraliteit Men moet rekenen in nutswaarde (cf. risicotolerantie) Risicoaversie wil zeggen: Nut winst 2X < 2 Nut winst X Nut verlies 2Y > 2 Nut verlies Y Verwachte winst is 3,5 miljoen lager Na RM Voor RM Verwachte nut is 3,8 miljoen hoger 23
24 INTEGRALE WERKING RM SAMENGEVAT Opstellen risicoregister Inzicht in haalbaarheid KPI s Inzicht in welke risico s grootste zijn What-if analyse bestrijdingsacties Opstellen robuust plan Plannen bestrijdingsacties Opvolgen risico s en voortgang Inzicht in KPI s Inzicht in risico s Betere beslissingen Strategische resultaten 24
25 BESLUIT& SLOTBEMERKINGEN Informatie / inzicht is zeer belangrijk in contractueel werk Monte Carlo simulatie geeft zeer veel nieuwe inzichten Belangrijk om inzichten constructief te gebruiken Probabilistisch plannen vereist een goede planning Probabilistisch plannen vereist kennis Probabilistisch plannen vereist een goede tool Contactinformatie: Stijn Van de Vonder s.vandevonder@primavera.nl 25
Risico s binnen een project
Risico s binnen een project Alles loopt op wieltjes Je hebt de zaak vanuit alle hoeken onderzocht. Je hebt het al 1000x gedaan Alles is vanzelfsprekend Je weet perfect wat je aan het doen bent, je bent
Nadere informatieBewust van het onbewuste: psychologische valkuilen voor ondernemers
Bewust van het onbewuste: psychologische valkuilen voor ondernemers Handvatten voor de MKB-accountant in de rol van sparringpartner/adviseur 8 februari 2018 Dr. Arno Nuijten Kristinka Wilmink MSc Dr. Nick
Nadere informatie6. Project management
6. Project management Studentenversie Inleiding 1. Het proces van project management 2. Risico management "Project management gaat over het stellen van duidelijke doelen en het managen van tijd, materiaal,
Nadere informatieEen psychosociale. SONAR methode. risicoanalyse. Bart Vriesacker Psychosociale afdeling
Een psychosociale risicoanalyse SONAR methode Bart Vriesacker Psychosociale afdeling Bart Vriesacker Psychosociaal departement Contact bart.vriesacker@mensura.be 2 Agenda 1. De feiten 2. Uw uitdagingen
Nadere informatieRisicomanagement en NARIS gemeente Amsterdam
Risicomanagement en NARIS gemeente Amsterdam Robert t Hart / Geert Haisma 26 september 2013 r.hart@risicomanagement.nl / haisma@risicomanagement.nl 1www.risicomanagement.nl Visie risicomanagement Gemeenten
Nadere informatieIntegrale kwaliteitszorg zorgnetwerk (IKZ) (A1-3)
Integrale kwaliteitszorg zorgnetwerk (IKZ) (A1-3) Rapporteert aan Geeft leiding aan 1. Doel van de functie Directeur Zorg - De coördinator IKZ is verantwoordelijk voor de algemene coördinatie (met inbegrip
Nadere informatieMethodiek onzekerheidsanalyse (project)planning
Methodiek onzekerheidsanalyse (project)planning Principes en rekenmodel van een probabilistische analyse Joris Hoogerwerf Riskineering B.V. DACE contactdag, 24 november 2016 Presentatie in vogelvlucht
Nadere informatieProjectmanagement onder onzekerheid
Projectmanagement onder onzekerheid Risicomanagement & robuuste planningsstrategieën Damien Schatteman Research Center for Operations Management Katholieke Universiteit Leuven 1 Projectplanning onder onzekerheid
Nadere informatieWillen leiders leren van incidenten?
Willen leiders leren van incidenten? Een voorbeeld uit de praktijk van Schiphol Robert van den Bergh 7 februari 2019 1 Wat wil ik met jullie delen? Schiphol werkt langs meerdere lijnen aan een proactieve
Nadere informatieICT als aanjager van de onderwijstransformatie
ICT als aanjager van de onderwijstransformatie ICT als aanjager van de onderwijstransformatie Technologische innovatie biedt het onderwijs talloze mogelijkheden. Maar als we die mogelijkheden echt willen
Nadere informatieRuimte voor ontwikkeling. Financiële haalbaarheid en management van gebiedsontwikkeling
Ruimte voor ontwikkeling Financiële haalbaarheid en management van gebiedsontwikkeling U WILT UW GEBIED ONTWIKKELEN. DAT ROEP VEEL VRAGEN OP: HOE PAK IK DAT AAN? EN IS HET FINANCIEEL WEL HAALBAAR IN DEZE
Nadere informatieRisk Management. "Don't focus on making money; focus on protecting what you have." - Paul Tudor Jones
Risk Management "Don't focus on making money; focus on protecting what you have." - Paul Tudor Jones Inleiding Het doel van dit document is het introduceren van wat, denken wij, de belangrijkste factor
Nadere informatieEEN SIMULATIESTUDIE VAN DE SCHEDULE CONTROL INDEX
EEN SIMULATIESTUDIE VAN DE SCHEDULE CONTROL INDEX Universiteit Gent Faculteit economie en bedrijfskunde Student X Tussentijds Rapport Promotor: prof. dr. M. Vanhoucke Begeleider: Y Academiejaar 20XX-20XX
Nadere informatiePresentatie Decentralisaties voor gemeenteraad 23 juni 2014
Presentatie Decentralisaties voor gemeenteraad 23 juni 2014 Themabijeenkomsten raad 3 D s Aanleiding 3 bijeenkomsten voor de hele raad 1. Juni: Risico s en meicirculaire 2. Augustus: Uitleg over de toegang,
Nadere informatieProject Portfolio Management. Doing enough of the right things
Project Portfolio Management Doing enough of the right things BPUG, Hilversum, 24 juni, 2015 Inhoud 1 2 3 4 Introductie Het belang van portfolio management Project portfolio management volgens MoP 3a 3b
Nadere informatieHoezo dé nieuwe ISO-normen?
De nieuwe ISO-normen Dick Hortensius Senior consultant Managementsystemen NEN Milieu & Maatschappij dick.hortensius@nen.nl 1 Hoezo dé nieuwe ISO-normen? 2 1 De cijfers voor Nederland (eind 2013) Norm Aantal
Nadere informatieLYNX Masterclass: Wat maakt een goede handelaar een goede handelaar? Tycho Schaaf & Tim van der Vliet. 16 november 2017
LYNX Masterclass: Wat maakt een goede handelaar een goede handelaar? Tycho Schaaf & Tim van der Vliet 16 november 2017 Sprekers Tycho Schaaf Tim van der Vliet Beleggingsspecialist bij LYNX Professioneel
Nadere informatieHandreiking voor het uitvoeren van studies naar het effect van aardbevingen voor bedrijven in de industriegebieden in Groningen
Handreiking voor het uitvoeren van studies naar het effect van aardbevingen voor bedrijven in de industriegebieden in Groningen Opzet van de studie naar de effecten van een aardbeving Fase 1: kwalitatieve
Nadere informatieHet belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn?
Het belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn? 7 september 2017 Erik Breijer 1 Waarom Risicomanagement? Wat is aanleiding om met risicomanagement te starten:
Nadere informatieWebsite Performance Rapport 2013: E-COMMERCE
Website Performance Rapport 2013: E-COMMERCE E-commerce sites behoren als categorie tot de sites met de slechtste performance, ondanks het feit dat beschikbaarheid en performance rechtstreeks impact hebben
Nadere informatieKosten-baten analyse in de arbeidshygiëne
in de arbeidshygiëne De kosteneffectiviteit van beheersmaatregelen tegen luchtwegziekten onder bakkerijmedewerkers. 28 maart 2012 2 Inhoud van deze presentatie Waarom kosten-baten analyse? Kwalificaties
Nadere informatieCritical Chain Project Management (CCPM) Een korte introductie
Critical Chain Project Management (CCPM) Een korte introductie Inleiding Critical Chain Project Management is een methode om projecten te plannen en bewaken en is afgeleid van de management theorie Theory
Nadere informatieRisico Analyse bij evenementen. Gerard van Duykeren
Risico Analyse bij evenementen Gerard van Duykeren Gerard van Duykeren Directeur The Security Company Voorzitter Evenementen en Horeca sectie Nederlandse Veiligheidsbranche Voorzitter onderwijsfonds Evenementen
Nadere informatie2. Vertekeningen en heuristieken. 4. Drie manieren om te beslissen
2856 Euro 1 Beslissen 2 1. Ouderwets beslissen 2. Vertekeningen en heuristieken 3. Adaptieve heuristieken 4. Drie manieren om te beslissen 5. Een vijf fasen model Welke auto kies je? Subjective Expected
Nadere informatiePreventie van Psychosociale Risico s op de Werkvloer. Wet, Wat en Hoe? Bart Vriesacker Psychosociaal departement
Preventie van Psychosociale Risico s op de Werkvloer Wet, Wat en Hoe? Bart Vriesacker Psychosociaal departement Inhoudsopgave Psychosociale risico s? De nieuwe wetgeving De psychosociale risicoanalyse
Nadere informatieMonte Carlo-analyses waarschijnlijkheids- en nauwkeurigheidsberekeningen van
Waarom gebruiken we Monte Carlo analyses? Bert Brandts Monte Carlo-analyses waarschijnlijkheids- en nauwkeurigheidsberekeningen van gebeurtenissen kunnen een bruikbaar instrument zijn om de post Onvoorzien
Nadere informatieDe strategische keuzes die moeten gemaakt worden zijn als volgt: Interne controle of zelfcontrole/sociale controle
1 Hoofdstuk 1 1.1 Dirigeren en coördineren p43 1.1.1 Dirigeren Dirigeren is een synoniem voor delegeren. Dirigeren houdt in dat bepaalde bevoegdheden overgedragen worden naar een persoon met een lagere
Nadere informatieOnzekerheid en variabiliteit bij het beoordelen van chemische blootstelling op de werkplek
Onzekerheid en variabiliteit bij het beoordelen van chemische blootstelling op de werkplek Uncertainty and variability in chemical exposure assessment for the workplace 25e NVvA Symposium, april 2016 Daan
Nadere informatieatworkshops Live online & interactief Experts in live, online & interactief leren en samenwerken
atworkshops Live online & interactief Experts in live, online & interactief leren en samenwerken Hoe zorg je er in deze turbulente tijden voor dat mensen zich blijven ontwikkelen en relevant blijven voor
Nadere informatieDillema s kunnen niet in een keer worden opgelost en voor de meeste is er niet een oplossing maar verschillende oplossingen.
Solving complex problems Alexander de Haan & Pauline de Heer Bij zogeheten complex problems gaat het om problemen die niet een mogelijke oplossing hebben (of wellicht geen). Dit komt door het niveau van
Nadere informatieWORKSHOP PRA. Introductie Bas Bloemers Risicomanager Ballast Nedam
WORKSHOP PRA Introductie Bas Bloemers Risicomanager Ballast Nedam DOEL WORKSHOP Herkennen van 3 uitvoeringen van een Probabilistische Risico Analyse (PRA) Concluderen welke PRA uitvoering voor jou de meeste
Nadere informatieSturing op ICT STRATEGISCHE BESLUITVORMING GOVERNANCE INNOVATIE. 24 sept 2015; Jurgen Bomas
Sturing op ICT STRATEGISCHE BESLUITVORMING GOVERNANCE INNOVATIE Sturen op ICT en samenhang met business Maes als onderzoek model Vanuit onderzoek in bedrijfsleven: IT beslissing Rol Directie Consequentie
Nadere informatieWat is het probleem precies -) probleem expliciet maken. Wat moet er gedaan worden? -) probleem rationaliseren, objectief beste oplossing zoeken
Probleemanalyse Clips Wat is het probleem precies -) probleem expliciet maken. Wat moet er gedaan worden? -) probleem rationaliseren, objectief beste oplossing zoeken Er is geen goed antwoord bij dit vak.
Nadere informatieNota risicomanagement 2014
Nota risicomanagement 2014 Opgesteld door: Afdeling concerncontrol D.d.: Februari 2014 2 Inhoud 1 Inleiding... 5 2 Wettelijk kader en doelstellingen... 6 2.1 BBV... 6 2.2 Doelstellingen... 6 3 Risicomanagement...
Nadere informatieTrading Wat doen winnaars goed en verliezers fout?
Pagina 1 Trading Wat doen winnaars goed en verliezers fout? André Brouwers Disclaimer Pagina 2 Het Beleggingsinstituut staat niet onder toezicht van de AFM. Het Beleggingsinstituut staat niet onder toezicht
Nadere informatieInformele raadsbijeenkomst over de risico s van de 3 decentralisaties in het sociaal domein. Heerenveen, 17 oktober 2013
Informele raadsbijeenkomst over de risico s van de 3 decentralisaties in het sociaal domein Heerenveen, 17 oktober 2013 Programma over risico s 3D s - Welkom. Door Frederike Gossink. - Wat zijn risico
Nadere informatieMasterclass Digitale strategie
Masterclass Digitale strategie Voor wie is de masterclass Digitale Strategie? De masterclass Digitale Strategie is voor iedereen die (mede-) verantwoordelijk is voor het opstellen van de digitale strategie
Nadere informatieDe meerwaarde van contractmanagement
De meerwaarde van contractmanagement Welke kansen zijn er voor u? Wouter Schipperheijn Directeur Het NIC 1 Agenda Voorstellen Contractmanagement Het NICV model Hoe volwassen is uw contractmanagement? Kansen
Nadere informatieHOOFD RUSTHUISSECRETARIAAT
1 COMPETENTIEFICHE C1-C3 EN C4-C5 LEIDINGGEVEND HOOFD RUSTHUISSECRETARIAAT INTERN FORMULIER WZC IMMACULATA OCMW EDEGEM Leiding geven Op gestructureerde wijze prestaties opvolgen zowel op kwantitatief als
Nadere informatieContractmanagement voor Software-ontwikkeling
Contractmanagement voor Software-ontwikkeling nieuwe inzichten in contracteren en besturen Presentatie PIANO / NEVI Regionale bijeenkomst Zwolle Oktober 2009 Ralph Hofman 2 Doel van deze presentatie De
Nadere informatieModule Risicomanagement. Module XX / verkorte versie & ref. ISO 31000
Module Risicomanagement Module XX / verkorte versie & ref. ISO 31000 Wat is risico? Gevaar voor schade of verlies (van Dale) Potentiële ongewenste gebeurtenis Effect van onzekerheid op het behalen van
Nadere informatieBewaren van digitale informatie: hoe kom je tot een goede beslissing?
Bewaren van digitale informatie: hoe kom je tot een goede beslissing? Hans Hofman Nationaal Archief Netherlands NCDD Planets dag Den Haag, 14 december 2009 Overzicht Wat is het probleem? Wat is er nodig?
Nadere informatie2. Spreiding verbetert effectief de verhouding tussen rendement en risico.
Beleggingsbeginselen Spoorwegpensioenfonds 1. Rendement wordt behaald door het nemen van risico. Om de ambitie van SPF waar te maken is rendement op het belegd vermogen nodig. Sparen levert onvoldoende
Nadere informatieXedule: stimulator en simulator voor de verbetering van plannen én roosteren
Xedule: stimulator en simulator voor de verbetering van plannen én roosteren dr. ir. P.J.A. (Peter) Verdaasdonk 1 Agenda Introductie Onderwijslogistiek Wat is het? Plannen versus roosteren Werken met onzekerheid
Nadere informatieRisicoanalyse Wegen. Risicoanalyse inzake Integraal Wegenbeheerprogramma 2014-2019
Risicoanalyse Wegen Risicoanalyse inzake Integraal Wegenbeheerprogramma 2014-2019 Inhoud presentatie 29 oktober 2013 Beantwoording van de motie De toekomst van de Dordtse weg begint vandaag Huidige situatie
Nadere informatieBest Practices in Best Value Procurement
Best Practices in Best Value Procurement Noordwijkerhout, 4 februari 2011 Jeroen van de Rijt Wie ben ik? Jeroen van de Rijt Bedrijfseconomie, Tilburg Senior Consultant bij Scenter Tevens Gastdocent Nyenrode
Nadere informatieHigh Reliability Organization HRO. dr. ir. Martin van Staveren MBA adviseur
High Reliability Organization HRO dr. ir. Martin van Staveren MBA adviseur Aanleiding: een recensie High Reliablity Organizations WELKOM NORMAL ACCIDENT THEORY Charles Perrow: Accidents are Normal High
Nadere informatieIT Beleid Bijlage R bij ABTN
IT Beleid Dit document heeft 8 pagina s Versiebeheer Versie Auteur Datum Revisie V1.0 Bestuur 18 december 2018 Nieuwe bijlage i Inhoudsopgave 1. Inleiding 1 2. Scope van het IT Beleid 1 3. IT risico s
Nadere informatieAgile in Projecten minimalisme of strak pak? Richard Weber PMP
Agile in Projecten minimalisme of strak pak? Richard Weber PMP De Spreker Richard Weber Directeur & oprichter Adviseur & coach Projectmanagement Profile Dynamics ICT & Bedrijfskundige achtergrond Trainer
Nadere informatieBSCAT en Managementsystemen
BSCAT en Managementsystemen Veiligheidsdag Apply 15 april 2015 1 SAFER, SMARTER, GREENER De praktijk 2 Risicomanagementproces De Deming SAFER, SMARTER, GREENER Risico s zijn ook kansen No Risk no business
Nadere informatieSAFER : de Nederlandse Healthcare Failure Mode and Effect Analysis Proactieve risicoanalyse
SAFER : de Nederlandse Healthcare Failure Mode and Effect Analysis Proactieve risicoanalyse prof dr Tjerk W van der Schaaf PRISMA Safety Management Systems Eindhoven Een samenwerkingsproject van Maastro
Nadere informatieInformatie de sleutel tot Excellente Service Logistiek! Zijn we er klaar voor?
Informatie de sleutel tot Excellente Service Logistiek! Zijn we er klaar voor? Jacques Adriaansen Director Every Angle UAMS Executive Professor Service Logistics Forum 24 april 2008 j.adriaansen@everyangle.com
Nadere informatieNota risicomanagement en weerstandsvermogen
Vastgesteld door B&W op: 24 oktober 2016 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Aanleiding 3 1.2 Doel en verantwoordelijkheidsverdeling 3 2 Risicomanagement(beleid) 5 2.1 Het begrip risico 5 2.2 Het begrip risicomanagement
Nadere informatieLYNX Masterclass: Het geheim van de succesvolle belegger
LYNX Masterclass: Het geheim van de succesvolle belegger Tycho Schaaf & Tim van der Vliet 7 juni 2018 Sprekers Tycho Schaaf Beleggingsspecialist bij LYNX Tim van der Vliet Professioneel beurshandelaar
Nadere informatieVOOR BESTUREN EN ORGANISATIES. Presentatie door: Caroline Van Cauwelaert, Yellow Window Joep Paemen, Namahn
VOOR BESTUREN EN ORGANISATIES Presentatie door: Caroline Van Cauwelaert, Yellow Window Joep Paemen, Namahn AGENDA WIE ZIJN WIJ? WAT IS SERVICE DESIGN? WAAROM EEN TOOLKIT? EEN CASE IN RIJKEVORSEL? WIE ZIJN
Nadere informatieRapport over de functie van Dirk Demo
Rapport over de functie van Dirk Demo Publicatiedatum: 14 februari 2014 Leeswijzer Dit rapport omschrijft de functie van 'Dirk Demo' zoals die door The PeopleFactory - Demo omgeving is vastgesteld en geeft
Nadere informatieRapport Management i360. Test Kandidaat
Rapport Management i360 Naam Test Kandidaat Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Sterkte/zwakte-analyse 3. Feedback open vragen 4. Overzicht competenties 5. Persoonlijk ontwikkelingsplan Inleiding Voor u ligt
Nadere informatieBridging the Gap between what science knows and what business does
Bridging the Gap between what science knows and what business does ERM = BRM Het framework & de psychologie ERM = BRM: invulling aan soft controls Enterprise risk management is gebaat bij methodische maatregelen
Nadere informatieHet belang van. Data Modellering. GEMINIT Training. Data Modellering. Frédéric BARBIER
Het belang van Data Modellering Studiedag Informatiemanagement Politeia, 22 februari 2013, Gent Open data en de cloud: een revolutie in de informatiehuishouding van de overheid Training Data Modellering
Nadere informatieBeschrijving. Strategisch Leidinggevend Beleidscoördinator. Rapporteert aan en krijgt functionele leiding van de secretaris.
1 IDENTIFICATIEGEGEVENS Item Beschrijving Functiefamilie Functietype Functiegraad Functietitel Niveau Leidinggevend Strategisch Beleidscoördinator Strategisch Leidinggevend Beleidscoördinator A4 Datum
Nadere informatieHidden Profit.! Optimal Hotel Performance!
Creatieve Omzet! Verantwoorde Kostenbesparingen! Een Uitdagende Economische Realiteit.! Loopt u voorop en groeit uw marktaandeel! of staat u achter en verliest u terrein?! Royal Bank of Scotland klaar!
Nadere informatieDE MMO. De Lean verbetertool voor procesoptimalisatie door (verpleeg)teams. zorgadviseurs
DE MMO De Lean verbetertool voor procesoptimalisatie door (verpleeg)teams zorgadviseurs pak nieuwe kaart Is dit wenselijk? ACTIVITEIT Is dit wenselijk? pak nieuwe kaart onnodige handeling z.o.z. CONTINU
Nadere informatieSeminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system!
Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system!! Tom Veerman! Triple A Risk Finance B.V.! 1! Programma! Solvency II stand
Nadere informatieWorkshop. Dataverzameling. Van onderzoeksvraag naar data
Workshop Dataverzameling Van onderzoeksvraag naar data Even voorstellen: Suzanne van de Groep 24 jaar Promovendus (PhD-kandidaat) Universiteit Leiden Hoe gaan jongeren met andere mensen om? Hoe werkt dat
Nadere informatieIntegrale brandveiligheid o Integraal: voltallig, geheel => allesomvattend o Allesomvattende brandveiligheid BIO: bouwkundig, installatietechnisch, or
Integrale brandveiligheid vanuit een risicogerichte benadering Rudolf van Mierlo Efectis Nederland www.efectis.nl 1 Inhoud o Integrale brandveiligheid o o Ervaringen o De toekomst o Stellingen www.efectis.nl
Nadere informatieHoofdstuk 7: Selectie van steekproeven
Hoofdstuk 7: Selectie van steekproeven Inhoudsopgave 7.1. Inleiding... 2 7.1.1. Onderzoekseenheden, populatie en steekproef... 2 Onderzoekseenheden op verschillende niveaus... 2 7.1.2. Steekproeven: twee
Nadere informatieOVER SPP DOEL VAN SPP
OVER SPP DOEL VAN SPP Strategische PersoneelsPlanning (SPP) heeft tot doel het bieden van inzicht in de toekomstige arbeidsvoorzieningsvraagstukken van uw organisatie c.q. een onderdeel van uw organisatie.
Nadere informatieFire Safety Engineering. in grote brandcompartimenten
Fire Safety Engineering in grote brandcompartimenten NIFV FSE congres juni 2012 Jos Post Nijkerk 3 mei 2012 2 FSE bij grote brandcompartimenten Waarom FSE bij grote brandcompartimenten? Een risico-benadering:
Nadere informatieThe digital transformation executive study
The digital transformation executive study De noodzaak van transformatie voor kleine en middelgrote producerende bedrijven Technologie verandert de manier waarop kleine en middelgrote bedrijven zakendoen.
Nadere informatieAssessment of dredginginduced
Assessment of dredginginduced turbidity CEDA presentatie januari 2013 Walter Jacobs Hydronamic / Royal Boskalis Westminster Inleiding Inschatten van vertroebeling t.g.v. baggerwerken Assessment of dredging-induced
Nadere informatieRapport over het werkprofiel van Software engineer (sr)
Rapport over het werkprofiel van Software engineer (sr) Identificatienummer: Publicatiedatum: 19 november 2015 Leeswijzer Dit rapport omschrijft het werkprofiel van 'Software engineer (sr)' zoals die door
Nadere informatieDe zin en onzin van scenario-analyse bij de DC Pensioenregeling. C.P. Bazán y Kapteijns MPLA
De zin en onzin van scenario-analyse bij de DC Pensioenregeling C.P. Bazán y Kapteijns MPLA Een hoge uitkomst in scenario-analyse geeft géén garantie op een hoger pensioen. Business schools often reward
Nadere informatieEIGEN RISICO BEOORDELING (ERB) IORP II JASPER HOOGENSTRAATEN 27 SEPTEMBER 2018
EIGEN RISICO BEOORDELING (ERB) IORP II JASPER HOOGENSTRAATEN 27 SEPTEMBER 2018 Impact op uw fonds? 2 Inspanningen van toezichthouders nemen toe 3 Agenda Wat is de ERB en waarom eigenlijk? Vereisten in
Nadere informatieGovernance. Informatiemanagement. Architectuur. Gemeenschappelijk
Beleggen Bewaken Sturen Informatiemanagement Inspireren Verbinden Organiseren Architectuur Verbeelden Structureren Afstemmen Gemeenschappelijk Communiceren Adviseren Beïnvloeden Beleggen: kan taken, verantwoordelijkheden
Nadere informatieEFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEVE INSTRUCTIE EN EVALUATIE STRATEGIEEN DR. KELLY MEUSEN-BEEKMAN
EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEVE INSTRUCTIE EN EVALUATIE STRATEGIEEN DR. KELLY MEUSEN-BEEKMAN HET DOEL VAN DEZE LEZING - Wat is formatief toetsen - De relatie tot bijvoorbeeld SRL en motivatie - Introduceren
Nadere informatieModule 1 Maak een plan
Geleerd in vorige presentatie Module 1 Maak een plan Les 2. Creëer rust en vertrouwen met een goed financieel plan Falen a.g.v. slechte financiële planning Business Plan op 1 A4 van visie naar actie O.G.S.M.
Nadere informatieVoorstelling studierapport. Portefeuillebeheer overheidsbreed: Vastgoedprocessen Vlaamse overheid in kaart brengen. 7 e vastgoedforum 26 februari 2016
Voorstelling studierapport Portefeuillebeheer overheidsbreed: Vastgoedprocessen Vlaamse overheid in kaart brengen 7 e vastgoedforum 26 februari 2016 Voorstelling studierapport 1. Hoofdlijnen onderzoek
Nadere informatieToelichting SodM op de analyse van dreiging en risico als gevolg van de gaswinning in Groningen (HRA2019)
Toelichting SodM op de analyse van dreiging en risico als gevolg van de gaswinning in Groningen (HRA2019) Groningen, 26 maart 2019 SodM 2018 1 Opzet presentatie 1. Dreiging- en risicoanalyse op basis van
Nadere informatietudievragen voor het vak TCO-2B
S tudievragen voor het vak TCO-2B 1 Wat is fundamenteel/theoretisch onderzoek? 2 Geef een voorbeeld uit de krant van fundamenteel/theoretisch onderzoek. 3 Wat is het doel van fundamenteel/theoretisch onderzoek?
Nadere informatieProcess management aan het werk Business discovery als motor achter waarde creatie. Hans Somers Programmamanager B/CA Gegevens, Belastingdienst
Process management aan het werk Business discovery als motor achter waarde creatie Hans Somers Programmamanager B/CA Gegevens, Belastingdienst Procesmanagement aan het werk Business discovery als motor
Nadere informatieFacility for the future
Facility for the future Reset uw mentale software To Boa: tend Limits / Futurist / @extendlimits.nl / www.extendlimits.nl / @a / 06-29081352 @a, tend Limits Ondertussenheid De waarheden van vandaag zijn
Nadere informatieAcademie voor Talent en Leiderschap Veiligheidsregio s. Leiderschapsprofiel strategisch leidinggevende
Leiderschapsprofiel strategisch leidinggevende Leidinggevende*: er zijn 6 hoofdrollen geïdentificeerd voor de leidinggevende en 3 niveaus van leiderschap, te weten strategisch, tactisch en operationeel.
Nadere informatieGood practice. Presentatie DNB Irene Staal & Maartje Dijt
Good practice Presentatie DNB Irene Staal & Maartje Dijt Agenda 1) Overkoepelende resultaten 2) Aandachtspunten & good practices per element Samenvatting, organisatieomschrijving & doel Governance Indicatoren
Nadere informatieGedragsbeinvloeding In-car advies. Marieke Martens (Universiteit Twente en TNO)
Gedragsbeinvloeding In-car advies Marieke Martens (Universiteit Twente en TNO) Verkeer op Nederlandse wegen Congestie: 2 miljard Euro 42 miljoen VVUs Vraag neemt naar verwachting nog toe Hoe beter gebruik
Nadere informatieInterne Controle: wat nu met de praktijk?
Interne Controle: wat nu met de praktijk? Marc Schulpen, BDO Atrio Adviseurs Openbare Sector Danny Maes, BDO Atrio Adviseurs Openbare Sector Frank Vanhove, Financieel Beheerder Gemeente Merelbeke Marc
Nadere informatieScenario workshops. Stakeholder participatie in verschillende onderzoeksfasen
Scenario workshops Stakeholder participatie in verschillende onderzoeksfasen Kenmerken van de methode > Met de scenariomethode kunnen voor beleid verschillende denkbare toekomsten worden geconstrueerd
Nadere informatieNota Risicomanagement en Weerstandsvermogen
Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen September 2015 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Aanleiding... 4 3. Nadere toelichting... 5 4. Doelstellingen en wettelijke kaders... 6 4.1. Doelstellingen...
Nadere informatieConcreet aan de slag: checklist strategisch vto-beleidsplan
Concreet aan de slag: checklist strategisch vto-beleidsplan De weg is belangrijker dan de wegwijzer Tussen de wil om het huidige vormingsbeleid meer af te stemmen op de uitdagingen inzake toenemende kwaliteitseisen
Nadere informatieComplexiteit. Inventive Systems b.v. www.inventive.nl info@inventive.nl 070-3368080
" Complexiteit Het is niet eenvoudig om uit te leggen wat complexiteit precies is. Dat geldt zeker voor ICT-projecten. We associëren complexiteit met situaties en problemen met een hoge moeilijkheidsgraad.
Nadere informatieProjectmatig 2 - werken voor lokale overheden
STUDIEDAG Projectmatig werken in lokale overheden LEUVEN 27 oktober 2011 Projectmatig werken in de lokale sector Katlijn Perneel, Partner, ParFinis Projectmatig 2 - werken voor lokale overheden 1 Inhoud
Nadere informatieNDERE KIJK OP ICT CONSULTANCY
DE a NDERE KIJK OP ICT CONSULTANCY Innervate is al ruim 13 jaar succesvol in het adviseren van vele organisaties op het gebied van ICT vraagstukken. Naast onze dienstverlening op het gebied van ICT Beleid
Nadere informatieVoorkom schade en maak daardoor minder kosten. Preventie voor uw wagenpark
Voorkom schade en maak daardoor minder kosten Preventie voor uw wagenpark Voorkom schade en maak daardoor minder kosten Schade is natuurlijk ongewenst in uw bedrijf. Schades binnen uw wagenpark hebben
Nadere informatieperspectivisch calculeren
perspectivisch calculeren waar is dat voor nodig? Waar is dat voor nodig? dia 1 problematiek voor de calculatie enkelstuks, kleinserie en projectmatige productie: slechts een globale specificatie offertecalculatie
Nadere informatieRUM. requirements Management. SPIder session Project. driven by requirements 25th april. Risk assessed User
RUM Risk assessed User requirements Management - SPIder session Project driven by requirements 25th april Copyright 2006 ps_testware - Gijs Kuiper Risk assessed User requirement Management Personalia Gijs
Nadere informatieHOOFDSTUK 6: INTRODUCTIE IN STATISTISCHE GEVOLGTREKKINGEN
HOOFDSTUK 6: INTRODUCTIE IN STATISTISCHE GEVOLGTREKKINGEN Inleiding Statistische gevolgtrekkingen (statistical inference) gaan over het trekken van conclusies over een populatie op basis van steekproefdata.
Nadere informatiePROJECT INITIATION DOCUMENT
PROJECT INITIATION DOCUMENT Versie: Datum: x.x dd-mm-jj DOCUMENTATIE Versie Naam opdrachtgever Naam opsteller Datum: dd-mm-jj Voor akkoord: Datum:. INHOUDSOPGAVE 1. Managementsamenvatting
Nadere informatieStrategyLAB. Online tools voor co-creatie van visie en strategie en monitoren van uitvoering
StrategyLAB Online tools voor co-creatie van visie en strategie en monitoren van uitvoering Anticipeer op verandering StrategyLAB is hét online platform voor het ontwikkelen en realiseren van visie en
Nadere informatie[Cursus Risicomanagement in onderhoud en beheer]
[Cursus Risicomanagement in onderhoud en beheer] Bestemd voor: Managers die verantwoordelijk zijn voor het onderhoud, het (installatie)beheer of de bedrijfsvoering van technische systemen. Technici die
Nadere informatieEffecten meten van taalbeleid. Luk Indesteege
Effecten meten van taalbeleid Luk Indesteege We zijn overtuigd dat taalbeleid in ons HO nodig is om de academische taalvaardigheid van de studenten te verhogen. We voeren taalinterventies uit maar we hebben
Nadere informatie