Inspirerende stromen

Transcriptie

1 Inspirerende stromen GMB Directieverslag 2012

2

3 Inhoud Voorwoord van de groepsdirectie 2 Voorwoord van de Raad van Commissarissen 3 1 Beleid & strategie Het jaar 2012 in cijfers Het verhaal achter de cijfers Verwachtingen 9 2 Verslag per cluster GMB Civiel Het jaar 2012 in cijfers Het verhaal achter de cijfers De projecten Verwachtingen GMB Services Het jaar 2012 in cijfers Het verhaal achter de cijfers Verwachtingen GMB BioEnergie Het jaar 2012 in cijfers Het verhaal achter de cijfers Verwachtingen 21 3 Personeel De ontwikkelingen in Verwachtingen 24 4 KAM Het MZS van GMB De ontwikkelingen in Verwachtingen 29 5 Informatie- en communicatietechnologie De ontwikkelingen in Verwachtingen 33 6 MVO Research & development Goed werkgeverschap en HR Inkoop en keten Productie Logistiek en mobiliteit Sponsoring 39 7 Financiën De cijfers van GMB Verwachtingen voor Kengetallen Balans Winst- en verliesrekening Kasstroomoverzicht 47 GMB Directieverslag I

4 Voorwoord van de groepsdirectie Alstublieft, ons directieverslag! Een verslag waarin we heel even maar verder terugkijken dan in voorgaande verslagen. Dit jaar vieren we namelijk ons gouden jubileum. Een fantastische mijlpaal waarvan u nog meer gaat vernemen. 50 jaar inspirerende stromen Zeker, het GMB van vandaag is niet meer te vergelijken met dat van 50 jaar geleden. Toch is er een duidelijke rode draad: inspirerende stromen. Hadden die stromen aanvankelijk vooral betrekking op groot grondverzet en later op land en water, nu richten we ons op water, energie en grondstoffen. Inspirerende stromen! 50 jaar geleden legde opa Gerrit-Jan van de Pol de basis van het bedrijf. Hij werd bijgestaan en later opgevolgd door zijn zonen Arend, Teunis, Rengert en Albert. Als we terugblikken, zien we gedreven kartrekkers en doordouwers. Mannen die de klant centraal stelden en met innovatieve oplossingen kwamen. Dat familietrekje stempelt nog steeds ons bedrijf. Met één verschil: kennis en innovatie zijn voor onze klanten niet zomaar een toegevoegde waarde meer, maar een kritische succesfactor. De gemotiveerde medewerkers van GMB zijn onze inves tering in hoofd, hart en handen. Praktisch denken, ieders talenten inzetten, meedenken met opdrachtgevers, vooruitdenken en zo op ieder vraagstuk een oplossing weten te vinden in de uitdagende markt. Inspirerende stromen noemen we dat; en dat al 50 jaar. Als we zo terugblikken, blikken we tegelijk vooruit. Wat al 50 jaar lang de kracht van GMB is, zal het bedrijf ook in de toekomst sterk maken. Inspirerend. Michel Dijk Gerrit-Jan van de Pol Frank Eliëns 2 GMB Directieverslag I 2012

5 Voorwoord van de Raad van Commissarissen In 2012 hebben we de ontwikkelingen binnen en buiten GMB nauwlettend gevolgd. De markt is niet gemakkelijk; de prijsdruk is hoog. Desondanks zagen we dat GMB het jaar startte én eindigde met een historisch hoge werkvoorraad. Het stemt ons tevreden dat de strategische keuze om te focussen op grote projecten en specialistische activi teiten haar vruchten afwerpt. We zien dat GMB met succes de Blik naar Buiten heeft gericht. Naast deze kansen en mooie resultaten waren er echter ook leerpunten die om aandacht vroegen. In de vier vergaderingen waarin we in 2012 bijeen kwamen, hebben we ook deze punten aan de orde gesteld. Zo bleek gaandeweg het jaar dat een aantal projecten met een hoog risicoprofiel onvoldoende in control waren. Dat heeft zich ook vertaald in de cijfers. Wij zijn van mening dat het goed is als GMB haar ambi ties focust op activiteiten met toegevoegde waarde. Dat is belangrijk om de continuïteit te waar borgen. Overigens, juist die ambities waarderen we bijzonder. We zagen ook in 2012 bij de groepsdirectie het vermogen om flexibel in te spelen op interne en externe ontwikkelingen, hoe uitdagend en onverwacht die soms ook waren. In dat opzicht heeft het verslagjaar ons vertrouwen in de directie bevestigd. Jan Casteleijn (voorzitter) Arend van de Pol Koos van Oord GMB Directieverslag I

6 Ilona Wolf» 1 Beleid & strategie Inspirerende afvalwaterstromen Afvalwater. Wat kunnen we er toch veel mee. Afvalwater is namelijk geen afvalwater. Het is water en het is afval. Hoe beter we erin slagen om die twee stromen te scheiden, hoe meer inspiratie we opdoen. Want afval uit afvalwater is geen afval. Het is energie. En het water kan terug de natuur in. Afvalwaterstromen: laten we eruit halen wat erin zit. 4 GMB Directieverslag I 2012

7 GMB Directieverslag I

8 1.1 Het jaar 2012 in cijfers Goede omzet, tegenvallend resultaat Als we alleen kijken naar de omzet in 2012, hebben we reden om tevreden te zijn. In een concurrerende en deels zelfs krimpende markt hebben we zeven procent meer omzet gerealiseerd dan in 2011: 141 miljoen euro (inclusief 18 miljoen euro omzet uit combi naties). Het resultaat voor belastingen bleef echter stokken op 1,6 miljoen euro, inclusief resul taat aandeel derden. En dat valt ronduit tegen. Het zijn cijfers met een verhaal erachter. «Rianne van Amersfoort Barry Kleinmeulman Geja Jacobs ««6 GMB Directieverslag I 2012

9 1.2 Het verhaal achter de cijfers Succesvolle verwerving In 2010 namen we een belangrijke beslissing. We besloten ons met GMB Civiel nog nadrukkelijker te gaan richten op grote projecten. Multidisciplinaire, geïntegreerde projecten. Dat was ambitieus, gezien de marktomstandigheden, maar we zagen kansen. En dat is gebleken. We slaagden erin om grote projecten te scoren; onze werkvoorraad was nooit zo hoog als de afgelopen jaren. Dat verklaart meteen de omzetstijging die we in 2012 wisten te realiseren. Het doel borgen van de continuïteit van GMB is daarmee bereikt. Maar niet met het beoogde rendement. Projectbeheersing complexer dan ooit Na de succesvolle verwerving van grote projecten komt de realisatie. Het is de projectbeheersing die daarbij het rendement maakt of breekt. En we moeten eerlijk zijn: dat hebben we onderschat. In 2010 hebben we grote werken aangenomen, vaak multidisciplinair, met een dunne marge. In 2012 merkten we dat de beheersing van deze projecten aanzienlijk complexer is dan wat we gewend waren. We krijgen meer ruimte als marktpartij, maar dragen ook veel grotere risico s. Deze risico s zouden detailengineering in de tenderfase rechtvaardigen. Willen we de tender kosten echter in de hand houden, dan moeten we daar duidelijke keuzes in maken. Bij sommige projecten bleek ons ontwerp onvoldoende uitgewerkt te zijn, waardoor budgetoverschrijding onvermijdelijk was. We zagen daarnaast het aantal multi disciplinaire projecten met een omvangrijke E- en W-paragraaf toenemen. Deze projecten, waarin procestechnologie een belangrijke rol speelt, zijn beduidend complexer. Ook bij GMB Services bleek het een uitdaging om diepgaande kennis van verschillende disciplines te combineren met adequate projectbeheersing. Verschuiving van focus De projecten, die complexer waren dan voorheen, stelden ons voor uitdagingen. Pas in het laatste kwartaal werd ons duidelijk dat verschillende projecten verliesgevend waren. Te laat, vinden we nu. Het gaf ons aanleiding om intensief aandacht te geven aan projectbeheersing. Ook hebben we onze focus verlegd van verwerving naar beheersing. «Klaas Kuiper GMB Directieverslag I

10 Water, energie en grondstoffen We blijven ons richten op water, energie en grondstoffen. Sterker nog: dat doen we meer dan voorheen. We zien het aantal mobiliteits projecten afnemen. De goede werkvoorraad die we hebben is dan ook te danken aan andere marktgroepen. De marktgroepen waarop GMB zich richt, bieden nog steeds voldoende kansen op omzet. Al staan de prijzen wel zwaar onder druk door de toegenomen concurrentie. Rijkswaterstaat/provincie Bij Rijkswaterstaat spelen bezuinigingen een grote rol. Het lenteakkoord heeft duidelijke effecten. Mobiliteitsprojecten worden uitgesteld of zijn van de baan. Projecten op het gebied van water veiligheid gaan echter wel door. Bij de provincies is het werkaanbod stabiel. Waterschappen We verwachten dat de investeringen van Waterschappen voorlopig op peil blijven. Ook in 2012 realiseerden we verschillende design & construct projecten, van waterzuiveringen tot projecten in het kader van de Energiefabriek. Waterschappen moeten bezuinigen, maar óók hun ambities op het gebied van waterkwaliteit en veiligheid realiseren. Gemeenten Ook bij gemeenten is bezuinigen het motto. Net als voorgaande jaren merkten we dat de investeringen in het rioleringsstelsel hier niet onder lijden. GMB Rioleringstechnieken boekte goede cijfers. Drinkwaterbedrijven Een stabiele markt met goede perspectieven. Een markt waarin we als servicepartner nog veel potentieel zien. De investeringen staan in deze markt wat omvang betreft niet onder druk. Industrie Het beeld dat de industrie geeft, is tweeledig. Enerzijds zien we dat de export op peil blijft. Met een project als de APM-terminal op Maasvlakte 2 konden we in 2012 onze positie in de havens verstevigen. In andere takken van sport zien we weinig beweging. De crisis maakt industriële bedrijven onmiskenbaar voorzichtig met investeringen. 8 GMB Directieverslag I 2012

11 1.3 Verwachtingen Aandacht voor veiligheid We gaven in 2012 veel aandacht aan veiligheid. Omdat we onze medewerkers graag een veilige en gezonde werkomgeving bieden, zijn we trots op de cijfers. Zowel het ziekteverzuim als het aantal ongevallen was lager dan ooit. Een laagterecord. Het blijft onze ambitie om te werken zonder ongevallen. GMB International In 2011 namen we het besluit met GMB International de grens over te gaan. In 2012 hebben we daarvoor de nodigde stappen gezet. Onze technologie blijkt goede internationale perspectieven te hebben, als system integrator kunnen we meerwaarde bieden. Toch heeft de behoefte aan kwalitatieve inzet van onze medewerkers op de Nederlandse projecten in relatie tot de grote werkvoorraad ons doen besluiten een verdere uitrol op een laag pitje te zetten. Verhuisd en verbouwd In 2012 zijn we opnieuw gegroeid in aantal medewerkers. In Ridderkerk bood de locatie onvoldoende ruimte. We konden echter ons pand verkopen en een ruimere locatie in Heerjansdam betrekken. In Opheusden kampen we al langer met ruimtetekort. We hebben een grootschalige renovatie van een deel van het kantoor uitgevoerd en op dat gedeelte een verdieping gerealiseerd met 25 extra werkplekken. De keten die tijdelijke huisvesting mogelijk maakten, gebruiken we als tenderruimte voor grote projecten. Jubileumjaar 2013 is een bijzonder jaar. Een jaar waarin we ons 50-jarig jubileum vieren. Het hele jaar zal dit heugelijke feit aandacht krijgen, onder meer door twee magazines en een jubileumcongres in het najaar. Het thema, inspirerende stromen, is de rode draad in onze geschiedenis. Ook al zijn de risico s groter en de uitdagingen complexer geworden, we blijven geïnspireerd. Als het gaat om water-, energie- en grondstoffenstromen, hebben we nog ideeën genoeg. Verwacht: vergelijkbare cijfers We verwachten dat onze omzet het komende jaar zal stijgen en daarna zal stabiliseren. Met betrekking tot het resultaat zijn we voorzichtig geworden. Gezien onze aandacht voor projectbeheersing, verwachten we in 2013 een positief resultaat te halen bij een omzet van 165 miljoen euro, inclusief omzet uit combinaties. Met de hoge werkvoorraad van GMB Civiel, een verbreding van onze activiteiten bij GMB BioEnergie en groei bij GMB Services moet dat haalbaar zijn. We gaan ervoor. GMB Directieverslag I

12 Pascal Ogink» 2 Verslag per cluster Inspirerende drinkwaterstromen Drinkwater. Het komt gewoon uit de kraan. Maar zo gewoon is dat niet. Want drinkwater was ooit gewoon water totdat de drinkwaterbedrijven het zuiverden tot drinkwater. Stromen waarin elke bacterie telt. Stromen die om een goed onderhouden installatie en leidingnet vragen. Gelukkig zijn er steeds weer nieuwe technologieën die drinkwater steeds gewoner maken. Inspirerend. 10 GMB Directieverslag I 2012

13 GMB Directieverslag I

14 2.1 GMB Civiel Het jaar 2012 in cijfers Rode cijfers Het leek een mooi jaar te worden. Met een goed gevulde orderportefeuille wisten we een omzet van 104 miljoen euro te behalen, inclusief 18 miljoen euro omzet uit combinaties. Dat is zeven miljoen euro meer dan in De verwachte winst bleef echter uit; we moesten het doen met rode cijfers. Teleurstellende cijfers, maar met een verhaal dat perspectief biedt Het verhaal achter de cijfers Teveel veranderingen De resultaten van 2012 moeten we in historisch perspectief zien. In 2010 scherpten we onze strategie aan. De ambitie: groeien met lagere kosten. In 2011 plukten we daar de eerste vruchten van en noteerden we zwarte cijfers. In ons enthousiasme voerden we daadkrachtig veranderingen door. Veranderingen met impact. We gingen ons focussen op de verwerving van grote werken (en met succes!). Steeds vaker ging het om multidisciplinaire, geïntegreerde projecten. En bij een toenemend aantal projecten speelde technologie een grote rol. Daarnaast voerden we meer projecten geïntegreerd uit, inclusief ontwerp, onderhoud en exploitatie. Deze veranderingen vergden veel van onze organisatie. Teveel. Want we moesten niet alleen veranderen, maar ook groeien. «Roelof Tuin 12 GMB Directieverslag I 2012

15 Een verlies In het laatste kwartaal van het jaar werd duidelijk dat we enkele projecten onvoldoende onder controle hadden. De risico s die bij de grote, uitdagende projecten horen, manifesteerden zich. Uiteindelijk zagen we de be oogde winst veranderen in een verlies. Het leergeld van succes Het jaar 2012 is enerzijds teleurstellend. Anderzijds zijn we er trots op dat we in de huidige markt een groei hebben gerealiseerd van omzet en werkvoorraad. Het programma de Blik naar Buiten is effectief. We namen opvallend succesvol deel aan tenders, vaak was niet alleen onze prijs doorslaggevend maar vooral onze kwalitatieve aanbieding. Door GMB Civiel strategisch te positioneren en samenwerking aan te gaan met marktpartijen, haalden we grote projecten binnen. We namen regelmatig werken aan waarbij we niet alleen de laagste prijs boden, maar vooral scoorden op kwaliteit. Verschillende van die projecten hebben we ook met een gezond rendement af kunnen sluiten. Uit de ontwikkelingen en cijfers hebben we wel onze lessen getrokken. We verleggen de focus van projectverwerving naar projectbeheersing. Als directie gaan we daar een actieve rol in spelen. Zo verwachten we de potentie in de projecten die op de rol staan daadwerkelijk te kunnen verzilveren. We hebben leergeld betaald. «Johan van Veen GMB Directieverslag I

16 2.1.3 De projecten Multidisciplinaire projecten Onze vestigingen in Heerjansdam, Opheusden en IJhorst hielden zich bezig met uiteenlopende projecten. We noemen per vestiging een aantal voorbeelden van projecten waar we aan werkten. Maar eerst een paar grote projecten die de aandacht vroegen van GMB Civiel als geheel. GMB Civiel We leverden het project Herinrichting Eendragtspolder op, vijf maanden eerder dan gepland. Het 300 hectare grote terrein krijgt de functie van waterberging, recreatie en internationale roeibaan. Als deelnemer in de WillemsUnie werken we aan de omlegging van de Zuid-Willemsvaart. Een negen kilometer lang nieuw kanaal, waarvoor wij onder meer de sifons, gemalen en bruggen bouwen. In samenwerking met Dura Vermeer en Imtech leggen we een nieuwe containerterminal aan voor APM-Terminals op Maasvlakte 2. De 70 hectare grote terminal biedt straks plaats aan 4,5 miljoen containers. In opdracht van de provincie Groningen ontwerpen en bouwen we een nieuw gedeelte van de N355 rond Zuidhorn. Daarbij zijn we verantwoordelijk voor omgevingsmanagement en het voldoen aan het beeldkwaliteitsplan. Als onderdeel van combinatie de Heak Súd werken we aan het ontwerp en de aanleg van het zuidelijk deel van de Haak om Leeuwarden. Project omlegging Zuid-Willemsvaart 14 GMB Directieverslag I 2012

17 Vestiging Heerjansdam In opdracht van de gemeente Rotterdam werkten we aan de gemalen Everlo en Waalhaven. We startten met de complete vervanging van de elektrotechnische en werktuigbouwkundige installatie. We namen van Hoogheemraadschap van Delfland de nieuwbouw van gemaal Voorafschepolder aan, zowel de civiele werkzaamheden als de pompinstallatie. In combinatie met Martens en Van Oord tekenden we voor het ontwerp en de aanleg van natuurvriendelijke oevers in Zuid-Holland. Bij de aanbesteding scoorden we onder meer hoog op ons plan voor publieksgericht netwerkmanagement. We kregen opdracht voor de nieuwbouw van rioolgemaal Scheveningen, inclusief de elektrotechnische en werktuigbouwkundige installaties. In combinatie met Imtech Infra schreven we met succes in voor de renovatie van negen RWZI s van Waterschap Brabantse Delta. Het project loopt door tot eind Vestiging Opheusden We werkten aan de realisatie van de eerste Energiefabriek van Nederland in Venlo (in opdracht van Waterschapsbedrijf Limburg). We startten met het onderhoud en de bediening van de installatie, waarvoor we zes jaar verantwoordelijk zijn. In het centrum van Utrecht voerden we in opdracht van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden een grote waterbodemsanering van de Kruisvaart- en Catharijnesingel uit. We rondden asbestsaneringen af in Harderwijk en Goor, uitgevoerd in opdracht van Dienst Landelijk Gebied. In combinatie met Oldenkamp namen we drie werken aan voor Hoogheemraadschap Rijnland. Het gaat om kadeverbeteringen voor de waterveiligheid. In het kader van Ruimte voor de Rivier kregen we als combinatie Van Oord Nederland - GMB opdracht van Waterschap Rivierenland voor de Uiterwaarden vergraving Munnikenland. Project nieuwbouw gemaal Voorafschepolder Project waterbodemsanering Utrecht GMB Directieverslag I

18 2.1.4 Verwachtingen Vestiging IJhorst We werkten in opdracht van Rijkswaterstaat aan de renovatie van twee sluiskolken van de Houtribsluizen in Lelystad. Onderdeel van dit multidisciplinaire project waren onder meer het renoveren van de spuitorens, het herstellen van de oude stuclaag en het aanbrengen van een nieuwe coating. In combinatie met KWS en VSF begonnen we met de bouw van Aquaduct Amstelhoek over de N201. We doen dit in opdracht van de provincie Noord- Holland. Voor Waternet hebben we uiteenlopende werkzaamheden verricht bij RWZI Horstermeer. Zo waren we betrokken bij de bouw van nabehandelings installatie 1-STEP en aanpas singen in het kader van fosfaat- en nitraatverwijderingsmaatregelen. In opdracht van Waterschap Vallei en Veluwe ontwierpen en bouwden we als hoofdaannemer de nabehandelingsinstallaties voor RWZI Ede en Soest. Als combinatie GMB-Imtech tekenden we voor het ontwerp en de bouw van een Neredainstallatie voor RWZI Garmerwolde. Dit doen we in opdracht van Waterschap Noorderzijlvest. Hogere omzet, positief resultaat Voor het jaar 2013 verwachten we een flinke omzetgroei, tot circa 122 miljoen euro, inclusief de omzet uit combinaties. De hoge werkvoorraad waarmee we 2012 afsloten, geeft daar aanleiding toe. Na een verliesgevend 2012, sturen we op een positief resultaat. Pas op de plaats Om daadwerkelijk winst te maken, moeten we anders te werk gaan in En dat doen we ook. We remmen de groei en beperken het aantal veranderingen (met bijbehorende leercurves). Meer dan ooit gaan we ons focussen op watergerelateerde projecten, terwijl het aantal mobiliteitsprojecten zal afnemen in lijn met de markt ontwikkelingen. Ook maken we ons sterk voor design & construct projecten, terwijl we terughoudend blijven met de financieringscomponent van DBFM-projecten. Door deze pas op de plaats creëren we ruimte voor optimale projectbeheersing. Project bouw aquaduct Amstelhoek over N GMB Directieverslag I 2012

19 2.2 GMB Services Het jaar 2012 in cijfers De doelstelling overtroffen De omzet van GMB Services kwam uit op 18 miljoen euro. De zelfstandige onderdelen Rioleringstechnieken en RKG-service namen hierin een belangrijk deel van de omzet voor hun rekening, namelijk acht miljoen euro. De winst van GMB Services kwam grotendeels op naam van deze onderdelen Het verhaal achter de cijfers Groeien als uitdaging Verschillende disciplines combineren tot één serviceorganisatie. Dat is de gedachte achter GMB Services. Om op alle onderdelen een volwaardige service partner te zijn, is een bepaalde schaalgrootte nodig. Daarom groeiden we in 2012 relatief snel. Dat bracht de nodige uitdagingen met zich mee. Niet altijd lukte het ons om de juiste persoon op de juiste plaats te zetten. De coördinatie tussen de ver schillende disciplines én tussen GMB Civiel en GMB Services was ook een verbeterpunt. De kleinschalige projecten die wij als serviceorganisatie uitvoerden, hadden we onvoldoende onder controle. Zo kwam het dat we ons potentieel als serviceorganisatie onvoldoende konden verzilveren. Drinkwaterservice De vraag naar multidisciplinair onderhoud groeit bij drinkwaterbedrijven. Onze branchekennis is daarbij een groot voordeel. We verwachten dan ook een voorzichtige groei bij Drinkwaterservice. In 2012 bleef de omzet stabiel. «Jan-Pieter van de Pol Installatietechniek Installatietechniek was betrokken bij de renovatie van pompen, pompgemalen en RWZI s. Daarbij viel zowel de elektrotechniek als de werktuigbouwkunde binnen de scope. Door een totaaloplossing te bieden, konden we opdrachtgevers ontzorgen. We namen verschillende medewerkers aan voor de werkvoorbereiding en uitvoering. Martijn van den Berg» GMB Directieverslag I

20 Milieutechniek Het laat zich raden dat de omzet van Milieutechniek daalde. Door de stagnering in de woningmarkt, is er weinig vraag naar droge bodemsaneringen. Ook de vraag naar waterbodemsaneringen neemt af omdat de gemiddelde bodemkwaliteit toeneemt. De projecten díe Milieutechniek aannam, lieten echter een goed rendement zien. Al staan de prijzen onder druk, door een inventieve projectaanpak wisten we opnieuw de marges te borgen. Betontechniek Betontechniek heeft de nodige kennis van betonreparatie in huis. Bij uiteenlopende projecten al dan niet van GMB Civiel kwam deze kennis van pas. Samen met Rioleringstechnieken ontwikkelden we bovendien een coatingsysteem voor rioolputten. Nieuw was onze certificering voor het verspuiten van drinkwatercoatings. Al met al liet Betontechniek in 2012 een lichte groei zien. Depot Drempt Depot Drempt raakt vol. In 2012 werd er kuub baggerspecie aangevoerd. We focusten ons niet alleen op het binnenhalen van baggerspecie, maar ook op een goed rendement. Daarmee versterkte Depot Drempt onze omzet én resultaat. «Guus Hummelink 18 GMB Directieverslag I 2012

21 Rioleringstechnieken Het jaar 2012 begon aanvankelijk slecht. Een vorstperiode zorgde voor een flinke achterstand in de omzet. Desondanks hebben we een resultaat bereikt waarover we heel tevreden zijn. Belangrijk was daarbij onze focus op renovatie. De markt voor reiniging en inspectie is zo concurrerend geworden, dat er nauwelijks een gezond resultaat valt te behalen. De vraag naar rioolrenovatie groeit daarentegen. Het credo is daarbij: renovatie met zo min mogelijk overlast voor de omgeving. Van binnenuit dus. Wij speelden daarop in door te investeren in een UV-installatie. Hierbij brengen we via de rioolput een met hars geïmpregneerde glasvezelkous in het riool. Door middel van UV-lichttechniek wordt deze uitgehard. Na de ingebruik name van de UV-installatie in mei renoveerden we 11 kilometer riolering. Het afgelopen jaar was renovatie goed voor 65 procent van onze omzet. GMB RKG-service GMB RKG-service haalde ton slib binnen. Dat is aanzienlijk meer dan de begrote ton, mede door de aanvoer van slib van Waternet. RKG-service heeft daarmee een duidelijke positieve bijdrage geleverd aan het resultaat Verwachtingen GMB Services: beter resultaat De resultaten en verbeterpunten van 2012 hebben tot verschillende veranderingen geleid. Zo hebben we een integraal bedrijfsbureau in het leven geroepen. We verwachten dan ook meer grip op onze projecten te hebben in Met name bij Installatietechniek zal dat zichtbaar moeten worden in een verbetering van het resultaat. Drinkwaterservice zal vergelijkbare cijfers laten zien, Betontechniek zal licht groeien. Milieutechniek zal verder dalen, net als Depot Drempt. Onder de naam Afvalwaterservice willen we ons als servicepartner in de kijker spelen bij waterschappen en industrie. Al met al zal GMB Services een vergelijkbare omzet behalen, maar met een beter resultaat. Rioleringstechnieken: vergelijkbare cijfers We verwachten een omzet te halen van circa 8,2 miljoen euro. Om deze omzet met een gezond rendement te behalen, zullen we scherp moeten zijn. De markt is concurrerend en op alle fronten staan de prijzen onder druk. De UV-installatie zal ook het komende jaar zijn waarde moeten bewijzen. GMB Directieverslag I

22 2.3 GMB BioEnergie Het jaar 2012 in cijfers Goed jaar 2012 was ronduit een goed jaar. We verwerkten maar liefst ton ontwaterd slib. Daarmee overtreffen we het ook al goede jaar 2011 met ton. Ook in financieel opzicht gaf 2012 reden tot tevredenheid Het verhaal achter de cijfers Droger slib Opvallend was dat in 2012 het droge stofgehalte van het aangevoerde slib hoger dan gemiddeld was. Daardoor konden we sneller composteren en meer tonnages verwerken. Wat daarbij ook meespeelde, is de renovatie van de tunnels. Door een goede luchtverdeling in het slib verloopt het composterings proces nu optimaal. Kostenbesparing en samenwerking De prijzen staan onder druk en ook langjarige contracten met waterschappen sluiten prijsdalingen niet uit. We speelden daar onder meer op in door onze kosten te minimaliseren. Het vervangen van houtsnippers voor geshredderde autobanden is daar een mooi voorbeeld van. Ook samenwerking leidt tot vooruitgang. Voor Waterschap Rijn en IJssel gaan wij slib indikken. Zij gaan voor ons meer afvalwater verwerken. Zo profiteren we beide van efficiency. Centrale Slibverwerking Rotterdam (CSR) Wij het slib indikken, een waterschap het afvalwater zuiveren. Zo doen we dat niet alleen in Zutphen, maar zo willen we dat ook in Rotterdam doen. In het afgelopen jaar vonden we een geschikte locatie voor de realisatie van Centrale Slibverwerking Rotterdam bij het bedrijf Kemira. Nieuwe gasmotor BIR: bio-energie In 2012 produceerden we in totaal 2,3 miljoen kubieke meter biogas bij BIR in Lichtenvoorde. Dat komt overeen met het jaarlijkse verbruik van maar liefst huishoudens. Om de elektriciteits productie uit biogas in 2013 te kunnen verdubbelen, plaatsten we een nieuwe gasmotor. Deze aanpassing is mogelijk gemaakt door een SDE-subsidie die we in 2011 ontvingen. Vestiging GMB BioEnergie B.V. in Zutphen 20 GMB Directieverslag I 2012

23 2.3.3 Verwachtingen Energiefabriek in Venlo In opdracht van Waterschap Limburg werkten we aan de realisatie van de eerste Energiefabriek van Nederland in Venlo. Deze is door GMB gebouwd en daarnaast startten we met het onderhoud en de bediening van de installatie, waarvoor we zes jaar verantwoordelijk zijn. Verwacht: voldoende aanvoer, daling rendement De huidige markt vraagt om creativiteit en ondernemerschap. De prijzen staan onder druk. Door schaalvergroting en slimme technische innovaties kunnen we onze kostprijs laten dalen. De verwaarding van biogranulaat zal in 2013 een belangrijk aandachtspunt worden. Het jaar 2013 brengt de nodige kansen met zich mee. Zo staan er belangrijke aan bestedingen door bestaande en nieuwe klanten op stapel. Als we vooruitkijken, zijn er verschillende scenario s mogelijk. De verwachting is echter dat het rendement gezond zal zijn maar lager dan in Nieuw contract Rivierenland Een belangrijk moment was de ondertekening van het nieuwe contract door Waterschap Rivierenland in Tiel. Het contract is nu verlengd met 12 jaar. Ook hier zijn onze prijzen verscherpt en ligt het vast dat we ons afvalwater kunnen laten zuiveren bij het waterschap. Het contract biedt de nodige continuïteit op lange termijn. In dat opzicht was de handtekening voor ons van strategisch belang. Start terreininrichting We begonnen in 2012 met de inrichting van het 5,5 hectare grote terrein dat we van de gemeente Zutphen kochten. Hier komt onder meer een m 2 grote opslaghal en een uitbreiding van onze slibontwatering. «Arjan Hemeltjen GMB Directieverslag I

24 Diana de Valk» 3 Personeel Inspirerende kennisstromen Kennis. We krijgen er nooit genoeg van. Het zit in de hoofden van onze mensen. Het stroomt van opleidingsinstituten naar medewerkers en van ervaren specialisten terug naar het onderwijs. Waar kennis stroomt, is inspiratie. Door kennis te delen, komen nieuwe ideeën boven. Eigenlijk is er maar één punt van aandacht. We moeten zorgen dat de kennis blijft stromen. Want stilstand is achteruitgang. 22 GMB Directieverslag I 2012

25 GMB Directieverslag I

26 3.1 De ontwikkelingen in Verwachtingen Flinke groei Het personeelsbestand maakte een flinke groei door in Begonnen we het jaar met 393 mensen, aan het eind van het jaar stonden er 428 medewerkers op de loonlijst. Deze groei was nodig. We moesten grote projecten voorbereiden en uitvoeren; bovendien moesten we onze capaciteit versterken op het gebied van installatietechniek, procestechnologie en projectmanagement. Ook het aantal gedetacheerden binnen GMB nam toe: van 25 in 2011 naar 47 mensen vorig jaar. Hierbij gaat het vrijwel uitsluitend om UTA-personeel. Kennis benutten Even geen groei. Dat is het uitgangspunt voor De verwachte hogere omzet gaan we realiseren met de mensen die we hebben. We zullen ons vooral bezighouden met het verbeteren van de bestaande organisatie. We houden aandacht voor kwalitatief goede instroom, maar alleen daar waar vacatures ontstaan door vertrekkende medewerkers. We hebben nu genoeg kennis in huis om onze bedrijfsbrede ambities voor 2013 waar te maken! Lage uitstroom Eén van onze doelstellingen in 2012 was het behoud van personeel. We wilden daarmee waardevolle kennis behouden en het aantal kostbare wervings-, selectieen inwerktrajecten beperken. Dat is gelukt. De uitstroom daalde naar 22 mensen. Dat is 5,4 procent van ons gemiddelde personeelsbestand in 2012 (ter ver gelijking: in 2011 was dit 12,4 pro cent). Om de uitstroom te beperken, gaven we veel aandacht aan werving en selectie. Mede dankzij de marktsituatie hadden we voldoende keuze. Diversiteit Ook voor GMB is diversiteit een belangrijk onderwerp. Diversiteit als het gaat om de persoonlijkheids ken merken van medewerkers. Daar sturen we op. Maar ook als het gaat om de verdeling mannen en vrouwen. In 2012 nam het percentage vrouwen licht af naar 8 procent, we streven ernaar dit te verhogen. Bij het invullen van de vacature die dit jaar ontstaat in de Raad van Commissarissen houden we rekening met het streven naar een evenwichtige verdeling vrouwen en mannen. Record: laagste ziekteverzuim In 2011 waren we opgetogen over een verzuimcijfer van 3,7 procent. Leek het de uitdaging om dat cijfer te evenaren, nu blijkt dat we een record hebben gevestigd. Het ziekteverzuim in 2012 was slechts 2,9 procent. We hebben relatief gezonde mede werkers, bleek uit de PAGO-keuringen. Het aantal dagen ziekteverzuim door ongevallen daalde ook aan zienlijk: van 167 dagen in 2011 naar 62 dagen in het verslagjaar. De Sjaak-campagne (zie hoofdstuk 4) heeft daar zeker aan bijgedragen. «Jamie Ras 24 GMB Directieverslag I 2012