Dikke darm operatie. Dikke darm operatie

Transcriptie

1 Dikke darm operatie Dikke darm operatie

2 Inhoud 1. Inleiding 3 2. Vóór de operatie 4 3. De operatie 5 4. Na de operatie 8 5. Ontslag Complicaties Herstel thuis Handig om te weten Informatie op internet Contact 15 azm en UM werken samen onder de naam Maastricht UMC+

3 Inleiding Welkom in het academisch ziekenhuis Maastricht (azm). U krijgt binnenkort een dikke darm operatie. Sinds een aantal jaren worden bij operaties nieuwe middelen en technieken gebruikt die ervoor zorgen dat patiënten na een ingreep minder ziek zijn en sneller herstellen. De toepassing hiervan heeft ertoe geleid dat bij kleine ingrepen een ziekenhuisopname niet meer nodig is. Enkele uren na de ingreep is de patiënt al weer in staat om naar huis te gaan. Sinds een aantal jaren worden deze nieuwe middelen en technieken ook toegepast bij grotere operaties, zoals darmoperaties. Zo kunnen ook bij darmoperaties een kijkoperatie toegepast worden, de pijn bestreden worden via een ruggenprik en een kortdurende narcose toegepast worden. Een ziekenhuisopname is wel nog nodig, maar het herstel kan, als er geen complicaties optreden zo snel verlopen dat de patiënt al na drie tot vier dagen naar huis gaat. Niet alleen de toepassing van nieuwe middelen en technieken hebben ervoor gezorgd dat het herstel voorspoediger verloopt. De laatste jaren zijn veel elementen van zorg wetenschappelijk onderzocht. Deze nieuwe kennis over het voorkomen van complicaties en het bevorderen van het herstel wordt meer en meer in de dagelijkse zorg toegepast. Dit betekent voor u als patiënt dat geprobeerd wordt het herstel na de operatie te bespoedigen door: De operatie te beginnen in een zo goed mogelijke conditie. - de periode van niet mogen eten en drinken is heel beperkt; - de darmen hoeven niet leeg voor de operatie; Goede voorlichting is belangrijk 3

4 - als u veel bent afgevallen, wordt u met energierijke drankjes bij gevoed; - uw preoperatieve medische conditie wordt geoptimaliseerd. Zo weinig mogelijk schade aan te richten aan weefsel. De minste schade wordt aangericht bij een kijkoperatie. Ook bij darmoperaties wordt momenteel een kijkoperatie aanbevolen. Een optimale pijnbestrijding, waarbij de nadelige effecten van pijnbestrijding zoals sufheid, misselijkheid en braken worden geminimaliseerd. Meteen na de operatie te beginnen met het herstel. De periode van nuchter zijn en bedrust na de operatie wordt zo kort mogelijk gehouden. In deze brochure kunt u lezen hoe binnen het azm de zorg rondom een darmoperatie georganiseerd is. 2 Vóór de operatie Intensieve patiënten voorlichting Goede voorlichting voor de operatie is belangrijk. U zult minder angstig zijn als u precies weet wat u te wachten staat, dit heeft een gunstig effect op de pijn na de operatie. De chirurg Neem uw medicijnen van thuis mee licht de operatie toe en de anesthesist geeft informatie over de anesthesie (narcose) en de pijnbestrijding na de operatie. De coloncare-verpleegkundige (verpleegkundige gespecialiseerd in darmoperaties) zal uitleggen wat er gaat gebeuren tijdens de opname, wat u kunt verwachten en wat uw eigen rol is in het bevorderen van het herstel. 4 Dikke darm operatie

5 Optimaliseren preoperatieve conditie De anesthesist beoordeelt het risico van de anesthesie (narcose) en vraagt, als dat nodig is, aanvullend onderzoek aan om uw hart en longfunctie in kaart te brengen. Dit is bijvoorbeeld bloed prikken, een hartfilmpje of een consult (bezoek) bij de cardioloog. Als dit is nodig wordt medicatie aangepast. Wanneer u in de periode voor de operatie meer dan 10% bent afgevallen, wordt u doorverwezen naar een diëtist. Uit onderzoek is gebleken dat het zinvol is om een patiënt die in een slechte voedingstoestand is, tien dagen voor de operatie optimaal te laten eten. De diëtist overlegt met u op welke manier u de voeding zo optimaal mogelijk kunt gebruiken. Vaak is daarvoor speciale bijvoeding nodig. De ziekenhuisopname U wordt de dag voor de operatie opgenomen. Het Bureau Opname geeft door op welke afdeling u wordt opgenomen. Als u vragen heeft over de opnamedatum, de operatiedatum, of bent u ziek, dan kunt u contact opnemen met het Bureau Opname: telefoonnummer Neem uw medicijnen mee in de oorspronkelijke medicijndoosjes, zodat de arts precies op de hoogte is van de namen en de hoeveelheden van de medicijnen die u gebruikt. Darmvoorbereiding Wanneer u aan het eerste stuk van de dikke darm ( rechts ) geopereerd wordt, krijgt u helemaal geen laxeermiddel. De ontlasting is in het eerste stuk van de dikke darm nog heel dun en kan door de chirurg gemakkelijk verwijderd worden. Wordt u aan het laatste stuk van de dikke darm ( links ) geopereerd, dan zult u de avond voor de operatie en de ochtend van de operatie een klysma krijgen om het laatste stukje van de darm te reinigen. Wordt u aan de endeldarm geopereerd, dan krijgt u de dag van opname een totale darmlavage. 5

6 Voeding U mag de dag voor de operatie gewoon eten en drinken. Het is belangrijk dat u de dag voor de operatie minstens anderhalve liter drinkt. Uiteraard neemt u geen alcoholische dranken de dag voor de operatie. Tot uur mag u eten en vrij drinken (geen alcohol), daarna alleen nog heldere dranken (water, thee, appelsap, limonadesiroop) tot twee uur voor de operatie. Twee uur voor de operatie krijgt u twee pakjes PreOp, een helder drankje met citroensmaak dat voornamelijk bestaat uit suikers. Uit onderzoek is gebleken dat extra suikers vlak voor de operatie een positief effect heeft op het herstel na de operatie. Het is belangrijk dat u deze pakjes PreOP twee uur voor de operatie opdrinkt en niet later. Bent u diabetes patiënt, dan is PreOp niet geschikt voor u. Slaap- en kalmeringstabletten Deze worden niet meer standaard gegeven voor de operatie. De kans dat u na de operatie nog suf bent van de slaap- of kalmeringstabletten is namelijk erg groot als u niet gewend bent deze te nemen. Bij sufheid zal het moeilijk zijn na de operatie het herstel in gang te zetten met drinken, eten en bewegen. Wanneer u dagelijks een slaap- of kalmeringstablet gebruikt, mag u deze blijven nemen. Sufheid komt veel minder voor wanneer u deze tabletten gewend bent te gebruiken. Bent u erg nerveus voor de operatie, overleg dan met de anesthesist zodat hij/zij toch een slaap- of kalmeringstabletje voorschrijft. 6 Deze worden niet meer standaard gegeven Dikke darm operatie

7 De operatie Operatie Of u snel hersteld is vooral afhankelijk van de grootte van de operatie. De chirurg zal proberen de grootte van de operatie te beperken door zo weinig mogelijk schade aan te richten aan weefsel. De minste schade wordt aangericht bij een kijkoperatie. Ook bij darmoperaties wordt momenteel een kijkoperatie aanbevolen, maar niet alle patiënten komen in aanmerking voor een kijkoperatie. De chirurg zal dit met u overleggen. Als een kijkoperatie niet mogelijk is, zal de chirurg de schade zoveel mogelijk proberen te beperken door een zo klein mogelijke insnijding. Anesthesie De epidurale katheter zorgt voor een plaatselijke verdoving. Daarnaast krijgt u algehele anesthesie. De algehele anesthesie zal zo afgestemd zijn dat u niets merkt van de operatie en binnen een half uur na het beëindigen van de operatie weer bij bewustzijn bent. De anesthesie werkt niet lang na, de tijd dat u op de Recovery (uitslaapkamer) verblijft is daardoor vrij kort (enkele uren). U krijgt bijna geen slangetjes meer Sondes, katheters en drains Sondes, drains en katheters worden zo beperkt mogelijk gebruikt. Er worden standaard geen maagslang ( sonde ) en geen wondslangetjes ( drains ) ingebracht. Tijdens de operatie wordt alleen een slangetje in de blaas ( blaaskatheter ) ingebracht, omdat de blaas door de epidurale katheter niet goed kan functioneren. De blaaskatheter wordt tegelijk met de epidurale katheter de tweede dag na de operatie verwijderd. Het infuus stopt op de eerste dag na de operatie, wanneer u in staat bent meer dan anderhalve liter per dag te drinken. 7

8 4 Na de operatie Pijnbestrijding Voor de operatie wordt tussen de wervels, een slangetje (epidurale katheter) ingebracht die het mogelijk maakt om op de plaats van de operatie de pijn te bestrijden. Door deze plaatselijke verdoving, is er veel minder morfine nodig. Bijwerkingen van morfine zoals sufheid en het stil vallen van de darmwerking, komen daarom veel minder voor. Vooral het niet stilvallen van de darmwerking is belangrijk voor een snel herstel; daardoor kunt u meteen na de operatie weer eten en drinken. Naast de epidurale pijnbestrijding krijgt u ook vier maal per dag twee tabletten Paracetamol. Het is belangrijk deze pijnstillers in te nemen, ook als u geen pijn heeft. Een goede pijnbestrijding is van groot belang voor een snel herstel. De epidurale katheter wordt de tweede dag na de operatie verwijderd. Pijnstillers zijn belangrijk De pijn wordt vanaf dan alleen nog met tabletten bestreden, meestal een combinatie van Paracetamol met een andere pijnstiller zoals Diclofenac. Vanaf dag 4 worden de pijnstillers verder afgebouwd. Eerst zal de Diclofenac gestopt worden, daarna zal de paracetamol worden verminderd. Uiteraard verschilt de mate van pijn van persoon tot persoon en zal de dosering aangepast worden bij meer pijn. Eten en drinken Na de operatie wordt zo snel mogelijk gestart met eten en drinken. Uit onderzoek is gebleken dat snel starten met eten geen kwaad kan voor de geopereerde darm. Door snel te herstarten met eten wordt gewichtsverlies voorkomen of beperkt, waardoor ook verlies van spiermassa en dus verlies van spierkracht wordt beperkt. Als u niet misselijk bent, wordt bij terugkomst op de verpleegafdeling gestart met drinken. Als het drinken goed gaat, krijgt u een vloeibare maaltijd. Als vloeibaar eten goed gaat, mag u de dag na de operatie al weer normaal eten. 8 Dikke darm operatie

9 Omdat we uit onderzoek weten dat u de eerste dagen na de operatie nog geen normale hoeveelheden kunt eten, worden de maaltijden aangevuld met twee pakjes energierijke drinkvoeding zolang u opgenomen bent. De kans op misselijkheid is vrij groot na een darmoperatie. Daarom wordt aan het einde van de operatie preventief (uit voorzorg) een middel tegen misselijkheid gegeven. Helaas is dat niet altijd voldoende om te voorkomen dat u misselijk wordt. Vooral de grootte van de operatie en de reactie van het lichaam op de verwonding bepalen of u misselijk wordt. Vrouwen blijken gevoeliger te zijn voor misselijkheid dan mannen. Het belangrijkste is dat u zelf voelt of u in staat bent te eten. Beweging Bewegen is niet alleen belangrijk om trombose te voorkomen, maar ook om verlies van spierkracht tegen te gaan. Bovendien is uit onderzoek gebleken dat, wanneer u rechtop zit, de ademhaling beter is. Luchtweginfecties komen daardoor minder voor en de zuurstofvoorziening naar de wond is beter, dit is gunstig voor de genezing van de wond. Na de operatie wordt zo snel mogelijk gestart met de mobilisatie. De dag van de operatie moet u proberen eventjes rechtop in bed of in een stoel te zitten. Soms zal het niet lukken om voor langere tijd in een stoel te zitten. Lage bloeddruk is namelijk een van de bijwerkingen van de plaatselijke verdoving via de epidurale katheter. De eerste keer dat u uit bed gaat, moet dit onder begeleiding van een verpleegkundige, die de bloeddruk tijdens het mobiliseren in de gaten houdt. De dag na de operatie moet u proberen drie keer één uur in een stoel te zitten en onder begeleiding een wandeling op de gang te maken. De tweede dag wordt drie keer twee uur uit bed aanbevolen met twee keer een wandeling op de gang. Uiteraard is een goede pijnbestrijding van groot belang voor de mobilisatie. Geef Er wordt zo snel mogelijk begonnen met mobiliseren 9

10 duidelijk aan wanneer pijn u belemmert uit bed te komen. Wanneer u niet in staat bent uit bed te komen, probeer dan zoveel mogelijk rechtop in bed te zitten. 5 Ontslag De eerste twee dagen na de operatie wordt meestal duidelijk hoe voorspoedig uw herstel verloopt, zodat dan ook duidelijk is of u binnen enkele dagen ontslagen kunt worden. U mag naar huis vanaf de derde dag na de operatie wanneer ten minste aan de volgende voorwaarden is voldaan: u verdraagt normale voeding; u heeft ontlasting gehad; uw pijn is onder controle met tabletten; uw bent in staat uzelf weer te verzorgen. Uiteraard wordt de definitieve beslissing of u naar huis mag, in overleg met u, genomen door de chirurg. Bij ontslag Regel een veilig transport naar huis, onder begeleiding van een familielid of vriend. Het kan prettig zijn een kussen op uw buik onder de autogordel te leggen. Controleer of u een polikliniek afspraak heeft bij de chirurg binnen een tot twee weken na ontslag. Controleer uw medicatie voorschriften. Ga na of u weet waarvoor de medicijnen dienen en wat de mogelijke bijwerkingen zijn. Zorg dat u geïnformeerd bent over mogelijke complicaties thuis 6 Complicaties Na iedere operatie kunnen complicaties optreden zoals een longontsteking of blaasontsteking. De belangrijkste complicaties na een 10 Dikke darm operatie

11 dikke darmoperatie zijn: Naadlekkage, een lek op de plaats waar de darm, nadat het ziek stuk is verwijderd, weer aan elkaar is gemaakt. De inhoud van de darm lekt weg in de buik en kan voor ontsteking van het buikvlies zorgen. De symptomen zijn: bolle, gespannen buik, misselijkheid en braken, koorts, buikpijn. Wanneer er sprake is van een naadlekkage, zult u opnieuw geopereerd worden. Wondinfectie, een ontsteking van de huid op de plaats van de hechtingen. De symptomen van een wondinfectie zijn roodheid van de huid of lekken van dik, vies ruikend vocht uit de wond. Een wondinfectie ontstaat meestal één tot twee weken na de operatie. Bij een wondinfectie zullen de hechtingen verwijderd worden, zodat de pus uitgespoeld kan worden. U hoeft voor een wondinfectie niet in het ziekenhuis te blijven. Geef uzelf de tijd om te herstellen Het is belangrijk dat u contact opneemt met de dienstdoende chirurg, wanneer de volgende klachten zich voordoen thuis: koorts ( lichaamstemperatuur hoger dan 38 C); aanhoudende of toenemende pijn in de buik; aanhoudende misselijkheid en braken; aanhoudende diarree ( meer dan vijf keer per dag ontlasting); hevige rugpijn. 7 Herstel thuis U gaat niet naar huis voordat u weer in staat bent uzelf te verzorgen zoals u dat ook kon voor de operatie. Het kan echter nog enige weken tot 11

12 maanden duren voordat u volledig hersteld bent van de operatie. Het is heel normaal dat u zich thuis nog slap en moe voelt en meer slaap nodig hebt. U heeft immers een grote operatie ondergaan. Vaak komen de emoties thuis pas los. U bent wellicht sneller emotioneel of prikkelbaarder dan voor de operatie. Praat erover met uw naasten. De operatie is goed gegaan, u bent weer thuis en u ziet er goed uit, maar u bent nog niet helemaal hersteld. In principe heeft u, als u voor de operatie zelfstandig functioneerde, geen extra zorg nodig thuis. Wel is het prettig als u de eerste weken wat hulp kunt krijgen van partner, familie of andere naasten. Zware huishoudelijke klussen zullen wellicht nog moeilijk zijn. Het is af te raden de eerste weken zwaar te tillen of te sjouwen. Begin rustig en luister naar uw lichaam Hervatting van activiteiten Na de operatie mag u geleidelijk aan weer alles doen. Wissel de eerste dagen rust en activiteit af, waarbij u geleidelijk aan steeds actiever wordt en steeds minder rust. Wandelen is goed om uw conditie te verbeteren. Fietsen en autorijden mag zodra u geen pijn meer heeft bij bewegen. Als u gewend bent te sporten kunt u dat na een drietal weken weer langzaam oppakken. Belangrijk is dat u rustig begint en goed luistert naar de signalen van uw lichaam. Spierpijn mag, maar wacht tot de pijn is afgenomen voordat u weer gaat sporten. Vrijen hoeft geen probleem te zijn, zolang u maar luistert naar uw lichaam. Naast de algehele conditie vóór de operatie, bepaalt ook de grootte en het verloop van de operatie hoe snel u zult herstellen. Tijdens de poliklinische controle, vier tot zes weken na de operatie, kunt u met uw arts bespreken in hoeverre uw operatie en eventuele nabehandeling consequenties heeft voor het uitoefenen van uw werk. Uw bedrijfsarts zal uw terugkeer naar het werk begeleiden. Het is daarom belangrijk dat hij op de hoogte is van 12 Dikke darm operatie

13 uw aandoening en behandeling. Als dit mogelijk is kunt u uw bedrijfsarts al voor de operatie informeren. Als er overleg nodig is tussen bedrijfsarts en specialist, moet u daar toestemming voor geven, in verband met privacy wetgeving. 8 Handig om te weten Hieronder staat vermeld welke zorgverlener voor welke informatie verantwoordelijk is. U kunt met vragen ook altijd terecht bij de Coloncare verpleegkundige: Hulpverlener Soort informatie Bereikbaarheid Huisarts Medische vragen Chirurg Diagnose, behandelingsvoorstel en alternatieven, aanvullend onderzoek, operatie en nacontrole Tijdens afspraak op de polikliniek Heelkunde polikliniek Oncologiecentrum Polikliniek Oncologiecentrum Afspraken op de polikliniek in Dr Tansgebouw niveau 5 Coloncare verpleegkundige Voorlichting en begeleiding , sein 7852 vanaf diagnose tot en met nacontrole Afdelingsverpleegkundigen Vragen gedurende de opname Verpleegafdeling A4: Verpleegafdeling B4: Stomaverpleegkundige Voorlichting en begeleiding bij de stomazorg Telefonisch spreekuur van ma t/m do tussen

14 Maatschappelijk werk De patiëntenvoorlichter in het Ontmoetingscentrum Geestelijk verzorger Transferverpleegkundige ontslagbureau Bij problemen in verband met ziekte, de behandeling of de verwerking ervan Algemene en specifieke informatie over kanker informatiefolders, adressen van patiëntenverenigingen Ondersteuning mogelijk tijdens en na de opname Kunnen nazorg regelen voor opgenomen patiënten, voorafgaande aan het ontslag Tijdens afspraak in het Oncologiecentrum In het Oncologiecentrum Via de afdelingsverpleegkundige of patiëntenvoorlichter Via de afdelingsverpleegkundige 9 Informatie op internet Website van de Limburgse zorginstellingen I: Maag, darm, leverstichting I: I: Kankerbestrijding I: Stichting doorgang I: E : info@doorgang.nfkpv.nl Nederlandse stomavereniging Harry Bacon I: E: info@stomavereniging.nl 14 Dikke darm operatie

15 10 Contact Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen dan kunt u deze stellen aan uw behandelend arts of de coloncare verpleegkundige. De telefoonnummers staan eerder in deze brochure vermeld. 15

16 Bezoekadres: P. Debyelaan HX Maastricht. Postadres: Postbus AZ Maastricht. T: I: E: juli