Juf, heb ik het goed gedaan?

Transcriptie

1 Feedback Team 4 Juf, heb ik het goed gedaan? FEED BACK in de klas Roos is een meisje dat regelmatig om bevestiging vraagt. Vooral bij rekenen. Iedere keer dat ze zelfstandig werkt, kijkt ze richting juf Brit of steekt haar vinger op. Roos is vast niet de enige; er is altijd wel een kind in de klas dat vraagt of hij of zij het goed doet. Kinderen hebben behoefte aan bevestiging. Het ene kind is van zichzelf onzekerder dan het andere. Het maakt ook uit of het kind precies weet wat het moet doen, of het denkt goed te zijn in een bepaald vak of juist niet, of de taak nieuw en dus nog wat onbekender is of niet. Er zijn verschillende manieren om tegemoet te komen aan de behoefte aan bevestiging. Bijvoorbeeld door een kind te prijzen en aan te moedigen: Je bent een kanjer of Prima, ga zo door met een knikje in de richting van het kind tijdens de les. Of door een kind na afloop schriftelijk te prijzen met een krul of opmerking onder het werk. Wat leert een kind van een compliment? Gewenst gedrag versterken Complimenteren is een belangrijke pedagogische vaardigheid waarmee u tegemoet kunt komen aan de behoefte van kinderen aan bevestiging. U kunt met een compliment gedrag versterken dat u graag wilt zien. Om gewenst gedrag te ver- Marléone Goudswaard & Ine van de Sluis Over de auteurs Marléone Goudswaard en Ine van de Sluis werken als onderzoeker/ontwikkelaar en organisatie-/innovatieadviseur bij de CED-Groep in Rotterdam. Praxisbulletin jaargang 31 Nummer 2 oktober

2 * Voor de leesbaarheid is in dit artikel gekozen voor de mannelijke vorm, overal waar zowel jongen als meisje wordt bedoeld. sterken moet een compliment specifiek zijn: het kind weet dan wát hij* goed heeft gedaan. Dit gaat net iets verder dan prima of goed gedaan. Een voorbeeld van een specifiek compliment is: Wat handig dat je de getallenlijn erbij hebt gepakt. of Prima Bas, ik zie dat je naar mij kijkt als ik uitleg geef. Door het gewenste gedrag te benoemen in een compliment, versterkt u dat gedrag. U bevordert dat het kind vaker de getallenlijn erbij zal nemen en dat het kind het opletten nog langer volhoudt. Inzet prijzen Door kinderen te prijzen voor hun inzet in plaats van voor hun prestatie, kunt u ze helpen met het ontwikkelen van zelfvertrouwen. Door hun inzet te benadrukken, ontwikkelen kinderen een overtuiging dat je door te oefenen beter kunt worden, in welke taak dan ook. Deze overtuiging hebben kinderen nodig bij het aangaan van nieuwe uitdagingen. (Dweck, 2000) Wat is het verschil tussen deze twee zinnen? Je hebt deze keersommen goed gemaakt door gebruik te maken van de omkeerstrategie. Je bent echt goed in rekenen! Je hebt deze keersommen goed opgelost door gebruik te maken van de omkeerstrategie. Je hebt hier vast heel hard aan gewerkt! U ziet in de zinnen een duidelijk verschil in woordkeuze. De eerste zin bevat je bent, de tweede zin je hebt. De eerste opmerking (je bent) vertelt wat het kind is. Deze zin motiveert een kind niet om zijn best te doen, maar geeft hem het gevoel dat hij de volgende keer opnieuw moet bewijzen dat hij inderdaad goed is in rekenen. De tweede opmerking (je hebt) vertelt wat het kind heeft gedaan. De zin geeft het kind het vertrouwen dat hij door extra te oefenen, deze of een moeilijkere taak de volgende keer weer goed kan maken door goed zijn best te doen en hard te werken. Nu is het niet zo dat je altijd aan deze twee werkwoorden kunt zien of het compliment het kind motiveert. Het maakt wel duidelijk dat het belangrijk is om uw woorden zorgvuldig te kiezen. Wat leert een kind niet van een compliment? Kinderen kunnen een prettig gevoel krijgen van een compliment. U laat als leerkracht merken dat u het kind ziet, aandacht hebt voor wat hij goed doet. Met een compliment kunt u gedrag versterken. En u kunt het kind prijzen voor zijn inzet, waardoor het ervaart dat het door oefenen beter kan worden. En soms krijgt het kind net dat steuntje in de rug waardoor het met meer zelfvertrouwen een taak uitvoert. Wat feedback anders maakt dan complimenten Een leerling van de Willemsparkschool in Den Haag schrijft op het weblog van haar groep op een levendige manier wat feedback anders maakt dan een compliment: Oke juf, dit moet ik even zeggen als je alle berichten achter elkaar leest dan denk je dat ze zo veel slijmen zoals: juf Didy is zo lief maar dat tien keer want dat zegt bijna iedereen dus ik vraag of je niet gek wordt en waarom schrijft niemand een tip voor je want je kan hier bijna niks mee en met een tip wel!!!!! groetjes Elena. psst dit bericht is voor de hele klas 28 Juf, heb ik het goed gedaan? Feedback

3 Een compliment geeft verder geen informatie aan het kind over hóe het zijn werk heeft aangepakt en wát het daarin kan verbeteren. Als u kinderen op weg wilt helpen om hun aanpak te verbeteren, is feedback geschikter dan een compliment. Een leerkracht noemde het geven van feedback didactisch coachen : een didactische vaardigheid waarmee het kind gecoacht wordt om zijn leren en leerprestatie te verbeteren. Oefening 1 Een leerling van groep 5 krijgt zijn aardrijkskundetoets nagekeken terug. Welke informatie levert dit het kind op? Wat leert hij? Welke informatie ontbreekt? Wat leert het kind niet? Het kind heeft 70 en 90 punten gehaald voor twee delen van de toets. Dat is 80 punten voor de hele toets. Het kind ziet dat een computer in de kas wel warmte, maar niet het water regelt. Het kind weet dat de computer dus nog iets regelt in de kas, maar weet niet wat. Een tuinder kan inderdaad sluipwespen gebruiken om bladluizen te doden. Wat bereikt u met feedback in de les? Feedback is niet weg te denken uit de dagelijkse lespraktijk. Leerkrachten noemen feedback vaak een belangrijk onderdeel van lesgeven. Het is naast instructie de manier om de kinderen te helpen zich leerstof eigen te maken: Feedback helpt bij het verduidelijken wat een goede prestatie is. Feedback geeft informatie over waar en waarom kinderen fouten hebben gemaakt én geeft informatie waarmee een kind zich kan verbeteren. Theorie over feedback Feedback blijft niet beperkt tot alleen informatie over het resultaat, maar is gericht op leren en verbetering. Effectieve feedback overbrugt de kloof tussen wat een leerling of een groep leerlingen begrijpt en wat zij zouden moeten begrijpen. Hattie en Timperley (2007) noemen dit reducing the discrepancy between current and desired understanding. Om de leerling verder te helpen is de feedback afgestemd op zijn prestatie of begrip. Een uitspraak als Goed gedaan! helpt de leerling niet zijn prestatie te verbeteren. Feedback verbetert prestaties wel. (Wiggins, 2004) Wat leert een kind uit een nagekeken toets? Praxisbulletin jaargang 31 Nummer 2 oktober

4 Oefening 2 De kinderen krijgen de volgende opdracht: schrijf een verhaal over waar je woont, hoe en met wie. Welke feedback zou u kiezen en waarom? a Waar, hoe en wie waarover heb je al wat geschreven? b Ik ben benieuwd welke zin je er nog bij kunt maken. c Als ik de straat in loop, hoe kan ik dan zien welk huis van jou is? d Anders, namelijk: De feedback in de meerkeuzeantwoorden is in alle gevallen bedoeld om het kind te helpen zijn werk te verbeteren. De manier waarop dat gebeurt is verschillend. Feedback a nodigt het kind uit om zijn werk zelf te controleren; heeft het alle onderdelen van de taak uitgewerkt? Feedback b stimuleert het kind om zijn werk uit te breiden met een zin, maar bevat geen aanwijzingen over het onderwerp. Het antwoord van het kind op de vraag in feedback c is meteen ook de zin waarmee het kind zijn werk kan verbeteren. Hoe helpt u een kind om zijn werk te verbeteren? Feedback en lesdoel Feedback zou gericht moeten zijn op de opdracht en op wat het kind nodig heeft om die opdracht beter uit te voeren. Het vertelt het kind waar hij staat in het leerproces en wat de volgende stap is om verder te komen. Feedback is daarom altijd adaptief. Het is altijd afhankelijk van iets anders. Feedback is gebaseerd op het leerdoel, de taak, hoe deze uitgevoerd is en met welk resultaat. Feedback is afhankelijk van de kennis van de leerkracht over de leerstof en hoe het kind leert (Brookhart, 2008). Wanneer u kinderen iets uitlegt, een taak of opdracht geeft, wilt u daarmee een lesdoel bereiken. Tijdens de uitleg of de opdracht merkt u op dat kinderen de stappen richting het doel maken, of niet. U ziet dan dat u iets moet doen om het gat te overbruggen naar het lesdoel. Feedback is een effectief middel om alsnog het doel te bereiken. (Hattie, 1992.) Tips voor het geven van feedback waarmee het kind zijn werk kan verbeteren Zeg waar het kind mee verder kan Feedback is alleen effectief als het kind de feedback leest of hoort en begrijpt. Dit is minder vanzelfsprekend dan het lijkt. Kinderen kunnen Lees verder op pagina Juf, heb ik het goed gedaan? Feedback

5 Angela s feedback in de verkennende les breu ken De leerlingen van groep 6 van een SBO-school krijgen hun eerste, oriënterende les breuken. Juf Angela gebruikt de methode De wereld in getallen 4 (week 1, les 2). Het doel van de les is eerlijk verdelen. Ze heeft een variatie op de les gemaakt. Ze laat de kinderen eierkoeken en chocoladerepen verdelen in groepjes. Ze heeft één groepje met drie sterke rekenaars samengesteld en twee groepjes van vier kinderen. Angela deelt na de instructie aan ieder groepje een eierkoek en een reep chocolade uit. De kinderen krijgen de opdracht de reep eerlijk te verdelen. Angela loopt rond. Het groepje van drie sterke rekenaars gaat de chocoladereep direct verdelen. Ze breken de reep in drie stukken. Angela ziet dat het hen niet lukt de eierkoek te verdelen. Ze vraagt: Waarom kiezen jullie eerst voor de chocoladereep? Kinderen: Je ziet hoeveel stukjes dat zijn. Angela: En hoe verdelen jullie de reep zo snel? (Angela vraagt dit bewust aan het kind dat niet als eerste van het groepje de oplossing bedacht, om te controleren of dit kind de oplossing kan verwoorden.) Kind: Het zijn 12 stukjes, dus dan hebben we allemaal 4 stukjes. Angela: Dat klopt. Hoe ben je aan die 12 gekomen? Kind: We zijn met drie. Angela: Welke som heb je gebruikt? Kind: Een keersom, 3 x 4. Angela: Je kunt dus keersommen gebruiken om te zien hoeveel stukjes ieder krijgt. Hoe heet dat stukje dat nu voor je ligt? (Weet iedereen de oplossingsstrategie?) Praxisbulletin Praxisbulletinjaargang jaargang3131 Nummer Nummer2 2 oktober oktober Het ene groepje van vier kinderen begint met de eierkoek. Ze delen deze direct in vieren. Angela: Ik zie dat iedereen een gelijk stukje heeft. Hoe noemen we het stukje dat jij hebt? (Verdieping, verder helpen.) Het andere groepje van vier kinderen breekt de chocoladereep in stukjes van één blokje. Een kind deelt één voor één de stukjes rond. Angela: Ik zie dat iedereen evenveel stukjes heeft. Kunnen jullie deze hele, nieuwe reep nu zo breken en eerlijk verdelen, dat iedereen één groter stukje heeft in plaats van allemaal kleine stukjes? (Verder helpen, taak.) 31

6 Literatuur S. M. Brookhart, How to give effective feedback to your students, ASCD, Alexandria, USA, C. Dweck, Self-theories: Their Role in Motivation, Personality and Development, Psychology Press, Philadelphia, USA, J. Hattie, Self-concept, NJ: Lawrence Erlbaum, Hillsdale, J. Hattie & H. Timperley, The Power of Feedback in: Review of Educational Research, 77 (1), , Van Dale (2012), Van Dale Uitgevers, Utrecht, Geraadpleegd op 23 april 2012 via vandale.nl/opzoeke n?pattern=feedback&lang= nn. G. Wiggins, Assessment as Feedback, Johns Hopkins University, New Horizons for Learning, Baltimore, Geraadpleegd op 3 oktober 2011 via home.blarg. net/~building/strategies/ assess/wiggins.htm. niet altijd uit de feedback opmaken wat ze kunnen doen om het gewenste niveau te behalen of daar dichterbij te komen. Een voorbeeld van feedback waar kinderen niet veel mee kunnen is dat ze hun werkstuk niet logisch hebben ingedeeld. Deze feedback geeft geen aanwijzing hoe ze hun werkstuk logischer zouden kunnen indelen. Zorg dat uw feedback een werkwoord bevat. Een voorbeeld van feedback waar een kind wel mee verder kan, is: Je hebt voldoende geschreven over het opwekken van energie, het is heel interessant. Ik zie alleen dat de onderwerpen nog wat door elkaar staan. Daardoor is het wat moeilijk te volgen. Hoe zou je het logischer in kunnen delen? Bedenk wat prioriteit heeft Op een werkstuk van kinderen kunt u vaak op meerdere punten feedback geven. Maak echter keuzes in de feedback die u geeft. Als u te veel feedback tegelijk geeft, is het voor het kind erg moeilijk om daar iets van te leren. Beperk de hoeveelheid feedback en kies punten die gerelateerd zijn aan de belangrijkste leerdoelen. Praten over feedback Zorg dat het kind meteen iets kan doen met de feedback Nadat kinderen feedback hebben gekregen, is het belangrijk dat zij meteen iets met die feedback kunnen doen. Geef ze direct de mogelijkheid om te verbeteren, het opnieuw te proberen en het juiste resultaat te behalen. Geeft u aan het eind van de les feedback, spreek dan met de kinderen af wanneer ze een herkansing krijgen om het alsnog te doen. Bespreek de feedback Geef een kind niet alleen feedback, maar geef het de gelegenheid om over de feedback te praten. Zo helpt u kinderen om verwachtingen en criteria waar ze aan moeten voldoen beter te begrijpen. U kunt deze gesprekjes bijvoorbeeld voeren tijdens het rondlopen bij het begeleid inoefenen. Stel ook hierbij prioriteiten: u kunt uiteraard niet iedere oefening en iedere toets op deze manier nabespreken. helpt kinderen beter te begrijpen waar ze aan moeten voldoen 32 Juf, heb ik het goed gedaan? Feedback volgende x De volgende aflevering van Feedback in de klas in Praxisbulletin, jaargang 31, nummer 3 (november 2013) zal gaan over hoe u meer haalt uit de afsluiting van de les. Het betreft dan aflevering 5: En, wat hebben we deze les geleerd?