voetverzorging uit Bakens & Zadkine Informatie mbtstof Anatomie Voetverzorging eindtermen

Transcriptie

1 Voetverzorging Informatie mbtstof Anatomie voetverzorging uit Bakens & Zadkine eindtermen

2 Beenderen onderste extremiteiten Focus been

3 Oefening locatie beenderen in menselijk lichaam

4 Onderste Extremiteiten = onderste ledenmaten extreem = uiterste

5 Onderste ledenmaten Bekkengordel (pelvis) Benen Voeten

6

7 os = bot

8 De benen Bovenbeen Dijbeen / os femur Onderbeen Scheenbeen / os tibia Kuitbeen / os fibula

9 DIJBEEN os femur

10 Het dijbeen / os femur Het grootste pijpbeen van het lichaam ( 43 cm) Het zwaarste bot van het lichaam ( 1kg bij man >18 j) Via heupgewricht verbonden met heupbeen Via kniegewricht verbonden met scheenbeen

11 Delen dijbeen Dijbeenlichaam / corpus femoris Dijbeenkop / caput femoris Dijbeenhals / collum femoris Kleine draaier (trochanter minor) Grote draaier (trochanter major) E: corps; NL: lichaam Caput-> E: capital; NL: hoofdstad Collum-> collier = halsketting X-vormige ruwe lijn (linea aspera) Binneste dijbeenknobbel (epicondylus medialis) Buitenste dijbeenknobbel (epicondylus lateralis) Binneste dijbeenknokkel (condylus medialis) Buitenste dijbeenknokkel (condylus lateralis) Kniekuilvlakte(facies poplitea) Knieschijfvlakte (facies patellaris) Groeve tussen dijbeenknokkels (fossa intercondylaris)

12 Dijbeenlichaam / caput femoris - In doorsnee driehoekig - Na uiteinden heen meer vierhoekig doorsnede bovenbeen

13 voornamelijk geel beenmerg (vet)

14 Dijbeenkop / caputfemoris Bolvormig Met deukje in bol: foveacapitis Past in heupkom Bekleed met glasachtig kraakbeen

15 Voornamelijk rood beenmerg -> aanmaak bloedcellen; dotje geel beenmerg

16 Deukje in dijbeenkop: foveacapitis

17 Dijbeenhals / collumfemoris Insnoering onder dijbeenkop Dijbeenlichaam en dijbeenhals vormen samen een hoek

18 Kleine & grote draaier Draaiers bij overgangvan dijbeenhals naar dijbeenlichaam Grote draaier aan buitenkant, hoger gelegen Kleine draaier aan binnenkant, dieper gelegen

19 X-vormigeruwe lijn (lineaaspera) Aan achterkant van dijbeen Van proximaal naar distaal Aanhechtingspunt van veel spieren Met binnestelip en buitenste lip

20 X vorm -> aanhechtingspunt voor spieren lip lip

21

22 Buitenste Dijbeen knokkel Dijbeenknokkels Binnenste knokkel: aan distalekant verloopt binnenste lip x-vorm. ruwe lijn Buitenste knokkel: buitenste lip x-vorm. ruwe lijn verloopt distaal naar buitenste knokkel Binnenste dijbeenknokkel Binnenste dijbeenknokkel Buitenste Dijbeen knokkel

23 Dijbeen knokkelgroeve

24 Buitenste Dijbeen knobbel Dijbeenknobbels Binnenste knobbel & Buitenste knobbel aan de zijkant van elke knokkel Binnenste dijbeenknobbel Binnenste dijbeenknobbel Buitenste Dijbeen knobbel

25 Kniekuilvlakte (facies poplitea) Driehoekig gebied Aan achterkant dijbeen Boven de knokkels Tussen de lippen van de x-vorm. ruwe lijn

26 Knieschijfvlakte (facies patellaris) Aan de voorkant Tussen de dijbeenknokkels

27

28 Test jezelf. Welke delen herken je? Noem op. Is dit de voor-of achterkant? Leg uit.

29 SCHEENBEEN os tibia

30

31

32

33 Delen scheenbeen Binnenste scheenbeenknokkel (condylus medialis) Buitenste scheenbeenknokkel (condylus lateralis) Tussenknokkelverhevenheid (eminentia intercondylaris) Scheenbeenknobbel (tuberositas tibiae) Binnenste scheenbeenvlakte (faecies medialis) Buitenste scheenbeenvlakte (faecies lateralis) Achterste scheenbeenvlakte (faecies posterior) Scheenbeenkam (margo anterior) Binnenste beenrand (margo medialis) Tussenbeenkam (margo interossea) Kuitbeeninsnijding (incisura fibularis) Binnenenkel / malleolus medialis

34 Aan binnen-voorkant van onderbeen Pijpbeen Doorsnee driehoekig Met drie vlakten binnenste buitenste achterste scheenbeenvlakte De vlakten worden van elkaar gescheiden door -Scheenbeenkam -Tussenbeenkam -Binnenste beenrand -Aan proximale kant via kniegewricht bewegelijk verbonden met dijbeen -Onbewegelijk verbonden met kuitbeen -Scheenbeen verbreed zich, eindigt in 2 knokkels -Op knokkels gewrichtsvlakken voor verbinding met dijbeen

35 Tussenbeenkam -> naar kuitbeen gericht Scheenbeenkam -> scherpe rand; onder huid duidelijk te voelen -> scheid buitenste en binnenste scheenbeenvlak Binnenste beenrand -> scherpe rand; onder huid duidelijk te voelen -> scheid buitenste en binnenste scheenbeenvlak Buitenste scheenbeenvlak -> naar kuitbeen gericht Binnenste scheenbeenvlak -> is aan binnenvoorkant van onderbeen te voelen Achterste scheenbeenvlak -> het naar achteren gerichte vlak (hier niet te zien)

36 Tussenbeenkam -> naar kuitbeen gericht Scheenbeenkam -> scherpe rand; onder huid duidelijk te voelen -> scheid buitenste en binnenste scheenbeenvlak Binnenste beenrand -> scherpe rand; onder huid duidelijk te voelen -> scheid buitenste en binnenste scheenbeenvlak

37 Buitenste scheenbeenvlak -> naar kuitbeen gericht Binnenste scheenbeenvlak -> is aan binnenvoorkant van onderbeen te voelen Achterste scheenbeenvlak -> het naar achteren gerichte vlak (hier niet te zien)

38 Gewrichts knokkels Bewegelijke verbinding scheenbeen met dijbeen via kniegewricht Op gewrichtsknokkels gewrichtsvlakken Onbewegelijke verbinding scheenbeen met kuitbeen Gewrichts knokkels Scheenbeen knobbel

39 Scheenbeengroeve met tussenknokkelverhevenheid (eminentia intercondylaris) -> Scheidt gewrichtsvlakken van elkaar Ventraal Dorsaal

40 Binnenenkel malleolus medialis Ventraal Dorsaal Kuitbeen insnijding

41 Test jezelf! Welke delen herken je?

42 KUITBEEN os fibula

43 Kuitbeen Met scherpe randen Maakt samen met scheenbeen deel uit van enkelgewricht Neemt niet deel aan kniegericht Mediaal Lateraal

44 Delen van het kuitbeen Kuitbeenhoofd (caput fibulae) Binnenenkel / malleolus lateralis

45 Kuitbeenhoofd - Aan proximale kant van het kuitbeen - Via straf gewricht met dijbeen verbonden Buitenenkel = malleolus lateralis -Aan distalekant van het kuitbeen - Lager gelegen dan de binnenenkel -aan binnenkant gewrichtsvlak voor verbinding met deel van voetwortel

46 Tussenbeenvlies -bindweefselverbinding -vlies tussen tibiaen fibula - dient als scheidingvlak tussen verschillende spiergroepen

48 Gewrichten onderste extremiteiten Focus op benen

49 Het kniegewricht/articulatio genus dijbeen/os femur scheenbeen/os tibia collaterale banden dijbeenscheenbeenband dijbeenkuitbeenband voorste kruisband achterste kruisband dwarse knieband kniekuilband knieschijf/patella

50 Het kniegewricht/articulatio genus knieschijf / patella; dijbeen, scheenbeen

51 Knieschijf / Patella Een verbeningin de pees van de vierhoofdige dijbeenspier Het grootste sesambeen van het lichaam Deel van het kniegewricht

52 Knieschijf / Patella van voren van achteren

53 Knieschijf / Patella Ventraal Dorsaal

54 Kniegewricht / articulatio genus Een samengesteld gewricht Het grootste gewricht in lichaam Draaischarniergewricht Beenderen: knieschijf / patella; dijbeen, scheenbeen Knieschijf vergroeid met gewrichtskapsel van het kniegewricht

55

56 Gewrichtsvlakken van scheenbeen en dijbeen die in gewricht samenkomen zijn ongelijkvormig 2 kraakbeenschijfen (meervoud: menisci, enkelvoud: meniscus) op gewrichtsvlakken scheenbeen zorgen voor meer gelijkvormigheid

57 Meniscus / kraakbeenschijf kniegewricht Binneste en buitenste meniscus Opgebouwd uit collageen bindweefsel en kraakbeen Buitenkant dikker, in midden platter voor gewrichtsknokkel van het dijbeen Aan buitenkant vergroeid met gewrichtskapsel van het kniegewricht Binnenkant binnenste meniscus bevestigd aan tussenknokkelverhevenheid Aan voorkant zijn beide menisci verbonden met dwarse knieband Menisciniet vergroeid voor grotere bewegelijkheid Meniscibewegen over gewrichtsvlakken van scheenbeen bij buigen en strekken van de knie dwarse knieband

58

59 Dijbeen-scheenbeenband aan binnenkant van kniegewricht ontspringt aan binnenste dijbeenknobbel, hecht aan proximaal deel van scheenbeen Dijbeen-kuitbeenband Buitenste zijband Verloopt aan buitenkant van kniegewricht Ontspringt buitenste dijbeenknobbel Hecht aan kuitbeenhoofd Patella Dijbeenscheenbeenband Dijbeenkuitbeenband

60

61 Kniekuilsband Pees van vierhoofdige dijbeenspier Kniekuilsband Aan achterkant van kniegewricht Ter versterking van de gewrichtskapsel Verloopt schuin door de knieholte van de buitenachterkant van het dijbeen naar binnenachterkant van scheenbeen Pees van vierhoofdige dijbeenspier versterking gewrichtskapsel aan voorkant

62 Benaming tov tibia Voorste en achterste kruisband Kruisbanden verlopen in gewrichtsholte Remmen draai en schuifbewegingen Houden botstukken bijeen Geven stevigheid aan knie

63

64 Dijbeen- kuitbeenband meniscus Dijbeenscheenbeenband Voorste en achterste kruisband

65 Ezelsbrug kruisbanden LAMP Voorste kruisband: van LATERAAL naar ANTERIOR Achterste kruisband: van MEDIAAL naar POSTERIOR

66 L P M A

70

71

72 Spieren van het been Bovenbeenspieren Vierhoofdige dijbeenspier Kleermakersspier Spanspier van de dijschede Kamspier Lange aanvoerder van het dijbeen Slanke dijbeenspier Grote aanvoerder van het dijbeen Halfvliesachtige spier Halfpeesachtige spier Pezen van deze spieren = hamstrings Functie: knie beugen Tweehoofdige dijbeenspier Onderbeenspieren voorste scheenbeenspier lange tenenstrekker lange strekspier grote teen lange kuitbeenspier korte kuitbeenspier driehoofdige kuitspier tweehoofdige kuitspier scholspier lange tenenbuiger lange buiger grote teen achterste scheenbeenspier

73

74 Bovenbeenspieren Vierhoofdige dijbeenspier Kleermakersspier Spanspier van de dijschede Kamspier Lange aanvoerder van het dijbeen Slanke dijbeenspier Grote aanvoerder van het dijbeen Halfvliesachtige spier Halfpeesachtige spier Tweehoofdige dijbeenspier

75

76 Lendeheupbeenspier

77 Vierhoofdige dijbeenspier Bestaat uit 4 delen 1: Rechte hoofd 2: Binneste hoofd 3: Buitenste hoofd 4: Middelste hoofd o: 1: voor-onderste darmbeendoorn 2: binneste lip van x-vormige ruwe lijn 3: groote draaier en buitenste lip van x-vormige ruwe lijn 4: voorkant van het dijbeen a: eindigen in gemeeschappelijke eindpees, die kniefschijf en gewrichtskapsel van het kniegewricht omsluit w: alle spieren samen strekken het kniegewricht Rechte hoofd helpt ook om been in heupgewricht te heffen b: de krachtigste spier van het lichaam

78 Vierhoofdige dijbeenspier buitenste hoofd rechte hoofd binneste hoofd middelste hoofd Niet afgebeeld

79 Kleermakerspier (m. sartorius) o: voor- bovenste darmbeendoorn a: binnenrand van scheenbeenknobbel w: ondersteunen heffen, afvoeren, naar buiten draaien van bovenbeen; Buigt de knie; Draait bij gebogen knie het onderbeen naar binnen b: de langste spier van het lichaam De spier heeft zijn naam te danken aan het feit dat hij bij zitten in kleermakerszit maximaal is samengetrokken.

80 Spanspier van de dijschede (m. tensor fasciae latae) o: voor- bovenste darmbeendoorn a: aan buitenkant van fascie van de bovenbeenspieren; Via spierschedeaan de buitenkant van gewrichtsknokkel van het scheenbeen w: spannen van dijschede en een van de afvoerders; afvoeren van het bovenbeen in het heupgewricht (helpt bij heffen van het bovenbeen)

81

82 Kamspier (m. pectineus) o: schaambeen a: onder de kleine draaier aan de achterkant van het dijbeen (linea pectinea) w: krachtige aanvoerder van het been; zwakke buitenwaardsdraaier van het bovenbeen in het heupgewricht (helpt bij heffen bovenbeen)

83 lange aanvoerder van het dijbeen (m. adductor longus) o: schaambeen a: binneste lip van x-vormige ruwe lijn aan de achterkant van het dijbeen w: aanvoeren van het bovenbeen; naar buiten draaien van het bovenbeen in het heupgewricht (helpt bij heffen bovenbeen)

84 slanke dijbeenspier (m. gracilis) o: schaambeen a: binnenrand van de scheenbeenknobbel w: in het heupgewricht: aanvoeren, voorwaarts en achterwaarts heffen In het kniegewricht: buigen en naar binnen draaien onderbeen

85 grote aanvoerder (m. adductor magnus) o: zitbeen a: binneste lip van de x-vormige ruwe lijn w: Krachtig aanvoeren van het bovenbeen in het heupgewricht; helpt tevens bij strekken van het heupgewricht en naar buiten draaien van het been

86 3 Achterdijbeenspieren& hamstrings Achterdijbeenspier(en) is de verzamelnaam voor drie spieren aan de achterzijde van het bovenbeen: Halfvliesachtige spier Halfpeesachtige spier Tweehoofdige dijbeenspier Alle drie de spieren lopen van het zitbeen naar het onderbeen Pezen van deze spieren = hamstrings In de knieholte zijn de pezen van de hamstrings goed te voelen. Aan de binnenzijde is vooral de pees van de musculus semitendinosusvoelbaar. Aan de buitenzijde bevindt zich de pees van de musculus biceps femoris. De innervatievan de hamstrings gebeurt door de ischiaszenuw (nervusischiadicus), met uitzondering van de korte kop van de musculusbiceps femoris, die door de nervusperoneuscommunis wordt geïnnerveerd. Functie: knie beugen

87 Halfvliesachtige spier (m. semimembranosus) Hamstring (pees) van deze spier o: zitbeenknobbel a: binneste scheenbeenknokkel w: In het heupgewricht: strekken (=achterwaarts heffen), naar binnen draaien en aanvoeren; In het kniegewricht: buigen en naar binnen draaien van het onderbeen Halfpeesachtige spier (m. semitendinosus) Hamstring (pees) van deze spier o: zitbeenknobbel a: binnenrand van de scheenbeenknobbel w: In het heupgewricht: strekken (=achterwaarts heffen), naar binnen draaien en aanvoeren; In het kniegewricht: buigen van het knie en naar binnen draaien van het onderbeen B: halfvlies-en halfpeesachtige spieren zijn synergisten

88 Tweehoofdige dijbeenspier (m. biceps femoris) Hamstring (pees) van deze spier o: Lange hoofd: zitbeenknobbel Korte hoofd: buitenste lip van de x-vormige ruwe lijn a: kuitbeenhoofdje w: In het heupgewricht: strekken (=achterwaarts heffen), naar binnen draaien; In het kniegewricht: buigen van de knie Lange hoofd korte hoofd

89 Spieren kun je indelen in drie categorieën: -Agonisten - Antagonisten - Synergisten De agonistenkunnen voor een bepaalde actie zorgen. Bijvoorbeeld het buigen van de onderarm t.o.v. de bovenarm. De bekendste spiergroep die dit realiseert is de biceps. De triceps zorgen voor het strekken van de arm; het tegenovergestelde van de biceps. Als de biceps agonistwordt genoemd, behoren de tricepsthuis onder het kopje van de antagonisten. T Synergistenzijn spieren die elkaar versterken. Spieren die, als ze samentrekken, ongeveer hetzelfde bereiken, elkaars werking ondersteunen.

90 Test jezelf! Welke spieren ken jij?

94 Spieren van het been Bovenbeenspieren Vierhoofdige dijbeenspier Kleermakersspier Spanspier van de dijschede Kamspier Lange aanvoerder van het dijbeen Slanke dijbeenspier Grote aanvoerder van het dijbeen Halfvliesachtige spier Halfpeesachtige spier Pezen van deze spieren = hamstrings Functie: knie beugen Tweehoofdige dijbeenspier Onderbeenspieren voorste scheenbeenspier lange tenenstrekker lange strekspier grote teen lange kuitbeenspier korte kuitbeenspier driehoofdige kuitspier tweehoofdige kuitspier scholspier lange tenenbuiger lange buiger grote teen achterste scheenbeenspier

95 Onderbeenspieren voorste scheenbeenspier lange tenenstrekker lange strekspier grote teen lange kuitbeenspier korte kuitbeenspier driehoofdige kuitspier tweehoofdige kuitspier scholspier lange tenenbuiger lange buiger grote teen achterste scheenbeenspier

96 Voorste scheenbeenspier (m. tibialis anterior) o: buitenkant scheenbeen, tussenbeenvlies en fascie van de onderbeenspieren a: binnekant van het eerste wigvormige been en basis van het middenvoetsbeen, via een lange eindpees, die schuin over de voetrug naar de binnenkant van de voet verloopt w: Dorsaal flexeren en supineren van de voet; de voorste scheenbeenspier is de sterkste supinator van de voet

97 Lange teenstrekker (m. extensor digitorum longus) o: buitenste scheenbeenknokkel; tussenbeenvlies en voorkant kuitbeen a: peesblad (aponeurose) op de voetrug van de 2. t/m de 5. teen w: Bovenste spronggewricht: dorsale flexie; Onderste spronggewricht: supinatie; Gewrichten 2. t/m 5. teen: strekken

98 Lange strekspier van de grote teen (m. extensor hallucis longus) o: voorkant kuitbeen en tussenbeenvlies a: eindkootje van de grote teen w: Dorsaal flexeren van de voet en strekken (dorsale flexie) van de grote teen

99 Lange kuitbeenspier (m. peroneus longus) Lange kuitbeenspier o: kuitbeenhoofdje, buitenkant van het kuitbeen en de fascie van de onderbeenspieren a: via de onderkant van de voet aan de binnenkant van de 1. wigvormige been en de basis van de eerste middenvoetsbeen w: plantair flexeren en proneren van de voet; sterkste pronator spant dwarsgewelf van de voet b: de eindpees verloopt langs de achterkant van de buitenenkel en door een groeve aan de buitenkant van de hielbeen en een groeve aan de onderkant van de teerlingbeen naar de binnenkant van de voet

100 Korte kuitbeenspier (m. peroneus brevis) o: buitenkant distale deel van het kuitbeen a: uitsteeksle aan de basis van het 5. middenvoetsbeen w: Plantair flexeren en proneren van de voet b: de eindpees verloopt langs de achterkant van de buitenenkel

101 Driehoofdige kuitspier (m. triceps surae) bestaat uit - tweehoofdige kuitspier (m. gastrocnemius) - scholspier (m. soleus) => deze spieren zijn met gemeenschappelijke eindpees = achillespees aangehecht aan hielknobbel

102 Tweehoofdige kuitspier (m. gastrocnemius) o: Buitenste hoofd: buitenste dijbeenknokkel Binneste hoofd: binneste dijbeenknokkel a: hielbeenknobbel (tubel calcanei) via de achillespees w: Ondersteund beugen van het kniegewricht; Plantair flexeren en supineren van de voet

103 Scholspier (m. soleus) o: bovenkant van scheenbeen en kuitbeen a: hielbeenknobbel via de achillespees samen met de tweehoofdige kuitspier w: Plantair flexeren en supineren van de voet

104 Lange teenbuiger (m. flexor digitorum longus) o: achterkant van het scheenbeen a: eindkootjes van de 2. t/m 5. teen w: Buigen van de 2. t/m 5. teen; Hulpspier bij de plantaire flexie en supinatie van de voet; Spant het voetgewelf

105 Lange buiger van de grote teen (m. flexor hallucis longus) o: achterkant kuitbeen en tussenbeenvlies a: eindkootjes van de grote teen w: Buigen van de grote teen; Hulpspier plantaire flexie en supinatie van de voet; Spnat voetgewelf (lengtebogen)

106 Achterste scheenbeenspier (m. tibialis posterior) o: achterkant scheenbeen, kuitbeen en tussenbeenvlies a: scheepvormig been, de drie wigvormige beenderen, teerlingbeen en de tweede tot en met vijfde middenvoetsbeen w: Plantair flexeren en supineren van de voet

107 Test jezelf!

108 Oefening spieren