Ketenanalyse. Project Paleis van Justitie Den Haag. M. Vos / M. Korstanje Auteur. M. Korstanje MVO Officer. Blad 1 van 11

Transcriptie

1 1 van 11 Ketenanalyse Project Paleis van Justitie Den Haag Auteur(s) M. Korstanje M. Vos Interne goedkeuring Naam Functie Afdeling Handtekening Datum M. Vos / M. Korstanje Auteur M. Korstanje MVO Officer

2 2 van 11 Inhoud 1 Introductie Externe ondersteuning 3 2 Ketenanalyse Project Paleis van Justitie Amsterdam Scope ketenanalyse 5 3 CO 2 uitstoot per schakel in de keten Ontwerp/Engineering Productie materialen Transport materiaal Verwerken materialen Projectmanagement Gebruik (incl. verbruik W-installaties & aangesloten apparatuur)8 3.7 Onderhoud Sloop & Recycling 8 4 Conclusie 9 5 Doelstellingen scope 3 emissies Projectuitvoering doel en aanpak Maatregelen in werk-project en woon-werk verkeer Maatregelen bij het Produceren van toegepast materiaal Maatregelen Transport Leveranciers Maatregelen Uitstoot CO2 gedurende de levensduur van het gebouw (20 jaar) van de geleverde installaties, andere aangesloten installaties en apparatuur 11

3 3 van 11 1 Introductie Conform de richtlijnen in het GHG protocol wordt de analyse van scope 3 uitgevoerd zoals aangegeven in het figuur. De bedrijfsactiviteiten van Croon zijn onderdeel van een keten van activiteiten. Zo moeten materialen die worden ingekocht eerst geproduceerd worden (upstream) en gaat het transporteren, gebruik en verwerken van opgeleverde producten of werken ook gepaard met energiegebruik en emissies (downstream). Hierbij wordt de totale emissie in scope 3 per jaar geschat, waarbij het uitgangspunt is dat minimaal 80% van de uitstoot wordt meegenomen. Door de inventarisatie van de relevante scope 3 categorieën wordt gebruik gemaakt van onderstaande tabel, gebaseerd op de scope 3 standard waar in de ladder naar wordt verwezen. 1.1 Externe ondersteuning Bij de totstandkoming van dit document is Croon door CO2 Seminar ondersteund door Dhr. M. Vos.

4 4 van 11 2 Ketenanalyse Project Paleis van Justitie Amsterdam In het project Paleis van Justitie vinden activiteiten plaats kenmerkend voor de Croon-projecten; - Sales/Tenderfase (consultancy/calculatie/engineering) - Ontwerpfase (pre-engineering/projectplanning/inkoopcalender) - Realisatiefase ( detail-engineering/projectcoördinatie/werkvoorbereiding/inkoop materialen/montage/inbedrijfstelling) - Exploitatiefase (exploitatie & onderhoud)

5 5 van 11 Onderstaand schema presenteert de schakels in de keten van het project Paleis van Justitie. In elke schakel van de keten wordt door meerdere partijen bijgedragen aan de werkzaamheden van grondstof(delving) van toegepaste materialen t/m de recycling van het gecreëerde gebouw/installatie. Voor alle activiteiten vindt ook arbeid plaats voor het fabriceren, ontwerpen, monteren, vervoeren etc. 2.1 Scope ketenanalyse De ketenanalyse heeft alleen betrekking op de onderdelen die door Croon zijn uitgevoerd. Het gaat dan om alle installatieonderdelen van de elektrische installatie in het kantoorgebouw. Werktuigbouwkundige installaties werkend met een elektrische aansluiting en de bouwkundige werkzaamheden zijn niet in deze analyse meegenomen omdat deze niet tot de opdracht van Croon behoren.

6 6 van 11 3 CO 2 uitstoot per schakel in de keten In dit hoofdstuk worden de activiteiten van Croon (tenzij anders vermeld) per schakel uit de keten, volgens figuur 1, de CO 2 uitstoot berekend. Alle berekeningen en uitgangspunten zijn opgenomen in de berekeningsheet (bijlage 1). Opmerking; in verband met vertrouwelijkheid van de gegevens wordt in de gepubliceerde versie de omzet en omrekening niet vermeld, alleen de uitkomsten van de uitstoot. Alle schuin gedrukte getallen in deze berekening zijn schattingen. 3.1 Ontwerp/Engineering De eerste schakel in de keten is het ontwerp en de engineering. Voor dit project is dit gedaan door Croon. Deze werkzaamheden vinden voornamelijk plaats op het kantoor van Croon. Aan de hand van het aantal besteedde uren en omzet is een berekening gemaakt van de CO 2 uitstoot van deze werkzaamheden. Engineering Omzet ( )* kg CO 2 / mln. omzet** Ton CO , * document input ketenanalyse ** Emissie Inventaris Productie materialen Na de engineering worden de materialen en verschillende onderdelen van de installaties geleverd door de verschillende leveranciers. Om de CO 2 uitstoot hiervan te berekenen is gebruik gemaakt van de complete lijst met leveranciers*. De leveranciers zijn gecategoriseerd totdat 98% van de totale inkoop ingedeeld is in verschillende categorieën. Door gebruik te maken van conversiefactoren die s omrekenen naar kg CO 2 is een schatting gemaakt van de totale uitstoot van de productie van de diverse materialen/installaties/werkzaamheden. Inkoop materiaal Installatie technisch (materiaal) Installatie technisch (onderaanneming) installatie technisch (manuren) Omzet** materieel manuren (kg CO 2 / )* (kg CO 2 / )* Totaal zie bijlage ton CO 2 zie bijlage ton CO , ton CO 2 * Bron: 2013 Guidelines to Defra / DECC's GHG Conversion Factors ** Bijlage 2 Inkoop materiaal (overzicht/berekening) De top 10 grootste leveranciers (excl. Croon onderdelen), gerangschikt naar CO 2 uitstoot, ziet er als volgt uit: Leverancier* PHILIPS LAMPS 534 TKF 463 SIEMENS BT 414 OBO BETTERMANN 394 UTILICHT 332 ZUMTOBEL 259 TECHNISCHE UNIE 238 GE POWER CONTROLS 183 KANNEGIETER 172 ARAS 168 Uitstoot (ton CO 2 )

7 7 van Transport materiaal Het materiaal wordt door de leveranciers direct naar de bouwplaats geleverd. De CO 2 uitstoot van dit transport is uitgerekend aan de hand van de grootste 11 leveranciers (excl. Croon onderdelen). Leverancier* Aantal leveranties* KM s Conversiefactor (g CO 2 /tonkm)** Uitstoot (ton CO 2 ) PHILIPS LAMPS ,21 SIEMENS BT ,32 TKF ,89 OBO BETTERMANN ,03 UTILICHT ,32 ZUMTOBEL ,52 TECHNISCHE UNIE 276 0,006 1,66 GE POWER CONTROLS ,31 KANNEGIETER ,65 ARAS ,24 EAL ,16 Totaal ,30 * Bijlage 2 Inkoop materiaal (overzicht/berekening) ** Bron: Handboek CO 2 -Prestatieladder Aan de hand van de omzet is de uitstoot van het transport van de totale inkoop berekend. Ton CO 2 omzet 6, , Verwerken materialen De materialen worden op de bouwplaats verwerkt door Croon of door onderaannemers van Croon. Hiervoor wordt er door het personeel naar de locatie toe gereisd, wordt er energie verbruikt en zijn er vrijkomende materialen. De emissie van deze drie bronnen worden in de onderstaande tabel uitgerekend. Transport medewerkers Manuren* Reismomenten (dgn./2 pers/vervoermiddel) Gem. Afstand Totaal km 53,82 ton CO 2 Afval Omzet project* Ton CO 2 /mln. omzet** Totaal 6,36 mln. 0,777 4,94 ton CO 2 * * document input ketenanalyse ** Bijlage 2 Inkoop materiaal (overzicht/berekening) 3.5 Projectmanagement Voor de coördinatie en aansturing van het project is een aanzienlijke hoeveelheid uren aan projectmanagement besteed. Deze uren zijn zowel op locatie als op kantoor gemaakt. Voor de gewerkte uren op locatie wordt alleen het transport van de medewerkers gerekend. De rest van de uitstoot worden meegerekend in de post Verwerken materialen. Voor de uren projectmanagement op kantoor van Croon wordt de uitstoot van het gehele bedrijf omgerekend naar ton CO 2 / mln. omzet en zo vertaald naar de omzet van het project.

8 8 van 11 Omzet*** Manuren Mandagen Afstand g CO 2 / km** Totaal PM op locatie (90%) km 205 6,54 ton CO 2 kg CO 2 / mln * PM op kantoor (10%) ,7 0,91 ton CO 2 * Bron: Emissie Inventarisrapport 2012 ** Bron: Handboek CO 2 -Prestatieladder *** Bron: document input ketenanalyse 3.6 Gebruik (incl. verbruik W-installaties & aangesloten apparatuur) Tijdens het gebruik van de installaties zal er een grote hoeveelheid energie worden gebruikt. Aangezien het kantoorgebouw nog niet zo heel lang in gebruik is zijn er maar een beperkte hoeveelheid verbruiksgegevens beschikbaar. Het gebruik van het kantoorgebouw wordt berekend aan de hand van de meterwaardes G3&G% voor beide gebouwgedeeltes. Het eerste jaar van het gebruik viel nog onder de verantwoordelijkheid van projectontwikkelaar. De gebouweigenaar zal dit in Q overnemen. Energie G kwh/jaar kwh/20 jr 0, ton CO 2 G kwh/jaar kwh/20 jr 0, ton CO 2 Warmte Verbruik/jaar Verbruik/20jaar Gr/kwh Totaal G GJ/jaar GJ/20 jr 0, ,8 ton CO 2 G GJ/jaar GJ/20 jr 0, ,8 ton CO 2 Bron: Bijlage 3 (mail verbruiken) 3.7 Onderhoud Tijdens de gebruiksfase zal er ook regelmatig onderhoud worden gepleegd aan de installatie. Omzet** (kg CO 2 / )* Totaal Inkoop Zie bijlage 2 23,60 ton CO 2 Manuren ,4* 25,14 ton CO 2 Afval Verwaarloosbaar Totaal 48,74 ton CO 2 /jaar 974,80 ton CO 2 /20 jaar * Bron: 2013 Guidelines to Defra / DECC's GHG Conversion Factors ** Bijlage 2 Inkoop materiaal (overzicht/berekening) 3.8 Sloop & Recycling Door het onderhoud wat gedurende de levensduur uitgevoerd zal worden blijft de installatie up-to-date. De installatie zal nooit meer in zijn geheel gesloopt worden omdat dergelijke infrastructuur voor langere tijd is gebouwd.

9 9 van 11 4 Conclusie In onderstaande tabel en taartdiagram is het overzicht weergegeven van de totale CO 2 uitstoot van de keten. Nu de CO 2 uitstoot over de gehele keten bekend is kunnen de reductiedoelstellingen worden opgesteld om deze CO 2 uitstoot te reduceren. In de onderstaande tabel zijn de significante uitstoten af te lezen van de genoemde onderdelen. Op een aantal onderdelen kan Croon direct invloed uitoefenen dat zijn de vervoersbewegingen van de eigen medewerkers en de montage. Indirect invloed heeft Croon op productie en transport van de materialen en in beperkte mate het gebruik van gebouw. Totalen Ontwerp/Engineering 21 0,07% Productie materialen % Transport materialen 10 0% Transport medewerkers 54 0,2% Afval 5 0,02% Projectmanagement 7 0,0% Gebruik % Onderhoud (inkoop) 472 1,5% Onderhoud (manuren) 503 1,5% Sloop & Recycling % Tabel: Overzicht CO 2 uitstoot per schakel uit de keten (in ton CO 2 ). Ontwerp/Engineering Productie materialen Transport materialen Transport medewerkers Afval Projectmanagement Gebruik Onderhoud (inkoop) Onderhoud (manuren)

10 10 van 11 5 Doelstellingen scope 3 emissies Croon Elektrotechniek staat als onderneming midden in de samenleving. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) hebben we hoog in het vaandel staan. In alles wat we doen, staat de mens centraal. In onze bedrijfsvoering zijn wij alert op de duurzame mogelijkheden die wij onze relaties kunnen bieden, hoe wij schadelijke emissies kunnen beperken en hoe wij moeten omgaan met onze afvalstromen en de eindigheid van bepaalde grondstoffen. We hebben immers maar één aardbol waarmee we het moeten doen. Duurzaamheid is niet alleen zeggen maar ook doen. Ook op het gebied van CO2 reductie. Terugkijkend heeft Croon de afgelopen jaren al veel energie bespaard en CO2-emissie gereduceerd. De doelstellingen zijn vastgesteld tot 2020 (t.o.v. referentiejaar 2013): - Opbouw Leasewagenpark naar emissie: 15% reductie CO2 gr/km. - Energieverbruik (scope 1 en 2): 10% reductie GigaJoule/m2. - Relatieve CO2-emissie (scope 1 en 2) reductie 8% CO2/project uur. - Scope 3: reductie van 5%/project uur. 5.1 Projectuitvoering doel en aanpak Ten aanzien van de keten projecten stelt Croon de volgende doelstelling: Croon wil de totale CO2-emissies van projecten in 2020 hebben gereduceerd met 5% per projectuur. Dit door Croon gesteld doel ligt in lijn met vergelijkbare doelstellingen in onze branche. Croon denkt hier een ambitieuze doelstelling te hebben geformuleerd vanuit haar huidige rol als middenmotor. Bij het vaststellen van dit doel moet door middel van o.a. deze ketenanalyse duidelijk worden waar de meeste uitstoot door veroorzaakt wordt en waar de impact het grootst is. Er zijn 4 onderdelen te herkennen in de analyse van uitstoot CO 2 in projecten: a) Woon-werk verkeer personeel b) Produceren van toegepast materiaal c) Transport leveranciers d) Uitstoot CO 2 gedurende de levensduur van het gebouw (20 jaar) van de geleverde installaties, andere aangesloten installaties en apparatuur Produceren materiaal en energieverbruik gedurende levensduur van het gebouw zijn de meest significante oorzaken voor de CO 2 -uitsoot Maatregelen in werk-project en woon-werk verkeer Binnen Croon wordt er al sinds 2009 nagedacht over het reduceren van de emissie van woon-werk en zakelijk verkeer. Zeker met de signalen die we vanuit onze klanten krijgen over de veelheid aan verkeersemissies en de locatiekeuzes van ons kantoor is dit een blijvend aandachtspunt. Reductiemogelijkheden van het woon-werkverkeer worden nader omschreven in de daarvoor specifiek opgestelde ketenanalyse.

11 11 van Maatregelen bij het Produceren van toegepast materiaal Het fabriceren van materiaal vergt energie en grondstoffen. Dit leidt tot CO 2 -uitstoot. Croon produceert zelf echter geen materialen en koopt deze in voor de projecten bij leveranciers. Croon heeft dan niet direct invloed hoe materialen geproduceerd worden echter kan wel binnen de ruimte van een bestek of aanbieding de mogelijkheden onderzoeken of er materialen met een kleinere footprint toe te passen zijn. We gaan binnen de afdeling procurement de footprint onderzoeken van de top-3 materialen en onderzoeken of er hiervoor alternatieven zijn met een kleiner footprint Maatregelen Transport Leveranciers Uit de analyse kwam dit onderdeel naar voren met relatief de laagste uitstoot. De grote Leveranciers die vnl. landelijk leveren hebben met hun planningssystemen en wagenpark de afgelopen jaren al veel besparing opgeleverd. Voor deze leveranciers levert dit ook direct mindere kosten op ivm minder benzineverbruik. De TU heeft al vanuit eigen beweging veel reductiemaatregelen toegepast. We zullen ism de TU deze maatregelen categoriseren en onderzoeken hoe we dit kunnen toepassen bij onze top 5 van overige leveranciers. Te denken valt aan gecombineerde leveringen waardoor het aantal leveringen af kan nemen. Of levering via Hubs van waaruit met klein vervoer de levering naar de eindlocatie kan worden getransporteerd met een lagere uitstoot Maatregelen Uitstoot CO2 gedurende de levensduur van het gebouw (20 jaar) van de geleverde installaties, andere aangesloten installaties en apparatuur De uitstoot van het gebouw wordt bepaald door de vast geïnstalleerde installaties, isolatie, gebruikstijd, losse installaties (bij laptops, huishoudelijke apparatuur) en energiebron(leverancier). De niet gebouw gebonden installaties zijn vaak van de gebruiker. Deze heeft invloed op de keuze en toepassing. We hebben bij diverse projecten gemerkt door toepassing van een energiemonitoringsysteem het inzicht in het verbruikt zodanig toeneemt dat er ook de direct maatregelen inzichtelijk zijn en toegepast kunnen worden. Inzicht levert dan ook handvatten op voor aanpassingen in het verbruik in positieve zin. Men blijkt vaak niet bewust van het dagelijks verbruik en waardoor dit wordt veroorzaakt. Meten is weten en weten is aanpassen. Tevens zal Croon de gebruiker van het gebouw adviseren voor toepassing van Groene-energie.